‫גלזון‬ ‫)‪- (1‬‬ ‫‪.

‬שבט‬ ‫הגיטאיו לנו הישיבה‬

‫‪,‬‬
‫~‬‫~==============­‪1 ~==============0-‬‬
‫וואס מעז זאל גישש רייגיגז‪.‬‬

‫*‬
‫שישה‪.‬‬ ‫אן צו זאגן זי ‪r‬‬ ‫און אש הייבש ער‬
‫‪r‬‬ ‫~‪~j;;;j,‬‬
‫וואס‬
‫א איד פרעגש זיד פו <ג‪ ::f‬ייש צו צדד‪:‬ט‬
‫צדדןט‬ ‫פארשידענע‬ ‫דא‬ ‫זענען‬ ‫עס‬
‫ייאיד פארששיי בכלל גישש די מעגששן וואס‬
‫ארבעשן יעדן שאג צו רייגיגן‪ .‬קענסש מיר זאגן‬
‫'‪ V .‬דןן)‪A‬ו‪:\ .-.'1‬‬
‫\‬ ‫‪WI‬ו‪f/‬‬ ‫'ינ‬

‫‪e " ~:,".‬ף;‪r:-i/i‬‬

‫צו וואס מען דארף אפוואשן געשיר ווען מארגן‬
‫זעגען געמאכש געווארן תשובה צן וטהן‪ .‬איד‬ ‫‪-1,‬‬
‫גייש מען דאס ווידער שמיציג מאכן? און צו‬
‫שו שאקע תשובה‪ ,‬אבער למעשה ןןער איד צום‬
‫די‬ ‫א‪r‬‬ ‫זאכן‬ ‫צוריקלייגן‬ ‫מען‬ ‫דארף‬ ‫וואס‬
‫סוף נאאמאל נכשל‪ .‬אדי וט גאכאמאל תשובה‪,‬‬
‫און וויעדר פאל איד דורד‪ .‬וןאס שו איד אויף‬
‫ווידער‬ ‫דאס‬ ‫מעז‬ ‫גייש‬ ‫מארגן‬ ‫ווען‬ ‫שאפעס‬ ‫~‬
‫~ _··‪." \ n.l ~··., ,~·,‬‬
‫ארויסגעמען פון דארש? און צו וואס דארף מען‬
‫מישן תשובה שוהן?"‬ ‫האש‬ ‫וואס‬ ‫איד‬ ‫א‬ ‫געוועז‬ ‫איז‬ ‫יצחק‬ ‫רי‬
‫רייגיגז די ערד אויב מארגן וועיש דאס ווידער‬
‫אזי ‪ .‬ווי פאלגענד‪. :‬‬ ‫די תשובה דערפאר‬ ‫חסד‬ ‫א‬ ‫איז‬ ‫העלפז‬ ‫צו‬ ‫וואלאגשירש‬
‫שמיציג?"‬
‫אגגערופז‪ :‬חרשה על‬ ‫תשןבה ווערש דאד‬ ‫זיד‬ ‫האש‬ ‫הילף‬ ‫זדדז‬ ‫ארגיגעזאציע‪.‬‬
‫רי יצחק האש געהאש אסאד געדולש מסביר‬
‫העבר וקבלה על העתיד‪"] .‬ועד שיעיד עויו יודע‬ ‫צובראכעגע‬ ‫זדדז‬ ‫מחזק‬ ‫איז‬ ‫קאגצעשרירש‬
‫צו זיין פאר דעם אי‪,‬ד און אים אויסצןגלייכן‬
‫חעוימיח שיא ישרב לכסדה עודיי‪ ,‬אייר ריי דר ומביים דריק‪t‬פ‬ ‫אוז זיי‬ ‫משפחות וואס געפיגעז זיד איז גויש‪,‬‬
‫דעם שכל‪ .‬אוגז וועלז אבער מסביר זיין אין‬
‫זיך אויס אין הוכוח חשובה‪(.‬‬ ‫צוריקערז צו א גארמאלז לעבגסששייגער‪.‬‬
‫האש פאר דעם איד מסביר‬ ‫קורצן וואס ער‬
‫וןיפיל איז די שיעןר תשובה צו שוהן?‬ ‫דאס מאל איז רי יצחק גערופז געווארז צו א‬
‫געווען‪.‬‬
‫וואס‬ ‫איד‬ ‫קיין‬ ‫צוגלייכן‬ ‫נישש‬ ‫קען‬ ‫מען‬ ‫אים‬ ‫האש‬ ‫פרוי‬ ‫זדדז‬ ‫וואס‬ ‫אלמן‪,‬‬ ‫אן‬ ‫איד‬
‫שמיץ איז א זאד וואס מעז קען געוועגליד‬
‫פראנירש כסדר תשובה צו וטהן‪ ,‬אןן ער ששדדש‬ ‫איבערגעלאזש עשליכע יאר צוריק‪ ,‬אוז ער איז‬
‫מען‬ ‫קען‬ ‫אויל‬ ‫פארברעגשע‬ ‫אפיי‬ ‫אפוואשז‪.‬‬
‫פארן באשעפער ריין און לוישער‪ ,‬צו דער רשע‬ ‫פאר בליבן עלגד אלייגס‪ ,‬אז קייז שום משפחה‬
‫וואס שוש קיימאל גישש תשובה און ווען עס‬
‫אביסל ‪.‬‬ ‫אפוואשן אויב מען וועש זיד מוששעגען‬
‫מישגלידער‪.‬‬
‫אבער שמיץ וואס זאמלש זיד אז גאד א לאנגע‬
‫אמאל עפעס אן הרהור‪,‬‬ ‫כאפש אים שוין יא‬ ‫עס זעגען אגגעקומעז שמועות אז דער איד‬
‫צייש‪ ,‬איין שיכש אויפן צו ויישן‪ ,‬קומש עס אז צו‬
‫ששייש ער פארן באשעפער מלא רפש ןזהמה‪,‬‬ ‫אוז‬ ‫ששארקע גאכגעלאזשקייש‪.‬‬ ‫לעבש איז א‬
‫א מצב וואס מען קען דאס גישש אפרייגיגן‪ ,‬און‬
‫אלע שמיץ וואס עס האש זיד אנגעזאמעלש‬ ‫דאס מצב האלש זיד איז אדדן פארערגערז‪.‬‬
‫פאר‬ ‫צעגשער‬ ‫א‬ ‫דאס‬ ‫ווערש‬ ‫צייש‬ ‫די‬ ‫מיש‬
‫אויף אים מיום היוןלדו‪ .‬און דאס אלס איז שוין‬ ‫רי יצחק איז ארויף צו אים אויף א וויזיש‪.‬‬
‫אינזעקשן וואס ברעען מיש זיד כל מיני סכנות‪.‬‬
‫זייער שוןער אפצואןואשן‪.‬‬ ‫ווען ער איז ארייגגעקומעז איז הויז האש ער‬
‫גאר וואס דען‪ ,‬פרישע שמיץ דארף מען זען‬
‫צוליב דעם‪ .‬האבן די גדולי הדורות מתקן‬ ‫זיד שויז געוואלש צוריקדרייעז אוז ארויסגיין‬
‫איז‬ ‫עס‬ ‫איידער‬ ‫באציישנס‪,‬‬ ‫אראפצוגעמען‬
‫געןוען‪.‬‬
‫האש זיד‬ ‫גראד וואס‬ ‫שווערע‬ ‫די‬ ‫פוז דארש‪,‬‬
‫ייקוגה שביתה" אןיפן פלאץ‪ .‬און אזוי קען מען‬
‫חשבון הנפש יעדער גאכש‪.‬‬ ‫ממש‬ ‫געווען‬ ‫איז‬ ‫דארש‬ ‫פון‬ ‫ארויסבאקןמעז‬
‫אפהישן דאס פלאץ עס זאל זיד האלשן רייז‪.‬‬
‫חשבןן הגפש יעח פריישאג‪.‬‬ ‫אבער מיש דעם האש זיד‬ ‫אומדערשרעגלי‪,‬ך‬
‫די זעלבע זאד איז לגבי ארדעוננג‪ .‬ווען מען‬
‫חשבןז הגפש יעדן ערב ראש חודש‪.‬‬ ‫דאס גישש געעגדיגש‪.‬‬
‫היש גישש אז אלס זאל ליגן אויפן פלאץ‪ ,‬ווערש‬
‫ריזיגע‬ ‫דער‬ ‫קוסש‬ ‫אלס‬ ‫נאד‬ ‫אנער‬ ‫אויפז ערד איז געווען אגגעווארפז פיל מיש‬
‫מיש די צייש א הויפן פיל מיש חפצים‪ ,‬און וועז‬
‫ייקליגאפ"‪ ,‬ווען דאן אזר מען בודק‪ ,‬און מען‬ ‫חפצים‪ .‬די שישן זעגעז געוןען איבערגעפילש‬
‫מען וויל צוקומען צו עפעס איז אוממעגליד‪.‬‬
‫רייגיגש אויס יעדעס קעמערל אינעם מענששנס‬ ‫געווען‬ ‫זענעז‬ ‫שירן‬ ‫און‬ ‫וןעגש‬ ‫די‬ ‫זאכז‪.‬‬ ‫מיש‬
‫כדי דאס זאל גישש פאסירן‪ ,‬מאכש מען‬
‫הארץ‪.‬‬ ‫פוגעם‬ ‫ערד‬ ‫אויפן‬ ‫קלעבעדיג‪.‬‬ ‫אןן‬ ‫שמיציג‬
‫יעדע גאכש א ייקליגאפ" אןז מען לייגש אלס‬
‫די שובבי"ם וואכן‪ ,‬איז דער ייערב פסח"‬ ‫שעראסע איז געליגן א הויפן פיל מיש‪ .‬שמיציגע‬
‫פןגעם נשמה‪.‬‬
‫אויפן פלאץ ‪.‬‬ ‫צןריק‬
‫צו געוואשן‬ ‫אויף‬ ‫האש געווארש‬ ‫וועש‪ ,‬וואס‬
‫איינמאל א וואד רייגיגש מען די ערד‪ ,‬און‬
‫די ריין מאשריאל צו רייגיגן די נשמה זעגען‬ ‫זאד וואס וואלש ממילא קיינמאל‬ ‫א‬ ‫ווערז‪,‬‬
‫מען פיצש די פעגסשערס‪.‬‬
‫די הייליגע ספרים‪ .‬אוגז דארפן זיד בלויז שארן‬ ‫גישש פאסירש‪.‬‬
‫אייגמאל א חודש רייגיגש מעז שןין אפיי אין‬
‫די ארבלען און זיד נעמען‪.‬‬ ‫רי יצחק ןואס אזי שיעף גערירש געווארן פון‬
‫פלעצער וןי עס איז שןןער צוצוקןמען דארש‪.‬‬
‫מרובה‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ליידער‬ ‫‪-‬‬ ‫היום קצר ‪,‬והמלאכה‬ ‫ששארק‬ ‫האש‬ ‫געזען‬ ‫דא‬ ‫האש‬ ‫ער‬ ‫דאס וואס‬
‫אבער עס קומש אן איימאל א יאר‪ ,‬ערב‬
‫געוואלש העלפז דעם צובראכעגעם איד‪ ,‬און‬
‫פסח‪ ,‬ןואס דאן מאכש מען ששארק ריין‪ ,‬דאן‬
‫' ‪!' /I‬כ‪o!';;;le IJ:‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ו;‪-‬כמ;;; ו;‪?;;;-‬‬ ‫ער האש זיד אוועקזעצש שמועסן מיש אים‪.‬‬
‫סעגשימעשער‬ ‫קין‬ ‫אןיסגעלאזש‬ ‫גישש‬ ‫ווערש‬

‫חנגב ‪ 19/17‬אשדרד ‪ 77373‬סל' ‪ 08-8529675‬פקס‪ 153-8-8529675 .‬מחלקת מכןיים ןהפצה‪054-359159 :‬‬

‫ח סי ב ת •‬ ‫כתןבת המערכת‪:‬‬

‫כיצגכן בארה"ב‪ :‬חד" אלסר הלפרס חי"ר סל' ‪+1-718-8714506‬‬

‫‪...‬‬ ‫;‪~.,.~.-‬‬ ‫~‬

 ‫ר' לייב‪ ,‬סירפ‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫יז ‪h‬ע‬ ‫‪h‬‬ ‫בנן של ה"פחץ יחים‬
‫כצעירותן יהה אב'ו מוכחין על בטילו תורה‬
‫'שחיןת שידרבו ביניםה בני נהעןרים‪ .‬ר' לייב אמר‬
‫לאביו שאין זה מן הנימוס לדחות ידדי שניגש אל‪,‬ו‬
‫בבית המדרש לשו ‪ m‬עמו‪.‬‬

‫ענה לו חהפץ חיים זי"ע‪ ,‬הםא ראית את יום‬

‫השוק שכל אחד סרוד מנסרחו הוחוניות למואת‬
‫קונים‪ ,‬וםא יבוא אל החונוני ידיד קרןב שלא ראהו‬
‫יןמ רב ושמח מאד בפגשיתו האם ידאיר אז בדרבים‬
‫אית?ר אמנם ידרוש בשלומו יובשק חמילתו שאי‬
‫אפשר לו להדארי בדרבים איתו בעשה זו‪,‬‬
‫ימבקהשו שיבוא לבקרו לעת ערב‪ ,‬ואז יקבל נפיו‬
‫יודאיר בישחה איתו ‪ -‬והנמשל מובן‪) .‬מבתכי פחהץ‬
‫‪n‬םח(‬

‫הרב יצחס מאיר שי‬

‫‪_ _ _ _ _ _lIIIIIIIIIm§irw%w. tt‬‬ ‫ך{(~‬ ‫~‪:‬ך‪::‬ק‬ ‫;‪r:':':;:;::>.:::;:::::::‬‬

‫זי ‪ h‬ע ההי רגיל לדמות את דביד‬ ‫‪h‬‬ ‫ה ‪h‬חפץ חיים‬

‫בימעטר יסמם‬
‫הותהר לבאנים סובות ומרגליות‪ ,‬ואת דרבי הבלטה‬
‫לובץ ורפש‪ .‬הוא יהה ~יל את האדם המפסקי‬
‫למימוד תןרה לדרבי‪JI‬ם‪:‬ב‪.‬לטים ‪ -‬ללמך המערב‬
‫נתךר הפנינים הקירוי'ישבבית גנזיו פתיתי רפש‬
‫‪.....‬‬ ‫ןזבל‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫מאמר י"ד בסידרה‬ ‫‪-‬‬
‫•_ _ _ _ _ _ _‬
‫כהז לגמרא של נער‬ ‫לפעמים‪ ,‬יהה משווה‬ ‫‪::::::;~::::~:::::1~:::~~:3~*:w.M:i,m$j‬‬

‫צעי‪,‬ר שבשולי הדפים ‪ . 't>~..‬שרם דרבי שקקשו‬

‫'הבל‪ ,‬עד כיד כך הגעי‪f‬זצהירות ראייות החןישת‪.‬‬
‫הגדלו‪t‬ב'(‬ ‫)המררא ‪m‬‬

‫פעם מצא )הגהק" ר' השמ "גוב'רראלד טס‪V‬דמ בעל 'רערתג‬

‫ישחה‬ ‫הבםש (' שני תלימדים עןמדים ןשמייחם‬
‫כיטלה‪ .‬רבינן ניגש אליהם שואל אןתם‪" :‬האם אתם‬
‫העיד הגואן בעל עשיר ותרה ז"ל‪ ,‬שביהוות‬
‫רןיצם שאשאל לםכ גמרא ירשולמ?י"‬
‫רבנאד אצל הגואן ר' זלמן מרגלית זצ"ל‪ ,‬ראה‬
‫השחליף בגד עליןן השהי לומד וב‪ .‬כאשר ההי‬ ‫הם שהתןממן ןלא הביונ שאלת רבם‪ .‬פנה‬

‫ו‪::‬ןרבח לדרב שיחת וחילן מיד זרק הבגד מעלין‪,‬‬ ‫אלהים רביונ באמרן‪" :‬הנני רןאה ישש לםכ שעןת‬
‫שלא ידרב ישחת חןלןי באןתו בגד שלומד וב ותרת‬ ‫לעסןק בשיחה בסילה‪ ,‬אחשבה לדעת כי מסתמא‬
‫א לקים חיים‪) .‬לב עהרבי(‬ ‫רבנ סיימתם תלמןד בכלי ןאןי לםכ מה ללמןד ען‪,‬ך‬
‫על כן הנני מציע לכם שאשאל עבןרכם גמרא‬
‫מתלמןד ירשולמי"‪) .‬לוחדר ‪ n‬עררתג הבםש ‪' n‬א מע' קב(ב‬

