Prvo predavanje

Obavezna literatura na osnovu koje se priprema i polae ispit:

- Nerimana Tralji Suzana Bubi: Brano pravo, Pravni fakultet Univerziteta u
Sarajevu, Sarajevo, 2007.
- Porodini zakon FBiH (Sl. novine FBiH, br. 35/06).
- Porodini zakon RS (Sl. glasnik RS, br. 54/02).
Preporuena literatura:
- M. Alini, A. Bakari-Mihanovi, D. Hrabar, D. Jakovac-Lozi, A.
Kora: Obiteljsko pravo, Narodne novine, Zagreb, 2007.
- Marija Draki: Porodino pravo i prava deteta, Pravni fakultet Univerziteta u
Beogradu, Javno preduzee Slubeni glasnik, Beograd, 2007.
- Porodini zakon BiH (Sl. list RBiH br. 21/79 i 42/89).

Neke od moguih Tema za seminarski rad:

- Nepostojei i nitavi brak - razlike
- Apsolutne i relativne brane smetnje
- Posljedice na djecu prilikom razvoda braka
- Brana i vanbrana zajednica - razlike
- Meunarodni ugovori koji reguliu sklapanje braka
- Brakorazvodni uzroci itd.

I Tematska cjelina.Uvod

Tematska jedinica: Pojam porodinog prava.

Tematska jedinica: Predmet, sadraj i razvoj
porodinog prava.
Tematska jedinica: Izvori i naela porodinog
prava.
Tematska jedinica: Porodica i brak u
meunarodnim dokumentima o ljudskim
pravima.

II Tematska cjelina: Brano pravo

Tematska jedinica Pojam i razvoj instituta braka.

Tematska jedinica: Pojam i obiljeja branog prava.
Tematska jedinica: Teorije o pravnoj prirodi braka.
Tematska jedinica: Predpostavke, postupak i
nadlenog organa za sklapanje braka.
Tematska jedinica: Forme sklapanja braka.
Tematska jedinica: Dejstva braka. Lina prava i
dunosti branih partnera.
Tematska jedinica: Prestanak braka. Postupak
posredovanja.
Tematska jedinica: Zatita djece u branim
sporovima.
Tematska jedinica:Pravne posljedice prestanka braka
za djecu i brane partnera.

III Tematska cjelina: Vanbrana zajednica

Tematska jedinica: Pojam i pravno ureenje

vanbrane zajednice.

IV Tematska cjelina: Izdravanje

Tematska jedinica: Obiljeja izdravanja.

Tematska jedinica: Izdravanje branih
partnera.
Tematska jedinica: Izdravanje vanbranih
partnera.

V Tematske cjeline: Imovinski odnosi

Tematska
jedinica:
Pojam
i
obiljeja
imovinskih odnosa branih partnera.
Tematska jedinica: Imovinski odnosi branih
partnera.
Tematska
jedinica:
Imovinski
odnosi
vanbranih partnera.

VI Tematska cjelina: Nasilje u braku i

vanbranoj zajednici.

Tematska jedinica: Pojam i oblici nasilja.

Tematska jedinica: Subjekti prava na zatitu
od nasilja.
Tematska jedinica: Zatita od nasilja.

Usvajanje i razumjevanje osnovnih znanja o institutima

branog prava. Studenti e kroz
obradu
navedenih
instituta u naem vaeem zakonodavstvu i prikazom
stanja
uporednopravnih
rjeenja
i
meunarodnih
dokumenata biti podstaknut
na razvijanje kritikog
miljenja i razvijanje sposobnosti primjene normi branog
prava na konkretne odnose u praksi kroz navoenje,
predstavljanje i analizu konkretnih sluajeva iz prakse.
U toku predavanja redovno e biti praen rad studenata
kroz zadatke koji e se odnositi na pojedine tematske
jedinice ili kroz samostalnu obradu pojedinih instituta
(pojedinani ili zajedniki pristupni seminarski rad).
U toku semestra vrie se pismena provjera znanja, a na
kraju semestra usmena provjera uz uvaavanje predhodno
ostvarenih rezultata.

