UNIVERSITETI NËNË TEREZA NË SHKUP

FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE

DEPARTAMENTI PUNË DHE POLITIKË SOCIALE

LËNDA:PUNA SOCIALE NË KOMUNITET

PUNIM SEMINARIK

TEMA: “ZHVILLIMI SJELLJES PROSOCIALE”

PUNOI: PROFESOR I LËNDËS:

ANISA SULEJMANI HAVA REXHEPI

PËRMBAJTJA:

HYRJE..........................................................................................................................................1

QKA ËSHTË SJELLJA PROSOCIALE –HULUMTIMI I KRYER NË KËTË TEMË…..2

SJELLJA PROSOCIALE NGA TEORITË E TË MËSUARIT…………………………..….3

NDJESHMËRIA NJË PËRBËRËS THELBËSOR ………………………………………….4

BASHKPUNIMI DHE KONKURRENCA NË ZHVILLLIMIN SOCIOEMOCIONAL…..5

PËRFUNDIMI……………………………………………………………………………………6

LITERATURË E SHFRYTËZUAR……………………………………………………………7
 HYRJE

Nëse qeniet njerëzore janë bërë një specie kaq e veçantë, kjo është, pjesërisht, sepse ato kanë
qenë në gjendje të krijojnë rrjete të mëdha sociale të kujdesit të ndërsjellë dhe transmetimit të
njohurive. Kjo do të thotë, ne jemi shumë të dhënë për t'u lidhur me njëri-tjetrin në shumë
mënyra të ndryshme, një tendencë që mund të përmblidhet në një koncept: sjellja prosociale.

Tjetra do të shohim se çfarë është saktësisht sjellja prosociale, në çfarë mënyrash shprehet dhe si
lidhet me fenomenet e ndjeshmërisë dhe bashkëpunimit.

1
Çfarë është sjellja prosociale?

Megjithëse nuk ka një përkufizim universal të konceptit të sjelljes prosociale, ekziston një
konsensus i lartë në përcaktimin e tij si  repertori i sjelljeve me karakter shoqëror dhe pozitiv.

Për shkak të ndryshimeve në kriteret nëse duhet të përfshijë faktorin motivues në përkufizim,
autorët konsiderojnë se ekzistojnë dy lloje të sjelljeve pozitive shoqërore: sjelljet që raportojnë
një përfitim për të dy palët e përfshira dhe sjelljet që përfitojnë vetëm njëra pal.ДОЗНАЈ ПОВЕ

Një përkufizim i propozuar që integron të dy aspektet e sjelljes dhe motivimin, pohon se e gjithë
sjellja pozitive shoqërore kryhet për të përfituar një tjetër në prani (ose jo) të motivimit altruist,
të tilla si dhënia, ndihma, bashkëpunimi, ndarja, ngushëllimi, etj. Nga ana e tij, Strayer propozon
një klasifikim të katër llojeve të aktiviteteve për të sqaruar fenomenin e sjelljes prosociale:

1. Jepni, ndani, shkëmbeni aktivitete ose të tregtojë objekte me individë të tjerë.

2. Aktivitete bashkëpunuese.
3. Ndihmoni lojërat dhe detyrat.
4. Aktivitete empatike drejt tjetrit.

Bazuar në këtë propozim, në sjelljen prosociale përfitimi bie mbi personin tjetër, ndërsa në
sjelljen bashkëpunuese të dy palët koordinohen për të marrë përfitim reciprok. Tani, përcaktimi
se sa fiton secila palë është në vetvete një sfidë për psikologjinë dhe shkencat e sjelljes në
përgjithësi. Mbi të gjitha, gatishmëria për të ndihmuar dikë dhe kënaqësia për ta bërë këtë janë në
vetvete faktorë që flasin për ne për një shpërblim për individin altruist.

ДОЗНАЈ ПОВЕЌЕ→

Hulumtimi i kryer në këtë temë

Sjellja prosociale është një koncept aspak i kohëve të fundit në fushën e psikopedagogjisë.
Sidoqoftë, bumi më i madh në kërkime në këtë fushë të dijes korrespondon me fazën
përfundimtare të shekullit të kaluar. Nga ajo pikë e tutje, është studiuar më gjerësisht se në çfarë
mënyre kjo dukuri ndikon në mirëqenien emocionale të individit (duke marrë një korrelacion
intensivisht pozitiv midis të dyve) dhe cila metodologji duhet të ndiqet për të zbatuar programe
që rrisin këtë lloj funksionimi të dobishëm në popullatën e fëmijëve.

