Cnh bng n bui rng ng, c phi v mun khoe sc p vi hng thm

chng?
Mc tnh khch qua ng, ai bit thch yu th dng chn m thng thc.
N n, v khng th khng n ng
(N.d.C)
~o~o~o~o~o~o~o~

1/92

 Xa kia, c mt con chim sa trc ca thnh nc L. Vua L bt v nui, dy by yn

i n n, tri nhc cho n nghe, Chim y khng dm n, dm ung, s qu m cht.
l dng cch nui mnh, m nui chim. Ch ch vua L dng cch nui chim m
nui chim, ngha l cho n u trong rng su, ni lnh, hoc n rng li bng, hoc n
la ni ng, th cuc kt qu phi khc, li m khng hi. Ta nay lm nh vua L ngy xa.
Ta em ci c ca chn- nhn m ging cho Tn- Hu l mt tn thng nhn m- mui
Bt chut ngi xe nga, p chim nghe chung trng l lm kinh- ng my con vt nh .
Ta c l lm kinh ng Tn- Hu ( Trang T)
~o~o~o~o~o~o~o~

TA
Ni mt iu c th cm c m khng th ni ra c, rt kh. Miu t mt l v
hn bng mt th ting hu hn nh li ni, cu vn, th li cng mu thun.
y vy, nhng v d c th ly theo thc t hng ngy, gip cho ta hiu nhng
thun l trong quyn nh ny, chng qua nh tm nh rt th, khng nt no l ging vi s
tht, ch c cho ta hi m hiu ci nt hay sc p ca bc tranh thin nhin, phong
ph ca bn co m thi.
c gi ch qun l y m ly ci hnh th thin vng v kia lm s tht hy dng
Trc gic m lnh hi, nhin hu mi c th thu o c ci nguyn ca tc gi.
C nhiu ch nhi i nhi li, l dng ca tc gi. Mun cho c gi d hiu, d
nh cn phi dng phng php y. V mt vn chng th t nhin, khng phc thc g
c, v rng cn min cng thi s t nhin e s v m mt i chng? Ct dng cu vn
gin d cho mi ngi u c th c m khi phi dng cng tm kim
V nhng ch dng, tc gi c mn nm ba ch ca cc tn gio hc thuyt. y l s
bt c d. V l, mt th ting m dng chung cho ba hc phi nh Pht, Lo, Nho, thi
trnh sao, khi ni, khi phi hiu lm. T nh ch Tm ni ra, thi ngi hc Pht s hiu ci
ngha ch Tm theo hc phi ca h, ngi hc Nho s hiu theo ch Tm theo hc phi ca
h. Thnh ra s hiu lm nhau gia c gi v ngi vit sch, khng sao trnh cho khi
ng. S d tc gi dng nhng ting mn y l v nhng ch y c phn ph hp theo
tng ca tc gi nh ni. Song le, v mun nga s hiu lm , tc gi, hoc to ch mi,
2/92

hoc mn ch c, mi mi u c ch thch v nh ngha r rng c. c gi hy ch

ko hiu lm ci nguyn tc gi.
y chng phi quyn sch kho cu v Lo gio hay ph bnh tn gio hc thuyt
no. Tc gi cng khng phi em l thuyt mi no ni ra. y l nhng ring ca tc gi
i vi l o, m tc gi tng cho l ng vi l t nhin. Trong cch lp ngn, mi xem
qua c k bo rng tc gi c ci cng phn rt mnh bo, khng ng ci v n tn
Nu qu c tht vy, th khng phi li ca tc gi. Thit tng rng, Sng, Ti c xung t
nhau, chng phi t tm. Phi, Quy c xung t nhau, chng phi v t . V li, mi hng
cc th hoa, c th du dng, c th gt gng, cng l mt l t nhin. Tc gi hm nay,
nu trong li l c khng ng du dng m li lm khi gt gng, c gi cng khng l trch
tc gi m khng trch cy bng! Tc gi ch nh con chim ca, nh ging nc chy, Ca v
ca, chy v chy. Du hay du d th no, cng l ch s d thi.
Li na, c gi hy xem xt nhng tng ca tc gi trong quyn sch ny mt
cch v t, ngha l ng dem n so snh vi iu mnh c, d nghe; v h so snh th
khng bao gi hiu ng ci nguyn ca tc gi. Ngh rng c gi cm n quyn sch
no, l ch tm tm hiu coi ci tc gi v vn no ra sao, nhng nu em n so
snh, th ra c gi ch c em hi t tng m i chiu, chn la ci no l hp vi
thnh kin, vi t tng sn ca mnh. Th th bao gi hiu ng ci gi tht ca mi
tng, v trong lc nhng t tng mi c phn tranh th ch thnh kin ca ta li tr nn
ch t cho ta lui vo m n tr. Nh trit hc H. Bergson c ni: Trit lun l
mt u rt d, nu ta khng em nhng thnh kin ta chen ngn gia Tr ta v S vt
(NDcan 25/3/1935)

QUYN NHT
3/92

CHNG TH NHT

O
( S lun v quan nim o)
Quan nim v o c nhiu cch, tu theo trnh dn tc, x hi, m ra.
K th cho o l ng Ho Cng sanh ra vn vt; cho Tri l ng ring bit vi vt
th to, ngha l ngoi V tr.
K th cho o trong Vn vt, sung tc kin khn. o tc l ci Hn chung ca V
tr, ci S sng chung ca Vn vt. N l ci L c nht v nh qun thng c thi gian,
khng gian. L y, cng vn vt vn l Mt. o y, ch ni thn ta, gi l Tm, nn ku
rng: o l Tm, Tm l o.
Hai thuyt y, thuyt Ho cng thn ch v thuyt Vn vt nht th, tuy quan nim rt
phn i nhau, song c hai u bao hm mt ngha: gii ci l ca V tr.
o l g? (o, ni y l thuc v quan nim Vn vt Nht th, l quan nim m tc
gi nhn l phi theo s kin ca mnh. y cng chng phi son gi mun nh ngha)
y l ci L c nht v nh, ci linh quang sng sut, bt thin bt bin, sung tc c
khng gian v hn v qun thng c thi gian v hn, ta s gi l Bn th ca V tr. V tr
l ci hin tng ca L y, cng nh sng l ci hin tng ca nc vy. Tuy phn ra m
ni ch k tht l Mt.
Pht gio gi l: Chn Nh Vn Php.
Lo gio gi l: o c.
Trit hc gi l: Tuyt i, Tng i.
V tr mi xem qua dng thin hnh vn trng rt sai bit, nhng k tht ng nht
l.
Pht gio c cu: Chn Nh gi ch V tr ch bn th, ni bt sanh, bt mit, bt
tng, bt gim, v th c chung. V tr chi hin tng hu sanh mit, hu tng gim, hu th
chung, v chi Vn php. Vn php tc Chn NhChn Nh tc Vn php. (Chn Nh l
bn th ca V tr th khng sanh khng mt, khng tng khng gim, khng th khng
chung. V tr l hin tng ca Chn Nh th c sanh c t, c tng c gim, c th c
chung, nn ku l Vn phpVn php l Chn Nh, Chn Nh l Vn php)

4/92

Tri t u do o m ra, ta c th cm gic c m khng th thy ng, c th

hiu bit c m khng th ni ra c. Ni ra ng, khng cn phi l o na, v o l
v cng, v tn, v lng, v bin; lm sao nh ngha cho ng? Ta ch mn mt ting no
ch danh. l mt l Tuyt i thi mun cm ly ch phi dng n Trc gic m
thi.
o th t bn, t cn, khng cn u sanh ra. Rng ra bao nhiu. o cng bao trm,
m thu nh li bao nhiu. o cng trong.
Mt nh trit hc ngy nay c ni: Chn l, t nh l la , trong y ta ra, nh
pho n, vng ra bit bao nhiu m la m mi m y, l Ta
Ta, l mt im linh quang ca o.
Linh quang y tuy thy c chia ra phn t, song n vn sung mn nh mt ton th hon
ton.

CHNG TH HAI
5/92

TM
( Quan nim v con ngi)
Ti Thin vi Mng,
Ti S vi L,
Ti Nhn vi Tnh,
Ch Thn vi Tm,
K tht nht d
o, tc l s sng chung ca V tr, vi Tm ta, th ng mt l. Du trong ht ct, trong
l cy, hay trong con ngi cng u c o. Th xem lung in kh, u u cng l mt,
h ng thn vo in phin th chuyn thnh gi mt, ng thn vo in ng th hin ra
nng v sng,..Tuy th, nguyn lai vn l in kh.
Tm con ngi nh ngn in ng tu theo c th m ng hin ci oNgn n
lu, v bng lu, ngn n ti v bng ti, ngn n sng v bng sng. Lu, ti, sng l ci tnh
cht ca c th, ch chng phi in kh c nhng tnh y.
o th t bn t cn, v hnh v thc, nn khng c tnh cch ch ring; cho nn o
ngoi ci Tt, ci Xu, ci Hay, ci D, ci Phi, ci Quy, ngha l Tuyt i. o vn l
ci Th, m cng va l ci tng.
V l Tm ta ng l vi o, mun tm Chn l, cn chi ta phi kim quanh qun
u xa. o ni ta y
*~*~*~*~*~*~*~*

BN NG
Tm, ng l vi o nn khng khc nhau, du ting gi c khc nhau.
n lc hin vo bn thn ta, ci Tm bt u lc y, tch ra vi ci Tm ca i Ton th,
li tng mnh l ring bit ( Bn ng). T nh ta c nhiu mn, ng ncnhng mn
y c hnh, hoc di, hoc trn, hoc vungC th ta y cng th. o t nh nc khng
c hnh th. Nu ly nc m vo my mn y th, nc s c hnh, hoc trn, hoc di,
hoc vungKhi nc cha vo my mn y ta gi n l o; nc vo my mn y
ri gi n l Tm. Tuy ng thng bu trn hnh th c khc nhau, ch vt cha trong cng
ng mt th tnh. Lc y, b ring phn vi nhau, ri b hnh thc chi phi nc ng trong
nhng mn y qun pht ci bn cn mnh, ri t tng l ring bit vi nhau, t xng l Ta.
6/92

Quan nim Bn ng sanh ra bt u lc yCi Tm dn dn lu l, qun bn cnxa ln

vi o vy.
Ci t tm- thng gi l Bn ng, do ni ci lm rng Ta l khc v ring vi Vn
vt chung quanh. Ci o tng y lm cho lu l ci Tm ta, v lm cho n dng nh b nht
cht trong ci cc kh v cng ca Bn ng, ngha l n lm cho mt ci dy tng kh buc
cht Ta vo i Ton th.
Ci Tm ta l mt l v cng v tn, m nht cht vo mt ci tm l hn nh l Bn
ng, rt bn cht, bc bi lm! Ci kh v m sanh ra.
Mun ng Ton Phc th phi gii thot ci Tm ta ra khi ci iu m lm y. H
tm gii thot ri, th n s thu l o mt cch t nhin, v n l o, o l n
. Ngy kia, ti mng du, thy i cng vi em ti trn mt con ng nh rt hp; trong
khong do chi y, ti c xem ci bng ca ti sao li m hn bng ca em ti nhiu.
Ti suy ngh tm kim ci l y coi ti u; ti hiu c rng ci t tm ca ti n thm su
hn ca em ti (ngha l ti hu tm hn em ti trong ch ci Ta khc vi V tr vy). Cng
nh lc ti dm qua hai tm kin, mt tm th sm hn tm kia m tm sm hn l ti. Ti
mi c cho hai bng ng mt mu (bng em ti v ti). Tht vy, trong giy pht th ht
cn phn bit c hai bng na. Lc y ti cng em ti tr li lm mt.
Ti cng c mng du nh trc na, m thy ti ang nm trn bi c xanh, ngm
xem mt cng c ang mc Chng ta u bit rng: c di t mc ln, trc ht c mt
cng; cng y ln; cao ln, lin tch ra lm hai, hai lm ba lng Ti cm thy rng, ti l
cng c y trc khi tch ra . Lc y ti thy c s sng ca ton b cy y chuyn vn
t di t phng ln ri bin chuyn thnh ra cc lng, l tck ti thy vt trong
mi cng l, cy , u l ti c.. Ti sc tnh dy, rt cm kch, mi t ni vi ti rng:
T y, ti ch ao c c mt iu l c khng bit mnh ring bit vi V tr, ti s mt
hn ci quan nim rng ti l mt s sng ring khng lin lc g vi vn vt na. Vi quan
nim mi ny, ti s qun ng ci t tm ca ti, v c hn hp vo i Ton th, tc l
tr li lm mt cng vn vt, cng c cy, cng th vt v nhn loi. Th y, ti mi c
cn vi o tc l cn vi ci Tn Thin, Tn M. Bi ci Bn ng t ring y, ci Ta hn
nh, hp hi y, ci ring bit ca t tm y, n lm cho tr ngi s hnh vi ta trn con
ng Tn Thin vy y l i ca li mt nh hin trit n ngy nay,
7/92

Krishnamurti, ni trong cun Le Royaume du Bonheur. Li y c th gip cho ta thy ci

l ca bn ng v Chn Th mt cch d dng hn.
~o~o~o~o~o~o~o~
CHNG TH BA

V TR
(Quan nim v Vn vt)
V tr tin th ng tm
Ng tm tin th V tr ( Lc Cu Uyn)
Vn vt cng ta l Mt, vn c ci dy lin kh buc cht ly nhau. Gi m ta tch ra
ly mnh lm mt vt ring bit, khc hn vi V tr, ta nh cnh cy gy, nh l cy ri,
nh o hoa rng, la ci vyC khc no con sng kia ang thng thng cng i Hi
m b lp vm, khng cn ng cng sng vi ci Chung ca i Hi na
Tht th, chng ta ngy nay, trong x hi vn minh ny, vn l con ngi mt ci,
ang tm kim ci dy tng kh ta lm on la ri
i ta, ni tht ra, vn l mt ci i t phn lm hai phn rt h trng: mt ci i
vt cht v mt ci i linh thing. Tm li, ta t nhn chc chn rng, c mt ci tinh thn
tm l b trong ( tc Tm ta), v mt ci i vt cht r rm c b ngoi chung quanh ta
tc vn vt trong v tr. V l y m c kim trit hc ch vn xy chung quanh hai quan nim
y.
Tm ta l mt ci ring bit, khc hn vi vn vt hu hnh chung quang ta, y l u
th nht, m ai ai cng u cng nhn. Nhng nu c ai bo ta rng ci quan nim y si vi
s tht, th ta s ly lm bi ri v c khi bt bnh lm. V sao? V l, t tha nh n lc c
tr khn, trt i, ta vn thy ai ai cng u cho ci vt ta nm trong tay, p di cng, ng
thn mnh ta y, l khng phi ta..th lm sao ng l vi ta cho ng? V sao na? V l, ta
thng thy thng nghe, nn khng th hoi nghi ng. Lm sao hoi nghi mt iu
m ta thng nghe, thng thy, thng cho l mt s t nhin? Bi c y m ta khng quan
tm g n n na c, nn khng th hoi nghi c. Thi quen, l ci l lm cho ta khng
suy xt v nhng vic hng ngy trong i ta. Nn ch cng v thi quen m lm cho ta
khng hoi nghi rng ta v V tr l ng l, hay l khc bit vi nhau.

8/92

Phi bit rng, chng cn truy tm l huyn b chi xa, n vn bn ta, ni ta y, v

cng bi thi quen nn ta cho n l thng, khng quan tm g n n na, cam chu sng
m trong gic mng ca ta
Ci bc u ht trong con ng Trit hc l s Hoi nghi. Phi khi hoi nghi v
suy hi nhng iu ta thng thy, thng nghe, nht l nhng u cn ta v thng xy ra
hng ngy, hoc trong tm l ca ta y. Ch cho thi quen lm cho ta xem thng nhng
l mu nhim y.
Ci Bn ng ca ta l gi; vn vt chung quanh ta l o huyn. Hai l y, tht lm cho
ta bi ri v hoi nghi lm. Song le, c my ai chu quan st suy ngh chng? Trc mt
vic l, thng con ngi nhu nhc c hai c ch i tip; mt l tin theo lin m khng
cht la lc c; hai l s tr mi khinh th v b qua, vin l rng d oan hay v ly
l nhng c ch kho cho ngi nhu nhcK tm Chn l, ch bt chc nh th, hy
bit tin, v hoi nghi, m suy xt cho k cng. Li na v c thng thy, thng nghe,
nn ci l mu nhim ta li b qua, khng quan thit g n n na. Nhng tm ch bing
nhc, nhng c ch nhu nhc y, lm cho ta khng bao gi hiu c l tht ca mi vt.
Theo khoa hc ngy nay, ly theo quan nim Vt cht hp nht( unit de la matiere)
th vn vt chung quanh ta y l nhng cch hp tuyn ca mun vn nguyn t (atome).
Nh , st, cychng qua l mt cch sp t ring theo ton s ca nhiu nguyn t hp
la; m mi mt ht nguyn t chng qua l mt ci lung m in (lectron) tip xy chung
quanh mt ht dng in (proton). Th th ci xc thn ta y, nhng ngoi vt chung
quanh ta y, ngha l ci ci i vt cht hu hnh y, chng qua l mt cch sp t ring
ca nhng lung lu ng ca m in thi. Li na, nhng ht dng in v m in y
khng kht vi nhau, m li rt phn xa nhau, nh hnh tinh xy chuyn chung quanh mt
tri vy; cho nn ta c th gi rng hai ht nguyn t khng bao gi dnh nhau ng. Th ra
ta ng y trn t bng cng v tt l chn lin t, m ta ngi da trn gh y v tt thn
ta lin vi mt ghy l mt iu thng s, ai l ngi c hc, khi c qua nhng b
sch khoa hc ngy nay , u hiu bit, nhng khng my ai quan tm n v khng my
ai chu suy ngh n mt vic l v mi y. u y, tuy rt quan h cho nhn sinh nhiu lm,
nhng bi thi quen, v nhu nhc m ri h cng b qua, coi nh khng c u chi l.
By nhiu ch cho ta bit rng, c cn phi n non cao rng thm m tm o
u. Ci l huyn vi u un ch bn ta v ni ta y, ch v b thi quen m ta b qua. Hung
9/92

chi ci tm ta, n l mt bu huyn c b n v cngTm l o, m o th v bin, v

lng Tm ta cng v cng, v tn, cng huyn vi siu vit. Bit Ta v bit o.
Vn vt chung quanh ta c, hay khng c? Ta khng th hoi nghi rng: thy l o
huyn. Nhng, ly tn l m xt, th Vn vt khng c tht. Vn vt s d c y l i vi
ci Tm ca ta. Pht gio c cu: Tht i tha, phi hu phi khng, dic hu dic
khng..(Theo i Tha, th cho vn vt, l chng c, chng khng, m cng c cng khng)
Hiu ng ci l Phi hu Phi khng, Dic hu Dic khng l hiu ng ci l tht ca
V tr vy. Ta th ly theo khoa hc ngy nay m gii ci l y. Chng ta u d bit rng
vn vt trong V tr chng qua l nhng cch lng ng ring (vibrations). Ng quan ta c
th hng ng ngj vi mt s nhiu trong nhng cch rung ng ring y (modes de
vibrations particulieres) trong khng kh, nh mu sc, m thanh..T nh l tai ta c th nghe
ng ting t khong 16 ln rung ng cho ti s 32.768 trong giy ng h. Con mt ta
thy nh sng ng trong mt khong rung ng hn nh m thi. Ngoi ra nhng con s y,
tai ta ht nghe ng, v mt ta ht thy ng. Sc hng ng ca gic quan ta vn c ngn y
thi.
By gi ta th tng tng mi ging vt khng c nhng gic quan nh ta, li c th
gic quan khc, c th thy ng nhng cch rung ng ring khc hn ta, hoc nhiu, hoc
t hn ta, ngha l n c th hng ng hay khng hng ng hay l cm gic nhng cch
rung ng m ta khng th thnh gic ngCh ta thy l hnh cht, n thy rng l nhng
lung linh kh m thi, - ch ta gi l mu sc p, n khng thy chi roCi quan nim v
tr ca ging vt y vi ca ta, khc nhau l dng no! Ch ta gi c, n gi khng. ch ta
gi khng, n gi c. Nu ta c th giao tip, v trao i kin vi ging vt y, th n s ni
vi ta rng, ci ci i ca n thy l tht C, cn ch ta gi l c, n khng thy, khng
th gi l c cho ng. Cn ta, ta s ci li rng, ci ci i ta thy y, ta r rm c y,
nh nh ca, cy ci, ni nonl C, khng th gi khng cho ng.. C, Khng, - k
thc l s thy ring ca tng loi.
Ni th, th vn vt y l khng c tht sao?, nu ta mun ra H Ni m c mit nm
i xung hoi, th c thy H Ni chng? Nu ta b n vi ba ba m khng bit i, chng
y s gi vt cht l khng c tht. Bi th, ni rng Vn vt l khng c th khng trng, m
ni c cng khng trng S thc hin ca V tr vn tng quan.
10/92

Vn vt c tht l i vi ci gic quan ca ta, cn khng, l i vi s thy ring ca

ging vt khc gic quan vi ta .
y vy, vn vt c, l i vi ci tm ta; vn vt v tm l Mt, tng ng tng cm
rt mt thit. Nu b ci tm ta ra th vn vt tt l c tht, - c tht mt cch tuyt i, t
bn, t cn vy. i vi ta n l c; m t n, n khng c. l ci ngha c m khng,
khng m c (Le monde nexiste pas en tant que soil mais existe par rapport aux consciences
qui le per coivent. y cng l mt ngha trong nhiu ngha ca Phi Hu Phi Khng ca
Pht gio.)
Nhng tnh ca vn vt ta thy y, nh nng nh, mu sc, m hng, thi gian,
khng gianc ci gi tht ca n l khi i vi ci tm (tm y l ci tnh bit, ch lm
vi ci Tm, vit bng ch hoa- l ci ting ch danh ca Chn th) ca con ngi tng
ng, tng cm vi n . Nu phn ci tm ra vi vn vt, th nhng tnh cch y, t n
khng cn ngha l g l tht c.
Cho nn, ngy m ta tch phn cng V tr lm mt vt ring bit, ngy y ta khi ln
xa o, ngha l khng cn thy ng ci chn tng ca vn vt na (y l ni v mt tm
l; nhng v d trn kia chng qua gip cho ta hi m thi, ch chng phi ni k gii
thot ri, s thy Vn vt v mt hnh th khc hn vi s thy ca k thng nhn. Ch c
ci tm l i vi vn vt l khc m thi. Lc cn sng trong bn ng, cnh i i vi ta
nh mt trng chin u, t, sanh, kh s Tm ta gii thot ri, i s i vi ta nh mt
ch toi sinh ca vn vt Cn sng trong t tm, ta s thy vn vt c y, l v mt tn
ch hay mt t chi chi ca Ho cng. Sng trong Chn tnh, ta s thy vn vt c y, l v
c, mt cch v vi trm tnhCng mt s xem, m ch thy li khc nhau dng no! Nh
vn s Lameanais c ni: Devant un spectacle, tout le monde regarde ce que je regarde,
mais personne ne voite ce que je vois - ng trc mt cnh tng no, ai ai cng xem nh
ti xem, nhng khng ai thy ci ch ti thy.
Xem bi Kia th xem hoa xun phong thu.. trong quyn Trng Lc Ca, trang 20,
v bi ch gii trong quyn Trng Lc Yu Lun)
Nhng ai c c sch Theosophie moderne, u bit rng ci cnh vt trong ci th
gii vt cht ny(monde physique), nhng s Cng, Mm, Nng, Nh, khng cn chi gi l
tht na i vi k thot xc. Ci tnh linh (plan astral) t n khng c tht, nhng i vi
11/92

k sng trong tnh linh th (corp astral) th ci y l C, m i vi k sng trong xc tht

(corps physique) khng th gi l C ng.
Trang T c thut cu chuyn, mt ng nh giu kia, ban ngy l mt v ph ng
nht h b ng, ban m ng thy mnh lm mt tn y t ht sc cc kh. Cn anh y
t ca ng y, ban ngy l ngi ti mi vt v, ban m thy mnh lm mt v ph ng
nht h b ng. i ngi ch c ngy vi m m thi. Nh hau ngi ni trn y, phn
na i sng, phn na i kh. Thi ai hn ai? Ai dm ni rng: cnh no l tht,
cnh no l gi?
Cnh no cng tht, i vi lc sng hin ti . Ta khng th ni rng cnh trong
gic mng l gi, cnh ta sng lc ban ngy y l tht. Th thng, cho cnh thc dy l
tht, m cnh ng l o huyn, u y cng v tt.
~o~o~o~o~o~o~o~
Cho nn, khi Trang T, mng thy mnh ho H ip. Tnh dy ni: H ip l
Trang Sinh, hay Trang Sinh ho H ip. Hai quang cnh y, chng qua l hai cuc i
khng tht, ca mt vt c mt, khng ci no, khng cnh no t c tht c. Trang Chu
khng chp mnh vo cnh no. Sng phi vo cnh no, th c thun bin theo cnh y, ri
thi. Ngi li ni: V nh cnh tay ta bn ny thnh cy cung, cnh tay bn kia thnh con
chim, th cy cung ny bn con chim kia m nNgi ly ci sng ca Ngi by gi lm
mt cng ci Sng Chung ca V Tr ri, th tha hc vo a v no, Ngi cng an vui
vi ci t tnh ca Ngi vy.
Ta v qu c chp trong mt ci c hay mt ci khng m phi vt v kh s, cng ti
ta sng trong ci sng t m cha thy ng ci ch nht qun ca ci Sng Chung Vn Vt.
Cho nn mi ni rng: nhng cnh ng lin tip theo, u l cuc p i m thi, ht
thy l mt. Duy c bc t nhn mi thng hiu ch mt . Ta ch lo phn chia ra m phi
xem xt ht trong ch c nht ca o. ng ci c ng tranh hn ai ht, m phi dng
ci chc ca ngi nui kh. Ngi ny ni vi kh: Ban mai tao cho by ba c khoai, ban
chiu bn c. Kh u gin. Ngi li ni: Vy th mai bn, chiu ba. Kh u mng. S
cho khng thm bt, m ng ho. y nn Thnh nhn cng lm nh th. V ci li ca s
ho m Thnh nhn ni th hoc ni phi, ri ng yn trong bnh xe to ho, mc tnh n
xy hng no cng phi.
12/92

CHNG TH T

BN NG V CHN TNH
(Hu ng v V ng)
Tm ca ta l ci trung im do y m o pht trin ra c.
Ngy m ta em ci tm ta ra lm mt vt ring, ta tch, ta tch vi ci Sng chung ca V
tr. Ta lm cho mt ci Thin tnh (instinct), tc l s hiu bit mt cch t nhin ca ta. Ci
thin tnh y, khi cng vn vt nh tho mc, th cmth v tm; khi n v cng ngi
th n b ph mt ci bn cn thnh ra Tr lun; n khi v cng ngi tr hu th thnh ra
Trc gic rt mn nhu. S hiu bit y rt lanh l, t sut ci l ca s vt mt cch t
nhin qun trit.(1) Xem chng bn ng bin chng

Tuyt i
chn l

Tng quanchn l

THIN- TNH: v tm
A
(Lp)

TRC GIC: Thin tnh, Tr lun

C
( Ph ci ph)

TR LUN: Hu tm
B
(ph)