‫מציונ בחסיד אחד שהתגלה לאשתן בחלןם‬

‫לאחר מןתו‪ ,‬ןיהתה רןאה כל עשרות ראשן ןזקנן‬
‫ו‪::‬אירים כאובקה גדולה‪ .‬שאלה אותו אשות‪" :‬במה‬
‫כל ערב ביז ‪9:00-11:00‬‬
‫יכית לכך להפלגת אןר גדול?" והשיב‪" :‬הגם‬
‫טוידות •‬ ‫'מענה איסי סל הבנה וחום‪ ,‬יעילות ומקצויעות‪ ,‬נבון וסמירת‬
‫השייתי חיסד לא הייתי זןכה לאןר גדןל כהז‪ ,‬קר‬ ‫‪03• 7543366‬‬ ‫מקרים דחופים‬ ‫‪066-662834‬‬ ‫באשר השעית‬

‫יכיתי לאור גדןל כזה בשביל שיהיתי ממעס הדיובר‬ ‫אי בכתב לח‪.‬ו‪ 57730 .‬ירישלים‬

‫שאינו של ותרה יוראה‪ ,‬הויש"ת ההי משגיח עלי‬

‫כזה ןנתן לי שכר מניעת הידוב‪,‬ר כי היש"ת בעצמן‬
‫ו‪::‬שגחי על זה האדם שממעס בידובר‪ ,‬ורק חשקן‬
‫להדבק ביראת שמיים"‪) .‬ראחיש ‪:‬צרהמ עשר אההבה פקר "‬

‫'‪1111‬‬ ‫>;‪?::‬‬ ‫‪ 659‬ןן ‪053-99‬‬

‫~~~‬

‫‪;f;·ig: ~:';;;!~tffi.:‬ן‪:‬י ‪I .' ~I‬הוו‪IS.‬ד‪" ;,,.,::; ..:,.";:;':: :‬‬

‫מפעל ח‪i‬דכ‪n‬ג‪\ r‬ת ‪ m‬כ'י‪tt‬אול כ~ תבלה חן~ואה לבהטז‪m‬‬
‫"כובע' כתר"‬
‫במחירים יורת זלוים מארה'"ב‬
‫‪f‬‬ ‫סריטם‬ ‫‪ ln 0‬דן\ו‪ 0 J‬נ'קו' ‪c.):‬‬
‫ע"י הצוות המניטה והימוןמ של "נתך"‬
‫במחירים הזולדם ביותר !‬

‫‪. ..‬‬
‫‪,‬‬ ‫~‬

‫כ~נדי_‬
‫געמאכט מיט סיי וועמען פו! יד בחוירמ ‪.‬‬ ‫מאכן דאס געוויסו‪:‬‬
‫שמשון אורנבערג‪ .‬עזר וואס איז שפעטער געווארן‬ ‫דניאל האט אנגענומען זיין‬
‫מיין נאנטסטער חבר‪ .‬האט ער האט מיר באלד צוירק‬ ‫יענעמ‬ ‫נאך‬ ‫און‬ ‫עצה‪.‬‬ ‫טאטנס‬
‫גענטפערט‪.‬‬ ‫צו‬ ‫אנגעהויבן‬ ‫ער‬ ‫האט‬ ‫טאג‬
‫שיריבן זיין טאג‪-‬בוך‬
‫ייאון וואו איז יד סענטראל עירקאנידשאן די‬
‫אי‪ ,‬האב מער נישט געפערגט קיין שאלות‪ .‬זיי‬ ‫ער איז געזעסן א לאנגע צייט‬
‫פארשטייען אז אויב א ישיבה ערלויבט זי‪ ,‬נישט א‬ ‫ביימ טישל‪ .‬און פרובירט מיט יד‬
‫לוקסוס פון עס'נטראל עירקאנידשאן' דארף זי נישט‬ ‫בעסטע ווערטער צו שילעזה‬
‫געדרוקט‬ ‫אימ‬ ‫האט‬ ‫עס‬ ‫וואס‬
‫אוי‪ ,‬קיין געהעירגע פשוטע' עירקאנידשאן איז גרויסע‬
‫ער‬ ‫פארוואס‬ ‫און‬ ‫הארץ‬ ‫אויפן‬
‫צרות‪.‬‬
‫איז אזוי ווייט נישט צופירןד אין‬
‫עזמ‬ ‫אי!‬ ‫אויסגעפאקט‬ ‫זי‪,‬‬ ‫האב‬ ‫וואס‬ ‫נאכעזמ‬
‫יד ישיבה ‪.‬‬
‫האלצערנעמ שוואכן שאנק‪ .‬און נאכן באטראכטן עזמ‬
‫אייזערנעמ ב‪.‬עט‪ .‬רופט זי‪ ,‬א! צו מיר שמשון‪:‬‬ ‫הרב יחזקאל שיבקס‬
‫"אין בית ;;ומדרש איז יא דא עירקאנדישאז'‬
‫פשוט‬ ‫בי!‬ ‫אי‪,‬‬ ‫הייס‪.‬‬ ‫אזוי‬ ‫געווען‬
‫ארויפגעלאפן אין בית המדרש צו כאפן אביעסלע לופט‪.‬‬
‫עזר טיר פון בית המדרש‪ .‬א געמיינער ברוינער טיר‪.‬‬
‫וואס איער ירגלען 'זי נגעןי יעעזס מאל וואס זי דיריט‬
‫בין‬ ‫אי‪,‬‬

‫זי‪.,‬‬
‫המשתה‪ ...‬והכום‪YJ‬ת‪...‬‬
‫הייסט‬ ‫דאס‬ ‫אבער‬ ‫דא‪.‬‬ ‫טאקע‬ ‫עירקאנידשאן‪ .‬איז‬ ‫זיין ביטערע טעות‬ ‫‪-‬‬ ‫פרק ב'‬ ‫זיין טאג בוך‬ ‫א' ‪-‬‬ ‫פרק‬
‫דעמ עירקאנידשאן צו וואס אי‪ ,‬בין געווען געוואוינטן!‬
‫מקצתו ‪...‬‬ ‫לא מינייהו ולא‬ ‫בין‬ ‫איך‬ ‫אינדערפיר‪.‬‬ ‫אזייגער‬ ‫ניין‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫דניאל זיצט נערוועז און אנגעצויגן‪ .‬ער האלט עזמ‬
‫אי‪ ,‬ווייס נישט וויפיל בחוירמ האבן דאס‬ ‫ארויסגעגאנגען צומ באס‪ .‬מיט מיינע עלטעה‪ .‬אין האב‬ ‫ירכטיג‬ ‫זיך‬ ‫מוטשעט‬ ‫ער‬ ‫און‬ ‫האנט‬ ‫יד‬ ‫אין‬ ‫פעדער‬

‫באמערקט‪ .‬אבער אי‪ ,‬האב באלד באמערקט אז אינעמ‬ ‫נישט געדארפט אליין שלעפן עזמ ערנצל ווייל מיינע‬ ‫וויל‬ ‫ער‬ ‫וואס‬ ‫געדאנקען‬ ‫ארויסצובערנגען‬
‫עזמ בית המדרש האט מען שוין ‪ 5‬מאל געטוישט יד‬ ‫געשוויסטער האבן געהאלטן פאר א זכיי צו שלעפן‬ ‫ארויסבערנגען אויפן פאפיר ‪.‬‬

‫טיילס‪ .‬ווייל זיי זענען געווען געלייגט אויף פינף‬ ‫מיינע פעק‪.‬‬ ‫קיין‬ ‫געווען‬ ‫נישט‬ ‫ער‬ ‫איז‬ ‫קיינמאל‬
‫באזונעזער וועגן‪.‬‬ ‫געווען איז דאס יד ערשטע מאל וואס איך בין אליין‬ ‫ווייט נישט‬ ‫אויסגעצייכענטער שיריבער‪ .‬עס איז אימ‬

‫אי‪ ,‬האב ערשט גענומען א פלאץ צו זיצן נעב! עזמ‬ ‫ארויפן באס און איך בין געפארן אין שטאט אליין ‪ .‬איך‬ ‫יעצט‬ ‫האט‬ ‫ער‬ ‫וואס‬ ‫דאס‬ ‫אויך‬ ‫אנגעקומען ‪.‬‬ ‫גירנג‬

‫עירקאנידשאן ווייל דארט איז געווען לופיטגער‪ .‬אבער‬ ‫בין געווען זייער איבערגענומען‪.‬‬ ‫געשירבן איז נישט געווען זיין אייגענע יאייידעי נאר‬

‫עזר הייזעירגער קול וואס זי האט נאכאנאנד‬ ‫אין האב זין געזעגענט מיט מיינע עלטעה זייער‬ ‫דוקא זיין טאטע איז געווען דער וואס האט אימ דאס‬

‫אי‪,‬‬ ‫געמאכט‪.‬‬ ‫נערוועז‬ ‫זייער‬ ‫מי‪,‬‬ ‫האט‬ ‫ארויסגעגעבן‬ ‫ווארעמ‪ .‬און א לאנגע צייט האב אין זיי נאכגעקוקט‬ ‫געראטן·‬

‫האב געמוזט אוועקגיין פון דארט‪.‬‬ ‫פארשוואונןד‬ ‫זענען‬ ‫זיי‬ ‫ווען‬ ‫ביז‬ ‫פענסטער‬ ‫דורכן‬ ‫געקומען איז דאס אין ערזולטאט פון מעערער‬
‫געוואה פון מיינע אויגן‪.‬‬ ‫שמועסן וואס ער האט אין יד לעצעט טעג געפירט‬
‫געקומען אי! יד ישיבה בין אי‪ ,‬מיט גרויעס פלענער‪.‬‬
‫ענדלין האט זיך עזר באס געשטעלט און איך האב‬ ‫טעלעפאניש מיט זיינע עלטערן‪ .‬ווען אלעמאל זאגט ער‬
‫יעצט ווייס אי‪ ,‬שוין נישט וואס צו טראכטן‪ .‬איז דען‬
‫דארף‬ ‫איך‬ ‫וואו‬ ‫יד געגענט‬ ‫צו באטראכטן‬ ‫אנגעהויבן‬ ‫יד זעלבע ווערטער‪:‬‬
‫מעגלי‪ ,‬אז אי‪ ,‬זאל דא קענען מצליח זיין אויף אזא‬
‫נאכגעלאזט פלאץ ן ו'‬ ‫יעצט גיין‪ .‬כיד אנצוקומען צו די ישיבה‪.‬‬ ‫ייאיך בין נישט צופירךדי‬

