‫معني ال اله اال اهلل‬

‫‪ ‬‬

‫الحمد هلل رب العالمين ‪ ،‬والصالة والسالم على من بعثه هللا رحمة للعالمين ‪،‬‬
‫وعلى آله وصحبه ومن تبعهم بإحسان إلى يوم الدين وبعد ‪:‬‬

‫نسبت به جمالتي كه برادر ديني عالمه! شيخ عمر بن احمد مليباري در معناي ال اله اال اهلل نگارش كرده بود‬
‫مطلع شدم و در آنچه جنابش در مورد اقوال سه گانه پيرامون آن بيان داشته بود انديشه كردم كه هم اكنون‬
‫آن را بيان مي دارم‪.‬‬

‫اول‪ :‬يعني هيچ معبود! به حقي جز اهلل وجود ندارد‪.‬‬

‫دوم‪ :‬هيچ اطاعت شده به حقي جز اهلل وجود ندارد‪.‬‬

‫سوم‪ :‬هيچ پروردگاري به جز اهلل وجود ندارد‪.‬‬

‫همانگونه كه جنابش نيز توضيح داده اند معني اول صحيح مي باشد و آن همان چيزي است كه كتاب خداوند‬
‫اك َن ْعبُ ُد َوإِيَّ َ‬
‫اك‬ ‫سبحان در مكانهاي! زيادي از قرآن كريم بدان راهنمايي كرده است‪  ‬چنانكه مي فرمايد‪ «:‬إِيَّ َ‬
‫[‬
‫ك أَاَّل َت ْعبُ ُدوا إِاَّل إِيَّاهُ»‬ ‫[‪]1‬‬ ‫ِ‬
‫ضى َربُّ َ‬ ‫ني» «تنها تو را عبادت مي كنيم و تنها از تو ياري مي جوييم‪َ ».‬‬
‫«وقَ َ‬ ‫نَ ْستَع ُ‬
‫ون»[‪« ]3‬ما‬ ‫‪«]2‬پروردگار تو دستور داده است كه جز او را عبادت نكنيد‪« ».‬وما خلَ ْقت اجْلِ َّن واإْلِ نْس إِاَّل لِيعب ُد ِ‬
‫َ َ َ ُْ‬ ‫ََ َ ُ‬
‫اط ُل»[‪« ]4‬اين‬ ‫َن ما ي ْدعو َن ِمن دونِِه هو الْب ِ‬ ‫ك بِأ َّ‬ ‫ِ‬
‫ْ ُ َُ َ‬ ‫َن اللَّهَ ُه َو احْلَ ُّق َوأ َّ َ َ ُ‬ ‫جن و انس را جز براي عبادت نيافريديم‪َ «».‬ذل َ‬
‫بدان سبب است كه اهلل حق است و هر آنچه جز او خوانده مي شود باطل است‪».‬‬

