KOLEGJI FAMA

Programi:Psikologji
Drejtimi:Psikologji e pergjithshme
Lenda:Psikologji Zhvillimore

PUNIM SEMINARIK

Tema:Vezhgimi i nje femije ne periudhen tre mujore

Studenti/ja: Besjana Sokoli Mentori: Prof. Dr.Musa Musai

Prishtine, 2016
 Prmbajtja:

1. Hyrje .................................................................................................................3
2. Psikologjia zhvillimore ....................................................................................4
3. Qllimi i hulumtimit ........................................................................................5
3.1. Informatat mbi subjektin ..............................................................................5
3.2 Mostrat .............................................................................................................6
3.3 Rrjedha e hulumtimit......................................................................................6
4. Zhvillimi fizik dhe motorik .............................................................................7
4.1 Zhvillimi konjitiv................................................................................................8
5. Prfundimi dhe diskutimi.................................................................................9
6. Referencat ........................................................................................................10
1.Hyrje

Idea rreth ketij hulumtimi eshte bere ne bashkpunim me profesorin gjat

ligjratave n Lnden: Psikologjia e Zhvillimit. Me qense Psikologjia e zhvillimit
studion ndryshimet q ndodhin natyrshm n lidhje me moshn, n trup, n
mnyrn e t menduarit, n emocione, n sjellje, n marrdhniet dhe n rolet e
njeriut gjat gjith hapsirs jetsore, jam munduar q gjat ktij hulumtimi t
arrije qllimin e ksaj teme dhe besoj qe ja kum arritur
3.Qellimi i hulumtimit

Qellimi i ktij hulumtimi sht q n baz t vezhgimeve dhe rastve konkrete, t njoftohemi
me shum rreth ndyshimeve q ndodhin tek femijet prei lindjes e gjere ne moshen aktuale, t
analizojm ndryshimet q ndodhin gjat stadeve t ndryshme t zhvillimit sensoromotore. T
analizojm karakteristikat e zhvillimin fizik, kognitiv dhe social, n mnyr q t dim ti
vlersojm dhe t kontribuojm n zhvillimin e mirefillt t fmijve t ksaj moshe.

3.1.Informatat mbi subjektin

Inicialet e emrit : R.S

Gjinia : Mashkull
Mosha : 7 vjecar
Statusi ekonomik : I larte

Djali qe e kam vezhguar eshte R.S eshte 7 vjet eshte djale I 5 i familjes ka 3 motra dhe 1
vella tjeter, po ashtu edhe prinderit, ai ka nje gjatesi prei 1.27cm dhe 26 kilogram ka floke te
bardha e sy te kaltert.
R.S eshte ne klasen e dyte, djali eshte person shum I zgjuar dhe I meson gjerat shpejt, ne
klasen e tij eshte njeri prej me te dalluarve
R.S eshte femije qe I dallon shoket e tij, luan me te gjith kur behet ndonje aktivitet nga ana e
mesuses, por nuk rrin me te gjith, gjen arsyetimet te llojllojshme qe mos te rri me te gjithe.
Mbase qe eshte femija me I vogel ne familje, plotesimi I deshirave nuk mungon asnjeher nga
ana e prinderve apo te antareve te tjere, rrine me te gjith antaret e familjes, ndoshta qe eshte
femija me I vogel ne familje ndodh ndonje her te perdore shprehje te prinderve te tyre apo
personave qe jane me te medhej I pelqen gjuha angleze dhe sportet si p.sh futbolli, noti,
eshte simpatizues I ekipit te ndryshmeve
3.2.Mostrat

Une kam vendosur qe te vezhgoj R.S per arsye se ate e njoh me mir personalisht dhe
patjeter e kam me lehte, qe te vezhgoj ate
R.S gjdo her kur bisedojsha me te arritke ti kuptonte gjerat, dhe eshte femije shum I zgjuar
dhe I kupton gjerat logjikisht

3.3.Rrjedha e hulumtimit

Gjate kesaj kohe tre mujore kam pasur disa veshtersi sepse nuk isha shume e sigurt ne
qoftse isha duke e bere punimin mire, u konsultova me kolege po ashtu edhe me profesorin
rreth punimit sepse kisha disa mangesi, une nuk e kam pasur shum te veshtir qe te mbaj kete
te fshehur se une gjate tere kohes kam mbajtur shenime po ashtu edhe nena e femijes me ka
ndihmuar. Dhe R.S se ka kuptuar se une jam duke e vezhguar ate edhe pse ka pasur rast kur
mka pytur R.S pse po rrin me mu shum kur ski nejt ma perpara
4.Zhvillimi fizik dhe motorik

Foshnjeria perfshin periudhen prei disa jave paslindjes e gjere 2vjet. Ndryshimi i fmijs n
pikpamjen fizike dhe kapacitetet motorike sht mjaft i dukshm dhe ndodh sipas nj
rregullsie.

