A ka patur flamuri i Skenderbeut, identikite te

krishterimit?
Agron Luka
05-12-2006
http://shekulli.com.al/news/131/ARTICLE/1806/2006-12-05.html
Nj nga vajtimet e fundit t z.Rexhep Qose n debatin me
Kadaren, duke pretenduar se po citon Berishn, (n nj
lloj interpretimi jo kompetent t tij) sht edhe deklarata
esenciale: Flamuri shqiptar sht flamuri i
krishterimit. Dhe n kt mnyr, objektivisht u merr t
drejtn shqiptarve t besimit mysliman, t identifikohen
me flamurin kombtar. Kshtu praktikisht, shkelej nj e
drejt elementare njerzore. Por, cilin flamur e quan Qose
si flamuri shqiptar, flamurin me nj form shqiponj nga
ato t origjinaleve t Gj.K. Sknderbeut, t shek XV, apo
ndonjrin nga ato dyzinat e klloks shqiponjatare
heraldike, q nga 1912 e deri n 1998-n?! Apo quan at
improvizimin e paqen asnjher t Flamurit dhe t Stems
s Dardanis?! Si do ta avancojm ne bashkimin nacional,
q normalisht duhej ta kishim si shtjen m t
diskutueshme, kur aktualisht po na dalka si m kryesore
esenca identifikuese?! Apo, larg qoft, duam t bhemi si
dikur plasdarmi, udhkalimi, hoteli, altoparlanti dhe baza
atomike kundra nns Evrop?!
Flamuri i Principats s Gj.K.Sknderbeut, me parametrat e
par t prfaqsimit nacional albano-epirot, nuk ka qen
flamur q prfaqsonte krishterimin. Ai flamur, n rrnj
ishte flamuri i vetdijes s origjins dhe autoktonis s
thell gadishullore iliro-epirote-albane, me zanafill qysh
nga mijvjeari I p.e.r., ishte flamuri i gjalless,
mbijetess dhe ecjes me evolucionin dhe hapin evropian deri
n shek XV. Ai flamur i censuruar me prdhun, n epokn m
se 5 shekullore t okupacionit osman, i harruar edhe
prgjat shek XX, duhej rehabilituar/korrigjuar n nj
form shqiponj nga origjinalet e shek XV.
Simboli totem i shqiponjs, n gadishullin ton q s paku,
qysh n gjysmn e mijv. I p.e.r., quhej Evropa, lidhet me
KryeZotin politeist, Zeusin e Dodons Pellazgjike t
Epirit. Homeri i fundshek. IX- fillimshek. VIII p.e.r., e
shprehte kshtu: Mbretin e shpezve, shkabn e rrufeshme
lajmtare, / tmurrmen gjahtare q e quajn edhe zeshkane,
/ Zeusi e do me shpirt, m shum se do shpez tjetr. /
Mbretin e shpezve e ka m pr zemr, / ndr shpez m
ugurmirn.... (Iliada, prkth. shqip, 1979, XXIV,
359-394). Kt simbol totem politeistarkeologjia evropiane
e ka vrtetuar. (P. Grimal, Enciclopedia dei Miti, bot.
1990, f 302, zri Gerione etj). Ne, kemi prezantuar se Tre
Geriont ose Gerioni i Trefisht, sipas vet autorve m t
hershm antik, prfaqsonin nj bazileus t lasht
mitologjik baritor t trefisht t Epirit, t cilin
mitologjia helene e rregulluar e tipit tregimtar, e degdisi

n hapsirat e Gjibraltarit. (Hekateu shek VI p.e.r., sip.

