Ki Nang Tu Van Ca Nhan Ve Lua Chon Va Phat Trien Nghe Final 130806 1 PDF

Chu trch nhim ni dung:
Ban Gia nh X hi, Hi Lin hip Ph n Vit Nam

Bin son:
ThS. H Phng Hong Phoenix
ThS. Trn Th Thu
Ban bin tp:
Nguyn Th Tuyt Mai
o Th Vi Phng
Nguyn Th Thy
MC LC
MC LC
T VIT TT
LI NI U
GII THIU TI LIU
PHN I. MT S VN CHUNG V T VN HNG NGHIP

1. Khi nim v t vn hng nghip
2. Mc ch
3. Nhim v
4. ngha ca vic cha m tham gia TVHN
5. Phn loi t vn hng nghip
6. Cc iu kin thc hin TVHN thnh cng
7
8
8
8
10
10
11
PHN II. CC K NNG V LIU PHP T VN HNG NGHIP 13

1. Su k nng t vn hng nghip
14
2. Hai liu php TVHN
20
3. Mi quan h gia cc k nng v liu php TVHN
21
4. S dng cc k nng v liu php trong cc giai on TVHN
22
PHN III. VN DNG CC K NNG V LIU PHP VO VIC H TR
CC EM HC SINH PHT TRIN NNG LC HNG NGHIP
1. Xy dng nhn thc bn thn
2. Xy dng nhn thc ngh nghip
3. Xy dng k hoch ngh nghip
25
PHN IV. MU K HOCH BI GING
37
PHN V. PH LC
Ph lc 1. Cc l thuyt hng nghip c bn
Ph lc 2. Phiu Trc nghim s thch phn 1 v phn 2
Ph lc 3. Bng cc nhm tnh cch theo l thuyt mt m Holland
Ph lc 4. B phiu Trc nghim s thch v ngh nghip
Ph lc 5. B phiu Trc nghim kh nng v ngh nghip
Ph lc 6. Gii thiu cng thng tin in t: Em chn ngh g?
57
58
73
76
82
86
90
TI LIU THAM KHO
92
26
32
34
K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP
T VIT TT
T vit tt
Ngha ca t
GD&T
Gio dc v o to
GDHN
Gio dc hng nghip
GV
Gio vin
Hi LHPN
Hi Lin hip Ph n
HS
Hc sinh
THCS
Trung hc c s
THPT
Trung hc ph thng
KPTNN
Khung pht trin ngh nghip
NTV
Ngi c t vn
NTV
Ngi lm t vn hng nghip
PN
Ph n
TVHN
T vn hng nghip
LI NI U
Trong chng trnh gio dc hng nghip do B Gio dc v o to quy nh T vn

hng nghip l mt ni dung quan trng nhm gip hc sinh chn hng hc, chn
ngh ph hp. Ty iu kin tng ni, hc sinh c th c t vn bi nhng cn b t
vn hng nghip ti cc Trung tm K thut Tng hp - Hng nghip hoc Trung tm T
vn Hng nghip, cng c th c t vn bi gio vin ch nhim hoc gio vin hng
nghip ti trng. Tuy nhin, hin nay lc lng lm t vn hng nghip cn nhiu bt
cp, va rt thiu v s lng, va yu v kin thc, k nng t vn1. Trong khi , s lng
hc sinh c nhu cu c t vn hng nghip li rt cao, nht l khi hc sinh cui cp
Trung hc c s v Trung hc ph thng. gii quyt vn ny, trc ht cn huy ng
cha m hc sinh tham gia vo cng tc hng nghip trn c s nng cao nhn thc v
cung cp nhng kin thc, k nng c bn v hng nghip cho h v khng ai gn gi,
yu thng v lo cho con bng cha m. Hn na, iu mong c ln nht ca mi bc cha
m l c nhn thy con ci thnh t, hnh phc trong cuc sng ring t cng nh lao
ng ngh nghip. Do , khng ai khc, cha m hc sinh s l nhng t vn vin nhit
tnh nht, c trch nhim nht trong vic hng nghip cho con.
Vi mong mun huy ng c s tham gia tch cc, c hiu qu ca cc bc cha m v
cn b Hi LHPN vo cng tc gio dc hng nghip cho th h tng lai ca t nc,
T chc Hp tc pht trin v H tr k thut vng Flamng, Vng quc B (VVOB Vit
Nam) phi hp vi Trung ng Hi LHPN Vit Nam t chc bin son ti liu K nng t
vn c nhn v la chn v pht trin ngh nghip nhm cung cp cc thng tin cn
thit v hng nghip v mt s k nng t vn hng nghip cho tp hun vin Hi Ph
n v cha m hc sinh.
Hy vng rng, ti liu ny s c cc cn b Hi Ph n s dng mt cch c hiu qu
trong t tp hun nhn rng v ph bin n cc bc cha m hc sinh, qua gip cha
m nng cao tm hiu bit v hng nghip, ng thi c kh nng h tr con trong
vic tm hiu v ra quyt nh ngh nghip.
Hi LHPN Vit Nam v T chc VVOB Vit Nam xin chn thnh cm n ThS. H Phng Hong
Phoenix, chuyn vin t vn hng nghip trng i hc RMIT Vit Nam, ThS. Trn Th
Thu, nguyn Trng phng Hng nghip, Trung tm H tr o to v Cung ng Nhn
lc, B Gio dc v o to, cc cn b ca Hi LHPN 5 tnh tham gia chng trnh v Ban
Bin tp ng gp nhiu kin qu bu v h tr cho vic bin son ti liu ny.
Chng ti rt mong nhn c kin ng gp ca nhng ngi s dng ti liu. kin
xin gi v theo cc a ch:
o Th Vi Phng: daoviphuong@gmail.com
H Phng Hong Phoenix: hophunghoang@ gmail. com
Trn Th Thu: tranthu.edu@gmail.com
Ban Gia nh X Hi
Trung ng Hi LHPN Vit Nam
Cho n nay, nc ta vn cha c chuyn ngnh o to v hng nghip v t vn hng nghip.
GII THIU TI LIU

1. MC CH CA TI LIU
Ti liu ny c T chc Hp tc Pht trin v H tr K thut vng Flamng, Vng
quc B (VVOB Vit Nam) phi hp vi Hi LHPN Vit Nam bin son nhm mc ch:
Cung cp kin thc v k nng c bn v t vn hng nghip
Hng dn p dng cc kin thc v k nng c bn
Tng cng s tham gia ca cha m hc sinh, cng ng trong cng tc hng
nghip
y l mt ti liu dng tham kho khi t chc tp hun v truyn thng v hng
nghip ti cng ng nhm gip cc bc cha m c con ang hc cp trung hc c s v
trung hc ph thng nng cao nhn thc, hiu bit v k nng v hng nghip; t s
tch cc h tr cc em trong vic tm hiu v ra quyt nh chn hng hc, chn ngh.
(Nu cn thm thng tin, xin c ti liu dnh cho cha m Gip con hng nghip ca
Hi LHPN, thng 7 nm 2013)
2. I TNG S DNG
Cc i tng s dng ti liu bao gm:
Cn b ca Hi LHPN cc cp
Nhng ngi c nhu cu tham gia hng nghip cho thanh, thiu nin
Nhng ngi lm cng tc pht trin gio dc ti cng ng
3. HNG DN S DNG
Ti liu ny c cu trc thnh 5 phn:
Phn I. Mt s vn chung v t vn hng nghip
Phn ny cung cp tng quan chung v cng tc t vn hng nghip, bao gm:
Khi nim v t vn hng nghip
Mc ch
Nhim v
Phn loi hng nghip
ngha ca vic cha m tham gia vo TVHN
Cc iu kin thc hin t vn hng nghip thnh cng
Phn II. Cc k nng v liu php t vn hng nghip

Ni dung ca phn ny gip nhng ngi s dng ti liu hiu c mc ch, ngha,
cch s dng cc k nng v liu php t vn hng nghip trong chu trnh t vn hng
nghip, bao gm:
Su k nng t vn hng nghip
Hai liu php t vn hng nghip
Mi quan h gia cc k nng v liu php t vn hng nghip
S dng cc k nng v liu php trong cc giai on t vn hng nghip
Phn III. Vn dng cc k nng v liu php t vn hng nghip vo vic h tr cc

em hc sinh pht trin nng lc hng nghip
Phn ny ch trng n cch vn dng cc k nng v liu php t vn hng nghip
vo vic gip cc em hc sinh cp THCS, THPT pht trin nng lc hng nghip cn c
theo Khung pht trin ngh nghip, bao gm:
Xy dng nhn thc bn thn
Xy dng nhn thc ngh nghip
Xy dng k hoch ngh nghip
Phn IV. Mu k hoch bi ging
Ni dung ny h tr tp hun vin xy dng bi ging v tin hnh tp hun nhn rng
thun li, t kt qu.
Mu k hoch bi ging s gm cc mc:
Ni dung hot ng chnh
Phng php
Phng tin cn thit
Thi gian
Cc im cn lu
Phn V. Phn ph lc
Phn ny cung cp thng tin b sung tp hun vin tham kho v s dng, bao gm:
Ph lc 1. Cc l thuyt c bn v hng nghip
Ph lc 2. Phiu Trc nghim s thch (phn 1 v phn 2)
Ph lc 3. Bng cc nhm Tnh cch theo l thuyt mt m Holland
Ph lc 4. B Trc nghim nhm s thch v ngh nghip ph hp
Ph lc 5. B Trc nghim nhm kh nng v ngh nghip ph hp
Ph lc 6. Gii thiu cng thng tin in t: Em chn ngh g?
Chng ti hy vng rng, vi tm huyt ca i ng cn b Hi Ph n v nhng ngi
lm cng tc hng nghip cho thanh thiu nin, cc ni dung trong ti liu ny s c
p dng rng ri v em li hiu qu thit thc ti gia nh v cng ng.
Phn
I
MT S VN CHUNG V
T VN HNG NGHIP
1. KHI NIM T VN HNG NGHIP

T vn hng nghip c hiu l h thng nhng bin php tm l, gio dc v mt s bin
php khc c chuyn vin t vn hng nghip, thy/c gio hng nghip, cn b Hi
Ph n hoc cha m HS s dng nhm pht hin, nh gi s thch ngh nghip, kh nng
v th cht, tr tu ca HS, sinh vin hoc con em trong gia nh; i chiu cc kh nng thc
c ca mi em vi nhng yu cu ca bc hc cao hn hoc nhng yu cu ca ngh t ra
i vi ngi lao ng, c cn nhc n nhu cu nhn lc ca a phng v x hi. T ,
a ra li khuyn v vic la chn hng hc tp, chn ngh c c s khoa hc.
Ty theo i tng v nhu cu, t vn hng nghip c th l:

t vn hng hc gip cc em la chn ban, ngnh hc, trng hc ph hp
bc hc cao hn, hoc
t vn chn ngh gip cc em la chn ngnh ngh v c s o to ngh
va ph hp vi nguyn vng, s thch, kh nng ngh nghip ca cc em, va
ph hp vi hon cnh gia nh v nhu cu nhn lc ca a phng, x hi.
Ti cng ng, cn b Hi LHPN l nhng ngi c kh nng t vn cho cc bc cha m
nhm gip h nng cao nhn thc v hng nghip, ng thi bit nh hng cho
con la chn ngnh hc v ngh nghip hiu qu. Trong gia nh, cha m ng vai tr
l ngi hng dn, t vn hng nghip, h tr con t c mc tiu ngh nghip.
Nh vy, cha m HS c th va l ngi t vn hng nghip (NTV) cho con, va l ngi
c t vn (NTV) khi n gp chuyn vin TVHN, cn b Hi LHPN xin li khuyn.
2. MC CH
Mc ch ca t vn hng nghip l:
Pht hin v gip cc em nh gi ng s thch ngh nghip, kh nng ca bn
thn; hiu r hn yu cu ca ngh v nhu cu lao ng ca x hi.
Gp phn xc nh con ng tip tc pht trin nhn cch v s ph hp ngh
ca cc em trong tng lai.
Lm tt TVHN s gp phn thit thc gip cc em t c cc nng lc hng nghip
trong Khung pht trin ngh nghip2, pht huy c ti a nng lc, s trng ca bn
thn trong qu trnh hc vn ha, o to ngh v hot ng ngh nghip sau ny.
3. NHIM V
Nhim v ca cng tc hng nghip ni chung l pht trin cc nng lc hng nghip ca
cc em hc sinh. Cc nng lc ny c chia theo 3 khu vc, l: Khu vc A: Nhn thc bn
thn; Khu vc B: Nhn thc ngh nghip; Khu vc C: Xy dng k hoch ngh nghip.
Khung pht trin ngh nghip c t chc VVOB Vit Nam h tr xy dng da trn cc vn bn hng dn ca Chnh
ph, B GD&T, tm nhn hng nghip ca hai tnh chng trnh l Ngh An v Qung Nam.
Cng tc t vn hng nghip ch trng n cc nhim v ch yu sau:

Pht hin v nh gi c nhng s thch v kh nng ngh nghip hin c ca
cc em;
Lm sng t mc sn sng v tm l cng nh nhng hiu bit thc t i vi
ngh nghip m cc em nh chn;
a ra li khuyn cho cc em v vic chn hng hc, chn ngh ph hp;
Khuyn khch, ng vin cc em t gio dc, rn luyn v pht trin nhng kh
nng trong bng nng lc hng nghip ca hc sinh.
II Vai tro
Khu Vc A:
Nhn thc
bn thn
v Bng 1: Nng lc hng nghip cn c ca HS

Nng lc 1
Xy dng kin thc v bn thn trong bn lnh vc: s thch, kh nng,
c tnh v gi tr ngh nghip; v dng kin thc ny cho vic hng
nghip sut i.
Nng lc 2
Hiu c hon cnh ca mnh trong bi cnh gia nh, cng ng,
Vit Nam v th gii; v dng kin thc ny cho vic hng nghip
sut i.
Nng lc 3
Xc nh c mong mun, c m, hy vng v mc tiu i mnh; v
dng kin thc ny cho vic hng nghip sut i.
Khu vc B:
Nhn thc
ngh nghip
Nng lc 4
Xy dng kin thc v cc ngnh hc, cc trng ngh, trung cp
ngh, trung cp chuyn nghip, cao ng, i hc trong v ngoi
nc; v dng kin thc ny cho quyt nh chn ngnh hc, trng
hc sau khi hon thnh chng trnh hc lp 9, lp 12.
Nng lc 5
Xy dng kin thc v ngh, cc c quan, cng ty, doanh nghip trong
v ngoi nc; v dng kin thc ny cho quyt nh chn ngh v
ni lm vic (cng ty, c quan, nh my, v.v.) trong tng lai.
Nng lc 6
nh gi c vai tr ca thng tin cng nh s dng thng tin trong
vic quyt nh ngh nghip.
Khu vc C:
Xy dng
k hoch
ngh nghip
Nng lc 7
Xc nh mc tiu ngh nghip.
Nng lc 8
Hot ng ngoi kha v tham gia phc v cng ng to thm c
hi ngh nghip.
Nng lc 9
Lp k hoch v tng bc thc hin k hoch ngh nghip.
4. NGHA CA VIC CHA M THAM GIA T VN HNG NGHIP

Hot ng gio dc hng nghip trong nh trng ch pht huy tc dng khi nhn c s
ng tnh, ng h ca cc t chc, on th trong x hi, nht l Hi LHPN v Hi cha m HS.
Vic huy ng cha m tham gia h tr con la chn v pht trin ngh nghip c ngha
quan trng v cha m l ngi hiu r con mnh nht, quan tm lo lng v ng thi c nh
hng mnh m n quyt nh ngh nghip ca cc em.
Trong gia nh cha m ng vai tr l ngi chia s, khuyn bo, a ra li khuyn hng
dn con i n ch ca con ng ngh nghip. Mun lm tt vic ny cha m phi c kin
thc, k nng c bn v t vn hng nghip.
5. PHN LOI T VN HNG NGHIP

T vn hng nghip c 2 loi: t vn s b v t vn chuyn su.
5.1 T vn s b n gin, d thc hin, khng i hi phi c thit b, phng tin k
thut m ch cn NTV c nhng hiu bit nht nh v s thch ngh nghip, kh nng ca
NTV, v yu cu ca mt s ngnh ngh v nhu cu nhn lc. T vn s b gip NTV t
tr li c 3 cu hi:
Bn thn c thch ngh khng?
Bn thn c kh nng lm ngh khng?
X hi, a phng c cn ngh khng?
Nu l t vn hng hc th gip NTV t tr li c 2 cu hi:
Bn thn c thch hc ban, trng khng?
Bn thn c kh nng hc ban, trng khng?
5.2 T vn chuyn su phc tp hn nhiu, cn c chuyn gia t vn c o to c
kin thc su, rng nh tm l hc la tui, tm l hc lao ng, tm l hc ngh nghip, tm l

hc tr khuyt tt, kin thc v th gii ngh nghip, yu cu ca ngh, kin thc nhn cch
(nh ng c, hng th, khuynh hng, nng lc ngh nghip), thng tin v kinh t, v nhu
cu pht trin nhn lc ca cc ngnh ngh trong nn kinh t quc dn v a phng
c bit, chuyn gia t vn phi l ngi c kin thc su v hng nghip, t vn chn
ngh, k thut t vn; bit s dng thnh tho cc phng php Test, my mc, thit b,
phng tin k thut chn on kh nng tr tu, kh nng vn ng v nhn cch ca
NTV. nc ta ch yu l t vn s b, t vn chuyn su hin nay cn rt him.
10
6. CC IU KIN THC HIN T VN HNG NGHIP THNH CNG

S thnh cng ca cng tc TVHN ph thuc vo nhiu yu t ch quan v khch quan,
trong vai tr quyt nh l kin thc, thi v k nng ca NTV.
6.1 Kin thc
NTV cn phi c nhng kin thc c bn v hng nghip, l:

Quy trnh hng nghip
L thuyt cy ngh nghip
M hnh lp k hoch ngh
L thuyt h thng
L thuyt ngu nhin c k hoch
L thuyt v tr iu khin
M hnh cha kho xy dng k hoch ngh nghip
( ngh tham kho thm phn Ph lc ca ti liu ny hoc Ti liu dnh cho cha m Gip con
hng nghip, thng 7 - 2013)
6.2 Thi
Mun lm TVHN thnh cng, NTV cn c thi :
Sn sng lng nghe, sn sng chia s
Tn trng v cm thng thc s vi NTV
Khng trch mc, khng phn i, khng ch trch ng sai
Vui v, khch l, ng vin
NTV phi lun nh rng mnh khng phi l ngi a ra quyt nh, ngi gii quyt
tt c cc vn m ch l ngi h tr, gip , a ra cc gii php NTV t la
chn v gii quyt vn ca mnh. Ch khi NTV t ra quyt nh th h mi chu trch
nhim vi quyt nh .
6.3 K nng
Nhng kin thc v thi ca NTV nh trnh by trn ch tr thnh k nng khi c
thc hnh thng xuyn trong cc ca t vn. Thng qua thc hnh, cc k nng cng nhun
nhuyn v pht trin, gp phn em li hiu qu thit thc cho NTV.
Trong TVHN, cc k nng c bn l:
Hnh vi quan tm
K nng t cu hi
K nng phn hi cm xc
K nng i mt
K nng tp trung
K nng phn hi tng
(Chi tit xin xem phn II di y)
11
Phn
II
CC K NNG V LIU PHP
T VN HNG NGHIP
13
1. SU K NNG T VN HNG NGHIP

1. 1 Hnh vi quan tm
a. Mc ch, ngha
Hnh vi quan tm l bc u tin v quan trng nht gip thit lp mi quan h
gia NTV vi NTV.
Ch khi no NTV thc hin tt hnh vi quan tm th khi NTV mi tht s tin
tng v m lng chia s tm t, nguyn vng vi NTV.
PHN II. CC K NNG V LIU PHP T VN HNG NGHIP
b. Cch thc hin

