Siti Zubaidah Ibrahim 1

D20091035632

1.0 Pengenalan

Matahari merupakan solar tenaga yang menjadi pemangkin kepada pembentukan

cuaca dan iklim dunia. Tanpa pancaran tenaga dari matahari bumi akan mati. Menurut

pakar geografi barat, proses cuaca dan iklim bermula dengan berlakunya kitaran air di

bumi dan lautan. Proses pemanasan air dilakukan oleh sumber tenaga matahari dan akan

mengalami perubahan bentuk daripada cecair kepada gas yang menyebabkan wap air

tersebut akan tersejat ke udara. Apabila wap air tersejat ke udara akan menyebabkan

wujudnya satu tekanan pada atmosfera dan aliran angin akan bergerak dari kawasan yang

bertekanan tinggi ke kawasan yang bertekanan rendah. Maka wujudlah fenomena cuaca

dan iklim yang tidak sama mengikut tempat. (Ochoa, Jennifer, Tina Tin, 2005)

Sistem pengelasan untuk menkelaskan iklim dunia sangat pelbagai. Salah satu

pengelasan iklim yang selalu diguna-pakai oleh para penyelidik dan pengkaji ialah sistem

pengelasan Koppen. Menurut pengelasan iklim Koppen terdapat lima kumpulan besar

iklim iaitu kumpulan iklim A, B, C, D dan E. Iklim kumpulan A merupakan iklim jenis

tropikal, iklim B merupakan iklim kering, iklim C merupakan iklim sederhana berhujan,

iklim D merupakan iklim sajli dan iklim E merupakan iklim tundra. Hasil daripada

gabungan 3 huruf dalam iklim Koppen maka terhasillah satu jenis iklim yang lebih

santifik. (Chan Ngai Weng,2000)

Menurut pengelasan iklim Koppen, Rom terletak dalam iklim Csa iaitu iklim

pendalaman Mediterranean dengan keadaan musim sejuk sederhana sejuk dan musim

panas kering dan panas.

1|Page
 Siti Zubaidah Ibrahim 2
D20091035632

2.0 Lokasi stesen kaji cuaca- Rom

Gambarajah 1 : Peta Rom,Italy

Sumber : www.mapsofworld.com

Gambarajah 2 : Peta Rome

Sumber : http://www.rome-rentals.com/mapregioof.htm

2|Page
 Siti Zubaidah Ibrahim 3
D20091035632

Rom merupakan sebuah daerah yang terletak di dalam Negara Italy. Daerah Rom

terletak di hilir Sungai Tiber. Rom mempunyai penduduk seramai 2823.807 orang

(2004) daripada jumlah penduduk Italy yang seramai 5875.711 orang (2006). Kepadatan

penduduk Italy sebanyak 192km2. Kawasan Rom terletak di latitude 41⁰ 90’ N dan

longgitude 12⁰ 46’ E. Rom terletak di ketinggian 2 meter dari aras laut. (Rom,Wikipedia

Bahasa Indonesia)

3.0 Aspek fizikal bandar dan geografi manusia bandar Rom

Bandar Rom terletak di bahagian barat semenanjung Negara Italy. Rom terletak

di kawasan yang rata dan tanah pamah. Bandar Rom juga terletak di hilir sungai Tiber.

Penduduk di Bandar Rom seramai 2823.807 orang pada tahun 2004 dan Negara Italy

mempunyai kepadatan penduduk seramai 192km2. Jumlah penduduk Italy semakin

bertambah pada tahun 2006 iaitu seramai 5875.711 orang.

4.0 Sumber data.

Sumber data yang diperolehi adalah daripada Jabatan Meterologi Malaysia,

Climate of Rom, Wikipedia bebas, encyclopedia of the Nations Europe dan rujukan dari

buku-buku yang berkaitan.

3|Page
 Siti Zubaidah Ibrahim 4
D20091035632

Antara contoh sumber data ialah :

Weather station ROME ITALY is at about 41.80°N 12.60°E. Height about 107m / 351 feet
above sea level.