BN S 1

Krishnamurti ni: Cy c th ton thin m v tm trong ci ton thin y, con ngi th bt

ton m hu tm trong ci bt ton y. Mi nghe qua tht l kh hiu lm, nhng th xem
cnh bng kia, n khng t tm, ch n ra mt cch t nhin. N khng v ngi khen m
n; hoc ngi ch m khng n. N khng v c ngi bit mi khoe sc p, hng thm.
N mc v mc; n n v n, thm v thmy l ci tnh t nhin ca n.
Du phi mc ni hang cng non thm, n cng c n, c thmN lm nh vy, v
n khng th khng lm nh vy cho c. Hnh ng y, gi l hnh ng v vi nh gi
tuyt th lnh, la thanh th nng. N t tc, t mn, tht l ton thin, nhng vn khng hay
rng mnh ton thin. Ngi tri hu hnh ng v vi, cng t tc, t mn nhng hu tm
13/92

trong ci ton thin ca mnh. Ci hu tm y, tuy thy l C m tht Khng v n thun

vi o ri vy.
Sao gi l t tc? Bi n khng v mt tn ch chi, hoc mt c chi hay mt t chi
m lm. N khng v hon cnh, khng v d lun, khng v bn phn, khng v o l nhn,
ngha ch m hnh ng, nn n (Porter en son cocur le fardeau dtre incomplet; eest
cela la douleur.- mang ni lng ci u Bt tc, l kh -Krishnamurti), m ta thiu ( con
ngi m ly tm ra y, l mt u cn thit ca s lun chuyn v sau c ng ci hu
tm. Con ngi s d hn con th l ch hu tm . Nhng ng lm rng con ngi ton
thin hn con th. Xem chng Bn ng bin chng trong quyn ny.)
Ngi c l nh a tr th, cha c t tm nn Vn vt cng tm h cn lin ng
vi nhau rt mt thit. Ni th chng phi gi h l ton thin ng, h ch v cha c t tm
nn cn gi ci tnh bn nhin. S h thy, u h cm, ch thy hay cm mt cch v tm,
v , cng nh trong gic mng m mng. Bi h v tm (inconscient), ci tm h mi cn
tng ng, tng cm vi Vn vt, thin tnh h nh cn linh hot c mt cch t
nhin.
Bi vy, khi ni v thin tnh ca c nhn (homme primitif) v ci quan nim ca h
v Vn vt, ta ch mun ni v phng din siu hnh hay l trit l thi. Theo quan nim y,
h cho rng Vn vt, vt m ta gi v tri v gic, u c s sng nh h..Thy u c s
sng, h bt phn vt no l vt cht, vt no l linh kh; sao l tinh thn, sao l hnh th. Vi
h, ci i thing ling cng nh ci i vt cht. H khng phn bit, chia phn v tr,
khng gi chi l thin, l c, hu thn, v thnVn vt chung quanh h c thy l Mt,
khng vt no l v tri khng vt no l v gic.
Ci thin tnh ca h, rt linh hot, khng cn tr lun m bit, bit mt cch lanh l,
t nhin.
Con ngi vn minh ngy nay, tri li v lm mt ci thin tnh bn nhin ca
mnh, nn mun tm li con ng mnh mt du, phi tnh toan tr, ngh lm cng phu.
Ci thin tnh ca con ngi c l, lm cho h bit v cm gic ng mt cch l lng
t nhin nh vy l nh Vn vt vi h cn ci giy lin kh, tng cm vi nhau. Thin tnh
y, thng ta gi l Xch t ch tm (xem bi ni bi th.. quyn Trng Lc Ca), bi con
tr thng cha c t tm. Ngi c l, khng xng ti
14/92

Ci nim Bn ng (moi spere) pht l ra trong lch s ca i ngi rt mun. Du

trn lch s ca nhn loi cng th. Trong x hi c, con ngi sng chng v c nhn, m v
on th x hi, gia tc m thi. H l gia tc, gia tc l h. Ln ln mi ny sinh ra ci ch
ngha c nhn ( Xem cun Phong Ha Kh Thun cng mt tc gi. C nhn y l c
nhn bn ng ca phn t c tnh phn bit , ch lm ln vi c nhn hon ton ca chn
nhn.
X hi c, l x hi ca nhng c nhn bt ton, nhng cn v tm ci bt ton ca
mnh. X hi trung v cn thi, l x hi ca nhng c nhn hu tm trong ci bt ton ca
mnh. X hi v lai s l x hi ca nhng c nhn hon tonTuy cch sinh hot nh c m
khc rt xaHy xem chng Bn Ng bin chng trong Ton Chn php lun.) ri sau y,
cuc i tn bin cng s tr li nh xa( l thuc v quan nim X hi hc. Khng
phi thuc v vn quyn sch ny.
Bi vy ta thy con tr v k thiu nin thng c lng qung i, ho hip v mo
himCng ln chng no, tnh tnh li cng ch k li thn chng nyTheo Tm l hc,
ch k l ci c sc ca tui gi.

y l con ng t nhin Vn vt trong V tr phi lun chuyn theo (Trc khi ng

hu tm trong ci Ton thin ca mnh con ngi phi tri qua ci hu tm bt ton thin ca
mnh ; y l ci mt l ca s lun chuyn ca Vn vt. y li l con ng bin chng
ca Vn vt trong V tr. Nn xem ci thuyt ca Bergson trong nhng b LEvolution
creatrice v b Les deux Sources de la Morale et de la Religion, ta s thy r ci li bin
chng y. Th d, ta ban u chi vi bng m vn v tm, n mt khong thi gian kia ta
s dt mnh, ngh rng bng ta l khc vi ta..t ny sanh cho ta nhiu ni lo s phng
nga. Lc y ta gi l hu tm trong ci T tm ca ta. n khi bit r, n cng ta l Mt, ta
tr li sng vi bng ta. Tuy by gi ta hu tm rng bng ta vi ta l Mt, song le ta sng
mt cch v tm..nhng ci v tm by gi khng cn ging vi ci v tm trc kia na

QUYN NH
15/92

NHNG VN QUAN TRNG CA NHN SINH

o i, nhn t tiu chi,
o cng, nhn t t chi,
o qun, nhn t hip chi
(Lc Cu Uyn)
Trc kia, ta thy: ngy m ta tch phn lm mt bn ng ring bit vi vn vt,
ngy y ta khi ln lo s Chng y mi c bit t l. y l ngy m trong Thnh kinh
(bible) gi rng, ta b y ra khi vn Cc lc (Eden) l ni ta sng vi vn vt mt cch
tng ng rt mt thit. Ni vn Cc Lc y con ngi sng vi th d, m vn khng bit
s Bi phi b gt n nhm tri cm ca cy Thin c (arbre du Bien et du Mal) mi bit
xu, tt, nhc, vinh, tri, phi..cho nn mi phi b y vo ci th gian tng quan chu
cc u kh tm, vt v(xem quyn Ton chn php lun chng Bn ng siu hnh,
cng mt tc gi). Chnh ngy y l ngy m nhng vn trit l (problemes
philosophiques) bt u ny sanh, trong i con ngi vy, nh vn Cng bnh, T do,
Trng sinh ca Linh hn, Sanh t, To ha..nhng vn y, t c ch kim, bit bao nh
trit hc, siu hnh, tn gio tm tm gii quyt, nhng vn t l phn vn, cha nht nh.
Ta s d khng gii quyt ng, v bi ta ch cn c vo quan nim lm lc rng, ci Bn ng
l ci Chn l tuyt i. Ta ch ly s tru tng m mng, ch khng ly ci l thc hin
lm cn bn (se basant sur les speculations et non sur les faits). Ly bn ng lm ci ct cho
nhng vn y; m bn ng l o vng, th nhng vn y lm sao gii quyt cho ng.
Nu ta ra mt bi ton m ci khng ng vi s tht, th du ta c ly ht l lun m
gii, cng khng sao cho c.
Tm li, ci Ta y, khi phn tch ra lm mt nhn vt ring, khng lin lc g n
Ton th na, th nh t nht cht vo mt ci v cng khng cn n chu vi V tr.
Mt mnh hiu qunh trong khong thi gian v khng gian v hn, by gi ta ly lm
hi hng lm. Nh ngi kia, lc ngi chi vi bng mnh, th v tm, vui v..Bng dt
mnh t hi: Bng ny l ai? chng y mi c sanh ra ci lng nghi s, chng bit bng y
mi c th hi mnh ng chng? Ta cng vy, ngy m ta cho vn vt chung quanh ta l
khc nhau, th vn vt s tr nn mt th gii y dy s b mt lm cho ta phi khng khip.
Nhng vn trit l quan trng ca nhn sinh ny sanh trong tm tr con ngi t y ct
16/92

 an i ta trong ci m lm ca ng chp ( T nh c k hi ta: Lng rn, sng nga, c

th no chp thnh bt chng? Ta khng xt li ci cu hi c tht ng vi s tht chng?
Li ch lo tm phng th tr li. Th du l lun c hot bt i my cng khng sao gii
quyt cho ng vi s tht ng. Bn ng t n l khng c tht, nh rn u c lng, nga
u c sng th l lm sao ct ngha v gii quyt vn yCn c vo Bn ng tr li
l lm.
Trc khi tr li, ta phi xt li ci u , coi c trng vi l tht chng, ch vi tr
li, dng tm vo mt u huyn o. Nh ta s thy sau y, nhng vn quan trng ca
nhn sinh s d khng th gii quyt ng l do ni c y)
~oo~o~o~o~o~oo~

A. NHP TH V XUT TH
bit th gii ngoi vt c th hi cho ta, nhng nu ta cn gi Xch t chi tm th
khng h bit lo s bao gi, v Tm ta cng vn vt l mt, ch n lc ta thy mnh l ring
vi vn vt, ta mi tm th m tu gi ly thn v binh vc ly ta m thi.
ng trc mt vt li, n ta ngh c th hi cho ta, thng ta c hai cch i ph
gi thn: mt l thu ci lm ca, hay l git tan i, hai l, trn hoc lnh n! Nhng c
ch y u do ci s m ra.
Bi th, con ngi xa nay, k t lo thu tr ca i, ngi th t b, lnh thn
khng quan tm g n th s. Thng ta gi l Nhp th v Xut th. Hai quan nim y, ch
do ni ci lm, rng th gian ngoi vt cng ta l khc nhau vy.
Lm sao m thu ot hay t b mt vt m ta l n, n l ta? Ci thu tr hay t
b, c ra ch lc no ta thy ta khc bit cng vn vtch khi ta r n cng ta l Mt ri,
th nhng tm l y khng cn ngha l g l tht na.
Bn ng th con ngi thng dng ci thuyt Xut th. Bn u Ty th dng ci
thuyt Nhp th. Thng tnh, ta cho k Xut th l cao thng o c hn ngi Nhp th,
l mt s m lm. Th gian l u, ta l u m hng Nhp, Xut?
Nu ta so snh mt ng o s ca ta, ly gia ct, i, xa lnh ci i, ng ngoi th
tc, xo b nhng s vui sng xc tht, sng trm t, mc tng ni hang su rng
thm..vi mt ng i gia Hu -k, sut i ch xung t vt v lun lun vi ngi, khng

17/92

c mt pht yn tnh; th ta s cho l hai ci rt tng phn nhau l dng no..K tht,
hai nhn vt y chng c khc nhau cht no v mt tm l c.
thu tr l t b th gian, chng qua hai ci chng ca mt tm bnh: tng lm
rng mnh l khc vi vn vt.
Vy m xa nay, con ngi thng thng c trng ngi xut th v khinh khi
ngi nhp th, c d u nhng bc y u lm lc m mui nh nhau.
Nhng vn Vt cht v Tinh thn, c kim con ngi ci c tranh u mi trong
trng ngn lun m khng mt ai gii quyt ng, ch phn vn lng l; - k cho i l
ga, b m i, ngi cho n l tht, tm m thu tr, - vn ti ci cho ra khng ng vi s
tht, nh ta thy trc kia. Ly Bn ng lm ci l tht, tuyt ch, ri vn gii quyt
nhng vn ca nhn sinh, l ci lm ca phn nhiu hc gi xa nay vy.
Tuy nhin, c k s cho rng: Tuy bit ngi gii thot ng t tm ri th
khng cn thy mnh l khc bit vi Vn vt v tr, nn nhng vn Nhp th, Xut th
khng cn ngha l g vi h na c. Song le, l cho nhng bc siu nhn, ch i vi
nhng bc tm thng thi nhng hon cnh rng buc ca i ngi y, khng phi l
mt s tr ngi cho s gii thot hay sao? Phi c trong nhng cnh hung kh khn ca
s i mi r ci kh y..!
Tht vy, nu ly theo con mt thng tnh m xem, thi cu hi ny cng c lm
ngha, nhng nu xt k li, thi l mt vic m lm rt nng ca phn ng hc gi,
thng xem ci i v cnh ng l mt s tr ngi rt ln lao cho s hon ton gii thot.
Theo chnh l thi chng phi hon cnh ca th s tr ngi cho s gii thot m k tht l
ti ni Tm ta mc cng khng mc ly n m thi. Tm ta th thng tr, v bin v lng,
ch v ta chp lm ci thn v thng, ci hon cnh tm thi v gi di lm s tht, nn phi
lit mnh n l ly hon cnh. Ta c th v ci Chn tm thng tr y nh nc. Du phi
trong ve trn hay ve vung thi cng tu theo hnh thc ca ve m c hnh trn hoc hnh
vung. Tuy nhin, nc ng trong my ve y vn l nc khng hnh trng, khng thay i,
du c em vo thin hnh vn trng kiu ve, n cng tu theo hon cnh m ly thin
hnh vn trng hnh thc, nhng trc sau ch gi mt ci tnh bnh ng nh nh khng mc
cng vo mt hnh thc no c!
C tch rng: Xa kia, bn n c mt ng thy tu, cho cuc i l gi, nn lp
nguyn t b c cng danh s nghip ch gi li cho mnh c hai ci chn m thi. Ngy kia,
18/92

ng i tm mt ng vua c ting l cao trong ng o hc. Bui n, trong lc hai ng

cng nhau ang ci lun v mt vn trit l, di ci cy to, cch xa n vua chng hai ba
trm thc. Bng chc ci n nguy nga trng l kia, pht chy mt cch rt d di. V vua
rt bnh tnh dng nh khng c s g xy n c, c thn nhin bnh lun o l. Cn ng
thy tu th tm tr ri lon, cp mt dm chng ni ch ho tai hoiV sao? V hi sm ng
c phi ci chn ca ng gn y.
Tm li, chng phi sng trong cuc i danh li m tm ta phi b mc; cng khng
phi nh xa lnh th s m tm ta ht b mc vo hon cnh. Mc hay khng mc l ti ni
ta. Bit gi ci Tm thng tr khng cho b vng ly hon cnh no c, l ci mu
nhim ca s Gii thot vy.
~o~o~o~o~o~o~o~

B. C NHN V TON TH
Mun ho vi thin l, ta phi lm sao cho hnh vi ca ta bao gi cng va l mt l
hn nh va l mt l v tn, va l mt phn t m cng va l mt ton th.
Tuy rng sng trong mt v tr c nhn, nhng ci Tm khng bao gi la vi V tr,
Vn vt. l ci l nht qun rt mu nhim ca lut mu thun, chi phi cc s vt. Chp
vo ci quan nim phn t m thi, l mt iu h hng, v Ton th thng bao hm phn
t, m phn t thng khng c Ton th trong, ngha l cha ng ton tc vy.
Ct yu ca s hon ton gii thot, l ta phi lm sao qun nht ci u mu thun
(c nhn ton th) y, ni ta mt cch y iu ho
By gi, ta hy cng bn qua ci quan nim V Ng v Hu Ng, cho r ci hi
qu thin lch v mt phng din ca tng quan.
Tht vy, k gii thot ri th hnh vi bao gi cng va l ca mt phn t va l
ca mt ton th iu ho nhau mt cch rt sung mn.
Ka th lng nghe mt khc Hp tu nhc(symphonie), trong y c nhc kh no l
n nguyt, n tranh, tiu,ho ln vi nhau m khy mt bn tiu thiu V tr chng
qua l mt khc Hp tu v tn ( symphonie ternelle) trong y mi ngi, mi vtl mi
cy nTuy, mi cy mi khc, mi ngi c mi iu c tu ring, song ho vi nhau
mt bn, du khi ph, khi trm c khc nhau trong m vn, nhng nhp phch cng n rp
vi nhau lun lun. Nu nghe ring tng cy n, th thy mi ngi mt ium nghe
19/92

chung th thy l mt nhp mt nhngrt thm trm m iT nh trong y, c mt ngi

ti t no dng t , c tu mt bn khc theo iu ring thch ca mnh, th bi y i vi
khc Hp tu kia, vn l mt bi v thn lc vn, d dang h hng; nhng nu ly ring n
ra m nghe th khc nhc ca ngi y c th l mt khc tuyt m c.
iu n anh ti t c tu i vi bi Hp tu nhc ch lm cho h hng ci Ton
kh ca bi y, nn xem ra v thn, v kh, kh khan, lnh lo
Ai hiu k, hy xem cch khiu v ca r Chu Phi trong khong m thanh trng
sngC mt khm ngi lao chao theo mt ci nhp t nhin.ng xa xem vo, nh
bng trng phn ng trn mt nc xao, sng dnCch khiu v y rt t nhin nh cch
linh hot ca bng trng lp lnh, ca ln sng nhp nh, ca ting gi t t, ca l cy xo
xc vyng xa m xem, ngha l ly chung m ngm, th tht l p v cngCi sng
l ch ..y nn, theo quan nim Hu ng, nu c xem vn vt li ly theo mt phng
din ca phn t nn rt cu n v bn cht lm.
Theo quan nim V ng, tri li ta ly ci Ton th lm trung im cho s kin. y l
ci tinh thn Lo gio m P.Wieger kt lun trong b o c kinh bng mt cu rt gin d
m hm sc lm.(Tout regarder, de si haut, de si loin, que tout apparaisse comme fondu en
un, quil ny ait plus de dtails, dindividus et par suite plus dintret, plus de passions
Evoluer avec le Grand Tout) Nhn xem mun vt, hy ng ch cho tht cao, cho tht xa,
ng bao trm ly mun vt, coi thy thy nh ho lm mt cng nhau, ng cho cn thy,
ch vn vt, ch c nhn ring bit, th ra khng cn chi l t tm, t li, t c naHy
sng thun bin theo i Ton th) ( Xem Ph Lc- bi Ch Nhn)
Theo quan nim ny th ta khng ly V tr lm ln, tr hu thng bao qut kin
khn, ch khng cu chp t m theo ch hn nh ca t tm. Tuy trong ci i hn lng
m chi hng bao hm v qun thng Vn vt, cho nn ngi theo ch ngha ny sut i
ch ly V tr lm cn bn, ch khng cu n ch vn vt ca nhn sinh. Th mi khng
xem ngn c cnh cy, hay con trng con b lm thng, m cng khng ly kin khn lm
ln. Bi khng gi chi l Phi, Quy, Li, Hi, Trng, Khinh nn khng khen m cng
khng ch ai, khng tn trng m cng khng mit aiMi s, mi vt, ng vo v tr no
cng u c mt ngha ti cao, ti trng i vi Ton th c (Trong mt ci my ng h nu
ly theo phn t quan nim th con c vn l nh v khng p, hoc khng c cng dng
bng cy kim, hay mt kinSong nu ng theo Ton th - V ng m xem th du cho
20/92

mt con c nh hay si dy thiu, cng u c trch v ti cao ti trng i vi s Sng

Chung ca Ton b my vy. Xem bi Thu thu, ni chng Ph lc quyn Ton Chn
Php Lun cng mt son gi)
y, mi gi rng, k hon ton, hnh vi bao gi cng ton mn, v hnh vi y c
kim va mt phn hn nh va mt l v cng
~o~o~o~o~o~o~o~

D. CNG BNH
Chp ng lm cho ta khng xem thy ng ci l tht ca s vt, nn nhng s hiu
bit v phn on ca ta vn thin v l tng quan m thi. Gic ng tc l hiu bit ci l
tht ca mi s vt, ( Lillumination est la connaissance de la vraie valeur des choses. Pht
gio c cu: Kin V tr chi chn l v chi ng; mui V tr chi chn l v chi m. Ng,
tc l ng theo quan nim V ng m xem, th Vn vt du cho nh n bc no, cng c
ci l huyn vi su xa ca nCho nn, khng chi gi l Qu, Tin, Trng, KhinhM, tc
l ng theo quan nim t ng m xem, nn vn vt mi c vt gi l sang, hn, khinh trng.
l ci mm tranh u au n ca nhn sinh. V th, Lo t mi bo: Bt thng hin, s
dn bt tranh( Ch trng ngi hin, l lm cho thin h khng tranh)- Xem trang Ph
Luc quyn Ton Chn Php Lun, Cy Bch Th.
Cho nn nhng u hiu bit ca k gi quan nim t ng th lm lc sai suyn lm.
Xa nay thm ch, k hc Pht gio m cng cha thot khi ng ci lm y. V phn nhiu
h cn chp trong ci Bn ng, m s hc phi sai lm, li khng bit u m thot ly cho
ng.
H thng vn ly ci thuyt lun hi Qu bo lm ci trung im cho hc phi
mnhTuy ni rng tn ch l T bi, Bc i, song chng qua l cch thot kip lun
hi, nm li ci bnh xe Nhn quPht gio cho rng mi mi ci hin tng sanh sanh t
t y l gc bi ci dy nhn duyn tip tc mi mi nh con sng ln trn mt bin Chn
nh, ch khng bao gi gi l lut Cng bnh ca Tri!
Lun hi Qu bo chng qua l mt ci lut phn ng cng nh lut Nhn qu ca th
gii vt cht hu hnh ca ta y. Th m, bit bao k ly ci thuyt y lm tn ch tuyt ch
cho hnh vi ca mnh, ch bo bo n l, trong mi vic lm, s c mt vic qu bo m thi.
V Qu bo mi chu lm phc, thin, v Qu bo mi chu lnh vic tn khc, ch k. Tm
21/92

li, Qu bo l ci ch ng ca hnh vi sut i h. H li cho l lut Cng bnh ca

Tri, gii quyt ci vn bt bnh ng ca Nhn loi.
Quan nim Cng bnh tht l mt quan nim rt sai suyn lm! Ta th hi s Cng
bnh c tht cng chng? Trn th gian ny hn l khng c riMun ct ngha l bt bnh
ng ca x hi v nhn loi, Tn gio vn ly ci thuyt Tin nhn qu bo m lun gii.
i ta y vui sng hay kh cc, ch l ci hu qu ca mt ci tin nhn kia?...song nu ta
li hi ci nhn ca ci nhn v hi nh th mi n mt lc mi sanh ci Ta u ht
th ai to ra? V l ci Ta hin thi y l ci vng nim ca ci Ta trc, th khi tin khi
phi c ai t t tm to ci Ta y, mi ngy nay c Ta y m vng nim. Theosophie
moderne, - (c k gi l Thng Thin Hc)- ct ngha rng, ta trc khi thnh ngi phi tri
qua mt kip thMun u thai ln lm ngi, con th phi cn cy ly sc mnh, ht sc
tr thn tr ng cho im linh quang Tr Hu (monade divin) trc tip vi im y m nhp
vo, tc th lc y con th ng thnh ngi. Khoa Thng Thin Hc li ging thm rng c
nhiu cch ho thn, Hoc mt con th b nh p au n trong lc b phn ut s hi thi
qu m h tr tip din c vi im linh quang tr hu, nn tc khc c ho thn lm
ngi, sau khi n b thng m cht. Cch ho thn y l cch ho thn xu. Hoc c con
nh ch, mo, vvnhng th nh, nh gn gi vi nhng ngi m tr hiu bit khn lanh
n tn ho rt mau lthn tr n tip in c vi linh quang tr hu m ho thn. Cch
ho thn y gi l cch ho thn tt - Nhng cch ho thn y c nh hng rt trng h cho
sut i con ngi. K b cch ho thn xu, v b nh hng lc mnh ho thn , nn c
tnh hn nht, xo quyt, c d..m sut i phi chu nng n qu boTri li, k nh
cch ho thn tt, th c lm s may mn trong cnh iNh chn, co, u thai th c
nhng tnh gian xo, trm cp..cn nh ch, cp, s t, u thai th li c nhng c tnh
trung cang, ngha, kh (Xem cun LHomme dou ll vient, ou ll vaca A.Besanat v C.
Leadbeater)
y vy, u l cng bnh?
Vn ny, chng nhng l thuyt Qu bo lun hi khng ct ngha ng; ci l
thuyt ho thn ca Thng thin hc cng b tay, ch c tr li cho c, ri, rt li, gi Qu
bo l lut Cng bnh ca Tri ( Xem nhng b sch v Lun Hi Qu bo ca A.Besant..)
Cng bnh c tht hay chng? Vn ny lm sao gii quyt? Trc khi c ti l
ngi ta, th ti l cy c, th vtnhng ti khng ng t do mun hoc hnh ng, th ra
22/92

s may ri ca kip i ti sau ny tht l oan c v tn ch lm. C k bo phi thun lng

Tri, t Tri mun sao hay vy, ng cng l khng nn (y l nhng u khuyn ln an
i ca Tn gio ch khng bao gi lm dt ci kh trong lng con ngi). ch l s, nh
con s cha, nh t s ch m khng dm ni thi, ch t tm ai li khng c ch bt bnh
phn ut. Xa nay tn gio thng dng tm m ct ngha, nhng cng khng gii quyt
ng, ch c lm k khuyn ln an i ly lng m thi. An i ly mnh, chng phi l gii
l. Vn Cng bnh s d khng gii quyt ng, ch v ta chp ly Bn ng, ngha l ly n
lm ci cn bn, tht c vy. Con mt nh, nu anh em khng yu thng nhau, li phn chia
cnh tranh th s c thy si ni ci vn Cng bnh cha m i vi con. Nu c ho
thun yu thng nhau, coi nhau l mt, khng phn Nh ng, th anh mnh hoc em mnh c
ng may mn, quyn lc hn mnh, mnh cng khng v m cnh tranh thc mc. Ch v
ti ta sng trong ci Bn ng, xem ta l ring vi vn vt nhn loi, m vn Cng bnh
mi c ny sanh ra. Theo quan nim v ng th vn y khng c tht; vn vt cng ta l
mt. K sng theo quan nim y khng cn phn nh ng na, nn khng cn so o hn thit
vi nhau, vn Cng bnh i vi h by gi khng cn ngha l g l thit thc na.
Thy u c mt trch v quan trng i vi Ton th, nn sanh ra ng vo v tr no,
th c tu theo v tr ny, lm cho ri trch v mnh, theo bn phn ca phn t cho tn thin
(Xem cun Th Tng Lun, chng Ton Thin, cun Ton Chn Php Lun chng
4, cng mt tc gi); khng phn giai cp sang, hn, trng, khinh, v sang, hn, trng, khinh
l khng c tht i vi Ton th. Trong mt khc Hp tu nhc, nu mi th n c than
trch ly ch nh nhen hn thp ca mnh v lo sng bi ci m mnh lm cho l cao, sang,
qu trng hn mnh kia..th khc nhc y s h hng. u l trng hn, u l hn hn? Nh
cung, thng, gic, truchng ting no l trng, l khinhvn tng tip nhau, lm
thnh mt khc nhc tiu tao thnh tht. Bi ly ting thp, ting nh, ting to, ch nu ly
Ton th m nghe, th trc sau l mt, ting no cng cn ch trng h cho s Sng chung
ca bi nhc..Th th, nu nhng ting y c ln trch, cnh nnh hn thit, vin l Cng
bnh m so o vi nhau mi qun lng ci trch v mnh i vi Ton th th tht l mt
u v l v bt thng lmS khng so o y, chng phi ti tnh ta khim nhng, rt r
v an phn..m bi Ta l vn vt, Ta l ngi, ngi l Ta..(Khi ta tn Bn ng ta ri,
ngha l khng cn ly mnh lm ring vi V tr Vn Vt na m l Mt cng Vn Vt ri,
thi khng cn lo ln ci trn s xung ci di chi chi na. Tha h, vo u, cng yn, v
23/92

u u cng l Mt vi ta. Ch c k xem mnh l ring vi V tr, mi lo lng v a v

giai cp, ci thng, ci h, mong mi em mnh sau ny v mt ci no ring bit nh Cc
Lc Quc, Thin ng, Bng Lai, Thng gii..(tu theo tn gio) ..tc l em mnh vo ci
hn nh no trong Cn Khn vy xem chng Bn ng siu hnh trong quyn Ton Chn
Php Lun cng mt tc gi)
Ni rng vn Cng bnh khng th ly Lun hi Qu bo m gii quyt, cn o
Pht li ly ci thuyt y lm trung im cho trit l ca mnh, th ra Pht gio khng thu
Chn l sao? Khng! s lm y ch ti hc gi cn chp Ng (Ng y chng phi ni v ci
Ta tnh dc, xc tht..y l ni v ci tm l cho Ta l c, v ring bit vi Vn Vt) m
thnh ra s hc hi ca mnh phi thin lch, v lm lc th y. K tht, Pht gio s d ni
n ci thuyt qu bo lun hi l ct gii ci l ca V tr hin tng m thi, ch khng
bao gi gi thuyt y l lut Cng bnh. Ch v phn ng thng dng t tm m hiu o,
nn mi ly Qu bo lm Ch ng cho hnh vi. Bi mun to ci qu tt v lnh ci qu
xu cho kip sau nn con ngi mi lo ngi mi v qu bo; nhng hnh vi h ch b b buc
trong vng i kLy vn Cng bnh lm cu hi thin nin l t lm vt v cho tri
lun, chng qua l ti ci lm ca ng chp by ra. K hc gi ch h nn ng trong quan
nim y m lun o.
~o~o~o~o~o~o~o~

E. T BI BC I
Ci c tnh ca ci Ta (le moi), l ch K. M ch k l ngun kh, v ch k m nhn
loi tranh ginh, bc lt, xu x nhau; cho nn mun thot kh ta phi dit n. Song, Bn
ng, tc l ci lng i k rt mnh, tuy ln bn ny, n cng mc ln bn kia; ri mun ph
phnh, che y ci mt n mi to, Bn ng m ci tn Nhn, Ngha, T Bi, Bc i,..m
ph trng ln.
Tht th, T Bi, Bc i chng qua l ch xo ca t tm, bi cn phn Nh ng.
Thng ngi, tt phi c mt ngi thng (ch quan) mt ngi c thng (khch
quan) ngha l hai ngi,khc nhau, du c em thin ngn vn ng m t im ting y
cho p cao thng bc nocng chng qua t phnh thi. Lng i k tht mnh
v kho lo, ln, mc lun lun, ch khng chu cho mnh l khng c, khng h chu mt
bao gi
24/92