Hnh vi quan tm c th hin v mt, ging ni, ngn ng c th (dng ngi, cch
ngi, nh mt) v s lng nghe. Hnh vi quan tm cn c duy tr thng xuyn v iu
chnh cho ph hp vi gii tnh, tui, dn tc v nhng c im khc ca NTV.
V d: Khi t vn cho ngi m, hnh vi quan tm ca cn b Hi Ph n l nh mt chm
ch v dng ngi hi nghing pha trc mt cht. Trong khi , i vi ngi cha
l khe kh gt u, nh mt thnh thong tip xc ch khng lin tc, v ming thnh
thong ni d hoc m nho nh.
Trong hnh vi quan tm, iu quan trng nht l k nng lng nghe. Trong thc t
thng c 3 cch nghe:
Nghe ch ng: Ngi nghe dng mi suy ngh v cc hot ng khc, ch tp
trung lng nghe mt cch cn thn, chm ch c th tm tt c nhng iu
va nghe c.
Nghe th ng: Ngi nghe l ng, thng b qua nhng chi tit c th, ch nh
cc chnh v nh khng chnh xc.
Nghe vi nh kin: Ngi nghe p t kin ch quan ca mnh vo nhng iu
nghe thy v thng hiu sai vn .
Ngi lm t vn hng nghip cn phi nghe ch ng. Mun vy, trc khi bt u
cuc t vn, NTV cn chun b tinh thn, gt ht nhng lo lng hay suy ngh khc ra khi
u, ch ton tm ton lng nghe NTV tr chuyn.
14
Sau y l nhng im cn lu khi thc hin k nng lng nghe:

NN
Tp trung lng nghe

Bnh tnh v kin nhn
S dng ngn ng, c ch tch cc
Giao tip bng nh mt, lun t thi
tn trng, ng cm v th hin tm
th mun nghe
Tp trung vo cm xc ca NTV
Khng tm cch gii quyt vn khi
ang lng nghe v khng t thi
phn xt
t cu hi kim tra li thng tin
nghe c
Khuyn khch NTV t gii quyt vn
ca h
Gi v lng nghe
Lin tng n bn thn
Suy ngh cch tr li hoc tm cch gii
quyt vn
Tranh lun hoc ct ngang li NTV
Kt lun vi vng hoc a ra nhn xt
mang tnh ch quan
a ra li khuyn khi NTV cha hoc
khng yu cu
Lun nhn vo ng h hoc gic
NTV kt thc
KHNG NN
1.2 K nng t cu hi
a. Mc ch, ngha
K nng t cu hi ca NTV s gip NTV thnh tht ni ra nhng suy ngh ca bn
thn; qua , NTV hiu r hn v NTV cng nh khng nh c cm xc v mu
thun ca h.
b. Cch thc hin

Ty trng hp, NTV c th s dng cc loi cu hi nh:
Cu hi m
Cu hi ng
*Cu hi m: bt u bng cu hi: V sao? khi no? ci g? bng cch no? u?
S dng cu hi m thu thp cc thng tin v vic chn hng hc, chn ngh
ca NTV.
V d:
V sao anh/ch thch con mnh tr thnh bc s? Anh/ch c bit ngi hc ngnh Y
cn nhng t cht v am m g khng?
V sao con thch ngh t chc s kin? Con c bit ngi lm ngh ny cn nhng
t cht v am m g khng?
Khi mun c thm thng tin v ch nhy cm hoc nhng suy ngh thm kn ca
NTV, c th s dng mt s cu hi m mang tnh cht thm d.
15
V d:
T khi bt u ni chuyn n gi, ti thy anh/ch ni rt nhiu v vic phi c
mt ngh c vo bin ch trong c quan Nh nc. C bao gi anh/ch c
ngh rng, nhng ngh ca mnh v ngh nghip khng cn ph hp vi quan
im ngh nghip ca lp tr hin nay khng?
Trong sut cuc ni chuyn, cha/m nghe con nhc t bn con ngh, bn con
khuyn hn bn ln. Con c ngh rng, ch lng nghe t bn b l khng thng
tin cho mt quyt nh quan trng nh quyt nh chn ngnh hc, chn ngh
hay khng?
*Cu hi ng: thng bt u bng t C phi...?

Cu hi ng cho cu tr li c th nhng khng a thng tin t m, chi tit v ch dng
khi mun xc nhn li thng tin.
V d:
C phi l anh/ch mun con tip ni c m ngy tr ca mnh khng?
C phi l con mun lm mt ngh kim c nhiu tin trong tng lai khng?
Khi mun khng nh li thng tin thu c c chnh xc hay khng c th s dng cc
cu hi ng mang tnh cht dn dt/on trc.
V d:
Ch mun con chn ngh trong ngnh Ti chnh- Ngn hng. Chc l do thy nhiu
ngi chn ngnh ny nn mun con chn theo. ng vy khng ?
Ngy hm trc, cha nghe con tr chuyn trn in thoi vi bn v ngnh ch to
t. Chc l do nh hng ca bn b nn con chn ngnh ny. ng vy khng con?
Cu hi ng khng to ra mt mi trng giao tip thoi mi. Do vy, NTV ch nn t
cu hi ny trong trng hp cn thit.
1.3 K nng phn hi cm xc

a. Mc ch, ngha
K nng phn hi cm xc gip cho NTV tp trung lng nghe hn, hiu r hn cm
xc ca NTV.
Thng c p dng trong trng hp cu chuyn c chiu hng tr nn b tc
v NTV mun c hng mi cho bui tr chuyn.
b. Cch thc hin

Phn hi cm xc c thc hin qua 2 bc:
Bc 1: Quan st bit c tm trng ca NTV (ang bun, lo, bc xc, xc ng, v.v.)
16
Bc 2: Phn hi cm xc bng cch s dng cu hi m hoc cu hi ng bit

c mnh hiu NTV mc no
V d v phn h cm xc bng cu hi m:
Lc ny, khi ni v vic con mun theo ngh thit k thi trang, anh/ch nhu my
li. Anh/ch cm thy th no v tng lai ca con mnh?
Hi ny, khi nhc v nhng li khuyn ca bn b con v ngnh ch to t, con
c v lo lng? V sao vy?
V d v phn hi cm xc bng cu hi ng:

C phi l anh/ ch ang rt lo lng khi chu mun i hc trng ngh xa nh khng?
C phi l con ang rt lo lng cho vic chn ngh tng lai ca mnh khng?
1.4 K nng i mt
a. Mc ch, ngha
K nng i mt gip NTV hiu r cm xc ca NTV, lm cho cuc ni chuyn
trnh c tnh trng i vo ng ct.
Thng c p dng khi xut hin mu thun trong cu chuyn ca NTV.
Nu s dng k nng ny qu sm trong bui ni chuyn s b phn tc dng v
c th NTV s khng ci m vi NTV na. Nhng nu NTV khng dm s dng
k nng i mt trong nhng trng hp cn thit th NTV d b nguy c tip tc
chm trong nhng o tng v bn thn hay nhm vn .
b. Cch thc hin

NTV phi xc nh c mu thun trong li ni, hnh ng ca NTV, gip h i din
vi mu thun ny v cng tm cch gii quyt.
Cc bc xc nh v gii quyt mu thun bao gm:
Bc 1: Quan st li ni, hnh ng nhn ra s mu thun (tc l khng ng nht)
ca NTV trong li ni, hnh vi, cm xc v ngh.
V d 1:
Trong cu chuyn chia s ca mt ngi m, NTV pht hin ra mu thun v ngi m
ni l rt vui v con quyt nh con chn ngh Y theo gia nh; nhng sau ngi m li
k rng, ch b mt ng, cng thng v lo lng v vic p con theo gia nh l khng ng.
V d 2:
Trong khi ni chuyn, cha m nhn thy con ni rng tm hiu rt k v ngnh Vin
thng; nhng trong sut cuc ni chuyn, cha m khng thy con ni g v qu trnh
tm hiu ngnh Vin thng m ch thy con ni i ni li cu nghe bn ny ni, nghe
bn kia ni
17
Bc 2: i din vi NTV v mu thun trn thng qua:

Tm tt cu chuyn
Ch ra s mu thun
V d 1:
Lc mi ni chuyn, anh/ch ni anh/ch rt thoi mi vi quyt nh mun con hc
ngh Y. Nhng by gi anh/ch li k rng anh/ch b mt ng, lo lng v mnh quyt
nh sai. Anh/ch ngh sao v mu thun ny?
V d 2:
Mc d con ni con tm hiu thng tin v ngnh Vin thng rt k cng, nhng t lc
bt u ni chuyn n by gi, m ch nghe con dng cm t bn con ni rt nhiu
ln. Vy, ngoi thng tin t bn, con cn tm thng tin t ni no khc?
Bc 3. Cng vi NTV tm cch:
i din
Gii quyt
Sng chung vi mu thun
S dng k nng i mt khng phi p NTV thay i kin hay quan im m l
h hiu r hn v bn thn, v nhng mu thun v khc mc m h cha nhn thy. T
, h c th t a ra quyt nh da vo nhn thc bn thn.
V d 1:
Trong mt ln t vn, NTV bit NTV mun con mnh theo ngh Y v l c m thi
tr m bn thn cha thc hin c do hon cnh kinh t kh khn. Qua tr chuyn,
NTV lm cho NTV dn dn hiu ra: c m ca cha m cha chc hon ton ph hp
vi s thch v kh nng ca con mnh. T , gip NTV c tm nhn rng hn khi gip
con chn la v pht trin ngh nghip.
V d 2:
Qua cu chuyn, cha m nhn ra con mnh cha kin thc v tuyn sinh cng nh v
hng nghip quyt nh chn ngnh hc sau khi tt nghip lp 12. Cha m ngh c
th l con qu bi ri khi nhn vo quy trnh hng nghip v lng thng tin khng l
nn chn cch n gin nht l nghe kin ca bn b. Cha m thng thn chia s
vi con suy ngh trn, ng thi gip con hiu hn cch tin hnh tng bc trong quy
trnh hng nghip. Nh , con cng thng hn v c nh hng tm hiu bn
thn, tm hiu ngnh ngh mt cch khoa hc, hiu qu hn.
18
1.5 K nng tp trung

a. Mc ch, ngha
K nng tp trung gip sp xp cc vn theo th t u tin nhm gii quyt vn
quan trng nht trc, sau mi n vn t quan trng hn.
c p dng trong trng hp NTV c nhiu vn cn lm r v gii quyt
trc khi a ra quyt nh chn hng hc, chn ngh.
y l k nng t vn tng i kh, i hi NTV phi hiu bit su v k nng ny

v c nhiu kinh nghim trong vic TVHN.
b. Cch thc hin

Khi TVHN, cn tp trung vo bn thn trc, ri mi n vn ; tip theo l hon cnh
gia nh v bi cnh x hi.
V d 1:
Sau 30 pht tr chuyn NTV nhn ra vn quan trng nht khng phi l NTV v con
cha bit nn chn ngnh hc, trng no theo hc, m l mu thun trong gia nh.
NTV phn tch vi NTV: Theo nh nhng g ti nghe c t anh, vn ni ln
hin nay l mu thun trong gia nh. Theo kinh nghim ca ti, c c mt quyt
nh hng nghip tt th trc ht, cc thnh vin trong gia nh phi thc s hiu
nhau v tn trng kin ca nhau. V vy, ngay sau y, ti ngh anh nn ni r hn v
nhng l do to ra mu thun trong gia nh, sau chng ta mi bt u tho lun v
vn hng nghip. Anh ngh sao?
V d 2:
Sau vi ln c gng t vn cho con v vic nn np n thi vo trng cao ng ph hp
vi nng lc nhng m con vn khng nghe, cha/m nhn ra con cn giu gim iu g
, cha ni ht iu tm s.
Trong mt ln tnh c nghe c con ni chuyn vi bn trn in thoi, cha/m bit
c con ang lo lng v vic ngi bn trai m con thch i hc xa. Cha/m tm dp
ni chuyn cng con lm sng t iu ny. Cha/m ngh rng iu ang lm con bn
lng nht hin nay khng phi l chn ngnh hc hay chn trng no m l chuyn
tnh cm ring t ca con. Hnh nh con ang lo lng v vic phi cch xa ngi bn trai
ca con. Vy chng ta s cng ni v iu ny trc khi bn v vic chn ngnh hc,
chn trng con nh.
1.6 K nng phn hi tng

a. Mc ch, ngha
K nng phn hi tng gip NTV kim tra xem mnh hiu ng cc tng ca
NTV hay cha.
19
b. Cch thc hin

NTV c th phn hi tng ca NTV bng cch din dch, khi qut li nhng li chia
s ca h.
V d 1:
Ch va ni l anh/ch ang rt bn khon, cha bit l nn gip con mnh chn ngh g
trong tng lai. Ch mun tm hiu thm cc ngnh ngh khc v s rng mnh gip con
chn sai ngh. Ti ni vy c ng khng ?
V d 2:
Con va k rng con rt thch tr thnh hng dn vin du lch nhng li lo mnh khng
sc khe v khng c nng khiu. M nghe vy c chnh xc khng?
Lu :
Trong su k nng TVHN, hnh vi quan tm v k nng t cu hi l hai k nng quan
trng nht v gip NTV mi thit lp c mi quan h tt vi NTV, lm cho NTV c
cm gic c cm thng, tin tng t m lng tm s, chia s. Hn na, c thc
hin tt hai k nng ny, NTV mi nm bt c cm xc, tng v nhng im mu
cht trong cu chuyn, t la chn v s dng cc k nng khc cho ph hp.
2. HAI LIU PHP T VN HNG NGHIP

Thut ng Liu php c dng nhiu trong Y hc ch cc phng thc cha bnh
nh liu php vt l tr liu, liu php dng thuc khng sinh liu cao, liu php x tr, liu
php dng ha cht, liu php dng sinh v.v... Khi khm cha bnh, nu gp c bc
s gii, chn on ng bnh v a ra liu php tr bnh ph hp th bnh nhn s khi
bnh v phc hi sc khe nhanh chng.
Trong TVHN, liu php c hiu nh l bin php hoc phng thc c s dng
nhm gip NTV hiu r vn ca mnh v tm ra gii php ti u cho bn thn. V d:
Lm th no xc nh s thch ngh nghip, kh nng ca bn thn mnh? Lm th
no gip con hiu r v ngnh ngh mnh nh la chn?
Cc k nng TVHN k trn c s dng thng qua cc liu php TVHN. C nhiu liu
php TVHN. Sau y l hai liu php kh ph bin v ph hp vi th h tr Vit Nam.
2.1 Liu php k chuyn (liu php t vn tng thut)

a. Mc ch, ngha
Liu php k chuyn (hay cn gi l t vn tng thut) nhn mnh vo s dng
loi cc cu hi m NTV tin cy tm s cu chuyn ca h.
Liu php ny gip cho NTV lng nghe cm xc, nm c s tht nh tng bng
chm trong cu chuyn m NTV ang k.
20
b. Cch thc hin

Thnh cng ca liu php ny chnh l s dng nhun nhuyn hnh vi quan tm, k nng
lng nghe v k nng t cu hi.
2.2 Liu php tp trung vo gii php

a. Mc ch, ngha
Liu php tp trung vo gii php ch trng n vic gii quyt nhng kh khn
ti thi im hin ti v tng lai, thay cho vic suy ngh v hi tic v qu kh.
Liu php ny gip NTV xy dng mc tiu ca mnh v tng bc xc nh cc
bc t c mc tiu y3.
b. Cch thc hin

Liu php ny s gip NTV a ra c mt s gii php sau mi bui t vn
NTV t la chn v gii quyt vn ca mnh. Gii php c a ra c th ch
l mt bc tin rt nh, nhng nht thit phi c v l s tin trin trong TVHN,
tip sc thm nim hy vng v ng lc lm nhng bc tip theo.
Hiu qu s dng liu php ny ph thuc vo vic vn dng hp l, linh hot cc
k nng TVHN, c bit l hnh vi quan tm, k nng lng nghe, k nng t cu hi
v k nng phn hi cm xc.
3. MI QUAN H GIA CC K NNG V HAI LIU T VN HNG NGHIP

Su k nng v hai liu php TVHN k trn c mi quan h cht ch v tc ng qua li
ln nhau. Thc hin tt cc k nng TVHN, nht l k nng lng nghe v k nng t cu
hi s gip cho NTV thu thp c cc thng tin cn thit a ra cc gii php hoc
h tr NTV tm ra cch gii quyt vn mt cch tt nht. Ngc li, vic thc hin hai
liu php mt cch thng xuyn khi lm cng tc TVHN s gip NTV tng bc nng
cao cc k nng t vn hng nghip.
thc hin mi liu php, NTV c th s dng c 6 k nng TVHN, nhng cng c
trng hp ch cn dng 2 - 3 k nng t c kt qu. Tng t nh vy, trong mi
ca t vn, NTV c th ch dng mt liu php, nhng cng c th phi s dng nhiu liu
php mi t c kt qu. Vic s dng liu php no cn cn c vo trng hp t vn
c th v mc thc hin cc k nng TVHN.
http://www.goodtherapy.org/Solution_Focused_Therapy.html (xem ngy 16 thng 5, 2013)
21
4. S DNG CC K NNG V LIU PHP TRONG CC GIAI ON T VN

HNG NGHIP
Trong thc t, mi ca TVHN thng c thc hin theo chu trnh 5 giai on:
Khi u
Tp hp d liu
Thit lp mc tiu chung
Hnh ng
Kt thc
Thnh cng ca mi ca ty thuc vo kt qu t c tng giai on. Do , NTV cn
bit trc nhng k nng, liu php cn p dng trong tng giai on v kt qu mong
i c hng thc hin tip theo.
Sau y l tin trnh ca mi ca t vn gm 5 giai on v cc k nng cn c:
TT
1
Cc giai on
TVHN
Khi u
p dng liu php

v k nng TVHN
Kt qu mong i
Liu php k chuyn (t vn tng To khng kh thoi

thut)
mi, tin cy gia NTV
v NTV
Hnh vi quan tm, k nng lng
nghe, k nng t cu hi (cu hi
m, cu hi ng) v k nng phn
hi cm xc
Tp hp d liu
Liu php k chuyn (t vn NTV chia s tng,

tng thut)
cm xc v hnh ng
Hnh vi quan tm, k nng t cu NTV c thm thng
hi, k nng i mt, k nng phn
tin c th v s thch,
hi
kh nng, cm xc ca
NTV
Thit lp
Liu php tp trung vo gii php NTV v NTV cng
mc tiu chung K nng i mt, tp trung, phn
nhau thit lp mc
tiu v cng vic c
hi tng
th cn lm sau mi
ln t vn
V d:
NTV ni Hm nay l ln gp u. NTV c ci nhn ton
cnh v quy trnh t
Sau khi tm hiu v trng hp ca
vn HN vi cc bc
anh/ch, ti ngh rng mnh cn
c th
hng dn anh/ch sau anh/
ch gip chu nh lm cc bc
sau:
22
TT
Cc giai on
TVHN
p dng liu php

v k nng TVHN
Kt qu mong i
1. Tm hiu s thch, kh nng ca

bn thn bng cng c trc
nghim
2. Tm hiu v yu cu tuyn sinh
hoc th trng tuyn dng
Hnh ng
3. Lp k hoch ngh nghip

Anh/ch c ng v nhng bc
trn khng?
Liu php tp trung vo gii php NTV thc hin v
thy c kt qu ca
Hnh vi quan tm, k nng t
cc vic lm, hnh
cu hi, k nng i mt, k nng
dung c bc k
phn hi
tip
V d:
NTV ch ng thc
Sau khi lm trc nghim, NTV v
hin v t chu trch
con trai ngh rng ngnh hc ph
nhim
hp nht vi em l ngnh thit
k ha. Nhng gia nh v em
khng quen ai ang hc hoc ang
lm vic trong ngnh thit k
ha. Trong trng hp ny, NTV c
th gii thiu ngi quen lm trong
ngnh ny h tr chuyn, tm
hiu thng tin.
(Nn nh NTV ch gii thiu, cn li
NTV phi ch ng lin lc v tm
hiu thng tin).
5
Kt thc
Liu php tp trung vo gii php NTV tm tt, kim tra