24-hr Average Temperature

Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Year

°C 7.1 8.2 10.5 13.7 17.8 21.7 24.4 24.1 20.9 16.5 11.7 8.3 15.4

°F 44.8 46.8 50.9 56.7 64.0 71.1 75.9 75.4 69.6 61.7 53.1 46.9 59.7

Gmbarajah : Contoh sumber data suhu di Rom

Sumber : http://www.worldclimate.com/cgi-bin/data.pl?ref=N41E012+1202+0004058G2

5.0 Ciri-ciri iklim.

5.1 Data purata suhu (1961-1990)

5.1.1 Suhu Harian

Tarikh 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Suhu °C 8.5 6.7 6.9 6.9 5.9 5.1 5.1 9.3 10 8.1 7.2 6.5 5.9 5.8 5.9

4|Page
 Siti Zubaidah Ibrahim 5
D20091035632

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
6.5 6.5 7 8.8 7.6 9.7 7.9 9.5 8.8 12.4 13.4 13 13.7 12.4 11.6 10.9

Gambarajah : Suhu harian di Rom

Sumber : http://www.tutiempo.net/en/Climate/ROME/01-1990/162400.htm

5.1.2 Data suhu bulanan dan tahunan di Rom

Data suhu maksimum (⁰C) dan minimum (⁰C) bagi tempoh 30 tahun (1961-1990)
Bulan Suhu maksimum (⁰C) Suhu minimum (⁰C)
Jan 12.9 3.7
Feb 13.7 4.4
Mac 15.3 5.8
Apr 18 8.3
Mei 22 11.9
Jun 25.6 15.6
Julai 28.6 18.2
Ogos 28.7 18.4
Sep 26 15.8
Okt 22 12
Nov 17.2 8.1
Dec 13.9 5.1

5|Page
 Siti Zubaidah Ibrahim 6
D20091035632

Purata suhu maksimum dan minimum di Rom pada Tahun

1961-1990
35

30

25

20
Suhu (⁰C)

Purata Suhu Maksimum °C

Purata Suhu Minimum °C
15

10

0
J F M A M J J O S O N D

Bulan

Gambarajah 5 : Purata suhu maksimim dan minimum (1961-1990)

Sumber : http//www.tutiempo.net/en/climate/accra/654720.htm

Data suhu harian diambil pada bulan Januari 1990. Data suhu tersebut

menunjukkan bahawa taburan suhu setai hari di Rom adalah tidak sekata. Suhu paling

tinggi di Rom bertarikh 28 haribulan iaitu sebanyak 13.7 ⁰C dan suhu paling rendah pula

bertarikh 6 dan 7 haribulan iaitu sebanyak 5.1 ⁰C. Julat antara suhu setiap hari adalah

sebanyak 8.6 ⁰C.

6|Page
 Siti Zubaidah Ibrahim 7
D20091035632

Data purata suhu maksimum menunjukkan peningkatan dari bulan Januari

sehingga Ogos dan mengalami penurunan pada bulan Ogos sehingga Disember. Data

suhu minimum juga menunjukkan aliran perubahan yang sama dengan data suhu

maksimum. Julat suhu maksimum adalah sebanyak 15.8 ⁰C dan julat suhu minimum

adalah sebanyak 14.7⁰ C. Julat antara suhu adalah sebanyak 1.1⁰ C. Hal ini menunjukkan

tiada perbezaan yang ketara antara suhu maksimum dengan suhu minimum.

