Edukimi ne Dimension Shoqeror

Leksioni 1

Studimi i marrëdhënies midis koncepteve "edukim" dhe ‘shoqëri’ mund të jetë një sfidë për
shkencëtarët socialë.

Antropologët, sociologët ose shkencëtarë të tjerë të shoqërisë mund të jenë në anët lidhëse të
argumentit. Disa mund të argumentojnë se nuk ka shoqëri pa edukim. Prandaj, edukimi është
i pari, dhe është më i rëndësishëm se shoqëria. Të tjerët mund të argumentojnë se një shoqëri
duhet të ekzistojë para, pastaj mund të jetë edukimi. Për më tepër, eduki,i është pasqyrim i një
shoqërie, ose ndikohet nga shoqëria. Prandaj, shoqëria është e para dhe është më e
rëndësishme. Pavarësisht nga ana e argumentit të mbështetur nga një grup studiuesish ose nga
një tjetër, ekziston një konsensus i qartë se edukimi dhe shoqëria janë të ndërlidhura. Ne kete
leksion nuk do te diskutohen pikëpamjet filozofike nëse edukimi vjen para shoqërisë ose
shoqëria është e para. Në vend të kësaj, thekson natyrën e ndërlidhjes ndërmjet edukimi dhe
shoqërisë. Leksioni përqendrohet në zhvillimin e sistemeve edukuese përmes teorive të
ndryshme sociologjike, kushteve politike, sociale dhe ekonomike që formojnë misionin,
strukturat, kurrikulën dhe praktikat udhëzuese të institucioneve arsimore në nivelet e thata
globale globale. Leksioni shqyrton marrëdhëniet midis edukimit dhe shoqërisë përmes teorive
dhe koncepteve të ndryshme që lidhen me lëvizshmërinë dhe shtresimin shoqëror, riprodhimin
shoqëror, ndryshimin shoqëror, edukimin dhe zhvillimin, si dhe ndryshimet në rezultatet
arsimore bazuar në gjini, racë dhe etni, statusin socio-ekonomik.

Shkrimet e hershme te Emile Durkheim, Karl Marks dhe Max Weber, kanë sherbyer si baza
konceptuale për analizën e shkollës si institucion social. Durkheim ishte dijetari i parë që
analizoi edukimin nga një prespektivë socio-ekonomike. Ai ishte i interesuar për rolin e
edukimit në përgatitjen e fëmijëve për rolin e tyre në shoqërinë e të rriturve. Në shumë shkrime,
dhe në veçanti në librin e tij mësimor ‘Edukimi Moral’ (1973), Durkheim diskutoi për
rëndësinë e vlerave në një shoqëri të qëndrueshme dhe për rolin e shkollave në mësimin e
vlerave te studentët. Puna e tij përfshiu analizën e lidhjes midis shkollës dhe institucioneve të
tjera shoqërore, midis edukimit dhe ndryshimit shoqëror, si dhe midis shkollës dhe
funksioneve të një sistemi social.

Durkheim mendonte se edukimi luan një rol të rëndësishëm në shoqërizimin e fëmijëve, duke
i përgatitur ata për rolin e tyre në shoqëri. Përmes edukimit, dhe veçanërisht duke mësuar
historinë, fëmijët mësojnë të kuptojnë vlerat e përbashkëta në shoqëri, të cilat ndikojnë në
forcimin e solidaritetit midis anëtarëve të saj. Këto vlera të përbashkëta do të përfshijnë
besimet fetare dhe morale dhe sensin e vetë-disiplinës.

Durkheim beson se edukimi ju jep mundësi fëmijëve të brendësojnë rregullat sociale që

kontribuojnë në funksionimin e shoqërisë. Në shoqëritë industriale, sipas Durkheim, edukimi
ka një tjetër funksion në socializimin e fëmijëve: ju mëson atyre aftësitë që ju nevojiten për të
luajtur rolet profesionale. Në shoqëritë tradicionale, duke qenë kryesisht shoqëri bujqësore,
aftësitë profesionale mund të mësoheshin brenda familjes përmes përvojës së përbashët. Me
ndërlikimin e shoqërisë dhe ndarjen e punës në prodhimin e të mirave, u zhvillua sistemi i
edukimit në mënyrë që të pajiste fëmijët me aftësitë e nevojshme që duheshin për të zënë rolet
profesionale të specializuara.

