68

Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

SUBJEK

KESIHATAN KOMUNITI 1

KOD KURSUS

MACH 1113

JAM KREDIT

KULIAH

TUTORIAL

AMALI

JUMLAH

40

53

TAJUK
1. KONSEP ASAS KESIHATAN
1.1. Pengenalan Kesihatan Komuniti
1.2. Konsep / Model Kesihatan

JAM
KULIAH

JAM
TUTORIAL

1
2

2. EPIDEMIOLOGI DAN DEMOGRAFI

1.3. Konsep penyakit.
1.4. Kaedah epidemiologi.
1.5. Demografi dan statistik kesihatan.

2
2
2

3. PROGRAM KAWALAN PENYAKIT BERJANGKIT / PENYAKIT TIDAK

BERJANGKIT
3.1
Konsep kawalan dan pencegahan
penyakit berjangkit / Penyakit Tidak berjangkit

Strategi dalam kawalan dan pencegahan

penyakit berjangkit./ penyakit tidak berjangkit

4. SISTEM PERKHIDMATAN KESIHATAN KEBANGSAAN

4.1.
Sistem Penjagaan Kesihatan Di Malaysia
4.2.
Bahagian Perkhidmatan Perubatan dan Kesihatan Awam
5. PENJAGAAN KESIHATAN PRIMER
5.1
Konsep
5.2
Strategi & eleman Penjagaan Kesihatan Asas.
5.3
Penyertaan Masyarakat dalam PKP.
5.3.1 WKK ( Serawak ).
5.3.2 SPKA ( Sabah ).
5.3.3 Penal Penasihat Klinik Kesihatan.
6. KESIHATAN KELUARGA
6.1. Perkhidmatan-perkhidmatan kesihatan keluarga.
6.1.1 Pengenalan perkhidmatan Kesihatan Keluarga.
6.1.2 Komponen-komponen Perkhidmatan kesihatan keluarga

JUMLAH
JAM

1
1

1
3.2

JAM
AMALI

2
2

2
2
2
7

2
4

69
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

7. PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH

7.1. Konsep dan Skop Program Kesihatan Sekolah
7.2. Tanggungjawab PPP dalam Program Kesihatan Sekolah

8. KESIHATAN ALAM SEKITAR

8.1.
8.2.
8.3.
8.4 .
8.5.

Pembuangan sampah-sarap.
Pembuangan sisa toksik dan pepejal
Sistem kumbahan.
Bekalan Air yang selamat
Pencemaran alam sekitar: air ,udara dan bunyi.

9. KEBERSIHAN PEMAKANAN.
9.1. Failure to Thrive
9.2. Strategi pengendalian makanan secara higienik.

1
1

10. KESIHATAN PEKERJA

10.1
10.2
10.3
10.4

Ergonomik
Skop Kesihatan Pekerjaan
Penyakit-penyakit berkaitan dengan Pekerjaan
Akta berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan pekerjaan 1994
JUMLAH

1
1
1
1
40

53

70
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

KOD KURSUS:

MACH 1113

Unit

Objektif Pengajaran

TAJUK: KONSEP ASAS KESIHATAN

Teori
Kandungan

1.1

1.2

1.

Menghuraikan kepentingan kesihatan

komuniti.

2.

Menerangkan skop perkhidmatan

kesihatan komuniti.

3.
4.

Membezakan Kesihatan
perubatan dan kesihatan Awam.

5.

Menyatakan kesan hubungkait kesihatan

komuniti dengan sosio-ekonomi dan
politik

1.

Menerangkan definisi kesihatan

komuniti.

2.

Menghuraikan komponen asas

kesihatan secara holistik.

3.
4.

Membincangkan peringkat
Primer, Sekunder & Tertiari pencegahan
penyakit.

PENGENALAN KESIHATAN KOMUNITI

Jam
1

1. Pengenalan kesihatan komuniti.

Definisi Kesihatan Komuniti.
Sejarah dan perkembangan Kesihatan komuniti.
2. Kepentingan kesihatan komuniti
Masalah kesihatan utama dalam komuniti dan
hubungkait dengan sosio-ekonomi dan politik
Hubungan Faktor penyebab penyakit.
3. Skop kesihatan komuniti.
KONSEP KESIHATAN
1. Definisi Kesihatan WHO.
Maksud Kesihatan.
Skop Kesihatan.
2. Komponen asas kesihatan.
3. Kesihatan holistik.
Fizikal.
Mental.
Sosial.
Emotional.
Spiritual.
Societal.
Peringkat-peringkat pencegahan penyakit kesihatan
komuniti.