5.2 Data purata hujan di Rom

PURATA KERPASAN BAGI TEMPOH 30 TAHUN

(1961-1990)
BULAN KERPASAN (mm)
JAN 80.7
FEB 74.9
MAC 65
APRL 54.7
MEI 31.8
JUN 16.3
JULAI 14.7
OGOS 33.3
SEP 68.2
OKT 93.4
NOV 110.5
DIS 89.6

7|Page
 Siti Zubaidah Ibrahim 8
D20091035632

Data purata kerpasan (mm) di Rom selama 30 Tahun (1961-

1990)
120

100

80
Hujan (mm)

60

40

20

0
J F M A M J J O S O N D
Purata Hujan ( mm )
Bulan

Gambarajah 2 : Data iklim Rom (30 tahun)

Sumber : Jabatan Meterologi Malaysia

Purata kerpasan Rom menunjukkan kerpasan menurun bermula dari bulan

Disember sehingga bulan Julai dan mula meningkat semula dari bulan Julai sehingga

bulan November. Purata kerpasan yang paling tinggi terdapat pada bulan November iaitu

8|Page
 Siti Zubaidah Ibrahim 9
D20091035632

sebanyak 110.5 mm dan purata kerpasan paling rendah pula sebanyak 14.7 mm pada

bulan Julai. Julat antara kerpasan adalah sebanyak 105.8 mm.

6.0 Analisis Data Iklim

DATA IKLIM ROM BAGI TEMPOH 30 TAHUN (1961-1990)

PURATA SUHU DAN KERPASAN BAGI TEMPOH 30 TAHUN

(1961-1990)
BULAN SUHU (⁰C) KERPASAN (mm)
JAN 8.3 80.7
FEB 9.05 74.9
MAC 10.55 65
APRL 13.15 54.7
MEI 16.95 31.8
JUN 20.6 16.3
JULAI 23.4 14.7
OGOS 23.55 33.3
SEP 20.9 68.2
OKT 17 93.4
NOV 12.65 110.5
DIS 9.5 89.6

9|Page
 Siti Zubaidah Ibrahim 10
D20091035632

Data purata kerpasan (mm) dan purata suhu (⁰C) di Rom selama 30 Tahun (1961-
1990)
120 25

100
20

80

15
Hujan (mm)

Suhu C
60

10

40

5
20

0 0
J F M A M J J O S O N D
Purata Hujan ( mm )

Bulan Purata Suhu ( °C )

Gambarajah 2 : Data iklim Rom (30 tahun)

Sumber : Jabatan Meterologi Malaysia

Berdasarkan purata suhu 30 tahun menunjukkan suhu tahunan di Rom meningkat

dari bulan Januari sehingga bulan Ogos dan semakin merosot bermula bulan Ogos

sehingga bulan Disember. Purata suhu paling tinggi dicatatkan pada bulan Ogos iaitu

sebanyak 23.55⁰ C manakala purata suhu yang dicatatkan paling kurang pada bulan

Januari iaitu sebanyak 8.3⁰ C.

10 | P a g e
 Siti Zubaidah Ibrahim 11
D20091035632

Purata suhu yang meningkat dan berkurang ini boleh dikaitkan dengan sudut

pancaran matahari mengikut musim dan harian. Sudut pancaran yang tegak (90⁰) seperti

di kawasan Khatulistiwa akan menyebabkan intensiti cahaya yang banyak di terima dan

jika sudut pancaran yang kurang daripada 90⁰ akan menyebabkan intensiti tenaga yang

kurang akan diperolehi disebabkan oleh proses penyerakan haba. Rom terletak di latitude

41.90⁰ U menyebabkan Rom menerima intensiti tenaga yang kurang iaitu anggaran

sebanyak 87% - 50% saja yang akan diterima setiap hari. Hal ini menyebabkan hanya

23.55⁰ C purata suhu yang paling tinggi dan 8.3⁰ C purata suhu paling rendah dicatatkan

di Rom selama 30 tahun. (Dr. Mohamad Suhaili Yusri,2002)

