PUNIM SHKENCOR

Emri: BESNIK HAKA

FAKULTETI I DREJTSIS
Dega: Juridik
Viti: III
Lnda: E drejta Europiane
Pedagogu: Dr.Proc. Erjola Xhuvani

TEMA: INSTITUCIONET E BE

HYRJE
Bashkimi Evropian (shkurtesa shqip: BE, zyrtarisht : EU) sht nj bashksi e disa shteteve
Evropiane e themeluar me qllim t liris s qarkullimit t mallrave. N fillim t themelimit
prbhej nga nj numr i vogl shtetesh. Me rnien e Bashkimit Sovjetik, u b paraqitja e
krkesave pr antarsim nga shtete ish-komuniste. Edhe pse si organizat gjith-Evropiane
sht Kshilli i Sigurimit t Evrops, nga shum vende t bots edhe BE njihet si organizat
gjith Evropiane.
INSTITUCIONET EVROPIANE
Institucionet e BE-s nuk jan t organizuara sipas ndarjes tradicionale qeverisse:
legjislative, ekzekutive, gjyqsore dhe administrative. N vend t ksaj, funksionet e
ndryshme jan bashkrenduar. Institucionet e BE-s, si Komisioni Evropian, Kshilli i BE-s
dhe Parlamenti Evropian, bashkrisht hartojn dhe miratojn politika dhe ligje q zbatohen n
t gjith BE-n. Kshtu, vetm Komisioni ka t drejtn t propozoj ligje t reja, ndrsa
Parlamenti dhe Kshilli i miraton ato. Kompetencat dhe prgjegjsit e ktyre institucioneve
prcaktohen n traktatet prkatse.
KOMISIONI EVROPIAN
Organi kryesor i Komisionit sht Kolegji i Komisionerve, i prbr nga 27 antar. do
Shtet Antar zgjedh nj Komisioner pr nj periudh 5 vjeare. Komisioni sht organ i
pavarur ndaj qeverive t vendeve antare dhe prfaqson dhe mbron interesat e Bashkimit si i
tr. Komisioni sht mbrojtsi i Traktateve dhe mund t ndrmarr veprime kundrejt
Shteteve

Antare

me

qllim

prmbushjen

interesave

Komunitetit.

Detyrat kryesore t Komisionit jan:

1

E drejta e nisms pr hartimin e legjislacionit: do vendim ligjor i marr nga Kshilli

duhet t bazohet n nj propozim t Komisionit. Gjithashtu, Komisioni prgatit do

vit planin legjislativ;

Mbrojts i Traktateve: Komisioni sht prgjegjs pr monitorimin e procesit t
zbatimit t dispozitave t Traktateve dhe legjislacionit dhe pr kt mund t apeloj n

Gjykatn Evropiane t Drejtsis kur identifikohen shkelje t ndryshme;

Autoritet ekzekutiv pr zbatimin e politikave Komunitare: Kjo prfshin administrimin
e financave si dhe zbatimin e politikave t BE-s.

PARLAMENTI EVROPIAN
Parlamenti Evropian sht institucion shumkombsh i prbr nga 785 deputet. Zgjedhjet
mbahen do pes vjet dhe do shtetas i BE-s i regjistruar si votues, ka t drejtn e vots.
Parlamenti shpreh vullnetin demokratik t qytetarve t BE-s (m shum se 496 milion
persona) dhe prfaqson interesat e tyre prkundrejt institucioneve t tjera t BE-s.
Deputett e Parlamentit Evropian ndahen n 7 grupe politike evropiane. Kjo ndarje nuk
bazohet mbi kombsin. Detyrat kryesore t Parlamentit jan:

Shqyrton dhe miraton legjislacionin evropian (sipas procedurs s bashk-vendimit,

Parlamenti e bashkndan kt pushtet n mnyr t barabart me Kshillin e BE-s);

Miraton buxhetin e BE-s;
Ushtron kontroll demokratik mbi institucionet e tjera t BE-s duke ngritur komisione
hetimore;
Miraton marrveshje ndrkombtare t rndsishme si antarsimi i ndonj vendi n BE
dhe marrveshjet e tregtis dhe asociimit midis BE-s dhe vendeve t tjera.
KSHILLI I BE-S
Bashk me Parlamentin Evropian, Kshilli sht organi prgjegjs pr miratimin e ligjeve t
propozuara nga Komisioni. Ai prbhet nga nj antar pr do Shtet Antar. Presidenca e