Pencegahan Primeri.

Pencegahan Sekunder.

Pencegahan Tertiari.

KOD KURSUS:

MACH 1113

Unit

Objektif Pengajaran

TAJUK: EPIDEMIOLOGI DAN DEMOGRAFI

Teori
Kandungan

2.1.

1. Menerangkan perbezaan maksud sakit

dan penyakit.
2. Menghuraikan kejadian penyakit.
3. Menjelaskan cara transmisi penyakit.

KONSEP PENYAKIT

Jam
2

1. Definisi Sakit & penyakit.

Istilah.
Faktor-faktor penyebab kewujudan penyakit
2. Konsep kejadian penyakit.
Interaksi agen,hos & persekitaran.
Klasifikasi penyakit.
3. Tranmisi penyakit.
Secara langsung
Secara tidak langsung.
4. Aktiviti pencegahan penyakit dalam komuniti.
Pemeriksaan pesakit.
Pendidikan kesihatan.
Promosi Kesihatan ( Kempen Cara Hidup Sihat)

2.2.

1. Menjelaskan kegunaan Epidemiologi.

KAEDAH EPIDEMIOLOGI

2. Menerangkan cerapan taburan

penyakit.

1.
2.
3.
4.
5.

3. Menghuraikan proses kejadian penyakit

berjangkit.
4. Membincangkan peranan penolong
pegawai Perubatan.

2 (1)

Definisi Epidemiologi.
Kegunaan Epidemiologi.
Skop Epidemiologi.
Komponen Epidemiologi.
Peranan Penolong Pegawai Perubatan dalam
epidemiologi.
Saringan secara aktif/pasif.
Notifikasi.
Menyediakan laporan reten.
Promosi Kesihatan.

72
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

KOD KURSUS:

MACH 1113

Unit

Objektif Pengajaran

TAJUK : EPIDEMIOLOGI DAN DEMOGRAFI

PROGRAM KAWALAN PENYAKIT BERJANGKIT DAN
PENYAKIT TIDAK BERJANGKIT
Teori
Kandungan

2.3.

1. Menjelaskan maksud Statistik

demografi kesihatan.
2. Mengaplikasikan statistik Kesihatan.
3. Menerangkan sumber-sumber data
kesihatan

DEMOGRAFI DAN STATISTIK KESIHATAN

Jam
2 (1)

1. Definisi Demografi
2. Definisi statistik Kesihatan.
3. Jenis-jenis statistik kesihatan.

Kadar Kelahiran.

Kadar Kesuburan.

Kadar kematian.
4. Kegunaan demografi.
Peta penijau.
Kajian kes.
5. Taburan penyakit

Nisbah.

Kadar

Kekerapan Prevalen.
6. Sumber-sumber data berkaitan kesihatan

ICD 10

Kajian morbiditi kebangsaan

Rekod Kesihatan

73
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

3.1.

1. Menerangkan Jenis-jenis penyakit

berjangkit.

KONSEP KAWALAN DAN PENCEGAHAN PENYAKIT

BERJANGKIT

2. Menjelaskan prinsip-prinsip kawalan

dan pencegahan penyakit berjangkit

1. Definisi Penyakit berjangkit.

2. Jenis-jenis penyakit berjangkit.
3. Prinsip kawalan Penyakit.
Agen.
Hos.
Persekitaran.
4. Prinsip pencegahan penyakit.

Primeri.

Sekunder.
Tertiari.
5. Definisi Penyakit tidak berjangkit.
6. Jenis penyakit kronik
DM / Hpt / Asma/ Arthritis
7. Prinsip kawalan dan pencegahan Penyakit
kronik.

3. Menerangkan peyakit tidak berjangkit.

4. Menghuraikan prinsip-prinsip kawalan
dan pencegahan penyakit tidak
berjangkit
( preventable chronic disease ).

KOD KURSUS:

MACH 1113

Unit

Objektif Pengajaran

TAJUK: PROGRAM KAWALAN PENYAKIT BERJANGKIT DAN

PENYAKIT TIDAK BERJANGKIT
SISTEM PERKHIDMATAN KESIHATAN KEBANGSAAN
Teori
Kandungan

2.5.

