JU Univerzitet u Tuzli

Filozofski fakultet
Pedagogija-psihologija
Pedagogija slonodnog vremena II

Uticaj vrnjaka na organizaciju

slobodnog vremena mladih
-istraivaki projekat-

Mentor:
Doc. Dr. Mirzeta Hadi-Suljki

Studenti:
Fatmir Halilovi
Pea Hasi

Tuzla, maj 2007. god.

1. UVOD
Predmet ovog istraivanja je znaaj vrnjaka kao socijalne grupe u kvalitetnom
iskoritavanju slobodnog vremena. Istraivanje je vreno sa ukupno 105 ispitanika. To su bili
uenici dva odjeljenja petog razreda i dva odjeljenja sedmog razreda O Slavinovii u Tuzli.
Istraivai, Fatmir Halilovi i Pea Hasi, nastojali su da istrae ovaj danas aktuelni problem,
koji je usmjeren na mlade, kao i na strahove koji prate roditelje zbog nemogunosti preuzimanja i
voenja brige oko slobodnog vremena svoje djece i naina na koji ga oni provode.
U ispunjavanju zadataka osnovne kole slobodne aktivnosti uenika zauzimaju znaajno
mjesto. One, uz nastavu, ine vanu oblast vaspitno-obrazovne djelatnosti.
Slobodne aktivnosti uenika mogu se organizovati u oblasti kulture, umjetnosti, fiskulture,
sporta, nauke, tehnike, proizvodnje, igre, zabave i drugih oblika rekreacije. Njihovo
organizovanje zasniva se na principima dobrovoljnosti, slobode u izboru aktivnosti i uenike
samouprave. Zbog svog karaktera one mnogo doprinose proirivanju i bogaenju sadraja
vaspitnog rada u koli, buenju i zadovoljavanju pozitivnih tenji i interesovanja uenika. One
dovode do svestranijeg i potpunijeg razvijanja svih individualiteta svake linosti, odnosno
graana nae zajednice.
Da bi osnovna kola ispunila zadatke koji stoje pred njom, neophodno je da se ostvari
najtjesnija povezanost izmeu nastave i svih drugih vaspitno-obrazovnih djelatnosti u koli,
ukljuujui najprije slobodne aktivnosti uenika. Neophodno je obezbijediti jedinstveno i skladno
djelovanje svih faktora znaajnih za vaspitanje uenika u jednoj koli.
Osim toga, nuno je stalno voditi borbu za harmonino vaspitno djelovanje u pravcu
realizacije cilja vaspitanja izmeu kole i svih ostalih vankolskih faktora, posebno vrnjaka.
Ve danas, tehnika i tehnika dostignua zasnovana na naunim otkriima, igraju u ivotu
ljudi veoma znaajnu ulogu. Nema oblasti ivota ljudi u koju oni nisu prodrli. Tehnika je ve
danas dala poseban peat vremenu u kome ivimo. Stoga i ne udi injenica da su interesovanja
ogromnog broja djece okrenuta upravo ka toj oblasti djelatnosti.

2. TEORIJSKO-NAUNO RAZMATRANJE PROBLEMA

Slobodno vrijeme je vrijeme koje pojedinac ispunjava i oblikuje prema vlastitim eljama,
bez bilo koje obaveze ili nude. To je sastavni dio ovjekove aktivnosti, vrijeme izvan
profesionalnih, porodinih i drutvenih obaveza, u kojem pojedinac po svojoj volji odabire oblike
i sadraje odmora, razonode i stvaralatva.
Slobodno vrijeme javlja se uporedo s pojavom civilizacije, od pojave klasa granica
izmeu rada i slobodnog vremena odreena je klasnom pripadnou. Savremeni tehniki
napredak donosi skraivanje radnog vremena, pa slobodno vrijeme dobija novi vid: vie nema
samo kompenzacionu ulogu, da se radnik odmori kako bi mogao bolje opet raditi, pa vie ne
moe ostati samo sadraj pojedinca, nego dobija i nunu oznaku.
S pozicije djeteta, slobodno vrijeme je ono vrijeme u toku dana u kojem se isprepliu
brojni i raznovrsni utjecaji i sadraji, pozitivni i negativni, organizirani i spontani, koji dopunjuju
ili rue ono to prua porodica i kola. Kako je dijete bie u razvoju, kojemu je potrebna podrka
i pomo odraslih, ne moe se samom djetetu ostaviti da se snalazi i angaira u slobodnom
vremenu, ve mu u tome treba pruati poticaje i usmjerenja, te stvarati povoljne uvjete za razvoj
odabranih djeijih interesa i sklonosti.
Pedagoki aspekti slobodnog vremena mladih toliko su obimni i sloeni da zahtijevaju i
omoguuju da ih prouava, tumai i razrauje posebna pedagoka disciplina pedagogija
slobodnog vremena.
U slobodnom vremenu djeca pokazuju razliita interesovanja. Govori se npr. o pozitivnim
i negativnim, irokim i uskim, aktivnim i pasivnim, nezrelim i zrelim, difuznim i kristalizovanim,
objektivnim i subjektivnim interesovanjima i slino. Interesovanja se najee razvrstavaju prema
sadraju, te se govori o interesovanjima za tehniku, nauku, filozofiju, knjievnost, muziku,
slikarstvo itd.
Interesovanja se, takoer, mogu polarizovati u vrlo iroke skale: interesovanja za
intelektualne nasuprot interesovanju za manuelne aktivnosti, interesovanja za ljude nasuprot
interesovanju za stvari, interesovanja za sadanjost nasuprot interesovanju za budunost i slino.