K Ton thin th sng ngoi vng Bn ng, tc l ngoi s T Bi Bc i. Bi h ly

ci Ton th lm chun ch cho hnh vi v s kin, ch khng ly t tm m hnh ng, nn
chng nhng h trn ch T Bi, Bc i; - ( ngha l thng ht vn vt) m thi; h l Vn
Vt, h l Ton th, h l s Sng chung V tr)
o c kinh c cu: i o ph, hu Nhn, Ngha. Lc thn bt ho, hu hiu t.
Quc gia hn lon hu trung thn..i o ph, tc l ci Sng chung ca V tr b tch
phn ra t ng ring bit cho nn mi c by ra Nhn, Ngha, ct l lp li trt t, ni li
s lin lc ca nhng phn t ring nhau . Cng nh trong nh, anh em b con bt ho,
mi c by ra Hiu, ct sa v ni ci dy lin i kh xa li. Nu ho thun yu mn
nhau, th, c cn phi by ra nhng ting y m lm chi...Chng qua l nhng u to ra
ca Bn ng gt ly mnh m thi. K t xng l thnh nhn li mun li dng ly ci m
ca nhn loi, t ra lun l, kinh, sch o c hn ch con ngi, bt buc vo mt
khun kh eo hp ca lun l nht nh ca t ng. chng qua l nhng tr tung ca Bn
ng m thi..Tuy mi xem qua, th thy trong gia nh, trong x hi, nhn loi b hn lon t
phn y, nh c Nhn, Ngha, Hiu, m ci nim ho i mt, ng ni li nh xa v
c v thng ho, h mc..song le, chng qua l thun th c v mt hnh thc b
ngoi, ch k trung cng vn cn phn nh ng, ngha l v mt tm l th vn cn t tm, t
dc
~o~o~o~o~o~o~o~

F. THIN C
Th thng, i c ai l khng cng nhn ci kh l khng c tht chng..? S kh
l mt iu hin nhin hn s Vui. Nhng ta phi bit rng nu ly ci l Tuyt i ngha l
ly theo quan nim t ng, th Vn Vt phi c ci Tt, ci Xu, ci Ln, ci Trng, ci
Khinh tt phi c ci Li, ci Hi.
i vi Ton th th khng c mt vt chi l hi, l v ch c. Mt vic hi cho ta v
tt l hi cho k khc, tt nhin mt vic ta gi l thin, i vi ta bit chng u l mt vic
tn c? i vi ngi (Bn ng i vi ta l mt u hi, nhng n l u cn ch cho
nhng k cn bn khaiCi v bao ci trng g, th rt cn ch cho con g khi cha
n..nhng n lc n n c ri, th ci v cng tr li l mt u hi cho n, n phi kh
b thot ra. Bn ng ca ta cng khng khc no v trng g m chn tnh ra nh con g
25/92

con, trong vy.) Th th ly chi lm ci quy tc nh ngha ch Li, Hi, Phi, Quy?
Lun l, v lm v khng bit phn bit ci l y, nn lm cho nhn sinh thng kh bit bao
nhiu? Mt ci vn minh hay Lun l chi, mun cho ch cng dng c kt qu, tt phi cho
hp thi, thun cnh, theo l bin ho ca x hi, nhn loi. Cho nn, gi l Phi, vic g, u
g c th li ch cho nhn sinh trong mt thi gian khng gian no , ngha l c th lm
cho nhn sinh thi by gi c ch lc phc yn vuiy vy, mun cho mt u c gi
l phi, th tt phi cho u y c thu thi hp th.
Vn minh ca dn r v ca ngi u M vn khc nhau xa song le nu em vn
minh ca ngi u m cho dn Chu Phi, Chu , cha t c c ch hay; cn vn minh
dn r mi em cho dn u M cng v tt l cVn minh no cng phi, cng hay,
min cho hp vi trnh dn tc y; ch khng phi n l l tuyt i ng. Vy m c k
t xng l Thnh tr c hn nh Nhn Ngha lm ci khun mu tuyt ch cho nhn sinh.
H qun rng kin khn v tr chng qua l mt l bin ho lu chuyn lun lun khng
ngt, chng c mt gi no m ta cn ging ta trong mt gi trc. Ci ngi xc tht ca ta,
trong mt nm cng khng cn ci ngi ca ta nm trc. Ci tm l ca ta trong mt pht
ng h ny, khng cn phi l tm l ca ta trong pht trc na ng. Ci l bin ho ca
V tr th v cng v tn, mi mi hoi hoi, khng bao gi ngng ng. Th th nhn sinh
mun sng thun bin theo l lun chuyn sinh ho ca Ton th, tt phi bit tu theo thi
hnh s khng nn khp cht tinh thn trong ch cu n chp nht, nh nhen vn vt
Ton th V tr vn l mt bi nhc v cng v tn. Ta l k ti t trong m nhc y,
c nn v t tm m do i do li mt khc no ring thch chng? (m ch k c n l cu
chp ly mt th lun l c rch em nhai i nhai li, m khng k chi n hon cnh bin
i, tn bin n u) Ht cu n sang cu kia, phi bit thun bin theo Ton th ca bi
nhc lun lunNu c dng tm, ly t ca mnh, m khng k n hon cnh thay i,
sng nh th khng gi l c Sng vy (c gi xem b Duree et Simullaneite ca H.
Berson(F. Alcan) cho r thm nhng u ni trong chng ny)
~o~o~o~o~o~o~o~

26/92

G. CHN TNH V LUN L

Ta ch nn khi no dng t tm, ly lun l, ch hn nh nhn loi, d l lm
si o vy. Tuy ni th, ta ch lm tng rng ngi khng bit dng tm l ngi khng
c c tnh g c, y l mt b my v hn c quy cung theo con gi thi, mc tnh ai
mun sai s th no cng ng
Khng phi th, ni rng ta ch nn dng t tm m hi o, l nhc ta ch qun
rng, ta l Mt vi vn vt. Ta phi nh lun lun l y, tuy c hnh ng theo c tnh,
nhng phi con mt xem chng Ton th cng n c ci ch ho hp vi nhau. Ta
ch ln ci Bn ng vi ci Bn tnh tc l ci TmHnh vi vu Bn ng l lm, m khng
quan tm g n Ton th. Hnh vi ca Chn tnh, th khng h qun rng mnh l Mt vi
vn vt, v c thun bin theo lun lun.
Chn tnh ca ta, c cu C tnh ring ca n, nh hng th thm mi hng ch
khng thm ng mi hu, hay mi lanTa ch lm ln C tnh vi Bn ng. Trong mt
khc Hp tu nhc, mi ngi n mi th n. Cy n, l thn ta, ngi n, l Chn
tnh ta (Nu ta n m khng dng t tm, c thun chuyn theo ci Ton th ca khc Hp
tu nhcth l Chn tnh ta hnh ng. Nu ta n m dng t , n ring mt mnh
mt bn, khng quan tm g n Ton thth l Bn ng ta hnh ng; khc nhau c by
nhiu ) Ta n c, c k n tranhk chi n tranh khng c mt cch iu ging vi
cch iu ca k chi n cMi ngi c mi iu ring, phi tu theo cy n mnh
khy m n theo cch hay ring ca mnh, (y l ci C tnh ca Chn tnh ta vy). Cho nn
mi nghe qua th thy c khc nhau nhiu, song i vi Ton th ca khc Hp tu nhc, th
trc ssau vn mt, h khng h ly tm mt pht. Ta y, i cng Ton th cng vy. Hy
c t nhin cho Chn tnh ta c t do bin ho theo C tnh ca n, min ng cho ly
tm cng Ton th thi. n khi ta dng t tm khng k g n Ton th na, c c tu
ring mt mnh, sng ring mt ci theo bn ngchng y ta mi gi Ta l c, v l ring
vi vn vtTa ch c lm ln my ting c tnh ca chn tnh v Bn ngv Bn ng v
C tnh ca chn tnh thng c ch tng t kh phn bit(khi ta dng ch s thch ca ta
m n, nhng ta khng ly ci nhp vi Ton th. l C tnh. Cn nu dng ch ring ca
ta m n, khng quan thit g n Ton th. gi l Bn ng. Ch phn bit hai l y c
by nhiu m thi) Tm li, Tm ta tuy ng l vi o, song n c c tnh ca n, nh
27/92

bng hu th ci c tnh t nhin ca n l thm mi hu ch khng thm mi sen, hay mi

l ngnn Lo t bo cho ci tm tnh t nhin con ngi ng t do sinh hot ch
dng t tm m hi o, l l y. Dng t tm m hi o, l gc ni Lun l
Trong mt cnh vn bit bao nhiu l hoa tho: no l hng, lan, mai, cc,Tuy
khc nhau v hnh thc, sc, hngch c thy u cng cng lm ra mt ci p
chung. Cnh vn no m thy l hng, hay l cc m thi, coi ngn qu! C hng, c
lan, c mai, c cc,ln chen mi p. Mi th hoa c mi sc ring, hng ring nhng
nu hp li s lm thnh mt ci p chung va hng va sc. Th m, trong y nu c
mt cy hng ng ln lm ch, bo c thy rng: mi hng ca n l thm. sc n l p
hn ht. Ri n li by ra ci lut ring, buc c thy phi lm sao ging nh n, v n t cho
l m phm ca s Tn Thin Tn MNu c thy cc th hoa u v l m dng tm
p thn th v tinh thn mnh thnh hng c, th th hng mi ny, nu c th c, s
l mt th hng qui d lmCon ngi vn th yBy ra ci quan nim Tn Thin, Tn
M, Nhn, Ngha lm mt khun mu nht nh chung cho c loi ngi. Ci Tm tnh
Bn nhin ca con ngi v m tiu ma, h hng..Con ch bt ko xe, con nga bt gi
nhl si vi tnh t nhin ca n (Trang T bo ch mong ko cng vt cho di, v thu
gi hc cho ngn li Xem thm chng Thu thu ca Trang t) Th m nhn loi ngy nay
li dng tm ly lun l nhn ngha lm chun tc nht nh cho hnh vi ca mnh. Con ch
v , mt ci hay ca bn tnh n, con nga v , mt nhng nt hay ca bn tnh n. Nhn
loi ngy nay, chng qua cng mt th y c, thnh th con ngi hin thi ging nh k tn
tt kh ho, o ut, vt v, h hngbi khng cn ci t do sinh hot ca bn tnh thin
nhin nh c cy cng vn vt chung quanh.
ng trong mt hon cnh mi, mt dn tc mi, ta khng th ly mt ci o c
lun l c rch xa kia, lm chun tc, lm khun mu cho nhn sinh ng. Nhng kinh
schchng qua l nhng thang thuc tr ci kh ca Nhn loi trong mt thi i no
. My bc thnh tr y, nh ng thy thuc, cn nhn loi kh l ngi bnh. Bnh cn
bin, thang thuc cng phi tu theo bnh m gia gim, ch khng phi y nh trc hoi
ngy l mt v d cho ta d hiu ci l tu thich chng phi ni rng ht thy kinh
sch l ch ng ci phng php dit kh. Nu cn mt my t tm th du cho kinh sch y
ca Pht hay Lo, cng khng gip ta gii thot bao gi(Thu nay con ngi lm v ch
ni ni chng ny v cng bi khng hiu ci ch ngha ca Lo Trang nn ch thng gi
28/92

rng Lo l ch k, l phim th. Trong lc Khng T ra dy i, Lo b di m i. K tht

Lo no c b i..Ngi thuyt ci l V Vi, nn t mnh khng chu dng tm em l thuyt
mnh m nht vo c ngiNgi vit b sch o c kinh cng khng vi t chi. ch lm
v lm, mt cch t nhin. Nu Ngi dng tm m em l thuyt mnh hn ch nhn sinh nh
Khng phu t, th thnh ra Ngi lm ngc vi ch ngha ca Ngi hay sao? Bi k ng hiu
cho tn l o Ngi, m ngi cho Ngi l khng thng i, ym th, xut tcNgi cng
khng quan tm n ch thin h bit hay khng bit n Ngi. Lm sao gi l ch k?
Hung chi Lo Trang khng cho i l kh th ly g m duyt kh m han ch ci
phng php tuyt ch cho nhn sinh? )
V li, ci kh khng c tht, nh bnh vy. Ta c th gi rng: khng c bnh, ch c
ngi bnh m thi. T nh ci bnh lm bing, tuy c ci ting m khng c s tht. Hai
ngi cng mang mt bnh lm bing, khng th cng ly mt phng thuc cng tr cho
ng. Ngi th nht, lm bings v lm vic nhiu m khng bit cch dng ng th gi;
ngi th hai, lm bing v yu ui, bc nhc. Hai chng bnh khng ng mt nguyn
nhn, cch tr liu khng th ng mt cch. C phi tht s th ch c ngi bnh m khng
c bnh chng vy? Ci kh cng mt th. Ta c th gi rng: ch c ngi kh m khng c
ci kh, th nhng phng php dit kh ca thnh nhn li xa nay, sao dm em n lm
ci l tuyt i m hn nh nhn sinh dng y! Ci lm ny, xa nay lm hi nhn loi
khng phi l t. c gi ai l ngi nhit tm v s ph cng nn suy ngh li cho chnh,
ko mun cu ngi m git ngi, v tnh em ci thut nhn m hi nhn vy.
~o~o~o~o~o~o~o~

H. TO HO
V quan nim To ho, k cn sng trong Bn ng, ly ci Ta lm tm trung im cho
hnh vi, tr thc, th tt nhin cng nhn hoc t to ra ci thuyt Ha Cng thn ch cho
rng vn vt c y l do ni mt ng Ho Cng. L y chng qua l ci quan nim chp
ng trong cnh tng i m chuyn di qua cnh Tut i h v
K cho mnh ring vi vn vt, thng tng tng To Ho l mt ng ring bit
vi vt th to, nh mnh ring vi vn vt chung quanh mnh vy. Bi ta cho ta l ring vi
V tr, t nhin cho rng Vn vt c y, phi c ngi to, c ngi lm ch. Tht vy, k
ch k, thng tnh cho ai cng ch k, ngi nhn thng tng cho ai cng nhnCho nn
29/92

k cn Chp ng thng cho rng Tri cng l mt vt ring bit vi V tr -mt ci Ta,
nhng ln v cng v tnC d u, h l ci Ta th du c ln v cng i my cng vn
l ci Ta, m nh bc no i na cng vy. H l ci Ta th u cng l ci Ta, ngha l bt
ton, hn nh, hp hiLi na ci Ta l gi, th ng Ho Cng cng cha chc l c tht..
gi l Ho Cng th Ton Nng, Ton Tr, Ton Thin, Ton M, nhng sao li
sanh ra mt vt bt ton nng, bt ton thin, bt ton m nh Ta y? C th no mt a
hoa thm m sanh ra mi hi ng chng? L no cm quyn sa tr, ton nng, ton lc, t
do mun to cch no cng ng, li phi lp cch sa tr hnh pht, hm he hay khuyn ln
tng l, phi dng tm m ci hon? Th th cng nh ta, ch sao li gi l Ton nng, Ton
lc..?Tr li cu hi ny, c k ni rng nu mun, th To ho s sanh con ngi c
Cng??? Tr li nh th, tht nh a tr th, ni cho c ni, ch khng c ngha l g c.
Phi C c gio cho rng Tri sanh vn vt v lng Bc i. Tri, th t bn t cn,
song bn tnh l Bc i. Bi Tri l Bc i cho nn phi to ra nhn vt c m thng, v
lng Bc i ca Tri th v bin v lngC phi l ta dng t tm m by ra ci thuyt
y chng? C khc no, khi ta thng, phi c mt ngi cho ta thng, ngha l c nh ng,
ch quan, khch quan mi ng. Th nn, Tri l Ch quan, tt phi c Vn vt lm khch
quankhn kho thay ci tr tung ca Bn ng!
Phi Pht gio (Thng thin hc by gi) li cho rng, c mt ci Chn Nh tuyt i
lc cha c vn vt th mt mnh trm tnh h v, tch mch lm. Cht trong mt lc Vng
nim, Ch pht chuyn gi: Ta mun c mun loi, V tr hng h, Ta mun bin ra thin
hnh vn trng.. Tc th Vn vt pht sinh, hin tng trng trngL y dng rng ch
lm cn bn, nh phi C c gio dng rng Tm Cm lm nguyn ng lc vy.()
o hc ng v l ni trn y, dng rng Ch lm gc cho tr thc v hnh
vinn phng ng thng c bn o S ch dng thn thng php tc lm chun tc
cho hnh vi v s hc ca mnh v o. Nhng Phi Pht, Lo l nhng phi siu hnh hc
rt tuyt lun, m lu di li phi chuyn thnh mt c quan Huyn b luyn nS bin
thin v khoa Thn thng php tc y, do ni ci quan nim siu hnh ca ng, cho rng
o chuyn thnh V tr nh dng Ch m thnh. Con ngi mun hp vi hnh ng
ca o, phi dng Ch chuyn thn thngnh o vy mi nn gi l thun
Thin l..Cn bn u Ty, trit l thng dng ch i lm gc cho hnh vi, t tngv
30/92

Tri ho sanh vn vt cng v Bc i, nn ch hc v cch sinh hot c hc c v Nhn t,

ch dng Tm Cm hn Ch.
Du hai phi y c khc nhau v mt tru tng, nhng cng ng mt quan nim
Ho Cng. Gi rng Chn Nh th Ton lc, Ton nng nhng phi cn dng lc, dng cng
chuyn thnh to ho th tt phi c dng Nng lc ring l Ch, nghi l phi c mt ci
sc rng mi c. Cn rng sc m hnh ng, th sao cn gi Ton lc, Ton nng cho
ng. H cn rng l cn thiu, m Chn Nh th ton b nh th c hp l chng? Cn hu
, ngha l lm, m cn phi cn c mt tn ch chi chith khng sao gi l Ton Mn cho
ng na! C phi ti do ni ci quan nim T tm ca Bn ng ta chuyn di qua, mi c
ny sanh trong tr con ngi ci thuyt Tn thn quyn nh trong x hi, con ngi cn tn
ti ci thuyt Qun quyn chng? Bi cn phn Nh ng mi c phn giai cp, t l nhc
gi gn trt t linh trong nc c lon mi c by ra Nhn, Ngha, Hiu, , ng ni
li ci dy Ho i mt (C k s ni: By gi s l ri, phi dng Nhn Ngha ch
tit t dc, gi li trt t, ch khng th no b ng Ni th cng phi, nhng l
bt cho qua bui, ch khng phi l ci phng php hay vy. Ci hi cng ngy cng
su, ci kh cng ngy cng tng. T mnh phi dit ly kh cho mnh trc i, th Nhn loi
v s ht kh, v C nhn tc l Nhn loi vy. au m un thuc l mun cho tuyt s
au, ch au m ung thuc bt au lc au nyth khng phi gi l ung thuc ) y
cng bi ta lm cho lon ly, nn phi tm tm m sa i. Ta ch c lm l y m chia vn
vt ra giai cp v ly theo t tm m cho Tri l ng Qun Ch: thnh, thn, tin, phtl
nhng k th mt tri m cai qun chng taCho nn, h cn giai cp tc l cn lon ly,
phn t vi nhau, m nu Tri, Pht, Tin, Thnh cn gi giai cp th ra cng cha phi l
hiu o vy.
Lo t c ni: i o ph, hu Nhn Ngha -i o mt ri, mi c by nhn
ngha. C Nhn Ngha tc l c Nh ng, m c Nh ng mi c by ra giai cp (Xem
chng Bn ng siu hnh trong quyn Ton Chn Php Lun ca tc gi )
~o~o~o~o~o~o~o~

31/92

I. V VI
Ci vn Ho Cng v ly theo quan nim Bn ng m xt, nn khng h gii quyt
ng. Ci Ta l o vng, th ng Ho Cng cng l huyn mng
Theo quan nim V ng th ly ci thuyt Vn Vt nht th lm hp vi Chn l. Tuy
thuyt y c nhiu phi phn bit, song l do ni trnh con ngi m bin thin cht t,
ch i th cho Vn vt trong V tr y chng qua l ci hin tng ca Chn Nh, vn
ng nht l.
V nh, mt tri c ra, nh nh sng v s nng (y l v d ly theo s thng thy
m ni cho d hiu ch khng phi ly theo khoa hc m ni. Khoa hc by gi ngi ta li
tm mt tri th lnh v tiHy xem cun La Terre et Nous pa G. Lakbowsky). nh sng,
s nng l ci hin tng ca mt tri, khng th gi rng mt tri to ra nh sng v s
nng. To ra, ting y hm ch rng mt tri v nh sng l ring nhau, chng phi mt. To
ra, tc l ly mt vt ngoi m lm, mi gi c ting y; ch mt mn n l mnh, mnh l
n, th sao gi l to cho ng. To, tc l mnh thiu mi to thm ra, cho nn Ton mn
nh o m gi l to ra, th rt v lMt tri, tc l mnh thiu mi to thm ra, cho nn
Ton mn nh o m gi l to ra, th rt v lMt tri, tc l hm sng v nng. c
gi l mt tri phi c my c tnh y gm li. Cha hin ra l o, hin ra c hnh sc
l V trTuy ni th, l dng cch phn tch m hc, ch k tht o l Vn Vt, khng
ring bit vi V tr, ngha l Sanh ra vn vt. Ci C y, l ci t nhin ca o, nh cnh
bng n, nh ht ging nt mng bin thnh ci cy vy. Ci ht ging, ta c th v nh
o. Trong lc cha mc thnh cy, n c Ton th ca cy ri. Ht ging l ci
cy nh o l V tr, khc nhau mt tnh, mt ng m thi. Vn vt c ra y l v c,
nh gi thi th thi, chim th ku, cy th mc..mt cch t nhin ch khng phi v mt tn
gio ch, t m thi, m ku, m mc; n khng th khng nh vy cho c, y l ci
tnh ca n. Nhng hnh ng y, u gi l hnh ng v vi ngha l lm m khng v ch
ngha, v mc ch chi c (Ting Php gi rng: Agir et pourtant ne rien faire. Agir, ngha l
lm m khng mc ch chi. Faire cng lm m c ch ngha) li cng khng hay rng mnh
lm l c lm na.

32/92

Lo gio c ni: lm, m cn bit rng mnh lm, ci lm y rt th b, cha gi l

hon ton (Xem chng Hu Tm V Tm trong quy ny v chgn Hnh vi hon ton
trong quyn Ton chn Php Lun s in sau)
y vy, ngi Qun t theo quan nim v ng th lm, v t nhin phi lm. K cn
Bn ng th lm chi, cng dng t tm, phi lun lun c mt ci li chi lm ch ng
cho hnh vi mnh. Hnh vi y khng ging vi hnh vi t nhin ca o, ch c k thnh tr
mi am hiu c ci ngha ton mn v vi ca o m chuyn di l y qua hnh vi ca
mnh, nn mi thun vi o m thi. Cho nn hnh vi h rt t nhin m hnh vi k c Bn
ng th vt v min cng. Cnh bng n mt cch sung mn tt p l khi c n mt
cch v vi, nu phi cn c ngi phc sc hoc dng cch truyn kh cho mau nth
du c n, cng khng ng tt p bng hoa kia n mt cch t nhin.
C sng c l nh n l ly ngoi lc m thi, th ci sng y khng cn gi l ci
sng t nhin cho ng na.
Con ngi cng vy, sanh ra khng ng sinh kh v tr chuyn tip vi mnh, ngha
l sng trong ci sng t, la vi ci sng chung ca V tr, ging nh cy mc phi trn t
kh nng chy, khng tip xc c vi lung sinh kh t, ng cheo leo ring bit vi ci
s sng ca kin khn, nn phi ho kh, dtCon ngi ng ring vi V tr, th hot
ng khng cn ch toi sinh t nhin ca Chn tnh. Phi cn c Nhn, Ngha, T bi, Bc
i, c li khuyn khch tng l, c ting khen trng mi lm c iu hay, l phi. Hnh
vi n ln bn cht y tht l bt mn vy.
o khng sanh vn vt, van vt vn l ci hin tng ca o m thi.(C k s hi
rng : Vn Vt l hin tng ca o. Vy ngoi o, ai to N, mi c N to li vn
vt? Li h cn vin l rng: ni y l ly theo v ng m hiy cng l ci tr tung
ca Bn ng na. V ta cn trong Bn ng, mi cn trong vng thi gian, khng gian;
nn t tng ta bao gi cng cn gi ci quan nim Thi gian v Khng gian. Bi th mi
hi: Ngoi o cn g? Trong lng hy cn b ci hn nh ca thi gian nn c tng
tng ci Trong,ci Ngoi, ci Trc, ci saulun lun.. Li na, ni rng o l V th
V chung m cn hi ai to? th ra ci bn ng ca ta cng cha dit ng, nn n ln, mc
hoi m ta khng dy l ch lm ca c gi phn ng) o l V Vi, cho nn con
ngi h ton c, ton thin th t nhin s c u hay cho nhn loi. H ta c y ri,
33/92

tt nhin phi xut hin ci hay mt cch v tm. Ta ch dng t tm p buc n lm si

vi ci l t nhin.
~o~o~o~o~o~o~o~

L. T QUN SINH
Thng thng h gi l ngi o c th phi lo t qun sinh, gip ch cho nhn
loi, ngha l phi thi n b c. V bi cho rng con ngi ang chm m trong sng m b
kh, cho nn, ta l ngi thy cht t Chn l phi ra tay t , phn s ta l phi ra dy d
itruyn b ci nh sng ca mnhNn h c c b sch chi thch mnh hoc m
mn v mt tn gio hay l thuyt th tc khc bn chn em h ho c ngCh dng
tm hm h y si vi l t nhin ca Tri t.
Ly theo quan nim Bn ng, th ta tng ai cng nh ta, ch khng hay rng con
ngi ai ai cng c ci c tnh ring bt. Cho nn, k no khng ng mt quan nim vi ta
u khng trng vi l phi. K hc Pht mun cho ai ai cng theo mt quan nim vi mnh,
ngi hc Lo, hay hc Khng cng u cho ai khng ng mt quan nim vi mnh l si
c (Trang 268 Mumero 6, Mars 1930 Bulletin des Etoiles c ni: Servir le monde, cest
souvent nous mler des affaires d antrui. Nous voulons changer le monde, mars selon notre
ideal, selon notre conception du Bien et du Mal (Gip i, y chng qua l ta dng tm xen
vo vic k khc. Ta mun hon ci i, nhng ci l hon ci theo ci quan nim ring ca
ta v l phi u quy m thi)
Bi mun cho ai ai cng theo mt t tng vi mnh, mi c by ra nhng phng
php, nhng c quan ph , chng qua l mnh cho rng u mnh t tng y l phi, l
ng; hnh mnh y l ton.
Ta phi bit rng, mt vic ta gi l phi, v tt l hay cho k khc, mt vic ca k
khc lm, ta cho l quy cng v tt l c hi cho h. Ta n ngon, ta mun cho k khc
cng khen ngon, nu h c ch, ta s gi l si l tht hay sao? Ch ta cho l phc, ngi gi
l ho; ch ta gi ho, ngi cho phc. Ta cho rng ch n l vo lun ra ci l sang, ngi
cho l hn (S Phi, Quy, l mt l tng i, ta ly c no m gi s ta cho l phi,
cng phi i vi k khc? Phn ng, ngy m mi mit, ht tm huyt vo s em k
khc vo mt phm vi ca mnh, tc l em c Tr lc dy d k khc, em nhng quan
nim v l Th, Phi theo s kin ca mnh, nht vo u k khcH chm nom o to
34/92

