Agrega ve imento Petrografik zelliklerinin Beton Dayanmna Etkisi ve Alkali Silika Reaksiyonu

Betonda Alkali Silika Reaksiyonu

Betonun Basn Dayanm

Betonun basn dayanm, taze betonun silindir veya kp kalplara doldurularak
hazrlanan beton silindir veya kp numunelerin belli bir sre (standart olarak
28 gn sonra) basn altnda krlmasyla elde edilir. Uygulamalarda 28.
gndeki basn dayanmnn yan sra daha erken veya daha ge tarihlerdeki
dayanmlar da nemli olabilmektedir. Deneylerde krlan 3 adet numunenin
basn dayanmlarnn ortalamas, betonun ortalama basn dayanm (fcm)
olarak ifade edilmektedir.

Agrega basn dayanmnn Betonun basn

dayanmna etkisi:

Alkali-silika Reaksiyonu Mekanizmas:

ASRnin oluabilmesi iin agregada reaktif silika formlar, yeterli miktarda alkali ve
ortamda nem bulunmaldr. Bu koullardan herhangi biri olmazsa ASR nedeniyle bir
genleme de olmayacaktr. ASR basite iki aamada grlebilir;
1. Alkali + Reaktif Silika > Alkali-silika jel rnleri
2. Alkali-silika jeli + Nem > Genleme
Reaksiyonun oluabilmesi iin imento alkali ieriinin edeer Na20 deeri
olarak % 0,6 deerini amas gerekir. Portland imentosunun toplam alkali ierii
sodyum oksit edeeri olarak u ifade ile hesaplanmaktadr;
(Na20)e = Na20 + 0,658 K20
imentoda bulunan sodyum ve potasyum oksitler imentonun hammaddelerinden
(kil, kireta, eyl vb) kaynaklanr.Ayrca alkaliler, imento dnda; agrega, karm
suyu, beton katk maddeleri, buz zc tuzlar, zemin suyu, beton kr suyu ve
endstriyel atk sular araclyla beton bnyesine girebilirler.
Aratrmalar, ASRnin betonu kendiliinden tahrip etmediini
dorulamaktadrlar. Daha ziyade, ASRye maruz kalan beton, gnden gne
ortaya kan zararlarla daha erken ypranarak, gszlemektedir.ASRnin
sebep olduu neden-sonu ilikileri, ASRnin betonun AIDSi olarak
adlandrlmasna yol amaktadr.

imentodaki
Alkaliler

Aktif Silis
eren
Agrega
Klinker ve
Puzzolan
reaktif
silisleri

Farkl illerden imentolarn XRF ile analizi, alkali silika reaksiyonu

ynnden incelenmesi

Yntem: alma kapsamnda Trabzon, Bilecik, Bolu, Ankara, stanbul, Burdur illerinden 32,5 Portland
imento rnekleri alnm, Pelletler hazrlanarak XRF cihaz ile Ana oksit bileimi ve eser elementleri
elde edilmitir.
SONU: Beton karm iin be farkl agrega tr kullanlm olup, bu
agregalar gabro, bazalt, kuvarsit, kireta ve kumtadr. Aratrmalar sonucu
agrega dayanmve mineral dokusunun betonun anma, tek eksenli basn ve
eilme dayanmlarnn etkilediini gstermitir. Bazalt, kireta ve kumtana
ait tek eksenli basn dayannn betonun ulaabilecei nihai dayanm
belirledii tespit edilmitir.Kuvarsitin, zellikle przsz olan, yzey yapsnn
betonun eilme ve tek eksenli basn dayanmn snrlad grlmtr. ok
yksek dayanma sahip gabro ile retilen betonda ise nihai dayanmn
balayc madde olan imento tarafndan snrlad belirlenmitir.