K nng phn hi cm xc v k
cm xc (so snh cm
nng i mt
xc hin ti vi lc ban
u) ca NTV
NTV thay i trong
tng, cm xc v
hnh ng; sau h
c th hng dn con
la chn v pht trin
ngh nghip
Lu : Trong mt ca t vn khng nht thit phi hon thnh c 5 giai on trong mi

ln t vn. C trng hp c 5 giai on c thc hin trong mt ln t vn nhng
cng c trng hp phi n hn 5 ln gp th mi hon tt 5 giai on. Trong nhiu
trng hp, mt s giai on c th phi lp i lp li trong vi ln t vn.
23
Phn
III
VN DNG CC K NNG
V LIU PHP T VN HNG NGHIP
TRONG VIC H TR CC EM HC SINH
PHT TRIN NNG LC HNG NGHIP
PHN III. VN DNG CC K NNG V LIU PHP VO VIC H TR CC EM HC SINH PHT TRIN NNG LC HNG NGHIP
Trong thc t, cc bc cha m u bn rn v ngn ngi khng bit bt u t u,

thc hin cc bc ra sao gip con hng nghip. V vy, Hi LHPN l nhng ngi
c vai tr nh l ngi t vn hng nghip trong cng ng s gip cho cc bc cha
m khng ngi tm hiu thng tin, chu kh lm bi tp hon tt tng bc trong qui
trnh hng nghip, v cui cng l n c ch - tm ra c cu tr li cho mnh.
Trong qu trnh t vn, cn b Hi Ph n nn lun chia s nhng bc k tip vi ngi
n t vn h c c hnh dung bao qut c qu trnh m h s phi i qua. Cc k
nng v liu php t vn hng nghip s c cn b Hi Ph n hng dn cho cha
m v n lt mnh, cha m s p dng cc k nng v liu php ny ti gia nh, trong
khi tr chuyn, t vn gip cc em pht trin nng lc hng nghip theo Khung
pht trin ngh nghip. Cc nng lc l bao gm:
Xy dng nhn thc bn thn
Xy dng nhn thc ngh nghip
Xy dng k hoch ngh nghip
1. XY DNG NHN THC BN THN

Xy dng nhn thc bn thn l bc u tin v cng l bc quan trng nht nhm
hiu r s thch, kh nng, c tnh, gi tr ngh nghip ca bn thn thng qua nhng
cch sau:
1.1 Xy dng nhn thc bn thn qua liu php k chuyn (t vn tng thut)
Trong liu php ny NTV s dng k nng t cu hi NTV (cha hoc m) m t k
v s thch v kh nng ca con mnh, xem con yu thch v c nng khiu trong nhng
hot ng, mn hc, cng vic no.
Di y l v d v vic NTV dng k nng t cu hi NTV k li s thch, kh nng
ca con; qua NTV hiu r hn v bn thn mnh, con mnh v nhng vn m
trc cha nhn ra c.
V d:
Mt ngi m k rng, con gi b t nh thch mc p, bit cch la chn qun o
ph hp, bit phi hp mu sc v kiu dng. Khi ln ln, con c kh nng t vn cho
cha m, c ch v bn b v cch n mc.
NTV hi: Hin nay, con cn gi s thch ny na khng?
Ngi m k: Bt u ln lp 9, con phi tp trung vo hc vn ha nn khng c
nhiu thi gian may qun o bp b, c sch thi trang, v.v Gia nh cng khng
khuyn khch v s con sao lng vic hc. V vy, lu lm ri khng thy con ni n s
thch ny na.
26
Lu :
Cn b Hi Ph n khi t vn, hng dn cho cha m s dng liu php k chuyn (t
vn tng thut) xy dng nhn thc bn thn cn lu :
Cn to cho tr thi quen tm s v chia s vi cha m ngay t nh. Thng thng
bt u t tui 13, tr s t tr chuyn v chia s vi cha m hn. Nu trc , tr
v cha m t tr chuyn vi nhau th cng kh c th lm cho con thay i ngay
tm s vi cha m nhiu hn;
Kim li, tp trung lng nghe, tuyt i khng p t kin ca mnh v khng
ging o c khi lng nghe con tm s;
Sm pht hin v khuyn khch con pht trin nhng phm cht, tnh cch hoc
nng lc ni tri ngay t nh thng qua vic quan st, chuyn tr v chia s vi con.
Cha m c th gip con tm hiu kh nng bng nhiu cch, v d:
- Hi han v tr chuyn vi con v cc mn hc trng bit con c kh nng
ni tri nhng mn hc no;
- Tm hiu kt qu cc hot ng gio dc nh gio dc th cht, gio dc mi
trng, gio dc ngoi gi ln lp, gio dc ngh thut
- Trao i vi con v nhng hot ng khc nh tham gia lm cn b lp, hot
ng ngoi kha, hot ng th thao, vn ngh, on i, lm bo tng, sinh
hot cng ng
- Quan st cch con tham gia gip cha m nh lm ng, cm nc, qut dn
nh ca, chm em, lm thm
1.2 Xy dng nhn thc bn thn qua cng c trc nghim

Nhn thc bn thn tp trung vo vic tm hiu s thch ngh nghip v kh nng ca
mnh. Mt trong nhng cch cho kt qu nhanh nht, l lm cc Phiu trc nghim
tm hiu s thch v tm hiu kh nng. C th nh sau:
a. Tm hiu s thch
Theo l thuyt hng nghip ca nh tm l hc J. Holland, s thch ngh nghip c
phn ra thnh su nhm:
K thut
Nghin cu
Ngh thut
X hi
Qun l
Nghip v
27
Tm hiu s thch da trn l thuyt Holland c tin hnh theo hai phng php sau:
* Phng php 1
Bc 1: NTV cho NTV th lm 2 Phiu trc nghim v s thch Ph lc 2, phn
Ph lc. Lm xong phiu Trc nghim s thch phn 1 mi lm phiu Trc nghim s
thch phn 2.
Bc 2: NTV tip tc cho NTV tm hiu mt ln na s thch, kh nng ngh nghip
v nhng ngh ph hp bng cch c cc ni dung trong Bng Nhm tnh cch ca
Holland Ph lc 3, phn Ph lc.
Bc 3: i chiu kt qu trc nghim bc 1 vi ni dung trong tng bng xc
nh 3 nhm s thch ni tri theo th t:
Nhm s thch ni tri nht
Nhm s thch ni tri nh
Nhm s thch ni tri th ba
Sau khi hon thnh bc 3, NTV bit c mnh thuc nhm tnh cch no, c nhng
s thch ngh nghip g v ph hp vi nhng cng vic no.
Bc 4: p dng i vi con
NTV (cha/m) hng dn con thc hin 3 bc ca Phng php 1 ti nh.
* Phng php 2
Bc 1: Photo B trc nghim phn Ph lc 4, phn Ph lc ra giy ba cng. Mi b
gm 6 tranh v tn cc nhm s thch c ct ri. B trc nghim ny c th dng cho
nhm xin t vn gm t 4 n 6 ngi, hoc dng cho c nhn u c.
Bc 2: Pht B trc nghim cho nhm hoc c nhn. Thnh vin trong nhm tho lun
v thc hin nhng vic sau:
Ghp tn tng nhm s thch vo tng nhm ngh thch hp. V d: Ghp t c
ch Sng to vo nhm ngh c cc hnh nh din vin ma, chuyn vin trang
im, kin trc s.
Sau khi ghp ht su nhm, in vo ch trng ca tng nhm ngh nhng ngnh,
ngh nghip thch hp vi nhm y. V d: C th in vo ch trng trong nhm s
thch Sng to cc ngh: Ca s, din vin in nh, nh vn, nh bin kch, ...
Chn v ghi tn nhm s thch m mnh thy:
- thch nht (trong trng hp nhm 4-6 ngi th mi ngi t ghi tn nhm s
thch m bn thn thch nht v y l quyt nh c nhn, khng phi ca nhm)
- thch nh
- thch ba
28
Bc 3: NTV c k Ph lc 3 bit thm chi tit v cc nhm s thch. Cc nhm

s thch ca B trc nghim ny tng ng vi cc nhm s thch Holland Ph lc 3
nh sau:
Lm vic s dng tay
K thut
Nghin cu v gii quyt vn
Nghin cu
Sng to
Ngh thut
Gip ngi khc
X hi
Qun l, lnh o, v kinh doanh
Qun l
Lm vic vi s liu
Nghip v
Bc 4: p dng vi con
NTV (cha/m) hng dn con thc hin 3 bc ca Phng php 2 ti nh.
Lu :
C 2 phng php trn u rt tt nu dng cho t vn c nhn. Cn nu t vn
nhm th dng phng php 2 tt hn.
Trc nghim ny nh mt cng c tm hiu s thch, khng nn coi y l cu tr
li hon ton y cho bi ton hng nghip; nn suy ngm xem kt qu trc
nghim c chnh xc hay khng.
b. Tm hiu kh nng
Khi xc nh c mt hoc hai nhm s thch ca mnh, vic tm hiu kh nng ngh
nghip s gip NTV thu hp phm vi tm hiu nhng ngnh ngh ph hp. T , h
gip con ra quyt nh nn theo hc ngnh, ngh no mt cch thc t nht.
Vic tm hiu kh nng c th tin hnh theo hai phng php da trn l thuyt Holland.
*Phng php 1
Bc 1: Lm bi tp tm hiu kh nng ca bn thn
Sau khi hon thnh 2 Phiu trc nghim v s thch Ph lc 2, phn Ph lc v lit k
cc nhm s thch ni tri nht, nhm s thch ni tri nh, nhm s thch ni tri th
ba, hy t xc nh kh nng ca bn thn bng cch in vo trng trong bng sau:
29
Nhng kh nng bn c
trong nhm s thch ny
(cng chi tit cng tt)
Ngnh hc ph hp
vi s thch v kh
nng trong nhm ny
Nhng kh nng bn c
trong nhm s thch ny
Ngnh hc ph hp
vi s thch v kh
nng trong nhm ny
Nhm s thch ni tri nht:

_______________________
Nhm s thch ni tri nh:
_______________________
Nhm s thch ni tri ba:
_______________________
V d:
Nhm s thch ni tri nht:

Nhm ngh thut
V p
Thit k ha
S dng my vi tnh v Thit k mng
rt tt
Trang tr bo tng
Nhm s thch ni tri nh:

Nhm k thut
Thit k ha
Kho tay
Trng cy v nui sc vt Thit k cnh quan
(ch, mo..) tt
Nn tng t st p
Nhm s thch ni tri ba:

Khng c
Bc 2: p dng vi con
Sau khi hiu r cch lm bi tp, cha m s tip tc hng dn con lm bi tp ny nh
xc nh kh nng ca bn thn.
*Phng php 2
Bc 1: Pht B trc nghim Ph lc 5, phn Ph lc ra giy ba cng. Mi b gm
6 tranh v ni dung ca 6 nhm kh nng. B trc nghim c th dng cho nhm t 4
n 6 ngi hoc cho c nhn u c.
Bc 2: Mi nhm hoc mi ngi c pht mt B trc nghim. Thnh vin trong
nhm tho lun v lm nhng vic sau:
Ghp tng nhm kh nng vo tng nhm ngh thch hp. V d: Ghp vo nhm
ngh th iu khc, nha s, lm vn nhm kh nng sau:
30
Ti chi th thao kh tt.

Ti c kh nng dng tay sa cha vt rt tt.
Ti thch lm vic ngoi tri v s dng tay ch to vt.
Ti thch nhn thnh qu ca cng sc mnh.
Bc 3: Sau khi ghp xong su nhm kh nng, ngi c t vn:
in vo ch trng ca tng nhm ngh cc ngh thch hp vi nhm y. (Trong
trng hp nhm 4 - 6 ngi th mi ngi t ghi li kh nng tt nht ca bn
thn v y l quyt nh c nhn, khng phi ca nhm)
V d: C th in vo ch trng trong nhm Kh nng cc ngh cu th bng, th
sa my vi tnh, chuyn vin k thut
Chn v ghi li nhm kh nng m mnh:
- gii nht
- gii nh
- gii ba
i chiu cc nhm kh nng vi su nhm s thch theo bng sau:
Ti gii nhng bi ton kh tt.
Ti c kh nng hc v hiu nhng vn phc tp.
Ti kh gii trong vic tm kim thng tin.
Ti c lp trong t tng v t m v nhng th xung quanh mnh.
Ti kh gii trong vic sng to ra nhng th mi.
Ti kh gii trong vic ngh ra nhng tng mi, v lm cho mi th
tr nn p hn.
Ti c khiu trong vic chi dng c m nhc hay nghe nhc.
Ti thch c c bit v khc vi ngi xung quanh.
Ti kh gii trong vic lng nghe nhng vn ca ngi khc.
Ti khc gii trong vic hiu cm xc ca ngi khc.
Ti kh gii trong vic lm ngi khc cm thy thoi mi v hnh phc.
Ti thch gip ngi khc. Bn b thng tm s vi ti khi h bun.
Ti t tin.
Ti kh gii trong vic ni chuyn trc m ng.
Ti kh gii trong vic lnh o ngi khc.
Bn b thng hi kin ca ti, lng nghe ti, v nghe theo li ti khuyn.
Ti rt ng gi.
Ti lm vic vi s liu kh tt.
Ti kh gii trong vic chi tit.
Ti kh gii trong vic sp xp s vic.
Nhm
K thut
Nhm
Nghin cu
Nhm
Ngh thut
Nhm
X hi
Nhm
Qun l
Nhm
Nghip v
31
Bc 4: Lm bi tp in vo trng trong bng sau:

Nhng kh nng bn c
Ngnh hc ph hp vi
s thch v kh nng
Nhm kh nng gii nht:

______________________
Nhm kh nng gii nh:
______________________
Nhm kh nng gii ba:
______________________
Bc 5: p dng vi con
Sau khi thc hin y 4 bc, cha m v nh hng dn v gip con tm hiu kh
nng theo cch cha m lm.
Lu :
S dng c 2 phng php u rt tt cho t vn c nhn. Cn nu t vn nhm
th dng phng php 2 tt hn.
iu quan trng l suy ngm xem nn p dng kt qu trc nghim vo vic chn
hng hc, chn ngh ca bn thn nh th no cho ph hp. Nu kt hp kt qu
Trc nghim kh nng vi T vn tuyn sinh s gip NTV chn hng hc, chn
ngh rt hiu qu.
2. XY DNG NHN THC NGH NGHIP

Xy dng nhn thc ngh nghip bao gm cc cng vic tm hiu ngh, tm hiu th
trng tuyn dng lao ng, ni o to v tm hiu thng tin tuyn sinh. y l c s
quan trng i chiu vi s thch, kh nng ca bn thn, t a ra quyt nh
chn ngh va ph hp vi nguyn vng, s trng ca bn thn, va ph hp vi nhu
cu lao ng ca x hi.
C th xy dng nhn thc ngh nghip bng cch dng liu php k chuyn (t vn
tng thut) :
2.1 Tm hiu ngh nghip

C nhiu cch tm hiu ngh nghip nh:
c bn m t ngh trong cc sch tham kho v hng nghip,
cc thng bo tuyn dng trn bo,
tra cu trn mng Internet,
xem truyn hnh
32
Cch tt nht l dng liu php k chuyn (t vn tng thut) v k nng t cu hi

khi tm hiu v ngh nghip.
V d:
Khi bit con ca NTV c tng thch th v mt ngnh ngh no , NTV nn hng
dn cho NTV k cho con nghe nhng cu chuyn ngh nghip ca bn thn hoc tm
cch gii thiu con vi bn b ca mnh hoc bn ca bn con tm hiu ngh nghip
mun chn. NTV cng c th gii thiu ngi quen hoc bn b ca mnh ang lm
trong ngh vi NTV h tm hiu ngh. y l mt cch rt hay NTV hiu bit
su hn, y hn v ngh nghip cng nh nhu cu s dng lao ng v th trng
tuyn dng ca ngh .
2.2 Tm hiu ngnh ngh hc v ni o to

Tm hiu thng tin v ngnh ngh hc v ni o to bng cch tr chuyn trc tip vi
hc sinh, sinh vin, anh ch em, h hng, bn b hoc ang hc ngnh ngh v c s
o to . Nu c iu kin, c th n thm c s o to trc tip tr chuyn,
phng vn nhng sinh vin ang hc ti trng.
Bng cch ny, NTV c th thu thp c nhng thng tin st vi thc t, s thy c
nhng mt tch cc, iu hay v c nhng iu d m nu ng ngoi khng th nhn
thy c. T , c s cn nhc nn hay khng nn tip tc chn trng hc v ngnh
ngh ny.
2.3 Tm thng tin v tuyn sinh, ngnh ngh, th trng lao ng

a. Tm thng tin qua bo vit, bo mng
c bo hng ngy, gm bo in (v d: Bo a phng, bo tnh pht hnh, bo
pht hnh ton quc nh Bo Nhn dn, Lao ng, Tui tr, Thanh nin, u t)
v bo mng (v d: Bo Tin nhanh Vit Nam (http://vnexpress.net/), bo Dn Tr
(http://dantri.com.vn/)....).
Tm hiu thng tin trn cc trang thng tin hng nghip, v d: http://www.emchonnghegi.edu.vn/home, http://www.huongnghiepviet.com/...
Chia s nhng tin tc, nhng ti nng hi lin quan n tuyn sinh, nhu cu s
dng lao ng, ngh nghip, th trng tuyn dng trong ba n hoc vo lc c
nh quy qun ng .
Hin nay VVOB Vit Nam h tr cc tnh tham gia chng trnh hng nghip xy
dng Cng thng tin hng nghip, trong c thng tin v th trng tuyn dng:
http://www.emchonnghegi.edu.vn/home (Xin xem Ph lc 6).
33
3. XY DNG K HOCH NGH NGHIP

Xy dng k hoch ngh nghip nhm gip con bit c cc hot ng, cch tin hnh v
thi gian thc hin tng hot ng nhm t c mc tiu ngh nghip. Sau y l mt
s liu php gip con xy dng k hoch ngh nghip khoa hc v ph hp vi thc t.
3.1 S dng liu php tp trung vo gii php

Liu php ny tp trung vo nhng vn kh khn mun c gii quyt thi im
hin ti v tng lai. S dng liu php ny gip con xy dng c mc tiu v xc nh
bin php thc hin trong tng bc t c mc tiu ny4.
Sau mi bui t vn, NTV cn gip NTV tm ra gii php ngn hn v cc bc cn lm
tip theo. Gii php c a ra c th ch l mt bc tin rt nh, nhng nht thit
phi c v n cho thy s tin trin trong TVHN, tip sc cho nim hy vng v ng lc
lm nhng bc tip theo.
ln gp cui cng, NTV hng dn NTV h tr con lp ra k hoch hc tp v k
hoch ngh nghip. K hoch gm c mc tiu (t mc quan trng nhiu nht n
t nht), nhng bc cn lm v cch thc hin tng bc t c mc tiu. (Xem
thm mc Xy dng k hoch ngh nghip trong ti liu dnh cho cha m Gip con hng
nghip, thng 7 - 2013)
V d v liu php tp trung vo gii php:
Sau ln t vn u tin, NTV nhn ra mnh v con cha hiu nhiu v nhng l
thuyt hng nghip. Vic cn lm tip theo l tm hiu bn thn qua trc nghim.
Sau ln th hai, qua lm cc trc nghim, NTV hiu c v s thch v kh nng
ca mnh, ng thi bit cch gip con thc hnh cng c trc nghim tm hiu
v s thch v kh nng.
Sau ln th ba, NTV bit cch tm hiu v th trng tuyn dng v th trng
tuyn sinh. NTV s cng vi con lm bi tp v nh l tm hiu mt ngnh hc v
ngh nghip tng ng vi s thch v kh nng ca con.
Tng t nh vy, sau mi ln t vn, NTV tm ra mt gii php gip cho NTV tin gn
hn n mc tiu cui cng l gip con xy dng k hoch ngh nghip. Vic TVHN kt
thc khi NTV v con hon tt Bn k hoch ngh nghip vi nhng bc thc hin ph
hp vi bn thn v iu kin thc t.
3.2 S dng cc giai on trong t vn hng nghip

Tng giai on trong nm giai on trong t vn hng nghip (trnh by mc 4 Phn II)
hng ti xy dng nhng vic cn lm, cch thc v kt qu cn t tng bc trong
tin trnh t vn hng nghip. Cc cng vic cn lm sau mi giai on t vn cng c
th bao nhiu cng gp phn cho ca t vn hng nghip t kt qu tt by nhiu.
http://www.goodtherapy.org/Solution_Focused_Therapy.html
34
Thay cho li kt lun ti liu ny, chng ti xin c nu mt s im ghi nh m cn b