‫ביז דא פונעמ טאג בו‪ ,‬וואס דניאל האט געשירבן י'‬

‫מיינע‬ ‫פון‬ ‫דיערקצציעס‬ ‫יד‬ ‫געהאט‬ ‫האב‬ ‫אין‬ ‫זיינע עלטערן זענען נישט געווען אזוי איבערראשט‬
‫עלטערן‪ .‬אראפגייענידג פון באס האב איך געהאט א‬ ‫צו העה פון אימ יד ווערטער‪ .‬זיי האבן דאס געוואוסט‬
‫אלול תשמ"ט‪.‬‬
‫געפיל אז אין בין נישט אראפגעגאנגען אויפן ירכטיגן‬ ‫פון פאראויס‪.‬‬
‫פלאץ‪ .‬אין האב אבער ווייטער געשפאנט דעמ וועג‬ ‫זיי האבן געוואוינט אין א קליין שטילע שטעטל‪.‬‬
‫טענות‪ ,‬טענות‬ ‫ג' ‪-‬‬ ‫פרק‬ ‫לויט יד אנווייזונגען האפענענידג אין וועל אנקומען‪.‬‬ ‫ווייט אוועק פון יד רוישיגע שטאט‪ .‬אלע זיינע יארן איז‬
‫אויף יענע גאס וואס לויט מיין השערה האב אין‬ ‫דניאל אויפגעוואקסן אין דארף‪ .‬וואו אלעס איז געווען‬
‫י"ז אלול תשמ"ט ‪.‬‬ ‫געדארפט באגעגענען יד ישיבה האב אין טאקע געזעהן‬ ‫שטיל און רואיג‪ ,‬עטליכע צענדליג הייזקעלעך זענען‬
‫א הערליכן בנין וואס האט אויסגעזעהן געאייגענט פאר‬ ‫געווע! אי! דארף‪ .‬אלעס שיין און זויבער‪ .‬יעעזר האט‬
‫היינט בי! אי‪ ,‬אויפגעשטאנע! זייער פרי פארטאגס‪.‬‬
‫א ישיבה‪ .‬אין האב באוואונעזטו עזמ שיינעמ גאטון‬ ‫זין געהאט א גארטן פארן הויז‪ .‬און אלעס האט‬
‫שיעור אי! מסי ראש‬ ‫נייעמ‬ ‫א‬ ‫אנגעהויבן‬ ‫אי‪ ,‬האב‬
‫וואס איז געווען פאר יד ישיבה‪ .‬און עזר הערליכער‬ ‫געקלאפט אויפן טאקט‪.‬‬
‫השנה‪.‬‬
‫וואסער‪-‬פאל‪ .‬וואס האט צוגעגעבן‪ .‬א געשמאק צו יד‬ ‫יד חדר וואו ער האט געלערנט איז נישט געווען‬
‫זייגער‬ ‫מיי!‬ ‫אייעזר‬ ‫נא‪,‬‬ ‫אויפגעשטאנען‬ ‫בין‬ ‫אי‪,‬‬
‫אטמאספערע‪ .‬א צופירעזנהייט האט מי‪ ,‬באנומע!‪ .‬און‬ ‫קיי! גרויסע בנין‪ .‬א קליין הייזקעלע מיט עטליכע‬
‫האט געקלונגען‪ .‬און כיהאב געשפירט אז היינט וועט‬
‫כיהאב מי‪ ,‬אירינגעשלעפט אינעווייניג מיט מיין גרויסן‬ ‫צימער!‪ ,‬אין יעעז צימער האט געלערנט א צווייטע‬
‫אי‪ ,‬בין געווען אזוי‬ ‫ערכטן פיס‪.‬‬ ‫מיטן‬ ‫עזר טאג גיין‬
‫רענצל ‪.‬‬ ‫כיתה‪.‬‬
‫עערנסט און אזוי עזרביי‪ .‬אבער אנקומענידג אין מקוה‬
‫האב אי‪ ,‬שוין געזעהן אז עפעס טויגט נישט‪.‬‬
‫געעפענט‬ ‫טירן‬ ‫יד‬ ‫זי‪,‬‬ ‫האבן‬ ‫אירינגאנג‬ ‫ביימ‬ ‫עזירבער איז דאס געווען פארשטענדלין פאר יד‬
‫עלעקטעראניש פון זי‪ ,‬אליין‪ .‬עס איז מיר געווען א‬ ‫עלטעה אז פאר דניאל וועט נישט גירנג אנקומע! זיך‬
‫באמת‪ .‬יד מקוה האב אי‪ ,‬קיינמאל נישט געגליכן‪.‬‬
‫און‬ ‫איז אזוי עלעגאנט‬ ‫יד ישיבה‬ ‫אז‬ ‫חידוש‬ ‫איינגעוואוינען אין א ישיבה לעבן‪ .‬א לעבן וואס איז‬
‫זייט אי‪ ,‬בי! אריינגעקומען אין יישבה פארטראג אי‪,‬‬
‫אהערגעשטעלט‪.‬‬ ‫פאר אימ אזוי פערמ‪,‬ו א לעבן אין יד רוישיגע שטאט‪.‬‬
‫נישט יד שמוציגע מקוה‪ .‬אבער היינט איז געווע! עפעס‬
‫ביימ טיר איז געזעןס א סעקרעטאר און ער האט‬ ‫מיט צענדליגער‪ .‬צו גאר הונעזרטער‪ .‬אנעזער בחוירמ‪.‬‬
‫שרעקלי‪.,‬‬
‫מי‪ ,‬באטראכט מיט וואונעזר‪ .‬ער קוקט אויף מיר און‬ ‫או! זיי האבן זין געירשט אז דאס וועט נישט גיין אזוי‬
‫דאס וואסער איז געווען קאלט‪.‬‬
‫אויף מיין רענצל עפעס האט אימ נישט געפאלן‪.‬‬ ‫גרינג און אזוי איינגענעמ ‪.‬‬
‫עזר יצר טוב פון חודש אלול האט מי‪ ,‬צוגעערטו‬
‫אי‪ ,‬בין דא‪ ,‬קיינמאל נישט געווען אין קיין ישיבה‪.‬‬ ‫יעעזר האט פארשטאנען אז אפי' עס איז שווער‬
‫אירינצוגיין אין מקוה און זי‪ ,‬טובלי! טראץ יד קאלטע‬
‫האב אי‪ ,‬געמיינט אז אזוי גייט עס דא ביימ טיר דארף‬ ‫לעבן ‪...‬‬ ‫וועט ער זין דארפן צוגעוואוינע!‪ .‬אזוי גייט דאס‬
‫וואסער‪ .‬אי‪ ,‬האב געשפירט אין אלע ביינער וואס דאס‬
‫מי‪ ,‬זי‪ ,‬איינשיריבן ביי עזמ סעקרעטאר‪ .‬וועלכער האט‬ ‫פינף מינוט נאכעזמ וואס ער איז אנגעקומען אין יד‬
‫הייסט געמאכט גלגול שלג‪.‬‬
‫איד ‪...‬‬ ‫נישט אויסגעזעהן צו זיין א‬ ‫ישיבה האט ער שוי! געהאלטן עזמ טעלעפאן אין יד‬
‫ראס האט מי‪ ,‬אזוי וויי געטון‪ .‬דאס האט מי‪ ,‬שוין‬
‫נא‪ ,‬עטליכע סעקונעזס האב אי‪ ,‬געכאפט מיין‬ ‫האנט‪.‬‬
‫נישט געלאזט לערנען געהעירג מיט מיין חבר אהר!‪.‬‬
‫טעות‪ .‬אי‪ ,‬בין דא אנגעקומע! צו אן "עלטערנס‪-‬היימ"‬ ‫ייטאטע‪ .‬אין האב נאך אין מיין לעבן נישט געזעהן‬
‫ווייל מיין קאפ איז נישט געווען אויפן פלאץ‪ .‬אי‪ ,‬האב‬
‫עטליכע גאסן אוועק ווי מיין ציהל איז געווען‪.‬‬ ‫אזא געמיינע בנין ווי יד ישיבה" האט דניאל געקלאגט‪.‬‬
‫נאר געלויבט עזמ אייבערשטן אז דאס האט פאסירט‬
‫עס איז נישט גירנג געווען זי‪ ,‬צו שלעפן עטליכע‬ ‫א האלבע שעה שפעטער איז ער שוין וויעזר געווען‬
‫אין אלול נישט אין טבת‪ .‬וואס טו אי‪ ,‬ווע!‬
‫גאסן מיט עזמ גרויסן רענצל‪ .‬אבער א ביררה האב אי‪,‬‬ ‫ביימ טעלעפא!‪.‬‬
‫דעמאלטסן! ‪...‬‬
‫עזן געהאטן ו‪:‬‬ ‫"עזר בנין איז שערקלי‪,‬ן שמוציג‪ .‬נאכגעלאזט‪ .‬אין‬
‫אי‪ ,‬האב שוין עזמאלטס נישט געהאט קיין כח צו‬ ‫קע! דא נישט בלייבו‪:‬‬
‫י"ט אלול‪.‬‬
‫גיין באטראכטן יד ישיבה פונעזרויסן‪ .‬אבער אי‪ ,‬האב‬ ‫אויפגעהערט‬ ‫נישט‬ ‫האט‬ ‫ער‬ ‫ווען‬ ‫טעג‬ ‫צען‬ ‫נאן‬
‫אי‪ ,‬האב זייער ליב עזמ מיטאג שיעור‪ .‬בקיאות‪.‬‬ ‫באלד אויפגעכאפט אז יד עלטסטע הויז אין אונזער‬ ‫אהיימצורופן און אלע געשפערכן האבן ערהאלטן עזמ‬
‫אי‪ ,‬גליי‪ ,‬צו לערנען דעמ שיעור וואס מען לערנט‬
‫עזרפל האט געטראג! א שענערע און לייטישעער‬ ‫זעלב! כאראקטער‪ .‬נאר ווי ער ערטו זיך אפ און ער‬
‫בלאט נא‪ ,‬בלאט און מיאיז מסיימ מסכתות‪ .‬אבער דא‪,‬‬
‫אויסזעהן ווי עזר אלטער בנין‪.‬‬ ‫ווי‬ ‫געזאגט‬ ‫טאטע‬ ‫דער‬ ‫אימ‬ ‫האט‬ ‫טענות‪.‬‬ ‫האט‬
‫אי‪ ,‬שעמ זי‪ ,‬מודה צו זיין אז כ'האב היינט נישט אזוי‬
‫מיט שווערע טריט בין אי‪ ,‬אירינגעקומען אין עזמ‬ ‫פאלגענד‪:‬‬
‫פלייסיג געלערנט‪.‬‬
‫בנין‪ .‬אלעס האט אויף מיר געווארפן א אומיח!‪ .‬נישט‬ ‫"הער מיך צו מיי! קינ‪,‬ו עס איז נישט קיין תכלית צו‬
‫פארוואסן‬
‫קיין‬ ‫געהאט‬ ‫נישט‬ ‫כ'האב‬ ‫באיטעמטי‪.‬‬ ‫נישט‬ ‫גוט‪.‬‬ ‫זין‬ ‫און‬ ‫אפרעןד‬ ‫זיך‬ ‫נאר‬ ‫און‬ ‫טאג‬ ‫גאנצן‬ ‫א‬ ‫זיצן‬
‫אי‪ ,‬האב אינאכט גענומען אז ביי מיטאג איז נישטא‬ ‫אפעטיט צו גיין א טריט ווייטער‪.‬‬ ‫ארומדיריען מיט טענות אויף יד גאנצע ווערטשאפט‪.‬‬
‫קיין ימעניו‪ :‬די ישיבה קען געבן דריי מאלא ווא‪ ,‬יד‬
‫ענדלי‪ ,‬בין אי‪ ,‬אנגעקומע! אין מיין צימער‪ .‬ווען‬ ‫אין האב פאר ידר א גוטע עצה‪ .‬מאך ידר א טאג‪-‬בו‪,‬ן‬
‫זעלבע עסן‪ .‬אפילו ווען עס וואלט גוט געווען‪ .‬ווי קען‬ ‫שווייס גיסט זי‪ ,‬פון מיין שטערן ‪.‬‬ ‫און יעד! טאג זאלסטו אפשרייבן ווי אזוי עזר טאג איז‬
‫א מענטש עסן יעדן איינציגן טאג יד זעלבע מאכלימן!‬
‫האב אי‪ ,‬געפערגט‬ ‫‪-‬‬ ‫ייוואו איז עזר עירקאנידשאןן"‬ ‫אריבער‪ .‬אלעס וואס עס געפעלט ידר יא און אלעס‬
‫עס ווערט דא‪ ,‬נמאס‪ .‬עס טוט מיר זייער לייד אז יד‬
‫כ'האב זי‪ ,‬באקאנט‬ ‫יד ערשטע פראגע נא‪ ,‬אייעזר‬ ‫וואס געפעלט ידר נישט‪ .‬און דאס וועט ידר לייכטער‬
‫הנהלה ערכענט זי‪ ,‬נישט אזויפיל מיט יד בחורימ‬

‫‪. .....‬‬ ‫" "‪"':;:-‬ייז‪"" : .‬‬

‫עטות‪ .‬שמשונס' סאעט איז א באירמעטר עושר און‬ ‫איר וועל מארגן קענען לערנען‪.‬‬ ‫צוצושסעלן א געהעירגע סעודה‪.‬‬
‫תומר תורה‪ .‬ער איז א מיסגלידער אין יד בעחע‪ .‬און ער‬ ‫מילא ווען עס איז ווען גוס‪ ,‬אבער רוב מאל איז עס‬
‫שאטר גרויס געלס‪.‬‬ ‫ניסאמאל גוס‪ ,‬עס האס נישס קיין סעם און קיין ערם‪,‬‬
‫אויב אזוי‪ .‬האס ער נישס געקענס פאשריטין וואס‬ ‫נישטא קיין פיש‬ ‫‪-‬‬ ‫‪f‬‬ ‫פרק ר‬ ‫אזוי אז שוין מער ווי איין נאכמיסאג וואס איר זיץ ביי‬
‫דא סוס זירן וואס גייס דא פארן‬ ‫יר גמרא‪ ,‬און מיין מאגן פארלאנג דאס איירגע און‬
‫ער האס אנגעהויבן צו סראכסן אז שמשון מאכס‬ ‫שוין א לענגעער צייס וואס עזך ארון קושד אין בית‬ ‫שסערס מיר פון לערנען‪.‬‬
‫אים גאר צו נאר‪ .‬באמת האלס שמשון אויר יד אלע‬ ‫המדשר איז שוין אלס און שוואר און עס וואלס זיר‬ ‫*‬
‫עטנות גענוי ווי ער‪ .‬נאר ער האס זיר ליב צו עטנהע'ן‬ ‫אויסגעפעלס צו קויפן א נייע‪ .‬אבער נישס די הנהלת‬ ‫בווה אלזל‪.‬‬
‫מיס אים בלויז פאר אונסערהאלסונ‪,‬ג אבער ניין עזר‬ ‫הישיבה‪ .‬זיי האבן נישס קיין געלס און קענען זיר דאס‬
‫קומענידגער שבת האס אים איבערגעצייגס אז ניין‪.‬‬ ‫נישס ערל ויבן‪.‬‬ ‫כ'בין‬ ‫און‬ ‫איר בין אויפגעשסאנען צו סליחות‪,‬‬
‫געגאנגען נעמען א קאווע פאר סליחות‪.‬‬
‫שמשון איז עערנסס ביי זיין שסעלונג ‪.‬‬ ‫ענדליר זעהן מיר אבער ווי עס וועטר געבערנגס א‬
‫יעעזר מענסש איז אנעזשר‪ ,‬מיר איז זייער שווער‬
‫געווען איז דאס פיריסאג צונאכסס עזר עולם‬ ‫נייע ארון הקושד‪ .‬עס איז געווען א גרויסע‬
‫האלס ביי קידוש‪ .‬אלעס ווי געווענליר יעעז וואר‪.‬‬ ‫נייער‬ ‫א‬ ‫ווען‬ ‫יישבה‬ ‫גאנצע‬ ‫יד‬ ‫אין‬ ‫איבעראשונג‬ ‫ווערס‬ ‫קאפ‬ ‫מיין‬ ‫קאווע‪,‬‬ ‫קיין‬ ‫אן‬ ‫סאג‬ ‫א‬ ‫אנצוהייבן‬

‫ביים פאיטרילן יד פיש איז געעשהן דער חורבן‪ .‬מען‬ ‫פראכספולער ארון הקודש איז געבערנגס געוואןר און‬ ‫אויסגעקלארס נאר א קאווע‪ ,‬ווער ערדס נאר יעצס ווען‬
‫האס באמערקס אז עס איז נישסא גענוג פיש‪ .‬און‬ ‫אירינגעשעטלס געוואןר אין יד ישיבה‪.‬‬ ‫מען הייבס אן עזם סאג מיס תפילה בכונה דארף איר‬
‫זייער וויכיטג האבן יד קאווע ‪.‬‬
‫עסליכע בחוירם האבן נישס געהאס קיין פיש‪.‬‬ ‫עזר ארון הקודש איז אויר געקומען מיס א שסארקן‬
‫ס‪ 2‬ו בחוירם האבן געלערנס אין יד ישיבה און ‪ 5‬פון‬ ‫יטיעןר עס'יף' וואס זאל באהיסן יד ספר תורה אין פאל‬ ‫אבער צו מיין גוס מזל איז שוין נישס געווען קיין‬
‫צוקער ‪.‬‬
‫יד האבן נישס געהאס קיין פיש ‪.‬‬ ‫פון פייער 'זר'ו‪.‬‬
‫יד אנעזער בחוירם האבן אויר געהאס קלענערע‬ ‫יד בחוירם זענען געשסאנען און באסראכס ווי מען‬ ‫איר האב פרובירס צו פאשראפן א שליסל פון קאר‬
‫פארציעס‪.‬‬ ‫שסעלס דאס אויף‪ .‬און באלד עזרנאר ווי מען האס‬ ‫מען‬ ‫האס‬ ‫אבער אינצווישן‬ ‫צוקער‪.‬‬ ‫ארויסנעמען‬ ‫און‬

‫עס איז געווארן א שסיקל סומל‪ .‬ווען עסליכע‬ ‫אויפגעהאנגען עזם ישינעם סאוול‪:‬‬ ‫אנגעהויבן צו זאגן סליחות און כ'האב זיר שוין געמוזס‬
‫שסעלן זאגן‪ .‬אבער מיין קאפ איז נישס געווען ביי יד‬
‫בחוירם האבן אויסגעדירקס זייער ווייסאג אויף עזם‬ ‫"לעי"נ ר' יצחק 'נ'ר שמשון "זל‬
‫סליחות אויר בין געווען נערוועז און אומרוהיג וועגן יד‬
‫וואס זיי האבן נישס קיין פיש‪ .‬יד העכססע האס זיר‬ ‫נדבת בנו הנגיד הנכבד רודף צדקה וחסד הרב יוסף‬
‫קאווע ‪.‬‬
‫געהעטר די שסימע פון דניאל‪.‬‬ ‫‪,‬‬ ‫אורנברג שלירכ'א‪·.‬‬
‫וואס מיינס אירן‬
‫יד בחוירם האבן שוין געהאלסן אינמיןט זינגען "כל‬ ‫ער האס נישס געדארפס לאנג סראכסן צו באגיריפן‬
‫מקדש" ווען מען האס געהערס ווי דניאל שרייס און‬ ‫נאר יד סליחות ווען כ'האב שוין יא געוואלס נעמען‬
‫ווילעזוועס ·אלעס האס א שיעור מען קען דאס מער‬ ‫_ _~<‪';;iil!l!1tiB.·'·'"O‬‬ ‫א קאווע און ס'איז שוין יא געווען צוקער האב איר‬
‫נישס צולאזז‪'.‬‬ ‫קאווע ‪...‬‬ ‫שוין נישס געסראפן קיין‬
‫דניאל ווארפס זיינע בליקן אין ירכסונג פון שמשון‪.‬‬ ‫רי ייאס זענען‬ ‫זאנגען•‬ ‫רי הארטע‬
‫וועלכער האס אויו נישס געהאס קיין פיש‪ .‬ער וואטר‬
‫צו העןר ווי שמשון וועס זיר דאסמאל אנרופן גענוי ווי‬
‫הארט אין זיי פארלאנגען אלעס‬ ‫ז' חשזן ‪").‬שת‬

‫עס הייבס שוין אן צו וועןר קאלס ‪.‬‬

‫ער און זאגן אז יד הנהלה האס דא געסון א געפערליכן‬ ‫ייאס זיי האלטן אז עס קימט זיי‬ ‫עס‬ ‫אז‬ ‫פאר מענעחשער‪.‬‬ ‫זאגן‬ ‫געגאנגען‬ ‫איר בין‬
‫פארבערכן מיןט נישס זיר עזכענען מיס יד תלמיידם‬
‫און נישס צושעטלן גענוג פיש פאר אלעמען‪.‬‬ ‫אייפגעכן•‬ ‫קענען אייף גארנישט‬ ‫קומס אירין א קעלס אינעם קווארסיר‪ .‬מען דארף‬
‫פארשאפן יד לעכער און פארקלעפן יד פענססער ביי יד‬
‫אבער ניין‪ .‬שמשון האס זיר בכלל נישס וואועסנידג‬ ‫ייינטער מיז זיין הייס זימער‬
‫זייסן‪ .‬אבער קיינער איז נישס אנגעקומען‪.‬‬
‫געמאכס‪ .‬ער האס זיר ווייסער איידל געזינגען‪ .‬ווי‬
‫גארנישס וואלס געווען‪.‬‬ ‫קאלט‪ .‬מען מיז האכן 'לעכען'‪.‬‬ ‫שוין דירי סאג‪ .‬קיינער קומס נישס‪.‬‬