‫آيات در اين زمينه بسيارند و اين معني همان چيزي است كه مشركين از اين كلمه هنگامي رسول اهلل ‪ -‬صلي‬
‫اهلل عليه و سلم‪ -‬آنها را بدان دعوت مي كرد مي فهميدند آنگاه مي فرمود‪«:‬يا قومي قولوا ال إله إال اهلل تفلحوا»‬
‫(اي قوم من بگوييد ال اله اال اهلل تا رستگار شويد‪ ).‬آنها انكار كردند و از پذيرش آن سرباز زده و تكبر‬
‫ورزيدند چون مي دانستند اين كار مخالف آن چيزهاي مي باشد كه پدرانشان در مورد عبادت بتهاي سنگي و‬
‫چوبي بر آن بودند و اينكه آنها را اله مي دانستند همانگونه كه خداوند متعال! در سوره ص آيه ‪ 4‬و ‪ 5‬بيان مي‬
‫هِل ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫دارد‪َ «:‬و َعجبُوا أَ ْن َجاءَ ُه ْم ُمْنذٌر مْن ُه ْم َوقَ َال الْ َكاف ُرو َن َه َذا َساحٌر َك َّذ ٌ‬
‫َج َع َل اآْل َ َةَ إهَلًا َواح ًدا إ َّن َه َذا لَ َش ْيءٌ‬
‫اب (‪ )4‬أ َ‬
 ‫اب» «كافران از اينكه بيم دهنده اي از خودشان! پيش آنها آمده تعجب كرده و گفتند‪ :‬اين ساحر و‬
‫ُع َج ٌ‬
‫دروغگوست‪ .‬آيا اين همه اله را تبديل به يكي نموده است‪ .‬اين چيز عجيبي است‪ ».‬و در سوره صافات‬
‫خداوند سبحان مي فرمايد‪«:‬إِنَّهم َكانُوا إِذَا قِيل هَل م اَل إِلَه إِاَّل اللَّه يستَ ْكرِب و َن (‪ )35‬وي ُقولُو َن أَئِنَّا لَتَا ِر ُكوا آَهِل تِنَا لِ َش ِ‬
‫اع ٍر‬ ‫َ‬ ‫ََ‬ ‫َُْ ُ‬ ‫َ ُْ َ‬ ‫ُْ‬
‫ون»[‪« ]5‬هرگاه به آنها گفته مي شد كه اقرار و اعتراف به ال اله اال اهلل بنماييد سرباز مي زدند و مي گفتند‪:‬‬ ‫جَمْنُ ٍ‬
‫آيا ما معبودهايمان! را به خاطر سخنان كسي كه شاعر و مجنون است رها كنيم‪ ».‬از اين امور فهميده مي شود‬
‫كه آنها معني ال اله اال اهلل را فهميده بودند و مي دانستند اله هاي آنها را باطل مي نمايد و اقرار به آن عبادت‬
‫كردن به تنهاي براي اهلل تعالي اختصاص مي دهد و به همين سبب هرگاه كساني از آنها اسالم را مي پذيرفت‬
‫شركي را كه بر آن بودند رها مي كردند‪  ‬و عبادت را براي خداوند متعال خالص مي نمودند و چنانچه معني‬
‫آن اين بود كه هيچ پروردگاري جز اهلل وجود ندارد يا اينكه هيچ اطاعت شده اي جز اهلل وجود ندارد آن را‬
‫انكار نمي كردند چون مي دانستند خداوند خالق و پروردگار آنهاست و اطاعتش را نيز در هر آنچه فكر مي‬
‫كردند از طرف اوست بر خود واجب مي دانستند با اين حال به عبادت بتها و پيامبران و مالئكه و صالحان و‬
‫درختان به طريقه طلب شفاعت به وسيله آنها از خداوند معتقد! بودند و معتقد! بودند به وسيله عبادت آنها به‬
‫خداوند نزديك مي شوند چنانكه خداوند متعال! در قرآن كريم اين مسئله را در موردشان! بيان مي دارد‪«:‬‬
‫ضُّر ُه ْم َواَل َيْن َفعُ ُه ْم َو َي ُقولُو َن َه ُؤاَل ِء ُش َف َع ُاؤنَا ِعْن َد اللَّ ِه»[‪« ]6‬غير از خداوند را كه قادر به‬ ‫ويعب ُدو َن ِمن د ِ ِ‬