Hi Ph n cn lu tm cho cha m HS khi tham gia TVHN:
Trnh hai thi cc: Mt l khng tham gia kin, cho con ton quyn quyt nh
chn ngnh ngh, chn trng; Hai l quyt nh thay con v theo li khuyn ca
bn b, h hng hay tro lu trn bo ch, truyn hnh hoc suy ngh bn thn con
cha nh hng c, cn cha bit mnh mun g.
Lng nghe v tn trng kin con v nhn thc ca con v mi trng ngh nghip
hin ti khc rt nhiu so vi thi im cha m trng thnh, do nhu cu tuyn
dng cng khc.
Ch nn ng vai tr l ngi c vn, h tr con chn ngh ph hp; khuyn khch
con ra quyt nh ngh nghip.
Ch khi no con c kh nng lm tt 3 bc trong quy trnh hng nghip (1.
Tm hiu bn thn; 2. Tm hiu th trng tuyn dng lao ng, th trng tuyn
sinh v nhng yu t tc ng, nh hng ti vic chn ngh; 3. Xc nh mc tiu
v xy dng k hoch ngh nghip) th khi con mi c y c s i vo
ngnh hc, ngh nghip la chn.
Nm c l thuyt hng nghip, cc k nng, liu php v cc giai on TVHN
mt cch nhun nhuyn. iu quan trng nht l hnh vi quan tm, c bit l k
nng lng nghe l cha kha thnh cng cho bt c mt cuc tr chuyn no gia
cha m v con.
Nu cha m mun con lm bi trc nghim nh th trc cha m phi thc
hnh trc nghim hiu r cch thc hin tng bc.
35
Phn
IV
MU K HOCH
BI GING
K NNG T VN C NHN LA CHN

V PHT TRIN NGH NGHIP
1. Mc tiu
Sau khi tham gia lp tp hun 3 ngy, HV cn phi:
Hiu c mt s kin thc hng nghip c bn
Hiu c su k nng v hai liu php t vn hng nghip
Thc hnh p dng c l thuyt, k nng, liu php t vn hng nghip
vo tnh hung t vn c th cho cha m hc sinh ti cng ng
Hng dn cho cha m thc hnh hng nghip cho con em trong gia nh
Nng cao vai tr, trch nhim ca bn thn trong vic ph bin nhn rng k
nng t vn c nhn v la chn ngh nghip ti a phng
2. Phng php tp hun
Vi mi m un trong ti liu s c tp hun theo trnh t v phng php sau:
Gii thiu l thuyt: Gii thiu cc l thuyt to nn khung ni dung
p dng: HV c c hi chng kin cc l thuyt c p dng vo thc tin
nh th no v c thi gian, khng gian cn thit thc hnh kin thc mi
Cu hi v tr li: HV a ra cc cu hi tho lun su hn
Lm bi tp nh: HV c yu cu lm bi tp nh cng c kin thc
va tip thu c v chun b cho bi hc ngy hm sau
38
39
H 1
Tp hun vin (THV) yu cu mi ngi n gp mt ngi

khc trong lp chia s mt chuyn vui v gia nh, hoc
ngh nghip ca mnh.
Khi
ng
PHNG
PHP
PHNG
TIN
Nu v d minh ha cho l thuyt ny (C th s dng v d

nu trong cc ti liu hoc v d thc t ph hp) .
Gii thch cho HV hiu c: Khi chn ngh phi chn theo
gc r ca ngh, tc l cn phi da vo s thch ngh nghip,
kh nng, c tnh, gi tr ngh nghip.
*Trnh chiu M hnh l thuyt cy ngh nghip
Phn A: L thuyt: Gii thiu 5 m hnh l thuyt (Ph lc 1, Trnh chiu My tnh,
my chiu
phn Ph lc)
Mun 1 L thuyt ngh nghip c bn
THV k mt cu chuyn v hng nghip dn n kt lun

v vai tr ca cha m trong nh hng ngh nghip cho con.
THV mi mt s ngi ln chia s cu chuyn m mnh nghe

c.
NI DUNG
TT
50
20
THI
GIAN
LU
Mun t n ch ca
ngh nghip cn c k
hoch vi cc hot ng
theo tng bc c th.
Chn ngnh, chn ngh

l phi da vo phn r,
khng chn ngh theo
qu ca cy ngh nghip.
Kt lun:
Cha m lun ng vai tr

rt quan trng trong vic
nh hng ngh nghip
cho con. Do , vic cha
m c nhng hiu nht
nh gip con chn
ngh ph hp l rt cn
thit.
Kt lun:
Mun 1: L thuyt ngh nghip c bn (5 m hnh)

M un 2: Ba k nng t vn u tin - Hnh vi quan tm, k nng t cu hi v k nng phn hi cm xc
NGY TH NHT
TT
THV ngh 2-3 HV chia s cu chuyn ngh nghip

gp trong thc t da trn l thuyt hng nghip m mnh
thch nht.
* Trnh chiu M hnh cha kha xy dng k hoch ngh nghip.

Gii thch v nu v d minh ha
* Trnh chiu L thuyt v tr iu khin. Gii thch v nu v d
* Trnh chiu M hnh l thuyt h thng. Gii thch v nu v d
Tng t nh cc bc trn, THV tip tc:
Hi HV c ch no cha hiu v cn hi v ghi li kin ca

HV.
Da vo v d c nu trong cc ti liu trn nu v d

minh ha cho M hnh lp k hoch ngh.
Gii thch v sao phi tin hnh 3 bc tm hiu (tm hiu bn

thn, tm hiu th trng tuyn dng, tm hiu cc yu t tc
ng/ nh hng) v 4 bc hnh ng (xc nh mc tiu,
ra quyt nh, thc hin k hoch ngh nghip v nh gi)
*Trnh chiu M hnh lp k hoch ngh
Hi HV no c cu hi, thc mc v l thuyt ny v ghi li

kin.
ngh HV chia s v chn ngh theo R hoc chn ngh

theo Qu.
NI DUNG
PHNG
PHP
PHNG
TIN
40
THI
GIAN
LU
41
TT
PHNG
PHP
PHNG
TIN
THV t cu hi cho c lp: L thuyt no quan trng nht? L

thuyt no d hiu v d p dng nht?
THV mi 1 nhm gm 5 thnh vin ln v tng ngi chia s

cu chuyn ngn gn.
Tho lun c lp:
Nhim v: Mi ngi trong nhm mi c 5 pht k li cu

chuyn va c chia s trong nhm c, thi gian tho lun
ca c nhm l 25 pht.
THV chia nhm mi nh sau: chia lp thnh 8 nhm, mi

nhm c 5 ngi n t 5 nhm khc nhau.
Tho lun nhm ln 2:
chuyn ph hp vi l thuyt Cy ngh nghip; Nhm 3, nhm

4 tho lun cu chuyn ph hp vi l thuyt M hnh lp k
hoch ngh; Nhm 5, nhm 6 tho lun cu chuyn ph hp
vi l thuyt H thng; Nhm 7, nhm 8 tho lun cu chuyn
ph hp vi l thuyt V tr iu khin; Nhm 9, nhm 10 tho
lun cu chuyn ph hp vi l thuyt M hnh cha kha xy
dng k hoch ngh.
Chia lp thnh 10 nhm. S ngi trong mi nhm ty thuc Tho lun

vo s lng HV trong lp. Nu lp t HV th c th chia thnh nhm v
5 nhm.
tho lun
Nhim v cho cc nhm: Nhm 1, nhm 2 tho lun cu c lp
Tho lun nhm ln 1:
Phn B: p dng
NI DUNG
15
15
THI
GIAN
LU
H 2
TT
PHNG
PHP
Nhng vn c t ra ca NTV (do HV ng vai) cha

gii quyt ht ngay m s tip tc gii quyt sau khi THV gii
thiu 3 k nng t vn cui cng.
Thc hnh 3 k nng t vn u gia THV v HV trc lp.
Tp hun vin ng vai ngi t vn (sau y vit tt l NTV);

Hc vin ng vai ngi c t vn (vit tt l NTV) (nn
mi HV t nguyn ng vai; khng ch nh bt buc).
Phn B. p dng ng vai, lm mu trc lp 3 k nng t

vn u tin
Gii thiu 3 k nng t vn u tin: Hnh vi quan tm, k nng

t cu hi v k nng phn hi cm xc. (da vo ni dung
trong phn II - K nng v liu php t vn hng nghip ca
Ti liu ny trnh by, gii thch v nu v d v tng k
nng t vn).
Trc khi trnh by l thuyt, THV nu nguyn tc Bo mt

trong t vn: Khng chia s hay ni tn ca ngi c t
vn (sau y vit tt l NTV) vi bt k ai ngoi phng hc v
nh vy, NTV mi c cm gic an tm, tin tng khi chia s.
Phn A. L thuyt
Mun 2: Ba k nng t vn u tin - Hnh vi quan tm, k Trnh chiu

nng t cu hi v k nng phn hi cm xc
Ngh tra
NI DUNG
My tnh,
my chiu
PHNG
TIN
42
60
30
THI
GIAN
Khi t vn, NTV ch a ra

cc gii php. NTV s la
chn gii php thch hp
nht gii quyt vn
ca mnh. NTV khng gii
quyt h nhng vn
m NTV hi.
Khi lm t vn ni chung,
t vn hng nghip ni
ring, NTV cn thc s c
hnh vi quan tm, k nng
lng nghe, k nng t cu
hi. C nh vy, NTV mi
m lng chia s.
Kt lun:
LU
43
TT
PHNG
PHP
PHNG
TIN
Phng vn, trao i v tm hiu ngh nghip ca mt ngi

bn hoc ngi thn; ch khai thc cht li c cc
sau: Cng vic thch nht ca ngi c phng vn l g?
Cng vic khng thch nht l g? Vn quan trng nht
trong hot ng ngh nghip l g?
THV giao bi tp v nh:
Kt lun sau 2 cuc t vn thc hnh p dng 3 k nng t vn

u tin.
Yu cu HV khc trong lp nhn xt b sung.
Sau phn thc hnh ca HV, THV yu cu NTV nhn xt thi

ca NTV, nh: th hin r hnh vi quan tm cha? C
thc s lng nghe khng? Cu hi c s dng khi t vn l
loi cu hi no? Phn hi cm xc ra sao?...
HV thc hnh p dng trc lp 3 k nng t vn u tin: Mi

hai HV khc ln thc hnh p dng trc lp, mt ngi ng
vai NTV, mt ngi ng vai NTV. Ngi ng vai NTV chia
s cu chuyn ca mnh vi NTV. NTV p dng 3 k nng t
vn u tin khi tin hnh t vn.
ngh cc thnh vin trong lp nhn xt v thi , cu hi

ca NTV trong hot ng trn.
Kt thc cuc t vn ln u, NTV ha s tip tc cuc ni

chuyn vi NTV vo ln tip theo v mi mi ngi ni li
nhng iu xy ra trong cuc t vn gia NTV vi NTV
trc lp.
NI DUNG
30
THI
GIAN
LU
TT
Mi ngi vit vo giy v np li cho THV.
3. Mun thay i iu g ca ngy hc hm nay? V sao?
2. Thch nht iu g trong ngy hm nay?
1. Nh nht iu g trong ngy hm nay?
Trc khi kt thc ngy th nht, THV yu cu HV tr li 3 cu

hi sau:
NI DUNG
PHNG
PHP
PHNG
TIN
44
THI
GIAN
LU
45
Mun 3 Ba k nng t vn cui cng : K nng i mt,

tp trung v phn hi tng
H 3
PHNG
TIN
Trnh chiu My tnh,

my chiu
PHNG
PHP
Kt lun: NTV khng a ra cu tr li m ch nh ci gng

ngi i din soi vo , thy c mnh, nhn ra vn
t gii quyt vn v t chu trch nhim vi quyt nh ca
mnh.
THV t cu hi: Nu l NTV, anh/ ch c cu hi no khc

khng?
THV tip tc cuc trao i vi HV ng vai NTV ngy u,

trong vn dng 3 k nng t vn cui cng HV hiu r
hn v cc k nng ny.
*ng vai, lm mu trc lp
Phn B. Thc hnh
THV gii thch, nu v d.
Trnh chiu ln lt cc slide ca mun 3 khi gii thiu, gii

thch trng hp p dng k nng i mt, k nng tp trung
v k nng phn hi tng.
Phn A. L thuyt
NI DUNG
TT
30
THI
GIAN
Mun 3: Ba k nng t vn cui cng - K nng i mt, k nng tp trung v phn hi tng
M un 4: Nghin cu th trng lao ng, Th trng tuyn sinh v Xy dng mng li
NGY TH HAI
NTV khng a ra cu tr
li m ch nh ci gng
ngi i din soi vo
, thy c mnh, nhn
ra vn t gii quyt
vn v t chu trch
nhim vi quyt nh ca
mnh.
Khi t vn, ngi lm t

vn ch a ra cc gii
php. NTV s la chn
gii php thch hp nht
gii quyt vn ca
mnh.
NTV cn thc s c hnh

vi quan tm, k nng lng
nghe, k nng t cu hi.
C nh vy, NTV mi m
lng chia s.
Kt lun:
LU
TT
PHNG
PHP
Sau phn thc hnh, THV t cu hi: Mi ngi nhn xt nh

th no v NTV? v NTV?
Mi 2 HV ca 1 nhm hm trc ng vai trc lp. NTV tip

tc t vn cho NTV v vn c t ra trong ln gp
trc. THV c th h tr cho HV ng vai NTV t cu hi khi Thc hnh
trao i vi NTV.
nhm
* Thc hnh p dng trc lp 6 k nng t vn hng nghip
Ba ngi trong nhm lun phin thc tp ng vai NTV, NTV

(k chuyn) v ngi quan st. Mi lt 10 pht.
- Ngi quan st: quan st xem NTV lm cng vic ca mnh

tt khng, tt ch no, cn ch no c th lm tt hn? Ghi
chp li cho phn hi.
- NTV: tht lng chia s ni bn lng ca mnh
- NTV: lng nghe v thc hnh 6 k nng t vn va hc
Chia lp hc thnh cc nhm 3 ngi. Trong mi nhm, 3

ngi ng 3 vai:
THV nhc li nguyn tc bo mt: Tuyt i khng ni chuyn

v ngi c t vn ngoi phng hp. V d nh, khi ngi
n ti, mt ngi nhc cu chuyn sng nay ca ch tht
cm ng. Ngay c ni vy cng khng c.
* ng vai nhm nh, thc hnh p dng 6 k nng t vn ng vai

hng nghip
NI DUNG
PHNG
TIN
46
30
30
THI
GIAN
LU
47
TT
PHNG
PHP
Ngh tra
PHNG
TIN
+ NTV s la chn gii php thch hp nht gii quyt vn

ca mnh. NTV khng gii quyt h nhng vn m
NTV hi.
+ NTV khng a ra cu tr li m ch nh ci gng ngi

i din soi vo , thy c mnh, nhn ra vn t gii
quyt vn v t chu trch nhim vi quyt nh ca mnh.
NTV phi lun tn trng, khng trch mc, khng phn i,
tch cc h tr gii quyt kh khn.
+ Hnh vi quan tm, k nng lng nghe, k nng t cu hi rt

quan trng .
Kt lun li nhng im chnh trong Mun 2 ( hc hm

trc) v Mun 3; trong nhn mnh 2 kt lun:
Nu cn thi gian, c th mi 1-2 nhm khc ln thc hnh

trc lp. Cng thc hnh c nhiu, mi ngi cng hiu ng vai
r hn cch p dng 6 k nng t vn vo thc t.
Tip tc mi 2 ngi khc ln thc hnh trc lp 6 k nng

t vn hng nghip (Ch : mi ngi tnh nguyn ng vai,
khng p buc).
NI DUNG
30
THI
GIAN
LU
M un 4: Nghin cu th trng lao ng, Th trng tuyn

sinh v Xy dng mng li.
H 4
HV hot ng nhm (nhm 4 ngi) chia s bi tp giao

v nh: Phng vn thng tin ngh nghip. Mi ngi chia s
theo cc gi sau:
+ Cng vic ti phng vn l
+ Ni dung phng vn l
THV lm mu 1 cuc trao i v tm hiu ngh nghip vi mt

HV lm bi tp c lp quan st, bit cch trao i theo
ch Tm hiu ngh nghip. Ch khai thc ngi k
chuyn cht li c cc sau: Cng vic thch nht ca ngi
c phng vn l g? Cng vic khng thch nht l g? Vn
quan trng nht trong hot ng ngh nghip l g?
Phn B. Thc hnh
THV da vo ni dung ca ti liu ny hng dn, gii

thch cc ni dung trong m un ny.
Trnh chiu cc slide ca Mun 4, hng dn HV cch tm

thng tin v cung cp cc a ch HV tm thng tin v:
+ th trng lao ng
+ thng tin tuyn sinh
+ xy dng mng li chuyn nghip
Phn A. L thuyt
NI DUNG
TT
PHNG
TIN
ng vai
Trnh chiu My tnh,

my chiu
PHNG
PHP
48
60
20
THI
GIAN
LU
49
H 5
TT
PHNG
PHP
Phiu trc
nghim v
cc bng
trc nghim
trong ph
lc 2, ph
lc 3, ph
lc 4, ph
lc 5
PHNG
TIN
Gii thiu nh tm l hc Holland v b cng c trc nghim

tm hiu s thch, kh nng xy dng nhn thc bn thn
c xy dng t l thuyt ca ng
THV mi 1-2 ngi t nguyn ln chia s cng vic ca mnh

trc lp.
THV t cu hi: Trong lp c ai mun c chia s cm ngh

ca mnh v cuc phng vn va ri khng?
chn ngh ang lm. Cng c th hi v con ng n vi

cng vic hin nay. Sau khi nghe k, ngi phng vn hi:
Theo ch, mun lm tt cng vic m ch ang lm hin nay,
cn phi c kh nng g? c nhng phm cht g?
a. Xy dng nhn thc bn thn thng qua cng c trc ng vai

nghim
THV mi 1 HV trong lp ln trc lp thc hin mt cuc Lm
phng vn v ngh nghip, THV ng vai ngi phng vn. phiu trc
u tin, ngi phng vn hi ngi c phng vn l do nghim
M un 5: Xy dng nhn thc bn thn thng qua t vn

tng thut; qua Cng c trc nghim v Xy dng ng
lc qua tho lun v l thuyt v tr iu khin
THV hi c lp xem: Bi tp ny c hu dng khng? V sao?
Mi ngi c 10 pht chia s.
+ Nu con ti thch cng vic ny, ti s (hoc s khng) Tho lun

khuyn khch chu theo v...
nhm
NI DUNG
60
THI
GIAN
LU
TT
i din cc nhm trnh by kt qu tho lun nhm v s

thch v kh nng.
Ch : THV cn photo cc phiu trc nghim v cc bng

trong ph lc 2, ph lc 3, ph lc 4, ph lc 5- Phn ph
lc ca ti liu ny trc khi tin hnh hot ng 5.
T chc cho HV thc hnh nhm lm trc nghim v s thch

v kh nng theo l thuyt Holland theo trnh t sau:
+ Lm Phiu trc nghim s thch phn 1 trc. Sau , lm
Phiu trc nghim s thch phn 2 (2 phiu Trc nghim
trong Ph lc 2).
+ Pht b trc nghim s thch v ngh nghip Ph lc 4
cho cc nhm v yu cu cc nhm thc hin cng vic
theo trnh t hng dn mc Tm hiu s thch bng
phng php 2 trong ni dung Xy dng nhn thc bn
thn ca ti liu ny.
+ Pht b trc nghim kh nng v ngh nghip Ph lc
5 cho cc nhm v yu cu cc nhm thc hin cng vic
theo trnh t hng dn mc Tm hiu kh nng bng
phng php 2 trong ni dung Xy dng nhn thc bn
thn ca ti liu ny.
+ Cc nhm i chiu kt qu xc nh s thch ngh nghip,
kh nng vi ni dung trong tng bng cc nhm tnh
cch ca Holland xc nh ngh ph hp vi s thch,
kh nng bn thn.
NI DUNG
PHNG
PHP
PHNG
TIN
50
THI
GIAN
LU
51
TT
Mi ngi vit vo giy v np li cho THV.
PHNG
PHP
PHNG
TIN
3. Mun thay i iu g ca ngy hc hm nay? V sao?
2. Thch nht iu g trong ngy hm nay?
1. Nh nht iu g trong ngy hm nay?
Trc khi kt thc ngy th hai, THV yu cu mi ngi trong

lp tr li cho 3 cu hi sau:
HV tm tt nhng ni dung hc trong ngy th hai.
THV hi c lp: Theo anh/ch, c cng vic no bao gm c ba

nhm s thch khng? (v d: Qun l + Nghip v + x hi)
THV nhn mnh nhng ngh ph hp in hnh trong tng

nhm; c im ca tng nhm.
NI DUNG
THI
GIAN
LU
Mun 5: Xy dng nhn thc bn thn thng qua t vn

tng thut; qua cng c trc nghim; Xy dng ng lc
qua tho lun v l thuyt v tr iu khin (tip theo).
H 5
(tip)
PHNG
PHP
PHNG
TIN
T nhng iu ca NTV k, NTV giao bi tp cho NTV v

nh lm hiu r hn v kh nng, t cht, yu cu ca
Mi 1 HV ln trc lp. THV ng vai NTV, cn HV ng vai