‫שמשון‬ ‫זיר‬ ‫האס‬ ‫זופ‬ ‫יד‬ ‫עוס‬ ‫ביים‬ ‫שפעסער‬ ‫עירקאנרישאן אין יערן צימער‪ .‬א‬ ‫עס איז נישס דא קיין ססים אין יד שלאף צימעןר‬
‫יד‬ ‫געהעצס‬ ‫האבן‬ ‫וואס‬ ‫בחוירם‬ ‫די‬ ‫צו‬ ‫אנגערופן‬ ‫און דא קומס שוין דער ווינסער‬
‫געמיסער‪:‬‬ ‫'מעניי' ביי יערע סעירה‪ .‬א‬
‫"ברור ‪'.‬ד אלעס דא אין יד ישיבה איז אזוי גוס‪.‬‬ ‫ייארעמע מקיה יערן טאג‪ .‬אין‬ ‫ט' חשזן‪.‬‬
‫אלעס איז דא אזוי ברייס און באקוועם‪ .‬מען האס דא‬
‫אלעס גוסס בגשמיות וברוחניות און יעדער שסייגס דא‬ ‫קאייע מיט ציקער חק ילא יעכיר•‬ ‫יד‬ ‫פאררעכסן‬ ‫געווען‬ ‫ארבעסער‬ ‫עזר‬ ‫איז‬ ‫היינס‬
‫פענססער‪ .‬כ'האב אים געפרעגס פארוואס דארף איר‬
‫יעעזר איז מצליח‪ .‬מען דארף פארשסיין אז א מענסש‬ ‫רי אלע מענטשן ייען עפעס‬ ‫מען‬ ‫ביז‬ ‫עפעס‬ ‫בעס‬ ‫איר‬ ‫ווען‬ ‫פון‬ ‫סאג‬ ‫‪5‬‬ ‫ווארסן‬
‫איז נאר א מענסש און אלעמאל און ביי יעןר קען‬
‫פאסירן סעותים‪ .‬צו פיןר א קאר דארף מען האבן גאר‬ ‫פאסירט‪ .‬עס געשעהט אמאל א‬ ‫פארערכס דאס‪ .‬ער סענהע'ס אז אנהייב ווינסער איז‬
‫דא צופיל ארבעס און מען קען נישס אלעס נאכקומען‪.‬‬
‫אסאר קאפ און ענערגיע און מען דארף פארשסיין אויב‬
‫סיכה‪ .‬ייערן זיי כאלר ציכראכן‬ ‫איר קען נישס פארשסיין פארוואס מען האס דאס‬
‫מען פאערכענס זיר אמאל מיס עסליכע פארציעס‪ .‬עס‬
‫אין אייס מענטש‪ .‬זיי גייען איין‬ ‫נישס געקענס סון פאראיאר זומער‪ .‬וויעזר שסעלס זיר‬
‫איז נישס עק וועלס‪·.‬‬
‫ארויס אז זיי ערכענען זיר בכלל נישס מיס קיין בחוירם ‪.‬‬
‫·עס איז ביי מיר זיכער אז קיינער איז נישס שולידג‬ ‫אין ראס טרעט זיי צי צים געזינט‬
‫פאןר אוועקנעמען פאר דוקא יד פיש‪ .‬עס קען זיין אז‬
‫די הנהלה האס באקומען א באירכס אז מער בחוירם‬ ‫< ‪"..‬‬ ‫‪;Jttttll~~1t;:‬‬ ‫ט"ז חשזן‪.‬‬
‫פארן אהיים אויף שבת‪ .‬אעזר קען זיין אז יד ערלים פון‬ ‫עס איז שוין זייער קאלס‪ .‬עזר ווינסער איז דא‪ .‬און‬
‫קיין‬ ‫נישס‬ ‫איז‬ ‫הקושד‬ ‫ארון‬ ‫עזם‬ ‫פון‬ ‫נדבן‬ ‫דער‬ ‫אז‬
‫קאר האבן גע'מעשר'ס יד פיש פאר שבת‪ .‬וואס האבן‬ ‫מען שפירס עס שוין גוס‪.‬‬
‫צווייסער ווי עזר סאסע פון שמשון‪ .‬וועלכער שלאפס‬
‫מיר צו ערןד לשון הער סתם אזוי ן‪" 1‬‬ ‫צום‬ ‫צו‬ ‫איר‬ ‫גיי‬ ‫זי כער קייס‬ ‫זעלבסס‬ ‫א‬ ‫מיס‬
‫מיס אים אין איין צימער‪.‬‬
‫דניאל איז נישס געווען צופירןד‪ .‬ער האס געהאס‬ ‫מענעדזשער און איר זאג אים‪" .‬איר מיין סש'וין יד‬
‫ער איז געווען שאקירס ביז גאר‪.‬‬
‫מיס זיר עסליכע העצערס‪ .‬און נאכן בענסשן האס ער‬ ‫עס איז שוין‬ ‫דאכענעס‪.‬‬ ‫צו געבן יד‬ ‫העכססעט צייס‬
‫שמשון האס אים ביז היינס גוס אויסגע'נער'ס‪.‬‬
‫זיר אוועקגעזעצס אין עס‪-‬זאל און געפירס א אפענעם‬ ‫גענוג קאלס"‬
‫וויכוח מיס שמשון וועלכער האס אים פרובירס צו‬ ‫שוין פונעם ערשסן סאג וואס ער איז אנגעקומען‬
‫ער קוקס מיר אן מיס גרויסע אויגן ער ווייסס נישס‬
‫בארוהיגן·‬ ‫נאנסער יידד מיס‬ ‫ער געווארן א‬ ‫איז‬ ‫ישיבה‬ ‫יד‬ ‫אין‬
‫פון וואס איר ערד ‪.‬‬
‫לאמיר העןר וואס וועססו ענספערן אויף‬ ‫·שמשון !‬ ‫שמשון‪ .‬און זיי פירן זייער אסאר געשפערכן‪.‬‬
‫מיס איין זאר איז שמשון געווען גענוי פארקערס‬ ‫"וואס הייסס‪ .‬דו ווייסס נישס אז יעעזר בערנגס זיר‬
‫קיין‬ ‫נישס‬ ‫גיס‬ ‫וואס מען‬ ‫וואכן‬ ‫צוויי‬ ‫אז שוין‬ ‫עזם‬
‫פון דניאל‪ .‬דאס איז געווען בנוגע יד נאכאנאנעז סענות‬ ‫א דאכענע פונדערהיים‪ .‬די ישיבה סיילס נישס קיין‬
‫ל'עבען' אין יד ישיבה?‬
‫וואס דיניאל האס געהאס אויף די הנהלה יעעז מינוס‬ ‫דאכענעס"‪.‬‬
‫דו ווייסס‬ ‫וואס איז יד פראגע ן‬ ‫הייסס ן‪1‬‬ ‫·וואס‬
‫נישס אז די פיריז איז ארויף אויף כמעס דאפעלס‪ .‬און‬ ‫אין סאג‪ .‬האס שמשון אלעמאל פארסייידגס יד הנהלה‬ ‫וויערראמאל יד זעלבע מעשה‪ .‬וואס וויל ער וואס‬
‫יד ישיבה קען זיר דאס'מער נישס ערלויבן‪ .‬איר ווייס‬ ‫און קיינמאל נישס געזעהן קיין שלעכסס און ער איז‬ ‫דארף איר יעצס סון‪ .‬ער ווייסס דאר אז איר וואוין ווייס‬

‫האבן אויפגעהערן צו‬ ‫מענסשן‬ ‫הייזער ווי‬ ‫אסאר‬ ‫פון‬ ‫מיס אלעם געווען צופירןד‪' .‬אזוי קומס עס‪ .‬אזוי דארף‬ ‫דאכענע פון‬ ‫קיין‬ ‫יעצס‬ ‫נישס ברענגען‬ ‫קען‬ ‫איר‬ ‫און‬

‫קויפן 'לעבען' ווייל די פיריז איז זייער סייער געווארז‪'.‬‬ ‫צו זיין‪ .‬ערגעץ אנעזרש איז נישס בעסער' זענען געווען‬ ‫עזרהיים‪ .‬זאל איר זיר יעצס פארקילןן!‬
‫זיינע געווענליכע ווערסער‪.‬‬ ‫איר דארף שוין גיין שלאפן‪ .‬ביז עסליכע שעה דארף‬
‫"ביי ענק אינעזרהיים האס מען אויר אויפגעהעטר‬
‫צו קויפןן· האס דניאל געפערגס‪.‬‬ ‫איין לימוד זכות וואס דניאל האס געקענס האבן‬ ‫איר שוין גיין שלאפן און דא איז ביסערליר קאלס‪ .‬וואס‬
‫"ניין‪ .‬איר שסעל זיר פאר אז ביי אונז האס מען יא‬
‫א‬ ‫אז ער קומס אוודאי פון‬ ‫איז געווען‬ ‫אויף שמשון‬ ‫סוס מען יעצס ן ! איר זע שוין אז איר וועל יד נאכס‬
‫גע קוי פס‪ .‬אבער ווי אזוי ווילססו פארגלייכן‪ .‬צו‬ ‫אירמע שסוב און ער האס נאר קיינמאל נישס געהאס‬ ‫נישס קענען שלאפן פאר גרויס קעלס‪ .‬ווער ווייסס צו‬
‫יד געלעגענהייס צו זעהן וואס מיינס א יריר רחבות 'ידג‬
‫אונזעער מעגליכקייסן אונערהיים‪ .‬צו יד מעגליכקייסן‬
‫לעבן און וועגן עזם איז ער אזוי צופירןד‪.‬‬
‫פון יד ישיבה‪.‬‬

‫~כ‪.,‬ה‬ ‫'‪f‬י'נבית‬
‫האס‬ ‫אז זיין סאסע‬ ‫וואס מיינס דאס‬ ‫אזוי‬ ‫אויב‬
‫דניאל איז געוואןר אנגעצויגן און אויפגעערגס‪.‬‬
‫מנדב געווען אזא סייערן ארוםן הקודשן‬
‫דניאל האס דאס נישס געקענס פארשיטין‪ .‬וו י אזוי‬
‫ער קוקס נאכאמאל ער ליינס קלאער ווערסער‪:‬‬
‫קען זיין אז א בחור וואס קומס פון א שסוב ווי אלעס‬
‫"הנגיד הנכבד רודף צדקה וחסד‪·...‬ן‬
‫פירס זיר אזוי ביריס און באקוועם‪ .‬ער זאל קענען‬
‫געס‬ ‫מען‬ ‫ווי‬ ‫ווערסשאפס‬ ‫סארס‬ ‫אזא‬ ‫פארנעמען‬ ‫דאס שיריבס מען נישס אויף אן אערמען שלעפער‪.‬‬
‫איינער וואס האס קוים פרנסה ‪.‬‬ ‫~ שע"י כולל פולין ירושלים ח‬
‫)פארזעצונג אויף פאלגענדע זייט(‬ ‫דניאל איז זיר געלאפן נאכפערגן ביי חבירם און ער‬ ‫רח' וש"י ‪ 25‬ריולשים לט‪02-5375943 :‬‬
‫איז געוואויר געווארן אז ער האס געלעבס אין א בסערן‬
 ‫כאפן וואס דא סוס זיר‪,‬‬ ‫אבער ער זעהס שוין אויס ווי ער מאכס חתונה קינערר‪,‬‬ ‫כפארזעצונג פןו ייפןו טיעפו הארץ" •‪(•.‬‬
‫"איר וועל ידר פערגן אפן‪ ,‬אויר מיר האס מיין סאעט‬ ‫זיין פנים איז אנגעצויגן און פארזארגס‪ ,‬און אפילו‬ ‫גארנישס און אלעס איז אזוי קארג און שלעכס‪,‬‬
‫געשיטצס ביז יד קראר אין יד בערזע‪ ,‬און זינס דאן לעב‬ ‫געציילסע ווייסע האערלער באווייזן זיר אויף זיין קליין‬
‫איר זייער בצומצום‪ ,‬און איר שסופ שווערליר דוךר ערם‬ ‫עס האס געדויערס א לענגעער צייס ערר וויכוח‪.‬‬
‫בערדל‪,‬‬
‫ווען דניאל פאקס אויס אלע מעישות וואס ער האס‬
‫חושד‪ ,‬איר מוז מוותר זיין אויף פארשיעדנע הוצאות‪,‬‬ ‫"דביאל‪ ,‬וואס איז געשעהן מיס ידר?"‬
‫עדר‬ ‫איז‬ ‫וואס‬ ‫געשעהן‪,‬‬ ‫ידר‬ ‫מיס‬ ‫אבער‬ ‫איז‬ ‫וואס‬
‫קעגן יד הנהלה און שמשון מאכס אלעס אוועק און‬
‫דביאל האס זיר צוקערכצס‪,‬‬ ‫עטנהע'ס אז עס איז נאסורליר און אזוי דארף צו זיין‪,‬‬
‫אזוי‬ ‫ידר‬ ‫לייגס‬ ‫וואס‬ ‫געשעהעניש‬ ‫שרעקליכער‬
‫"דאס לעבן איז נישס גירנ"ג‬ ‫ביי ערם וויכוח איז גארנישס געבליבן‪,‬‬
‫צוגרובד?"‬
‫געפערגס‬ ‫שמשון‬ ‫האס‬ ‫געעשהן'ד‬ ‫איז‬ ‫··יוואס‬
‫"דו פעדגסס גוס איר וועל ידר זאגן‪ ,‬נישס אייבמאל‬ ‫א‬ ‫געמאכס‬ ‫שמשון‬ ‫האס‬ ‫שבת‬ ‫מוצאי‬ ‫אבער‬
‫ערווארסענידג צו העןר דאס ארגססע ריל‪,‬‬
‫דארף איר אויסלעשן יד ססים איבעדרהיים ווייל איר‬ ‫געוואגסע החלסה‪ .‬כיד צו צייגן פאר יעח אז ער איז‬
‫ציסער פובעם גרויסן געז ביל"‬ ‫און דאן האס זיר געהערס ערם בעל תפילהיס‬ ‫געערכס און אז יד ישיבה באהאנדלס נישס איער‬
‫שסימע‪,‬‬ ‫תלמיידם ווי עס דארף צו זיין‪,‬‬
‫"נו‪ ,‬ביי מיר ארבעס אויר נאר יד סיטם דאס ביסל‬
‫וואס איר מוז‪ ,‬און יד איבירגע צייס איז עס פארלאשך‪'.‬‬ ‫"הודו לד' כי סוב‪"",‬‬ ‫דניאל האס ארויסגענומען זיין סאג בור אין וועלכן‬
‫הער נאר ווי‬ ‫האקס דביאל איבער‬ ‫"ביין ביין‬ ‫באכן דאווענען האבן זיי זיר אוועקגעזעצס שמועסן‪,‬‬ ‫ער האס געהאס פארצייכענס אלע זיינע סענות קעגן יד‬
‫ביסער עס איז מיר‪ ,‬מיין קליינער איז געוואןר צוויי‬ ‫בישס מערקעבידג אפילו אז ערר זייגער רוקס זיר‪,‬‬ ‫הנהלה‪ .‬און ער האס זיר געשסעלס ביים קאפי‪-‬מאשין‪.‬‬
‫שמשון האס נישס געהאס קיין מנוחה מוזענידג עררגיין‬ ‫מאכן קאפיעס איינס נאכן‬ ‫און ער האס זיר גענומען‬
‫יאר‪ ,‬איר האב אים געוואלס קויפן א נייע הויזעלע‪,‬‬
‫וואס עס דרוקס אזוי אויף זיין חבר‪ ,‬אז ער האס זיר‬ ‫צווייסן‪,‬‬
‫כ'האב נישס געהאס קיין געלס‪ ,‬האס ער בעבער געמוזס‬
‫אזוי פארעלעטטר‪,‬‬
‫ירשע'בען זיין ברודערס'‪",‬‬ ‫ער האס דאס אויסגעשפיריס אויף יד יטשן אין יד‬
‫נו וואס איז? מיינע קינערר בוצן אלע געי'רשינעט‬ ‫יישבה און ער האס זיר אוועקגעשסעלס ווארסן צו‬
‫זעהן שמשונס' עראקציע‪ .‬נאכערם וואס ער וועס זעהן‬
‫זאכן וואס יד משפחה שיקן מיר ספעציעל פאר זיי‪,‬‬ ‫געןןאויר געןוארן רעם סןר‬ ‫‪-‬‬ ‫פרק ו'‬
‫וויפיל סענות ער האס שוין קעגן יד הנהלה‪,‬‬
‫דניאל קוקס נישס אויס צופירח "לעצסן זומער‪,‬‬
‫האב איר אזוי געקארגס ערם עירקאבידשאך‪'.‬‬ ‫זייבע‬ ‫אראפצולייגן‬ ‫אנגעהויבן‬ ‫האס‬ ‫דניאל‬ ‫ווען‬ ‫האס‬ ‫ער‬ ‫געסון‬ ‫וויי‬ ‫זייער‬ ‫דאס‬ ‫האס‬ ‫שמשון‬