Novine u Porodinom zakonu FBiH:

promjena terminologije u Porodinom zakonu FBiH (npr.

brani drug/partner)
nova definicija porodice (lan 2, stav 1 Porodinog zakona)
nova naela ureenja odnosa u porodici (lan 2, stav 2)
u Zakonu se po prvi put definie i regulie vanbrana
zajednica (lan 3 PZ FBiH)
zabrana nasilnikog ponaanja u porodici (lan 4
Porodinog zakona)
uvodi se institucija obdusmena i notara
posredovanje prije razvoda braka (lan 45 Porodinog
zakona)
primjena sudskih postupaka u porodinim odnosima
u primjeni su posebni postupci.

Porodica i porodino pravo:

Osnovna drutvena elija.

jedna od najznaajnijih drutvenih grupa.

Koje znaenje ima porodica:

filozofsko znaenje porodice

socioloko znaenje porodice
psiholoko znaenje porodice
vaspitno znaenje porodice
ekonomsko znaenje porodice

Tendencije u nauci porodinog prava i politici o

porodici:

stvaranje malih porodica

iskljiuju se obiljeja oca porodice (patrijarhalna
obiljeja)
poveava se broj vanbranih zajednica
tendencija ravnopravnosti spolova
stavlja se interes djece na prvo mjesto
potpuno se izjednaavaju brana i vanbrana
djeca
pravno se ureuje odnos dravne zatite
porodice i djece
u ustavima i zakonima se predviaju prava i
dunosti drave u odnosu na porodicu
demokratizacija porodice i demokratizacija
sklapanja i razvoda braka

Pojam porodinog prava

Porodino pravo moemo definisati kao skup

pravnih normi koje reguliu porodine
odnose i porodicu kao cjelinu.

Porodino pravo kao posebna nauna

disciplina:

prouava porodino - pravne odnose;

prouavanjem i sistematizacijom pravnih
normi;
objanjava pravne norme koje reguliu
porodino - pravne odnose .

Naune discipline kojima se koristi porodino

pravo:

sociologija, sociologija porodice

psihologija
medicina
etika

Aspekti iz kojih se moe prouavati nauka

porodinog prava:

izuavanje vaeeg porodinog prava

izuavanje porodinog prava u njegovom
historijskom razvitku
izuavanjem poroding prava uporednim i
komparativnom pregledom
izuavanje sva tri aspekta zajedno

Predmet porodinog pava

Porodino pravni odnosi i porodica kao

cjelina.

Grane prava koje tite i reguliu odreene

porodine odnose:

krivino pravo
radno pravo
socijalno pravo
graansko pravo

Mjere pomoi i zatite porodice:

mjere
mjere
mjera
mjere
mjere

socijalne zatite
ekonomskog karaktera
stambene pomoi i zatite
zdravstvene zatite
komunalne pomoi i zatite

Socijalne funkcije porodinog prava:

odgoj djece
odgovornost za preuzete porodino-pravne
obaveze
solidarnost meu lanovima porodice
porodina i drutvena zatita pojedinca
nesposobnog za samostalan ivot
ravnopravnost mukaraca i ena

Osnovna obiljeja porodinog prava:

porodino pravo prije svega normira line

odnose a potom i imovinske odnose u
porodici
pretean ili veinski dio normi porodinog
prava je imperativnog karaktera (ius cogens)
manji dio normi je dispozitivne prirode
odreeni broj normi je bez sankcije (neke
norme imaju karakter preporuke)
u nekim porodinim normama postoje tzv.
indirektne sankcije

Pravni postupci u primjeni kod rjeavanja

prava i dunosti iz porodino - pravnih
odnosa:

parnini postupak
vanparnini postupak
upravni postupak
izvrni postupak

Vanpravni postupci ili metodi u primjeni:

preporuke
savjetovanja
pomoi

Izvori porodinog prava:

ustavi
meunarodni ugovori
zakoni
podzakonski akti
sudska praksa
obiaji

Osnovna naela porodinog prava koja sadri

Dejtonski ustav:

zatita porodice
zatita djece
sloboda sklapanja braka
nediskriminacija
pravo na potivanje privatnog i porodinog
ivota