2
Kështu, duket se është gjatë zhvillimit socio-emocional të qenies njerëzore që promovimi i
sjelljes prosociale mund të prodhojë incidencën më të madhe, domethënë, brendësimin e një sërë
vlerash si dialogu, toleranca, barazia ose solidariteti që pasqyrohen në mënyrë të sjelljes nga akte
të tilla si ndihma ndaj tjetrit, respektimi dhe pranimi i tjetrit, bashkëpunimi, ngushëllimi ose
bujaria kur ndani një objekt të caktuar.ДОЗНАЈ П

ОВЕЌЕ→

Sjellja prosociale nga teoritë e të mësuarit

Një nga shpjegimet kryesore të konceptit të sjelljes prosociale është propozuar nga teoritë e të
mësuarit, megjithëse ka edhe modele të tjera teorike si perspektiva etologjike dhe
sociobiologjike, qasja njohëse-evolucionare ose perspektiva psikoanalitike.

Teoritë e të mësuarit, me konsideratë të lartë empirike, mbrojnë që sjellja prosociale buron

nga ndikimi i faktorëve të jashtëm ose të mjedisit. Kështu, këto lloje të sjelljeve mësohen
përmes procedurave të tilla si kushtëzimi klasik dhe operant, nga të cilat veprimet e lëshuara
shoqërohen me stimuj dhe pasoja të këndshme për individin (përforcim pozitiv) dhe, për këtë
arsye, priren të përsëriten në të ardhmen. Më shpesh, lloji i përforcimit të ofruar është shoqëror
(një gjest, një buzëqeshje, një shfaqje e dashurisë) sesa materiale.

Fakti i marrjes së një shpërblimi afektiv, sipas hetimeve të kryera, duket se inkurajon tek individi
dëshirën për të lëshuar një sjellje të dobishme për tjetrin. Kjo do të thotë, ekziston një motivim i
brendshëm për të kryer sjelljen e përmendur, ndryshe nga çfarë ndodh kur shpërblimi është
material, ku sjellja kryhet për të arritur atë shpërblim specifik.

Nga ana tjetër, studime të tjera propozojnë rëndësinë e të mësuarit vëzhgues përmes imitimit të
modeleve prosociale. Disa autorë nënvizojnë një ndikim më të madh të faktorëve të brendshëm
siç janë stilet njohëse të përdorura në arsyetimin moral, ndërsa të tjerët theksojnë që faktorët e
jashtëm (agjentët shoqërues - familja dhe shkolla - dhe mjedisi) modifikohen derisa të bëhen
kontrolle të brendshme përmes brendësimit të rregullimit të sjellja vetanake (Bandura, 1977 dhe
1987).

Këto kontribute janë klasifikuar brenda perspektivave ndërvepruese, pasi konsideroni

ndërveprimin e individit me situatën si një faktor përcaktues i sjelljes.

3
 Ndjeshmëria, një përbërës thelbësor

Kapaciteti për ndjeshmëri është një nga faktorët shkaktarë të sjelljes prosociale, megjithëse
kërkimet duhet të hedhin më shumë dritë mbi marrëdhëniet specifike midis të dy fenomeneve.

Disa propozime mbështesin përcaktimin e ndjeshmërisë si një proces ndërveprues midis

aspekteve afektive, motivuese dhe njohëse që ndodhin gjatë fazave të ndryshme të
zhvillimit. Empatia ka një karakter të mësuar kryesisht përmes proceseve të modelimit dhe
përcaktohet si një përgjigje afektive që emetohet pas vetëdijes për të kuptuar përvojën e situatës
dhe ndjenjat ose perceptimet që tjetri po merr. Kjo aftësi mund të mësohet nga kuptimi i kuptimit
të disa shenjave joverbale të tilla si shprehjet e fytyrës që tregojnë gjendjen emocionale të
subjektit në fjalë.

Disa autorë i kanë përqendruar studimet e tyre në diferencimin e ndjeshmërisë së situatës nga
ndjeshmëria e përkohshme, e cila i referohet tendencës së disa llojeve të personalitetit më të
ndjeshëm ndaj manifestimeve empatike. Ky dallim i fundit është marrë si një aspekt kryesor për
të studiuar natyrën e sjelljes prosociale, duke gjetur një korrelacion të lartë midis një
predispozicioni të lartë empatik dhe një emetimi më të madh të sjelljes prosociale.

Aspektet e ndjeshmërisë

Kapaciteti empatik mund të kuptohet nga tre këndvështrime të ndryshme. Duke marrë
parasysh secilën prej tyre, roli ndërmjetësues i këtij fenomeni mund të shihet se diferencohet në
lidhje me sjelljen prosociale: ndjeshmëria si ndikim, si një proces njohës ose si rezultat i
ndërveprimit midis dy të parëve.