nhn loi lm mt ging nm sng nh h vy. Ri t lng, gi c quan ca mnh l c

quan ph , cu thH ch thy h, nhng u chi Hay cho h, l Hay cho k khcH
vn thng ngi tht, nhng khc no a tr kia bt con c b ln b kh ri ni rng:
Ti nghip my di nc lm sao th ng, chc ngp lmTao lm phc cu my
khi nc C ln kh, c cht, n than: Ti nghip, ch kh ca my, m my vn vui,
vn chu sng lm thn thu tc. Tao mun em my ln ci quang minh chnh i thong th
t do, m my khng chu sngThan i! Bi nh ngi Ngu mi cht vy. l ti ni
Ta khng ly ci l Nht qun (ton th) m xem, m li ch c chp trong ch t tm ca
mt phn t m lun. l c Tm m khng c Tr vy. Hy xem L Cm Sinh v Dch
Ho trong b Ton Chn Php Lun)
Cho nn, ch ta qu trng, cho l o c, v tt l ch m k khc cng qu trng,
cng gi l o c. M cng khng chc rng ch ca ta l ng l hn ca ngi (c k s
hi: Rng khng chi l bn nh ng Thnh th vn chng hc thut cng khng ly g
lm quy tc sao? l mt vic thng thng, con ngi mun trao i kin vi nhau cho
khi ch hiu lm nhau phi to by ra c gii y, nh ng bc ta hn gi c l bao nhiu
ct thng dng bn ngoiCh v mt tm l th khc hn, ta khng th hn nh bao gi
ng xem quyn Ton Chn Php Lun: o l ci l thc nghim ca tng ngi, rt
khc vi nhng c quan hnh thc ct mu s an n cho xc tht, cho cch sinh hot v
phn vt cht)
Con trong nh, thy u yu mn cha m. Nhng a th ta gi l hiu t, v mi
thng em tin v nui cha m, cn a th ta gi l bt hiu v n khng nui cha m ng.
Hiu l tnh, m tnh th v hn v cng tu theo tm tnh ring ca mi a; th m ta li
em ci tnh y hn nh giam hm vo mt ci l hp hi b buc (nh trong Hiu Kinh)
p buc con ngi phi lm mt b my v hn, ch quay cung theo mt cch thc tin
nh kia, mi gi l Hiu, th ra si vi l t nhin lm!
Trc kia, c ly vn hoa lm th d, nay lp cho r rt thm mt phng din
khc. Trong mt cnh hu vin c cc loi hoa. Bng hng qun ci l Ton th, dng t
tm, cho s p ca mnh l Tn M, nn t lp ra mt ci lut ring hn ch cc th hoa
tho khc, li t xng rng v lng Bc i v d T Bi, mun cu kh cu nn cho qun
sinh; bi n cho rng cc th hoa kia v cn m nn khng bit ci ch bt ton ca mnh
nh bng sen phi mc di bn, bng t la th hoa phi np di l l ch si l t
35/92

nhin. N thng hi cho nhng hoa tho kia sng trong ch hn h m khng hay. Th th,
by gi n phi ly ci chi lm m phm nht nh ca s Tn Thin, Tn M ? N ly
Np cc th hoa khc phi chu, un thn, vt v ci tnh t nhin ca mnh ng ho
thn thnh hoa hng cTht l mt iu qui d ht sc. Ci hoa v b un mnh, p ung
tinh thn, b buc ci tnh bn nhin ca n, thnh mt vt khng phi n na, nn phi
tr nn tn tt, ho r, h hngTh m, khi cc loi hoa b au n vt vloi hoa hng
li ng trn cao, hoc ng xung m lc u, chp ming than: Ti nghip chng sanh vn
kh lun lun, m khng sc gii thot C d u khi xa, nhng bng hoa kia ang
sng toi sinh trong ci lc phc ring ca ch sinh ho t nhin, k b r quyn, p bc m
qun mt bn cnbn chn hm h dng t tm tr nn ci Tm Thin Tn M ca k
khc, cho phi kh s mun phn. Kt qu, ch lm h hng ci Bn Tnh t nhin ca mnh.
Li y do ni ch dng tm ca Hoa Hng m cng do ni ch lm lc ca t dc ca cc
hoa..(Xem bi Cy Bch Th ni chng Ph Lc quyn Ton Chn Php Lun)
Phnh ph thay, nhng ch T bi, Bc i, T qun sinh!
Tn nng phu kia, bi thy la mnh lu ln, mun gip cho mau hn, nhm gc ln
mt tcQua ngy sau, than i! mt ng rng mnh mng v xanh um bui trc, nay
thnh mt m c phai vng dtTm lng nhit thnh ca tn nng phu khng phi l
gi, n quyt lng gip cho la mau lnCi bng Ham lm Phi y, i cng lm ngi
rt nhit tm v s ph chng sanh, m tic v ci bng ngh khng cng s l, lm tri
vi l thin nhin, thnh ra to lm u h hng kh s hn l mu s hnh phc cho
nhn sanh. Mun gip hy gip nh vng Thi Dng, chiu vn vtGip m khng p
ung nn gi lm m khng lm ngha l khng t . Nh nh sng ca Thi dng m trm
bng ua n, nhng hoa lan khng v hp th nh sng Thi dng m n hoa hng hay
hoa lK ch nhn gip i ly ci t nhin m gip ci t nhin, khng dng ci nhn to
m gip l thin nhin bao gi. Nh anh nng phu kia, mun gip la cho mau ln, m bit
dng l t nhin gip ci t nhin th khng bao gi dng tm p buc la bng ci sc
ngi ca anh m anh nn ly nc ti thm, ly phn bn thm, ly nhng sc thin nhin
bi b thin nhin, thi kt qu s khc trc kia, li m khng c hi vy.
Th nn R.M. Pedretti mi ni: Ci bng ham lm phi, to cho nhn sanh nhiu u
au kh hn ht
36/92

Tm li, gip, mun gip nhn loi mt cch t nhin, trc ht phi cho nhn loi
t do, hoc lm th sao cho nhn loi ng ch t do sinh ho, tc l phi lo gii thot ly ta
trc , ri ta mi c th gip ch cho i mt cch t nhin.
X hi l g? L ht thy c nhn hp li. Vn X hi, l vn C nhn. C nhn
sng, X hi sng. C nhn kh, X hi kh. S t nhin sinh hot ca c nhn, l s t
nhin sinh hot ca X hi vy. Xua kia, ta ly X hi lm ci ct cho c nhn; ngy nay, tri
li, ta phi ly C nhn lm ci ct cho x hi
Ni th, khng phi bo C nhn ng tu nhn loi vn vt (ng lm ln Nhn loi
Vn vt vi X hi. X hi l ca Nhn to), c i tch ring mt mnh mt ng. Khng! Ta
phi ly ton th lm c bn cho hnh vi, t tngri c do m lun chuyn theo l
Bin ho ca V tr. Ni rng X hi phi chuyn theo C nhn, chng phi bo Ton th V
tr bin chuyn theo c nhn. X hi i vi c nhn l mt mn c kh ca C nhn to ra,
mu ly ci s an n v vn vt cht nh n, mcX hi ln lun vn l ci on
th; ci c quan ca C nhn to ra. Cn Ton th V tr th bin ho lun lun, ta do ni
m ra, nn ta phi do ni m lun chuyn, sinh hot. Cng nh X hi do ni C nhn m
c, nn phi thun bin sa theo c nhn. Mt ci Vn Minh ring bit, tt l mt ci on
th ca mt m c nhn ng mt trnh , mt phong gio vi nhau. Cho nn, nu trnh
ca c nhn c tin ln, th X hi cng phi tin theo ln. Bi ta lm, ly X hi lm gc,
ngha l ly ngoi lm trong, nn mi c nhng thi cu n, chp nht, bo bo lo thu gp
nhng lp lut, ch phong ho, lun l, tp tc c rch ca mt X hi qu thi ri, lm
ci quy tc tuyt i, hn ch c nhn. Cng chng khc no, tn th kia, ly mnh lm n l
cho c kh ca mnh to ra, qun rng mnh to ra c kh y chng qua gip cho tin
vic mnh lm. Nu cng vic gp phi bui i hi khc m ta c bo bo gi ci c kh c
kia hoith ngng cung lm! C nhn, to ra X hi, tc l lm mn li kh, mt c
quan mu hnh phc chung v ni sinh nhai vt cht ca mnhBi vy X hi phi
thun bin theo C nhn, cn C nhn phi thun bin theo Ton th V tr.
Trong mt khc Hp tu nhc, tuy c nhn c quyn t do c tu cch iu s
trng ca mnh, song min bit thun bin theo ci phong vn ca Ton th, th khng
hi n ci Ho kh chung m li cng thm hay thm ngTrong mt khm n y, khng
ai c quyn phm n cch iu t do ca ngi khc. Phi kinh ly ci C tnh ca mi
ngi (ta ch lm C tnh y vi t ng) (C tnh tt l ci t do sinh ho ca Bn tnh ring
37/92

ca mi ngi, cn Bn ng th lm chi cng theo T khng s k g n Ton th. Hai l

y khc nhau rt xaHc gi ch nn lm ln. Nhiu k thanh nin v qu cm kch ci ch
ngha t do sinh hot ca c nhn, m thnh ra sai lm vi ch ngha chnh ca o. V
khng hiu n ch cng tt ca l Thin hnh v Nht Qun, nn mi dng tm sng ch
T Do ca c nhn khng quan thit g n Ton th c l ci nn thin lch ca phn
nhiu hc gi vy) nhng ta ch qun mt xem n Ton th lun lun(Xem mc Tnh v
L trong quyn Ton Chn Php Lun ca Tc gi)
Tuy nhin ta nn bit rng, thi by gi l bui phong tro ci cch rt si ni, nam
n thanh nin, rt phn i nhng c l ng b, nhng khun kh eo hp ca tin nhn v
mt lun lquyt p ph c nn tng xa kia, l ci phn ng lc ca mt s b tn
ph rt lu i, tht ng khen, nhng tic thay, h ch c ph ci khun kh ny, to
khun khc mi hn, ri giam ly mnh vo nh c, t lng h ho c ng gi l Tn
ho. Lm lc lm!
Theo h, ci chi mi, m cng l do ni mnh to ra, l h hoan nghinh, ri t ban cho
ci tn p ph phnh y. em ci lng ny th cho ci lng kia, con th b nht trong,
c th no gi mnh c tn ho chng? Ci khun mi ny, cha t l hay hn ci khun
c kiam vi b, trc khi ta c ci sc sng mt mnh, khng li
Th no th th, h l khun th khun no cng khunCh ngha y, l em tinh
thn ta di dng trong ch v cng ng biu l ci bn tnh thin nhin ca ta. Ta ch
lm nhng cuc cch mng bng lng ca bn thanh nin by gi vi s gii thot ca bc
Chn Nhn vy.
~o~o~o~o~o~o~o~

K. THN THNG O PHP

Quan nim Thn Quyn l quan nim ca Bn ng. Bn ng to ra ci thuyt Thn
Quyn, tt nhin phi to ra ci thuyt Trng Sinh ca Linh Hn cho rng xc tht mt
ng.ch Linh Hn sng hoi, khng bao gi mt
Ci ni lo ngi v s Sanh T l ci l t nhin ca k ng ring mt mnh trong V
tr, cho nn thng c s cho tnh mng mnh.
Bi mun cho ci Ta ng mt, bn ng phi dng tm tch tr thu ot cho mnh,
bi b mnh thm, khng cho tan mt.
38/92

V l y, Bn ng mi to ra ci thuyt Thn b luyn n, ct sng cho lu, din

th ly ci Ta sau khi cht, c lun chuyn, sinh hot trn nhng ci tinh linh, thn
trTh no th th, ci Ta cng vn l ci Ta, t nhin mt ngy kia cng tan mt. H hu
sanh, hu mit, l ci lut t nhin.
Bi cho mnh l ring bit vi Vn Vt, ta mi c th sanh ra ci tch tr thu ot
c, ch khng d u thuc v ci sc tng ca o. H thuc v sc tng th phi c
Th, c Chung, c Sanh, c T.
mun thu tr l mt vic lm, li l u tham (C k s ni: Nu gi rng
Huyn diu php tc l khng ng Chn l, sao c nhiu bc tu hnh rt thn thng qung
i. Nh vy th Php tc huyn vi l c tht L y tht c, khng ci chi g c. Nhng
ta phi bit rng: trong ci i vt cht ny nhng bc bc s dng tm ch to ra bit bao
nhiu huyn php, mn vt cht ci ny lm ti liu; th ci trn cng mt th. Du ci trn
l cao hn ci di bc no, nhng cng thuc v ci sc tng. H cn cho mnh l ring
vi Vn Vt th du c thu ca thing ling hay ca vt cht, cng u lm. Bi cn phn
bit nh ng, mnh v vn vt; cho nn mi gi rng Thn b luyn n khoa hc l ci hc
ca Bn ng thu Vn Vt lm tay sai mnh). Du tham cch no cng tham. Tham v vt
cht, hay tham v tinh thn cng mt th. Tham tin km, tin ng, hay tin vng, tin bc,
lng tham cng nh nhau. C th no ta gi k tham tin ca thing ling l cao thng o
c hn k tham ca vt cht chng (Ci thing ling i vi ci vt cht ny chng qua nh
tin vng i vi tin km. Du thng gii hay h gii cng ng mt ci sc tng, cng
nh vng, km vn ng l mt loi kim. Khc nhau, ch khc ch tinh, th m thi vy)
Chng qua l nhng ting ca Bn ng by ra, ph phnh ngi v gt ly ci lng
tham n ca mnh. Cng l mnh to ra, ri em m phong cho mnh.
Con ngi, phn nhiu h hc o th thng vo ch luyn n luyn php
ot ci thn thng qung i ng l ch Vn VtK sut i c vo mt vic tch
tr ca ci th gian lm ca ring, ci tham ca h cn km ci lng tham ca k mun
thu to ho lm ca ringL y do ni ch lm ca Bn ng tng mnh l ring vi V
tr. Ci Ta, mun cho thm sc mnh ng sng hoi, sng mi mi tm tm thu ot;
nhng thu ot lm sao cho ng, v mt ngy kia ci Ta cng phi tan vo bn th (Du
o hoa, hay cnh l, du sung mn bc no, n mt ngy kia cng rng, ri ci sinh kh
cng tr vo ci cy ny sanh chi l khc. Nn ta sng trong ci sng t ca nhnh l ca
39/92

a hoa th t nhin phi vt v lo s cho vn mng mnh. Ch nu ta sng trong ci Sng

ca Ton th ca ci cy, th cn c g phi lo bn.
Th thng ta thy ai cha ca ci, nh rung, t, nh cata cho l lm u m
mng, gii lm th gi mt i ngi thi. Nhng ngi thu tr y c cho mnh l m u,
tuy bit cht l mt, nhng ci Ta ca h, li tao ra ci quan nim di sn li cho con,
chuchng qua l mt cch din th ci Ta, nn ai l con chu ng tng phi vi ta th
ng n ca m thi.
Ci ta xc tht c mt, th cn ci Ta gia tc, ci Ta gia tc c mt, th cng cn ci Ta
quc gia (C nhiu k dm hi sanh tnh mng gi ly ci thinh danh ca ci Ta quc gia,
nh nhng nh Quc s liu thn v nc. H x thn ch cu ly Hn quc gia du c
thc cng s ng truy phong l anh hng ngha s. Cn coi quc gia ring vi Nhn loi, tc
l cn coi Ta ring vi Vn Vtngha l cn sng trong Bn ng), du c chy vng vo n
u cng khng thot khi ci Bn ng. Ci Ta y, lo lng cho linh hn, cng nh lo cho
con, chu vyn s sng hin ti ca mnh mi ngy y cng qun, khng quan thit g
n, ch u t vt v cho lc sau khi cht phi i u, lm g..? Cho nn h hc o th thin
v khoa thn b (OCCULTISME) cng nh khoa thn thng o php (YOGAS)(Xem
trang vit v nguyn nhn ca s Thn Thng p php)
Ta bit gi k mong lm ch t, rung, nh ca, tin bcl lm, cn k luyn php
tc, n quyt thn thng.. thi hoch ca ci vt liu trn nhng ci trn ng lm ch vn
vt mai sau ny, sao ta khng cho k y l lm? Sao h chc rng nhng vt thing ling l
tht c, cn vt cht y l mng o? (Cnh no cng tht, i vi lc sng hin ti . Ta
khng th cho rng cnh trong mng l gi, cnh ta sng ban ngy l tht...)thing ling cng
thuc v ci sc tng, th du sao sao cng l vt cht. H c t, phi c tan, c sanh phi
c tngha l hu hnh th hu hoi, cho nn, cha t ci trn l tht hn ci di, v thy
cng u l vt cht
Vy th, ci thu tp l lm, v khng th thu c, cng nh ta thy xa nay,
trong lch s th gian hoc trong nhng u ta thy chung quanh ta hng ngy
Hung chi mun thu hoch ca thing ling th cng chng qua lm mt vic rng
khng ranh tr. C k s bo rng: Tuy th no th th, l huyn vi php tc l c tht. Phi!
ai no dm bo ta l khng! Ka s giu sang, ca k th gian vt cht kia, nh Thch Sng
40/92

i xa, hong Nga la- t ngy nay, cn c tht thay!...Th th s tch ca thing ling,
sao gi l khng th c cho ng? Chng qua ta mun ch s lm lc ca s tch tr thi.
Tn gio thng hay li dng ly ci nguyn vng y (do ni Bn ng) nn by ra ci
thuyt Trng Sinh ca linh hn chng qua l mt cch vng mai ch kht rt la di, ch
khng gii quyt ng vn Sinh t.
K tn thn quyn, lun lun c tham, nhng khng dm t nhn thi. Tham mi
tn trng thnh, thn; nh k th gian v tham Ph, Qu, Tc, Quyn mi tn ngi xa
m..Trong ci tn trng y, c n ci ham mun c ao vy. M h c tn ci ny, th
tt c khi ci kiaCi s Tn trng lun lun i cp vi s Khinh khi (Xem bi Cy Bch
th sau chng Ph lc)
K siu nhin thnh tr khng tn ai, nn khng khinh ai, (nh ta thy ni chng
C nhn v Ton th). Bi khng phn nh ng, nn khng phn giai cp, bit rng du c
ng vo v tr no, cng c ci ngha tn trng i vi Ton th. Th n, du nh bc no
h cng khng xem l thng, m ln bao nhiu h cng khng cho l trng. Khng ly
mnh lm ring vi V tr (T nh trong mt ci cy, h khng sng trong ci l, hay o
hoa. H sng trong ci Sng Chung ca Ton b. Nn, l c kh th c rngs sng cng
rt vo cy m ny sinh chi l khc) nn khng lo thu tr chi chi, cng chng cn n
huyn vi php tc, qung i thn thng lm g, v h khng cn sng trong t tm nah
l o, h l s Sng Chung ca V trDu mt y l sng , m y l t nn
khng v l sng thc m lo ngi. H ch c mt u l ho hp vi i Ton Th,
lm mt cng Vn Vt. l ci phn bn hon nguyn, ngha l tr li sng trong ci Tm,
linh hot ng cng o trong ch trm tnh v vi, c ch lo trong lc hin ti sng y, lm
sao cho hnh vi lc no cng hip ho vi o, thun bin theo Ton th, ngha l khng cho
mt my t tm dnh vo, biu l ci Chn Tnh mt cch t nhin khng g b buc.
~o~o~o~o~o~o~o~

41/92

QUYN TAM
CHNG TH NHT

CH PHN BIT HNH VI BN NG V CHN TNH

o, lun chuyn v cng. Tm con ngi l o, cng lun chuyn hnh ng lun
lun, khng bao gi ngng ng. Ta ch qun l y m cho rng V Vi l khng lm g ht.
Vn vt t ht nguyn t n nhng ngi tinh t, khng pht no khng ngS ng
Chuyn l ci lut chung ca v tr.
By gi ta phi lm th no phn bit, trong nhng hnh ng hng ngy ca ta,
ci no l hp o, ci no l si o?
Trc ht, ta phi bit rng, hnh vi ca o th V Vi, ngha l lm l v t khng
v tn ch, hoc mu cu kt qu chi. Cho nn, khi no trong hnh ng ta, ta tr tuyt
khng cn ln mt im t tm, th ci o ni ta s c gii thot m pht l ray gi
l c nhp l vi o vy! Ci o ni ta, b Bn ng bao, cng nh g con b nht trong
v ca n, nu khng ly m m kh cho b tan ci v y i, th khng sao ra c m sinh
hot t do theo bn tnh ca n ng. Cho nn, dit Bn ng th Chn tnh ca ta mi hin l
ra ng m sng ci sng t nhin ca n. Khi y ta gi l c c o vy.
L l vy, song le, dit Bn ng khng phi l u d, v n rt khng lanh xo quyt
ln mc mt cch rt khn kho, nu ta khng ly con mt v t m xem xt th khng th
no g mt n n cho ng. N thng n np theo nhng hnh ng ta gi l cao thng
nh T Bi, Bc i, T qun sinhcho nn con ngi hay lm m sng bi, ng ni chi
n s khng d m b qua.
Hnh ng k V ng v Hu ng thng li ging nhau; vy mun phn bit phi
lm th no? (C k s ni: D! min trong mi hnh ng, phi ng cho ch k ngha l
phi v t li l o vy
Phi coi chng ko lm! Hnh ng ta, bao gi ta chu l ch k. C k tht rt nhit
thnh, ht sc dit ci t li vt cht, nhng cng khng trnh khi ci t li tinh thnCn
c rng ht sc mnh m dit ci t li tinh thn na, th li sa vo ci t , ao c mt kt
qu chi chikhng phi d dng g. n bc giu lng Nhn loi, yu thng vn vt kia,
m cn khng khi ch t tm bit phn Nh ng thayHc gi ch vi phn on, vi
tng minh hiu o rt mau rt d nh th)
42/92

Ta hy ly mt tri v mt trng lm th d cho d hiu. Ta tm cho nh sng l hnh

vi ca hai vt y: mt ci th do ni mnh pht phng ra; mt ci th do ni ch hng ng
m c ra. Cho nn, ci trc th do ni ch sung b ca mnh m chiu ra, ci sau do ni ch
mnh nh ca ngoi m phn x. Mt ci th khng tng ci chi, ngha l t bn t cn, mt
ci th nhn nh sng ca vt khc chi, ngha l cn phi li vo mt ngoi vt no
chuyn.
Tm li, mun phn bit hai l hnh ng y, hy nh mt iu ny: Hnh ng v
ng th V Vi, ngha l t ng ch khng phi v hng ng. Bn ng ca ta l mt ci phn
quang th, hnh vi lc no cng v mt tn ch hay kt qu chi mi lm.
Trong i ta, hnh ng hng ngy lun lun v hng m ng. Ngi no, khng th
lm ng ta, ta khng hng c, ngha l khng cm c, th ta khng ng, tc l khng
thng li. n khi ta gii thot ly t tm ri, th s thng cng nhng hnh ng ta s i
hn. Cng thng, nhng khng mc ly s thng na ( S khng b mc y, chng phi
v ta ct t ci dy lin i buc ta cng ngi ta yu, cho nn thng m khng bn. Tri
li, khng mc y l v ta khng cn T tm na. Ta l ngi ta yu, ngi Yu ca ta l Ta.
Du ngi m ta yu c khng yu li ta, cng khng cm xc ta ng, v ta l ngi y,
ngi y l ta. Hc gi ch lm rng mun thng m khng bn, khng mc l phi t b.
T b l cn phn Nh ng nath lm sao t b cho ng Xem bi Ch Nhn, ni chng
Ph lc). S thng y cng nh mi hng ca a hoa, n c phng pht ra hoikhng
v ai m n, cng khng nh ai m n. N cng nh mt lung Sinh Kh t ni trong mnh
pht trin ra, c th snh vi mt ci n di, si sng mi vt chung quanh, lm cho p
vinh quang thm, nhng s sng y khng phi nh u m c, hoc v c mi vt chung
quanh mi chiu. N t nhin chi sng; bt k vt no theo ln sng th c hng.
Hnh vi k t ng, ch do ni ch cm ng vi ngoi vt, cng nh mt nguyt, nu khng
c mt nht th khng th t mnh sng chi na ng. K t ng thng, v mun ngi
thng li, hay l bi ngi mn mnh? Nu k ta yu khng thng tr li ta, ta s tht
vng, v tr li on ght, thng nh th chng phi l thng tht, y l ta thng ta m
thi vy.
T ng l Sng, b ng l cha c Sng. Tr hu o c ca ta cng th. Nu tht
l Chn tr hu th khng do ni ngoi m c. y l mt ci nh sng t nhin ni trong tm
pht sanh ra(Krishnamurti phn bit hai l tr hu:
43/92

a. Gi tr hu: thuc v Bn ng;

b. Chn tr hu thuc v Chn tnh.
Gi tr hu l Tr hu ca sch v m ta thu thp trong cChn tr hu th do ni
lng, cm c ci L, m hiu bit)
Bi vy, u quan trng nht i ta, l phi lm th no bin i ln ln nhng ci
hnh ng phn ng ca t tm, thnh ra hnh ng V Vi. Mi hnh vi ca ta, thuc v vt
cht, tnh cm, hay tr thc...phi t Chn tnh pht trin ra, ch ngoi vt, cm kch, sai
khin na (S gii thot, tc l dit T tm biu l Bn tnh ra mt cch t nhin. Bn
tnh y l ci tnh thin nhin ca ta, khng b tp qun, phong tcch nhim, m Lo t
bo th rong, ng b buc cn thc. Lc ta mun thi hnh mt s li t ch k i vi k
khc, ta phi dng tm suy tnh, lo ngh hng ngy, hng thng, ta cn phi dng sc c gng
v quyt nh, em ht tr no m lm, ch khng phi theo tm tnh t nhin. Li na, ta
cn phi du d, lo s cn nhcv nhng ni phong tc tp qun tim nhim trong c ta xa
nay. T nh, ta thy mt s au n thng kh ca con ngi, tc th tm ta cm ng, m ta
vn khng dm lm, v nhng ni n ng kia, no l phong gia nh x hi, no l d
lun ch khen, m ta c khi buc phi lm tri vi lng tm. Nhng hnh ng y khng
cn l ca bn tnh ta na. H cn d d lo ngh, cn nhc, th hnh ng y mt v t nhin
ca tm tnh v ta lm y l v l tr so o li hi, ch chng phi tm ta tht nhin cm
ng m lm). Ta phi lm lm sao, t chuyn ci linh kh y, cho n biu l ra v bao
trm mi vt chung quanh ta. em ci hnh ng, t bn, t cn, thay th vo ci hnh ng
tng quan ca Bn ng; l php gii thot ly t tm mt cch t nhin.
Tm li, ngi thnh tr lm m khng bn, khng mc vo u c; cng khng phi
v ngi yu mnh, hay bi mun cho ngi mn mnh, m thng. Thng v thng, nh
la th nng, tuyt th lnhHnh vi h, vo lc no cng khng phn Nh ng, nn khng
h khi no c cn nhc n li hiK t tm lm v li hoc v mt tn ch chi, cho nn
hnh vi lc no cng do mt c ngoi m hng ng, hoc c phng ra, l nhn li, nn
ch hnh ng rt bn cht, cu chp. Bi chng bit bin thng theo hon cnh nn khng
ng thn nhin bnh tnh.
Trong hai c ch y, b ngoi tuy khng thy g khc bit, ch k trung, mt ng th
rt kh s, t tng, mt ng li rt ung dung hong i.
44/92

CHNG TH HAI

NHN O V THIN O
H v Thin? H v Nhn?
Ngu m t tc, th vi Thin,
Lc m th, xuyn ngu t, th vi Nhn.
(Trang T)
Thin o l ci lun l m,
Nhn o l ci lun l khp
(Bergson)
Ta bit rng hnh vi k v ng th khng th hn nh, ch bin ho v cng khng
bit u lng ni ci nhn cch, cn k hu ng th hnh vi thng b buc, cu n, chp
nht, khng bit l thun ng m bin thng.
By nhiu cng cho ta r, rng ci hnh vi k cn t tm th hp hi, ch bit
chuyn xy chung quanh Bn ng m thi. Hnh vi y, nh ta thy trc kia, th v thn
khng t bn, t cnHnh vi y, ta gi l v sinh kh, v tuy c c ng tht, song khng
c chuyn ti mt bc no ht. Tn chuyn tc l phi chuyn ti lun lun khng h thi
phn. Mt vt va tn, thi ng nhau nh mt si dy di, hai u c hai nng lc ng sc
chi ngc nhau; si dy tuy c chuyn nhng k tht ng mt ch, khng nhc nhch cht
no c. Ta cho ra, thu li, th cng nh khng c cho g ht. Hnh vi y, ta s gi l hnh
vi cht.
Trong V tr khng vt no l khng chuyn ti. S sng l mt sinh lc phng
chuyn lun lun lun. Tng c thi li l mt u vng o. Khoa hc v trit l ngy nay
u cng nhn. Bi vy, hnh vi k v ng th l hnh vi sng, v n c tn, khng c thi
phn li bao gi.
y vy, mt ci th ng li, im lm; mt ci th chuyn ng ti hoi, khng bao gi
ngng c. Hai l y c th no ging nhau ng chng? Ci ng, ci Tnh, ci Khep, ci
M, ci Cng, ci V Cng khng th ging nhau bao gi! Ci Tnh, m em nhn(1) cho
mt s v cng cng khng lm ra ng mt ci ng rt nh. Tnh l Tnh, m ng l
ng; M l M, Ng l Ng, Bn ng l Bn ng, m Chn Tnh l Chn TnhCon ngi

45/92

lm tng rng min em mt s v cng m nhn cho ci Khp th thnh M, nhn cho Bn
ng thnh Chn tnh hay Tri
Khng phi: Cng x

= V cng

Tnh x

= ng

Khp x

= M

Bn ng x = Tri.
K tht:

Cng x

= Cng

Tnh

= Tnh

Bn ng x

= Bn ng

Cho nn, gia ci ng vi ci Tnh, khng c ch giao tip, m li nh c mt vc

su thm thm phn cch nhau, khng ti no cho qua ng. Mun bc sang, phi chuyn
mt ci lc k tuyt mi qua ng, ngha l hai l y khng c ch tng tip hay l ging
nhau cht no c. y l hai ci l tng phn nhau rt xa. H l mt s cng th phi em m
so snh vi mt vt hu hn, ch khng th so snh vi mt l v hn.
V ch lm y, m xa nay con ngi cho rng: H lm ri Nhn o th Thin o
(C k cho Thin o l thuc v huyn c, b diu, luyn php, luyn n, thn thng o
phpng thnh Tin thnh PhtL y tri ngc vi tc gi, l con ng dn ta vo
o, phn bn hon nguyntr li sng trong ci sng ca Chn tnhCho nn, mun
c nh vy, phi dit Bn ng, l khng cn cho ci Ta y ring bit vi V tr vy. Nu
ta cho Thin o l ci hc huyn c b diu o php thn thngth cu Nhn o ri
Thin o k bn l trng, v Thin o y, thuc v o l ca Bn ng) k bn ngha l
Thin o tc l Nhn o m rng ln hn. Hai l y, dng nh tng tip nhau rt mt
thit, khng ch no l phn bit c. K tht Nhn o th ly Trung, Hiu, L, Ngha
ngha l ly gia tc, x hi, quc gia lm tiu chun, l ci o l ca bn ng. H thuc
v Bn ng th du c em m t im cho p th no, cng khng thnh Thin o, tc
l ci o l ca Chn tnh, ci o l ly Vn vt V tr lm gc vy.
Nhn o, l ci o l cht, cn Thin o, l ci o l sng. Sng, Cht l hai ci
l tng phn, Bergson trong b sch Les deux sources de la Morale de la Religion (Hai ci
nguyn u ca Lun l v Tn gio), c ni: Mt ci lun l khp vi mt ci lun l m
tht l xa nhau nh mt ng mt tnh vy.( Les deux sources de la Morale et de la Religion
l b sch rt qu bu, k hc gi khng nn b qua. tng rt cao xa, li l rt tri chy.
46/92

Xin gii thiu cho cc bc c hc Php vn. Mun tham cu tinh tng thm na, c gi
nn xem tip quyn: Yatil denx Sources de la Religion ca Loisy, nghe c hai ting
chung, cho rng ng nghe thy.
V bi khng phn bit hai l , con ngi thng cho rng lng yu gia nh, yu
quc gia, nu bit nung sc cho mnh m, ln rng thm, th thnh ra lng Kim i (thng
ht Vn vt). Lng Kim i vi lng i quc theo h vn ng mt tm l, ch khc nhau
mt rng mt hp m thi. Tht l mt t tng lc lm, nh ta thy trc kia. Du c ln
bc no i na, c chm cng khng thnh c ng ng; Bn ng m nui dng cho tht to
ln v cng i my cng vn l Bn ng, ch khng bao gi thnh Chn th. (Krishnamurti
ni: Le moi tant imparfait, ne deviendra jamais parfait -Bn ng l bt ton, khng h
khi no tr nn Ton thin ng). Th m phn nhiu li tng tng mt ng Thng ,
mt ng Ho Cng nh mt ngi, mt ci Ta, v nh tu luyn thm cho tht mnh, cho tht
ln m c Ton Nng Ton Lc vy.
Lng yu, quyt em v cho mnh, bt u ht l yu mnh; rng hn mt cht gi l
yu gia tc; rng hn na gi l yu quc gia. Tuy c hn km nhau mt th nhng c ba vn
ng mt tm l. Nhn o, ly Nhn, Ngha, Trung, Tn lm nn, chng qua tn dng
nhng c hay ng gi gn ly Bn ng, c din th ly ci danh, ci li ring, nu khng
phi cho mnh th cng l cho gia tc, nu khng phi cho gia tc th cng cho quc gia
mnh m thi.
Tm li, lng yu gia nh ln bao nhiu, lng yu t quc mnh bao nhiu cng
chng qua l mt tm l ch k m nui dng cho thm ln thi. Nhn o, l ci lun l
ca Bn ng, nhng v ta khng bit phn bit, mi cho n ng mt tm l vi Thin o
(Thin o v Nhn o y l nh ngha theo ch Thin v ch Nhn ca cu: Ngu M
t tc, th vi Thin, Lc, M th, xuyn nga t, th vi Nhn ca Trang T. Xem bi thu thu
ni chng Ph lc b Ton Chn).
nh rng mt Quc gia l mt ci gia nh ln, nhng nu ta li cho Nhn loi
cng nh mt Quc gia ln thi ta lm lc rt xaLng i quc sinh vi lng kim i cng
nh mt ci Khp, mt ci M. Ngi yu quc gia khng th yu Nhn loi; ngi trn
Nhn o, khng th trn Thin o. Hai tm l y cch nhau rt xaCho nn, ch thng
nhn gi l tng tip, k thnh tr thy b tng cch rt xa.
47/92

Krishnamurti c ni: Mt u bt ton nh ci Ta y, th vn bt ton lun lun, du

cho ta c lm cho n thm ln, rng ra bao nhiu. em ci Bn ng m tng gp mun phn
i na cng l mt u tn cng v chH l t tm th vn l t tm lun, v gc r ca n
n su vo ci quan nim t phn Nh ng ri. Bi vy, ci Ta y, c to ln n bc no
cng l t phn khng th em ta vo ch Kim i ng.
Nhng k khng phn bit hai l ni trn y thng hc hi v o, hay lm bn ci
o v ng, cho nn mi c:
1. K th dng tm luyn php nh nhng phi Yogas, v nhng kho Thn b xa nay,
dng thn thng, thng gi l luyn o ngy sau tr nn mt v Thng chp
chng kin khn, hay l lm ch mt ngi mt tri no y l mt u o vng do
ni my bc o s trn ni Ty Tng by ra (Theo my v o s ny, th my ng l
nhng bc siu nhn loi, c c o ri v c cai qun mt ngi mt tri no
Tht l mt u huyn vng. Chng phi gi rng khng c my v y, nhng cha t my
bc y cai tr ngi mt tri nyNh th th my ng vn cn t tm lm, v l ci phn
nh ca thuyt tn qun quyn chuyn i qua bn quan nim giai cp nyCon ngi ch bo
bo n l li vo k khc gii thot cho ra, qun rng ch c ta ly ta m thi)
2. K th khng ni n vic thn thng qung i, sut i ch ly ci ch ngha X
thn vong k cu i m thi. Nhng du h t cho l X thn v nhn loi, dng tm
lm phi lun lun, chng qua l mu ci cng c vi i, mt t cht phc cho hu
lai. Bn ng tht khng xo, thin ngn vn ng t phnh lng i k ca mnh. N ln bn
ny, n mc li bn kia.
3. K th hc o, tm Chn l, li thin qua Nhn, Ngha, Hiu, , ct ly gia nh,
Quc gia lm ch ngha, ly Lun l Phong tc lm c bn cho hnh vi m thi. Ri t cho
rng: H trn Nhn o th gn Thin o. L y sai lm lm, nh trc kia ni. u lm
lc ny hc gi hy ch cho lm
Tuy nhin c k s ni rng: Nu khng dng L, Ngha th i s lon, khng hiu
cha, tho m, cng anh em khng c , vi nhn loi khng c nhn. (Xem Ch Nhn,
chng Ph lc). Ni th rt lm. i hn lon mi c by ra Nhn, Ngha, ch c phi v
khng c Nhn, Ngha, Hiu, m i lon u. Ci lm ny xa nay k kin thc cng c
nhiu ngi sai lc, hung h k v tri thc. Tr li Nhn, Ngha khng phi m dit ci
lon c (i o ph, hu Nhn, Ngha (Lo T -o c kinh); n ch chnh n ci
48/92

d b hn lon cho c trt t li, chng qua ch tit hnh thc b ngoi, ch v mt
tm l con ngi vn cn hn lon kh s lun lun (B c lon tm, mi c dng n quy
tc ch ). K khng cn Bn ng th hnh ng v vi, khng v Li, chng v Danh, du
khng bit Hiu l sao, Trung l sao, nhng khng h bao gi c lon, v k dit t tm,
coi ngi l mnh, mnh l ngi, t khng h khi no c hi cho ai. Ch c nhng k th ch
Hiu, trng ch Trung l k ti nhn ca s lon ly ngy nay m thi (Xem Ph Lc Cy
Bch Th v bi Thu Thu trong quyn Ton Chn Php Lun.
~o~o~o~o~o~o~o~
CHNG TH BA

TNG QUAN V TUYT I

ng trong phng din ca bn ng, chng nhng lm cho phn ng hc gi lm
lc v nhng u k trc kia, m li n s tng ng ca ci l Tuyt i v Tng
i, con ngi cng khng sao thy r cho ng.
Ch khng ging nhau li thy ging, cn ch tng ng nh ci l Tng quan v
Tuyt i, li cho l tng khc. y cng bi ta cn sng trong ci t tm, nn mi hiu lm,
thy lc.
o thi t bao gi n bao gi vn l mt s ng chuyn khng ngt. o l s
Sng, cng va l Tuyt i va l Tng i (o va l Tuyt i va l Tng i, cho
nn khi ta biu l ng ci Chn tnh ca ta ri, ta cng tr nn va l Tuyt i va l
Tng i. Tuyt i l ta khng cho ta l ring, khngn thy mnh l khc vi Vn vt, vn
ly ci Ton th ca V tr lm ci ct cho hnh vi, t tng,..nhng trong hnh vi ta th li
c ch ring bit ca ta. l ci C tnh ca ta. N thuc v ch Tng iKim c
va Tuyt i va Tng i, l c Ton Mn vy).
Tuyt i thuc v Th, Tng i thuc v Tng (Th, Tngl ch mn bn
Pht gio, Th l ci o, ci L ca Vn Vt, tc l Chn Nh thng gi l Bn th ca
V tr. Tng l ci hiu ca o, tc l V tr hin tng..Th thuc v ci L ca vt, ci
Tng thuc v trng thi..-Xem quyn Th Tng Lun, cng mt tc gi).
Ci l ca o l Tuyt i, cn Vn vt hin tng l tng quan. chng qua l
mt cch tru tng phn tch l lun cho d hiu thi, cng nh la, s nng, s sng,
49/92

u l mt. Ta khng th gi la c trc s nng, s sng, thy u c mt lt. Mun quan

st cho cng tt l tr thng dng phng php phn tch ph ra, m nghin cu. Nhng
khi nghin cu xong ri, phi nh rng nhng phn va mi nghin cu tng lin vi
nhau, khng th tch ra c. y l ci phng php bin chng hiu ci l bin chuyn
ca V tr (Xem hc thuyt ca Hegel).
Tuyt i y l ni t bn t cn v th v chung, bt sanh bt mit; ngha l ngoi
ci cp tng io, tc l Vn vt trong v tr, th ln y, l mc , cht y l sng
, khng to, khng tng, m cng khng dit, khng gim cht no. Ton th v tr l th.
Nn khng u gi l sanh, khng u gi l T, khng u gi l Th, khng u gi l
Chung. Tri li, nu ly theo Tng i, ngha l ly theo phng din phn t m xemth
mi thy c Sanh, c T, c Th, c Chung; cng nh v ng theo phng din l cy mi
thy c tn, c cht, ch ng theo phng din ca Ton th ci cy, th khng cn gi c
Sanh, hay c T cho ng na (Xem ch gii).
Bi lm hai l y, ta mi thng c nhng cu: L ti ni y l mun lun v cnh
Tng quan, cn l kia thuc v cnh Tuyt iHay l, Ch ti hc, thuc v cnh Tuyt
i, cn ch ca ngi khc hc, thuc v cnh Tng quan, ..(Annie Besant Chnh hi
trng hi Thng thin hoc, c ni trong mt bi din vn ngy 7 thng 7 nm 1928 ti
Socies Theosophique de Londres: Krishnamurti vi ti suy ch ngha phng php rt tri
ngc nhau, song le cng vn ni v Chn l c. Krishnamurti ng rng bn mt Tuyt i,
cn ta, ta ni v Tng quan. C hai, chng qua l hai trng thi ca mt ci L c nht, tc
l o vy).
Hnh nh Tng quan l mt ci ring, m Tuyt i l mt ci ring khc, xa nhau
tuyt vi vy. No c d, chng qua l ni v ci l m thi. Ci hi l ni qu dng l
lun phn tch m khng bit dng trc gic tng hp li.
C k li cho rng h ni qua vn Tuyt i th khng cn g ni na ng, nn c
lng thinh m thi; no d khi ni n Tuyt i l bo ta phi ly theo Ton th, hoc ly
ci l t bn t cn m lun hay xem Vn vtCi u lm lc y li cng do ni s qu
li vo l tr.
c gi hy nh lun lun rng, mt th ting dng cho l lun trong cnh tng
quan hc gii, m em ph din ly ci l c nht ca o, th lm th no mi xem qua,
chng thy ton l mu thun..? c gi dng ly trc gic thu ci tinh thn n phc
50/92

trong hng ch; nu qu cu chp v mt hnh thc trong cu vn sng sng ca ngi vit
y, th kh lng m hiu r cho ng ci ch tinh vi u n ca o.
o l ton th V tr lun chuyn y. o, tc l s Sng Chung ca Hon V,
khng ngoi cng khng trong V tr.
Th th tng quan khng phi do Tuyt i m ra, ngha l Tuyt i khng phi
sanh Tng quan. Tuyt i l Tng quan, Tng quan l Tuyt i(Chn Nh tc Vn
Php, Vn Php tc Chn Nh -Pht Gio).
C k li cho Tng quan l Tng quan, ch khng h thnh Tuyt i ng. Lm
thay! o khng phi ring cch vi V tr. Tuyt i v Tng quan chng qua l hia l
tru tng m thi. Ni rng o l Tuyt i nh ta mi thy trn y- l mun ch rng
o th t bn t cn, n l Ton th ca V tr; cn ni v l Tng quan ca n l mun
ni v nhng phn t trong Ton th , i i vi nhau. Nn mi c gi rng: Mun t
l o, ta phi tr nn Tuyt i, hay l phi t ci tng quan m vo cnh tuyt i
l bo ta phi ly Ton th lun chuyn ca V tr lm cn bn cho t tng v hnh vi,
bin thng theo, v ta phi lm sao cho hnh vi ta c v vi, ngha l c t bn t cn
nh o vy, chng y mi biu l ng Chn tnh, sng ng trong ci Sng ca Tm ta.
K hc gi thng qu thin chp v hnh thc, v cu vn, mt ch, nht l v khng
bit ch tng ng, tng d ca hai l y, m cho rng Mun tr v o phi cho tuyt
i, l phi trong lng trng khng, m lng, lnh lo, coi s vn chuyn ca dc tnh,
nh mt u tr ngi rt ln cho s gii thot ca mnh vy. au m ung thuc, l bi b
sc lc li, ng sng m khng au n na, ch no phi ung thuc, l cho t lit thn
th, on tuyt thn kinh gic cm, cho khi au na u!...Th m, c nhiu k cho Tuyt
i l ci mu cu kh, ngha l t st ly ci s Sng i, v rng Tuyt i l khng cn g
naDit ht ci dc tnh (ci mi ham mun trong lng ngi), tc l git cht c s
sng ca mnh. Krishnamurti ni: Tnh dc l ci nng lc xu ta hnh ng. Mun dit
ly ci gc ca s o vng, tt phi bit ci gc y l chi; y l tnh dc. Hy tm hiu ci
mt ca ta l g, ta s thy r ci chi to ra nhng ni huyn o ca ta. Nhng, ta ch
nn dit tnh dc, v n l s Sng. Hy tm ly ci tnh dc chnh ngha l phi tp ham
mun theo phng din Ton th theo S Sng Chung ca V tr; ch chng phi theo
t dc, theo s Sng t ca Bn ng. Chng y ta s to ra c th Tnh dc khng cn
phi th Tnh dc nui dng s o vng na.
51/92

Tm li, ta ch lm tng rng Tuyt i l mt cnh th gii ring bit vi Tng

quan, phi sang bn ny qua bn kia, nh ta xung con , qua sng vy. Ta ch v tnh,
m chuyn i quan nim Bn ng ca ta qua ch hc ny. Tr li vi o, l dit ci t tm,
cho Chn tnh ng phiu xut ra, v linh hot tng tip vi Ton th. B tng quan
ng vo Tuyt i, l b ci quan nim T ng, b ci cnh i Sng trong ci sng t ca
mnh, vo mt cnh i sng trong ci Sng Chung ca V tr vy. Ta m cn t tm, th
mi u ta t tng, cm gic hay xem thy, u theo l tng quan, ngha l ch thy ng
ci trng thi bin chuyn ca Vn vt m thi, ch khng cm, khng thy ng ci nguyn
l ca n (Lo T ni: Thng v dc d quan k diu, Thng hu dc d quan k
kiu, V dc th thy ng ci l ca o. Hu dc th ch thy ci trng thi ca o m
thi. V dc y, tc l V ng, V t tm, nn thy ng ci l nhim mu ca o. Hu
dc tc l Hu ng, T tm, nn ch thy c ci trng thi bin i ca o m thi).
~o~o~o~o~o~o~o~
CHNG TH T

A.O L S THC NGHIM CA MI NGI

Mun tm c vi l o, ta phi t th nghim ly n, ngha l trc phi dit t tm
i, nhin h mi r, ch khng ai ni ra cho ta c. o khng phi l l lun, o l s
Sng, o tc l s thc nghim ring ca mi ngi. y vy, mun c hiu ci l y,
phi lm th no bin i nhng hnh ng t tm hng ngy ca ta, thnh ra hnh ng ca
Chn tnh, tc khc ta s r o l g, s Lc Phc v tn ca o l sao? V, cch sinh hot
ca Chn tnh tc l Chn tnh ca ta vy.
C ngi bo vi ta rng ngoi bin gi mt li kho l lngH c th miu t ci
mt, ci khe y bng cu vn tht hay v hm sc lm song ta ch c th tng ci mt,
ci kho y, bng t tng thi, bt qu so snh n vi ci mt, ci khe ca ta c cm
hng lc chiu hm, trng thanh gi mt ng trn b sng chy ngang lng ta m thi
vy. Nu ta khng thn hnh n tn b, th du cho c giu s m tng n bc no, m
cng khng ng vi s tht c. o cng th y. C ngi c l o ri, tc l
dit c t tm, ng tip xc vi Chn l, c linh hot trong ci Sng ca Chn
tnh, ni li vi ta ci Ton phc y, v ra cng ch ng cho ta i. Nu ta khng chu n
52/92

tn chn y, tc l dit t tm ca ta, th du c lm g i cng kh b ni ci Lc Phc y

trong mun mt(o chi ton th, thnh nhn dic man di ng nhn, tu th hc gi t tu t
ng -Ci Ton th ca o, n thnh nhn cng kh ni cho ngi ta bit c, hc gi nn
t tu t ng -Dng Vng Minh).
~o~o~o~o~o~o~o~

B.L TR V TRC GIC

Bn ng thuc v l tng quan nn mun hiu bit phi dng l tr so snhS
hiu bit y ng c mt hnh thc rt mp m, quanh co b ngoi, do s so o, cn nhc
ch khng th sut c n ci ch tinh vi ca o.
Tm, tc ci o ni ta, l s Sng linh hot vn chuyn lun lun. S sng y tn
mi, khng h thi hay ng dng mt ch bao gi. Tm ta lu chuyn nh ging nc chy
chy, cun cun lin tip ngy m khng ngt. Mt ci tm l ca ta trong pht trc,
khng bao gi ging vi ci tm l ca ta trong pht sauTuy th, n khng th tng phn
cho ng, trc sau n vn l mt, du c lun chuyn bin i lun lun. L ny, hi kh
hiu mt cht nhng ta th nhm mt li v lng nghe mt khc n c. Tuy c nhiu ting
khc nhau kt thnh, song nghe lun cu, ta khng th nhn nhn tng ting ng, n trc
sau vn l mt ting, m ko divy thi. y l mt v d cho ta d hiu ci cch linh hot
ca tm l.
L tr th ch nh phn tch ra tng on, tng khc so snh, mi hiu. Nhng,
gi ci Sng ca Chn tnh, khng th phn tch ng, m li ly s phn tch ca l tr
kho cu th lm sao m hiu cho ng ci Sng y? Tm ta l mt ci linh kh tn chuyn
lun lun, m L tr em ra ct phn tng on, nh ct mt phim ht bng ra tng ming,
ri mong em sp k k nhau tm li ci s linh hot ca nTht, l mt u V l!
Mt ci linh kh hot chuyn lun lun, l tr bt dng li, ly mt hai mn nghin cu,
nh dng nc ang chy m ta mc ly mi thng em ln sp k k nhau, ri dng ht l
lun tm li ci chy y, th c th no ng chng. Mt nh trit hc tr danh ngy nay
ni: Ci c tnh ca L tr l nh so snh mt vic qua vi mt u hin ti m hiu bit,
hung chi ci qua i vi ci hin ti th khng th no ging nhau cho ht ng, v tm l

53/92

ta lu chuyn tn bin mi, mt pht trc, mt pht sau l khng cn ging nhau na, L tr
mun bit ng ci Sng, ch l mt u vng o m thi (Bergson)
Trc gic tc l ci l hiu rt mau, ly Ton th m xem, khng phn ct ring tng
onNh k ng trn cao v xa Trc gic thy c ci chy ca ging nc. Trc gic
li cng k nhy xung dng nc, ri t cho li cun nn th nghim ng ci chy ra
sao.
Trc gic khi xem mi vt th nhp vo trong, ni trung tm ca vt y, sng
trong ci Sng ca Vt yy l cch trc tip vi Chn l, ch khng nh L tr, phi
dng cch gin tip, ng ngoi m xem. L tr th phi dng ly phng php phn tch
hiu bit, em mt vt qua m so snh vi mt vt hin ti, nh ni trn kia. Cch gin
tip y ch bit ng ci b ngoi, hnh th ca s vt, ch khng thu c ci b trong, tc
l ci Sng ca n ng. Nu ta dng cch phn tch m xem, th ta ng ngoi vt y, ta s
thy vt y theo nhng phng din ring, tng quan vi ta, tu theo ta i hoc ng. Nu
vt y cng ta ng chuyn cp vi nhau, ta s khng thy ci chuyn ca n, ta s gi n l
Tnh. Ta ng li, ta s thy n chuyn, hoc sang bn hu, hoc sang bn t ca ta. Ta ly ta
lm ci tr im o lng. Th y ta ch hiu bit c vt y theo t kin ca ta m thi.
Nu ta dng trc gic trc tip, th ta khng ngoi vt y, cho nn ta mi hiu ng ci
chuyn tht ca n.
Tm li, L tr th phn tch, ct vng S Sinh ng ra tng mnh mng cho nn
nhng mnh mng y th tnh v khng cn bin i g na ng, bi n la vi ci Sng
Chung ca Ton th ri. Th nn, L tr, khng cn bit ng ci S Sng ca Chn tnh;
Trc Gic th trong ci ng, sng trong ci Sng ca Ton th, nn hiu ng Chn L.
l cch phn bit L tr v Trc gic.
Ni th, chng phi bo rng L tr l v dng cho k tm Chn l. bit, ta phi
dng Trc gic t sut ci l ca s vtnhng mun miu t li ci Ng ca mnh cho
k khc, ta phi dng n l tr mi c. Trch v ca L tr l gip Trc gic ph din
li nhng u ng cm ca tm linh
Tht vy, thng thng ci s qu li vo L tr lm cho ta vi v tr li m khng
d xt li cho chnh nh, coi nhng vn ta t to v t hi c cn c vo u huyn
vng ca Bn ng chng? Bi th cho nn, t c ch kim, nhng vn ti trng ca Nhn
Sinh nh lut Cng Bnh, vn Ho Cngs d khng gii quyt ng l v con ngi v
54/92

, qun coi k n c cn c vo s tht hay khng? L tr v Trc gic u c trch v ring

v hn nh khc nhau rt xa. L tr thuc v Tng quan, l phng php khi Trc gic
t sut l o ri, miu t li ci Chn l bng ting ni v l lun ca tng quan cnh
ph thng cho k khc. Cn Trc gic l phng php trc tip vi Chn l, nu khng
nh nh sng n, th L tr vn l mt ci phng php v thn. Cho nn ta phi hiu v bit
phn bit ci trch v v phn s ca mi bn nng y; khng vy, ta s lm tng rng: L
tr c th t sut ng l o, thnh th s hc ca ta v Chn l s l mt tr chi gii tr
ca l lun m thi, ch khng c s sng linh hot ca o trong cht no c
~o~o~o~o~o~o~o~
CHNG TH NM

HU TM V V TM
Vong tc, l chi thch d
Vong yu, dai chi thch d
Tri vong th phi, tm chi thch d
(Trang T)
Tm ta lu chuyn, nhng khng bao gi bin i c tnh. Mi nghe th dng nh
mu thun, nhng k tht n l mt ci chn l hin nhin, v trong mi s tht u c mu
thun c (Hiu ng ci l mu thun ca mi vt: y l thy c ci l V tr). V nh hoa
hng: Ci mi thm ca n, tuy c nng nhiu hay t tu theo ci sc bin chuyn ca n,
song trc sau cng vn mt mi thm ca hng, ch khng h bin mt ci thm ring
y, m sang qua mi thm khc bao gi.
Tm ta lu chuyn khng khc ging nc chy. Ci chy ca nc, tc nh ci sng
ca Tm ta. Ging nc tuy c lc chy mnh, lc chy yus yu, mnh du c khc,
nhng ch l thuc v mt hnh thc ch khng c khc v mt lu chuyn. Nu mc ln,
phn t mnh mng, th ci mnh mng t ring y (Bn ng) khng cn ci sng ca s lu
chuyn na. Tm ta, th sng trong ci chuyn, Bn ng th sng trong ci tnh. Tuy ging
nc chy, c khi mnh khi yu, nhng s chy y khng c i cht no, ch c i v cch
chy m thi. T ci chy yu n ci chy mnh, ch tng tip khng th phn bit ng.
Nu ta c mc ln mt phn , ta ch ct phn c ci nc, ch khng ct phn c
ci chy.
55/92

Bi th, khi ta sng trong ci Sng lu chuyn ca Ton th, ngha l khi ta sng
trong ci sng ca Chn tnh, th ta sng thun theo o, nn sng m v tm. Ch c ngy ta
sng trong ci Bn ng, ngha l sng nghch li vi o, ta mi sng hu tm rng ta l C
(Bn ng, tc l ci tm l rng Ta l C y, v ring bit vi Vn vt, chng phi l mt vt
c tht. Trong mnh ta, nu ng tng khng c mnh kho; huyt kh khng iu ho, th
ta mi hay, mi n n v bit N l C. Bng trong mnh ta c kho mnh, kh huyt
iu ho li, ta khng cn n n na, bi th ta khng d n C. Tm ta n vi Ton
th V tr cng th. Nu ta hu tm rng ci Ta y l C, l ti Tm ta khng cn ho vi
o na. n lc Tm ta c ho cng theo o, ta khng cn g n n na, du
rng n c tht.
Trang T ni: Vong tc, l chi thch d. Vong yu dai chi thch d Chic giy ta
mang, m ta khng hay rng n c, l chic giy va vn vi chn ta. Dy buc ni mnh,
m ta khng hay l n c l ci dy va vn vi thn ta. Theo , ta c th ni rng: Ta c
y m ta khng hay rng Ta l C, l v Tm ta thun ho vi o vy
C k s hi: Nu ni th th Ta y l C, ngha l Bn ng c tht sao? Phi! Ta
y l c tht, nhng ku l Bn ng, nghi l Ta c, lc ta nghch li vi o, dng t tm
m lm theo ring ca mnh khng k g n Ton th na, nn mi hay mnh l C. Cn
khi, ta thun ho vi o, cng Vn vt ta sng m v tm, ngha l ta khng rng mnh
l C na. Ta lc by gi khng cn l Bn ng na, m gi l Chn tnh vy, cng nh loi
rn kia, lc ngoi th ku l rn h nga, m lc vo nh, ku l rn rngnhng k tht,
cng l mt n m thi. Bn ng, chng phi l mt thc vt, n chng qua l mt ci hin
chng ca s ni bin bt ho trong tm ta m thi. y l gii ci m lm ca nhiu c
gi cho rng, dit bn ng th khng cn bit c mnh na, ngha l tuyt dit sau khi gii
thot.
Mun thun vi o, trc ht phi bit l Tri l sao, v l Tri ni ngi l sao
nhin hu mi c th dung ho, sng v tm trong cnh hon ton gii thot. on ny
ni ring ni chng L Tri trong quyn Ton Chn, s in sau quyn ny)
Ngy nay, tuy ta gi l Sng hu tm ch k tht l sng trong ci o huyn ca Bn
ng. Hu tm l bit rng Ta l C, l ci Nguyn nhn ca s kh ca con ng, v ta s
ly ht ngh lc, dng ht tm tr chng c li vi ci lun chuyn t nhin ca Ton th.
56/92