2.1. Osnovni pojmovi

SLOBODNO VRIJEME vrijeme koje pojedinac ispunjava i oblikuje prema vlastitim
eljama, bez bilo koje obaveze ili nude. To je sastavni dio ovjekove aktivnosti, vrijeme izvan
profesionalnih, porodinih i drutvenih obaveza, u kojemu pojedinac po svojoj volji odabire
oblike i sadraje odmora, razonode i stvaralatva.
ODGOJ stalna i nuna funkcija ljudi i njihovog drutvenog ivota, historijski
promjenljiva kategorija, drutvena praksa ljudi, odnosno drutveno-pedagoki proces razvoja
ovjekove individualne i drutvene osobenosti.
OBRAZOVANJE obuhvata usvajanje odreenog sistema znanja, formiranje praktinih
umijea i navika, a to je pretpostavka i temelj razvitka spoznajnih snaga i sposobnosti,
oblikovanje znanstvenog pogleda na svijet, za povezivanje znanja s praktinom, profesionalnom i
bilo kojom drugom djelatnou.
ANALIZA misaono ralanjivanje stanovite cjeline, ire ili ue, na njene sastavne
dijelove radi upoznavanja dijelova i njihovih meusobnih odnosa. Katkada je analiza popraena
praktinim radom i razliitim oblicima izraavanja.
INTERPRETIRATI (lat. interpretari) tumaiti, objanjavati, izlagati, prikazivati,
izvoditi, prevoditi.
KRITIKO MILJENJE oznaava orijentaciju u misaonom procesu koja se odnosi
na procjenu vjerovatnoe ispravnosti naina na koji je formulisan problem, utvrene relevantne
pretpostavke i izabrane odgovarajue metode za postizanje postavljenog cilja.
INTERESOVANJE svojevrsne manje ili vie sloene organizacije razliitih osobina
linosti koja pod uticajem socijalnog uenja i line aktivnosti osobe postaje trajna i stabilna
dispozicija za odreeni nain subjektivnog doivljavanja i praktinog djelovanja u odnosu na
objekat u vezi s kojim je steena.
3

SOCIJALIZACIJA podrutvljavanje neega, npr. svojine upravljanja, porodinih

funkcija, obrazovanja, vaspitnih postupaka. To je proces u kojem pojedinci usvajaju drutveno
korisne i poeljne obrasce ponaanja i stiu osobine svojstvene lanovima drutvene zajednice u
kojoj ive, proces socijalne integracije pojedinca kojom se obezbjeuje uspjeno funkcionisanje i
obnavljanje drutva.
INDIVIDUALIZACIJA tenja da se programi i metode rada koliko god je to mogue
prilagode odgojno-obrazovnim mogunostima i potrebama uenika.
INTEGRACIJA proces tokom koga se organska, psiholoka i socijalna svojstva osobe
kombinuju i organizuju u kompleksnu cjelinu na viem nivou.

VRNJACI osobe iste ili sline starosne dobi, bez obzira na spol. Obino se, u naem
podneblju, pod pojmom vrnjaci podrazumijevaju djeca priblino iste starosne dobi koja zajedno
pohaaju kolu ili zajedniki provode svoje slobodno vrijeme.
ORGANIZOVANJE podrazumijeva nain na koji osobe planski osmiljavaju izvedbu
odreenih aktivnosti, u smislu vremena, izbora aktivnosti i naina izvoenja.