NTV. NTV a ra mt s cu hi NTV ni v: s thch
ngh nghip, kh nng ca bn thn; k v cng vic m
NTV c nguyn vng c lm trong tng lai; nhng hiu
bit v cng vic mun lm nh i hi v kh nng, v t
cht; nhng thng tin thu thp c v cng vic ny...
My tnh
b. Xy dng nhn thc bn thn thng qua t vn tng Thuyt
trnh bng
thut
My chiu
cch chiu
THV trnh chiu slide, gii thch mc ch, cch thc xy dng
slide
nhn thc bn thn thng qua t vn tng thut.
NI DUNG
TT
60
THI
GIAN
Xy dng nhn thc bn

thn qua t vn tng
thut n gin l cch
m NTV hi NTV k
li mong mun, nguyn
vng ngh nghip ca bn
thn. Qua cu chuyn trao
i, NTV hiu r hn v
s thch ngh nghip, kh
nng ca bn thn, yu
cu i hi ca cng vic
m NTV mun chn
Kt lun:
LU
Mun 5: Xy dng nhn thc bn thn thng qua cng c trc nghim, qua t vn tng thut v xy dng ng lc qua tho
lun v l thuyt v tr iu khin (tip theo)
M un 6: Liu php tp trung vo gii php v cc giai on trong t vn hng nghip
Thc hnh tng hp 6 k nng t vn + Liu php k chuyn (t vn tng thut) + Liu php tp trung vo gii php
Gii thiu Ti liu dnh cho cha m Gip con hng nghip
Cc hot ng tip theo kho tp hun v nh gi lp hc
NGY TH BA
52
53
TT
PHNG
PHP
PHNG
TIN
Kt lun: Trong cuc sng c nhiu iu xy ra ngoi mong

mun. Vn quan trng nht l hy nhn nhng s vic xy ra
di gc tch cc c ng lc vt qua, vn ln trong
cuc sng. Ngay trong vn hc hnh v chn ngh ca cc
con cng vy. Bit nhn nhn vn di gc tch cc s
gip cha m v cc con lun tin tng vo la chn ca mnh
v c ng lc thc hin la chn mt cch tt nht.
- THV c th k li cu chuyn v dch gi Bch Lan, Nick Vujicic

(xem ti liu Gip con hng nghip)
- y l l thuyt rt thch hp dng cho cc chu hc tr la

tui 15-18.
- Anh/ch c th nu mt v d trong cuc sng m anh/ch

thy thch hp vi l thuyt ny khng?
THV trnh chiu slide v gii thch: Dng t vn tng thut

tm hiu ng lc ca NTV (ng lc no lm cho NTV c
nguyn vng chn ngh no ?). Sau , gii thiu v l thuyt
v tr iu khin vi NTV v trao i vi ngi c t vn:
c. Xy dng ng lc qua tho lun v l thuyt v tr iu khin
Kt lun v xy dng nhn thc bn thn qua t vn tng thut
Mi 2 HV khc, 1 ngi ng vai NTV, 1 ngi ng vai NTV

thc hin li mt ln na ni dung xy dng nhn thc bn
thn thng qua t vn tng thut trc lp.
cng vic m NTV mun lm trong tng lai. NTV hn ngi

NTV gp vo ln sau.
NI DUNG
THI
GIAN
LU
H7
M un 6: Liu php tp trung vo gii php v cc giai

on trong t vn hng nghip
H6
PHNG
PHP
THV mi 1 HV ln ng vai ngi NTV. THV ng vai NTV v ng vai

a ra cc cu hi t vn, liu php tp trung vo gii php
HV hiu r hn cch thc hnh tng hp 6 k nng t vn
+ t vn tng thut + liu php tp trung vo gii php.
Thc hnh tng hp 6 k nng t vn + Liu php k chuyn

(t vn tng thut) + Liu php tp trung vo gii php
Ngh tra
Gii thiu, gii thch cc giai on t vn hng nghip

gii thch cho HV hiu c mc ch, cc k nng t vn
thng c s dng v kt qu thc hin tng giai on t
vn hng nghip.
Ch : cui mi ln gp phi c mt kt qu, bc tip theo,

v bi tp v nh
Trnh chiu m hnh cha kha XDKHN v dng m hnh

gii thch tng bc trong t vn hng nghip: vng trn
tri, vng trn phi, thn kha. phn thn kha, iu quan
trng nht l phi gip HS chn c gii php ph hp v
t t tng bc tm ra cch gii quyt vn ca bn thn.
THV trnh chiu, gii thch, nu v d minh ha v liu php Trnh chiu
tp trung vo gii php. Lu vi HV: S khc bit gia t vn
tm l ni chung v t vn hng nghip l t vn hng
nghip phi cho gii php d nh n my cng phi c, v
theo tng bc mt.
NI DUNG
TT
PHNG
TIN
54
40
30
THI
GIAN
LU
55
H9
H8
TT
Trnh chiu
PHNG
PHP
Tng kt lp tp hun
Phiu nh
gi
Bt d
Giy Ao,
PHNG
TIN
Mi HV in phiu nh gi kt qu thu c sau kha tp

hun theo cc ni dung sau:
- Kt qu hc tp tng m un
- Chia s ni dung tp hun vi cc HV khc trong lp
- Kt qu thc hnh
- Sau kha tp hun, ch nh nht iu g? Thch nht iu g?
Ni dung no cn cha hiu r?
nh gi kha tp hun
C lp tho lun v cc hot ng tip theo sau tp hun: Tho lun

Lm th no chuyn ti ni dung ny n vi cc CLB ca
Hi LHPN?
Cc hot ng tip theo
S dng ti liu trong nhng hot ng no ti a phng
Cu trc ti liu
Gii thiu mc ch, i tng s dng
Gii thiu Ti liu dnh cho cha m Gip con hng nghip
Thc hnh nhm 2 ngi: mi ngi lun phin ngi ng

vai NTV v NTV. Ngi ng vai NTV n gp t vn vin
xin t vn v trng hp trong gia nh hoc bn b
Yu cu mi HV suy ngh, chun b mt trng hp cn t vn

bit c gia cnh, cm xc ca NTV.
NI DUNG
30
15
THI
GIAN
LU
Phn
V
PH LC
PH LC 1
CC L THUYT C BN V HNG NGHIP
1. L THUYT CY NGH NGHIP5
L thuyt cy ngh nghip l l thuyt c bn nht trong hng nghip.
a. Ni dung ch yu
PHN V. PHN PH LC
Khi chn bt c mt ngnh ngh hc

no, mi ngi u phi da vo s
thch ngh nghip, kh nng (hay
cn gi l nng lc) thc c, c tnh
v gi tr 6 ca bn thn mnh, tc l
da vo r ca cy ngh nghip.
Nu mt ngi quyt tm theo ui
ngnh ngh hc ph hp vi r th
sau khi tt nghip s c nhiu kh
nng thu c nhng qu ngt
trong ngh nghip. H s c nhiu
c hi tm vic tt, d dng c
tuyn dng vo v tr thch hp, mi
trng lm vic tt, lng cao, c
nhiu ngi tn trng...
Cng vic
n nh
c nhiu
ngi tn
trng
Lng
cao
S thch
Kh nng
Mi trng
lm vic tt
C hi
vic lm
Gi tr
ngh nghip
C tnh
Ngoi cc yu t trn, cn cn phi

c nhng yu t khc nh nhu cu
Hnh 1. M hnh l thuyt cy ngh nghip
s dng lao ng, cc k nng tm
kim vic lm, kinh nghim ngoi
lp hc, tm kim c hi ngh nghip Nhng quan trng nht, mang tnh quyt nh
nht vn l quyt nh chn ngnh ngh hc da vo r cy ngh nghip.
b. ngha ca m hnh l thuyt cy ngh nghip

Trong qu trnh la chn ngh nghip, vic tm hiu bn thn bit r s thch, kh
nng, c tnh v gi tr ngh nghip ca chnh mnh l bc u tin v quan trng
nht. Cng hiu r v bn thn, cng c c s khoa hc vng chc chn ngh ph
hp vi r, trnh c tnh trng chn ngh theo qu, chn ngh cm tnh, theo li
khuyn ca ngi khc hoc theo tro lu chung.
Ngun: McAlpine & McCowan, personal communication, December 2011
Gi tr ni n trong hng nghip l gi tr ngh nghip. Gi tr ngh nghip l nhng iu c coi l qu gi, l quan
trng, c ngha nht m mi ngi mong mun t c khi tham gia lao ng ngh nghip. V d: c nhiu ngi
tn trng; c lm vic trong mi trng c c hi pht huy cao kh nng ca bn thn; hoc, c thu nhp cao;
hoc, c c hi thng tin v.vty theo mong mun ca mi ngi.
58
V d di y s lm r hn v ni dung, ngha ca l thuyt cy ngh nghip:

B Hnh c c con gi chun b tt nghip THPT. V chng b khuyn con nn theo
hc ngnh ngn hng v em rut ca ng hin ang lm ph gim c mt ngn
hng ln trong tnh v ha khi con ng b ra trng s m bo c vic lm trong
ngnh. Mt khc, b Hnh ngh rng ngnh Ngn hng l mt ngnh kh n nh,
ph hp vi ph n v c thu nhp cao.
PHN V. PHN PH LC
Con gi b Hnh nghe theo li khuyn ca cha m d bn thn khng yu thch

ngh ny. Em cng bit rng kh nng lm vic vi con s, lm ti chnh ca bn
thn rt hn ch. Tt nghip THPT, em thi vo trng i hc Dn lp Ti chnh _
Ngn hng. Trong sut thi gian hc i hc, em ht sc c gng hon thnh
nhim v hc tp. Em tt nghip ra trng vi kt qu trung bnh. Ngy em tt
nghip cng l lc c rut mt chc, khng ai ng ra xin vic cho em. Vi kt qu
hc tp khng cao, bn thn li khng yu thch, khng c kh nng ni tri trong
ngnh theo hc, em khng kim c vic lm trong ngnh m em theo hc.
Trn y l mt cu chuyn c tht v rt in hnh ca vic mt gia nh quyt nh cho
con theo hc ngnh ngh da vo qu thay v da vo r ca cy ngh nghip.
Nu con gi b Hnh hc ngnh Ti chnh _ Ngn hng v em c s thch, c kh nng
v ti chnh v c nhng k nng cn thit khc th khi ra trng, d ngi c rut c cn
ti chc hay khng, em vn c th tm c mt v tr thch hp trong ngnh Ti chnh _
Ngn hng.
59
2. L THUYT M HNH LP K HOCH NGH7
Ra quyt
nh
3 bc tm hiu:
- Bn thn
- Th trng tuyn dng/lao ng
Bn
thn
nh
gi
Hiu
Th
trng
tuyn
dng
- Nhng tc ng/nh hng
Xc nh
mc tiu
4 bc hnh ng:
- Xc nh mc tiu
- Ra quyt nh
- Thc hin
Nhng tc ng/
nh hng
Thc hin
- nh gi
Cc bc c th thc hin theo bt c th t no
PHN V. PHN PH LC
Hnh 2. M hnh lp k hoch ngh
a. Ni dung ch yu
Lp k hoch ngh l cng vic rt quan trng cn phi lm trc khi chn ngh. iu
ny gip mi ngi bit trc c cc cng vic, cch tin hnh v thi gian cn thit
tin hnh tng cng vic mt cch ch ng, hiu qu.
Lp k hoch ngh c thc hin qua 7 bc: 3 bc tm hiu v 4 bc hnh ng.
* Ba bc tm hiu
Bc 1: Tm hiu bn thn
Tm hiu bn thn l tm hiu v s thch ngh nghip, kh nng, c tnh v gi tr. y
l bc u tin v quan trng nht khi con bn chn ngnh, ngh hc.
C th thc hin bc ny bng nhiu cch khc nhau nh: tm hiu kh nng v kt qu
hc tp cc mn hc; tham gia cc hot ng nh trng, gia nh v cng ng; lm
cc phiu trc nghim v s thch, kh nng, c tnh, gi tr ngh nghip Ch khi no cc
em hiu c bn thn mnh th khi mi c th quyt nh chn ngnh ngh hc da vo
r cy ngh nghip (xem hnh 3. M hnh l thuyt cy ngh nghip). Thc t cho thy,
khng phi ai cng ph hp vi con ng hc hnh v khng phi ngi thnh cng
l nht thit phi c bng i hc hay cao ng. Do , trong qu trnh tm hiu ngnh
Ngun: McAlpine & McCowan, Personal communication, December 2011.
60
ngh cho con, cc bc cha m trc ht cn nhn nhn, nh gi ng nng lc thc t

ca con mnh xem con c sc thi vo i hc hoc theo hc ngnh ngh mong
mun hay khng. Nu khng thi vo i hc th c th hng cho con theo hc trng
cao ng, trng trung cp ngh hoc trng dy ngh.
Bc 2: Tm hiu th trng tuyn dng
Tm c cng vic lm ph hp v n nh l mong c ca HS khi hc xong ngnh ngh.
Nhng iu ny ty thuc rt nhiu vo nhu cu s dng lao ng ca ngnh, ngh m
con bn theo hc. Ni cch khc, l ty thuc vo th trng tuyn dng lao ng ca
ngnh, ngh .
PHN V. PHN PH LC
V vy, cc bc cha m cn tm hiu th trng tuyn dng bit:

Cc cng vic ang c nhu cu s dng lao ng ti a phng, quc gia v
quc t;
Nhng ngh c tim nng pht trin trong tng lai;
Cc yu cu v i hi ca ngh
Nhng ngnh ngh no cng cn tuyn dng nhiu lao ng th nhng ngi hc xong
ngnh ngh cng d c c hi xin vic lm hoc t to vic lm cho bn thn. V d:
Trong thi gian va qua v nhng nm sp ti, ngnh Du lch _ Khch sn _ Nh hng c
xu hng pht trin mnh nc ta, nht l nhng vng c tim nng du lch cao nh
Nng, Nha Trang, Phan Thit, Ngh An, Qung Ninh V vy, nhng em hc ngnh
ny ra trng thng d c vic lm hoc t to c vic lm cho bn thn (nh m
cng ty du lch t nhn, nh hng, qun cm, qun c ph).
Bc 3: Tm hiu cc yu t nh hng n vic chn ngnh hc, chn trng hc v
chn ngh
Vic la chn v theo ui ngnh ngh khng ch ph thuc vo yu t ch quan ca
bn thn ngi m cn chu tc ng ca nhiu yu t khch quan nh hon cnh
gia nh, x hi...
Cc em thanh thiu nin rt d b dao ng
bi kin ca ngi xung quanh, bao gm:
Bn b;
Thy c;
Cha m, ngi thn;
Bo ch, i pht thanh, truyn hnh;
Mng x hi (Facebook)...
V tranh cu b b nh hng
bi cc tc nhn ny
Do , trong giai on ny, nhn

bit y v nhng tc ng v
mc ca tc ng s gip con
bn sng sut, kin nh v bnh
tnh hn trong quyt nh chn
ngnh ngh.
61
*Bn bc hnh ng
Sau khi hon tt ba bc tm hiu v bn thn, th trng tuyn dng v cc yu t nh
hng n vic chn ngh ca con, cc bc cha m hy bt u bn bc hnh ng sau:
Bc 1: Xc nh mc tiu ngh nghip
Mc tiu ngh nghip l ci ch m mi ngi t ra cho hot ng ngh nghip tng
lai, bao gm mc tiu gn v mc tiu xa. Mc tiu gn l ngnh, ngh m mi ngi
chn hc ti mt c s o to ngh no . Mc tiu xa l tm c cng vic mong
mun sau khi ra trng.
PHN V. PHN PH LC
Cho d l mc tiu gn hay mc tiu xa cng cn phi tha mn nhng iu kin c

bn sau:
1. Ngnh, ngh chn hc phi ph hp vi s thch ngh nghip v kh nng ca
bn thn.
2. Ngnh, ngh chn hc phi ph hp vi nhu cu s dng lao ng a phng,
trong khu vc hoc trong nc.
3. Ngnh, ngh v trng chn hc phi ph hp vi hon cnh v kh nng kinh t
ca gia nh.
Bc 2: Ra quyt nh ngh nghip
y l bc quyt nh s theo hc ngnh g, lm ngh g trn c s cc thng tin
tm hiu.
Bc 3: Thc hin quyt nh ngh nghip
bc ny, cn hng cho cc em chun b nhng bc cn thit nh:
Chun b lm h s thi vo trng chn;
N lc hc tp thi u vo;
Chun b vo hc ti trng i hc, cao ng, trung cp ngh hay trng ngh
ng k theo hc (cng c th l chun b tt tm th, k hoch sn sng i lao
ng nu nh khng c kh nng i hc tip sau khi tt nghip THCS hoc THPT).
Bc 4: nh gi
Bc ny c thc hin sau khi cc em tham gia hot ng ngh nghip mt thi
gian. iu ny nhm gip cc em xem xt vic quyt nh ngh nghip:
C thc s ph hp vi bn thn hay khng;
C ng hng khng.
T , cc em c nh hng cho vic thc hin bc k tip m bo t c mc
tiu v s pht trin ngh nghip ca mnh.
62
b. ngha ca l thuyt m hnh lp k hoch ngh

