TERMOTERAPIJA

Termoterapija je primjena odreenih

oblika toplotne energije u cilju lijeenja i
osposobljavanja povrijeenih ili
bolesnih.

Zasnovana je na sposobnosti organizma da

prima toplotu od okoline ako je njena
zagrijanost vea, ili da preda toplotu ako je
okolina manje zagrijana.

ulom dodira registrujemo osjeaj toplog ili

hladnog.

Podjela termoterapije
1. Termoterapija u uem smislu
2. Krioterapija

Toplota je oblik kinetike energije kretanja estica

materije, molekula i atoma.
Ukoliko je to kretanje jae izraeno , registrujemo
viu temperaturu i obratno.
Temperatura je stepen zagrijanosti nekog tijela i
to je via kinetika energija njegovih estica to
je i temp. veca.

Sve materije koje se nalaze u naoj okolini, kao i

na organizam, bez obzira na agregatno stanje
nosioci su toplotne energije.
Oznake toplo i hladno su relativni pojmovi,
koji u sutini oznaavaju samo razliita stanja od
tkz. indiferentne zone temperature.

Pod indiferentnom zonom podrazumjevamo

one temperature koje ne osjeamo ni kao toplo
ni kao hladno u odnosu na fizioloku
temperaturu organizma. U tim situacijama na
organizam najmanje daje, odnosno prima toplote
od okoline.

Intenzitet toplotne energije koja se primjenjuje

zavisi od odstupanja temperature od
indiferentne zone. to je odstupanje vee, to je
i intenzitet jai.

Ta odstupanja od indiferentne zone nazivamo

toplim ili hladnim diferentnim zonama.

Kad govorimo o termoterapiji u uem

smislu, onda tu podrazumjevamo
primjenu svih temperatura koje su iznad
indiferentne zone, dok primjenu onih
koje su ispod nazivamo krioterapija.

Taka tolerancije je ona temperatura

tople ili hladne procedure koja jo ne
ugroava ivot elije i ne izaziva osjeaj
bola.

Taka tolerancije je za:

vazduh je 100oC,
vodu 43 46oC,
ljekovito blato 50 53 oC i
parafin 60 -70oC.
Ekstremne temperature su one iznad
tolerantnih i one unitavaju tkivo.
Koriste se za odstranjivanje dijelova tkiva .

Postoje dvije vrste receptora za

temperaturu, jedni reaguju na viu, a drugi
na niu od tjelesne temperature.

Po prijemu drai , osjeaj toplote se prenosi

dalje nervnim vlaknima do nervnih puteva u
kimenoj modini sve do postcentralnog
girusa u mozgu.

Prenoenje toplote do tijela:

1. Kondukcija (provoenje)-dolazi do direktnog
kontakta sa zagrijanim tijelom (parafin, peloid,
crijep, cigla, termofor, el.jastue, pijesak)
2.Konvekcija (prenoenje)- toplota se prenosi preko
medija koji se kree( tenost, vazduh).
Npr. Voda u tijelo ulazi kondukcijom, a odatle se
putem krvi-konvekcijom prenosi u dublja tkiva.

3. Radijacija (zraenje)- radi se o IR zracima, gdje

se svjetlosna energija pretvara u toplotnu (IR
lampe).
4. Konverzija- endogena toplota gdje se
elektromagnetna energija od VF struja transformie
u toplotnu.

Reakcija organizma na toplotu:

lokalna
udaljena
Lokalna:
irenje krvnih sudova
Poveanje metabolizma tkiva
Resorpcija tenosti usljed poveane cirkulacije
Smanjenje bolova

Toplota djeluje na nervne zavretke te smanjuje

spazam i ekscitaciju miia. Smanjenje spazma dovodi
do analgezije.
Zagrijavanjem se postie sedativni efekat, a sedacija
dovodi do analgezije.
Iako sigurno toplota djeluje analgetski, ipak se ne
preporuuje za terapiju bola u akutnom stadiju.
.