Gambarajah 3: Sudut pancaran tenaga matahari

Sumber : http://en.wikipedia.org/wiki/File:Seasons.svg

Menurut pakar geografi, Rom terletak di latitude 41.90⁰ U menyebabkan Rom

mengalami kejadian empat musim. Pada 21 Mac (musim bunga) dan 23 September

(musim luruh) Rom mendapat intensiti tenaga sebanyak 12 jam sehari, 21 Jun (musim

panas) Rom mendapat intensiti tenaga yang paling banyak iaitu sebanyak 14 jam 5 minit

sehari dan 22 Disember (musim sejuk) Rom mendapat intensiti tenaga yang paling

11 | P a g e
 Siti Zubaidah Ibrahim 12
D20091035632

sedikit iaitu sebanyak 9 jam 8 minit sehari. Kenyataan ini mempunyai persamaan dengan

purata suhu tahunan Rom selama 30 tahun kerana pada pertengahan tahun Rom

mengalami kenaikan suhu yang agak tinggi iaitu sebanyak 23.55⁰ C dan pada bulan

Disember pula purata suhu di Rom hanya sebanyak 9.5⁰ C saja. (Gabler E. Robert,

Petersen F. James, Trapasso L. Michael, Sack Dorothy, ninth edition)

Gambarajah 4 : Kejadian empat musim.

Sumber : www.blogger.com/.../posts/default

Purata kerpasan Rom menunjukkan kerpasan menurun bermula dari bulan

Disember sehingga bulan Julai dan mula meningkat semula dari bulan Julai sehingga

bulan November. Purata kerpasan yang paling tinngi terdapat pada bulan November iaitu

sebanyak 110.5 mmdan purata kerpasan paling rendah pula sebanyak 14.7 mm pada

bulan Julai. Julat antara kerpasan adalah sebanyak 105.8 mm.

12 | P a g e
 Siti Zubaidah Ibrahim 13
D20091035632

Hal ini terjadi kerana Rom mengalami iklim Mediterranean (Csa) iaitu iklim

sederhana berhujan dan musim panas yang panas. Oleh sebab itu, apabila purata suhu

meningkat pada bulan Jun dan Julai (musim panas) maka purata kerpasan akan

berkurangan selaras dengan klasifikasi iklim Koopen.

Rom terletak di kawasan zon peralihan di antara gurun tropika kering

(Khatulistiwa) dengan kawasan iklim lembab (ke arah kutub) menyebabkan kawasan ini

mengalami iklim Mediterranean yang dipengaruhi oleh musim lembab dan kering yang

berselang-seli. Iklim Rom juga banyak dipengaruhi oleh faktor kebenuaan. Ketika musim

panas, tekanan tinggi kawasan tropika akan terbentuk maka musim kemarau di Rom akan

berlaku. Oleh kerana Rom tidak dipengaruhi oleh faktor kelautan maka suhu Rom tigggi

pada musim panas dan kerpasan rendah. (Strahler, edisi ke-4)

6.0 Perbincangan menggunakan analisis iklim :

7.1 Iklim Koppen

Sistem pengelasan iklim Koppen merupakan sistem pengelasan yang amat

berguna dan terkenal di dunia. Sistem ini mula disarankan oleh Wladimir Koeppen pada

awal abab ke-20. Sistem ini merupakan sistem empirik yang mengandungi jenis iklim

yang berlainan yang disusun menurut nilai suhu dan purata hujan tahunan atau bulanan.

Pada awalnya sestem pengelasan Koppen ini berasaskan kepada taburan tumbuh-

tumbuhan tetapi telah diubah-suai menggunakan taburan suhu dan purata hujan.

13 | P a g e
 Siti Zubaidah Ibrahim 14
D20091035632

Sistem pengelasan iklim Koppen ini telah mengelaskan lima jenis iklim secara

umumnya iaitu iklim tropika, iklim kering, iklim panas sederhana berhujan, iklim salji

dan iklim ais kutub. Menurut pengelasan iklim Koppen, Rom terletak dalam iklim panas

sederhana berhujan. Kod iklim secara lebih saintifik lagi mengenai iklim Rom iaitu Csa

atau dikenali sebagai pendalaman Mediterranean. Berdasarkan klimografi iklim Rom,

suhu maksimum bagi Rom iaitu sebanyak 23.55 ⁰C dan suhu minimum iaitu sebanyak

8.3 ⁰C menandakan iklim ini berkeadaan sederhana panas dan sejuk sesui dengan

pengelasan iklim yang telah dibuat oleh Koppen. (Strahler, edisi ke-4)

7.2 Iklim Thornthwaite

Sistem pengelasan ini telah diasaskan oleh C. Warren Thornthwaite (1899-1963)

yang merupakan seorang ahli kaji iklim Amerika. Beliau telah menyarankan satu skema

pengelasan iklim berasaskan kepada konsep “sejat peluhan potensi”. Sistem ini

mempunyai persamaan yang hampir sama dengan sistem pengelasan Koppen cuma

berbeza kerana menggunakan kerpasan sebagai penentu iklim.