Kshillit ndrrohet do gjasht muaj, n mnyr q nj Shtet Antar i vetm t mos ket
shum ndikim n procesin e przgjedhjes s politikave Komunitare. Takimet e Kshillit
2

rregullohen n baz t shtjeve pr tu diskutuar, gjat t cilave mblidhen ministrat prkats

t Shteteve Antare. Gjithashtu, n kto takime merr pjes edhe antari i Komisionit Evropian
q sht prgjegjs pr shtjet q do t diskutohen n Kshill. Gjithashtu, Kshilli ka n
dispozicion nj sr nn-komitetesh dhe grupe pune. Sipas shtjes pr t ciln diskutohet
Kshilli vendos me unanimitet, shumic t kualifikuar, ose shumic t thjesht. Shumica e
kualifikuar arrihet me 255 vota nga 345 n total, duke prfaqsuar shumicn e Shteteve
Antare. M tej, nj Shtet Antar mund t krkoj nj verifikim nse shumica e kualifikuar
prfaqson t paktn 62% t popullsis totale t Bashkimit.
1. Kshilli i shtjeve Ekonomike dhe Financiare
Kshilli i shtjeve Ekonomike dhe Financiare (ECOFIN) prbhet nga ministrat e
ekonomis dhe financave t Shteteve Antare (n rast se diskutohen shtje t lidhura me
buxhetin, ather thirren edhe ministrat prgjegjs pr buxhetin). ECOFIN-i trajton shum
shtje duke prfshir: koordinimin e politikave ekonomike, mbikqyrjen ekonomike,
monitorimin e politikave t buxhetit t ndjekura nga Shtetet Antare dhe financat publike,
monedhn euro (aspekte ligjore, praktike dhe ndrkombtare), tregjet financiare dhe lvizjet e
kapitalit si dhe marrdhniet ekonomike me vendet e treta. N t vendoset kryesisht me
shumic t kualifikuar me prjashtim t shtjeve fiskale t cilat vendosen me unanimitet.
2. Komiteti Ekonomik dhe Financiar
Komiteti Ekonomik dhe Financiar (EFC) sht nj nn-komitet i Kshillit dhe prshin
prfaqsues t 27-t Shteteve Antare t BE-s, prgjegjs pr administrimin e borxhit publik
zakonisht nga zyra e borxhit, ministria e financs ose banka qendrore kur kto shtje varen
nga kto struktura kombtare. N kt nn-komitet, prfaqsohen edhe Komisioni Evropian
dhe Banka Qendrore Evropiane. Nn-komiteti u krijua n dhjetor t vitit 1997, me qllim
studimin e modaliteteve pr konvertimin e borxhit n fazn 3 t Bashkimit Ekonomik dhe
Monetar dhe shtjeve t tjera t lidhura me titujt e qeveris dhe ato t tregjeve n kontekstin
e adoptimit t euros. M tej, mandati i nn-komitetit ka qen pr t promovuar integrimin dhe
funksionimin m t mir t tregjeve t BE-s prsa u prket titujve t qeveris.
3. Komiteti i Shrbimeve Financiare
Komiteti i Shrbimeve Financiare (FSC) u themelua m 18 shkurt 2003 nga Kshilli
ECOFIN me mandat pr kryerjen e detyrave t mposhtme:
parashtron analiza ndr-strategjike n mnyr te pavarur nga procesi legjislativ;
ndihmon pr prcaktimin e strategjis afatgjat dhe afatmesme pr shtjet e

shrbimeve financiare;
shqyrton shtje sensitive afatshkurtra;
vlerson progresin dhe zbatimin;
3

siguron kshillim politik dhe monitorim si pr shtjet e brendshme (pr shembull,

tregu i prbashkt, prfshir zbatimin e Planveprimit pr Shrbimet Financiare) ashtu
edhe pr ato t jashtme (pr shembull, Organizata Botrore e Tregtis - OBT).