Nu ta l khc cy tri theo ging nc, th ta v tm vi ci chy ca ging nc,

nn ta sng m khng hay rng Ta c. Sng y gi rng sng thun vi o.
Nu ta l khc cy cm gia ging, th ta chng li vi s chy y, chng y ta mi
bit c ta v hu tm ng ci Sng ca ging nc. Ci hu tm , do ni ci Tnh ca ta
i vi ging nc chy, m ra. Sng nh vy gi l Sng nghch vi o.
H ng lu chuyn vi nhau, th ta khng c phn Nh ng. Hai ngi cng ngi hai
chuyn xe, ng chy mt mc nhau, th khng ai d c s ng chuyn cng khng ng
chuyn. Nu c mt ngi ng li, th ngi ng li s thy ngi kia chuyn, cn mnh
th tnh; chng y mi c hu tm, m phn bit Nh ng. Ci ng li , sanh ra ci
quan nin Ta l c y. Th mi gi ci Ta l gi, v tnh l mt s vng o ca ta thi.
Ci Tm th chuyn nn ng l vi o. Bi ng l vi o nn khng thy mnh
ring vi Vn Vt, khng chia phn Nh Ng. Bi khng phn Nh Ng, nn khng dng t
tm m chia giai cp, hoc kim sat ca ai, khng trng, khinh ai m cng khng yu ght
ring ai
Ni th, c phi bo ta c n no ng k, lnh m lt lo, mc tnh ai sai s cch
no cng ngngha l sng trong ci li bing, b th, nhu nhc chng?
Khng! k ta thng gi l hu tm, tc l k sng trong Bn ng y, th rt sing
nng cn mn. Ci Sing y, ci Bng chi y l ci then cht ca s Vn minh tn ho ca
loi ngiDn cc nc nh ci Sing nng lao lc y, mi ng ti ci ch vn minh
ngy nay. Bi th, ta thng gi nhng c tnh y l nhng nt hay, c tt ca nhn loi.
tht l mt u lm rt nng vi ch nhn. K hu tm rng ta l ring vi Vn Vt, mi
c thu tr, nn mi ho mnh ln ti ch cc im, c hay u s tn ho ny cng l s
tn ho ca Bn ng m thi.(Quan nim v s tn ho l mt u o vng. Theo ta, Chn l,
ci Ton Thin y c sn trong Vn Vt. Bi vy, ci nim cho rng phi tn tin n Chn
l, l mt ci nim lm. Lm sao m tn tin n mt im m ta c sn. Cng chng
phi quay v ci hc b trong hay l ci hc b ngoi, m ta phi lo gii thot ly ci T tm
ring bit y m thi. Nu ta quan st, ta s thy phn ng con ngi tng rng: h
thm cho nhiu nhng u mnh c, ngha l cng tr nn to ln thm, cng u thai
nhiu kip, cng lm cho ci t tm thm rng chng no, th ta c gn Chn l chng
nyTheo ta, ci quan nim y tht sai lm, v Chn l th n lc trong Vn Vt mt cch
phong ph sung mn lm, nn Chn l y (tc l Chn tnh) cng V cng nh th, lm sao
57/92

gi l Tn ho na cho ng. Tn ho l thuc v hnh thc ch khng thuc v Chn tng

bao gi -Krishnamrti)
Ci lng tham mun v tn lm cho con ngi kh tm ht sc. Bn ng mun cho
tho ci lng tham lam ca mnh, to ra bit bao nhiu iu ph phnh nh nhng tnh kin
nhn, Ch, Can mc tnh v nt xu cn thuc v Bn ng, k V ng khng cn gi
ci chi l c tnh, cng khng cn gi ci chi l nt xu.
K v ng hnh ng khng cn c kt qu hay mi lm, h gp vic th lm, khng
gp thi thi, ch cng khng dng tm tm kim, lo, rngCnh hoa kia n, phng pht
mi hng c mt khong tri vn c t nhin lu chuyn lun lun khng dng, c sng
trong ci Sng t nhin ca Bn tnh. Bi khng quan thit g n ai trm tr khen ngi hay
ch bai bim nh, nn khng dng tm m c rng cho mau ln, bng chi cho mau n. N
n, n ln mt cch t nhin, khng phi nh sing nng, kin nhn; N c mt mc tn
bin mi mt cch v tmN khng th khng lm nh vy cho ng. Bo n ng n,
cng khng ng; bo n dng tm tn bin gp ln, cng khng th ng; bo n dng tm
tn bin gp ln, cng khng th c. Du c mun, nh ngi nng phu kia thy la lu
ln, dng tm nhm gc ln cho n mau cao, th ra ch lm hi cho s sng t nhin ca n,
m thi. Bi th ngi thnh tr mun sng ng ci sng t nhin ca Bn tnh, phi Sng
nh cy bng kia, v tm, thn nhin v trm tnh (Hnh vi v tm, l hnh vi n ch
hon ton ri Xem chng Hu Tm v V Tm trong quyn ny v bi Hnh vi hon
ton trong quyn Ton Chn. Tht vy, h cn hu tm trong vic lm mnh, l cn ngng,
cn mchnh vi y vn cn l th thin min cng, khng ng t nhin na. Trang t c
thut: Ngy kia bng dm hi bng dt: Sao anh trc kia anh i, nay anh dng, trc kia
anh ngi, nay anh ng? Sao anh khng gi ng mt mc vy? Bng dt ni: a! xa ti
c i, nay ti ng hay sao? Ti c d ti l cnh ve, vy rn m c bin i dng y sao?
Ti c bit phi nh vy sao? l li ca k Ch Nhn khng phi k thng nhn hiu
ng. l hnh kim hon ton ca ngi gii thot.)
Hnh ng Bn ng mi xem qua, coi rt hng dng, phn khi lm; lm khng thy
ngngTht l lao ng, cng trng, kin ngh!
Hnh vi k V ng xem chng nh nhu nhc, bi theo ci l thun bin, khng dng
tm chng li vi o. Mt ng thi hu tm, mt ng thi v tm. vi v vi, s v s,
rt khc nhau nh tri, vc
58/92

 l ci lm, nh ta thy trc kia, hnh vi k hu ng coi th c m tht l

khng. Hnh vi k v ng coi th Khng m tht l C. Sao gi C m Khng, Khng m
C? Hnh vi ca ta thng ging nh k cho vay, a ra ly li voth s cho y tuy C
m tht l Khng. K cho ra v thng, khng cn n ngha, khng cn s khen ngi, khng
v o c nhn ngha chi chi, hnh vi y khng n l ly mt nim t tm gnn rt ton
b, th gi l Khng m C (Ci yu im l ni y, bit c ci ch C m Khng, Khng
m C cng nh c ci cha kho m c cc ca b mt ca n V tr.
T nh trn y, ci Ta thy l c, m tht l khng (o vng), cn Chn tnh thy, l
khng (V tm) m tht l c. Ci kh cng th. H sng trong Bn ng, th mi c Kh:
sng trong Chn Tnh th khng cn Kh. Cho nn gi, ci Kh c m khng. Kh, tng
lin vi Bn ng, bi th ni rng Kh tc l khng C, khng trng; m ni C cng khng
trng. Hiu c ci l C, Khng l hiu c ci l tht ca mi vt. Cng nh hiu c
ci l m Dng (lut mu thun) l hiu c ci bin hin ca V tr vy). Hnh ng k
V ng th t bn tnh xc ng m lm, khng do ni ch so o hn thit, du li y c
thuc v phn vt cht hay thing ling cng vy. Hnh ng k hu ng th tri ngc li;
cho nn, tuy hnh ng ca h xem trng lit, mnh m, nhng ch loay quay t dc m thi!
Tm li, hnh vi k hu ng th bt tc, v b hon cnh sai s, t mnh khng c
ngh lc m ch ng; cn hnh vi k V ng th ton mn, t bn t cn, cho nn mun
c nh ngi V Ng, hnh dng theo l V Vi, phi c ngh lc hng dng phi thng
m k t tm snh li, vn l k rt hn yu n l
Hu Ng l k cha c Sng, v b ng. V Ng l k c Sng, v t ng. Khc
nhau ch c by nhiu m thi.
~o~o~o~o~o~o~o~

QUYN T
CHNG TH NHT
59/92

BN NG BIN CHNG
(Bin chng y, khng phi mun ni v Bin chng lun ca nh Siu hnh hc
Hegel, m l li Bin chng ca Lo- Trang v Krishnamurti, n tng t vi ci li Bin
chng ca Hegel.)
Trc khi c Gii thot, ta phi tri qua mt thi k hu tm, trong ci bn ng cho
n cc im, ngha l tht hu tm rng Ta l khc vi Vn Vt.
Trc ht con ngi sng trong ci V tm cng Vn Vt m khng hu tm ci cch
sng ton thin ca mnh , nn phi tri qua mt bui i hu tm trong Bn ng cho n
cc im, ngha l ph ci V Tm ri ta mi gii thot ng ci Bn ng (ci Hu Tm)
m tr v ch V Vi ca o (ph ci ph). Mi nghe, tht l kh hiu, nhng hy xem bn
sau y s r hn.
Bn s 1
A
Lc s khai: Ta sng trong ci
Sng Chung ca V tr Vn Vt
m V tm = V Vi
V Tm
(Lp)

C
Gii thot: Tr li sng
trong ci V Vi ca V
tr, nhng hu tm
= Hu tm m V tm
(Phi Hu Phi Khng
Dic Hu Dic Khng)
(Ph ci ph)

B
Tch ra lm mt ci Bn
Ng ring bit Sng trong
ci T Tm = Hu tm
trong ci Bn ng ca mnh
(Ph)

60/92

A
Gin chi vi bng mnh
m V tm
(Lp)

C
Hiu rng Ta v Bng ta l Mt. Tr li,
chi vi Bng nh xa (A) nhng hu
tm trong ci V tm y
(Ph ci Ph)

B
Hu tm rng Mnh l khc vi
Bng nn Lo, Ngi, S
(Ph)

Bn s 2
Bn ng gip cho ta hu tm trong ci Ton thin ca mnh, cng nh n gip cho ta hu
tm trong ci Bt ton thin ca mnh trong lc cha gii thot vy (xem bn s 1 v s 2)
(Lut Lun chuyn bin ho ca Vn vt trong V tr c th chia lm bao hi rt phn bit:
Trc ht, thuc v lc c thy Vn vt hot ng v b mt ci nng lc x y ti mi, m
t mnh khng lm ch ng. K , thuc v lc con ngi, ngi bc thng nh ta by
gi y. Lc ny con ngi bit mnh c mt ci hng lc, t to ra mt nhn vt ring, tc
l ci Bn ng phn bit mnh v Vn vt chung quanh. Con ngi lc by gi, phi b
nhng lut t nhin chi phi, v nhng ng lc ngoi th nn. Lc ny con ngi c
sc, t gng chi li vi o, nn mi to ra ci ngh c mnh tc l ci Ta y l C. Xa
kia, cha sc, nn thun vi To Ho, mi v tm, khng hay mnh c. Ri n lc, tht
hu tm rng Ta l c, mi bit Ta y l gi, mi em tn ci t tm ta trong V tr, thun
li vi o tc l tr li sng mt cch V tm, khng hay rng mnh l c na Sau rt,
con ngi n lc gii thot, khng cn Bn ng na, v bit mnh cng V tr tng lin,
tng ng vi nhau rt mt thit. By gi, khng cn sng trong ci Sng t ca Bn ng
na, m li sng trong Ci Sng Chung ca Ton thTa by gi c sng trong ci Sng
hu tm trong ci V tm siu vit)
Th th, Bn ng l mt iu rt cn yu(Chn Tnh nh con g con va lng, cnh, bn
ng nh ci v bao ngoi. Lc, g con cha scth ci v l c chn lc g con
61/92

scci v by gi tr nn mt u hi ln. Nu g con khng t mnh p b ci v ngoi

th tc phi chu h hng cht mt. Phi p b v gii thot ly mnhng tip cng
to vt m sng ci Sng linh hot t do vy) v con ngi mun Ton thin trc phi tri
qua ch cc im ca n, nhng nu ti lc qu ri, th n s thnh ra u tr ngi cho s
gii thot ca ta (Ta ni rng: Trc c mt ci Ton thin m v tm k c mt ci Ton
thin m hu tm ca k nhn chn ng ci Bn ng vt nhn ng ci u hn nh
ca mnh, ri mi ti ci s gii thot ly t tm (Bn ng), chng y mi tht gi l Ton
Thin vy - Krishnamurti)
y chng phi l mt l thuyt tru tng m mng ca tr no by rav khng
cn c vo s tht no c. Ta hy xem trong Vn Vt chung quanh tath s r l ci li
t nhin v thc t ca V trphi bin chuyn theo.
Ta phi nh rng: Bn ng v Chn tnh l mt, nh Tng i v Tuyt i vy. T
nh trong ci Tnh c ci ng, trong ci ng c ci Tnh, y l lut mu thun qun thng
ca cc lut t nhin trong V tr. o va l Tng i, va l Tuyt i, tu theo ta ng
vo mt hnh th hay l tnh l. V phn tch ra m hc, ri qun em rp li hon
thnh ci o, m con ngi lm tng rng l Tuyt i v l Tng i khc nhau xa
Bn tnh v Bn ng cng th: trong Bn ng c Chn tnh, trong Chn tnh c Bn ng; ch
lm tng rng Bn ng l mt mn vt tht c nh , si, cym dit n nh ta git mt
con mnh th vy. Bn ng, tc l ci tm l k tng mnh l ring vi Vn Vt V tr.
Chn tnh l ci tm l thy mnh l Mt cng Vn Vt, V tr. Cho nn, Bn ng tc l Ta
trong lc m, Chn Tnh cng l Ta, lc ng. Dit bn ng, ch l dit ci o vng, rng ta l
ring vi Vn Vt V tr v tr li sng trong ci Sng ca Bn tnhm thi.
~ ~~~~~
Bin chng l g? y l ci li t nhin ca s bin chuyn ca Vn vt trong V tr.
Hiu ng ci li bin chng v em n lm ci phng hp truy tm ci l ca mi vt,
th ta mi c th thu ngay ng mt cch rt chc chn.
Bin chng, hng ngy ta thy xy ra trc mt, ch v ta khng chu suy ngh m
thi. Ka, mt ht la, nu ta ph n ra, ngha l em n gieo xung t, thi mt t lu n
nt mng mc thnh cy laHt la b ph, dng nh mt ci ton mn ca n ri, v
ht la, t n c sn ci mm cy, l, bngsau ny. Nu ta khng ph n th ht la vn
l mt ht la m thi. Nu khng ph n th ht la vn l mt ht la m thi. Nu ph n
62/92

ra, th lc n b ph, cy la mc lncy la y, cha gi l hon ton hon hin ci s

ton mn ca cy la. Nhng, nh ci ph , cy la sanh ra trm ngn ht la khc. Mun
ng c trm ngn ht la y, cy la phi b ph li, mi thnh gi laNn phi c hai ln
chuynHt la sau ny, snh vi ht la trc, vn ng l ht la nhng, ng nhiu hn
v tt hn. Nu ht la trc kia khng c b ph th sau ny khng c trm ngn ht la
khc. Cuc sanh sanh ho ho v cng ca Vn vt, vn nh cch ph, v Ph ci ph .
l li s ca bin chng vy.
Ma xun ny, vi ma Xun ti, vn l ma Xun, nhng nu ly bin chng m
xem, th ma Xun ti khng cn ging ma Xun ny cht no c, nh ge la by gi
khng cn ging ht la trc kia.
C k li hi: Nu bo phi dit mt Bn ng, khng cn chi l Ta na, th khc no
tr li ci Hng Chung ca cy c, th vt sao ?(theo Thng Thin hc). Hi th l khng
hiu li bin chng.
Trc ht, con ngi trong ci thin tnh t nhin rt n s mt mc, k thin tnh
y b phi thnh ra tr lun. Tr lun y mun n ch hon ton th phi b ph li, tr li
thnh trc gic, tc l ci thin tnh xa. Nhng ci thin tnh by gi khng cn phi l ci
thin tnh xa kia, m gi l tr li hi u bng mt cch thoi b.
L Tri l th, Vn vt u bin thin theo li y. Con ng y l con ng khu c,
ch khng phi con ng thng.
Ly mt l y m suy ra mun l khc, cng mt th. Hiu ng mt cch rch ri
tinh t li bin chng, l hiu ng ci l tht ca mi s mi vt.
Bin chng lm cho ta thy r ng ci Thin : V sao con ngi, trc kia l mt
im Linh quang ca o, l th phi Ton thin Ton m, c sao li phi b o lc, hn ch
trong cnh sc tng n tru lc Thin Chn, ri phi chu lm ni kh khn vt v gii
thot ly ch hn nh y, hu mt ngy kia phn bn hon nguyn, tr li sng trong ci
Sng ca Chn Th m trc kia ta sn mt cch y .
Ci t tnh vin mn ca ta, v nh ht la. Ci sc tng v nh cc t (ct, bn)
Nu khng em ht la gieo xung t, th lm sao ht y, sau ny tr ng trm ngn ht
la khc tt hn. Ci Linh quang ca ta trc kia, tuy y , nhng nu khng b phi ci
sc tng ph ra, n dng b tru lc, thi ho vo mt ci hn nh, bt tcth im
63/92

linh quang y bt qu ging nh ht la kia, v dng (y, l mt ci v d rt th kch,

khng sao gi c ging cht no vi s thtChng qua l cho ta hi m hiu mt
iu khng th ta, na ch l v d. V d ra ng, l mt ci tht ngha ca n ri. Trang
T ni: T d ngn bt t, ngn d t bt tC vit: V Ngn, Ngn v Ngn). Ci ch
Tn M l ch dung hip o v c, Tuyt i v Tng i, n v hin mt cch hon
ton. Bi th, ta ch lm cho rng: ci sc tng l ci ho ca con ngi, ci u tr ngi
ca s Ton phc m phi xem l mt iu kin ti trng cho s hon ton vin gic.
Nhng cu:
Hng trn l chn la than
Thng con b kh m chm
Cng nhng cu tng t ci ngha , cho i l kh, u l ca nhng ngi cn
m lm, cha hiu ng ci li bin chng ca Vn vt trong V tr.
Bi ci lm ny, mi c nhng c quan gii thot do ni s phn ng, nh duy tm
phi, cho i l Kh nn by ra ci thuyt phim th thot tc, duy vt phi, cho i l Kh
nn by ra ci thuyt ng snly lm ci phng php tuyt ch cho s ton phc.
~o~o~o~o~o~o~o~
CHNG TH HAI

GII THOT
Con ngi, s d cao trng hn Vn vt v tr mnh ra, khng ai gii thot cho mnh
c Krishnamurti
Ta s d khng cn c tip xc vi s Sng ca Ton th, v Bn ng nh bc
tng ngn phn ta ra cng V tr Vn vt. Vy th, mun thu Chn L, hn hp vi i
ton th, lm mt cng Vn vt th trc ht phi dit Bn ng.
Phng php gii thot khng cn phi dng tm phn lc chi lm, ch lm tri li
nhng u ta lm xa nay.
Bi mun bi p, tu dng cho bc tng ngn y thm chc chn, bn b, con
ngi thng dng cng ph lc vt v lm:
Mt l, lm cho Bn ng ta thm phn bit khc hn vi ng loi, gi gn ci v tr
mnh trong x hi, khng cho ging vi k khc (S gii thot, chng phi s tn ho hay s
64/92

tng gia cho thm ln u, y l s siu thot ngoi s Tn ho, l s dt tuyt ca ci l

Tng gia, C nhn nh gii thot, x nt ci mn phn r ta v ci l nht qun vy. Khng
phi lo cho thm ln, cho thm rng, m phi lo lm lm sao phn bn hon nguyn phc hi
ci o ni ta c sn trc kia. Trong ci Bn tnh ta, trong ci T tnh v cng v tn
ca ta, khng bao gi c chi gi l Tn ch, khng bao gi c chi gi l Tn ho c!
Krishnamurti)
Hai l, che ch binh vc quyn li mnh, khng cho ai ng n ca ci ca mnh,
v Vt Cht (Tin bc, rung t, quyn, lc), v Tnh Cm (i tnh, hoc u g ta yu
thch ring nh v, con, anh em), v Tr thc (ngha l s hc vn ca ta..) hoc v Tinh
Thn (Nhng php tc, hoc nhng l thuyt trit hc, khoa hcmnh hc) v em v
lm ca ring cho mnh.(K sut i hc hi nhiu, cha trong c nhiu sch vnu c ai
bo rng s l lm, s hc l sai, v t h cng cm bit ch sai lm mnh na, h s
dng ht tm lc bo cha, che ch cho nn hc ng cu ly ci danh ting ca h,
mt ci h danh hn mnbi gia tm nghin cu hc hi rt lu, ph ht bao nhiu tm
lc. Nay b ht, rt ung, nh k c tin ca quyn tc nhiu m nay, du bit l gi, vi b
i cng l kh khn tng cho t ai lm c, tr ra k c tm ch ln. V tinh thn l tng
cng th: k giu sch v l thuyt v tt l k d t gii thot)
Ba l, chng c, chin u, nu ai c gan m chim son quyn li y ca ta.
Con ng gii thot th tri ngc li:
1.Ta c ni ra, gim bt ci sc dng cng chim gi ly ca ring mnh.
2.Ta hy lun lun nh rng: Ta l Mt vi Ton th V tr; Ta l ci tm trung im,
nh m s Sng ca V tr ng hin ra.
Ni th, ta s tng tng rng: lm cch y, con ngi s khng cn g na, s t
gim ln ln v tiu dit (Con ngi thng lm rng: tch t ca ci, lm cho ta c quyn
th -y khng phi mun ni v quyn th, v chnh trquyn th y l v php tc, v
tr lunnhng l lm cho ta hn ngi, li lc hn l thuc v l Tn ho. Cn gii thot
th lm ngc li, e rng nh c thy u ta thu tr xa nay l i ngc li vi s Tn
ho ca ta chng? Khng! chng qua l s Tn ho ca Bn ng; mun hu dit Bn ng
gii thot Chn tnh, ta khng cn ni n Tn ho na, v Chn tnh th Ton mn, v
chung, v th, bt tng, bt gim, c lu chuyn mi m hoi m khng bao gi suy, gim.
l, hay ci Ton th ca s Sng trong Vn vt, trong Tm ca con ngi. Cho nn, vi
65/92

Chn l th khng bao gi c tin ho g c, v N l Ton mn, ch c u g bt ton mi c

th Tin ho c m thi. Chn l (tc l Bn tnh ta) c sn ni ta lun lun v o vng m
ta lm lu lBi th, ta ch ni: Ta s tr nn.. m phi ni: Ta tr li sng trong ci
Sng ca Chn Tnh ta xem Ph lc chng L Bin Chuyn ca V tr.). Khng! thay v
ta sng trong ci huyn vng ca t tm, ring bit vi V tr, ta s sng trong ci Sng ca
Ton th Ta s khng cn xng Ti na, m s ni: S Sng ni ti, y l ci Chn tnh
ca ti n t tng, cm gic, hay hnh ng ni ti, ch khng phi Bn ng na. Chng y
ta mi sng tht trong ci Sng ca Chn tnh ta
Ta no phi cn i u xa vi tm cch gii thot. S gii thot ni ta y, ngoi ra,
thy u l vng o c
S gii thot y, c nh hng rt ln trong hnh ng hng ngy ca ta. Ta cng c
lm n, cng sng trong gia nh, cng c mc thng, khng khc chi vi lc xa cht no
c, ch c ci Tm ta l khc m thi. By nhiu cng bin i ci cnh kh khi xa
kia lm mt cnh Hon ton Hnh phc. Nu ta m vng i tm s gii thot ni rng thm
non cao, hay trn ci thn b siu hnh th ta lm ngay. S gii thot ch trong cch hnh
ng hin thi ca ta hng ngy y. Ch m tng vin vng rng Chn l ni qu kh
hay v lai, hoc ni kinh, sch hay tn gio no, hoc do ni nhng bc Thnh, Thn, Tin,
Pht
Du c trong mt khong thi gian rt ngn ngi bc no, m hnh ng ta c
v vi, ngha l sng ng ngoi ci Bn ng, tc khc ta biu l ng ci Chn Tnh ca ta,
tip xc c vi o vy.
Trong lc , ta l o; kt qu ca s gii thot ti y ch l bc uphi i ti
, mi hiu ng ci ch Ch Lc ca k c Gii Thot
Nhng, c k s cho l thng, v h lm m khng v k th thy o. Tng nh
th lm lm. Tuy thy d nhng kh v cng. Thng tnh con ngi vn c c li y u
mi, ch k trung ci lng ch k thm su trong tm trBn ng rt khn kho, lanh
linh ta thy trc kia ci tr tung ca n din trong nhng vn Cng Bnh, Nhn
i,..Ta phi bit rng, ci m ta gi Ta y, khng phi ci Ta xc tht m thi. N l ci Ta
chung ca nhng ci ta tnh cm, tr thcca ta. Bi th, n ln bn ny, n mc li bn kia
m ta khng dNh k kh hnh n chay to ci tinh linh th, cho trng kin mnh m
ng luyn php luyn nch l th b ci Vui Sng ca xc tht mc li bn ci Ta
66/92

tinh linhTa, c t phnh ly ta lun lun, m khng hay, khng dTrong mt vic lm
phc thin kia, m ta gi l v t li, nu, suy cho k th phi ci li vt cht, cng v ci li
tnh cm (ting khen ngi, d lun tt), hay l ci li tinh thn (Qu bo tt v Kip sau,
hoc c Cng c vi i, ng nh v phc hu lai.) Mi hnh ng ca ta ch c mt
c chi kch thch, ch t n, n khng c ngh lc g hnh ng ng (C k gi rng mnh
chng v t li vt cht, nh giu sang ph qu, ch v bi s qu bo m thi. Hoc lm Phi
cho mau Tn ho,..Cng mt ci Ta, n ln bn ny, mc li bn kiam ta khng d thi.
Mun tn ho cho mau, tc l mun Nh Ng thm phn bit, du c ng li lm b gi
hnh cu thng yu ngi, cng l ch cho mnh mau tn ho, mau khc bit vi
ngiBn ng li xo v cng. C thng yu vn vt cng l cho d phn bit Nh
Ng, m lng vn c yn nc hay u, cn gi l Thng ngi, tt l cn phn bit
vi ngi? Ngoi ming rng l mt ging phim i, m tm trung tm cch mu s
li k. To Nhn, Ngha lm ci nguyn -ng -lc cho hnh vi cng l mt cch xo m
ca Bn ng. Chng no ta lm, v Ta l Ngi, Ngi l Takhng cn phn Nh ng, giai
cp; lm mt cch t nhin nh a hoa thm, n trong bui tri xunN v Nkhng
v t chi, khng v Nhn, Ngha, T Bi, Bc i chi chi c. y l bc u vo cnh Vi V
Vi, S V S ca Lo t vy l mt s rt kh, nhng chng phi lm khng ng.) Ta
lm ch , m tng rng: h lm khng v li vt cht, hay tnh cm th gi hnh vi y
l v t li. Ci Ta khn kho mun phn, ta phi ly ht tr phn on v t m xem xt mi
hnh ng ta trong lc hin timi mong g ng ci mt n ca n. Ch c trong lc y, ta
gii thot ng ci t tm m thi (Hnh vi y, ban u ta phi c tm tr ch quan st cho
quang minh ng phn onnhng lu lu, li thnh ra v tm v nh thi quen m hnh vi
ta t nhin c biu l Chn Tnh, khng cn phi vt v na-Xem Ton chn php lun
chng Bn ng siu hnh)
~o~o~o~o~o~o~o~

