HIPERTERMIJA

Specijalistiki poslijediplomski studij

Klinika onkologija

Kolegij: Radioterapijska fizika i aparatura

Voditelj kolegija: prof.dr.sc. L. Beketi-Orekovi dr.med.

Student: Jasna Marui dr.med.

Temperatura via od 41o C je ona koja se smatra uinkovitom u

lijeenju tumora.
Razlikujemo sistemnu (opu), regionalnu i lokalnu hipertermiju.
Moe se aplicirati samostalno ili u kombinaciji s radioterapijom
ili kemoterapijom.
SISTEMNA ili OPA HIPERTERMIJA: zagrijava se cijelo tijelo,
primjenjuje se najee kod diseminirane meastatske maligne
bolesti, kod leukemija i kod limfoma. Tjelesna temperatura ne
smije prei 42o C jer svaki porast iznad te vrijednosti uzrokuje
ireverzibilno oteenje vitalnih organa (mozga, jetre).
Provodi se vruim kupkama (zrak, vosak, voda) tijekom 1h.
LOKALNA i REGIONALNA PRIMJENA HIPERTERMIJE: uestalija u
klinikoj praksi. Koristi se kod lijeenja solidnih tumora
smjetenih na povrini tijela ili neto dublje. Temperatura se
odrava lokalno izmeu 42o C i 45o C. Najee se provodi uz
pomo ultrazvuka frekvencije 300khz 3MHz.
Bioloki uinak hipertermije ostvaruje se izazivanjem promjena
na gotovo svim dijelovima stanice: membrani, citoskeletu,
citosolu i jezgri.
Najvaniji uinak je oteenje stanine membrane zbog ega se
poveava njena permeabilnost zbog oteenja
intermembranskih proteina. Posljedica je promjena u pasivnom
transportu i izmjeni kalijevih i kalcijevih iona.
Oteenjem citoskeleta i mikrotubula dolazi do poremeaj
mitotikog procesa. Upravo su zbog toga stanice u mitozi
izrazito osjetljive.
Oteenjem mitohondrija dolazi do morfolokih i funkcionalnh
promjena u njegovom radu, a poremeajem membrane
lizosoma koja je izrazito osjetljiva na hipertermiju dolazi do
otputanja hidrolitikih enzima koji se nalaze unutar lizosoma te
posljedine autodigestije stanice.
Takoer se povienjem temperature u stanici inhibira sinteza
proteina, remeti se replikacija DNA, transkripcija RNA te sustav
popravka DNA s posljedicom stanine smrti.
Nedostaci klinike primjene hipertermije: nemogunost
primjene hipertermije u lijeenju tumora koji su smjeteni u
dubljim tkivima zbog neravnomjernog dovoenja topline u

tumorsko tkivo, nedostatak tehnikih sredstava kojima bi se

mjerila apsorbirana energija u dubokim tkivima i organima.
Heat shock proteini HSP (proteini stresa) su obrambeni
proteini koji nastaju u jezgri prilikom adaptacije na temperaturni
ok ili bilo koji drugi stresni dogaaj. Hipertermija potie njihovu
sintezu. Nastanak HSP povezan je s uinkom termotolerancije
kojom se objanjava ogranien citotoksini uinak hipertermije.
Sintezom HSP stanica se titi od toplinskih ozljeda nastalih na
RNA ili DNA, te se oporavlja i izbjegava smrt.
Utvreno je da su maligne stanice termoosjetljivije od zdravih
stanica. U krvnim ilama zdravog tkiva prilikom povienja
temperature dolazi do poveanog krvnog protoka kroz tkivo te
se na taj nain omoguuje bre hlaenje. U tumorskom tkivu
zbog patoloke angiogeneze krvne ile nemaju znaajke
normalnih krvnih ila te pod djelovanjem hipertermije pucaju,
izostaje protok krvi koz tumor i samim time i njegovo hlaenje.
Toplina se nakuplja te ubija stanice. Takoer tumorske stanice
su zbog slabije prokrvljenosti hipoksine i termoosjetljivije.
Prema tome poeljno je kombinirati hipertermiju s
radioterapijom da bi se postigao to bolji terapijski odgovor.
Hipertermija osim izravnog toksinog uinka ima i
radiosenzibilizirajue djelovanje.
Ograniavajui uinak lijeenja hipertermijom je taj to stanice s
vremenom postaju termotolerantne. To je steeno svojstvo koje
nastaje kad se stanice dulje vrijeme zagrijavaju na temperaturi
ispod 42oC ili nakon kratke izloenosti visokim temperaturama.
Najbolji rezultati se postiu kad se hipertermija kombinira s
radioterapijom. To je zbog toga to hipertermija ima direktno
citotoksino djelovanje na stanice i djeluje radiosenzitivno
poveava osjetljivost tumora na zraenje.
Tumorsko tkivo sastoji se od stanica koje su termoosjetljive i
radiorezistentne te od stanica koje su termorezistentne i
radiosenzitivne. Radioterapija je nadjelotvornija u M fazi
staninog ciklusa a najslabiji u sfazi, dok hipertermija pokazuje
najbolje djelovanje u kasnoj S fazi i uM fazi.
Uinkovitost je zdruene radioterapije i hipertermije najvea ako
se hipertermija pimjeni nakon radioterapije. Naime naknadna
hipertermija spreava oporavak subletalno oteenih tumorskih
stanica. Uglavnom se hipertermija primjenjuje 4 sata nakon RT.

Najea primjena je u lijeenju uznapredovalog i

recidivirajueg karcinoma dojke, malignog melanoma, sarkoma
te tumora glave i vrata.