4. Komiteti i Prfaqsuesve t Prhershm

Komiteti i Prfaqsuesve t Prhershm (COREPER) prgatit shtjet pr diskutim n
Kshill dhe sht i prbr nga dy nivele. COREPER II sht nj organ i rndsishm dhe
prbhet nga ambasadort e Shteteve Antare n Bruksel, t cilt punojn mbi shtjet
ekonomike dhe financiare, dhe marrdhniet e jashtme. COREPER I prbhet nga zvends
ambasador dhe sht prgjegjs pr shtje si mjedisi, shtjet sociale, dhe t tregut t
brendshm. T dy komitetet takohen t paktn do jav dhe zakonisht udhzojn grupet e
puns t realizojn punn prgatitore. Kur grupet e puns nuk arrijn marrveshje mbi nj
propozim, ather shtja i kalohet komitetit COREPER prkats.
BANKA QENDRORE EVROPIANE
Banka Qendrore Evropiane (BQE) sht banka qendrore pr monedhn e vetme evropiane,
euro. Detyra kryesore e BQE-s sht t ruaj fuqin blerse t euros dhe, rrjedhimisht,
stabilitetin e mimeve n eurozon. Eurozona prfshin 17 vendet e Bashkimit Evropian q
kan adoptuar euron q nga viti 1999.

KOMITETI EVROPIAN I BANKAVE

Komiteti Evropian i Bankave u krijua n vitin 2005 nprmjet Vendimit t Komisionit t
dats 5 nntor 2003 si nj Komitet i nivelit t dyt pr t kshilluar Komisionin mbi shtjet e
politikave q kan t bjn me aktivitetet bankare (zvendson Komitetin e Kshillimit mbi
Bankat). Prsa i prket fushs s bankave dhe mbikqyrjes, BQE-ja prfaqsohet n
Komitetin e Mbikqyrsve Evropian t Bankave, i cili sht nj Komitet i nivelit t tret.
KOMITETI EKONOMIK DHE FINANCIAR
Komiteti Ekonomik dhe Financiar (EFC) prbhet nga prfaqsues te 27 Shteteve Antare, t
4

cilt jan prgjegjs pr administrimin e borxhit publik, ose prfaqsues nga, ministria e
financs ose banka qendrore. Komisioni Evropian dhe Banka Qendrore Evropiane
prfaqsohen n kt Komitet.
KOMITETI EVROPIAN I KONGLOMERATEVE FINANCIARE
Komiteti Evropian i Konglomerateve Financiare (EFCC) sht nj Komitet i nivelit t dyt, i
cili kshillon Komisionin Evropian mbi shtjet e politikave n lidhje me konglomeratet
financiare. Komisioni Evropian miratoi Komunikimin mbi Planveprimin pr Shrbimet
Financiare m 11 maj 1999 dhe u miratua nga Kshilli Evropian i Lisbons n mars t vitit
2000. N t rekomandohen 42 masa pr krijimin e nj tregu t prbashkt pr shrbimet
financiare n Evrop. N veanti, ato shrbejn si rregulla-kuadr pr nj treg t prbashkt
me pakic, nj treg t hapur e t sigurt pr shrbimet financiare me pakic, dhe pr
mbikqyrjen dhe rregullat e kujdesshme.
KOMITETI I SHRBIMEVE FINANCIARE
Komiteti i Shrbimeve Financiare (FSC) u krijua m 18 shkurt 2003 nga Kshilli ECOFIN
me mandatin pr t parashtruar analiza ndr-strategjike n mnyr t pavarur nga procesi
legjislativ; pr t ndihmuar n prcaktimin e strategjis afatgjat dhe afatmesme pr shtjet e
shrbimeve financiare; pr t konsideruar shtjet sensitive afatshkurtra; pr t dhn
kshillim politik dhe mbikqyrje si n shtjet e brendshme (p.sh. tregu i prbashkt, duke
prfshir zbatimin e Planveprimit t Shrbimeve Financiare) dhe shtjet e jashtme (p.sh.
OBT-ja).
GJYKATA EVROPIANE E DREJTSIS
Gjykata Evropiane e Drejtsis (ECJ) ka nj rol t ngjashm me at t gjykatave ekzistuese
n Shtetet Antare. Ajo sht prgjegjse pr zgjidhjen e konflikteve ligjore: midis Shteteve
Antare; midis BE-s dhe Shteteve Antare; midis institucioneve t BE-s dhe autoriteteve
prkatse, si dhe konflikteve midis qytetarve dhe Bashkimit Evropian. Ve ksaj, gjyqtart
n Shtetet Antare mund ti drejtohen Gjykats Evropiane mbi shtje n lidhje me
interpretimin e legjislacionit Komunitar. Gjykata e Shkalls s Par u themelua n vitin 1988
pas nj ndryshimi n Aktin Unik Evropian me qllim q t shqyrtonte nj pjes t shtjeve
drejtuar Gjykats Evropiane t Drejtsis, pr t lehtsuar punn e ksaj t fundit.

LITERATURA
-

http://www.bankofalbania.org/web/Institucionet_e_BE_2078_1.php