Termoprocedure se koriste kao uvodna procedura

za vjebe, jer olakavaju pokrete.
Toplota se koristi u lijeenju hroninog otoka
(poveanje cirkulacije poveava resorpciju).
Povrna toplota se koristi i za profilaksu
dekubitusa,
jer poboljava lokalnu cirkulaciju, metabolike
reakcije i oksigenaciju tkiva.
Lokalna toplota ne utie na srce. Opte zagrijavanje
ubrzava rad srca, a tople kupke sniavaju TA zbog
vazodilatacije.

OBLICI TERMOTERAPIJE:
Parafinoterapija
Dobija se preradom nafte i mrkog uglja. Predstavlja
smjesu visokomolekularnih ugljovodonika.
Taka topljenja je 45-52C.
U terapijske svrhe se koristi preieni-medicinski
parafin. Ima visok toplotni kapacitet i nisku toplotnu
provodljivost. Primjenjuje se zagrijan na 52-60 C.
Pri hlaenju se skuplja i ovrava i na kou djeluje
kompresijom-mehaniki.

Parafin se zagrijava indirektno, u dvostrukom sudu.

Ako se grije direktno, on djelimino sagorjeva i
oslobaaju se tetni gasovi sa neprijatnim mirisom.
Zagrijava se na 100C da bi isparila eventualna voda
koja moe da izazove opekotine.
Ako nema termometra, onda se grije dok se ne
pojavi
fina skramica na povrini.

Naini aplikacije parafina

stavljanje gaze natopljene parafinom
premazivanjem etkom 1-2 cm
uranjanjem (imerzijom) aka ili stopala
nalivanjem parafina u kalupe
Na parafin se stavlja plastina folija, pekir i vunena
tkanina.
Trajanje aplikacije 20-40 min.
Poslije aplikacije taj dio se umota u vunenu tkaninu
da se sprijei naglo hlaenje (20-40 min).

Parafango
To je mjeavina parafina i pseudvulkanskog
peloida-fanga.
Proizvodi se u tablama, grije se na 60C, a
primjenjuje na 50 C.

Peloid
Vlani oblik toplote,moe biti organskog porijeklabioliti i vulkanskog-abioliti. Veliki toplotni kapacitet,
a mala provodljivost. Aplikacija traje 30-40 min.
Primjena: lokalna i opta.
Nain aplikacije komplikovan. Sa izvora se donese
u vlanom stanju, razrijedi se, zagrije indirektno.
Priprema: stavi se ebe, platno, folija, blato i onda
se stavi na tijelo. Kad se skine, opere se tijelo i na
njega se stavi platno i ebe da se izbjegne naglo
odavanje toplote. Procedura traje oko 2 h.

Termofor
Ima povrinsko djelovanje.
Emituje IR zrake, velike talasne duine koje djeluju
povrno. Ne moe da obuhvati zglob.
Elektrino jastue
Toplotu stvaraju IR zrake, velike talasne duine i
djeluje povrno.
Topli vazduh
T= 40-70C. Moe da se koristi suh ili kao zagrijana
para.

Psamoterapija (topli pijesak)

Pijesak je higroskopan, upija znoj, omoguava
produeno znojenje i dobro se podnosi.
Aplikacija 45-50C, 20-30 min.
Koristi se proieni sitnozrnasti pijesak, zagrijava se
u metalnim sudovima ili specijalnim ureajima, a
koristi u sanducima. Ljeti se koristi na plaama.

Indikacije za termoterapiju:
Lokalna termoterapija:

Degenerativni reumatizam
Upalni reumatizam u hroninom stadiju
Vanzglobni reumatizam
Miini spazmi
Neuralgije
Posttraumatska stanja, 3-4 dana nakon traume
Ginekoloka oboljenja
Bolna stanja na muskuloskeletnom sistemu
Hronini sinusitis i otitis

Indikacije za optu termoterapiju:

1.
2.
3.
4.
5.

