Ocena skrawalnoci rnych materiaw na podstawie pomiaru

siy i temperatury skrawania

1. Skrawalno materiaw i jej wskaniki
Skrawalno podatno materiau, w okrelonych warunkach obrbki, na zmiany objtoci,
ksztatu i wymiarw poprzez zeskrawanie warstwy tworzywa.

2. Rozkad skadowych siy cakowitej przy toczeniu

3. Wielkoci charakteryzujce zmienno siy w czasie skrawania

Dla scharakteryzowania zmiennoci siy uywa si nastpujcych poj:
Sia rednia

Fm

Amplituda siy

Fa

F max F min
2

F max F min
2

Wspczynnik dynamicznoci

KdF

Wspczynnik udarnoci

Ku

Wspczynnik staoci obcienia

Wspczynnik zmiennoci obcienia

F max
F min

Fu
F min

Fm
Fa

1
Fa

Fm

4. Wpyw rnych czynnikw na skadowe temperatury przy toczeniu

I.

Wpyw materiau obrabianego

- maa przewodno cieplna (stale wysokostopowe) = wysokie temp skrawania
- dua przewodno cieplna (stop lekkie i kolorowe) = niskie temp skrawania
- dua pojemno cieplna wira = nisze temp skrawania
- dua twardo lub wytrzymao na rozciganie = dua temp skrawania

II.

Wpyw materiau i ksztatu ostrza

- dua pojemno cieplna i przewodno cieplna mat. ostrza = niska temp skrawania
- wzrost kta natarcia = spadek temp skrawania
- wzrost kta przyoenia = wysze temp skrawania
- wzrost promienia naroa = spadek temp skrawania

III.

Wpyw warunkw skrawania

- wzrost prdkoci = wzrost temp skrawania mniej ni proporcjonalnie ze wzrostem
prdkoci Q = (Fv * v) / 60
- wzrostu posuwu = spadek temp ostrza
- wzrost intensywnoci i sposobu chodzenia ostrza = maleje temp skrawania

5. Sposoby pomiaru siy

Mona mierzy metodami:
a) Bezporednio
- zrwnowaenie siy ciarem
b) porednio
- pomiar momentu skrawania
- pomiar mocy skrawania
- pomiar odksztace plastycznych
- pomiar odksztace sprystych
Metody realizuje si za pomoc urzdze zwanych czujnikami, ktre badan wielko
przeksztacaj w wielko atw do pomiaru.
Czujniki mona podzieli na parametryczne i generacyjne, wrd ktrych wyrnia si
odmiany elektryczne i nieelektryczne.
Czujnikami parametrycznymi nazywamy czujniki, ktre przeksztacaj zmiany mierzonej
wielkoci na zmiany parametrw atwych do pomiaru. Do takich czujnikw zaliczamy:
- pneumatyczne
- tensometryczne (rezystancyjne)
- indukcyjne
- pojemnociowe

- magnetospryste
- fotoelektryczne
Czujniki generacyjne wytwarzaj podczas zmian wielkoci mierzonej energie elektryczna lub
mechaniczna. Zaliczamy do nich:
- mechaniczne
- hydrauliczne
- piezoelektryczne
- elektrodynamiczne
- termoelektryczne
Najwiksze zastosowanie w pomiarach wielkoci dynamicznych znalazy metody
oparte na pomiarze wywoanych odksztace sprystych, a w szczeglnoci czujniki
tensometryczne.

5. Sposoby pomiaru temperatury

Metody pomiarw temperatury:
a) metody oparte na zasadzie pomiaru siy termoelektrycznej
- (1) obcego termoelementu
- (2) pobcego termoelementu
- (3) naturalnego termoelementu
b) metody oparte na innych zasadach
- kalorymetryczna
- termokolorw
- fotoelektryczne
a1) Metoda obcego termoelementu
Polega na wprowadzeniu termoelementu do otworu
wykonanego w otworze narzdzia lub przedmiotu. Dno
otworu powinno znajdowa si moliwie blisko powierzchni,
ktrej temperatur okrelamy. (0,3-0,5mm)
Zalety: moliwo stasowania normalnego termoelementu o
znanej charakterystyce
Wady: niemoliwo pomiaru temp bezporednio na
pracujcej powierzchni, zmiana warunkw cieplnych z
powodu wprowadzenia termoelementu do otworu o innym
przewodnictwie cieplnym, trudnoci przy wykonaniu otworu.
a2) Metoda pobcego termoelementu
Rni si od metody obcego termoelementu tym, e
jednym z materiaw termoelementu jest materia narzdzia
lub przedmiotu obrabianego.
Zalety: moliwo pomiaru temp bezporednio na zadanej
powierzchni ostrza.
Wady: konieczno kadorazowego przeprowadzania
wzorcowania dla uytego materiau ostrza lub materiau
obrabianego.
a3) Metoda naturalnego termoelementu
Polega na pomiarze siy termoelektrycznej w
termoelemencie utworzonym przez materiay narzdzia i
obrabiany lub dwa narzdzia z rnych materiaw. Warto
redniej temperatury skrawania odczytujemy bezporednio z
charakterystyki wzorcowania.

Jednonarzdziowa
Termoelement tworz tu: narzdzia i przedmiot obrabiany. Gorc spoin jest powierzchnia
styku narzdzia z przedmiotem obrabianym i wirem. W obszarze styku istnieje gradient
temperatury, ktry sprawia, ze caa gorca spoina moe by uwaana za zbir elementarnych
gorcych spoin o rnych temperaturach. Miernik wskazuje pewna wypadkow warto siy
termoelektrycznej odpowiadajcej temp skrawania pomidzy max i min w obszarze styku
narzdzia z materiaem obrabianym.
Dwunarzdziowa
Termoelementem s 2 noe tokarskie o jednakowej geometrii,
wykonane z rnych materiaw narzdziowych. Obydwa noe
zamocowane s w imaku noowym i izolowane od siebie. Skrawanie
odbywa si jednoczenie dwoma noami z jednakowa prdkoci
skrawania, posuwem i gbokoci.
6. Budowa i zasada dziaania tensometrycznego siomierza
tokarskiego.
Siomierz wykonany w formie oprawki noowej mocuje si
w imaku tokarki tak, aby element odksztacalny (przetwornik) znajdowa si poza
podparciem.
Przetwornikiem tensometrycznym jest belka o przekroju prostoktnym z naklejonymi
dwoma parami tensometrw oporowych. Belka pod wpywem dziaajcego obcienia
przestrzennego ulega wraz z tensometrami odksztaceniu, co powoduje niezrwnowaenie
mostka proporcjonalne do wywoujcego je obcienia.

zasada budowy