Puna e Weber nuk ishte e lidhur drejtpërdrejt me edukimin, megjithatë, shkrimet e tij mbi
organizatat, burokracinë, lidershipin, dhe statusin kontribuan në të kuptuarit e mëtejshëm të
funksionimit të sistemit të edukimit. Tipi ideal i organizatës sipas Weber, me ndarjen e tij të
punës, hierarkinë administrative, rregullat e procedurës, lidhjet formale, dhe sjelljen racionale,
siguroi një model për strukturën shkollore dhe sistemin e edukimit në përgjithësi. Shkrimet e
tij mbi statusin nënvizuan pushtetin e grupit dominues dhe treguan sesi grupet qeverisëse i
japin formë edukimit dhe sesi pushteti prodhon konflikt midis grupeve, si brenda dhe jashtë
shkollës. Koncepti i Weberit për liderin karizmatik u bë model për administratorët e shkollave.
Të tjerë sociologë të hershëm gjithashtu diskutuan çështje të lidhura direkt me studimin e
shkollave.

Parson (1959) analizoi shkollën si një sistem social dhe theksoi rolin e tij në trasmetimin e
vlerave dhe në ruajtjen e rolit social dhe stabilitetit. Parson mendonte që funksioni i edukimit
ishte të brendësonte vlerat e arritjes individuale tek femija. Kjo vlerë ishte shumë e
rëndësishme në funksionimin e shoqërisë së industrializuar, por nuk mund të mësohej në
familje. Familjet i trajtojnë fëmijët në mënyrë të veçantë, duke i’u përshtatur nevojave të
gjithsecilit. Statusi i fëmijës në familje është i dhënë, i fiksuar që në lindje. Në kontrast me
këtë, statusi i fëmijës në shkollë është i arritur. Në shkolla fëmijët vlerësohen sipas standarteve
universale, të tilla si provimet. Për Parson, funksioni i edukimit është t’u mundësojë fëmijëve
të lëvizin nga standartët e veçanta të familjes në standartet universale që nevojiten në shoqërinë
moderne të të rriturve. Sipas Parson, shkollat, ashtu si shoqëritë, veprojnë në bazë
meritokratike; fëmijët e arrijnë statusin e tyre në shoqëri sipas meritës sesa sipas gjinisë, racës
apo klasës.

Marx (1977; Marx & Engels,1992) e pa edukimin si një sistem që përjetëson strukturën
ekzistuese të klasës. Duhet të kujtojmë që Markx mendonte që institucionet sociale në
shoqërinë kapitaliste i shërbejnë ruajtjes së regjimit kapitalist dhe përjetësimit të klasave.

Bowles dhe Gintis (1976) i paraqitën shkollat si një instrument i përdorur nga klasa dominuese
për të mbajtur staus quonë, duke përfshirë edhe pozicionin e tij të autoritetit mbi të
paprivilegjuarit. Siç shihet, Bowles dhe Gintis mbështetin teorinë marksiste mbi rolin e
edukimit në shoqërinë kapitaliste si riprodhuese dhe ruajtëse të rendit kapitalist.

Waller (1932) i koncepton shkollat si një sistem social jo-stabël, në të cilin, interesat
konkurruese të administratorëve, mësuesve, prindërve, studentëve, dhe grupeve të komunitetit
konkurrojnë për pushtet dhe autoritet.

Autorët e përmendur mësipër, dhe shumë sociologë të tjerë, kanë kontribuar në krijimin e
pikëpamjeve të rëndësishme dhe depërtimin mbi natyrën dhe funksionin e edukimit në shoqëri.
Sociologët e edukimit janë mbështetur në orientimet teorike të këtyre shkrimtarëve të hershëm
për të analizuar shkollat si institucione dhe si agjentë socialë. Shumë nga këto teori
përshkruajnë mekanizmat mikro dhe makro që qeverisin sjelljen shoqërore.