‫איר ווייס בישס וואס דו ווילסס איר האב נאר איין‬ ‫דאס‬ ‫הערן‬ ‫צו‬ ‫געווען‬ ‫געירשס‬ ‫שמשון‬ ‫איז‬ ‫צרות‪,‬‬
‫דניאל האס דא געסון א געפערליכע‬ ‫געהאלסן אז‬
‫קלייבע עירקאבידשאן‪ ,‬און דאס ארבעס אויר באר ווען‬ ‫פארבערכן צו נעמען זיין פריוואעט סאג‪-‬בור וואס איז‬
‫ארגססע וואס איז באר ישיר‪ ,‬אבגעהויבן ביי א בישס‬
‫עס איז גאר וויכסי'ג‪'.‬‬ ‫געזובס קיבד ריל‪ ,‬און געעבידגס ביי שערקליכע‬ ‫וואו‬ ‫האבן‬ ‫זיר‬ ‫זאל‬ ‫ער‬ ‫אז‬ ‫געאייגענס‬ ‫געווען‬
‫דביאל איז אזוי געשסאבען און אויסגעעדכעכס איין‬ ‫דאס‬ ‫און‬ ‫דרוקענישן‪.‬‬ ‫פירוואעט‬ ‫זיינע‬ ‫אויסצוגעבן‬
‫פאסירובגען פון וואס ער האס בישס געוואלס סראכסן‪.‬‬
‫הכבסה באר יד צווייסע‪ ,‬און געשילעררס זיין ביסער‬ ‫ווייל עפעס איבעררש האס אים בישס געקעבס ערקלערן‬ ‫פארשפיריסן ברבים‪ .‬ער האס דאס געהאלסן ווי א‬
‫לעבן‪ ,‬און פון יד צווייסע זייס שיטיס זיין חבר שמשון‬ ‫דביאלס' שערקליכע אויסזעהן‪,‬‬ ‫שעדקליכע עולה קעגן יד הנהלה‪,‬‬
‫און ווייזס אים איבער אז ער האס ךס א קלעבעעד‬ ‫"מיין מעשה גייס צוירק צו יענע צייס ווען עס איז‬ ‫ער האס זיר ננישס געוואלס צוקירגן מיס אזא‬
‫הכנסה פון אים‪ .‬און ער איז גאר פיריליר לעבעידג און‬ ‫געווען ערר גרויסער קראר אין יד בערזע"‬ ‫גוסער חבר ווי דניאל‪ ,‬אבער אזויפיל האס ער אים‬
‫לוססיג‪,‬‬ ‫געזאגס "דניאל‪ ,‬איר האלס אז עס וועס נאר קומען ערר‬
‫שמשון האס גוס געוואוסס איבער וואס יד ערדע‬
‫זיין‬ ‫קעבססו‬ ‫אזוי‬ ‫ווי‬ ‫שמשון‪,‬‬ ‫סאקע‬ ‫מיר‬ ‫ייזאג‬ ‫סאג‪ ,‬ווען דו וועסס ביסער חרסה האבן אויף ערם וואס‬
‫איז‪ .‬ווייל זיין סאסע איז דאר אויר געווען ערירן‪ .‬ער‬
‫גליקלי‪,‬ן ווען אזוי איז מעגליר צו שמייכלען ווען עס‬ ‫דו האסס יעצס געסון 'ד‬
‫געערבקס ווען דאס איז געווען‪ .‬א שרעקליכער קראר‬
‫גייס אזוי בישס גוסךי‬ ‫פון וואס אלע שותפים האבן געליסן עערנססע‬ ‫"וואס? דו שעלסס מיר'ד‬
‫ייערר עבספערס אויף יד שאלה שסייס אין יד תורה"‬ ‫פארלוססן‪,‬‬ ‫"חס ושלום! איר האב נישס געשאלסן‪ ,‬איר האב‬
‫האס שמשון געזאגס‪,‬‬
‫"מיין שווער האס אויר עררלייגס אסאר געלס‬ ‫נאר געזאגס אז איר האלס אז דו גייסס אויף זייער א‬
‫אביב‬ ‫השעורה‬ ‫כי‬ ‫נוכתה‪,‬‬ ‫והשעורה‬ ‫ייוהפשתה‬ ‫ערמאלסס‪ .‬און ביז ערמאלסס פלעגס ער מיר שיטצן‪.‬‬ ‫פאלשן ווע‪,‬ג אויף זייער א נישס גוסן וועג‪ ,‬און מיס יד‬
‫והפשתה גבעול‪ ,‬והחיסה והכוסמת לא בוכו‪ ,‬כי אפילות‬ ‫ווי‬ ‫דאס‬ ‫זיר‬ ‫האס‬ ‫ווייסער‬ ‫און‬ ‫דארס‬ ‫פון‬ ‫אבער‬ ‫יארן וועססו זיר איבערצייגן אז דו האסס זייער נישס‬
‫אזוי זאגס יד תורה באר מכת ברד‪,‬‬ ‫הבה‪",‬‬ ‫האב‬ ‫איר‬ ‫מער‪,‬‬ ‫געקעבס‬ ‫בישס‬ ‫האס‬ ‫ער‬ ‫געעבידגס‪.‬‬ ‫גוס געהאבערלס יעצס‪ ,‬און ערמאלסס וועססו חרסה‬
‫זאגס רש"י "שהפשתה והשעורה הן קשין ולכן לא‬ ‫ערמאלסס געהאס צוויי קיבערר און כ'האב געדארפס‬ ‫האבן אויף דעם וואס דו האסס יעצס געסון‪,‬‬
‫הצליחו להחזיק מעמד בבר‪,‬ו אבל החיסה והמסמת‬ ‫גיין זיכן א ארבעס אז איר זאל זיי קעבען אויסהאלסךי‬
‫שהן מתבשלות מאוחר ועידין היו רכות לא בשברו בעת‬ ‫יד ירכסיגע פרבסה‬ ‫"כיהאב אבער בישס געסראפן‬
‫הברד‪'.‬‬ ‫וואס כיהאב געזוכס‪ .‬בישס ערם געהאלס וואס כ'האב‬ ‫א שרעקליכער פרעשור‬ ‫פרק ה' ‪-‬‬
‫אין יד ווערסער פון די תורה ליגס א סיפער מוסר‬ ‫געוואלס‪ ,‬און חדשים לאבג האב איר געקלעסערס פון‬
‫השכל‪,‬‬ ‫געמוזס‬ ‫זיר‬ ‫כ'האב‬ ‫ביז‬ ‫צווייסן‪,‬‬ ‫צום‬ ‫ארס‬ ‫איין‬ ‫יד‬ ‫פאר שמשון‬ ‫זייער בישס גירבג געווען‬ ‫עס איז‬

‫און זיי‬ ‫הארס‬ ‫זעבען‬ ‫וואס‬ ‫יד‬ ‫זאבגען‪,‬‬ ‫הארסע‬ ‫יד‬ ‫בכבודי'גע‬ ‫בישס‬ ‫א‬ ‫אבבעמען עפעס‬ ‫און‬ ‫אראפלאזן‬ ‫יריזע‪ ,‬אזוי ווי יעערס מאל ווען ער האס זיר געירשס צו‬
‫פארלאבגען אלעס וואס זיי האלסן אז עס קומס זיי‬ ‫ארבעס"‬ ‫פאןר צו זייבע עלסערן אויף שבת‪,‬‬
‫קעבען אויף גארבישס אויפגעבן‪ ,‬וויבסער מוז זיין הייס‬ ‫יד ירכיטגע‬ ‫דעמאלסס האבן זיר אבגעהויבן‬ ‫און‬ ‫ער האס שוין געהאס א שסוב מיס פיר קיבעררלער‬
‫זומער קאלס‪ ,‬מען מוז האבן ילעבען‪ ',‬עירקאבידשאן אין‬ ‫צרות‪"",‬‬ ‫בליעה"ר‪ ,‬און אזא יריזע מיס דאס גאבצע געפעק איז‬
‫יעח צימער‪ ,‬א ימעביו' ביי יעער סעודה‪ ,‬א וואעדמע‬ ‫בישס לייכס געווען‪,‬‬
‫דביאל האס בישס איבאכס געבומען ווי שמשון זיצס‬
‫מקוה יעח סאג‪ ,‬און קאווע מיס צוקער חק ולא יעבור‪.‬‬ ‫צו‬ ‫ווארסעבידג‬ ‫צושסוערמס‬ ‫איז‬ ‫ער‬ ‫און‬ ‫אבגעצויגן‪.‬‬
‫ער האלס שוין פארן ארויספארן צו זייבע עלעטןר‬
‫די אלע מעבסשן ווען עפעס פאיסרס‪ ,‬עס געשעהס‬ ‫הערן יד עבער פון זייבע ש'רעקליכע צרותי‬ ‫קלובגס ערר סעלעפאן‪,‬‬
‫אמאל א סיבה‪ .‬ווערן זיי באלד צובראכן און אויס‬ ‫יימיין שווער האס מיר שוין אין יעבע צייס גארבישס‬
‫זיין מאמע איז אויף יד אבערער זייס‪ ,‬און זי גיס אים‬
‫צום‬ ‫צו‬ ‫זיי‬ ‫סעדס‬ ‫דאס‬ ‫און‬ ‫איין‬ ‫גייען‬ ‫זיי‬ ‫מעבסש‪,‬‬
‫געגעבן‪ .‬איר ערבק‪ .‬איר האב געהאס מיין דירסע קיב‪,‬ו‬ ‫איבער זייער א צופירערבע בשורה "ידין חבר דביאל‬
‫געזובס‪,‬‬
‫און כ'האב בישס געקעבס אליין באצאלן יד וואכ‪-‬נאכס‬ ‫קומס אויף שבת צו זיין שווער וי‬
‫יד‬ ‫לויס‬ ‫בייגן‬ ‫זיר‬ ‫לאזן‬ ‫וואס‬ ‫אלע‬ ‫יד‬ ‫אבער‬ ‫און שלום זכר‪ .‬כיהאב אים פרובירס מרמז צו זיין אז ער‬ ‫שמשון איז געווען זייער פיריליר‪,‬‬
‫אומשסעבדן‪ ,‬וואו מען שסייס און ווי מען גייס מאכס‬ ‫זאל זיר משתתף זיין‪ .‬אבער ער האס זיר בישס‬ ‫שוין אכס יאר פארלאפן פון ערמאלסס ווען דביאל‬
‫מען‬ ‫און‬ ‫יעןד‬ ‫שעצס‬ ‫מען‬ ‫מצב‪,‬‬ ‫מיסן‬ ‫שלום‬ ‫מען‬ ‫וואוסעבידג געמאכס‪ ,‬איר בין ערמאלסס געווען זייער‬ ‫סאסבס‬ ‫זיין‬ ‫פון‬ ‫ביי אייבעם‬ ‫אייערם געווארן‬ ‫איז אן‬
‫פרובירס יעח צו פארשסיין‪ ,‬די וועןר בישס צובראכן‪,‬‬ ‫באלייידגס אויף אים‪ .‬שפעסער בין איר הערשס‬ ‫גוסע חבירם‪ ,‬און א שכן וועלכער האס געוואויבס מיס‬
‫און יד קומען אויס אובסער סיי וועלכע אומשסעבח‪,‬‬ ‫געוואויר געווארן אז ער האס זיר ערמאלסס ביסער‬ ‫אויף יד זעלבע גאס‪,‬‬
‫געמאכס‬ ‫האב‬ ‫איר‬ ‫ווען‬ ‫געעדבקסס באר‬ ‫יישמשוןן‬ ‫ארומגעמיסשעס מיס זייבע חובות‪ .‬און מיס זיין בעססן‬ ‫שמשון האס דאס ערמאלסס אבגעבומען ווי א‬
‫קאפיעס פון מיין סאג‪-‬בור אין יד ישיבהךי‬ ‫ווילן האס ער מיר ערמאלסס בישס געקעבס העלפךי‬ ‫גוסער סימן‪ ,‬אז ער וועס קעבען אבהאלסן יד‬
‫ייאוודאי"‬ ‫יאוווערסיים‪:‬‬ ‫ארבעסן‬ ‫צו‬ ‫אבגעהויבן‬ ‫האב‬ ‫איר‬ ‫באבסשאפס מיס דביאל יעערס מאל וואס ער וועס‬
‫האב‬ ‫איר‬ ‫פארא סעות‬ ‫וואס‬ ‫איין‬ ‫איר‬ ‫זע‬ ‫יייעצס‬ ‫אבער נאר אלעם קען איר זיר שווערליר ערקן ערם‬ ‫קומען צו פארן פון יד שסאס וואו ער האס געוואויבס‬
‫דעמאלסס געמאכס‪ ,‬יעצס ווען איר בין א סאסע פון‬ ‫חודש ‪,‬‬ ‫צו זיינע עלסערן און דביאל וועס זיין ביים שווער וועלן‬
‫פיר קיבדער‪ ,‬און איר זע ווי איר קען זיר בישס קיין עצה‬ ‫ערמאלסס האב איר געזעהן אז ס'איז בישס קיין‬ ‫זיי קעבען פארבערנגען איבאייבעם‪,‬‬
‫געבן מיס מיין אייגענעם לעבן‪ ,‬זע איר ווי איר בין‬ ‫תכלית‪ ,‬איר פאל אריין אין חובות‪ .‬האב איר באשלאסן‬ ‫אבער עס האס זיר נישס אזוי אויסגעארבעס‪,‬‬
‫געפארן אויף פאלשע שיבעס"‪,‬‬ ‫זענען מיר זייער‬ ‫וואס‬ ‫פארישערנע זאכן‬ ‫אויפצוגעבן‬ ‫פונקס ווען שמשון קומס אויף שבת‪ ,‬איז דביאל‬
‫סאקע איין‪ ,‬אבער עס איז שוין‬ ‫"יעצס זע איר‬ ‫וויכסיג‪ ,‬און איר לעב זייער ארעם‪ ,‬זייער בצומצום‪,‬‬ ‫נישס ביים שווער‪ ,‬און פובקס ווען דניאל איז דא איז‬
‫אביסעלע צו שפעס‪",‬‬ ‫ממש אויף ברויס און וואסער‪'.‬‬ ‫האס דאס שוין‬ ‫יד גאבצע משפחה‬ ‫שמשון נישס דא‪,‬‬
‫"עס איז מיר אזוי שווער גלייב מיר שמשון‪ ,‬איר קען‬ ‫מיסגעהאלסן ווי ערר שפיל פון קאץ און מויז ‪,‬‬
‫נישס רואיג שלאפן ביינאכס‪ ,‬איר בין אויס מענסש‬ ‫און יעצס גייס ער זיר באגעגענען מיס דניאל נאר‬
‫בייסאג‪ ,‬און איר מאר מיס הויפענעס מיס צרות פון מיין‬ ‫אזויפיל יארן‪,‬‬
‫מצבי‪'.‬‬ ‫שמשון‬ ‫איז‬ ‫מנחה‬ ‫צו‬ ‫צונאכסס‬ ‫פרייסאג‬
‫שמשון האס נישס פארשסאנען וואס ער רעדס‪,‬‬ ‫זיר‬ ‫האס‬ ‫ער‬ ‫המדרש‪,‬‬ ‫בית‬ ‫אין‬ ‫אירינגעקומען‬
‫פארוואס ערקססו בישס‬ ‫געשעהן ‪7‬‬ ‫"אבער וואס איז‬ ‫אומגעקוקס איינמאל און נאכאמאל‪ ,‬און ער האס‬
‫ערם חודשךי‬ ‫באשסעיטגס‪ ,‬י'א‪ .‬דאס איז דניאל‪ '.‬זיי האבן זיר גאר‬
‫ווארעם באגעגעבס און געגעבן א הארציגן ש'לום‬
‫איז‬ ‫דאס‬ ‫עקססער‪,‬‬ ‫געשעהן‬ ‫גארנישס‬ ‫"סיאיז‬
‫געשעהן אז כ'האב נישס גענוג צו לעבן אזוי ווי איר‬ ‫עליכם'‬
‫האב געוואלס"‬ ‫אזוי‬ ‫ווי‬ ‫געוואןר‬ ‫איבערראשס‬ ‫אבער‬ ‫איז‬ ‫שמשון‬

‫עס האס גענומען פאר שמשון עסליכע מינוס צו‬ ‫דניאל זעהס אויס‪ ,‬ער איז א יונגערמאן פון ‪ 26‬יאר‪,‬‬
 ‫'‪(ffI‬‬ ‫‪, • •'f6.:.‬‬ ‫~'"‬ ‫~'"~‬