Cn thit phi lp k hoch ngh nghip v chn ngh c mt cuc hnh trnh lu di
vi nhiu cng vic phi lm, t tm hiu bn thn, tm hiu th trng tuyn dng, tm
hiu cc yu t tc ng n vic xc nh mc tiu, ra quyt nh, thc hin quyt nh
v nh gi quyt nh ngh nghip.
Mt im quan trng trong bc ny l khng nn o tng hay m mng xa vi thc
t, khng ph hp vi hon cnh, iu kin kinh t ca gia nh.
V d sau s gip bn hiu r hn v 3 bc tm hiu, 4 bc hnh ng trong m hnh
lp k hoch ngh v ngha ca l thuyt ny:
3 bc tm hiu
PHN V. PHN PH LC
Tm hiu bn thn: Bn l con trai ln trong mt gia nh dn tc thiu s vng

cao ca tnh Qung Nam nhng Bn rt thch nhng cng vic i hi sng to
v thch lm vic vi my mc. Ngay t khi cn hc trung hc c s, bn thn
Bn v cha m em nhn thy em rt c kh nng v hng th trong lnh vc
sa cha, ci tin cng c lao ng v cc my mc, vt dng trong gia nh.
Tm hiu th trng tuyn dng: c thy/ c hng dn, Bn tm hiu v bit
c ngh C kh khng nhng ph hp vi s thch, kh nng ca bn thn m
cn l ngh c nhiu cng ty, doanh nghip c nhu cu tuyn dng. Mt khc,
c chuyn mn v vn ling, ngi hc ngh ny ra c th m c xng c
kh nh ti a phng sn xut, sa cha my mc, ci tin cng c lao ng.
T nhng thng tin nh vy, Bn tip tc tm hiu thng tin v cc trng ngh,
trung tm dy ngh, trng trung cp ngh (TCN), trng cao ng (C), trng
i hc (H) c o to ngh C kh sau khi tt nghip ph thng c th ng
k theo hc. Bn trao i nhng thng tin ny vi cha m v ni vi cha m m
c ln nht ca mnh l sau ny s c theo hc ti trng i hc Bch khoa
Nng tr thnh k s c kh.
Tm hiu yu t tc ng/nh hng: Cha m ni vi Bn rng: Cha m rt ng
h mong mun ca con nhng con cng bit y, thu nhp ca c nh mnh ch
trng ch vo nng la, con tru v my con ln, con g. Ngoi ra, chng c
ngun thu nhp no khc. Kh khn lm con . Bn thn Bn cng nhn thy
cha mnh vi thng nay khng c khe, thnh thong phi i bnh vin. Nh
Bn cn mt a em trai ang hc tiu hc. Hon cnh kinh t ca gia nh Bn
thc s l cn kh khn.
63
4 bc hnh ng
Xc nh mc tiu ngh nghip: Sau khi thc hin 3 bc tm hiu, Bn xc nh
mc tiu ngh nghip ca mnh l theo hc ngh C kh.
Ra quyt nh ngh nghip: Bn lun c m s tr thnh k s c kh. Nhng sau
khi tm hiu v bit r hon cnh gia nh ca mnh, Bn quyt nh sau khi tt
nghip THCS s ng k hc ngh C kh ti trng Cao ng Ngh k thut cng
ngh Dung Qut, ni c tip nhn o to HS trnh tt nghip THCS. Bn v
cha m ca Bn c bit, trng ny va o to ngh, va dy vn ha. Nhng
em c hon cnh kh khn cn c nh trng h tr tin hc v sinh hot ph.
Khi tt nghip, em va c cp bng tt nghip trung cp ngh i lm, va
c nhn bng tt nghip trung hc ph thng. Ngay sau khi nhn bng, Bn
s xin i lm Khu Cng nghip Dung Qut hoc xng c kh nh gn nh
ph gip gia nh. Sau ny, nu c iu kin, Bn s tip tc thc hin c m
ca mnh l thi vo trng i hc Bch khoa Nng. Cha m Bn khuyn
khch, ng h quyt nh ca Bn.
PHN V. PHN PH LC
Thc hin quyt nh ngh nghip: Trong khi cn ang hc trng THCS, cng
vi vic tip tc hc tt cc mn vn ha, Bn s ng k hc ngh C kh Trung
tm K thut Tng hp - Hng nghip ca huyn tm hiu thm v ngh ny.
Cha m Bn lun ng vin, khuyn khch em theo ui c m ngh nghip
ca mnh.
nh gi: Bc ny s c thc hin sau khi Bn thc hin k hoch theo hc
ngh C kh Trng Cao ng ngh K thut cng ngh Dung Qut. Nu quyt
nh ngh nghip ca Bn l ng n th trong sut thi gian hc ngh, Bn s
lun cm thy hng th hc tp, yu thch cc mn hc trong ngh c kh v t
c thnh tch tt. Cn nu trong thi gian hc, Bn cm thy ngh ny khng
ph hp nh mnh ngh, th em s lp li quy trnh, bt u t 3 bc tm hiu,
c mt nh hng ph hp trong tng lai.
64
3. L THUYT H THNG8
a. Ni dung ch yu
Mi ngi l mt c th sng trong mt h thng phc tp, a dng v chu nh hng
t nhiu yu t khc nhau.
mc c nhn, nhng nh hng y n t bn trong, gm: kh nng, s thch,
c tnh, gi tr, tui tc, gii tnh, sc khe
mc x hi, nhng nh hng y l cha m, cc thnh vin khc trong gia
nh, bn b, truyn thng, mng x hi
mc mi trng x hi, nhng tc ng, nh hng y l: v tr a l, hon
cnh kinh t _ x hi, ton cu ha
Truyn
thng
Nhm
dn tc
Gio dc
nim tin
a im
a l
s thch
dn tc
Ti
Trng
hc
sc khe
tui
c tnh
sc khe
Lng xm, x,
huyn, tnh
Tnh trng
kinh t, x hi
ca gia nh
gi tr
gii tnh
t tin
Cng
ng
Gia nh
kin thc v
th gii ngh
th l
PHN V. PHN PH LC
S tc ng ca tng yu t ch quan v khch quan i vi quyt nh chn ngh ca

mi ngi khng nh nhau v n cn ty thuc vo tng thi im, nhn thc, iu kin,
kh nng v phn ng ca mi ngi trc tng yu t.
Th trng
tuyn dng
kh nng
Ton
cu ha
Bn b
Hnh 3. M hnh l thuyt h thng

V d: Do nh hng ca yu t gii, nn vn c s khc nhau trong nh hng chn
ngh cho cc em gi v em trai. Nhiu bc cha m ni rng h khng thy c bt k
ro cn ca vn gii trong khi hng nghip cho con. Mc d h khng phn i
quyt nh ca con trai hay con gi mnh nhng trong thc t, bt bnh ng gii vn
Ngun: McMahon, M., & Patton, W. Career Development and Systems Theory, The Netherlands: Sense Publishers, 2006.
65
n hin trong quan nim truyn thng ca nhiu bc cha m nh: u tin con trai hc
bc hc cao hn; mong mun con trai la chn lm vic trong lnh vc k thut _ cng
ngh, qun i, qun tr kinh doanh. i vi con gi th nh hng chn ngh ngh dy
hc, cc ngh trong ngnh y, ngnh dch v (nu n, ct may, ct un tc, thm m, nh
hng), ngnh ti chnh, ngn hng v t chn nhng ngh trong cc lnh vc k thut
nh in, in t, c kh, xy dng hoc ngh i hi c trnh qun l cao. "Nu ti c
con gi, ti mun chu tr thnh gio vin hoc y t v con gi khng c sc khe tt bng
con trai. Hn na con gi nn lm nhng ngh cho php mnh c thi gian chm sc gia nh
v con ci." (ng Phm Tng Chi, thn Thnh M, x Tam Phc, huyn Ph Ninh, tnh
Qung Nam).
Tuy nhin, hin c nhiu em n tham gia vo cc lnh vc ngh nghip tng nh ch
dnh cho nam gii (cnh st giao thng, xy dng, qun i, li xe) v c nhiu em
nam tham gia vo lnh vc tng chng nh ch c ph n mi lm (nu n, thit k thi
trang v ct may, ct un tc, thm m, gio vin mm non v tiu hc, h l).
b. ngha ca m hnh l thuyt h thng

PHN V. PHN PH LC
Vic chn ngh khng ch ph thuc vo yu t ch quan m chu nh hng mnh m

ca cc yu t khch quan. V vy, trc khi ra quyt nh chn ngh, cng vi vic tm
hiu bn thn, cn phi tm hiu cc yu t khch quan c tc ng n bn thn, c
bit l hon cnh gia nh, nhu cu tuyn dng lao ng ca x hi v cc yu cu, i
hi ca ngh.
V d di y s gip bn hiu r hn m hnh l thuyt h thng trong hng nghip:
ng b Lanh c c con gi rt yu thch ngnh Ti chnh v c nng khiu hc
ngnh ny. Gia nh ng b c iu kin cho con gi theo hc Trng i hc Ti
chnh hoc Hc vin Ngn hng H Ni. Nhng, ng b Lanh v con gi rt phn
vn v hin nay, kinh t ton cu ang trong tnh trng kh khn. Ngnh Ti chnh
_ Ngn hng Vit Nam cng b nh hng, dn n vic sinh vin ngnh ny ra
trng rt kh kim vic lm. Truyn thng trong nc cng a tin nhiu v vic
d tha nhn lc trong ngnh Ti chnh _ Ngn hng.
V vy, ng b Lanh v con gi quyt nh tm hiu thm nhng vn lin quan
trc khi ra quyt nh. Sau mt thi gian tm hiu k cng, ng b Lanh thy rng,
nu con gi ng b yu thch v c nng khiu trong ngnh Ti chnh _ Ngn hng
vn c th chn con ng theo hc ngnh ny c bi nhng l do sau:
Th nht, ngnh Ti chnh Vit Nam nhn chung l tha nhn lc, nhng cc
cng ty a quc gia v cc vn phng i din cng ty nc ngoi vn rt cn
nhn lc gii trong lnh vc ny.
Th hai, con gi ca ng b Lanh tht s yu thch v c nng khiu v ngnh
Ti chnh. y l yu t c bn gip con gi ng b Lanh c ng lc hc
tp t kt qu cao trong qu trnh hc i hc.
66
Th ba, hc ngnh Ti chnh khng c ngha l ch c th lm trong lnh vc

ti chnh sau khi tt nghip. Nu thc s gii, con gi ca ng b Lanh c th
p dng kin thc v k nng hc c t ngnh ny vo nhiu cng vic khc
nh nghin cu th trng, kinh doanh bt ng sn, k ton, thu, v.v...
Cui cng, trong thi gian hc, con gi ca ng b Lanh c th rn luyn thm
nhng kin thc, k nng khc lm tng thm kh nng tuyn dng ca bn
thn nh hc tht gii ting Anh, gii vi tnh, lm vic bn thi gian tch ly
kinh nghim, thc tp ngn hn v tham gia nhng hot ng khc.
Nhng thng tin trn c ng b Lanh trao i, chia s vi con gi. Sau khi phn
tch, ng b Lanh ni vi con gi rng, con hy suy ngh, tm hiu thm cho k
t mnh ra quyt nh theo hc hay khng theo hc ngnh Ti chnh. iu ny rt
quan trng v vic chn ngnh hc, chn ngh s c con gi ca ng b quyt
nh khi c y thng tin cn thit v c s ng thun ca cha m.
PHN V. PHN PH LC
Trong thi i ton cu ha nn kinh t nh hin nay, nc ta s khng c mt ngnh

ngh no mi mi l nng v cng khng c mt ngnh ngh no hon ton khng
cn phi tuyn lao ng. Vic quyt nh hc mt ngnh ngh no khng nn ch da
vo xu hng chung v khng ai bit trc c chuyn g s xy ra do s thay i nhanh
chng v nhu cu s dng lao ng ca cc ngnh ngh trong x hi. Thay vo , mt
quyt nh da vo hiu bit bn thn hay hon cnh gia nh s vng vng hn.
i vi gii tr ton cu, c bit l HS Vit Nam, cha m v thy c c nh hng rt ln
ti quyt nh ngh nghip ca cc em. Trong khi , chnh cc bc cha m v thy c
li d b tc ng bi thng tin trn i, bo, truyn hnh... V vy, khi hng nghip cho
con, bn nn tch cc tm hiu bit r nhng tc ng ny, nht l nhng tc ng
trc tip n quyt nh ngh nghip ca con cng nh nhng h qu m nhng tc
ng y nhm gip con bn ra quyt nh ngh nghip thch hp nht.
67
4. L THUYT NGU NHIN C K HOCH9

a. Ni dung ch yu
Theo l thuyt ny, s may mn hay ngu nhin ng vai tr rt quan trng trong qu trnh
xy dng k hoch ngh nghip ca mi ngi. Tuy nhin, s may mn y khng n mt
cch t nhin m l nhng thnh qu do ta gieo mm t trc, nay thu hoch c.
Bn hy c cu chuyn c tht ca c gio inh Th Bch Nga, Nh gio u t, Hiu
trng Trng THCS V Th Su, huyn i Lc, tnh Qung Nam hiu r hn ni dung
ch yu ca l thuyt ny:
PHN V. PHN PH LC
Cch y lu, lp c Nga ch nhim c mt HS nam rt thch th thao v lun

t im cao mn Th dc. Em rt tch cc tham gia cc cuc thi th dc th thao
do trng, huyn, tnh t chc v lun t gii trong cc cuc thi . Tuy nhin, kh
nng hc cc mn vn ha ca em li rt bnh thng. im s cc bi kim tra, bi
thi cc mn hc ch t c im 5, im 6. Thm ch c mn ch c im 4. Khi
hc n lp 9, em HS gp c Nga v tm s vi c l khng bit c nn tip
tc hc THPT thi vo i hc khng v kh nng hc cc mn vn ha ca em ch
mc trung bnh. Hon cnh gia nh em cng kh khn. Hiu r kh nng, s thch
ca em HS , c Nga khuyn em nn ng k thi vo trng nng khiu th dc
th thao. V nh, em HS ny k li cuc tr chuyn ca mnh vi c gio v ni
vi cha m mong mun ng k thi vo trng nng khiu th dc th thao. Cha m
ng v ng h quyt nh ca con v cha m em cng thy rt r s thch, kh
nng ca con mnh.
Hin nay, em HS gii th dc th thao ca c gio Nga ngy no tr thnh mt
vn ng vin ni ting, ot c nhiu huy chng cc cuc thi trong nc v
quc t. Em lun cm thy hnh phc trong con ng ngh nghip chn.
Nu c gp vn ng vin ni ting trong cu chuyn trn v hi em v con
ng ngh nghip, chc chn em s tr li: iu may mn nht l em c c
c gio ch nhim hiu c kh nng, s thch v a ra li khuyn qu bu v
cha m ng h i vi quyt nh hng i ca mnh. Nhng trong trng hp ny,
c tht s hon ton l s may mn khng nu em HS khng hc tt mn Th
dc, nu khng tham gia cc cuc thi th dc th thao v t c nhiu thnh tch
tt. Ngoi ra, nu em HS khng c nng khiu th dc v khng kh cng luyn
tp th em c c thnh cng nh vy hay khng?
Do , ta c th ni: Em HS lp c Nga ch nhim qu tht rt may mn, nhng iu
may mn y khng t nhin c m n l thnh qu ca nhng ht c gieo
mm trong sut qu trnh em hc trng ph thng.
Ngun: Krumholtz, J. D., & Levin, A. S. Luck is No Accident: Making the Most of Happenstance in Your Life and Career, California,
USA: Impact Publishers California, 2004. L thuyt ny tm dch t thut ng planned happenstance theory v xut hin vo
u nhng nm 2000.
68
b. ngha ca l thuyt ngu nhin c k hoch

S may mn l yu t tc ng tch cc n k hoch ngh nghip tng lai ca mi
ngi. Tuy nhin, s may mn khng n mt cch t nhin m n l h qu ca
nhng vic lm tt, nhng n lc trong qu kh, hin ti v c nhng nhn thc ng v
bn thn tm ra hng i.
Con bn hc gii hay khng, cha phi l yu t quyt nh tt c. iu quan trng
nht i vi con bn by gi l n lc hc tp, tham gia cc hot ng ph hp vi kh
nng, ch ng, tch cc lm nhiu vic tt cho mi ngi xung quanh, vng vng vt
qua cc kh khn, ro cn trong cuc sng cng nh hc tp.
5. L THUYT V TR IU KHIN10
a. Ni dung ch yu
PHN V. PHN PH LC
L thuyt v tr iu khin a ra 2 quan im sng:

(1) Cuc i ca mi ngi l do chnh bn thn ngi lm ch v iu khin. Do
, h c ton quyn lm ch cuc sng, lm ch suy ngh, ni tm ca mnh.
(2) Cuc i ca mi ngi l do vn mnh sp t sn v iu khin. Do , h
lun cho rng mnh c lm g cng khng thay i c s mnh v thng
ngi khc hoc hon cnh lm ch vn mnh ca h.
C th khi qut 2 quan im ca l thuyt v tr iu khin trong s sau:
Ngi khc lm
ch vn mnh
ca ti
Ti lm ch
vn mnh ca
mnh
ni
V tr
iu khin
ngoi
Hnh 4. S minh ha l thuyt v tr iu khin
Ngun: Krumholtz, J. D., & Levin, A. S. Luck is No Accident: Making the Most of Happenstance in Your Life and Career.
California, USA: Impact Publishers California, 2004.
10
69
b. ngha ca l thuyt v tr iu khin

C rt nhiu chuyn xy n trong cuc i mi ngi m chng ta khng c kh nng
trnh n hay iu khin c. V d: ta sinh ra trong gia nh kinh t kh khn hay kh
gi; sinh sng mt quc gia giu c hay chm pht trin; tai nn t nhin xy n khi
ang i ngoi ng... Nhng, ta c ton quyn quyt nh cch ta phn ng li khi
nhng chuyn y xy ra. Nu ta c phn ng mt cch tch cc th s em li kt qu
tch cc v ngc li. Ni cch khc, chng ta khng iu khin c ngoi cnh hay
nhng yu t khch quan, nhng c kh nng 100% iu khin c ni tm mnh. V
vy, ta c kh nng t lm ch vn mnh ca mnh.
L thuyt v tr iu khin lin quan cht ch vi l thuyt ngu nhin c k hoch c
gii thiu trn v cho rng cuc i khng c s may mn n mt cch tnh c, m
ch n khi chng ta to iu kin cho n xy ra.
Sau y l mt s cu chuyn c tht chng minh cho l thuyt ngu nhin c k hoch
v l thuyt v tr iu khin.
PHN V. PHN PH LC
Cu chuyn th nht: Dch gi Nguyn Bch Lan sinh nm 1976 ti Hng H _ Thi
Bnh. Nm 13 tui, Bch Lan mc bnh nan y lon dng c, c phi ngh hc nm
lp 8. Nhng c khng gc ng, khng u hng m vn ln chin thng
s mnh nghit ng. c s gip , ng vin, khuyn khch ca cha m, c t
my m hc ting Anh. Trong 6 nm lin, mi ngy c dnh ra 6 ting t hc
ting Anh. Sau , c m lp dy ting Anh lp hc cy to ti nh. Trong vng 5
nm, c dy ting Anh cho 200 hc tr, gi c ngi tt nghip i hc v
gip c dch sch. Khi bnh lon dng c bin chng sang tim, khng th i ng
c, phi nm lit ging trong cn phng nh, Bch Lan chuyn sang dch cc
tc phm vn hc nc ngoi. Hin nay, c l dch gi ca nhiu tc phm vn hc
c xut bn. Nm 2010, Bch Lan nhn gii thng dch thut ca Hi Nh vn Vit
Nam cho tc phm Triu ph chut v tr thnh hi vin Hi Nh vn. Bch Lan cn
vit v cho xut bn t truyn Khng th gc ng, ng thi l dch gi b t truyn
Cuc sng khng gii hn v ng bao gi gc ng ca Nick Vujicic. C ni rng, i vi
c, 3 cha kha ca s thnh cng l: lng yu i, s kin nhn v nim tin rng d c
thch thc n u cng khng th mnh bng sc mnh ca con ngi.
Cu chuyn th hai: Nick Vujicic sinh ngy 4/12/1982
ti Melbourne, Australia. Anh l mt ngi b tt
nguyn t nh. Khi sinh ra Nick khng c c tay ln
chn. B m anh gn nh ngt i sau khi nhn thy
a con b bng ng thng ca mnh cho i
nhng chnh h li l nhng ngi tn tnh chm sc
v gip anh pht trin nh mt a tr bnh thng.
T khi 18 thng tui, Nick c b dy bi. Nm
6 tui, Nick lm quen vi my vi tnh v gi y anh
c th dng bn chn b to teo c hai ngn nh
xu ca mnh g my tnh vi tc 43 t/pht. Anh
cng hc bng, bi li thm ch l mt tay lt
70
sng rt c. c nhng lc anh cm thy chn chng v b bn b trng ch

giu, bt nt, nhng vi s gip ca gia nh v bn b, anh vt qua tt c tr
ngi . Nick bt u nhng bi din thuyt ca mnh t nm anh 17 tui ti cc nh
th. Cho ti thi im hin ti, tui 31 anh i qua 47 nc din thuyt.
Nhng bi din thuyt ca anh lm lay ng tri tim hng triu c gi trn th
gii bi lng nhit thnh v nhng cu chuyn cm ng. Chng mang ti cho cc
bn tr nim hi vng vo cuc sng, ngh lc vn ln nghch cnh. Nm 1990, Nick
vinh d nhn gii thng "Cng dn tr nc c" cho nhng n lc ca mnh.
PHN V. PHN PH LC
Nm 23 tui, anh ly bng c nhn thng mi vi chuyn mn k hoch ti chnh

v k ton. Khng c tay nhng anh c th chm ti tri tim hng triu ngi. Khng
c chn, Nick vn i ti khp mi ni trn ton th gii. Hin ti, Nick l Ch tch v l
CEO ca t chc quc t Life Without Limbs, l gim c cng ty Attitude Is Altitude,
ng thi l mt din gi c sc truyn cm ln nht v c bit nht hnh tinh. Cun
sch Life without limits (Cuc sng khng gii hn) l cun sch u tay ca Nick k
v nhng n lc ca anh trong sut nhng nm qua. Cun sch c hng triu
c gi trn th gii n nhn v hin c dch v pht hnh ti Vit Nam11. Trong
thi gian t 23 _ 26/ 5/ 2013, Nick Vujicic n Vit Nam v din thuyt trc
hng chc vn khn gi Thnh ph H Ch Minh, thnh ph H Ni. Nhn thy Nick
v nghe cu chuyn ca Nick, mi ngi hiu r hn v Cuc sng khng gii hn v
ng bao gi gc ng m Nick Vujicic vit trong b t truyn ca mnh.
Cu chuyn th ba: y l cu chuyn v nh t ph ngi Hng Kng LiKa-Sing, ngi
giu nht chu vi tng ti sn ln ti 29,7 t la M (tng ng trn 600 nghn t
ng Vit Nam). Nm 12 tui, ng phi b hc i lm v cha mc bnh nng. ng
n lc phn u vn ln khng bit mt mi. T mt cng nhn, ng dn dn c
thng chc thnh ngi qun l nh my nha. Nm 22 tui, c cht vn ling, ng
ng ra lp cng ty ring. n nay, vic kinh doanh ca ng tri di trn nhiu lnh vc,
t vin thng, vn ti n cng ngh sinh hc vi i ng nhn vin ti 52 quc gia12.
Cu chuyn th t: Bn ti c hai ngi con trai, chng may chng ch mt sm t khi
con ch cn nh. Ch mt mnh nui dy con khn ln. n nay, ngi con trai ln ca
ch tt nghip Trng i hc Bch khoa v ang lm vic cho mt cng ty ln.
Ring chu th hai nht quyt khng thi vo i hc mc d sc hc ca chu vo
loi kh. M chu cng mong mun chu thi vo i hc. Ngay t khi hc THCS, chu
th hin r nng khiu ha trn my vi tnh v c am m thc s i vi cng
vic ny. Chu ni vi m rng, sau khi tt nghip THPT, chu mun c hc mt
kha nghip v v ha trn my tnh ca Trng i hc FPT, sau i lm lun.
Hiu r kh nng v nim am m ca con, ch vui v ng vi quyt nh ca con,
khng bt con thi vo i hc na. Chu lm ha s thit k ha y trin vng
cho VCTV Vit Nam vi mc lng trn 10 triu/thng.
Cc cu chuyn c tht trn gip chng ta hiu r hn l thuyt v tr iu khin, ng

thi cng cho thy, hc i hc khng phi l con ng duy nht em n vinh quang,
s nghip cho mi ngi. Vn quan trng nht l mi ngi hy t lm ch bn thn
mnh, phn ng tch cc trc nhng s c xy ra ngoi mun tm ra con ng i
ng n nht cho bn thn.
11
Ngun: www. bing. com.
12
Ngun: Tin nhanh Vn Express- c bo, tin tc online 24h ngy 12 thng 5 nm 2013.
71
6. XY DNG K HOCH NGH NGHIP13