14 | P a g e
 Siti Zubaidah Ibrahim 15
D20091035632

8.0 Kesimpulan

Secara keseluruhannya, Rom mengalami iklim Mediterranean iaitu iklim yang

mengalami musim panas dan sejuk yang sederhana. Waktu kemarau di kawasan iklim

Mediterranean adalah hampir sama dengan waktu suhu tinngi dalam musim panas danini

menyebabkan banyak berlaku kurangan air pada musim panas. Hujan pada musim dingin

menambahkan kurangan air yang berlaku tadi.

Kejadian musim dingin yang lembap dan misim panas yang kering tidak ketara

dalam kalangan jenis-jenis iklim. Hal ini akan menghasilkan tumbuhan semulajadi yang

bersifat sklerofil. Pelbagai jenis tumbuhan sklerofil yang tumbuh di iklim Mediterranean

yang terpaksa tahan kepada kemarau yang panjang. Selain daripada itu juga, pelbagai

jenis hutan jarang dan semak-samun akan tumbuh dalam iklim yang berkenaan. Kejadian

tanah di kawasan iklim ini sebahagianya merupakan jenis tanah Terra Rossa iaitu sejenis

tanah merah yang terbentuk di kawasan batu kapur.

Setelah meneliti semua analisis berkenaan, dapat disimpulkan bahawa iklim Rom

ialah iklim Csa mengikut pengelasan iklim Koppen.

15 | P a g e
 Siti Zubaidah Ibrahim 16
D20091035632

RUJUKAN

Ahrens C. Donald (fifth editions), Essentials of Meteorology an Invitation to the atmosphere,

Emeritus Modesto Junior College, Thomson Higher Education.

Gabler E. Robert, Petersen F. James, Trapasso L. Michael, Sack Dorothy (ninth edition),
Physical Geography, USA, Brooks/cole CENGAGE Learning.

Gall L. Timothy (2004), Worldmark Encyclopedia of the Nations Europe,

United States of America, The Gale Group, Ins.

Haggett Peter (2001), Geography a Global Synthesis, University of Bristol, Prentice Hall.

Malaysian Meteorological Department (2009), diperoleh daripada laman dunia :

http://www.met.gov.my/ pada 22 Jan 2010.

Mohammad Suhaily Yusri Che Ngah (2002), Pengantar Persekitaran Fizikal,

Universiti Pendidikan Sultan Idris, UPSI 35900 Tanjung Malim Malaysia.

Ngai Weng Chan (2002), Asas kajiiklim, Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.

Ochoa George, Hoffman Jennifer, Tin Tina (2005), Climate: The force that shapes our world and
the future of life on earth, London, Rodale Books International.

Rome Italy World Climate (1996-2008), diperoleh daripada laman web dunia :
http://www.worldclimate.com/cgi-bin/data.pl?ref=N41E012+1202+0004058G2
pada 23 Jan 2010.

16 | P a g e
 Siti Zubaidah Ibrahim 17
D20091035632

Strahler N. Arthur (four edition), Physical Geography, John Wiley and Sons, Ins.

Weather Climate Europe Italy (2001-2010), diperoleh daripada laman dunia :

http://www.tutiempo.net/en/Climate/Italy/IT.html pada 23 Jan 2010.

Wikipedia (2010), ROME, diperoleh daripada laman web dunia :

http://en.wikipedia.org/wiki/Rome pada 23 Jan 2010.

Wikipedia (2010), Seasons. diperoleh daripada laman web dunia :

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Seasons.svg pada 23 Jan 2010.

17 | P a g e