‫ת‪J‬רגלי ‪j:Jl‬ן‪lIJ‬ת‪ J‬קב‪J‬ן‬

‫היינטיגע צייטו איז דא א שטארקע קענערשאפט מצד‬
‫אלע רבנים און גדולי התורה קעגן יד ווידיאס און‬
‫קאמפיוטער שפילערייען‪ ,‬אוו ווער רעדט נאך אז אין אלע‬
‫ישיבות אסריט מןע צו הערן קאסעטלעך וואס די זיגנערס‬
‫זענען נישט קייו באוויסטע יראי שמים‪ .‬איינער פון די‬
‫סיבות זענען באזירט לויט אונזער הסבר‬ ‫ווערו אגנערוןפ ייפעבלאוויטישע רעאקציעיי לויטו נאמעו‬ ‫ערד ‪:‬ישראל מרדכי מסנר‬
‫איו יד שפי לערי יען אויפו קאמפיוטער ליגט שמיץ וואס‬ ‫פונעם ענטפינדער‬
‫איז משפיע אויפן מענשט אן עדם וואס עדר מענשט זאל‬ ‫תירגם ‪ :‬ד ‪ .‬ייעבער‬
‫יד זעלבע שיטה ניצט מןע אויך לגבי רעקלאמעס‪.‬‬
‫וויסן עדרפוו די חלק פון וויעדל שטיק‪ ,‬צניעות‪ ,‬אוו נאך‬ ‫למשל וועו א פירמע רפו צייו פיץ וויל מאכו או‬ ‫יוו‪1‬אפעטראוויטש פעבלאוו איז אויגפעקומןע מיט א‬
‫ודייל‪.‬‬ ‫עדוועטייזמענט‪ ,‬פארעפענטליכו זיי א בידל פוו א‬ ‫חכמה אז עס קענעו געטוו ווערו פארשיעדנע פעולות‪ ,‬דורך‬
‫לייעדר איז דא היינט א שטארקע ווילן ביי די‬ ‫די‬ ‫פוו‬ ‫למשל איינער‬ ‫פערזענליכקייט‪,‬‬ ‫באו ויסטו‬ ‫זא‪,‬ך‬ ‫שמעקט או אנעדרע‬ ‫הערט‪,‬‬ ‫זעט‪,‬‬ ‫וואס מןע‬ ‫דעם‬
‫יוגענטליכע נאכצומאכן די יד מוזיק און שטימעס פון‬ ‫באוואוסטע ספארט שפילערס‪ ,‬פיצט זיך יד צייו מיט די‬ ‫כאטש אז דאס האט נישט קייו קשר צו וואס עס ווערט‬
‫אזעלכע וואס זענען נישט אבוואוסט אלס יראי שמים‪ ,‬אוו‬ ‫פרארדקט וואס עדר פורמע האט פראצעידרט‪.‬‬ ‫געטוו·‬
‫מןע דארף וויסו אז דאס איז א גרויסע סכנה אפר זיי‪.‬‬
‫עדר מגושםיידגע גוי וואס ווייסט צו זאגו אז א ספארט‬ ‫ער האט אויספראבירט יד חכמה דורך די פאלגעעד‬
‫ריינע‬ ‫א‬ ‫אויף‬ ‫היטן‬ ‫צו‬ ‫וויסו‬ ‫מןע‬ ‫דארף‬ ‫עדריבער‬ ‫שפילער איז א סימבאל פווו הצלחה אוו כבו‪,‬ד וועו ער‬ ‫וועו ער האט געגעןב צו עסו פאר זייו הונט ‪,‬האט ער‬ ‫וועגו ‪:‬‬
‫אונטערו באוויסזיין ‪.‬און יד קאפ זאל בלויז זיין פארנומען‬ ‫וועט זעו די בילד ווי יענער באניצט זיך מיטו צייו פיץ‪ ,‬וועט‬ ‫געקלוגנןע מיט א גלעקל‪ ,‬צוביסלעך האט זיך דאס הונט‬
‫מיט תורה ומצוות ‪.‬‬
‫דער פראדוקט אים אויך ווערו או ארויגפעקוקטער זאך‬ ‫צוגעוואוינט אז עס איז דא א געוויסו קשר צווישו דאס‬
‫ווןע א מענטש געוואוינט זיך צו א געוויסע התנהגות‬
‫אזא‬ ‫געביטו‬ ‫שיטה‬ ‫די‬ ‫זיך‬ ‫האט‬ ‫צייטו‬ ‫היינטיגע‬ ‫עסו אוו יד קלינגןע נאך א שטיק צייט האט מןע געזןע אז‬
‫וועט אים זייו זייער שווער זיך ארויסצודרייען עדרפון‬
‫יימןע קעו קויןפ צוקערליך איו א‬ ‫‪-‬‬ ‫למשל‬ ‫‪-‬‬ ‫רעקלאמע ווי‬ ‫דאס הונט לאזט אראפ שפייעכטס‪ ,‬וואס מיט עדם ווייזט‬
‫האבן זיך צוגעוואוינט‬ ‫וואס‬ ‫מענשטן‬ ‫דא‬ ‫זענען‬ ‫עס‬ ‫גאס ‪" ...‬‬
‫ברענגט ארייו יד מענשט‬ ‫געוויסו געשעפט איו יענע‬ ‫ער ארויס זייו הונגער‪ ,‬יעעדס מאל וועו פעבלאוו האט‬
‫נישט צו זייו איו כעס ‪ ,‬אוו זיי וועלו זיך נישט רגעו‬ ‫איו א מלחמה ווןע ער קןע נישט מחליט זייו וואס ער וויל ‪.‬‬ ‫געקלונגןע מיט זייו גלקעל‪ ,‬כאטש מעו האט דאו נישט‬
‫וואוסענדיג און אומוואוסענדיג‪ ,‬נישט איו יד אינגע יארן‬
‫פוו אייו זייט‪ ,‬לוינט זיך צו קויפו א ציקערל וויל עס איז‬ ‫הונט‪.‬‬ ‫געפיטערט עדם‬
‫אוו נישט אויף יד עלטער ‪,‬נישט אין וואסער אוו נישט אין‬ ‫גוט‪ ,‬פוו די צווייטע זייט איז דאס נישט געזונט‪ ,‬פוו די‬ ‫יד זעלבע שיטה ניצט מןע ווןע מןע טרעאנירט בערו צו‬
‫פייער ‪,‬נישט ווען די פרייז ארויפצוגייו אויפו באס וועט זיך‬
‫דריטע זייט ביו איך דאך פונקט הוגנעריג‪ ,‬פוו יד פערדע‬ ‫מאכו פארשיעדנע קונצו‬
‫סענט‪ ,‬אוו נישט ווןע דער צווייטע זייט וועט‬ ‫מיט ‪5‬‬ ‫העכערו‬
‫פיפטע זייט ‪'. ....‬‬ ‫זייט אזי דאס דאך זייער טייער‪ ,‬פוו די‬ ‫מעו שפרייט אויס ברענעדיגע קוילו אויף יד ערד ווי יד‬
‫אפלאזו יד שירדך אפיי אינעם טיעפסטן חלום‪ ,‬אעדר וועו‬ ‫או אונטער באוואוסטזיניגע עדוועטייזמענט גייט ארייו‬ ‫בערו געפינעו זיך מןע צינד או א מוזיק וואס שפילט מיט‬
‫זיי זענןע נישט ביי זיך וועלו זיי זיך נישט בייזערו זיי‬ ‫אינעם קאפ פונעם מענטש פוו או אונטערטיר‪ ,‬דאס לאזט‬ ‫צו‬ ‫אטאמאטיש הייןב או יד בערו‬ ‫א געוואוסו טעמפא‪,‬‬
‫האןב זיך צוגעוואוינט זיך נישט צו רעגו‪ ,‬און זיי קענען‬
‫אויס אלע מלחמות אוו אלע קווענקעלישו‪ ,‬אוו נעמט‬ ‫טאנצו ווייל זיי בריןע זיך דאך או ‪,‬אוו זיי טאנצו לויט יד‬
‫שויו נישט פירן קיין מלחמות איבער עדם און נישט האבן‬ ‫גענצליך אייו דער מענשט‪ .‬דאס ארבעט אויןפ מענטש או‬ ‫מוזיק ‪.‬‬ ‫טעמאפ פוו יד‬
‫קיין נסיונות אין דעם‪ ,‬ווייל זיי האןב דאס שוין לאגנ מנצח‬ ‫אוו די מענשט ווייסט אפיי נישט אז ער איז‬ ‫זייו וויסו‬ ‫לכאורה איז דאך נישט דא קייו שום פארבינדוגנ‬
‫)עיין ב " חובת לחנבות " עשר חש\בן חנפש פ"ג אוןפ כ"א‪ ,‬וכן רנות‬ ‫נעןןע‬
‫נישט‬ ‫זיך‬ ‫ער‬ ‫קןע‬ ‫עדרפאר‬ ‫עפעס‪,‬‬ ‫פוו‬ ‫געווארו‬ ‫נשפע‬ ‫צווישו יד מוזיק מיט די הייסע קוילו אבער דאס איז‬
‫חק ‪{ I‬‬ ‫בסרפים‬
‫פארמעסטו עדרמיט‪.‬‬ ‫בלויז יד ערשטע צוויי דריי מאל‪ ,‬ביז ייההרגל נעשה טבעיי‪,‬‬
‫יד אונטרו באוואוסטזייו פון א מענשט ווערט נשפע פוו‬
‫איך קןע א איד וואס איז אריבער די צווייטע וועלטס‬ ‫אוו די בערו געוואוינןע זיך צו צו די פארבינדונג וואס איז‬
‫א בחור וואס זיכט די גאנצע צייט‬ ‫זיכט‪.‬‬ ‫זאכן וואס ער‬
‫קריג וואס האט זיך אגנעהויןב ווןע ער איז אלט געוועו‬ ‫דא צווישו יד מוזיק אוו די טאנץ‬
‫תורה אוו עבודת הי‪ ,‬אוו איו עדם ליגט אים זייו קאפ‬
‫פיר א האלב יאר איינמאל ווןע ער איז אנטלאןפ פוו די‬ ‫איו יד קומענדיגע מאסו פארשטלונג וואס וועט געוויזו‬
‫אגאנצן טאג‪ .‬ווןע עס וועט זיך אים מאכו א געלגענהייט‬
‫נאציס ימייש‪ ,‬האט ער זיך באהאלטו צוזאמעו מיט זייו‬ ‫וועט מןע ווייטער‬ ‫‪,‬‬ ‫ווערו שפעטער פאר טויזנטע מענטשו‬
‫אריינצוגייו אין א כעס‪ ,‬וועט ער זיך באדל דערמאנןע די‬
‫מאמע צווישו הויפנס אגפעברענטע האלץ ביז היינט איז‬ ‫הערו יד זעלבע מוזיק אוו דאו הייבו או די בערו צו טאנצו‪,‬‬
‫מאמר חזייל ‪:‬ייכל הכועס כאילו עובד עבודה זרהיי‬
‫נאך ביי אים פארבינדו די שמעק פוו אש‪ ,‬מיט שרעק אוו‬ ‫ווןע אלע מענטשו קוקו זיך צו מיט איבעראשונג ווי שייו יד‬
‫אבער א בחור וואס וועט זיכו אלע איבריגע שטותים‬
‫פארברענטע‬ ‫שמעקט‬ ‫אעדר‬ ‫זעט‬ ‫ער‬ ‫וועו‬ ‫אוו‬ ‫אגענסט‪.‬‬ ‫בערו טאנצו לויט יד טעמפא פוו די שפילענידגע מוזיק‪ ,‬אוו‬
‫אוו הבלי עוהייז‪ ,‬איו די סקונעד וואס ער זיצט נישט ביי‬
‫האלץ‪ ,‬הייבט ער או צו ציטערו‬ ‫דאס מאל איז דאס או קייו קוילו‬
‫זייו גמרא איו ביהמיי‪,‬ד ווערט ער נשפע פוו וואס ער האט‬
‫יד יצר הרע איז קליגער געווארו מיט די צייט‪ .‬אוו‬ ‫די סיבה איז א פשוטע‪ ,‬נאך וואס מעו טרעאנירט א‬
‫ארייגנעלייגט איו זייו קאפ‪.‬‬
‫היינט ארבעט ער מיט יד דאזיגע שיטה‪.‬‬ ‫בעל חי צו פארבינדו צווישו צוויי זאכו‪ ,‬וועט ער האלטו‬
‫ייהרגל נעשה טבע שני"‪.‬‬
‫איו אייו פאר בי נדו יד צוויי זאכו אזעלעכע רעאקציעס‬

‫און דא וועלן מ'ר ז'ר קערן צו ד' עבטש"דובג פון ד"ן‬ ‫שטארקע קאפ וו"טאג‪ ,‬וואס דאס האלט מ'ר געבצל'ר‬
‫פראבלעם ‪.‬‬ ‫צור'ק פון מאכן ד' בח'בה‪.‬‬

‫או'ב א'ז א בחור א'ן א פרעשור וו"ל ער האט ב'שט גוט‬ ‫שפעטער ווען א'ר באקום צור'ק מ"ן בח'בה‪ ,‬זע א'ר אז‬

‫געלערבט א'ן לו'ף פון ד' וואר ד' א"בצ'גסטע זאר וואס‬ ‫באדערט‬ ‫וואס דאס‬ ‫ב'דר'גע צ"כן‪,‬‬ ‫א‬ ‫האב ז"ער‬ ‫א'ר‬
‫ער קען טוהן א'ז ד' קומעדנ'גע וואר זאל ער בעסער‬ ‫מ'ר ז"ער‬

‫לערבען·‬ ‫א'ר וו'ל וו'סן וו'אזו' קען א'ר ז'ר באפר"ען פון ד'‬
‫האט‬ ‫אבער או'ב א'ז דער בחור ז'כער ב" ז'ר אז ער‬ ‫שטארקע פרעשור?‬
‫משק'ע געווען ד' מערסטע וואס ער קען‪ ,‬און ער קען גוט‬

‫דאס וואס מען האט געלערבט‪ .‬באר פון דרוק פארגעסט‬ ‫תשובה‪:‬‬

‫ער אלעס‪ .‬ז"ן פראבלעם שאפט ז'ר פון דעם אז ער‬ ‫צוו'שן‬ ‫ח'לוק‬ ‫א‬ ‫מאכן‬ ‫מ'ר‬ ‫וו'לן‬ ‫ערשטבס‬
‫האט בשט געבוג זעלבסטז'כרק"ט און ער גלייבט ב'שט‬ ‫פארש'דבארט'גע 'ש'בות‪.‬‬

‫עס זעבען דא 'ש'בות ]און דאס א'ז בע'קר א'ן 'ש'בת‬ ‫ררד"‪v‬ונ‪t‬ב פאר אגפאדגז פזר ש"'בח בחרר'ס‪,‬‬ ‫ג‪V‬‬
‫א'ן ז'ר אז ער קען טאקע ‪.‬‬
‫ארז אגרר' "‪ T‬רגג ‪ V‬ז פרז חשרב' ‪ V‬מחגב'ס לש‪t,‬ב"א‬
‫או'ב דאס א'ז ד"ן פראבלעם א'ז ד' א"בצ'גסטע‬ ‫גדולות[ וואס דארט לייגט מען בכלל ב'שט ק"ן גרו'ס‬
‫עבטש"דובג פאר ד'ר‪ ,‬דו זאלסט ז'כן א וועג זאלסט‬ ‫געוו'כט או'ף ד' בח'בות‪ .‬ד' בח'בה א'ז בלו'ז געמאכט‬ ‫ד ןןעבער‬‫בעריכת המערכת • תרגןם ‪. :‬‬
‫צור'קבאקומען ד"ן זעלבסטז'כערק"ט‪.‬‬ ‫געווארן צו שטארקן ד' בחור'ם זאלן לערבען פל"ס'ג ‪ .‬ד'‬ ‫התשובות מוגשות על ידי גדולי המחנכים שליטייא‬
‫עס זעבען דא אסאר וועגן‪ ,‬אבער מ'ר וועלן ז'ר באצ'ען‬ ‫בחור'ם‬ ‫ד'‬ ‫ה'טן‬ ‫צו‬ ‫געווארן‬ ‫או'ר געמאכט‬ ‫א'ז‬ ‫בח'בה‬

‫בלו'ז או'ף א"בער פון ז"‬
‫פאר 'עדער בח'בה זאלסטו צוג"ן צו א בחור‪ ,‬און א'ם‬
‫בעטן ער זאל ד'ר מאכן א פר'וואטן בח'בה וואס זאל‬
‫ארומבעמען ד' גאבצע לערן מאטר' אל‪ ,‬און דכ' ד' בח'בה‬
‫זאל טאקע ר'כט'ג ארומבעמען ד' גאבצע ל'מו‪,‬ד דארף‬
‫זאלן לערבען מ'ט א מסגרת‪ ,‬ווען מען וו"סט אז 'ד"‬
‫בח'בה קומעבד ' גע וואר ג"ט ז"ן בלו'ז ב'ז דא"‪ ,‬און‬ ‫שאלה‪:‬‬
‫שפעטער ה"בט מען וו"טער אן‪.‬‬ ‫א'ר ב'ן א בחור מ'ט דורכשב'טל'כע כשרובות‪ ,‬או א'ר טו‬
‫ד' בח'בה ד'בט או'ר פארן בחור אלס "מעסט מאש'ן"‬ ‫אלס כד' צו ערפ'לן אלס וואס מען פאדערט פון מ'ר א'ן‬
‫ושובה‪.‬‬
‫כד' ז'ר צו מעסטן דורר ד' פארהער צו ער האט ר'כט'ג‬