citimit te Arriani, De Animalum Natura. Lib. XII, 11;
Scylakis, Periplus, Illyroi, 26 etj.)
***
Shqiponja e lasht, murroshe-zeshkane me gjallri jetsore,
na paraqitet edhe n tre shqiponjat q mbajn Tre Geriont
e Epirit. N nj variant paraqitje tjetr t tyre, ne kemi
specifikuar se n mburojat e ktyre tre vllezrve epirot,
kemi edhe t parn paraqitje t mods heraldike t
shqiponjs epirote, qysh n shek. VI p.e.r. Ky Gerion
trinitet, sipas Lukianit t shek. II, ishte s pari, edhe
si simboli i miqsis e bess njerzore midis tre
vllezrve. Lukiani pohon qart, se akoma n kohn e tij
ekzistonin piktura t lashta pr Tre Gerionin. (Vepra t
Zgjedhura, 1979, f. 413).
Tashti, prve t gjitha t tjerave, dihet mirfilli
Deklarata e Gj.K. Sknderbeut: N qoft se Kronikat tona
nuk gnjejn, ne quhemi epirot dhe, si do ta dini, n
koh t lasht, paraardhsit tan kaluan n vendin(n
Italin e Jugut A.L.) q ju mbani sot... (Cit. sip. F.
Noli, Hist. Sknd, bot. shqip. 1968, f 241)
Dihet fare mir edhe trajtimi q na parashtron M. Barleti:
Banort dhe t tjert prej fisit epirot, me ta hequr qafe
Muratin II, i shkonin pas, edhe pa i grishur kush, prijsit
t ri dhe flamurevet e shqiponjave t njohura prej kohe,
sepse Sknderbeu mbante flamur t kuq, t qndisur me
shqiponja t zeza e dykrenore, ky ishte flamuri i fisit t
tij... (H.S., bot. 1967, f 93). Ky pra ishte flamuri edhe i
familjes s Kastriotve edhe i fisit epirot, ky flamur i
kishte fituar dhe prfaqsonte parametrat e para t nj
prfaqsimi nacional. Sipas ktij, prshkrimi t autorizuar
t Barletit, ai flamur nuk e ka pasur yllin e Davidit, q
ka qen marr nga Balshajt dhe ishte edhe si nj lloj
shenje njohje e legjitimiteti bizantin. Mendoj se nuk ka
asnj far dyshimi, se simboli i shqiponjs s Gj.K.
Sknderbeut, nuk prfaqsonte e nuk ka prfaqsuar me plot
gojn krishterimin, por traditn e lasht dhe origjinn
autoktone gadishullore. Nuk duhet ngatrruar shtja se me
kt flamur Gj.K. Sknderbeu, u priu masave kundra
okupatorve dhe islamizats s tyre.
***
Pr ato territore e tituj q i kishte premtuar Papa Piu II,
me rastin e asaj Kryqzats, Gj.K. Sknderbeut (shih H.S.,
f 418), mendohet se ky kishte prgatitur nj lloj tjetr
shqiponje t bardh me dy koka t zeza, n fush gjysm t
kuqe e gjysm t bardh, dhe ktu edhe un do bashkohesha
me mendimin, se kjo stem e form shqiponje mbase hyn n
nj interpretim krishterimi dhe sht natyrisht e
papranueshme pr kohn e sotme. (L. Nadin, Venezia e
Albania: Tracce di Antichi Legami, 1995, f 8). Ne nuk mund

t quhemi kurrsesi flamur, tradit humbur (si,

deklarohet nj autor n Shqip, art. 10 qershor 2006),
sepse na ka humbur shqiponja e flamurit origjinal t
Sknderbeut. Po t vshtrohet me vmendje formulimi i M.
Barletit, del se ai fillimisht flet n formn e shumsit
flamurt dhe shqiponjat, dhe ktu nuk do shum mendje, se
m 1443-1444, kto flamuj i kishin qndisur jo puntorit
ushtarake sipas formave shtamp t heraldiks, por grat e
lufttarve skaputarve-flamburor, si forma t prafrta,
madje edhe si improvizime.
***
Ishte jo serioze e madje nj lloj paradoksi, improvizimi
prgjat shek XX i gjithfar formash me shqiponja, prmbi
80 cop, t cilat nuk prfaqsonin vazhdimsin e
origjinalitetin e tradits son. Disa flamur t
improvizuar u ngritn n Vlor m 1912, por flamurit t
Aladros, pr t vrtetn historike iu dha edhe nj
preferenc origjinaliteti, t ciln m pas e ndrruan me
at t kolonis shqiptaro-vllahe t Bukureshtit me disa
shtesa t Marigos. Filmi sht film artistik, mashtrimi
sht mashtrim dhe historia sht histori, krkon
realitetin e jo dshirat subjektive retrospektive...
N.q.s., shqiponja surrogate e improvizuar e Kongresit t
Lushnjes (pa folur pr ato t improvizuarat e 1912, at t
Princ Widit etj.) e kishte edhe ndonj yll t bardh 5
cepash, dihet se k prfaqsonte ky yll (po ashtu si edhe
ylli 5 cepash i dekorats s A. Zogut I), po ashtu si edhe
spatat e Liktorit m 1939. Un nuk e quaj normale se duhet
ta shfrynim tr at inat, vetm me yllin e kuq, duke pas
harruar yllin e bardh dhe formn e shqiponjave...
Por, pse nuk e rehabilitoi Demokracia flamurin e Gj.K.
Sknderbeut, mbasi e kishte hapur kt debat, mbasi i
mbarti n Kuvendin Popullor, turrat e form shqiponjave n
kuti bananesh?! A thua, dikush nuk e donte kurrsesi nj
flamur me form shqiponje as nga t origjinaliteteve t
Kastriotve, se i konsideron sipas shndetit moral, si
idhujtare pagane?! Un do t isha shprehur se form
shqiponja e vuls s Gj.K. Sknderbeut, me krah t hapur
cep m cep (shih Iliada, XXIV, v. 390; kt form e kan
edhe shqiponjat e Stems Heraldike t Qytetit t Shkodrs),
me ndonj rregullim t pranueshm estetik, do t ishte
shqiponja m prfaqsuese nacionale, me vrtetsin e me
kronologjin historike t shek XV dhe me lidhjen e
vazhdimsis s lasht.