Najvaniji meunarodni ugovori iz porodinog prava:

Evropska konvencija za zatitu ljudskih prava i

osnovnih sloboda i njeni Protokoli
Konvencija o dravljanstvu udatih ena iz 1957.
godine
Meunarodni pakt o graanskim i politikim pravima
iz 1966. godine
Konvencija o ukidanju svih oblika diskriminacije ena
Konvencija o pravim djeteta
Meunarodna konvencija o zatiti prava svih radnika
migranata i njihovih porodica
Univerzalna deklaracija o ljudskim pravima
Evropska socijalna povelja
Konvencija o ostvarivanju alimentacionih zahtjeva u
inostranstvu
Konvencija o graansko-pravnim aspektima otmice
djece

Osnovni izvor Porodinog prava je Porodini

zakon FBiH u Federaciji BiH, a u Republici
Srpskoj Porodini zakon RS.

Zakoni kao dopunski izvori porodinog prava:

Zakon
Zakon
Zakon
Zakon
Zakon
Zakon
Zakon
Zakon
Zakon
Zakon
Zakon
Zakon

o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o

matinim knjigama
linom imenu
dravljanstvu
nasljeivanju
socijalnoj zatiti
smjetaju u drugu porodicu
djeijoj zatiti
parninom postupku
vanparninom postupku
upravnom postupku
izvrnom postupku
zabrani zlostavljanja u porodici

Osnovni pravni akti kao izvori porodinog

prava:

uputstva (o voenju matinih knjiga, o

voenju evidencije o usvojenju djece)
pravilnici (o obrascima, o registrima, o
izvodima, o injenicama iz matinih knjiga)

Ostali izvori porodinog prava:

sudska praksa (u teoriji porodinog prava miljenja su

podijeljenja da li sudska praksa spada u izvore
porodinog prava), u upotrebi su odreeni standardi
kao to su npr:
opravdan razlog
vani razlozi
postojanje krivice
pravinost
oita nepravda
zloupotreba
grubo zanemarivanje
obiaji (samo ako se zakon poziva na njega)

Osnovna naela porodinog prava su:

pravo na brak,
naelo ravnopravnosti branih partnera,
naelo potivanja privatnog i porodinog
ivota.

Opta naela Konvencije o pravu djeteta:

pravo na nediskriminaciju
najbolji interes djeteta
pravo na ivot
uvaavanje miljenja djeteta

Graanska prava i slobode:

pravo na ime i dravljanstvo

ouvanje identiteta
pristup odgovarajuim informacijama
sloboda miljenja, savjesti i vjeroispovijesti
pravo na privatnost
pravo djeteta na zatitu od muenja i
nezakonitog ili proizvoljnog liavanja slobode

Prava koja spadaju u grupu prava porodino

okruenje alternativna briga o djeci:

smjernice od roditelja
odgovornost roditelja
odvajanje od roditelja
zabrana nezakonitog odvajanja i izdravanja
djeteta
prava djeteta lienog porodinog okruenja
pravo na usvojenje
zatita djece od zlostavljanja i zanemarivanja
povremena provjera smjetaja

Prava iz grupe prava osnovno zdravlje i

socijalna zatita:

pravo na zdravlje i zdravstvene uslige

pravo na socijalnu zatitu
pravo na ivotni standard
prava djeteta sa smetnjama u razvoju

Prava koja spadaju u grupu prava odgoj i

obrazovanje:

pravo na obrazovanje
obrazovanje bez diskriminacije
ciljevi obrazovanja
pravo na odmor, rekreaciju i kulturne
aktivnosti

Posebne mjere zatite djece:

zatita djece izbjeglica

zatita djece u oruanom sukobu
zatita djece od eksploatacije
zatita djece u sistemu maloljetnikog
pravosua
pravo na zatitu od zloupotrebe narkotika i
psihotropnih supstanci
pravo na zatitu od seksualnog iskoritavanja
pravo djece na zatitu od otmice i trgovine
zatita djece pripadnika manjinskih grupa