2 (1)

1. Menerangkan strategi kawalan dan

pencegahan penyakit berjangkit

STRATEGI DALAM KAWALAN DAN PENCEGAHAN

PENYAKIT BERJANGKIT DAN TIDAK BERJANGKIT

2. Menerangkan strategi kawalan dan

pencegahan penyakit tak berjangkit.

1. Strategi kawalan dan pencegahan penyakit berjangkit..

Bilik gerakan wabak.
Aktif CDC.
Notifikasi.
Pemusnahan / kurantin kawasan.
Kempen-kempen.
Promosi kesihatan.

3. Menjelaskan bidang tugas PPP dalam

program kawalan dan pencegahan
penyakit berjangkit dan tak berjangit

Jam
2

2. Strategi kawalan dan pencegahan penyakit tidak

berjangkit.
3. Aktiviti Penolong Pegawai Perubatan dalam program
kawalan dan pencegahan penyakit berjangkit dan tak
berjangkit.

74
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

4.1

1. Menerangkan sejarah dan

perkembangan perrkhidmatan kesihatan
di Malaysia
2. Menjelaskan sistem kesampaian
kesihatan.

SISTEM PENJAGAAN KESIHATAN DI MALAYSIA.

1. Sejarah dan perkembangan perkhidmatan
kesihatan.
2. Carta Organisasi KKM/ JKN/ Hospital/klinik.

KOD KURSUS:

MACH 1113

Unit

Objektif Pengajaran

Anggota kesihatan
Perkhidmatan kerajaan dan perkhidmatan swasta
Perkhidmatan kesampaian kesihatan (Accessibility)
Urban/ rural
Perkhidmatan 2 tier sistem

TAJUK: SISTEM PERKHIDMATAN KESIHATAN KEBANGSAAN

Teori
Kandungan

4.2.

1. Menerangkan jenis-jenis perhidmatan

perubatan

BAHAGIAN PERKHIDMATAN PERUBATAN DAN

KESIHATAN AWAM

2. Menjelaskan peranan PPP dalam

perkhidmatan Kecemasan.

1. Perkhidmatan Perubatan
Carta organisasi kesihatan perubatan
Penjagaan pesakit am
Penjagaan pesakit khas
Pengurusan dan pentadbiran

3. Menghuraikan sistem kesampaian

kesihatan luar Bandar.
4. Menjelaskan tanggungjawap PPP di
Klinik Kesihatan.

Jam
1 (2)

2. Perkhidmatan Perubatan Kecemasan

Perkhidmatan kecemasan
Perkhidmatan penjagaan pre hospital
3. Aktviti Penolong Pegawai Perubatan
Akta Pembantu Perubatan.
4. Kesihatan Awam
Carta organisasi
Perkhimatan kesihatan luar Bandar
Aktiviti perkhidmatan kesihatan

75
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

5.1.

1. Menjelaskan Konsep Penjagaan

kesihatan Primer.
2. Menghuraikan fungsi klinik-klinik
sejahtera .
3. Menjelaskan tanggungjawab PPP
dalam Penjagaan Kesihatan Primer.

Aktiviti Penolong Pegawai Perubatan

KONSEP PENJAGAAN KESIHATAN PRIMER.

2 (1)

1. Penjagaan Kesihatan Primer

Latar belakang (Alma alta Declaretion).
Konsep.
Objektif.
2. Fokus aktiviti kesihatan Wellness / Illness /
Support Service / Emergency
2.1. Definisi
2.2. Aktiviti utama ;
3. Tanggungjawab PPP dalam penjagaan kesihatan
primer.

KOD KURSUS:

MACH 1113

Unit

Objektif Pengajaran

TAJUK: PENJAGAAN KESIHATAN PRIMER

Teori
Kandungan

Jam

76
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

5.2.

1. Menerangkan strategi
mempertingkatkan Perkhidmatan
Penjagaan kesihatan Primer.
2. Menjelaskan lapan eleman Penjagaan
Kesihatan Asas.

Strategi & eleman Penjagaan Kesihatan Asas.