Rregullsia e zhvillimit fizik dhe lvizor ndjek dy modele baz: modeli cefalocaudal (nga
koka te kmbt) dhe modeli proksimodistal (nga qendra e trupit drejt ekstremiteteve ).
N modelin cefalocaudal zhvillimi ndodh s pari dhe shum m shpejt te koka sesa n pjest
e poshtme t trupit, ndrkoh n modelin proksimodistal rritja ndodh m hert dhe m shpejt
n qendr t trupit sesa n ekstremitete.

Modeli Proksimodista Femiju zhvillohet me heret dhe me shpejte ne qender te trupit, sesa
ne ekstremitetet; Ky model vazhdon gjate zhvillimit por eshte me i dukshem gjate foshnjerise;
Femiju meson nga reagimet e pergjithshme me pak specifike drejt reagimeve me te
kontrolluara specifike.

Ndikimi biologjik dhe mjedisor

Rritja fizike dhe motorike udheheqen kryesisht nga faktoret bilogjik, mirepo mjedisi ku
ndodhet femija, ka efekt mbi rritjen.
Studjuesit kane vene ne dukje se femijet ne nje mjedis jo stimulues fizik e emocional, I
zhvillojne shprehite motorike dhe permasat fizike me nje rritem me te ngadalte, sesa femijet
ne nje mjedis me stimulues.

Ndryshimet fizike gjate 4 dhe 5 muajve femija dyfishon peshen e tij te lindjes;
Djemet jane me te rende dhe me te gjate per nga pesha sesa femrat
Ne lindje vajzat jane 4 jave me perpara se djemet ne lidhje me zhvillimin e skeletit
Gjatesija e femive fillon te ndryshoj tek ne moshen 4 vjecare.
Zhvillimi i Permasave te Trurit
Pesha e trurit ne lindje: 25 % e peshes se trurit te rritur;
Pesha e trurit ne 3-4 muaj: 40 % e peshes se trurit te rritur;
Pesha e trurit ne 6 muaj; 50 % e peshes se trurit te rritur;
Pesha e trurit ne 2 vjec; 75 % e peshes se trurit te rritur;
Funksionimi i Trurit

Neuronet: rriten ne permasa dhe densitet dhe zhvillojne nje shtrese mbrojtese te quajtur
mielin e cila lejon transmetimin me te shpejte te mesazheve nervore, gje qe e ndihmon
femijen te kontrolloje sjelljen e tij;

Korteksi Cerebral: pjesa qe eshte pergjegjese per kontrollin e vullnetshem dhe te menduarit;
Ky kortkeks fillon te funksionoj ne muajin e pare,
Ne moshen tre mujoreshe zhvillohet plotesisht zona sensore e korteksit qe do te thote se
femija eshte ne gjendje te kontrolloj dhe kordinoj reagimet motorike dhe pamore.
Mos ushqimi i mjfatueshem i femijet ndikon negativisht ne zhvillimin e tij imediat dhe afatgjate
.
Zhvillimi Motorik lidhe me aftesia per te kapur dhe mbajtur nje objekt, aftesia per te levizur
nga nje vend ne nje tjeter;
Zhvillimi I hershm motorik konsistohet me zvendsimin e reflekseve dhe veprimatarive t
vullnetshme .
Mosha mesatare kur arrihen kto shprehi quhen norma t zhvillimit . Nga mosha (T hecurit
zvarr ndodh zakonisht 10 muajshe dhe ecja n kmb ndodh n moshn 1 vjeqare .
Zhvillimi I shprehive motorike mendohet se sht I lidhur ngusht dhe kushtzohet nga faktort
e maturimit dhe faktort biologjik
4.3.Zhvillimi konjitiv

Zhvillimi konjitiv ka t bj me seri ndryshimesh q ndodhin n aktivitetin mendor ; t

menduarit , kujtesen , vmendjen dhe gjuhn .
Me njohje I referohemi t gjitha proceseve mendore t tendit t lart , me an t s cilave
njerzit prpiqen t kuptojn dhe t prshtaten n botn e tyre .
Kujtesa e femijes: Femijet jane zotues aktiv te informacionit: selektojne, perceptojne e
kujtojne qindra pjese informacioni nga jeta e tyre.