M hnh cha kha xy dng k hoch ngh
Hnh 5. M hnh cha kha xy dng k hoch ngh nghip
PHN V. PHN PH LC
S trn c to ra da trn l thuyt m hnh lp k hoch ngh v l thuyt cy ngh

nghip. Nh cp n phn l thuyt M hnh lp k hoch ngh nghip NTV
gip con hon tt ba bc tm hiu, gm:
Xy dng nhn thc bn thn xem con thch g v gii g
Tm hiu cc ngnh hc cc trng i hc, cao ng, trung cp ngh hay trng
ngh ph hp vi s thch v kh nng con mnh; tham kho xem hc xong cc
ngnh y s lm ngh g, v ngh nghip c vai tr nh th no trong th trng
tuyn dng/lao ng hin ti v tng lai
Cc tc nhn hoc yu t nh hng n quyt nh chn ngnh, ngh ca con
Sau NTV bt u gip con lm bn bc hnh ng, gm:
Xc nh mc tiu ngh nghip, tc l xc nh xem s lm cng vic g trong
tng lai
Ra quyt nh : hc ngnh g? trng no?
Hnh ng: chun b h s ng k d tuyn vo trng v ngnh hc mnh chn.
nh gi xem quyt nh ca con c ng khng sau khi d tuyn, tham gia hc,
sut thi gian hc v tm hiu thm v lnh vc con chn, v.v.
M hnh ny s gip NTV mng tng c nhng bc cn lm trc khi lp k
hoch ngh nghip, v hon tt chng trong sut qu trnh hng nghip ra quyt
nh chn ngnh, chn ngh.
y cng l mt cng c tt NTV t nh gi xem kh nng t vn hng nghip ca
mnh c t hiu qu trong vic gip NTV nh hng ngh nghip hay cha. Mt k
hoch ngh nghip r rng s l minh chng tt nht cho qu trnh HN hiu qu.
Trn y l mt s l thuyt c bn v hng nghip. Hiu r nhng l thuyt hng nghip
s gip NTV vng tin hn trong cuc hnh trnh hng nghip cng NTV. Nhng lc
thy bi ri, b tc trong cng tc HN, bn hy quay li c k v nghin cu nhng l
thuyt ny v y l nn mng ca qu trnh xy dng cng trnh HN ca mi ngi.
13
72
Ngun: Ti liu Qun l hng nghip cp trung hc, Phoenix H Phng Hong, Trn Th Thu, Nguyn Th Chu, 2012
PH LC 2
PHIU TRC NGHIM S THCH (Phn 1)
nh du X vo vung trc mi cu m bn thy ph hp vi mnh. ng suy ngh qu nhiu khi la chn cu tr li.
Thi gian hon thnh : 20 pht.
Mi c nh du s tnh l 1 im, khng phi im cao l lm gii m phi la chn theo ng suy ngh bn thn.
Ti t thy mnh l ngi kh v cc mn th thao.
Ti l ngi yu thch thin nhin.
Ti l ngi hay t m v th gii xung quanh mnh (thin nhin, khng gian, nhng sinh vt sng).
Ti l ngi c lp.
Ti thch sa cha vt, vt dng xung quanh ti.
Ti thch lm vic s dng tay chn (lm vn, sa cha nh ca).
Ti thch tp th dc.
Ti thch dnh dm tin.
Ti thch lm vic cho n khi cng vic hon thnh (khng thch b d vic).
Ti thch lm vic mt mnh.
Cng s im cc c
nh du X v vit s tng
bn di.
Ti l ngi rt hay ti chi tit v cn thn.

Ti t m v mi th.
Ti c th tnh nhng bi ton phc tp.
Ti thch gii cc bi tp ton.
Ti thch s dng my tnh.
Ti rt thch c sch.
Ti thch su tp (, tem, tin ng).
Ti thch tr chi ch.
Ti thch hc cc mn khoa hc.
Ti thch nhng thch thc.
Cng s im cc c
nh du X v vit s tng
bn di.
Ti rt sng to.
Ti thch v, t mu v sn.
Ti c th chi mt nhc c.
Ti thch t thit k qun o cho mnh hoc mc nhng thi trang l v th v.
Ti thch c truyn vin tng, kch v th ca.
Ti thch m thut v th cng.
Ti xem rt nhiu phim.
Ti thch chp hnh mi th (chim, ngi, cnh p).
Ti thch hc mt ngoi ng.
Ti thch ht, ng kch v khiu v.
Cng s im cc c
nh du X v vit s tng
bn di.
Nhm K thut
PHN V. PHN PH LC
____________
Nhm Nghin cu
____________
Nhm Ngh thut

____________
Cng s im cc c
Ti rt thn thin.
nh du X v vit s tng
Ti thch ch dn hoc dy ngi khc.
bn di.
Ti thch ni chuyn trc m ng.
Ti lm vic rt tt trong nhm.
Ti thch iu hnh cc cuc tho lun.
Ti thch gip nhng ngi gp kh khn.
Ti chi cc mn th thao c tnh ng i.
Nhm X hi
Ti thch i d tic.
Ti thch lm quen vi bn mi.
____________
Ti thch lm vic vi cc nhm hot ng x hi ti trng hc, nh th, cha, phng, xm, hay cng ng.
Ti thch hc hi v ti chnh (tin bc).
Ti thch bn cc sn phm (ko, bt vit...).
Ti ngh mnh thuc dng ni ting trng.
Ti thch lnh o nhm v cc cuc tho lun.
Ti thch c bu vo cc v tr quan trng trong nhm hoc cu lc b trong v ngoi nh trng.
Ti thch c quyn v thch v tr lnh o.
Ti mun s hu mt doanh nghip nh.
Ti thch tit kim tin.
Ti thch lm vic cho ti khi cng vic hon tt.
Ti thch mo him v tham gia cc cuc phiu lu mi.
Cng s im cc c
nh du X v vit s tng
bn di.
Ti thch gn gng v ngn np.

Ti thch phng ca ti thng xuyn gn gng v ngn np.
Ti thch su tm cc bi bo v cc s kin ni ting.
Ti thch lp nhng danh sch cc vic cn lm.
Ti thch s dng my tnh.
Ti rt thc t v cn nhc mi chi ph trc khi mua mt th g .
Ti thch nh my bi tp ca trng lp hn l vit tay.
Ti thch m nhn cng vic th k trong mt cu lc b hay nhm.
Khi lm ton, ti hay kim tra li bi lm nhiu ln.
Ti thch vit th.
Cng s im cc c
nh du X v vit s tng
bn di.
Nhm Qun l
____________
Nhm Nghip v
____________
73
PHIU TRC NGHIM S THCH (Phn 2)

Lm phn 1 trc khi lm phn 2. T kt qu ca phn 1, vit s im ca ba nhm cao nht xung di y. Nu bn c
hai hay ba phn bng nhau th cng khng sao. y l kt qu s thch ca bn. Hy dng kt qu trc nghim s thch ca
bn tm hiu bn c tnh cch g v mt s cng vic ph hp vi bn nht.
Hy gch di chn nhng ngh m bn thy thch ct bn phi
Nhm s thch ca bn:
__________
Tng s cao nht
Nhm K thut
l nhng ngi c tnh

thc t.
Nhng ai c kh nng nh
mt vn ng vin th thao
hoc c kh nng nh mt
th my, thch lm vi nhng
vt c th, my mc, dng
c, cy ci, con vt, hoc cc
hot ng ngoi tri.
PHN V. PHN PH LC
Nhm Nghin cu
l nhng ngi thch tm

ti, khm ph, iu tra.
Nhng ai thch quan st, tm
ti, khm ph, hc hi, iu
tra, phn tch, nh gi hoc
gii quyt vn .
_________
__________
Tng s cao th hai
Tng s cao th ba
Ngh nghip bn thch

Vn hnh my, c kh ng dng, bo tr v sa cha t, thit
b in, lp t in, bo hnh, sa cha in- in t , tin
hc, xy dng, trng trt, chn nui, trng rng, nui trng
thy sn, mc dn dng, mc m ngh, nu n, lm vn v
chm sc cy xanh, ct may, thu, an, mc, k thut phng
lab, li xe , li tu, cng ngh thng tin y t iu dng
Cc cng vic hot ng thuc nhm k thut c t cng
nhn bc 2/7, 3/7, cng nhn k thut trnh trung cp
ngh...c o to ti cc c s dy ngh, cc trng trung
cp ngh, trung tm k thut tng hp - hng nghip ca
a phng.
K s t.
K s ch to my.
K s ngnh t ng ha.
K s nng, lm, ng nghip.
K s thit k cnh quang th, cng
trnh cng cng, k s cng ngh may, k
s cng ngh thng tin, bc s
Cc cng vic ny c o to ti cc
trng i hc v cao ng trn ton
quc.
Ngh nghip bn thch

Lp trnh vin, k thut vin y t, k thut vin phng th
nghim, chn nui, th y, k thut vin phc hi rng,
chuyn vin nghin cu th trng, chuyn vin nghin cu
cc lnh vc khoa hc t nhin, khoa hc x hi
Cc ngnh ngh trn c o to ti cc c s dy ngh,
cc trng trung cp ngh, cc trung tm k thut tng hp
_ hng nghip ca a phng. Cc ngnh ngh ny cng
c o to trc tip ti n v tuyn dng sau mt thi
gian thc hnh v lm vic trc tip ti n v .
Nh sinh vt hc.
Nha s/Dc s.
K s phn mm.
Nh kho c hc.
Nh ha hc/vt l hc/a l hc, nh
nghin cu (a cht, s, dn tc hc..),
bc s, ging vin i hc, thc s, tin s
cc ngnh khoa hc t nhin v khoa hc
x hi
trng i hc, cao ng v cc hc vin
trn ton quc.
Nhm Ngh thut
l nhng ngi c s thch

thm m, sng to.
Nhng ai c kh nng ngh
thut, sng tc, trc gic v
thch lm vic trong cc tnh
hung khng c k hoch
trc nh dng tr tng
tng v sng to.
Nhm X hi
l nhng ngi thch

hot ng x hi.
Nhng ai thch lm vic cung
cp hoc lm sng t thng
tin, thch gip , hun
luyn, cha tr hoc chm sc
sc khe cho ngi khc; c
kh nng v ngn ng.
74
Ngh nghip bn thch

Thit k ha, phng vin, th chp nh, ca s, din vin
(in nh, kch, cho, ci lng, tung) th th cng m
ngh (chm khc g, thu tranh, lm gm s, chm
bc), nh bo, bnh lun vin, dn chng trnh, ngi
mu, ngh s biu din nhc c, nh th, o din, chuyn
vin trang im, thit k thi trang, chm sc cy king,
cm hoa, ta rau c, lm hoa
Gim c qung co.

K s thit k ha.
kin trc s, gio vin dy kch, nh vn,
ha s, nhc s, k s thit k mu, ging
vin vn hc
Cc ngnh ngh trn c o to ti cc c s dy ngh, trng i hc, cao ng v cc hc vin,
cc trng trung cp ngh, cc trung tm k thut tng nhc vin trn ton quc.
hp - hng nghip, hi Lin hip ph n, nh vn ha
ca a phng.
Ngh nghip bn thch
Nh hot ng x hi, y t cng ng, dc t, nhn vin
cc cng ty du lch, hng dn vin du lch, hun luyn vin,
t vn hng nghip, dch v khch hng, cn b x hi,
cn b Hi ph n, nhn vin khch sn/ resort., nhn vin
bo him
Gio vin cc cp, t vn vin, bc s,

dc s, lut s, bc s khoa tm thn,
thn kinh, chuyn gia tm l, chuyn gia
t vn hc ng, chuyn gia t vn bt
ng sn
Cc ngnh ngh trn c o to ti cc c s dy ngh, Cc cng vic ny c o to ti cc

cc trng trung cp ngh, cc trung tm kinh t k thut trng i hc, cao ng v cc hc vin,
tng hp v hng nghip, hi Lin hip Ph n, nh vn trn ton quc.
ha ca a phng.
Nhm Qun l
l nhng ngi c s thch

kinh doanh, lnh o,
thuyt phc ngi khc.
Nhng ai thch lm vic vi
nhng ngi khc, c kh
nng tc ng, thuyt phc,
th hin, lnh o hoc
qun l cc mc tiu ca t
chc, cc li ch kinh t.
Ngh nghip bn thch
Cng an, qun i, qun tr kinh doanh, k thut h thng

thng tin, qun tr mng, ch doanh nghip, ch i l
kinh doanh, chuyn vin PR , qun l khch sn, bp trng
khch sn cao cp, k ton
cc trng trung cp ngh, cc trng trung cp cnh st,
trung cp qun s, cc trung tm k thut tng hp - hng
nghip, Hi Lin hip ph n, nh vn ha ca a phng.
Qun l khch sn, gim c tn dng,

gim c ngn hng, s quan cng an, s
quan qun i, chnh n, vin kim st
nhn dn, qun l gio dc cc cp, k
ton trng.
trng i hc, cao ng v cc hc
vin, trn ton quc.
Nhm Nghip v
Nhng ai thch lm vic vi

d liu, con s; c kh nng
lm vic vn phng, thng
k; thc hin cc cng vic
i hi chi tit, t m, cn
thn hoc lm theo hng
dn ca ngi khc.
Ngh nghip bn thch
K ton, thanh tra cc ban ngnh, th th, th k, nhn vin

lu tr, nhn vin vn phng, chuyn vin thu, th qu,
k ton vin, tip tn, bu in, nhn vin ngn hng
cc trng trung cp ngh, cc trung tm k thut tng
hp - hng nghip, Hi Lin hip Ph n, nh vn ha
ca a phng.
C nhn cc ngnh ngn hng, ti chnh,

hnh chnh tng hp, t chc cn b,
gio vin, kim ton vin, nghin cu
vin, lut s, cng an hnh s
trng i hc, cao ng v cc hc
vin, trn ton quc.
PHN V. PHN PH LC
l nhng ngi thch

nguyn tc, lm vic vi
con s, bo co hoc lm
vic vi my mc c
sp t trt t.
75
PH LC 3
CC NHM TNH CCH THEO L THUYT MT M HOLLAND
1. NHM K THUT
Kiu thc t c th _ thao tc k thut (k hiu KT)
1. c im
Nhng ngi nhm k thut c s thch v kh nng khm ph, s dng my mc,
lm nhng cng vic s dng thao tc tay chn nh cc ngnh ngh thuc v c
kh, t, in, tin hc hoc cc ngnh ngh i hi s kho lo ca tay chn nh th
thao, nu nng, chm sc cy xanh, th cng m ngh...
PHN V. PHN PH LC
Kh nng ca nhng ngi thuc nhm ny cn phi tha mn cc yu cu sau:

Thc t _ c th.
Th lc tt _ suy ngh thc t.
T duy, tr nh tt.
Say m, nghim tc thc hin cc quy trnh k thut.
Sng to, kho tay, t m.
Nng lc ch vng vng.
Th lc tt.
Tr tng tng khng gian tt.
Phn ng cm gic/ vn ng nhanh, chnh xc.
Chu ng trng thi cng thng.
Kin tr, nhy cm.
Kh cht thn kinh n nh.
2. Mi trng lm vic tng ng

Cc cng vic lin quan n iu khin my mc, vt hoc chm sc, bo v vt
nui, cy trng; lm vic ngoi tri, i hi s kho lo chn tay khi s dng cc
cng c, my mc hoc trong hot ng th thao.
Ngh ph hp in hnh: chm sc cy _ con, iu khin, s dng, sa cha my
mc, ngh th cng, hun luyn vin th hnh, cnh st, cu ho
Chng ch nh ca nhng cng vic trn13:
D ng du m, ha cht.
Lao, hen, hp van tim, vim thn.
13
76
Chng ch nh trong ngh nghip c ngha l khng nn lm ngh thuc nhm ny nu ngi no b mc cc tt
hoc bnh m ngh khng chp nhn nh cc tt hoc bnh k trn.
Lon th, lon sc, m mu.

Run tay v m hi qu nhiu.
Tm l khng n nh.
3. Cc ngnh ngh o to
Vn hnh my, ch to my, c kh ng dng, t ng, bo tr v sa cha t, thit
b in, lp t in, bo hnh, sa cha in _ in t , tin hc, xy dng, trng trt,
chn nui, trng rng, nui trng thy sn, mc dn dng, mc m ngh, th thao,
nu n, lm vn v chm sc cy xanh, may mc, thu ngh thut, an, mc, lm
hoa, iu khc, nhn vin k thut phng lab, ti x, li tu
PHN V. PHN PH LC
in, c kh, t, cng ngh thng tin, k thut nu n, k thut cnh quan v mi
trng, k thut chm sc cy cnh, may dn dng, may cng nghip, k thut lm
vn, k thut nui trng thy sn
Cc cng vic hot ng thuc nhm k thut c t cng nhn bc 2/7, 3/7, cng
nhn k thut trnh trung cp ngh, k s thc hnh, ch to, sn xut, kim tra,
iu khin h thng, gia cng, ch bin c _ ha _ in _ in t, t, u bp
Hin nay, tt c cc ngnh ngh ny u c o to ti cc trung tm K thut tng
hp _ hng nghip, trung tm dy ngh ca a phng, cc trng trung cp ngh,
trung cp chuyn nghip, cc trng cao ng ngh, i hc vng v Trung ng.
77
3. NHM NGH THUT
Kiu ngi sng to t do _ vn hc _ ngh thut (k hiu NT)
1. c im
Nhng ngi nhm ngh thut rt thch v c kh nng lm vic thin v tnh cht
ngh thut nh vn chng, v, thit k m thut, o din, ngh s
y l dng ngh ang pht trin mnh theo nhu cu x hi. Cng trong nhm ny
l cc nh vn, cc bin kch, ngh s, ca s, nhc s, ha s
Kh nng ca ngi thuc nhm ny cn phi tha mn cc yu cu sau:
Sng to _ T do:
Sng to, linh hot v thng minh.
Kin tr, nhy cm.
PHN V. PHN PH LC
Tinh thn phc v t nguyn.