Perspektivat teorike janë formuluar për të shpjeguar fenomenin shoqëror më shumë sesa të
hedhin dritë në çështje specifike të edukimit. Megjithatë, sociologët e edukimit kanë përdorur
parimet e këtyre teorive, duke përshirë teorinë e konsensusit dhe funksionalizmin strukturor,
teorinë e konfliktit, dhe konceptime të ndryshme ndërvepruese për te shpjeguar procesin e
shkollimit. Këto perspektiva teorike kanë siguruar shumë pikëpamje mbi arsimin që kanë
udhëhequr dhe pasuruar analizat sociologjike të edukimit.

Megjithëse sociologjia e edukimit ka përfituar nga mbështetja në përgjithësi në teorinë

sociologjike për të zhvilluar ide për procesin arsimor, kjo përqasje është e kufizuar. Një ndër
problemet në mbështetjen vetëm në teoritë e gjëra sociologjike për të studiuar edukimin është
që, teoritë janë shpesh të aplikuara në çështjet e edukimit pa marrë parasysh mjedisin e veçantë
dhe popullsinë e shkollave. Si rezultat, teoritë e përgjithshme sociologjike mund të na japin
vetëm një shpjegim të dobët dhe fuqi të dobët parashikuese në analizat e procesit arsimor.

Një problem i dytë që lidhet me mbështetjen në teoritë e përgjithshme sociologjike për të

studiuar shkollat është që këto perspektiva ofrojnë pak mundësi për depërtim në shkaqet dhe
pasojat që sjellin institucionet e ndryshme në procesin e shkollimit. Megjithëse teoritë e
përgjithshme sociologjike mund të shpjegojnë dinamikat institucionale në një nivel më të gjërë,
ato nuk mund të përshkruajnë ndërveprimin midis shkollave dhe institucioneve të tjera
shoqërore ose midis vetë shkollave. Megjithëse ka ngjashmëri midis shkollave dhe
institucioneve të tjera shoqërore, ka ndryshime shumë të mëdha midis tyre. Përshembull,
shkollat funksionojnë si institucione të mbyllura pjesërisht, kanë popullsi nxënësish dhe
studentësh që janë në faza të ndryshme të tranzicionit drejt moshës madhore, dhe përshijnë si
organizata publike dhe private.

Ka ndryshime midis sektorëve të arsimit dhe midis shkollave brenda sektorëve, gjithashtu të
dukshme janë ndryshimet midis shkollave. Teoritë e përgjithshme teorike janë shumë abstrakte
për të përshkruar ndërveprimet midis institucioneve që janë të veçanta për shkollat. Veç kësaj,
sociologët e edukimit i kanë përdorur këto teori mbi disiplinat e ndryshme të sociologjisë për
të formuar punën e tyre. Përshembull, kërkimet në stratifikimin shoqëror, mobilitetin dhe në
psikologjinë sociale kanë siguruar ide të përdorura për të shpjeguar sesi operojnë shkollat në
shoqëri. Stratifikimi dhe kërkimet mbi mobilitetin sigurojnë një bazë për të analizuar rolin dhe
ndikimin e edukimit në procesin e arritjeve profesionale dhe mobilitetit integrues. Perspektivat
e psikologjisë sociale na japin informacion mbi qëndrimet dhe sjelljet në shkolla, motivimin e
studentëve, subkulturat e studentëve, dhe zhvillimin e sistemeve normative brenda shkollave.
Megjithëse mbështetja në kërkimet multidisiplinare ka rezultuar i dobishëm në zhvillimin e
ideve mbi procesin e arsimimit, ka kufizimet e veta ashtu si teoria e përgjithshme sociologjike.
Shumë aspekte të arsimimit mund të shpjegohen nga perspektivat multidisiplinare, veçanërisht
kur ato janë të pasura teorikisht, procesi i dallueshëm shoqëror që karakterizon arsimimin nuk
mund të shpjegohet tërësisht nga analizat konceptuale të fushave të tjera.