Gjetjet tregojnë se çështja e parë ka të bëjë më ngushtë me sjelljen e ndihmës ndaj tjetrit,
megjithëse nuk është konkluduar se është një faktor shkaktar por një ndërmjetës. Kështu, niveli i
ndjeshmërisë së përkohshme, lidhja e vendosur me figurën e nënës, lloji i situatës specifike në të
cilën ndodh sjellja empatike, mosha e fëmijëve (në fëmijët parashkollorë shoqata midis
ndjeshmërisë dhe sjelljes) gjithashtu luan një rol të rëndësishëm. është më e dobët se tek fëmijët
më të vjetër), intensiteti dhe natyra e emocionit të shkaktuar, etj.Sidoqoftë, duket qartë se zbatimi
i programeve për të ngritur kapacitetin e ndjeshmërisë gjatë zhvillimit të fëmijës-adoleshentit
mund të jetë një faktor mbrojtës për mirëqenien personale dhe shoqërore në të ardhmen.

4
Bashkëpunimi dhe konkurrenca në zhvillimin socio-emocional

Gjithashtu teori mësimore që në shekullin e kaluar kanë vënë më shumë theks në caktimin e
marrëdhënieve midis shfaqjes së sjelljes bashkëpunuese dhe konkurrues në lidhje me llojin e
zhvillimit psikologjik dhe shoqëror të përjetuar nga njerëzit e ekspozuar ndaj njërit ose modelit
tjetër.

Për sjellje bashkëpunuese kuptohet grupi i sjelljeve që shprehen në një situatë të caktuar kur
personat e përfshirë në të punojnë për të arritur objektivat e grupit të përbashkët si përparësi, kjo
pikë vepron si një kërkesë për të arritur objektivin individual. Përkundrazi, në situatën
konkurruese secili individ është i orientuar për të arritur qëllimet e tij dhe parandalon të tjerët të
kenë mundësinë e arritjes së tyre.

Hulumtimi i kryer nga Deutsch në MIT gjetën efektivitet më të madh komunikues,

ndërveprime më komunikuese në drejtim të propozimit të ideve të tyre dhe pranimit të të
tjerëve nga të tjerët, niveli më i lartë i përpjekjes dhe koordinimi në detyrat që do të kryhen,
produktiviteti më i lartë dhe besimi më i madh në kontributet e anëtarëve të grupeve në grupe
bashkëpunuese sesa në ato konkurruese.

Në studime të tjera të mëvonshme, edhe pse pa një vërtetim mjaft të kundërt empirikisht që lejon
një përgjithësim të rezultateve, individët janë shoqëruar me sjellje karakteristike bashkëpunuese
të tilla si ndërvarësia më e madhe për arritjen e qëllimeve, ka sjellje më të dobishme midis
subjekteve të ndryshme, një frekuenca në plotësimin e nevojave reciproke dhe një përqindje më e
lartë e vlerësimeve pozitive të tjetrit dhe një promovim më i madh i sjelljeve të njerëzve të tjerë.

Bashkëpunimi dhe kohezioni social

1
Nga ana tjetër,shkenctari Grossack arriti në përfundimin se bashkëpunimi lidhet pozitivisht
me kohezionin më të madh të grupeve, uniformitet dhe cilësi më e madhe e komunikimit
ndërmjet anëtarëve, e ngjashme me atë që theksoi Deutsch.

1
https://sq.warbletoncouncil.org/conducta-prosocial-7314
 PËRFUNDIMI

Gjatë gjithë tekstit, ka qenë e mundur të verifikohen përfitimet e marra në gjendjen personale
psikologjike kur nxitet mësimi i sjelljes prosociale gjatë fazës së zhvillimit. Këto aftësi janë
thelbësore, pasi ato ndihmojnë për tu lidhur me pjesën tjetër të shoqërisë dhe përfitojnë nga
avantazhet e të qenit anëtar aktiv i saj.

Kështu, avantazhet jo vetëm që kanë ndikim në optimizimin e gjendjes emocionale të individit,

por sjellja bashkëpunuese shoqërohet me kompetencë më të madhe akademike, ku lehtësohet
supozimi i aftësive njohëse siç janë arsyetimi dhe zotërimi i njohurive instrumentale të afruara
gjatë kohës së shkollës.

Mund të thuhet pra se promovimi i sjelljes prosociale bëhet një faktor i madh mbrojtës
psikologjik për subjektin në të ardhmen, duke e bërë atë individualisht dhe shoqërisht më të aftë,
pasi ai piqet në moshë madhore. Edhe pse mund të duket paradoksale, rritja, pjekja dhe marrja e
autonomisë përfshin të dish të përshtatesh me pjesën tjetër dhe të shijosh mbrojtjen e tyre në disa
aspekte.

6
LITERATURË E SHFYTËZUAR

https://sq.warbletoncouncil.org/conducta-prosocial-7314

https://www.google.com/search?q=sjellja+prosociale+wikipedia&ei