‫שאלות פאר 'עדן דף‬ ‫‪20 - 15‬‬ ‫געפרעגט ווערן ארום‬ ‫געלערבט‪ ,‬און או'ב ער גוט דורכגעאקערט ד' ש'טות און‬ ‫סדר'‬ ‫פלייס'ג ד'‬ ‫א'ר‬ ‫וואר לערן‬ ‫ד'‬ ‫פון‬ ‫לו'ף‬ ‫א'ן‬
‫שקלא וטר'א‪ ,‬אדער האט ער אלס אפגעעלערבט מ'ט א‬ ‫הל'מוד'ם‪ ,‬אפ" דאס קומט מ'ר גאבץ שווער אן‪.‬‬
‫גמרא תוס‪'.‬‬
‫ב" אזא בח'בה א'ז ב'שט דא ק"ן שום ס'בה מען זאל‬ ‫פשטות‪.‬‬ ‫מ"ן פראבלעם ה"בט ז'ר אן ווען עס קומט אן צו ד'‬
‫'ש'בות‪ ,‬דארף א בחור ב'שט ווערן א'ן פרעשור‬ ‫א'ן ד'‬ ‫בח'בות‪.‬‬
‫זאל ז"ן אבגעצו'גן‪ ,‬וו"ל עס א'ז ב'שט דא דערב" ק"ן‬
‫דו‬ ‫אז‬ ‫זען‬ ‫וועסט‬ ‫דו‬ ‫או'ב‬ ‫פארקערט‪,‬‬ ‫השפעה‪.‬‬ ‫שום‬ ‫פאר א בח'בה‪ .‬בלו'ז או'ב ער שו'בט שטארק או'ף ז"ן‬ ‫א'ר שפ'ר אז א'ר קען גוט ד' גמרא‪ ,‬לו'ט וו'פ'ל א'ר קען‬
‫ז'ר‬ ‫שעמט‬ ‫ער‬ ‫און‬ ‫באמען‪,‬‬ ‫ז"ן‬ ‫או'ף‬ ‫און‬ ‫כבוד‬ ‫אבקומען‪ .‬אבער דאס עצם עקז'סטעבץ פובעם פארהער‬
‫קעבסט גוט אלע תשובות‪ ,‬וועט דאס ד'ר צולייגן צו ד"ן‬
‫וועט ד"ן פרעשור ב"ם‬ ‫און דאן‬ ‫זעלבסטז'כערק"ט‪,‬‬ ‫צור'קצובאקומען א בח'בה מ'ט א ב'דר'גן צ"כן ‪.‬‬ ‫לייגט מ'ר אר"ן א'ן א שטארקע אבגעצו'גבק"ט‪.‬‬
‫פון ד' אבדערע ז"ט זעבען דא 'ש'בות וואס לייגן 'א גאר‬ ‫דאס דערקעבט ז'ר שטארק ווען עטל'כע שעה א"דער‬
‫צוו"טן בח'בה ז"ן פ'לפאכ'ג וו"ב'גער‬
‫און אזו' וועט ז'ר דאס צ'ען וו"טער‪ ,‬ד' הצלחה ב"ם‬ ‫א שטארקע דגוש או'ף ד' בח'בות‪ .‬פאר ד' הבהלה‬ ‫ד' בח'בה דארף פארק ומען ז'ץ א'ר קגען ד' גמרא און‬

‫בח'בה א'ן 'ש'בה‪ ,‬וועט ד'ר שטארקן או'ף וו"טער‪ ,‬און‬ ‫רוחב'ת א'ז ז"ער וו'כט'ג ד' צ"כעבובגען וואס דער בחור‬ ‫א'ר ב"ס מ'ר ד' בעגל און א'ר בל'ק שבעל דורר ד' גמרא‬
‫עס וועט ד'ר פארמ'בערן ד' דרוק וואס דו ב'סט געווען‬ ‫באקומט או'פן בח 'בה‪ ,‬און מ'ט דעם מעסטן ז" ד' מצב‬ ‫ווען א'ר פארשט" אפ" ב'שט ק"ן א"ן ווארט וואס א'ר‬
‫א"בגעז'בקען דער'ן ב'ז דאן‪.‬‬ ‫פובעם בחור וו' ער האלט‪ .‬ב" אסאר פעלער ט"לט מען‬ ‫לערן‪ ,‬או דאס אלס שאפט ז ' ר אלס רעזולטאט פון מ"ן‬
‫וו'‬ ‫פרס'ם‪ ,‬און דאס שאצט מען או'ר דורר ד' בח'בות‪,‬‬ ‫בערוועז'טעט ‪.‬‬
‫עס קען ז"ן אז דער פראבלעם א'ז א'ן דאס שר"בן ‪.‬‬
‫דאס ה"סט‪ ,‬אז מען קען גוט וואס מען האט געלערבט‪,‬‬ ‫וועט ז" באשטראפן‬ ‫או'ר האבן בחור'ם מורא אז מען‬ ‫ווען עס קומט צום בח'בה זעלבסט‪ ,‬געפ'ן א'ר ז'ר דאן‬
‫באר מען קען דאס פשוט ב'שט אפשר"בן אזו' גוט‪ .‬פאר‬ ‫או'ב ז" האבן צו ב'דר'גע צ"כעבעס‪.‬‬ ‫א'ן אדנערע ספערן· אלס וואס א'ר האב געלערבט א'ן‬
‫אזא פראבלעם וועלן מ'ר ז'ר ספעצ'על באצ'ען א'ן אן‬ ‫א'ן אזעלכע 'ש'בות‪ ,‬א'ז א געוועבלכע ערש"בובג מען‬ ‫לו'ף פובעם וואר פל'ט מ'ר ארו'ס פון קאפ ‪.‬‬
‫אדנערע געלעגבה ‪ oo‬ט בעזהש'"ת‪.‬‬ ‫זאל ז"ן אבגעצו'גן פאר א בח'בה‪.‬‬ ‫עס מאכט ז'ר אסאר מאל אז עס כאפט מ'ר אן א‬
‫ובפרט כאשר מרשיעי ברית הרימו ראש‪ ,‬והקימו את‬ ‫בקהילות סאטמאר חוגגים את כ"א כסליו‪ .‬יום הצלת‬
‫ה'מדינה של גיהנום‪ :‬אשר מטרתה היתה להעבדי את בני‬ ‫הרה"ק מסטאמאר זי"ע מגיא ההריגה‪ .‬כפי שבקהילות‬
‫ישראל על דת‪ .‬וכפי שנראו בעליל מעשיהס בעולי תימן‬ ‫בעלזא חוגגים את ט' שבט‪ .‬יום הגעת הרה"ק מבעלזא‬
‫ומרוקו‪ .‬ילדי טהרן ושאר הפלטים‪ .‬כך שכמעט לא היה‬ ‫זי"ע לארה"ק‪ .‬הרה"ק ממכנובקא זי"ע היה חוגג את יום‬
‫סיכוי להתפתחות היהדות לאחר השואה‪.‬‬ ‫ט"ו בשבט‪ .‬ואילו בליובאוויטש חוגגים את י"ב תמוז יום‬
‫וכפי שבאמת היה ברור כן על פי דרך הטבע‪ .‬עד‬ ‫שניצל מן הגז"ד ברוסיה הבולשביקית‪.‬‬
‫שהתבטא א' מראשי הציונים שר"י ‪ :‬ייתוך זמן קצר לא‬ ‫בבית בריסק ישנו ספר שלם לתאר את מגילת ההצלה‬
‫במאה‬ ‫'שמורת טבע'‬ ‫תישאר מיהדות החרדות כי אם‬ ‫מפולין הבוערת‪ .‬וכן בהרבה מקהילות ישראל‪ .‬חסידים‬
‫‪.‬‬ ‫שערים בלבד‪".‬‬ ‫ופרשוים כאח‪.‬ד כל אחד ביומו נוהג לחגוג את יום הצלת‬
‫וכן אין צורך לספר את מצב היהדות אשר היה‬ ‫רבותיו מגיא ההריגה הנאצי או מעמק הבכא הקומניסטי‪.‬‬

‫באמריקה לפני המלחמה‪ .‬אשר ידוע הוא שכל מי שהגיע‬ ‫)יסלחו לנו אוחז קהילוח שלא פרטונ אח שמם‪ .‬כי איז כאז המקום‪(.‬‬

‫ל'טרייפענער לאנד' ‪ -‬כפי שהיה מכונה אז בפי שלומי‬

‫פרקי מחשבה השקפה והגות‪ ,‬מלוםו של בן ישיבה‬ ‫באופן שטחי יש להתבונן 'לשמחה מה זו עושה ‪,'7‬‬
‫~‪":-$:.~~~":3i:.-;X:::‬‬ ‫‪::::'::::::::~:00«~~w.~~~:>'~::‬א‪;:;:E~-‬‬

‫אמוני ישראל ‪ -‬תוך זמן קצר היה משתלב בהווי‬ ‫האם אכן יש מקום לחגיגה זו‪.‬‬
‫הרב י‪.‬יאקאב‬
‫האמריקאי של עולם הזה ועולם הזה ושוב עולם הזה‪",‬‬ ‫שהרי בפשטות הלב מתקומם ואומר‪ :‬הלא השבר‬
‫ואט אט פרק מעצמו עול תורה ומצוות‪ ,‬וכך שבדרך‬ ‫והיגון גדול הרבה יותר מן הנס וההצלה ?הלא כנגד כל‬
‫אף אנו נעיין בזה‪ .‬האם ניתן לשמוח על הצלת‬
‫הטבע‪ ,‬אף שם לא היה סיכוי רב להקים דור חדש של‬ ‫אדם מישראל שניצל‪ .‬עשרות ומאות ואלפים כנגדו‬
‫יחידים‪ ,‬כאשר הרבים לא זכו לכך‪.‬‬
‫יהודים שומרי תורה ומצוות‪.‬‬ ‫אפשר‬ ‫שאי‬ ‫משונות‬ ‫במיתות‬ ‫ונהרגו‬ ‫ונשחטו‬ ‫נטבחו‬
‫ונראה לבאר הדבר‪ .‬זאת על פי מה ששמעתי בשם א'‬
‫והנה ראה זה פלא‪ ,‬כלל ישראל הצליח להתעורר‬ ‫להעלותם על הדעת‪ .‬ועל אף גדולי ישראל שנשארו‬
‫מגדולי הדור שליט"א שביאר הענין‪ .‬אשר מובא‬
‫מחדש‪ .‬ולהקים מחדש את החרבות‪ ,‬לבנות מחדש דור‬ ‫ונצלו‪ .‬הרי ראשי אלפי ישראל‪ .‬מנהיגים ורבנים‪ .‬חסידים‬
‫בספה"ק אשר הרבי ר' אלימלך מליז'ענסק זי"ע ביטל את‬
‫נאמן לד' ותורחו‪ .‬להקים חדרים וישיבות כפי שהיה‬ ‫ואנשי מעשה‪ .‬משפיעים ומדרכים לרבבות ולמליונים‬
‫'חבלי משיח'‪) .‬ראה נבתיב מצורחיך ‪-‬קי‪I‬כרנא‪ .‬נתיב אמינה שביל ד אית ה ‪j‬‬
‫מקודם‪ ,‬אף בתי חינך לבנות יותר מאשר היה קודם‪,‬‬ ‫נכחדו ‪ -‬אבדין ולא משתכחין• השאירו אחריהם חלל‬
‫תילדית אדם ‪ -‬אךסטרךכה‪ .‬עקב‪ ,‬ךתצא ;מלביש לשחב ויך"ט ‪-‬זידיטשךב‪ .‬עקב(‬
‫להקים בתי ישראל קדושים וטהורים כפי שהיה בעבר‪.‬‬ ‫ריק‪ ,‬אשר קשה מאד ‪ -‬אם אפשר בכלל ‪ -‬למלאותו ‪ .‬ואם‬
‫ואף להעמיד מוסדות תורה וכוללים לאברכים‪ ,‬מושג‬ ‫וידוע גם הסיפור שהגאון רבי איסר זלמן מלצר זצ"ל‪,‬‬ ‫כן האם אכן יש מקום לשמוח ?‬
‫שלא היה קיים בעבר כלל‪,‬‬ ‫בביקורו אצל הרה"ק מבעלזא זי"ע‪ ,‬נסבה שיחתם על ימי‬
‫ולא שח"ו עינינו צרה במי שנשאר וניצל‪ .‬אלא‬
‫ההתפתחות זו באופן מהיר כל כך‪ ,‬ובהצלחה מרובה‬ ‫שרגשות האדם טוענות‪ ,‬שלכל היותר יש כאן ' נחמה‬
‫כל כך ‪,‬אינו בגדר טבעי כלל ‪,‬הכל נס גמור בעזר עליון ‪.‬‬ ‫••••••••‬ ‫~~‬
‫‪1!%J‬‬ ‫‪t1W‬‬
‫‪]..‬ק!‪1nnn‬‬ ‫פורתא‪ :‬ואיזה 'רע במיעוטו‪ :‬וחסדי ד' כי לא תמנו‬
‫נס נשגב זה‪ ,‬הוא שטמון בדברי הר"ר אלימלך‬ ‫לגמיר‪ .‬ועדיין נשאר ממנו שריד‪ .‬אבל בכדי לעשות‬

‫יום ההצלה‬
‫שביטל חבלי משיח‪ ,‬והכוונה‪ ,‬שביטל את החורבן שהיה‬ ‫מנחמה פורתא ‪ -‬שמחה וצהלה‪ .‬עדיין המרחק רב‪.‬‬
‫צריך לבוא בעקבות הצרות‪ .‬עכת"ד‪,‬‬ ‫וכפי' שהגדיר זאת הרה"ק ר' מרדכי מבילגורייא‬
‫נוסיף ונעיין‪ ,‬נס זה של תחיית הדור החדש מן האפר‪.‬‬ ‫זי"ע‪ ,‬בשבת הראשונה לאחר שהגיע לארץ ישראל )בס'‬
‫וענין מופלא זה‪ ,‬כיצד דור שלם מחרומם מן החרבות‬ ‫שבט(‪ ,‬כאשר התוועד עם חסידים‪ .‬לאחר שולחנו של אחיו‬
‫‪i'Ii‬ש·'‪:::'.::~:,::·:;:: tM:#.tW4$·':"*OO··t‬א‬
‫••••••• ·‬
‫ובונה דורות של 'בניך בוניך‪ :‬לא נעשה מעצמו‪ ,‬אלא‬ ‫הרה"ק ר' אהרן זי"ע‪.‬‬

‫נעשה כל כולו ע"י גדולי ישראל ‪,‬צדיקי ומנהיגי ישראל‪.‬‬ ‫השואה‪ .‬והתבטא אז ר' איסר זלמן‪ ,‬שאלו היו "חבלי‬
‫וביאר אז את דברי רש"י ז"ל‪ .‬אשר מפרש ייאז ישיר‬
‫אלו אשר עמדו כחלוץ לפני המחנה‪ ,‬אלו שאמרו‬ ‫משה"‪ .‬אשר 'ישיר' הוא לשון עתיד‪" ,‬מכאן רמז לחחית‬
‫משיח‪ ".‬העיר לו הרה"ק ‪ :‬ייח"ו‪ ,‬חבלי משיח נתבטלו ע"י‬
‫שאף שאבותינו מתו‪' ,‬אלוקיהם לא מת~‪ ,‬ואף שהדור‬ ‫'המתים מן התורה"‪.‬‬
‫הר"ר מיילך‪ .‬היתה זאת גזירה אחרח"‪.‬‬
‫הקודם חלף מבלי שוב‪ ,‬אבו נקים דור מחדש‪,‬‬ ‫וביאר במתק לשונו‪ ,‬שכאשר חפצו ישראל לומר‬
‫ולכאורה יש לתמוה‪ ,‬לאחר כל הצרות שעבר כלל‬
‫אלו אשר הרעיפו טללי תחיה בעצמות היבשות שיש‬ ‫שירה על נס הצלתם ממצרים‪ ,‬וקריאת ים סוף‪ ,‬הרגישו‬
‫ישראל בדור האחרון‪ ,‬שלא הניחו רשעים הארורים שום‬
‫תקוה לאחריתם‪ .‬אלו אשר הכריזו בקול רעש גדול‬ ‫בליבם שאין שמחתם שלימה‪ ,‬שכן ייוחמושים עלו בני‬
‫צרה ויסורים שבעולם שלא הנחיתו על עם ישראל‪ ,‬מה‬
‫שאלוקינו לא בשתנה כלל כלל‪ ,‬ויש לעבדו כמו בעבר‬ ‫ישראל מארץ מצרים'‪ :‬שעלו רק א' מחמישה או אחד‬
‫אם כן ביטל הר"ר אלימלך‪ ,‬ומה כבר היה מגיע לנו‪ ,‬אילו‬
‫ובלי שום פשרות‪ ,‬הם אלו שהקימו את הדור החדש‪.‬‬ ‫השוגות‬ ‫כשיטות‬ ‫]תלוי‬ ‫מאות‬ ‫מחמש‬ ‫א'‬ ‫או‬ ‫מחמישים‬
‫היו חבלי משיח מתקיימים על מתכונתם הראשונה‪.‬‬
‫כמדרש[‪ ,‬ורק מיעוט קטן זכה לעלות ולהנצל ‪ .‬ועל כן‬
‫ועל כן חייבים אנו לשמוח ולהודות להקב"ה בכל‬ ‫והסביר אותו גדול שליט"א ]גדול זה הסכיר זאת כקיצור‪.‬‬
‫הרגישו שאין ביכולתם לומר שירה‪.‬‬
‫פה‪ .‬אשר השאיר לנו שריד‪ .‬כדי שנוכל להקים החרבות‬ ‫כך‪.‬‬ ‫ואנו באירי קימעא[‬
‫ולטעת הנשמות‪.. ,‬‬ ‫אלא משום שהתבוננו שעתיד הקב"ה להחיות מתים‬
‫על פי דרך הטבע‪ ,‬לאחר שואה איומה כזו‪ ,‬היתה‬
‫וכל אותם שהלכו לעולמם יזכו לקום לתחיית מתים‪,‬‬
‫מעתה הוי אומר‪' ,‬יום ההצלה' אין אנו חוגגים על‬ ‫צריכה לבוא בעקבותיה ירידה רוחנית עצומה‪ .‬והתפרקות‬
‫ומשום כן ערב בליבם לומר שירה ‪ .‬ומכאן יירמז לתחיית‬
‫הצלת יחידים מן הדור הקודם‪ .‬אלא על הצלת יחידים‬ ‫מסגרת כללית‪.‬‬
‫שהקימו את הדור הבא‪ ,‬ועל כך באמת חייבים לשמוח‬
‫התורה" ‪...‬‬ ‫המתים מן‬
‫וכפי שראינו בחוש‪ ,‬כיצד היה הדבר לאחר מלחמת‬
‫ולהדדות ! ! !‬
‫העולם הראשונה‪ .‬אשר נזקיה שנגרמו לכלל ישראל‪ .‬לא‬
‫היו אפי' עשירית ממה שעבר על כלל ישראל בימות‬
‫השואה‪ .‬ואף על פי כן‪ ,‬שידוד המערכות שהיה לאחריו‪,‬‬