Kërkimet multidisiplinare mund të jenë më ndihmuese për sociologjinë e edukimit si një

shtrirje apo suplement i bazës së tij konceptuale. Mbështetja e fortë e sociologjisë së edukimit
në teorinë e përgjithshme teorike sociologjike dhe në idetë dhe modelet nga fusha të tjera të
sociologjisë për të studiuar arsimimin tregon për dobësinë më të madhe të kësaj fushe.
Megjithëse sociologjia e edukimit ka treguar progres të ndjeshëm që nga 1995 në fushën e
kërkimit empirik, ka mbetur pas në zhvillimin e teorive për arsimimin. Një bazë e fortë teorike
do të udhëhiqte zgjedhjen e studimeve të ardhshme dhe do të siguronte më shumë progress në
kuptimin tonë për arsimimin. Trajtimi teorik që shpjegon procesin shoqëror që ndodh në
shkolla do t’i ndihmonte sociologët të dallojnë edukimin nga intitucionet e tjera shoqërore, kjo
do të kontribuonte në studimin e institucioneve shoqërore në përgjithësi po ashtu edhe në
studimin e shkollave në veçanti. Në të njëjtën mënyrë, formulimet teorike që do të krahasonin
procesin shoqëror dhe organizacional përgjatë dhe brenda shkollave do të rriste kuptimin tonë
për procesin e veçantë të arsimimit dhe të procesit institucional në përgjithësi.

Edukimi ndodh brenda kompleksitetit të strukturave të një shoqërie.

Kjo deklaratë faktike justifikon nevojën për të elaboruar marrëdhëniet midis edukimit dhe
shoqërisë. Para shqyrtimit të mëtejshëm, më lejoni të nënvizoj se një shoqëri përbëhet nga një
grup njerëzish që jetojnë në një territor të përcaktuar gjeografik, të qeverisur nga i njëjti
autoritet politik dhe që marrin pjesë në një kulturë të përbashkët (Shepard, 2010). Termi
kulturë përfshin gjuhët, objektet fizike të një shoqërie, artet, normat, vlerat, zakonet dhe të
gjitha modelet e sjelljeve që transmetohen nga një brez në tjetrin përmes një procesi të të
mësuarit gjatë gjithë jetës të quajtur socializim (Heider, 2004). Agjentët e socializimit janë
kryesisht strukturat familjare, komunikimi masiv, institucionet qeveritare dhe sistemet
arsimore.
Shoqëria është një konstrukt antropologjik, sociologjik dhe politik. Si një konstrukt
sociologjik, një shoqëri karakterizohet nga natyra e ndërveprimeve shoqërore midis aktorëve
në veprimin shoqëror. Ndërveprimet në një sistem shoqëror nxisin ndryshimin dhe
modernitetin, të cilat frymëzojnë sociologët të bëjnë diferencimin e shoqërive tradicionale,
moderne dhe postmoderne (Shepard, 2010). Si një konstrukt antropologjik, një shoqëri
përfshin mënyrën e ekzistencës dhe strukturat e fuqisë që karakterizojnë dhe përcaktojnë
funksionet dhe bashkëveprimet në një territor të caktuar gjeografik. Me fjalë të tjera,
antropologët e shohin një shoqëri për sa i përket shkallës së kohezionit dhe strukturave të fuqisë
dhe i kategorizojnë shoqëritë si mbledhje gjahtarësh, tradicionale, industriale dhe
postindustriale (Heider, 2004). Si një konstrukt politik, një shoqëri përcaktohet nga shkalla e
qeverisjes për të menaxhuar konfliktet dhe për të ruajtur rendin që mund të mundësojë
ndërveprime të shëndetshme shoqërore dhe prosperitet ekonomik. Shkencëtarët politikë i
shohin shoqëritë si anarkike, në tranzicion ose demokratike (Kendall, 2002).