‫ون اللَّه َما اَل يَ ُ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ َ ُْ‬
‫نفع و ضرر نبودند را مي پرستيدند و مي گفتند اينها نزد پروردگار برايمان شفاعت كننده هستند‪ ».‬ولي خداوند‬
‫ات واَل يِف‬ ‫متعال سخنانشان را باطل و مردود اعالم داشته و مي فرمايد‪ «:‬قُل أَتُنَبِّئو َن اللَّه مِب َا اَل يعلَم يِف َّ ِ‬
‫الس َم َاو َ‬ ‫َْ ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ ُ‬
‫ض ُسْب َحانَهُ َوَت َعاىَل َع َّما يُ ْش ِر ُكو َن»[‪« ]7‬بگو آ شما خداوند را به چيزي كه در آسمانها و زمين يافت نمي شود‬ ‫اأْل َْر ِ‬
‫اب ِم َن اللَّ ِه الْ َع ِزي ِز احْلَ ِكي ِم (‪ )1‬إِنَّا‬
‫آگاه مي سازيد‪ .‬پاك و منزه است از آنچه شريكش قرار مي دهيد‪َ «».‬تْن ِزيل الْ ِكتَ ِ‬
‫ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫خَّت‬ ‫ِ‬ ‫صا لَهُ الدِّين (‪ )2‬أَاَل لِلَّ ِه الدِّين اخْلَالِ ُ َّ‬ ‫ِ‬ ‫أَْنزلْنا إِلَيك الْ ِكتاب بِاحْل ِّق فَ ِ‬
‫ين ا َ ُذوا م ْن ُدونه أ َْوليَاءَ َما َن ْعبُ ُد ُه ْم‬ ‫ص َوالذ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫اعبُد اللَّهَ خُمْل ً‬
‫ََ ْ َ َ َ َ ْ‬
‫إِاَّل لُِي َقِّربُونَا إِىَل اللَّ ِه ُزلْ َفى»[‪« ]8‬اين كتاب از طرف خداوند صاحب اقتدار و حكمت نازل شده است‪ .‬ما كتاب را‬
‫بر تو به حق نازل كرديم پس خالصانه او را عبادت كن‪ .‬دين همه از آن اوست آگاه باشيد دين خالصانه براي‬
‫خداست و آنهايي كه جز او را به دستي برگرفته اند‪ ،‬گويند‪ :‬ما آنها را عبادت نمي كنيم مگر به آن خاطر كه‬
‫ما را به خداوند نزديك گردانند‪ ».‬ولي خداوند سخنانشان را مردود مي دارد و مي فرمايد‪ «:‬إِ َّن اللَّهَ حَيْ ُك ُم َبْيَن ُه ْم‬
‫َّار»[‪« ]9‬به درستي كه خداوند در آنچه اختالف مي نمودند‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِِ ِ‬
‫يِف َما ُه ْم فيه خَيْتَل ُفو َن إِ َّن اللَّهَ اَل َي ْهدي َم ْن ُه َو َكاذ ٌ‬
‫ب َكف ٌ‬
‫در بينشان حكم مي نمايد و همانا كه اهلل تعالي كساني را كه دروغگو و كافرند را هدايت نمي نمايد‪ ».‬بنابراين‬
‫خداوند آنها را در اينكه معبوداتشان آنها را به خداوند نزديك مي نمايند تكذيب نموده و به واسطه انجام اين‬
‫كار آنها را كافر مي داند و آيات در اين معني بسيارند‪.‬‬

‫واحلمد هلل رب العاملني وصلى اهلل وسلم على سيدنا حممد وآله وصحبه ومن تبعهم بإحسان إىل يوم الدين‪.‬‬
 ‫‪ ‬‬

‫تأليف‪ :‬ابن باز _ رحمه اهلل_‬

‫مترجم‪:‬عبدالفتاح‬

‫‪ ‬‬

‫[ ‪]1‬‬
‫فاتحه ‪4‬‬

‫[ ‪]2‬‬
‫اسراء‪23‬‬

‫[ ‪]3‬‬
‫ذاريات ‪56‬‬

‫[ ‪]4‬‬
‫حج ‪62‬‬

‫[ ‪]5‬‬
‫صافات ‪36 -35‬‬

‫[ ‪]6‬‬
‫يونس ‪18‬‬

‫[ ‪]7‬‬
‫يونس ‪18‬‬

‫[ ‪]8‬‬
‫زمر ‪3 -1‬‬

‫[ ‪]9‬‬
‫زمر ‪3‬‬

‫‪ ‬‬