67/92

CHNG TH BA

U TR NGI TRONG S GII THOT

Dit ly Bn ng, biu l ci Chn tnh ca mnh, v cho c tnh ca Tm mnh ng t
do sinh ho, nh o hoa rngy l con ng gii thot vy.
Song le, lm by nhiu, ng bo ton Thin chn cho n ng phiu xut mt cch t
nhin, khng phi l . Ngoi ci Bn ng lm cho ta m m Chn l, c nhiu u tr ngi
khc rt quan trng, ta cn phi gii thot trc, nhin hu mi c th dit ng Bn ng ca
ta. Nhng u tr ngi y tuy thuc v nhng tr lc bn ngoi, khng li hi bng Bn ng
ca ta, ch cng rt quan h trong s gii thot nhiu.
Hng ngy, nu ta quan st, th ta s thy trong mi hnh ng ta v tnh cm, t
tng, ngn t, u khng phi ca ta, ch l ca phong tc; tp qun, gia nh, x hi, hoc
ca sch v, lun l, tn gioCon ngi chng qua l mt b my v hn, c lp li nhng
u nghe, thy. Ci Tm ta v m lu lLun l, sch v, phong tc, d lunl nhng
khun mu nht nh un c ta ra, nn ta suy, li ta ni, vic ta lm, vn khng cn ca
Chn Tnh ta na. Bi ti d lun khen, nn ta khen, d lun chn nn ta chH cn sng
trong t tm th s phn on vn mp m, khng phn mnh cTh nn mi mt u
chi hp hoc khng hp vi t tm ta, tc th tm ta b cm xc v bin lon, thnh th ci
Chnh Kin ca bn tnh ta pht chc m m. Cho nn, thot vui, thot bun, thot mng,
thot gin; ta by gi nh ci Chong chng c quay cung theo lung gimc tnh ai sai
s th no cng ng. V th, ta khng th thy ng ci l tht ca mi vt.
Nhng tp qun gia nh x hi, nhng lun l, gio thuyt qu thi, kt t lu
i lm thnh mt khi cng gi l Bn ng chungCon ngi v tnh yu ui, n l,
khng c sc t cng, suy ngh hay phn on theo mnh, nn c ly Bn ng chung y lm
chun tc cho hnh vi. H nhu nhc cho n i trong nhng t tng, hnh ng chi, h
ch n l ly d lun, s st nht nht cho n i, bit vic lm l chnh l cng khng dm
lm, v d lun s ch bai bim nh. Mt vic tn nhn, v l m d lun khen, th h cng
lm. Bi tnh khip nhc y, h mi b k khc li dng mt cch tn khc m khng dm
h mi than th(Bn ng y chng phi thuc v ci Chp ng, v xc tht y m thi.
N vn l ci tm l ca ta, khi ta thy ta l ring vi Vn vt V tr. Du ci Ta y thuc v
68/92

Tnh Cm, tr thc hay thing ling siu hnh bc no, cng l Bn Ng c! Thy u l
huyn vng. K hc o phi coi chng cho lm, ko lm lc, v Bn Ng rt khn kho,
ph phnh, mang mt n, nu ta khng tht vi ta, th khng d g thy n ng.)
n s hc hi cng vy, h vn thin kin, bo bo cu chp, n l ly thnh kin ca
c nhn, cho nn khng h dm tri li hoc suy ngh khc hn. H khng dm. H n l
sch v, n l d lun, n l ch , gia nh, x hi..n l phong tci! Ch l mt i n
l, lm cho h khng cn h, trong hnh vi ca h na (Xem cy Bch Th: ni chng Ph
lc)
l nhng u tr ngi b ngoi, trc ht ta phi gii thot, nhin hu mi trng
tiu dit ng ci tr ngi b trong, l Bn ng.
Mt u cn yu hc gi ch qun l: dit Bn ng y chng phi Tuyt diu.
Khng! dit Bn ng y l dit ci o vng rng ta l ring vi V tr Vn vt, v lm cho
hnh vi ta lc no cng khng cn ch t tm li kch khng phi dit, dng nh Bn
ng l mt vt thc c vy. Hc gi cng ch lm m dit tnh dc, v theo cc tn gio hc
thuyt th Tnh dc l s sng ca Bn ng. Khng! Tnh dc t n vn l S sng rt mnh
m, n khng xu cng khng tt. Nu cho t tm li dng. Tnh dc y l ci mi hi cho
nhn thn v X hi; nu cho Bn tnh li dng, th n s tr nn s Kim i rt mnh lit
phi thng.
Krishnamurti c ni: Tm Chn l, m lo dit tnh dc chng khc no va cht t
gc r ca cy, va ao c n tr bng, m tri vy
~o~o~o~o~o~o~o~

69/92

KT LUN
o l s Sng ca Vn vt. Con ngi, bi tch la vi o, to ra mt ci Bn ng
ring bit mi c thy kh.
Dit kh, tc l dit Bn ng. Ngy y, con ngi khng cn sng trong ci Sng t
na, m tr li sng trong ci Sng ca Ton th, ta gi l hn hp vo o, hay l phn bn
hon nguyn, nn nhng vn ca l tr to ra v cn c vo Bn ng cng tiu tan i
mt
K ng Gii thot ri, th hnh ng V vi nh cnh bng n bu rng ng, chng
phi v mun khoe sc lch vi hng thm, n n v khng th khng n ng. Hnh ng
y t bn t cn, nn ton thin ton mn.
Hnh ng ton mn y, chng phi ch ch ton mn trong ci l t bn t cn m
thi, hnh ng y li phi ton mn trong ci l iu ho ca Tnh v L na.(xem chng
Tnh v L trong quyn Ton Chn Php Lun)
H c quan st, xem xt mi vt th ly ton th m phim lun, nn khng cho ci chi
l Qu, Tin, Trng, Khinh, Phi, Quy
Mi vt, du ln bc no cng khng thy l ln m kinh s, cn nh n u cng
khng xem l nh m khinh thng, v mi mi u c ci l cao trng siu vit ca n i
vi Ton thTrong lng h vn thn nhin bng phngH khng tn sng th phng ai,
m cng khng ch bai r th ai.
Bit rng vn vt trong V tr u lun chuyn bin thin mi, nn hc khng ly chi
lm nht nh m to ci khun mu chi, lm m phm chung, hn ch s sonh hot ca
nhn sinh. H c thun bin theo hon cnh, tu thi m lu chuyn, ch khng dng t tm
m hi o, cng khng by Nhn, Ngha, Bc i ph phnh ly lng
Li na, h Vn vt hnh thc th c th c chung, c sanh c tTh nn, sanh ra
cng khng ly lm mng, m c cht cng khng ly lm bun. l Sng trong ci Sng
ca Ton th th cn g phi t tm lo ngh na.
H khng cn phn Nh Ng, tt nhin khng cn tham mun thu tr chi na. Cho
nn ng cng khng ly lm c vui sng, m mt cng khng ly lm tht vng bun
ru. Bi khng cho u l Vinh, khng cho u l Nhc. V vy, m s khen khng cm

70/92

c lng, s ch cng khng ng n Tm ng. H vt ra ngoi ch nh nhen tm

thng y
H sng mt cch t nhin, khng dng cng, phn lc; bn chi vt vnn vn
thn nhin vui v lun lun, khng c g cu thc
H chng cn n T Bi, Bc i mi yu thng ngi; cng khng v Cng c
Qu bo mi gip khuyn ln k khc. H l Vn vt, h l S Sng v cng v tn, h
l ci o v lng v bin, nn ch hnh ng, lu chuyn bin ho nh con rng, khng
bit u m lng ni ci nhn cch ca h.
~o~o~o~o~ HT~o~o~o~o~

71/92

PH LC
A. S HUYN VNG
Bn ng l mt s o vng, ch khng phi c tht.
Ch c Chn tnh, (s sng ng l vi o), hot ng ni ta m thi, (hoc cm
gic hoc t tng) nhng v khng sc pht hin ra mt cch rc r tinh lng v t do,
theo bn tnh ca n, m ci do vng ca Bn ng pht sanh ra, l ci o vng khng c
u chi l thit thc c, chng qua, nh ta b mui cn, m ngaBn ng c, l khi ta
tng ti n m thi.
Ta c th, trong mt ngy, tiu dit ci gic cm rng, Ta l c (Bn ng) y, v lp
i lp li ci th nghim y i ba ln cng ng.
K no, v qua m mn, em trt ht tinh thn v tng vo mt vic lm ca mnh
a thch, trong khong thu thn tr , vt thot ra khi tm l ca Bn ng m khng
hay. Ci n lc cng vic y hon thnh, hc mi sc tnh li, mi nh n ci Ta y m
thi.
Thu thp c tinh thn, vo mt hnh ng no , cng ch r cho ta rng Bn
ng, l mt s huyn vng, bi trong lc y ta khng cn thy Ta l C na.
Ni th, th con ngi khi c em ht tinh thn quy t vo mt vic g, cng c th
tm gi l ng sng trong ci tm l ng vi ci tm l k gii thot sao? Khng! k cn
Bn ng, m c nh vy, chng qua l sng ng ci cnh tng t vi ci cnh gii
thot, cng nh ta ly ci tm l k t i mt cch nng nng ch nhn, ch tht, m snh vi
tm l k kim i, hiu m thi vy.
K thng nhn, (cha gii thot), khng th sng trong tm l ng vi tm l k
gii thot, v hai l:
1. S sng ngoi Bn ng y, l tm thi m thi.
2. Trong khon y, n cn tng mt hnh ng khc, v nu ci hnh vi ch ng cho
n kia, ngng i, th hnh ng ca n s tiu tan i mt.
~o~o~o~o~o~o~o~

72/92

B. L BIN CHUYN CA V TR
Theo quan nim ton mn ca o, tc l quan nim v vi, th cho rng o l Ton
thin, Ton mn, bt tng, bt gim nhng c bin chuyn pht hin ra, xut sc mi m lun
lun khng bao gi dt, t nh ht ngc kim cng phng x mu sc v bin i mi l
lun lun, m khng thm bt trong ht ngc cht no vy. Theo quan nim ny th o c
l c; ch khng phi v mt t chi, v y sung b ri, khng cn thm bt g na.
Cho nn, con ngi (theo quan nim ny) c cha sn ni lng ci Sng y, tc l
Chn tnh, nn khng cn phi lm cho mnh tin ho v tr nn mt u Ton thin chi, m
mnh cha c. C lo dit ly Bn ng, ci o vng rng mnh l ring vi Vn vt, th mnh
c tr li sng trong ci Sng ca Chn tnh ca Chn tnh ca mnh c trc kia,
nhng li mt iu; l mnh c hu tm trong ci ton thin ca mnh y, m khi ban s
mnh vn khng d; cho nn hy gi rng: Ta s tr li sng trong ci sng ca Chn tnh ta,
ch khng nn ni: Ta s tr nnS tr li sng trongl ci i ca l hon nguyn cn
S tr nnl ni v c mt l tn ho no !
Theo quan nim Tin ho th cho o l cha ton, phi cn tr nn tn thin. Bi th,
o thuc v cnh Hin ti, ci Hin ti gm c qu kh v lai (C nhiu l thuyt, trong y
to ra nhiu l tng phn nhau k l lm. H va cng nhn ci quan nim ton mn ca V
tr, va ng chu ci quan nim Tin ho ca V tr. H cho rng con ngi l tiu Kin
khn, ngha l sung mn nh Tri t Vn Vt, nhng cn ni n cnh Tin ho tr nn
mt ci Ton thin mnh cha c, th l mu thun lm, c gi hy ch ko lm cho
o l Ton mn, m li cng nhn ci Lut Tin ho nht nh trc ca Ho Cng l mt
u v l lm. S lun chuyn Vn vt khng th bao gi bit trc c, nh theo l thuyt
ca Bergson. Vn vt bin chuyn lun lun, khng sao hn nh ) cho nn o chng qua
nh ht ging gieo xung t ny sanh mun vn ht ging khc, qun rng mnh ni y,
ang ng trong phng din c nhn, ch khng c ng trong phng din ton th Con
ngi, theo phng din ny, th trong lng khng c cha sn ci ton thin ton m. Bi
th, phi tin ha mi tr nn ton thin. Theo quan nim Tin ho, con ngi hay li vo
ngoi vt, gip cho ta tn b, cn theo quan nim Ton mn th ly Tm lm ch v rng
lm lm sao cho c phn bn hon nguyn m thi, khng li vo s vt ngoi ta c, nh
th tri, th pht, tin, thnh lm ci k gii thot.
73/92

Bi th ni v s Tn ho, tc l ni v s tng gia ca Bn ng, cho nn l quan

nim Tin ho ch khng phi thuc v quan nim Ton mn ca o. K no t tng theo
giai cp, hay l c mong tr nn cao trng v quyn th trong vic thing ling, l ci
triu chng rng mnh b nht cht trong quan nim Tin ho. Theo quan nim Ton mn,
th khng c chi l ln, khng c chi l nh; nhng k cho mnh l ln hay cao trng hn k
khc trong ng Gii thot tc l k cn xa o hn k nh hn khim tn kia.
C k s ni, nu cho rng Vn vt khng tin ho th ra s lun chuyn ca Vn vt
y khng c mc ch chi v khng do mt lut Tin ho chi hay sao?
Khng, nh ta thy trn kia, con ngi c ci mm ton mn ni lng, no c cn
phi tn ho n ci Ton thin chi khc na, ch lo dit Bn ng tr li sng trong ci
Sng ca Chn tnh Ton thin Ton mn ca mnh (Ci Ton thin ca Chn Tnh lc s
khai, nh ci Sng sung mn ca o sanh vi ht ging. Trong y, tuy cha l xut ra, ch
c ci mm ca Ton th ci cy sau ny. Cho nn, t lc mc ln n lc tr hoa sanh
trita khng gi l Tn ho, m gi l Hon Hin hay l Phn bn hon nguyn ci o
trong tam thi). V tr lun chuyn bin ho y, chng phi tn ho v mt ci l ton
thin chi khc, v t n ton b ri.
o s d lu chuyn bin ho chng qua nh ngc kim cng chiu sng, bin i
mu sc phong ph ca n. Khng c tin ho, ch c dch ho m thi (xem chng L Cm
Sinh v Dch Ho trong b Ton Chn Php Lun cng mt tc gi)
o chng to thm chi c, v n l ton tc. o ch l s bin ho khng bao gi ngt
m thi. o th bin chuyn mi m lun lun khng bao gi dt, nhng khng lm tng
tin, tn ho g c, ch c bin i trng thi m thi, nn gi l Bin to m khng ku l
to, tc l lm cho c thm mt u m mnh cn thiu.
~o~o~o~o~o~o~o~

C. CHN L V KHOA HC
Phn ng tng lm rng: h khoa hc cng c kt qu v vang chng no th Chn l
cng c minh gii chng ny. y l mt u rt lm. Ta khng th dm rp li mun vn
chn l tng quan ri rt ca khoa hc tm ra trong vn vt m lm thnh ci Chn l
tuyt ch, ci l qun thng Vn vt. Ci Chn l ca khoa hc tm bit, thuc v cnh sc
tng, cho nn ch c bit c ci trng thi m thi.
74/92

Huyn hc du l ci khoa hc k cu v nhng l thc hin trn nhng ci siu hnh

cng chng qua l ci hc cn ng bn ch bin ng ca sc tng m thi. Nhng Chn
l tng quan ri rc ca nhng phn t y, khng phi ci Chn l Tuyt i ca Tm hc
tm kim. (Phn nhiu thng hay lm v ci ngha ch Tm v huyn hc. Huyn hc
chuyn v bn sc tng, cn Tm hc th kho v bn th) Ci hc ca khoa hc v Huyn
hc l ci hc trc vt, ngha l ui theo tng vt, khng phi nh ci ngha Ch nht na.
Ch nht l ch chuyn ch lo ci thin l m thi. Vn s Vn vt u trong ci l y, n
qun thng ht c, ch khng trong ngoi khc nhau. L y gi l Tri, o, Tmci danh
tuy khc, nhng vn l Mt.
Henre Poincare ni: Ci Chn l ca nh trit hc tm hiu chng phi ci Chn l ca
nh khoa hc tm ti v gi l tc .Chn l ca nh trit hc th lun chuyn lun lun,
nhng phn t trong y tng lin, tng ng vi nhau rt mt thit, tng cho khi ta mun
tch ra, khng th no khng x tan rt nt cho c. Ci Chn l ca nh khoa hc chng
qua l mt ci nh, cho nn, vn l mt vt v chuyn, v thn, cng nh cc bc nh khc,
hay l mt ci tng khm t cng trong y nhng khun cn ch c rp chng ln m
thi ch khng lin lc vi nhau cht no c.
~o~o~o~o~o~o~o~

D. TU
Tu l sa, trau, hay bi dng
Nhng khng my k bit r ci ngha ch Tu lm cho con ngi rt phn vn khng
bit phi lm th no:...Con ngi, ai l k tu m khng mun mu mt ci Hnh Phc? Ch
TU gm ch Phc.
Tht vy, ci Ton Lc l ci mc ch trong nhng hnh vi con ngi. T ci vui thp,
hn, trc, n ci vui siu vit thanh cao, con ngi ch c tm ci Vui, ci Vui ca s
Sng, ci Vui bt dit. Nhng, v lm, m ci Lc phc y ch hn nh trong mt khon thi
gian rt ngn ngi. Ci lc phc y l ci lc phc tm trong ch thong qua, trong cnh
tng quan, tc l ci Vui i tng ca ci Kh m thi. Tuy nhin, trc sau ch c mt
ch ng thc dc con ngi m thi. Ch ng y l lng ham m Chn l.

75/92

Bit vy, ta c th chia s Tu lm hai phn rt phn bit. Tu ci Bn ng v Tu ci Chn

tnh. Tu ci Bn ng l lo trau di Nhn, Ngha, Hiu, ngha l tu ci Nhn o. Tu Bn
ng l lo luyn n luyn php, lm cho giai cp thm phn bit, Nh ng thm rch ri.
Tu ci Chn tnh l lo dit t tm, ph tan nhng thnh kin, tp tc, lun l qu thi,
Nhn, Ngha biu l ci Sng t nhin ca Chn th ta, ng cng sng vi ci Sng
ca Ton th
Mt ng th ta tu cho bn ng cng ngy cng ln, cng ngy cng mnh, nh ng cng
ln, cng ngy cng mnh, nh ng cng ngy cng ring phn, cng ngy cng khc bit.
Mt ng th tu cho bn ng cng ngy cng tiu dit, cng ngy Chn tnh cng biu l
ra, Nh ng cng khng cn phn bit na.
l ci Tu Phn bn hon nguyn vy
~o~o~o~o~o~o~o~

E. S HON HIN CA O
o, tc l s Sng, hay l Chn tnh ca con ngi, ta c th snh vi ht ging.
Trong ht ging, c c Ton th ci cy sau ny, ngha l: cy, l, bng, tri
Ht ging, l ci cy cha hin. Cy, l ht ging ang hin. Lc cha biu l ra. N
c mt cch y ri. Cho nn, lc ang hin ra, bt t khon tr l, n m bng, tr
trita khng th gi l Tn Ho cho ng. M phi ni: y l khon ci cay ang hon
hin ci ton th ca s Sng n.
n lc n tr tri, chn thnh ht ging cng nh ci ht ging trc kia ca n (ta
thng gi l y l phn bn hon nguyn) ch khng phi thi lui li, tr li ci hi u ca
ta, nh xun qua, h n thu mn, ng sang ri tip xun h thu ng khclun chuyn
ti lun lunci xun ny khng phi ci xun kiam vn l tr li ci hi u ca mt
vng lun chuyn.
Krishnamurti ni: C nhn, nh gii thot m x tan ci mng chia r mnh v o
(ngha l Ton th V tr). y khng phi ni v s tn ho cho thm to, thm ln chi, m
ch phi lm lm sao tr nn ci u m ta c sn, n lc ni lng ta m thi.
~o~o~o~o~o~o~o~

76/92

F. LC TRI
Ngi h in, nhn dp k gi, mi thn ho trt ngn ngi. Khch n, theo l, am
l rt nhiu. C mt ngi khch kin c ngon v nhn rngNgi h in, thy, th ra
mt cch hoi knh v ni: Tri i ta rt hu! chng nhng sanh ra thc la v mun
vn hoa tho cho ngim li cn ban cho nhng c, chim cho ngi dng naTht,
Tri i ngi rt hu. Bao nhiu khch u khen l phi. Ch c a con nh h Bo, tui
mi mi hai (a nh mi hai tui y, l m ch k cn Xch t chi tm, cha c t
tm..) bc ra ni: Nhng li ca ngi ni khng chnh l. Tri, t y cng l nhng
sinh vt nh nhng sinh vt khc thay, hung chi con ngi, khng vt no trng, vt no
khinh. Trng, Khinh, Qu, Tin chng qua l mt ci c ln n tht nh, khn hip di,
mnh ln yu m thi. Ch no c phi Tri v loi ny m sinh loi khc u. Ngi n g
c th n, dng c g th dng, nhng ch c dng tm cho rng Tri v ngi m sanh
ra vn vt. Nu ni th, th cng phi ni Tri sanh ngi l cho loi mui ht mu,
cho loi cp n tht hay sao? - Lit T -(Con ngi bi sng trong Bn ng, nn ly t tm
m lun mi s. Thy c mnh thi, nn vn vt sanh ra cng v mnh m sinh, v cng ch v
c mt mc ch y m thi. Mun thy ng ci l tht ca mi vt, th ch b khi no ly
t tm m lun. Bi chp mnh lm trung im ca vn vt, mi c dng tm m ch ng
vn vt, li dng k khc lm li kh cho t dcTh vt c sanh ra l cho ta n, Thi
dng c l soi sng cho ta m thi- Xem bi Ka th xem hoa xun phong nhu
trong quyn Trng Lc Ca)
~o~o~o~o~o~o~o~

G. CH NHN
i Thng, quan i t tn ng hi Trang T ci ngha ca ch Nhn(1). Trang T
ni: l ci c ca h lang. ng ni: -Sao vy? Trang T ni: Cha con chng n
cng bit thn nhau, sau gi khng nhn? -ng ni: Cn ch Ch Nhn l sao? Trang T
ni: Ch Nhn khng thn vi ai ht. -ng ni: Ti c nghe ni khng thn th khng
thng, khng thng th khng tho. Gi ngi Ch Nhn khng tho, ng chng?
Trang T ni: Khng phi vy. Ch Nhn l lng tt v hnh v b th, khng nghch
vi lng tt hu hnh v quyt nh, nhng m n phn bit ci hu hnh ra. Thng, m bi
77/92

ng cao qu v xa qu, nn khng thy vt. Bi vy, ti p Dnh ng qua hng bc,
khng thy nui Minh San. Nhng m ni Minh San c. Ti sao vy? Ti xa qu. Hiu m
c cn vi ch Ch Nhn, l khi no con thng cha m khng thn vi cha. Cha thng
con m khng thn vi con. Thng thin h m khng thn vi thin h, v lm cho thin
h thng ta m khng thn vi ta. l c n ch Ch Nhn. Hay lm n, hn Nghiu
Thun m khng mn n, hay lm phi cho mi ngi m khng ai d, l ch Ch Nhn,
ty vi lng v tm (v vi) ca Tri t m lm cho Vn vt ng toi sinh vn ng. ng
thy cha, yu mn theo lng tho, khng m hiu u . Tht vy, Hiu, , Nhn,
Ngha, Trung, Tn, Trinh, Lim, ht thy my ci c u trong ci Ch Nhn, nhng
bi snh vi ch tn i ca Ch Nhn, nn n xem cn nh nhen lm. Ngi ta ni: trang
sc khng thm chi cho ngi tuyt sc; ca thng khng thm chi cho ngi cc ph;
tc lc khng thm chi cho ngi cc qu. Ai c n ch Ch Nhn cng th y, Ch Nhn
khng khc o, ngi Ch Nhn nu gp dp cng tht hnh ht cc u nhn hng thp
thi nhng cc u y cng khng thm nhn phm chi cho n ht. Chng phi do my
u k ra (Nhn, Ngha, Trung, Tn) ngha l do sau tr li trc, m gii ng ci
ngha ca Ch Nhn m phido o, ngha l do ci trc ti ci sau, mi gii ng ti ci
ngha ca Ch Nhn vy (Trang T)
~o~o~o~o~o~o~o~

CY BCH TH
y, l mt cy c th. Con ngi em cht ra mt nhnh, v chn ly mt khc dng
ng lm mt ci chn cng, chm tr cc k hoa l, ng dng vo vic t l, cn khc
kia, cho rng v dng, em qung xung bn lyRi ta gi ci chn cng l p , cn
khc cy kia l xu xa.
Cn ta, ta (Ta y, l Trang T ni) cho rng: ci chn cng v khc cy b kia u l
xu xa c, v chng n khng cn l chng n na, ngha l khng cn l ci cy t nhin,
m l nhng vt h hng (Xem bi Lun l v Chn tnh trong quyn Ton Chn trit lun)
Theo l y, tn Chch v tn Tng, tn S kia, ta cng lun xem mt th. Thin h cho
Chch l a v o bo ngc, cn Tng Sm (c ting l i hiu), S Ng (ngi i
Xun Thu, th Linh Cng. Khng T khen l ngi rt trung thc) l bc o c hiu ngha
v trung thc. Theo ta thy th c thy u lm lc v ci ch lm cho mnh khng cn l
78/92

mnh na, bi nhng k y u hnh ng tri vi Bn tnh ca mnh c, du cho nhng vic
mnh lm c thin v u Phi hay u Quy cng vy (Con ngi s d khng cn sng
ng trong Bn tnh mnh, v t lc u tr n trng thnh, u b sng trong nhng khun
kh eo hp nht nh ca gia nh, x hi, nhng tp tc, lun llm cho con ngi khng
cn hnh ng theo ci l t nhin ca mnh na. C k s ni: Nh k gian c kia, nu
khng c lun l hn ch, th hi cho X hi lm! y l ci ch lm ca con ngi. K
gian c s d gian c, v bi x hi chung quanh: cha me, anh em, b contrc mt n hay
tn k o c, quyn qu, khinh k v lng, hn h. Trong lc ta i ngang mt ngi o
c, quyn qu, ta ci u qu cung knh, cn khi ta i ngang k v lng, ngho i, th li
ra dng kiu xc, khinh khitrong khong , ta l k ti nhn xi dc lng thin h tham
lamTa l nguyn nhn ca nhng u gian xo, xu danh, trc li ca con ci ta v sau ny.
Khng c, trong lng k nin u kia c sn ci tnh tham gian u un. Tri li ci bn tnh t
nhin rt tt lnh trong sch, v b Gio dc v nhng gng X hi chung quanh m lm
cho h hng ci bn tnh thin nhin y. Bit bao u khng th k ht ra y cho ng, nu
ta chu kh xem xt chung quanh ta, ta s thy, con ngi s d tn bo hung hng tham
xo ch v ta v X hi qu trng k quyn mn, o cm ra.
Bi ta qu trng k o c, nn k ngu nhn mun ng ci ch tn trng y, tr nn
mt bc gi o c rt hp hi cu chp trong nhng l php vn vt cht ch. Mun cho
i ban khen l ngi o c, con ngi, c khi tr nn lnh m, tn nhn cu n trong
nhng tiu tit, gt gao b buc trong nhng u tnh ngha t nhin, t mnh rt kh tm, li
lm cho chung quanh mnh kh s au n, m lng vn nh thng.. )
Th th ci u suy bi ca nhn cch do ni u? C phi l do ni nhng l thuyt v
ng sc, lm cho mt ta khng cn trng thy t nhin na chng? nhng l thuyt v ng v
lm cho li ta khng cn nm ng mt cch t nhin na chng? nhng l thuyt v vn
chng lm cho ta ri lon v khng cn n s cht phc na chng?
l nhgn qun nghch ca Bn tnh ta, tri li n l nhng u s thch ca Dng
Chu Mc ch. Ta th khc, ta khng cho nhng m thut to ra l u hay. Nhng mu lut
thnh lp do ni t tm to ra (T tm to ra, ngha l do theo t to ra, khng k g n
Ton th. Cng nh ci cy trc kia, chng phi to ho sanh ra lm chn cng, tc l
ly t li dng n to ra mt vt cn dng theo ca con ngi; cho rng n c, l
cho ta li dng tha h theo mun. Li ri, cn cho ci ny l qu ginh ct k lng, cn
79/92

ci kia l hn, em m qung, nm mt cch khinh b. Con ngi i cng th. Mun li
dng k khc lm mt mi li ring, nn to ra Nhn, Ngha, Hiu, li dng. Nh
vua mun cho k khc th v binh vc quyn li mnh, to ra nhng l thuyt Trung,
Ngha con ngi lm mt vt tho dng ca t tm. Con ngi v khng cn l con
ngi nam l mt vt v hn ch lm mt ci li kh cho k b trn m thi.
H k no d un nn theo t ta, ta s gi l o c qun t, cng nh khc cy no
ta dng c theo mun ca ta, ta gi n l khc cy tt, cn k ta li dng khng ng,
th ta gi l v o tiu nhn, cng nh khc cy no ta li dng khng ng nh ta mun,
ta gi l xu xa m vt b mt cch khinh b -Ncan.) th rt b buc phin tp, lm sao mu
c ci hnh phc cho con ngi?
Ci hnh phc hon ton c phi l ci cnh lc th ca chim b cu nht trong lng,
hay l ci lc th ca n khi bay thong th gia tri xanh my bc?
Thng hi thay! Nhng l thuyt Nhn Ngha ca h chng qua l mt tr chi tr con
lm cho bn lon tm tr b trong, cn L Nhc by ra chng qua l ci dy tht buc hnh
thc b ngoi ca ta.
B p bc cng tri nh th, by gi ta phi ly chi so snh cho va? Snh vi k ti
nhn kia b hnh thn kho kp chng? Snh vi nhng con mnh th b nht trong lng
chng? Nh vy, ta c ku l Ton phc ng chng ? (Trang T)
~o~o~o~o~o~o~o~