Shoqëria si territor

Kur njerëzit i referohen një shoqërie, ata nënkuptojnë jo vetëm individët, por gjithashtu vendi
fizik ku individët e tillë kalojnë jetën e tyre të përditshme, riprodhohen dhe vdesin. Kjo është
një pjesë specifike të territorit me kufij të caktuar dhe një formë të organizimit, përfshirë
strukturat dhe funksionet qeveritare. Në atë kontekst, një shoqëri është gjithashtu një vend. Si
vend, është i domosdoshëm sistemi i rendit. Ky sistem referohet si qeveri. Një qeveri mund të
përfshijë struktura të ndryshme ekzekutive, gjyqësore dhe legjislative dhe qeverises në emër
të njerëzve që janë anëtarë ose banorë ose shtetas të një vendi. Kjo formë e organizimit
qeveritar përbën atë që quhet shtet. Disa mund t'i referohen një vendi dhe organizatës së tij
qeveritare si një shtet kombëtar (Nau, 2007).

Shoqëria si Kulturë

Kur një grup njerëzish jetojnë në një territor për një periudhë të gjatë kohore, ata adoptojnë
ose zhvillojnë një mënyrë jetese që është specifike, formojnë zakone, përvetësojnë, ndajnë dhe
praktikojnë besime, si dhe vlera që lidhin me një mënyrë të paprekshme. Ata gjithashtu
ndërtojnë strehimore, gjejnë mënyra për t'u argëtuar dhe ndërveprojnë përmes formave të
ndryshme të komunikimit. Të gjithë këta elementë të bashkuar korrespondojnë me atë që
antropologët dhe sociologët e quajnë kulturë. Një shoqëri është një kulturë. Një shoqëri
përcaktohet ose identifikohet nga kultura e saj (Heider, 2004).

Shoqëria si Komunitet

Individët në një shoqëri kanë qëllime individuale. Sidoqoftë, ata gjithashtu ndajnë qëllime të
përbashkëta që janë të natyrshme për anëtarësinë ose shtetësinë e tyre ose qëndrimi në një
shoqëri. Njerëzit që jetojnë në një shoqëri kryesisht kujdesen për mirëqenien e territorit të tyre,
formën e autoriteteve që i rregullojnë, dhe vazhdimësia e kulturës së tyre jo vetëm në të
tashmen, por edhe për e ardhmja. Këto qëllime të përbashkëta krijojnë një material dhe një
bashkësi jomateriale. Komuniteti material përfaqësohet nga transaksionet e rregullta që ata
kanë me njëri-tjetrin dhe mbështetja që marrin për shkak të përkatësisë së tyre në atë shoqëri.
Komuniteti jomaterial bazohet në qëllimin e përbashkët që i kufizon ata së bashku dhe i bën
pjesërisht të mbështeten në fuqinë dhe mbrojtjen e shoqërisë si një kolektivitet, një komunitet,
i cili duhet të qëndrojë për interesat e të gjithëve.

Shoqëria Lokale

Shoqëritë ekzistojnë në çdo pjesë të botës. Me fjalë të tjera, bota është një mbledhja e shoqërive
të ndryshme që njohin të drejtat e njëra-tjetrës, edhe kur përpiqen t’i shkelin ato. Çdo shoqëri
është një entitet i vetëm në krahasimi me koleksionet e shoqërive në botë. Në atë kontekst, një
shoqëri është një entitet lokal (duke qenë një territor lokal) ose një entitet kombëtar (duke qenë
një shtet-komb). Shoqëria lokale ekziston si një komb sovran ose shtet-komb (Nau, 2007).

Shoqëria Globale

Mbledhja e shoqërive botërore dhe ndërveprimet dhe ndërvarësia që ekzistojnë midis tyre
formojnë shoqërinë globale. Me fjalë të tjera, shoqëria globale përcaktohet në terma të
ndërvarësisë midis kombeve botërore përmes fenomenit të quajtur globalizim. Bota referohet
si një fshat global, një shoqëri globale ose një komunitet global (Rajaee, 2000).

Arsimi
Përcaktimi i termit arsim duket i lehtë dhe i vështirë në të njëjtën kohë. Eshtë e lehtë kur merret
parasysh se arsimi përfshin gjithçka që një individ mëson nga lindja deri në vdekje. Eshtë e
vështirë, sepse fjala arsim nuk i referohet thjesht një koncepti, por edhe një produkti (Kostoja
e arsimit), një institucioni (shkollë, kolegj ose universitet), ose një sistemi (arsimi kombëtar).
”Arsimimi ka të bëjë me transferimin e njohurive (Shepard, 2005). "Arsimimi është
institucioni shoqëror përgjegjës për transmetimin sistematik të njohurive, aftësive dhe vlerave
kulturore brenda një strukture të organizuar zyrtarisht." (Kendall, 2002, f. 210).