Agrega Trnn Betonun basn dayanmna

etkisi:

* Agrega tr ve zelliklerinin betonun eilme ve basn dayanmn

inceleyen Kaplan [a] 13 farkl agrega kullanarak 3'er farkl beton karm
retmitir. Ayn karm oranlan kullanlmasna ramen eilme dayanmnda
% 40'a, basn dayanmnda ise %30'lara varan deiimler elde etmitir.
Agregann ekli, yzey yaps ve elastisite modl gibi zelliklerinin
betonun mekanik
davrannda etkili olduunu ve dayanm arttka bu
zelliklerin daha nem kazandn ortaya koydu.
* engl [b] bazalt, beyaz kalker, gri kalker ve kumta kullanarak C-18
ile C-90 arasnda 6 snf beton retmitir. Bu denemeler sonucunda dk
beton snflarnda beyaz kalker kullanlan betonun daha yksek deerlerde
krld grlmtr. Ancak yksek beton snflarnda bazalt ile retilmi
betonlarn daha yksek deerlerde krld grlmtr. Denemelerde en
dk deerleri kumta ile yaplan betonlar vermitir.
*Abdullah Altntepeye ait yksek lisans tez almasnda ise;
Bu tez almasnda Granit, Bazalt, Andezit, Gri kalker ve Podima Deniz
kumu kullanlarak C-20, C-35, C-50 ve C-90 snflarnda betonlar retilmitir.

Beton ince kesit fotoraflar

60
50
40
30

1:TRABZ
ON

2:BLECK

3:BOLU

4:ANKAR
A

5:STANB
UL

6:BURDU
R

Si
O2

20
10
60
0

4
MgO
SO3

Na2O+0.66K2O
sm

0
0

SONU: P 35,5 tipik ana oksit deerlerine bakldnda %18-24 SiO2 ve % 62-66 CaO deerleri
standart kabul edilmektedir.ncelenen imento rneklerinde ise %30-35 SiO2 ve % 42-52 seviyelerinde
dk CaO deerleri elde edilmitir. Bunun sebebi, Portland imentolara katlan puzollan (tras)
maddelerdir. Silikat ve almine silikat bileimli puzollanlarn katlmas SiO2 ve Al2O3 deerini
arttrrken, oransal olarak azalan Alit ve Belit imento minerallerinden dolay CaO deeri olduka
dmtr.Dk CaO yzdesi dayanma negatif etki etmekte ancak bu etki sulu ortamda CaO ile
hidrolik zellik kazanan puzollanlar ile ntrlenmeye allmaktadr.
-Puzollan katklbir imento erken dayanmda NPya gre daha dk deerlere ularken,90 gn
sonunda puzollanlarn tamamen hidrate olmas ile dayanmda daha yksek deerler vermektedir.Buda
zellikle
erken dayanm
beklenmeyen betonlarn
baraj vb. inaatlarda
avantaj
-Analiz sonularn
deerlendirirken
kat faz/sv
faz salamaktadr.
oranlar (SM silikat modl) nem
kazanmaktadr.
-6 nolu rnekte SM en dk, CaO yzdesi en dk ve Al2O3 deeri en yksek deerdedir.SiO2
yzdeside en yksek deerdedir. Bundan yola karak, ok yksek miktarda puzollan katk ilave edildii
ancak yeterli klinker bulunmad iin puzollanlarn tamamen hidrate olamayaca, yani dk klinker
(alit+belit) buna karn ok yksek puzollan ilavesi ile 6 nolu rnekte dayanmn standardn altnda
kaca sylenebilir.
-imentodaki SO3 miktarnn ok az olmas erken prize sebep olurken, fazla olmas imento hamurunun
genleerek hasar grmesine sebep olmaktadr.ASTM standardna gre bu snr deer %3tr.Analizlerde
btn rneklere ait SO3 yzdeleri standarttan yksek kmtr. Buda al katksnn fazla olduuna iaret
eder.
-imento hammaddesi kalkerden kaynaklanan MgO deeri iin st snr %5dir.Bu deerden fazlas
genleme ve atlamaya sebep olur.Tm rnekler bu deere uygundur.
-Analiz sonular alkali-silika reaktivitesi ynnden incelendiinde, puzollan katksnn alkali-agrega
aktivitesini belli oranda drd halde, ASTM standardna gre nerilen deer <%0,6 btn
rneklerde almtr.zellikle 6 nolu rnek 2,81 deeri ile yksek alkali iermekte ve kullanm byk risk
oluturmaktadr.