C tnh tng tng khng gian v nhn bit tt hnh dng vt th.
C kh nng sng thch ng.
Din t ngn t lch s, r rng.
Hiu bit v lch s, vn ha, chnh tr.

Sng tc trong cc lnh vc vn ha, ngh thut, kin trc, hi ha, th cng m
ngh; biu din vn ha, ngh thut, dn chng trnh.
Ngh ph hp in hnh: vit vn, ngh s nhip nh, ngh s biu din (nhc, kch,
ht ma.), ho s, nhc s, nh iu khc hay nh thit k mu, ging vin vn hc
Chng ch nh:
Bnh lao, truyn nhim.
D tt, ni ngng, ic.
3. Cc ngnh ngh o to
Nh vn, kin trc s, ha s, nhc s, ca s, din vin (in nh, kch, cho, ci lng,
tung) th th cng m ngh (chm khc g, thu tranh, lm gm s, chm
bc), nh bo, bnh lun vin, dn chng trnh, ngi mu, ngh s biu din
nhc c, o din, chuyn vin trang im, thit k thi trang, kin trc s
Hin nay,ctt c cc ngnh ngh ny u c o to ti cc trung tm k thut
tng hp _ hng nghip ca a phng, cc trng trung cp chuyn nghip, cc
trng i hc vng v i hc trn ton quc.
78
4. NHM X HI
Kiu ngi linh hot qung giao _ phc v x hi (k hiu XH)
1. c im
Nhng ngi nhm x hi c s thch v c kh nng lm vic, giao tip ngi vi
ngi, thch i y, i . Cng trong nhm ny l gio vin, t vn vin, bc s, lut s...
Qung giao _ Linh hot:
C kh nng tng kt, quy np, din dch.
Bit lng nghe, lng nghe tch cc, c phn hi.
Sng to, linh hot, thng minh.
Tuyt i tn trng kin thn ch.
Nng lc ch vng vng.
Kin tr, nhy cm.
Lch thip.
Thn kinh vng mnh, t kim ch tt.
Tn trng mi ngi.
Sc khe tt, bn b.
C tnh sng to.
Tinh thn phc v t nguyn.
PHN V. PHN PH LC

Lm cc cng vic trong mi trng mang tnh x hi cao, thng xuyn giao tip
vi ngi khc hoc c nhiu c hi gip , hun luyn, ch dn ngi khc.
Ngh ph hp in hnh: s phm, y khoa, dc khoa, lut s, tm l gio dc, du
lch, x hi hc
Chng ch nh i vi nhng ngi mc cc bnh sau:
Lao.
Thiu mu.
Tm thn khng n nh.
Bnh truyn nhim.
3. Cc ngnh ngh o to
Gio vin cc cp, t vn vin, bc s, dc s, y t, dc t, nhn vin cc cng ty du
lch, hng dn vin du lch, lut s, hun luyn vin, t vn hng nghip, dch v
khch hng, cn b x hi, cn b Hi Ph n, nhn vin khch sn/ Resort...
Hin nay tt c cc ngnh ngh ny u c o to ti cc trung tm k thut tng
hp _ hng nghip, trung tm dy ngh ca a phng, cc trng trung cp
chuyn nghip v cc trng i hc vng v Trung ng.
79
5. NHM QUN L
Kiu ngi ch ng uy quyn _ dng nghip qun l (k hiu QL)
1. c im
Nhng ngi nhm qun l c s thch v kh nng lm vic thin v ra lnh cho
ngi khc v lnh o mt nhm ngi hay c mt tp th ln. Ngh thuc nhm
ny mang tnh cht qun l nh cng an, s quan, qun tr kinh doanh, k thut cng
ngh, qun l chuyn nghip, iu hnh hot ng h thng c tm c nh hng
rng ln vi nhiu con ngi, nhiu vn cp kinh t, v m.
PHN V. PHN PH LC
Ch ngha - Uy quyn:
Nh qun tr theo quan nim mi, trnh c quyn, c quyn.
Tr tu l mt quyn lc.
Tnh cch cng ngh, biu hin t vc dng n t th i ng, n ni.
L ngi c k nng sng: hi ha, thch ng, sng sut, tnh to, c h thn kinh
vng , bnh tnh xt on tnh hnh, i tng, c tr nh tt, tp trung su, bn vng.
i hi phi c cc k nng:
Kin to t chc.
Xy dng gi tr mi cho t chc.
To ra ng lc hot ng.
Khng ngng t gio dc v gio dc thuc cp, xy dng t chc hc tp.

Mi trng lm vic mang tnh cht qun l, lnh o, ra lnh cho ngi khc v thc
hin cc chc nng:
iu hnh chung.
Ch tr sn xut.
iu phi thng tin, chin lc giao tip.
Gim st tng giai on; tr gio.
To iu kin ha hp v hi nhp.
Ngh ph hp in hnh: nh lnh o, ch doanh nghip, gim c iu hnh, hiu
trng, lut s
3. Cc ngnh ngh o to
Cng an, s quan qun i, qun tr kinh doanh, k thut cng ngh, ch doanh
nghip, chuyn vin PR (pi-a), qun l khch sn, bp trng khch sn cao cp,
qun l gio dc cc cp
Hin nay tt c cc ngnh ngh ny u c o to ti cc trung tm k thut tng
hp _ hng nghip, trung tm dy ngh ca a phng, cc trng trung cp
chuyn nghip, cc trng i hc vng v i hc trn ton quc.
80
6. NHM NGHIP V
Kiu ngi thn trng, n np _ nghip v quy c (k hiu NV)
1. c im
Nhng ngi nhm nghip v c s thch v c kh nng lm vic vn phng,
lm cc cng vic s sch nh cc ngnh ngh v vn th, hnh chnh, ti v, bu
in, tip tn....
Nhm ngh ny i hi phi c hot ng giao tip vi nhiu ngi, vi nhiu cng
vic, c nghip v, c hun luyn t trung cp n i hc trong doanh nghip,
trong hot ng phc v cng cng
Nn np _ thn trng
Lnh hi din t ngn t lch s, hp dn, r rng.
Thn trng nhng nhanh nhn.
ng x kp thi, sing nng.
Hiu bit v lch s, chnh tr, vn ho, ngh thut
Hiu r ngi i thoi.
Lm vic ngn np, iu , khng nhm ln.
C tr nh tt.
T tin, bit iu tit, kim ch.
C kh nng hot ng c lp.
Gii ngoi ng v tm l ng x.
X l thng tin tt.
PHN V. PHN PH LC

Mi trng lm vic mang tnh cht giao tip s vic vi nhiu ngi, nhiu cng
vic, i hi c tnh nghip v nh lu tr vn th, k ton, ti chnh, tn dng
Ngh ph hp in hnh: nhn vin ngn hng, k ton, th k vn phng, bin tp vin
Chng ch nh
Bnh lao, bnh truyn nhim.
D tt, ni ngng, ic.
3. Cc ngnh ngh o to
Th k, nhn vin lu tr, th vin, nhn vin vn phng, chuyn vin thu, th qu,
k ton vin, tip tn, bu in, nhn vin ngn hng
Hin nay tt c cc ngnh ngh ny u c o to ti trung tm k thut tng hp
_ hng nghip, trung tm dy ngh ca a phng, cc trng trung cp chuyn
nghip v cc trng i hc vng, Trung ng
81
PH LC 4
B PHIU TRC NGHIM KH NNG V NGH NGHIP
Nha s
Th iu khc
S THCH?
PHN V. PHN PH LC
K thut
Lm vn
Khoa hc gia
S THCH?
Lp trnh vin
82
Qun l nh hng
Ch doanh nghip
PHN V. PHN PH LC
S THCH?
Qun l khch sn
Ph t vn phng
T vn thu
S THCH?
K ton vin
83
Din vin ma
Chuyn vin trang im
S THCH?
PHN V. PHN PH LC
Gio vin
T vn vin
S THCH?
84
Kin trc s
Y t
Qun l, lnh o v kinh doanh

Sng to
Lm vic s dng tay
PHN V. PHN PH LC
Gip ngi khc

Lm vic vi s liu
Nghin cu v gii quyt vn
85
PH LC 5
B PHIU TRC NGHIM KH NNG V NGH NGHIP
Nha s
Th iu khc
KH NNG?
PHN V. PHN PH LC
K thut
Lm vn
Khoa hc gia
KH NNG?
Lp trnh vin
86
Qun l nh hng
Ch doanh nghip
PHN V. PHN PH LC
KH NNG?
Qun l khch sn
Ph t vn phng
T vn thu
KH NNG?
K ton vin
87
Din vin ma
Chuyn vin trang im
KH NNG?
PHN V. PHN PH LC
Gio vin
T vn vin
KH NNG?
88
Kin trc s
Y t

Ti gii nhng bi ton kh tt.
Ti c kh nng hc v hiu nhng vn phc tp.
Ti kh gii trong vic tm kim thng tin.
Ti c lp trong t tng v t m v nhng th xung
quanh mnh.
PHN V. PHN PH LC
Ti kh gii trong vic sng to ra nhng th mi.

Ti kh gii trong vic ngh ra nhng tng mi, v lm
cho mi th tr nn p hn.
Ti c khiu trong vic chi dng c m nhc hay nghe
nhc.
Ti kh gii trong vic lng nghe nhng vn ca ngi
khc.
Ti kh gii trong vic hiu cm xc ca ngi khc.
Ti kh gii trong vic lm ngi khc cm thy thoi mi
v hnh phc.
Ti thch gip ngi khc. Bn b thng tm s vi ti
khi h bun.
Ti t tin.
Ti kh gii trong vic ni chuyn trc m ng.
Ti kh gii trong vic lnh o ngi khc.
Bn b thng hi kin ca ti, lng nghe ti, v nghe
theo li ti khuyn.
Ti rt ng gi.
Ti lm vic vi s liu kh tt.
Ti kh gii trong vic chi tit.
Ti kh gii trong vic sp xp s vic.
89
PH LC 6
GII THIU CNG THNG TIN IN T: EM CHN NGH G?
Trong thi i cng ngh thng tin pht trin mnh m nh hin nay, cng thng tin
in t (Portal) c hiu nh l mt trang web m t , ngi s dng c th d dng
truy xut cc trang web v cc dch v thng tin khc trn mng my tnh l ngun cung
cp mi thng tin v vn ha, kinh t, x hi cp nht nht, nhanh nht, nhiu nht,
ng thi n cng gip cho mi ngi kt ni vi nhau mt cch d dng, nhanh chng.
Trong thi gian qua, VVOB Vit Nam h tr cho cc tnh tham gia chng trnh hng
nghip cng thng tin in t http://www.emchonnghegi.edu.vn (c th gi l cng
thng tin em chn ngh g)
PHN V. PHN PH LC
Di y l mt vi nt v cng thng tin in t ny:
1. C ch hot ng
Cng thng tin ny c xy dng nhm xut bn thng tin v lin kt cc thng tin v
hng nghip. Ni dung chnh ca cng thng tin l h thng cc lin kt ti cc a ch
c sn trn Internet v c nhm thnh cc ch khc nhau lin quan ti cc hot
ng hng nghip ca hc sinh, gio vin, t vn vin v cha m.
Ngi dng c th ng gp ng link theo cc tiu ch c cng b trn cng
thng tin. Tuy nhin, ng link ny cha xut hin trn cng thng tin cho ti khi
ngi qun tr cho php hin th.
a ch ca cng thng tin ny l: http://www.emchonnghegi.edu.vn
90
2. Ni dung
Cng thng tin Em chn ngh g? c nhng ni dung chnh sau:
Cng thng tin

y l phn chnh ca cng thng tin bao gm 11 nhm vn lin quan ti thng tin
v cc hot ng hng nghip: 1.1. Vic tm ngi; 1.2. Ngh nghip; 1.3. Th trng lao
ng; 1.4. S a dng v cc c hi cng bng; 1.5. Doanh nghip; 1.6. Gio dc v o
to; 1.7. T nh gi; 1.8. Lut Lao ng v cc quy nh; 1.9. Gng sng thnh t; 1.10.
Tin tc din n; 1.11. Gii tr.
Mi nhm vn c chia tch thnh cc ch nh v l ni cha cc ng lin kt.
Trang ny cn l ni ng ti cc thng tin, s kin lin quan ti chng trnh hng
nghip v l ni cng b tiu ch la chn ng lin kt v cho php ngi s dng
ng gp lin kt mi cng nh bo cc ng lin kt khng cn tn ti.
PHN V. PHN PH LC
Ngi dng
Ni dung trang ny nh hng s dng cng thng tin cho HS, gio vin, cha m trn
cc phng din: Khi no? Ti sao? Thng tin g? Nh th no?
V chng ti
Ni dung trang ny gii thiu v t chc VVOB Vit Nam v chng trnh hng nghip
ca VVOB giai on 2011 _ 2013.
Lin h
Ni dung trang ny gii thiu a ch lin h ca t chc v thnh vin thuc VVOB
trong chng trnh hng nghip. Trang ny cng cho php ngi dng gi email ti
chng trnh v cc xut, yu cu lin quan ti chng trnh, lin quan ti hot ng
hng nghip.
Tin tc
Ni dung trang ny gii thiu cc tin tc, s kin trong khun kh chng trnh hng
nghip cng nh cc s kin, thng tin hng nghip trong phm vi quc gia.
Ti liu
Trang ny cung cp h thng cc ti liu lin quan ti hot ng hng nghip c
pht trin bi chng trnh.
Trn y l mt s ni dung chnh ca cng thng tin in t "em chn ngh g" do VVOB
h tr cc tnh tham gia chng trnh hng nghip xy dng v lin kt. Bn c th truy
cp bt c lc no tm nhng thng tin, cng c trong qu trnh gip con bn hng
nghip. Ngoi ra, bn c th chia s nhng kinh nghim gip con hng nghip, nhng
cu chuyn ngh nghip, nhng thng tin lin quan n hng nghip qua cng thng tin
in t ny lm cho ni dung ca cng thng tin ny ngy cng phong ph v hu ch.
91
TI LIU THAM KHO

VVOB Vit Nam, Tm nhn Hng nghip ca tnh Ngh An v Qung Nam, 2012
H Phng Hong Phoenix, Nguyn Th Chu, T vn c nhn v khm ph, la chn
v pht trin ngh nghip cho hc sinh trung hc, 2012
H Phng Hong Phoenix, Trn Th Thu, Nguyn Th Chu, Qun l hng nghip
cp trung hc, 2012
McCowan, C., personal communication, December 2011
McAlpine & McCowan, personal communication, December 2011
McMahon, M. & Watson, M. Story crafting: strategies for facilitating narrative career
counselling, International Journal for Educational and Vocational Guidance, 2012
PHN V. PHN PH LC
Microskills Hierarchy. Retrieved at mypage.siu.edu/gmieling/493/EPSYCHAPTER%208.ppt

Nguyen, T. ti nghin cu tin s, 2012
Patton, W. & McMahon, M. (2006) The System Theory Framework Of Career
Development And Counselling: Connecting Theory And Practice. International Journal
for the Advancement of Counselling 28(2): pp. 153-166
Tillman, Diane. (2002). Theoretical Background and Support for Living Values: An
Educational Program: www.livingvalues.net/pdf/lvTheoreticalBackgoundandSupport.pdf
92
NH XUT BN I HC QUC GIA H NI

a ch: 16 Hng Chui, Hai B Trng, H Ni
in thoi: Bin tp - Ch bn: 04.3971 4896
Hnh chnh: 04.3971 4899 * Tng bin tp:04.3971 5011
Fax: 04.3971 4899
K NNG T VN C NHN V LA CHN

V PHT TRIN NGH NGHIP
Chu trch nhim xut bn:

Gim c - Tng bin tp TS. PHM TH TRM
Bin tp ni dung
L TH BCH
K thut vi tnh:
HONG HIN
i tc lin kt xut bn:
CNG TY CP IN LA BN
TI LIU KHNG BN
Bn quyn: Hi Lin hip Ph n Vit Nam
Quy nh sao chp: C th sao chp, trch dn cun sch ny nhm phc v hot ng gio dc
hoc cc mc ch phi thng mi khc, tuy nhin cn ghi r ngun ti liu khi sao chp hoc trch dn.
M s: 2L - 361H2013
In 6000 cun kh A4, ti CNG TY CP IN LA BN
S xut bn: 992 - 2013/CXB/01-156HQGHN, ngy 31/7/2013
Quyt nh xut bn s: 320LK/XHQ - NXBHQGHN
In xong v np lu chiu qu III nm 2013

VN PHNG VVOB VIT NAM
a ch: Phng 307, A3, Nh khch Tho Vin, 1B Bc Sn, Ngc H, Ba nh, H Ni
in thoi: (84-4) 3848 9394 | Fax: (84-4) 3734 7290 | Website: www.vvob.be/vietnam
94

Ki Nang Tu Van Ca Nhan Ve Lua Chon Va Phat Trien Nghe Final 130806 1 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ki Nang Tu Van Ca Nhan Ve Lua Chon Va Phat Trien Nghe Final 130806 1 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chu trch nhim ni dung:

Ban Gia nh X hi, Hi Lin hip Ph n Vit Nam

GII THIU TI LIU

PHN I. MT S VN CHUNG V T VN HNG NGHIP

PHN II. CC K NNG V LIU PHP T VN HNG NGHIP 13

PHN IV. MU K HOCH BI GING

TI LIU THAM KHO

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

Gio dc hng nghip

Khung pht trin ngh nghip

Ngi lm t vn hng nghip

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

PHN I. MT S VN CHUNG V T VN HNG NGHIP

Trong chng trnh gio dc hng nghip do B Gio dc v o to quy nh T vn

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

GII THIU TI LIU

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

Phn II. Cc k nng v liu php t vn hng nghip

PHN I. MT S VN CHUNG V T VN HNG NGHIP

Phn III. Vn dng cc k nng v liu php t vn hng nghip vo vic h tr cc

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

1. KHI NIM T VN HNG NGHIP

PHN I. MT S VN CHUNG V T VN HNG NGHIP

Ty theo i tng v nhu cu, t vn hng nghip c th l:

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

Cng tc t vn hng nghip ch trng n cc nhim v ch yu sau:

PHN I. MT S VN CHUNG V T VN HNG NGHIP

v Bng 1: Nng lc hng nghip cn c ca HS

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

4. NGHA CA VIC CHA M THAM GIA T VN HNG NGHIP

PHN I. MT S VN CHUNG V T VN HNG NGHIP

5. PHN LOI T VN HNG NGHIP

5.1 T vn s b n gin, d thc hin, khng i hi phi c thit b, phng tin k

5.2 T vn chuyn su phc tp hn nhiu, cn c chuyn gia t vn c o to c

kin thc su, rng nh tm l hc la tui, tm l hc lao ng, tm l hc ngh nghip, tm l

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

6. CC IU KIN THC HIN T VN HNG NGHIP THNH CNG

6.1 Kin thc

PHN I. MT S VN CHUNG V T VN HNG NGHIP

NTV cn phi c nhng kin thc c bn v hng nghip, l:

PHN I. MT S VN CHUNG V T VN HNG NGHIP

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

1. SU K NNG T VN HNG NGHIP

PHN II. CC K NNG V LIU PHP T VN HNG NGHIP

b. Cch thc hin

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

Sau y l nhng im cn lu khi thc hin k nng lng nghe:

Tp trung lng nghe

PHN II. CC K NNG V LIU PHP T VN HNG NGHIP

b. Cch thc hin

PHN II. CC K NNG V LIU PHP T VN HNG NGHIP

*Cu hi ng: thng bt u bng t C phi...?

1.3 K nng phn hi cm xc

b. Cch thc hin

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

Bc 2: Phn hi cm xc bng cch s dng cu hi m hoc cu hi ng bit

PHN II. CC K NNG V LIU PHP T VN HNG NGHIP

V d v phn hi cm xc bng cu hi ng:

b. Cch thc hin

Bc 2: i din vi NTV v mu thun trn thng qua:

PHN II. CC K NNG V LIU PHP T VN HNG NGHIP

K NNG T VN C NHN V LA CHN V PHT TRIN NGH NGHIP

1.5 K nng tp trung