Zhvillimi kognitiv sipas piazhese

Piazhe besonte se zhvillimi kognitiv sht prshtatje ndaj mjedisit . (Morris & Maisto , 2008 ,
fq 186 ).
Piazhe vzhgonte dhe studionte fmijt , ai vzhgoi kur luanin me lodra , zgjedhnin problem
dhe kryenin deryrat e prditshme .

Jean Piaget egiztojn katr periudhat e zhvillimit kognitiv t njeriut:

Faza Sensoro-Motorike:zhvillohet nga lindja deri n moshn 2 vjecare, dhe fmijt e ksaj
moshe zhvillojn procesin e t menduarit prmes trupit t tyre: duke lvizur duart e tyre dhe
gjymtyrt e tjera. Fmijt e ksaj moshe bjn veprime t tilla n mnyr befasuese, dhe
dshirojn ti prserisin t njejtat veprime. N kt mnyr fmijt krkojn skema sensoro-
motorike apo harta kognitive dhe mundohen t kuptojn se si bota funksionon;

Faza Paraoperacionale: zhvillohet nga mosha 2 deri n moshn 7 vjecare- n kt periudh

fmijt fillojn t krijojn imagjinatn e brendshme dhe artikulojn tinguj e forma komunikuese
t cilat prezantojn t menduarit e tyre; Kjo faze sipas teoris s Piaget sht faza
tranzistuese kur fmijt prdorin kt lloj strategjish kognitive q t kuptojn botn. Kto
strategji nuk jan logjike n sensin madhor, mirpo jan forma imagjinuese.

Faza Konkrete Operacionale: zhvillohet nga mosha 7 deri ne moshn 11 vjecare- n kt

periudh fmijt fillojn t mendojn pr botn n mnyrn m t prafrt me moshn
madhore dhe n form m racionale dhe konkrete. Ata zhvillojn aftsin t klasifikojn,
kategorizojn gjrat. Nj fmij mund t zhvilohet drejt n kt periudhe, dhe mund t
konstatojm se sht zhvilluar drejt, n cofts ka aftsi t lexoj dhe zgjedhe detyra
matematikore, involvohet n lojra me bashkmoshatart dhe zhvillojn vlera sociale.

Faza Formale Operacionale: Mosha 11 vjecare deri n moshn e adoleshencs. Kjo faz
arrihet n moshn e adoleshencs s hershme, dhe t rinjt e ksaj mosh fillojn: t
mendojn pr mendimet. Q do t thot se ata nuk kan nevoj m pr materiale konkrete
q tu stimulohet t menduarit- ata mund t operojn n gjra m t komplikuara. T zhvillojn
periudha kur t rinjt fillojn t krijon identitetin social, interesimet e tyre pr gjuh, shoqri,
programe, politike, apo t tjera.
5.Prfundimi dhe diskutimi

Pas vezhgimit te ketij subjekti kam arritur ne perfundimin se pash disa ndryshime qe ndodhin
ne kete moshe dhe faza qe e karakterizon ate.N kt punim u prshkrua periudha ne te
cilen kalon nje femi i moshes 8 vjec. Fmija zhvillohet si trsi, pra n t gjitha fushat
zhvillimore.Kam folur edhe pr karakteristikat e periudhes tre mujore t fmijs q kam
vzhguar si n sjellje, n t menduarit etj. Nga kjo periudh arrita t verej kto ndryshime tek
R.S ku gjatsia e tij n muajin e par ka qen 1.24 cm,ndrsa tani sht 1.27 cm ka pasur
ndryshime edhe n pesh: ne fillim te hulumtimit ka peshuar 22 kg,ndrsa tani eshte 26 kg.
6.Referencat:

1. Morris, Ch.G. & Albert, A. Maisto. (2008). Psikologjia-shkenca e

proceseve mendore dhe e sjelljes njerzore. Tiran: Qendra pr Arsim

Demokratik.
2. Pettijohn, T. (1996). Psikologjia , Tiran ; Lilo

Karaj, Th. (2005 ). Psikologjia e zhvillimit t fmijs . Tiran ; Progres

3. Ligjerata nga Doc.Dr.Musa Musai
http://psikologji.jimdo.com/tema-t%C3%AB-ndryshme/po