Sipas Spring (1991), shkollimi publik synon "edukimin e qytetarëve, zgjedhjen e liderëve
politikë të ardhshëm, krijimin e një konsensusi politik, ruajtjen e pushtetit politik dhe
shoqërizimin e individëve për sistemet politike" (f. 6). Spring (1991) argumentoi se arsimi ka
gjithashtu një qëllim shoqëror, i cili përfshin "kontrollin shoqëror, përmirësimin e kushteve
sociale dhe uljen e tensioneve shoqërore të shkaktuara nga pabarazitë ekonomike" (f. 12). Ta
themi thjesht, arsimi është një proces, sistem dhe institucion përmes të cilit dija transmetohet
nga një brez në tjetrin.

Arsimi si sistem

Çfarë është një sistem? Një sistem është një grup i strukturave, funksioneve dhe parimeve që
operojnë përmes një procesi të rregullt, në mënyrë që të sigurojë rezultate që janë të
parashikueshme dhe më efikase. Një sistem përfshin struktura ose pjesë ose degë ose seksione.
Shembulli më i mirë është organizmi njerëzor. Organizmi i njeriut ka qarkullim të gjakut
(qarkullim të gjakut), themelor (lëkurë), skeletor (kocka), riprodhues (riprodhim), tretës
(përpunim ushqimi), endokannabinoid (neuro / imun), urinar (sekretim), frymëmarrje
(frymëmarrje), endokrin (komunikimi i trupit), sistemet limfatike (indet, enët), muskulore
(muskujt) dhe nervor (truri). Këto sisteme janë struktura të organizmit njerëzor. Siç mund ta
vini re, këto sisteme i shërbejnë të njëjtit qëllim. Ata kanë funksione. Ato ofrojnë shërbime
specifike për organizmin e njeriut si një e tërë. Strukturat të ndërlidhura dhe në shumicën e
rasave të pavarura. Duke pasur parasysh ndërlidhjen, disa parime që duhet të zbatohen me
saktësi në mënyrë që strukturat të jenë efektive në sigurimin e rezultatit të parashikuar, i cili
është mbajtja e organizmit njerëzor operativ, gjallë dhe produktiv. Nëse parimet nuk zbatohen
si duhet, sistemi mund të preket rëndë dhe përfundimisht të vdesë.
Pyetja është se çfarë e bën arsimin një sistem? Përgjigja duket e qartë në dritën e përkufizimit
dhe ilustrimit te mesiperm. Arsimi është në zemër të asaj që e bën një shoqëri një sistem
shoqëror. Në të njëjtën kohë, arsimi është një sistem në vetvete. Arsimi i shërben një qëllimi
jetik në një shoqëri (socializimi, adaptimi, integrimi). Arsimi përfshin struktura dhe
nënstruktura që punojnë në mënyrë të ndërvarur për t'i shërbyer një qëllimi të tillë. Arsimi
përfshin palët e interesuara (politikëbërësit, udhëheqësit, administratorët, stresuesit, mësuesit,
prindërit dhe komuniteti) të cilët bashkëpunojnë për t'i shërbyer përfituesve të tij (nxënësve)
dhe për t'i ndihmuar ata të përmbushin qëllimin e tyre shoqëror.