TI V BT TI
Trang T cng cc t, mt hm, i chi trn ni. Thy mt cy to, cnh l rm r.
Mt ngi th rng, n cy chung quanh, m khng ng n cy y. Trang T hi: V
sao khng n cy ny? Ngi n cy ni: Cy ny tht n v dngTrang T ni:
Cy ny nh v dng m khi cht(m ch k ngi li dng c, nn gi l hu
ti)
Qua khi ni, Trang T gh thm ngi quen. Ch nh mng r, bo a em chim
nhn lm tht. a hi: Mt con bit ku, mt con khng bit ku. Git con no? Ch
nh ni: Con khng bit ku(m ch ngi li dng c, nn mi c k i khng li
dng c phi b hi: m ngi i cho l bt tiy Trang T mun ch hai hng ngi,
ch v b hn nh trong hnh vi m b lu)
80/92

Hm sau, t hi Trang T: Ci cy trn ni v bt ti m sng, con nhn, v bt ti

mf cht. Vy thi, hu ti hay bt ti cng u lu c. Gi nh Thy phi x tr th no?
Trang T ci v p: Ci cng tu theo cnhCh c k vt thot ra khong Ti
v bt Ti mi yn thn ng. Ch c k t c ci L ca o v thng c ci Chuyn
ca o ri, gi ly mc v vi m x s, mi ng ton thn thi. Nhng k y, ng ngoi
ch khen ch (nn i khng li dng c. Bi n l ly ting khen ch, mi lm c con
vt sai s cho k khc li dng), lc ln nh rng, lc s nh rn, bin thng theo thi cnh,
khng c chp trong ch thnh kin chi chi. a v c cao, hn cng tu thi m thun cnh,
c vn vt yn trong ch t nhinri th, ti u hay , khng cn phi lo s g na
(Ch c k ng trn ch Ti v Bt Ti; k hiu v thng l bin chuyn ca o, linh hot
trong Chn tnh ng l vi o, l khng lu thn m thi. H lit vo ch Ti hay bt Ti,
ch ti v bt ti y, khng phi l ci Ti tht ca mnh, m l ci ti ca k khc ban cho,
v h dng c mnh, l cn cho i ng n c, ch bc siu nhn, i khng
cn gi l ti hay bt ti cho ng nath mi mong ng ton thn thi). l ci hnh
ng ca Thn nng v Hunh . n nhng bc t xng l Thnh tr ngy nay (m ch
c Khng T v cc t) thi lm tri li. Th nn thin h th lon, cn vic lm mnh
th h hngV h c t c tan, ng ri k mt. Lm ng th con ngi ch, gii th c k
ght(Thn Nng Hunh khng li dng thin h, nn thin h thi bnh. n Nghiu
Thun v sau, dng t tm by Nhn Ngha lm con ngi khng c toi sinh trong
ci Bn tnh mnh na, nn i lonBi dng k hin nhn quan t(con nhn bit ku) m
k tiu nhn hn h (con nhn khng bit ku) mi b tha thi khinh mitLc by gi k
hu ti hay bt ti u phi lu c, v khng cn l mnh na. Lu y l lu ci Chn tnh
mnh vy. By gi cng nh trc kia, ch c k Siu Nhn, vt thot ra khi khong ti v
bt ti, l ton thn. K gii thot ng l ci ting khen ch ca d lun, l k khng
ngi li dng c m thi. Bi n l ly ting khen ch, m i li dng ci tnh hiu
danh ca ta c vy)
t hy ghi nh li ny: ch c bc t c ci L v thng c ci Chuyn ca
o l trng cu m thi (Li ny, cng ch ti K cho ngi li dng, k n l ly ting
khen ch, khng sc t cng, t kinmi to ra hng ngi li dng. Trch k li
dng ta, ng l hn, phi trch ta, l k cho ngi li dng. Tht vy, nu khng c hng
ngi b li dng, th lm sao c sanh ra hng ngi li dng. Ch nh k ng ngoi vng
81/92

d lun, ng trn ch Ti v Bt Ti (ca k khc by ra li dng theo t h) th lm

sao i li dng h c m b lu? X tr c nh th, ch c ngi am hiu c ci
L v ci Chuyn ca o m thi. Bi Chn Nhn lm m khng bao gi mc trong ci
lm, trong s m khng bao gi mc trng s nn c gi ton chn lc phc. V sao? V
Chn Nhn sng trong ci chuyn, tc l trong mt trng thi ca o, m tm lng vn yn
trong ci L, nn khng bn, khng mc trong nhng trng thi tm thith lm sao phi
lu n Thin Chn.
~o~o~o~o~o~o~o~

THU THU
Lc nc thu dng, trm rch vo Hunh h. Lng sng rng cho n ng b n,
ng qua b kia khng phn bit b vi nga. Thy vy, H thn c cho trong thin h
khng cn ai hn mnh. Thun dng i ti bin bc, ng qua hng ng, khng thy m,
mi than vi Hi thn: Li tc ni: k bit t cho khng ai hn mnh. Li y ni ti th
phi. Ti thng nghe ch ch thiu hc ca Trng Ni, nghe khinh lng ngha s ca B di,
m ti khng tin. Nay ti mi thy ch nan cng ca ngi. Nu ti khng n th gio vi
Ngi, th hi cho ti lm, v cc nh i phng s ch ci ti
Hi thn ni: Cng ch ging khng th ni bin ng; n bit c ci hang m thi.
Cng con trng ma h, khng th ni gi tuyt ng; n bit c mt thi m thi. Cng k
s hp hi, khng th ni o ng; n b rng buc trong gio thuyt n m thi. Nay ngi
ra khi lng sng, thy bin c m bit t h. Vy th ni i l vi ngi ng. Di tri,
nc khng u nhiu hn bin. l ni mun sng chy v, khng bao gi ngng, m
khng bao gi vi. Ri nc bin li chy qua ng ng, khng bao gi thi, m khng h
lng. Xun, thu, ma, nng khng i n, m n cng khng hay. Hn rch sng khng bit
lng s no, m ta cha thng cy l nhiu, khi ta t snh vi Tri t m Dng. Ta,
trong tri t, chng khc nh, cy nh trong ni ln. rng l t, sao gi mnh nhiu?
Bn bin trong tri t, chng phi ci hang nh trong chm ln hay sao? Vn vt, ly s
mun m ni, th ngi c c s mt m thi. Ly chn chu, l ni la thc sanh sn,
thon xe thng hnh m snh, th ngi cng khng qua s mt. Ngi i vi Vn vt, khc
no mt ci lng trong mnh nga. Ch lin hip ca ng , ch tranh ginh ca tam hong;
ch lo lng ca ngi nhn, ch nhc nhn ca quan s, rt li c chi; B di t ngi, ly
82/92

lm danh, Trng Ni ni ra, gi vy l rng. My hng t cho mnh l nhiu, khc no

ngi trc khi thy bin
H thn hi: Vy th ti cho tri t l cc i, ci lng l cc tiu, c c khng?
Hi thn ni: Khng c. Mun vt bin chuyn khng cng, thi gi thi mi khng
dng, s phn di i khng thng, trc sau lin tip khng thi. y nn, ng ch bit
rng y m xem vic xa gn, th thy nh ta khng cho l t, thy ln khng gi l nhiu;
l bit c ch bin khng cng. Lun qua kim c th vic qua, khng v m u t,
vic ng thi khng ly lm bn lng. l bit c ch khng dng ca th gi. Xt
vic lng vi, th ng khng vui, mt khng bun; l bit c ch khng thng ca s
phn. Thy ng nh vy, th sng khng mng, cht khng lo. l bit c ch trc
sau lin tip vy.
Ch bit ca ngi, t hn ch khng bit. Tha sanh ra khng bng tha cha sanh.
Mun ly ch cc tiu ca mnh m cu hiu tn ci cnh ca cc i, th l m lon v l
mt u ngu xun . Th th, lm sao bit ci lng lm ci mu ca ci cc tiu, lm
sao bit tri t lm ci mu ca ci cc i?
H thn hi: Lun gi trong i u ni: Mt vt tn ra rt nh th thnh ra v hnh;
mt vt tng cho tht ln, th l v cng, c tht vy khng?
Hi thn ni: T nh xem ln, lm sao thy trn; t ln xem nh, lm sao thy r.
Tinh, l mn my ca nh; th, l to tt ca ln. Tinh vi th ng c trong mi vt. Vt v
hnh khng phn chia ng; vt v cng khng hn nh ng. Ci m lun, ni ng, l ci
th ca vt, ci m y xt ng l ci tinh ca vt. Cn ci m li khng th lun, khng th
xt l bi n khng phi tinh, khng phi th, ci l ci trc gic, phi dng tm hiu n
m thi.
Nh trc gic m i nhn lm nhiu vic khc hn tiu nhn, nhng khng khinh b
tiu nhn l hng khng trc gic. i nhn ny, tc lc ca khng khuyn, hnh pht
khng nhc, bi h bit phi quy khng phn ng, ln nh khng hn ng. Bi vy
mi c li ny: Bc i nhn, khng ai nghe danh, ngi ch c khng tm chi ht, ng
i nhn khng cn ci Ta (bn ng), v h nhp lm Mt cng V Tr.
H thn hi: Nh u m phn ch trong ngoi ca vt, ch qu, ch tin, ch nh,
ch ln?
83/92

Hi thn ni: Ly con mt o m xem, th vt khng c qu tin. Ly con mt vn

vt m xem, th vt c qu c tin, l bi vt no cng t qu, nn khi snh li vi ngi,
thng cho vt khc l tin. (ng trong phm vi bn ng). Trong con mt ngi tc, s
phn qu tin thng li khng ti ni mnh. (B nht trong phm vi tp qun). Ly con mt
khch quan v tng i m xem, th vn vt l ln khi i vi ci nh, l nh khi i vi ci
ln. Bit tri t nh nh ht la, bit ci lng ln nh hn ni, cng nh con mt y. ng
phng din cng ch m xem, th vn vt, nhn ch s trng ca n m ng gi l hu
ch; nhn ch s on ca n m gi l v ch. Bit ng, ty l hai l phn i nhau khng
th khng vy cho ng, cng nh con mt . Tu theo ch thch hp ca mi ngi, th
trong vn vt, ci ch ca ngi ny, tc l khng cn ci ch thch ca ngi kia. Nghiu
vi Kit c ch hp, c ch khng hp. Xa Nghiu, Thun nhng ngi m lm vua; cn
Khoi cng nhng ngi m phi mt. Thanh V tranh m ng ngi; Bch Cng tranh m
phi cht. Do m coi, trong l tranh, nhng, trong hnh ca Nghiu, Kit, qu tin tu
thi cha ly lm mc thng c. Ci tng l dng ph thnh, khng dng lp hang
ng; phng php khau. Nga k k mt ngy lt ngn dm, m khng bt chut ng,
nh mo; ti nng khc nhau. Chim t ban m, mt t n bt rn, m lng n ng, m
ban ngy, hn ni s s khng thy ng; tnh khc nhau. Nn, mun c phi m khng c
quy, mun c tr m khng c lon l cha r ci L ca Tri t, ci Tnh ca Vn vt. y
l m tng Tri m khng t, m m khng Dng . Mun phn hai l tng phn
ra lm hai vt c tht, th l Ngu. vng tranh nhng nhau, h si th nghch tc, gi l
son, cn nhm th thun tc, gi l Ngha.
H thn ny, ngi hy lng lng m xt li, ngi s r ci gc ca Qu, Tin, ca i,
Tiu.
H thn: Vy th by gi ti phi lm u g? phi khng lm u g? nhn ci chi? Ti
phi sao y?
Hi thn ni: ng bn phng din o, c chi gi l Qu, c chi gi l Tin, c chi
gi l t, c chi gi l Nhiu, c Mt m thi. ci chi ra ngoi o, l lm . Phi theo
thi theo thu. Phi nghim ngh nh mt v quc qun khng t c; t nhin nh mt v
a thn khng t phc. Mun vt mt hng, khng vn khng di. o khng chung th, Vt
c t sanh, khng thng. Dinh h chung th ni nhau. l ni ci phng ca i ngha,
lun ci l ca vn vt. Mng sng ca vn vt qua nh nga chy, khng ng bin, khng
84/92

i di. Hi: Phi lm u g? phi khng lm u g?... c chi l, phi o ng bin

chuyn ca to ho, phi theo thi theo bui; c bao nhiu m thi.
H thn hi: Vy ch ch qu ca o l ch no?
Hi thn ni: Ngi bit o th thng l. Thng l th r quyn. R quyn th khng
vt no hi c. Ngi ch c v la khng nng, xung nc khng ngt. Lnh, nng
khng hi ng; cm th khng phm ng. Ni vy, chng phi l ni ngi ch c khng
s my ch nguy him , y l mun ni, ngi ch c xt k lc ti lui nn lnh nguy,
cn thn c ch nn khi ho. Nn ni: Tri trong, ngi ngoi. c ni Tri Phi
cho tri ng siu xut, hu cho hnh vi hn vi bn nguyn.
H thn hi: Sao gi l Tri, sao gi l Ngi. Hi thn ni: Nga b bn cng l
Tri, (bn tnh ca n). Nga ngm hm thit, b eo khuyn ni mi, l ngi, (nhn
o, tri vi bn tnh). Ngi khng ng m Tri, nhn to khng ng hi thin nhin, h
ngu khng ng ph chn tht. Phc hi ci bn tnh mnh li, l tr v Chn L

Trang T ~o~o~o~o~o~o~o~

BNH QUN
Nc Tng, c ngi ti tui trng thnh, khi khng mc phi bnh Qun. Bui sm
ai cho ci g, bui chiu qun. Ngy nay lm ci g, ngy mai qun. Ra ng qun ti
i, nh qun ti ngi. Nhng u lm trc kia, by gi qun ht, by gi lm chi, sau ny
cng qun mt.
C ng thy nc L (m ch c Khng T) n xem tr gip, ngi nh ha s chia
hai gia sn, nu cha ht
ng thy ni: Bnh qun ny, du cng kin, thuc men, cng khng sao cha c.
Vy th ta, th ho c tm tnh, may ra c th cu c chng? Bng khng c, th ta phi
chu php.
Ni xong ng Thy, thy ngi bnh bit xin o khi trn mnh, xin cm cho lc bng
i, xin em ra sng lc trong ting ni: Bnh ny cu c, nhng phng php ta
rt mt nhim, khng truyn cho ai c

85/92

ng bn ng ca kn li, ngi bnh v ng trong mt phng m thi. Khng bit

ng lm g, m by ngy sau, ci bnh lu ngy kia, li tc khc khi ngay. L thay! Khi
ngi bnh tnh tr nh thng, th ni cn gin d, ry mng ngi nha, li cm do ui
theo ng ThyNgi ta bt li, hi v sao gin d nh th, th ngi bnh kia ni: Hi i!
Lc trc ta khoan khoi vui sng l th no! Tri t c, hay khng, ta cng khng cn
bit. By gi ta phi k ch trong tr nh no nhng u qua vi mi nm v trc, no
nhng vic ng, vic tht; vic bun, vic vui; vic thng, vic ghtli cn phi lo lng
s s n sau ny. Ta chn e t y, c mun c mt pht v tm lc th y th liu phi
lm th no cho c na. T Cng nghe cu chuyn y, hi ngha ni c Phu T. Ngi
ni: Ngi hiu sao ni; Hi, n c th hiu m thi. (Lit T)
Li bn: Ngi mc bnh qun y, l m ch bc Chn nhn dit Bn ng siu hnh
ri, ngha l n ch cng tt ca s Gii thot. (Xem bi Bn Ng siu hnh)
y cng l ci ngha ca cu: Th h thch nhi v thng bt thch gi, vong thch chi
thch gi, ca Trang Chu. Ngi cho rng lm m cn hay mnh lm, ci lm y cha ton.
Hu c m khng d mnh hu c mi tht l hu c. Ci Ton Thin ch trong ch V
Tm vy.
Tht vy, bc Chn Nhn, l k sng thun vi o, nn lm m v tm, nh ng
tng ta lc mnh, n vn linh hot m ta khng d n c. n khi c mt tng no sng
khng thun, ngha l sng khng ng nhp vi ci sng chung ca Ton th: by gi ta mi
hay n l C. Tng ph no khng sng thun vi ci sng chung ca ton th chu thn, ta
mi hay n l C. S au n, tc l ci kh ho cho ta bit rng, ta lm tri vi l t
nhin (thin nhin) ri vy. V s ta i vi o cng th. Nu ta sng ng trong Chn tnh
ngha l sng ng thun vi o, th ta khng hay rng mnh l C. n khi thy mnh l
C, l ci triu chng rng ta sng nghch vi o, l ta khi u c ci au kh
vy.
By gi ta mun tr li sng trong ch V Tm, th phi sng ho lm mt li vi o,
thun theo l Tri. (Xem chng L Tri). c vy, mun bit c mnh, cng khng th
mun c. Tuy rng ci Ta y C tht, nhng ta by gi cng khng cn bit n n C
hay khng c m lm g
Tri t c cng khng ta cng chng qun
86/92

Nu ng sng trong ci Thng ti ca bn tnh th nhng trng thi bin i tm thi

kia c g phi quan tm l tm thi m ni Th ni Phi, th cnh qua, Th, Phi, cng v
m mt ngha, c g phi k ch vo tr nh. Cho nn Chn Nhn sng trong cnh, lm
m khng mc trong ci lm. n khi, bt buc phi ku ci ny l phi, gi ci kia l quy,
p mnh phi nhn nhng trng thi tm thi kia l tht, phn bit trng en, em mnh nn
theo hon cnhthi mi c kh sanh ra vy.
~o~o~o~o~o~o~o~

TRCH DCH MT ON TRONG QUYN INITIATIONS LAMAIQUES

c n bc v vi, ri, chn nhn by gi mi bit ta c y, chng phi C hnh
ng (theo mt mc ch chi chi) m C l v C (khng th khng vy cho ng)
Ct ngha bao nhiu cng khng r bng ly ci ch tng t sau ny m ni, ta s hiu
ng ci tng ca cc bc chn nhn y.
Mt v Chn nhn ni vi ti rng: Thi dng c lm vic hay chng? Thi dng
no c ngh rng: Ta s phng x in quang ta cho ngi ny, cho n m, cho ng rung
kia cho la n, cho x n cho nhn dn hng ng Yn sng u? M bi v n l Thi
dng, bn tnh n l Nng v Sng, nn n phi soi, n phi truyn s sng m p cho c
loi vt.
Ni v bc Tchangtchou Semspa, mt nhn vt rt cao trng, ton tr, ton c, ton
nhan, cng mt th. Bi ci t tnh ca ngi rt mn nh, ci thn nng ca ngi rt nhn
i, nn t nhin phi pht l ra bao bc, soi sng ht mi vt, t nhng bc Tin Thnh
tt ci trn, n nhng hng cng dn khn nn b do lc di ci dim ph
Ci iu kin ti yu ln ti bc cao siu y, l phi tn dit Bn ng trong c
phng dinBi th mi c ni rng: Nit bn tc l ch tuyt dit ca mun( mun
y l mun ni v ci hnh vi cn mong kt qu, ci hnh vi cn ch ng tc l ci hnh vi
hu tri nghch vi hnh ng v vi. Bi th mi dch l Mun, khng dch theo ngha
thng l Tnh dc ng. c gi phi rng ch hu dng trn y khng ging ch
hu vi ca phn nhiu hay dng cht no c. Ngi ta thng em ch hu vi dng vo
mt ngha rt th. Khng ng vi ci ngha mun dng y.)
Con ng i ti y cha phi l cng. Nhng m bc naldiorpa, by gi c th ln
tn trn cht vt nhng l huyn b siu hnh ca ci Tm. K lut, quy tc, nghi lkhng
87/92

cn ngha l g i vi h na. Ch cn c mt s Thin nh, m h thng snh vi mt s

lu linh th rong rt phng khong t do trn nhng nh ni tuyt vi, m nhun mt
mu khng kh rt m m, mt m v thanh trong
Trn nhng ci mnh mng cao a ca Tinh thn, m ta vn thy ng c ci bng rt
th trong nhng cnh tch mch thanh phong ca dy Tuyt Sn, by gi ci li ng mn
bt duTa khng cn th theo hi, trng ng cc bc chn nhn hon ton gii
thot, thy ng ch t do tuyt ch ca cnh Nit Bn ri
C khc no ci du con chim bay gia tri xanh my bc, con ng ca h by gi
tht rt kh lng m tm trng cho thy vt bng na.
~o~o~o~o~o~o~o~

CHN NHN
Chn nhn, theo quan nim Ton chn, khng phi l mt bc phi thng, mt bc siu
nhn. Chn nhn l ngi c sng ng trong ci sng t nhin, trong ci sng ca chn th
mnh vy. Khc chn nhn, l nhng ngi cha c sng. Bi th Ton chn khng phn bit
nhiu ngigiai cp, cao thp g cch thy c Ngi m thi. Nhng ngi c hai lc,
lc cha sng v lc sng, m chn nhn l ngi c sng. Th th phn ng con ngi
cha c ai sng c hay sao? V ta phi lm cch no phn bit chn nhn vi ngi? T
ng l c sng, B ng l cha c sng.
Phn ng con ngi ni thng, nhng c ai thng tht chng? Ta thng ngi
ny, l bi h ng vi ta, hoc bi h thng ta. Nu h khng thng ta na, hoc khng
ng vi ta na, liu ta c cn thng h c na chng? Ci g lm cho ta thot thng,
thot ght ? Ci thng ca ta l b ng, ch khng phi t ng m c, ta c th gi n
l c tht chng? C tht y, l c mt cch t bn t cn. Mt l bt thng do ni ngoi
cnh bin i, cn c ku l mt l tht chng? Th th sao li cn c gi l thng?
Ngi cha c thng cha c ght, thi cha gi l c sng. Vy ngi cha c sng, lm
sao bit c sng kh m bn mi v s sng kh? Ch c ngi c sng mi bit c s
sng kh, hay khng m thi. Nhng ngi c sng, li khng bao gi thy c sng kh,
cho nn khng nhn cho i l c sng kh vy, ci sng do ni kh m c . N ch c
l i vi nhng ai cha c sng, h nhn lm m thi.

88/92

C k s ni rng, nu khng c hon cnh hin ra trc mt th ly g c tng

thng, ght? Vy gi t ng th khng trng, v xa nay c ai thng m khng c mt
ch quan mt khch quan chng? Ni th ng lm, nhng ng vi k cn sng trong ci
quan nim tng quan, hiu ngha ch thng y theo s thng ght ca l thng, thng
l v c ch va , tt nhin ch khng va na l ght ngay. Ci thng y, s d c ci
ght lin bn, bt thng nh th lm cho ngi phi v ci thng m kh, l ti n do ni
mt ch ng no lm ct cho s thng y. L c nhin l ci ct y khng cn, th s
thng y khng th tn ti na ng. Ly mt ci ch ng no lm ct cho s thng,
Ton chn goi l B ng vy. H ly mt ci ch ng chi chi lm ct cho tnh cm, th
tc l mong cho hnh vi mnh c kt qu. M h mong c kt qu th l ta to ra ci
kh ri vy. Th l ngha g? Trong lc ta lm, mong mt kt qu chi chi, th ta khng th
yn vui ng, v ci kt qu cha ti. dnh. Nhng n khi t c mc ch y
ri, th li s lo s cho n mt i chng, th th s yn vui cng l tm thi ch cha phi l
chc chn, ng ni chi khng t c mc ch, ci kh v s tht vng li cng git
ngi ta mau chng na kia. C phi l hnh vi to Kh chng? Ci s Thng ca chn
nhn rt khc xaCi thng y n v tm m bao trm, phng pht nh mi hng ca
hoa n bay ra, khng ring g cho ai,..ai bit th bit, ai khng bit cng khng bn g n
lng ng. Cho nn ta khng th hiu ch thng y theo ci ngha ch thng theo phn
nhiu ngi ta hiu xa nay.
Chn nhn ca Ton chn quan nim l th, khng g l kh khn, khng g l huyn b
c(Xem Ton Chn php lun chng Chn nhn v X hi)
~o~o~o~o~o~o~o~
Ton chn khng phi bo ta ch lo i l mt phn t trong mt ton th th lm
sao mi hnh ng ta li khng c nh hng t nhiu i vi i? Du ta c mun tch
ring vi i cng khng th ngCch Ton chn hiu s lo i rt khc xa nay con
ngi phn nhiu hiu. X hi hin thi s d ri lon l do ni chng ta lm lc v s
em c nhn ch ngha xen vo ch khng nn xen vo. V mt t tng th con ngi thch
lm con chin con rt d n d dy. V mt mu vn , vt cht, n mc, th con ngi
tri li, em ch ngha c nhn vo m thi hnh. Ta phi hip on lm vic, tri li ta
phi ng ring mt mnh tm chn l. Nu ta bit em quan nim ny m thc hnh
trong nhng hnh ng ta hng ngy, th mi trng dt ng ci ngun li dng, tc l s ch
89/92

k v tham lam. By gi ta mi mong dit ng nhng ni my m, lm cho ta lc lm

khng phn bit ng s T TU T NG trong ng t tng v s HIP ON trong
con ng hnh ng.
Bi con ngi hiu lm, khng phn bit hai l ni trn y, m bn t tng giicon
ngi cam chu lm con nm, mc tnh ai sai s th no cng ng, cam chu lm mt on
chin con rt d dy, rt phc tngcc bc t xng l hng o, t xng l gi c quyn
chn l. Tri li, v phn mu s yn n vt cht, v nhng vn n mcth con ngi
li em ci ch ngha c nhn ra m th, khin cho con ngi v phng din ny li ho ra
nh si, nh hm,...ch c lo thu tr ring cho mnh, khng quan thit g n ai c. Th nn
v mt t tng, ta thy bin sanh ra bit bao nhiu TN GIO T CHC rt c trt t, rt
c quy tc, trong y to ra mt hng ngi mu, rt bun chncn v mt vt cht th li
sanh bit bao nhiu c nhn rt khc bit nhau, khng mt ai cng chu hng chung quyn
li vi nhau, to ra bit bao nhiu u thng kh v s tham lam li dng tn boS hiu
bit ca Ton chn (Ton Chn, l Bo Ton Thin Chn hay l Chn th. Cc c gi ch
lm ln n vi ci ngha ca cc o s xa lm dngnh h lm dng ch o, c
ca Lo T vy. Ngh rng ch dng bn o, thng b ngi sau khng hiu n ci ngha
chnh ca n, hoc ly theo ring m hiu nn ch cng lu i chng no, n li cng bin
thin ci nguyn ca n chng y. Bt c d mi mn ch y miu t ring ca
mnh, vy mun khi s hiu lm cho c gi, mi ch tc gi u c gii thch c. c gi
nn hiu ch y theo nh ngha ca tc gi. Du ci chnh ngha ca n khng tht phi nh
th, c gi cng nn bit cho s hiu ca tc gi ch trong ch nh ngha ym thi.
Xin cc c gi bit cho.) v s lo i c ch phn bit nh thBi vy, Ton chn rt cc
lc phn i k mong nhi s con ngi v ng t tng, em nhng l thuyt t mnh
gi l hay, l phi m p buc, r qun k khc phi nghe theo, lm cho mai mt ci sng t
nhin ca tinh thn con ngi i
Ton chn s d ni, ch lo i, l bo ch vi vng em nhn lo b vo ci khun t
tng sn ca mt c nhn no, (xem chng T Qun Sinh). Mt ci X hi T chc v
vn nhu cu vt cht, vi mt ci X hi T chc v T tngrt khc nhau xa, hc g
nn bit phn hai l ykhng vy th tht kh lng m hiu ng ci nguyn ca tc gi.
Tuy nhin, con ngi c quyn t do ca c nhn, em t tng mnh ra trnh by vi
i, song phi bit cho l gip lm ti liu cho ngi, ai thun th nghe, ai khng thun
90/92

th thi, ch ta khng quyn bo t tng ca ta l ng, mt cch tuyt i, ngha l phi

chung cho c loi ngi, v mong em n nhi s cng chng, t lp ra mt tn gio n
p t tng k khc..( Xem quyn TON CHN PHP LUN ang in).

91/92

SCH IN
TRNG LC CA (N.V.T)
SCH ANG IN
TON CHN PHP LUN (N.d.C)

SCH S IN
CHUNG QUANH QUYN TON CHN
PHP VN TOT YU (N.V.T)
TRANG T (N.V.T)
TH TNG LUN (N.d.C)
MN N NN THUC (Thc tr bn tho) L vn Tnh

SCH ANG SON

Chn on bnh hc (N.d.C)
I.

Din

II.

Th

III.

Nhn

Y Hc t nhin (N.d.C)

92/92