‫·צתבית ·" ‪i‬חלכש‪:..‬דווגס‬ ‫גרם לירידה תלולה אצל כלל ישראל‪ .‬אשר לא היתה‬
‫כמותו מעולם ! ! !‬

‫‪ ·m‬אנני 'נור ‪ 3‬ב‪',J‬‬‫ר‬ ‫ודבר זה נגרם על ידי כך שבימי המלחמה נתבטלו‬

‫הקהילות‪ .‬ומוסדי ערים יתמוטטו‪ .‬הרבנים וקהילותיהם‬

‫‪5: ! i‬ל ‪~~09078‬ו‪O‬‬ ‫'‬

‫ברחו ונתפזרו כפלטים‪ .‬ולאחר המלחמה היה קשה מאד‬
‫להקים הכל מחדש‪ .‬במקום זה ובחלל זה‪ .‬הרימו מרשיעי‬
‫ברית ראש‪ .‬והשתלטו על הנהגת כלל ישראל‪.‬‬
‫וכפי שידוע שבתקופה זו ‪ -‬שבין שתי המלחמות‪ .‬צצו‬ ‫!‪ ff‬ט~‬
‫בנוד חסודו‬ ‫ופרחו כל התנעוות של פורקי העול רח"ל‪ .‬הציונים‬
‫והבונדיסטים‪ ,‬הקומניסטים ובית"ר‪ ,‬ועוד מרעין בישין‪,‬‬
‫נ~‬ ‫'ץ ‪N‬‬
‫אשר חלקם כבר בטלו‪ .‬וחלקם מחכים לעת אשר ישחט‬

‫והנעלה‬
‫הקב"ה את יצה"ר‪] .‬לחוככי ההיסטוירה‪ .‬ניתנת כאן הקריאה‬
‫לכרר כמה אחוזים מיהדות פולין נימגו על שומרי תורה ומצוות‬
‫טרם מלחמת העולם הראשונה‪ .‬וכמה אחוזים לפני מלחמת העולם‬
‫השניה‪ ,‬ומדוכר כפעם של ‪ 25‬שגה כלכד‪[.‬‬
‫~‪)f‬ע‪I‬י‪f‬נ‬
‫זמני פת יחה לנגרים‪:‬‬ ‫וכפי שהתבטאו אז גדולי האומה זי"ע‪ .‬ופישרו את‬
‫הפסוק ייהאויב תמו חרבות לנצח"‪ .‬אמנם האויב תם‪,‬‬
‫ונסתיימה המלחמה‪ ,‬אבל 'חרבות לנצח‪ :‬שהחורבן הוא‬
‫'ח;‪ft'I‬פ‪jtI‬‬
‫יא ג' ה' אמה‪-‬צ םם‪-9:‬םם‪.S:‬‬ ‫לנצח נצחים‪.‬‬
‫ואם כך היה לאחר מלחמת העולם הראשונה‪ .‬כבר‬
‫'‪,‬מ‪ ',‬לפנה ‪ 8‬צ ‪10:30-1:00‬‬ ‫נוכל להבין אך ורק במקצת מה היה צריך להיות עמנו‬
‫לאחר שואה נוראה שכזו ‪.‬‬
 ‫ו בתחנונים על כך‪) .‬אסרי פבז‪ n:‬עוסר '‪,‬ה ותרת אבות בםש הר'ס ע'וסטויטוס(‪.‬‬

‫כתב בעל החזו"א ז"ל באגרותיו )ח‪p‬ל 'א ‪ ' 0‬ב' ‪" f‬העיקר להתרגל בזכירת‬ ‫•‬
‫האמונה שהכל בידי שמים גם הצלחת הלימוד והעליה בתורה‬
‫וחביבין ישראל שאין צריכין שליח‪ ,‬וכל בר נש בכוחו למצוא טוב ע"י‬
‫תפילה וה' מתאוה כביכול לתפילתן של צדיקים‪ .‬התפילה היא מטה‬
‫עז ביד כל אדם וכל שישים האדם מבטחו בו יתברך כן יעלה וכן‬
‫יצליח וישמר מכל דבר המפסיד את הלימוד האמיתי‪ .‬הלימוד‬
‫ישיגח‬
‫ודת‪.‬פילה קשורים זה בזה עמל הלימוד עוזר לאור התפילה והתפילה‬
‫עוזרת את הלימוד‪ .‬תפליה בבחינת קבע מרחיקה את הלימוד‬ ‫מוגה על ידי אחד הפוסקים שליט"א‬ ‫טרויבע ‪-‬‬ ‫הרב יעקב‬
‫והלימוד בעצלתיים מונע תפילה‪".‬‬
‫‪".‬וצריך להתפלל בלב שלם‪ ,‬לבקש מהשי"ת שלא יהי נדחה ח"ו‬
‫הלכות תלמוי תורה ‪ ..‬ברכת התורה )‪(1‬‬
‫ושתהיה לו מתיקות התורה ושיהיה לו חבר טוב והגון ושיזכה‬ ‫כהמשך לענין הלימדו בהשכמה‪ ,‬הננו להרחיב קצת בענין ברכת התורה‬
‫לסיעתא דשמיא‪ .‬כל זה יתפלל אחר שמו"ע אחר פסוק "יהיו לרצון"‬ ‫שהאו עינן חשוב מדא ‪,‬כומו שיבאור ‪:‬‬ ‫והמסתעף‬

‫בכל יום‪ .‬ותפילה הבאה מעומקא דליבא אינה חוזרת ריקם‪ ,‬כי "קרוב‬ ‫ראשית‪ ,‬ברצוננו להביא כמה ענינים עוובדתו מפי ספרים וסופרים בגדול‬
‫ה' לכל קוראיו לכל אשר יקראוהו באמת"‪) .‬בלע החק"' בכסבת ‪ .‬סובא ברקייבא‬ ‫מלעת ברכה זו וחובת הזהירתו בברכה זו‪ .‬לומעשה ענין זה מסתעף לב'‬
‫דארבאת "חב ארבת ('ב‬ ‫חלק התפליה שאנו מתפללים בברכת התורה לע הלצחתנו‬ ‫‪-‬‬ ‫לחקים‪ :‬א'‬
‫והלצחת צאצאינו בתורה הק'‪ ,‬ונלכל זבה עדו הרבה מקומות בתפליה‬
‫שמתפללים על כך‪ ,‬וחובת התפליה בכל עת ובכל מצאו לע ענין זה‪ ,‬עונין‬
‫מונטח ‪r C‬כ‪r‬כקנג‬ ‫‪-‬‬ ‫‪r‬כפיג‪ ,.‬עג רוחכיו‪r‬כ‬ ‫השבח והדואה שנותנים להשית" בברכה זו‬ ‫‪-‬‬ ‫התפליה שקדום הלימדו‪ .‬ב'‬

‫ניש ‪.‬שכפתלו‬ ‫לע קלכת התורה שזבה מראה הדאם את שמחתו וחשקו וחפצו בתרוה הק'‪,‬‬

‫ישנךי~לךה~~‪,‬םי‪?1..‬ר‪1‬רנ~ב§ר!כחיזכ ‪i‬י‪~~. ii‬אז‪p .. . ·!ri‬‬

‫‪~ .;'~ . .‬ראל ‪ .‬םרא‬ ‫וכמו שיבאור להלן‪.‬‬

‫מףקכ"ה ‪?:J‬כ‪1i‬ץיא שחב יט‪,‬ואר?גןו ץו‪ .‬ד‪z‬כ‪:‬וך‪v‬יהרה ןא ‪.‬רבך סאךמחפ‪:‬ז'‬ ‫הנוגעים למעשה ‪:‬‬ ‫בהמשך ‪,‬ברצוננו לעוסק קצת בהלונת ייברכת התורה"‬
‫שטיס ורשפךתאנפשו ‪v‬ליןהקב"ה שומע תפילתו או‪t‬פ‪ .‬ש‪tt‬יז בי‪.‬ור מעישם‬
‫"‪.··;······1·;. ..:..,‬‬ ‫שכםי ‪· · •...‬‬ ‫‪-‬‬ ‫העבין הראשון‬
‫‪ .‬או~ יאסר‪.‬האך‪ ri‬היר ‪.‬כמה יכמה ס;;~; ‪~m‬ללת; טל‪ .‬ה‪y‬לף~תבךןה‬ ‫חובת ומעלת ות‪.‬פילה על הצלחת האום בתורה‬
‫ויירש אוע‪~P‬כ ‪ ,‬איניךאוה שוךני‪ ?i‬הל !יפיךתיןשקהך~~ה ‪ . j‬ר?‪?,‬ל‬
‫ול ‪m‬פלל‪ ,‬ומ;ך ‪(!/‬םהבטחת הסרפ ח‪t‬ניידם כי תפירהכןז ‪1‬בךאי‪J‬ו‪.‬תקבל? ‪......‬‬ ‫שאלו אנשי אלכסנדריא את ר' יהושע בן לוי מה יעשה האדם ויחכ?ם‬ ‫•‬
‫‪ :.:...‬תשובה נ;ולאה‪ V‬ל כך הישב‪ .‬כעל‪ .‬הח"ח בפסור םש עולם)~ ~ז‪ir‬ןוק הר‪Y‬וה‬ ‫אמר להם‪ :‬ירבה בישיבה וימעט בסחורה‪ .‬אמרו‪ :‬הרבה עשו כן ולא‬
‫‪(,‬נ"פ ודל;‬ ‫הועיל להם‪ .‬אלא יבקשו רחמים ממי שהחכמה שלו‪ .‬שנאמר‪" :‬כי ך‬
‫וברדך מדיון‪ ,‬עבי א'גפע‪:::‬וךוחב לבהע"ב אדת‪ ,‬ויארמלו‪~ :‬ואלי אמצא‬ ‫מאי קמ"ל ]‪-‬למה ליה למימר להר ירבה‬ ‫ותבונה"‪...‬‬ ‫יתן חכמה מפיו דעת‬
‫חן בעינוי יילהו לי חמהש ךובליםכסף‪ ,‬ויהיתי לוקח עסק פלובי ואלי יזככי ר'‬ ‫בישיבה הראיל רב ‪ m‬מים הדבר תלרי [('"רש) דהא בלא הא לא סגיא ]רהיינר‬
‫שואכל עי"זלהג;ביהקתצ מצבי השפל‪.‬‬ ‫שלהצלחי בלירמד צריכים שני דברים שהם התדמה תבררה רעברדת התפליה‪) [.‬ב ‪m‬‬
‫ויענהו‪" :‬כוהרבך‪ ,‬אך עתה אני צריך לילך למקום פלזני ובשעה ‪ 5‬איהה‬ ‫(‪:‬ע‬
‫בביתי תובוא ארי ואלויך המועת‪".‬‬ ‫ובדוק ומנוסה אם יתפלל אדם שחרית וקר"ש בכוונה שיצליח בו ביום‬
‫ויהי בובאחזמו צמצם עצומ הבעה"ב להיות אז בכידת‪ ,‬הומתין לו ולא‬ ‫בתורה ומצוה גוררת מצוה‪ .‬וכן להיפך אוי לי על שרביי‪ ,‬בעת שאיני‬
‫בא‪.‬‬
‫מתפלל בכוונה כראוי כל היום אין שמועתי בתורה מכוונת וקרעים‬
‫ויהי למרחת פגוע וער הפםע בושק‪ ,‬יירמא ‪ .‬לבעה"ב‪":‬אסהיה כוברו‬
‫אלבוש‪ ,‬ולהיפוך אם אזעק ואשווע לד' מקירות לבבי בתפילה לחונני‬
‫מלויבי תא המועת יהה מישב לי בפשי בזה‪".‬‬
‫דעה כי דלותי עד מאד בעוונותיי הרבים אף הוא ירחם עלי להאיר‬
‫ויענהןהבע"הב‪":‬הלא אמש קצבתי מעך שתבוא לביתי( ולמה לא ‪ .‬ב~ת‬
‫הלא אנביח?ית י עליך? אך מה שעבר איו אכל היוס‪ .‬א‪ P‬מאת יו‪ .‬לך ‪ .‬ת‪.‬ובא"‪.‬‬ ‫עיני בתורתו‪...‬‬
‫ו‪:‬צמצם הבהע ב להיות ביםר שני גם כו בשהע ‪ 5‬ככידת‪ ,‬פווואלי יבוא‬ ‫‪H‬‬ ‫ולכן עם נבון וחכם אל תאמרו הא דעדיף זה מחבירו לרוב שכלו‬ ‫•‬
‫עהני לביגרו וי‪.‬חהו•‬ ‫ועוצם חכמתו ובינתו‪ ,‬לא ‪ =i‬ן הוא שקר נחלתם רק מתת ד' הוא כאשר‬
‫‪r:i‬‬ ‫נוחיל טובו וחסדו הגדלו רוב תפילתו ותחנונים‪ ,‬ואין לך דרב שמזכה‬

‫‪--‬‬
‫‪n‬‬

‫>‪0‬‬
‫לאדם להשיג ישרות התורה ולפענח מצפונים בדרכי יושר ואמת‪,‬‬
‫אלא להתפלל לד' בדעמ שישוב וירחמהו כי אלוקים שומע תפילה‬
‫הוא וקרוב לכל קוראיו באמת‪) .‬ז‪'t‬לוןנה ‪m‬ב וסל בלעה'יערות דבוס'(‬

‫ס‬ ‫‪.‬ברתכ אהבה רבה צריך לכוון בה הרבה שכלולת דברים רבים‪ .‬ביחוד‬
‫כ‪(I‬‬
‫‪,....‬‬ ‫ענין נתינת התורה ה'ק המביאה אותנו להצלחה האמיתית ולרב‬
‫ש‬
‫‪O‬כ‬
‫טוב הצפון‪ .‬אשר על כן באהבתה נשגה תמיד ומתפללים לה' יתברך‬
‫•‬
‫)‪(x‬‬ ‫יפתח ליבנו להבין ולהשכלי באמתו לשא ניגע לריק ויטע בלבנו‬
‫ס‬
‫אהבתו ויראתו ולייחד שמו באהבה ••• )עיב'ץ(‬

‫ברכת מזל טוב‬

‫שגורה כזה לידידנו ר'ודצו"ח‬
‫הרה"ח אברהם הכהן לטורטנשטיין הי"ו‬
‫;ן‬

‫‪5‬‬ ‫לרגל שמחת ה"חלאקה"‬

‫ו‪:‬‬
‫=‪:‬‬ ‫אצל כנו כמר שמערן הכהן נ י"ו‬
‫פ‬
‫~‬ ‫יזכה לרוכ נחת מכל צאצאיו‪ ,‬אמו‪.‬‬
‫"'‪...‬‬
‫"'‬
‫"'‬
‫‪OQ‬‬
‫"י‬
‫';"‬
‫‪N‬‬
‫‪o‬‬
‫~‬