Generalizovana artroza
Politrauma
Intoksikacija solima tekih metala
Rekreacija
Uvodna procedura za kinezioterapiju

Kontraindikacije:
1. Opte kontraindikacije
2. Febrilna stanja
3. Koronarna bolest
4. Teka hipertenzija
5. Hipotenzija
6. Diabetes
7. Hipertireoza
8. Sekundarni glaukom
9. Psihoza
10.Sklonost ka krvaljenju

11. Febrilna stanja

12. Akutne upale
13. Sklonost ka krvavljenju
14. Srana dekompenzacija
15. Aktivna Tbc
16. Prijetea gangrena
17. Nedovoljni zarasli ili svjei prelomi

Sauna
Hipertermika procedura.
Zagrijan vazduh, T=60-90C za bolesnike, a do 110 C
za zdrave. Vlanost vazduha 5-20 %
Sa porastom temperature smanjuje se procenat
vlanosti.
Najnia stepenica: T=60 C, vlanost 20%
Najvia stepenica: T=90-110 C, vlanost 5%.
Trajanje terapije 10-20 min.
Nakon toga se poliva hladnom vodom ili ide u bazen.

Djelovanje saune
Nastaje opte zagrijavanje organizma.
Povrinska temperatura se poveava do 39, odnosn
42C, a unutranja za 1 C.
Dolazi do vazodilatacije, profuznog znojenja, izlui
se 0,5-2 l znoja.
Poveava sranu frekvencu, dijastolni pritisak se
smanjuje, minutni volumen srca se poveava.
Proiruju se bronhije, smanjuje se njihova sekrecija,
poveava se razmjena gasa u alveolama.
Poveava se metabolizam za 25%
Sa znojenjem se izluuje urea, kreatinin, joni Na, Ca,
Cl, nastaje djelimina dehidracija.

Indikacije za saunu:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Degenerativni reumatizam,Sy lumbale, cervicale

Ankilozantni spondilitis
RA
Postraumatska stanja lokomotornog aparata
Neuralgije i neuritisi
Hronini i astmatini bronhitis
Psoriaza, neurodermitis, dermatitis

KRIOTERAPIJA
Koritenje hladne diferentne zone u terapiji.
Fizioloko djelovanje:
Prvo dolazi do kratkotrajne vazokonstrikcije, koja je
praena osjeajem hladnoe. Nakon toga se razvija
hiperemija koja stvara osjeaj toplote.
Ona nastaje vazodilatacijom arteriola i kapilara, jer
smanjuje reakivnost ovih k.sudova na
vazokonstriktorne materije.

Receptori za hladnou su Krauzeova tjelaca i ima

ih najvie na licu.
Krioterapija mora kratko da traje, jer produena
izaziva parezu k.sudova, usporenu cirkulaciju i
osjeaj hladnoe.

Krioterapija djeluje analgetski. Dolazi do smanjenja

nadraljivosti i provodljivosti nervnih struktura.
Kod povreda, nastala vazokonstrikcija usporava
cirkulaciju, pa se eksudacija i krvarenje smanjuju i
spreava se razvoj otoka i hematoma.

Smanjujui nastanak otoka, led smanjuje

oslobaanje supstanci koje indukuju bol.
Smanjenje edema dovodi do smanjenja
nadraaja na periferne nervne zavretke.
Led smanjuje spazam miia, jer su spazam
i bol u vezi.
Bol izaziva spazam kao protektivnu reakciju.

Tehnike aplikacije
1. Kriomasaa
2. Pakovanja ledom
3. Ledene komprese (pekir natopljen u hladnu
vodu od -18C ili u slanu vodu: 1kg soli u l vode,
4. Lokalna imerzija
5. Opta imerzija (kod spasticiteta)

Indikacije za krioterapiju:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Svjee povrede mekih tkiva

Miini spazam nakon povreda
Svjei otoci zglobova razne etiologije
Spazam kod Sclerosis multiplex
Uvodna terapija za kinezioterapiju
Algodistrofija u akutnom stadiju
Krvavljenja

Kontraindikacije za krioterapiju
1.
2.
3.
4.

Sy Raynaud i sl. oboljenja

Tea oteenja senzibiliteta na hladnou
Alergija na hladnou
Stanja nakon promrzlina