1. Strategi mempertingkatkan Perkhidmatan Penjagaan
kesihatan
Primer
Menyediakan perkhidmatan promotif, preventif,curative
dan rehabilitatif yang comprehensif.
Pengukuhan infrastruktur dan pembangunan tenaga
kerja.
Penyelidikan dalam epidemiologi .
Teknologi sesuai dan terkini.
Memastikan kelengkapan perawatan yang sesuai.
Intergrasi dan gabungan perkhidmatan.

2 (1)

2. Lapan Elemen
Pendidikan Kesihatan.
Promosi Makanan.
Perkhidmatan kesihatan ibu dan anak Program imunisasi.
Pencegahan dan kawalan penyakit
Rawatan awal - kecederaan/penyakit.
Promosi Kesihatan Mental
Menyediakan ubat-ubatan yang asas.
5.3.

Menerangkan skop , bidang tugas dan

tanggungjawap masyarakat dalam PKP.

1. Peryertaan Masyarakat dalam PKP.

WKK ( Serawak ).
SKA ( Sabah ).
Penal Penasihat Klinik Kesihatan
2. Definisi
3. Skop tugas
4. Tanggungjawap

6.1

1. Menjelaskan perkhidmatan kesihatan

keluarga.

1. Perkhidmatan-perkhidmatan kesihatan
keluarga.
2. Pengenalan kesihatan ibu dan anak.
Carta Organisasi Kesihatan Ibu dan Anak
Definisi kesihatan keluarga
Latar belakang kesihatan keluarga
Tanggungjawap keluarga
Kepentingan kesihatan keluarga

2. Menerangkan kepentingan kesihatan

keluarga.

KOD KURSUS:

MACH 1113

TAJUK: KESIHATAN KELUAR

77
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

Unit

Objektif Pengajaran

Teori
Kandungan

6.1.2

1. Menjelaskan peranan setiap komponen

perkhidmatan dalam kesihatan Ibu dan
Anak.
2. Menerangkan Fungsi PPP dalam
perkhidmatan Kesihatan Ibu dan Anak.
3. Menghuraikan aktiviti-aktiviti KKIA

7.1.

1. Menerangkan skop perkhidmatan

kesihatan sekolah.
2. Menjelaskan aktiviti di dalam program
perkhidmatan kesihatan sekolah.
3. Menjelaskan tanggungjawap PPP dalam
perkhidmatan kesihatan sekolah.

7.2

Memberi kefahaman tentang peranan dan

tanggungjawab PPP dalam Program
Kesihatan Sekolah.

KOMPENAN-KOMPENAN DALAM PERKHIDMATAN

KESIHATAN KELUARGA.

Jam
4 (2)

1. Sebelas Komponen Kesihatan dalam perkhidmatan

Kesihatan
Keluarga.
Kesihatan Ibu & anak.
Kesihatan remaja.
Kesihatan Wanita.
Kesihatan penjagaan di rumah.
Kesihatan Sekolah.
Pusat bersalin alternative.
Perkhidmatan Rehabilitatif.
Kesihatan Wargatua.
Pemakanan dan dietatik.
Kesihatan mental.
2. Aktiviti-aktiviti utama KKIA
3. Objektif Am.
4. Objektif spesifik.
5. Peranan Penolong Pegawai Perubatan
KONSEP DAN SKOP PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH

1. Pengenalan program kesihatan sekolah

2. Objektif rancangan kesihatan sekolah.
3. Carta Organisasi perkhidmatan sekolah
4. Penilaian status kesihatan murid
Pemeriksaan fizikal
Ujian Saringan
Ujian Penglihatan
Kebersihan diri
Penilaian tahap pemakanan
Penilaian tahap imunisasi
Pengesanan penyakit berjangkit
Penyaringan keperluan khas.
Tanggungjawap PPP dalam program kesihatan
sekolah.

1 (1)

78
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

KOD KURSUS:

MACH 1113

Unit

Objektif Pengajaran

TAJUK: KESIHATAN ALAM SEKITAR

Teori
Kandungan

8.1.

1. Menerangkan objektif pelupusan

sampah dan sisa buangan.
2. Menghuraikan kaedah pelupusan
sampah dan sisa buangan
3. Menerangkan sistem kumbahan yang
selamat

8.2

Memberi kefahaman tentang pelupusan sisa

toksik dan pepejal.