Sistemi Arsimor Kombëtar

Edukimi i çdo shoqërie apo kombi lidhet ngushte me sistemin arsimor kombëtar. Ai operon si
një sistem me struktura, funksione dhe parime. Sistemi arsimor kombëtar përfaqëson
orientimin, strukturën, procesin dhe praktikat e përgjithshme të arsimit të përcaktuara nga
qeveria e një vendi. Siç u përmend më herët në këtë kapitull, arsimi është pjesë e kulturës së
një shoqërie. Prandaj, përfshin dhe prek çdo anëtar në një shoqëri. Si rrjedhojë, strukturat
qeveritare kanë një përgjegjësi fiduciare për të punuar me qytetarët e vendit të tyre për të
vendosur orientimin e përgjithshëm të arsimit për një shoqëri të caktuar. Orientimi i
përgjithshëm ose qëllimi i arsimit për një shoqëri menaxhohet më pas nga struktura të
ndryshme qeveritare dhe joqeveritare. Në funksionet e tyre përkatëse, struktura të ndryshme
zbatojne parimet e pranuara zakonisht për të përkthyer qëllimet e një sistemi arsimor kombëtar
në politika, dhe zbatojne politika të tilla përmes programeve mësimore.

Arsimimi si proces

Arsimimi është një proces që përfshin të mësuarit e informacionit, aftësive të reja, dhe
qëndrimet. Të mësuarit përfshin kurrikulat zyrtare dhe joformale që menaxhohen nga
prefektët, mentorët, instruktorët ose kolegët. Arsimi është zyrtar (shkolla, kolegje dhe
universitete), joformal (institucione për arsimim të vazhdueshëm), ose joformal (nga
institucionet e ndryshme që ofrojnë arsim, p.sh., familja, media, komuniteti). Procesi i arsimit
përfshin nënshartesa të ndryshme të bazuara në pjekurinë ose nivelet e arsimit (fëmijëria e
hershme, fillore ose fillore, e mesme ose e mesme dhe arsimi i mesëm ose i lartë). Pjekuria
individuale evoluon me zhvillimin fizik, psikologjik dhe njohës. Arsimi është një produkt, i
cili përfshin furnizimin dhe kërkesën (kostot, shërbime), dhe ofrohet nga institucione që mund
të jenë publike, jofitimprurëse, për përfitime ose private.

Qëllimi i sistemit arsimor

Arsimi shërben për qëllime të ndryshme shoqërore, ekonomike dhe politike, etj.

Qëllimi shoqëror: Arsimimi synon të mbjell vlera shoqërore, fetare dhe kulturore që mund të
ndihmojnë individët të integrohen ne shoqeri dhe komunitet. Përmes arsimit, fëmijët mësojnë
se si të bëhen kontribues të përgjegjshëm, qytetarë dhe banorë të shoqërisë së tyre. Arsimimi
mundëson transferimin e kultura e një shoqërie nga një brez në tjetrin përmes socializimit.
Ndihmon në sigurimin që individët rriten, trajnohen në mënyrë të përshtatshme si anëtar te një
shoqërie. Mundëson menaxhimin e tensioneve dhe konflikteve brenda kufijve të një shteti
kombëtar, gjithashtu luan një rol në ruajtjen e rendit shoqëror.

Qëllimi ekonomik: Edukimi është një investim tek individët për të rritur pasurinë e një shteti
apo kombi, për të nxitur inovacionin dhe për të lehtësuar zhvillimin dhe përparimin. Arsimi
kontribuon në produktivitetin ekonomik përmes transmetimit të njohurive, zhvillimit të fuqisë
punëtore kombëtare dhe konkurrencave globale. Në kontekstin e kapitalit njerëzor që rezulton
nga arsimi, kapitali njerezor është pasuria më e madhe e çdo shoqërie.

Qellimi politik: Arsimimi zhvillon udhëheqës që mund të sigurojnë profesionalizem, zhvillimi

dhe profesionite ne dege të ndryshme (ekzekutiv, legjislativ dhe gjyqësor) dhe struktura
(federale, provinciale e shtetit, rrethi, komuniteti, fetare, civile). Me fjalë të tjera, arsimi
mundëson pergatitjen e qytetarëve që mund të bëhen udhëheqës të shoqërisë dhe komunitetit
të tyre, qeverisin ndërveprimin shoqëror, menaxhojnë burimet ekonomike. Nga ana tjetër,
arsimi mund të lehtësojë ndryshimin shoqëror përmes edukimit për drejtësi sociale dhe
rimëkëmbëse, arsimit për çlirim, arsimit për paqe dhe zgjidhjes së konflikteve, dhe edukimit
të drejtat civile / njerëzore.