PEMBUANGAN SAMPAH-SARAP.

Jam
2 (1)

1. Hubungan persekitaran dan kesihatan.

Sanitasi persekitaran.
Objektif kesihatan persekitaran.
2. Kepentingan pelupusan sampah.
Jenis Sampah.
Kesan buruk.
Pelupusan di Luar Bandar.
Pelupusan di Bandar.
PEMBUANGAN SISA TOKSIK DAN PEPEJAL.
1. Jenis-jenis sisa toksik dan pepejal
2. Cara pelupusan sisa toksik.
SISTEM KUMBAHAN.
1. Tujuan sistem kumbahan.
2. Proses rawatan kumbahan di kawasan Bandar.

79
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

8.4

Menerangkan Konsep bekalan air selamat

dalam pencegahan penyakit berjangkit.
Menghuraikan proses perawatan bekalan air
selamat.
Menjelaskan kaedah Kawalan dan
pencegahan pencemaran

BEKALAN AIR YANG SELAMAT

1 (2)

1. Kepentingan air dalam kehidupan.

Keperluan air.
Penyakit berjangkit bawaan air.
Sumber air.

Kualiti Air.
2. Bekalan dan rawatan air.

Di luar bandar.

Di Bandar.

8.5.

Memberi kefahaman tentang pencemaran

alam sekitar: air, udara dan bunyi.

PENCEMARAN ALAM SEKITAR: AIR ,UDARA DAN BUNYI

1.
2.
3.
4.

KOD KURSUS:

MACH 1113

Unit

Objektif Pengajaran

Definisi.
Punca-punca Pencemaran
Kesan pencemaran kepada ekosistem
Langkah-langkah kawalan dan pencegahan

TAJUK: KEBERSIHAN PEMAKANAN.

Teori
Kandungan

Jam

80
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

9.1

1. Menerangkan masalah berkaitan

Kekurangan Zat Makanan.
2. Menghuraikan pengurusan maslah
kegagalan tumbesaran.
3. Menjelaskan peringkat kawalan sanitasi
makanan.

9.2

Memberi kefahaman tentang strategi

pengendalian makanan secara higenik.

FAILURE TO THRIVE
1. Nutrional Deficiencies.
Jenis penyakit kekurangan makanan
Komplikasi.
Langkah kawalan dan pencegahan.
2. Kegagalan tumbesaran.
Etiologi.
Pengurusan dan pemulihan.

STRATEGI PENGENDALIAN MAKANAN SECARA

HIGIENIK.
3.
4.
5.
6.

9.4

1. Menerangkan Skop pengurusan

kesihatan pekerjaan
2. Menjelaskan Ergonomik dalam proses
Pekerjaan.
3. Menerangkan Penyakit penyakit
berkaitan pekerjaan.
4. Menghuraikan proses pengurusan
masalah kesihatan di tempat kerja.

Kepentingan kawalan mutu makanan.

Penyakit berkaitan makanan.
Peringkat kawalan sanitasi makanan.
Prinsip-prinsip penyediaan makanan secara

higenik.

1. Kesihatan Perkerjaan.

Definisi.

Objektif.

1 (2)

2. Skop Kesihatan Pekerjaan

Masalah kesihatan di tempat kerja.

Tanggungjawab majikan

Kewajipan am pekerja.

3. Ergonomik.

4. Penyakit-penyakit berkaitan dengan Pekerjaan

Higenik Pekerjaan.

Kontaminan Hazad.
5. Akta berkaitan dengan keselamatan dan
kesihatan pekerjaan 1994
Akta OSHA 1994.

RUJUKAN:

81
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008

1. Phoon .W.O and Chen P.C.Y. ( 1987 ) Text book of Community Medicine In South East Asia USA. A Simon & Schuster
Company.
2. Joyce. M.Black and Jane Hokanson Hawks ( 2001 ) Medical-Surgical Nursing clinical management for Positive outcomes, 7th
Edition by Elsevier Saunders, St Louis,Missouri USA..
3. KKM ( 2003 ) Buku Panduan Pembantu Perubatan Kesihatan Awam,Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga JPA.
4. Ewles and Simnett ( 1994 ) Promoting Health 4 th Edition by Middlesex Scutari Press.

82
Panduan Pelajar T1SI /Dip. Pembantu Perubatan/BPL 2008