3. METODOLOGIJA ISTRAIVANJA
3.1 Problem istraivanja
Odgoj mladih u slobodnom vremenu
TEMA
Uticaj vrnjaka na organizaciju slobodnog vremena mladih
Slobodno vrijeme je vrijeme kada je pojedinac potpuno osloboen obaveza i dunosti
prema koli, obitelji, radnoj ili drutvenoj zajednici. U slobodnom vremenu pojedinac moe
samostalno oblikovati aktivnosti prema sopstvenoj elji. Slobodno vrijeme nije ono vrijeme koje
pojedinac provodi bez odreenog sadraja i odreenih funkcija, to nije vrijeme kada pojedinac
nita ne radi. To je vrijeme kada pojedinac moe ivjeti u skladu sa svojom individualnom
prirodom, vrijeme u kojem se pojedinac osjea slobodnim, osjeaj da pripada sebi.
Sve ljude, mlade i odrasle, treba osposobiti da znaju kulturno i pedagoki svrsishodno
provoditi svoje slobodno vrijeme. S druge strane treba upozoriti i prouiti nekontrolirane uticaje
koji djeluju u slobodnom vremenu, utvrditi njihovo odgojno znaenje i regulirati ga tj. potiskivati
negativno i pojaavati pozitivno djelovanje.
Aktivnosti slobodnog vremena i odgoj u tom vremenu ne mogu biti u kompetenciji jedne
organizacije jer ne postoji takva organizacija ili institucija koja bi mogla pokrivati raznovrsna
podruja aktivnosti u tom vremenu. Zato je na ovom podruju potrebna dobra organizacija
institucija i organizacija koje mogu pomoi da aktivnosti slobodnog vremena budu brojne,
raznovrsne, dobro organizirane i kulturno ostvarivane.
Kao osnovne organizacije koje mogu djelovati pojavljuju se obitelj i kola, odnosno
vrnjaci kao socijalna grupa.
PREDMET ISTRAIVANJA
Znaaj vrnjaka kao socijalne grupe u kvalitetnom iskoritavanju slobodnog vremena.

3.2. Cilj istraivanja

Polazei od uoenog i naznaenog problema, cilj ovog rada bio je istraiti, kritiki
analizirati, utvrditi i interpretirati kako mladi provode slobodno vrijeme i da li vrnjaci imaju
uticaja na kvalitetu provoenja njihovog slobodnog vremena. Na osnovu rezultata istraivanja
dati skromne prijedloge kako da se isprave i uklone eventualne greke ukoliko je uticaj vrnjaka
negativan, te kako da se doprinese poboljanju kvalitete provoenja njihovog slobodnog
vremena.

3.3. Zadaci istraivanja

U odnosu na definirani problem i u odnosu na postavljeni cilj, pred ovo istraivanje je
postavljeno vie zadataka:
1. Utvrditi koliko mladi imaju slobodnog vremena.
2. Utvrditi kako mladi najee provode svoje slobodno vrijeme.
3. Utvrditi da li kola organizuje slobodne aktivnosti za uenike?
4. Utvrditi koji uenici, obzirom starost, vie uestvuju u slobodnim aktivnostima koje
organizuje kola.
5. Utvrditi da li vrnjaci utiu na izbor slobodnih aktivnosti.
6. Utvrditi da li je vei uticaj vrnjaka kod mlaih ili kod starijih uenika.

3.4. Glavna hipoteza

S obzirom na zadati cilj ovog istraivanja, i na teorijska saznanja, kao i na naa
dosadanja iskustva pretpostavljamo da mladi svoje slobodno vrijeme preteno koriste kroz igru i
da vrnjaci utiu na organizaciju slobodnog vremena i na njegovu kvalitetu.

3.5. Podhipoteze
Polazei od glavne hipoteze pred ovo istraivanje postavili smo nekoliko podhipoteza:
1. Pretpostavljamo da mladi imaju dovoljno slobodnog vremena.
2. Pretpostavljamo da mladi provode svoje vrijeme preteno uz TV ili igrice
3. Pretpostavljamo da kola organizuje slobodne aktivnosti za uenike.
6

4. Pretpostavljamo da mlai uenici vie uestvuju u slobodnim aktivnostima koje

organizuje kola.
5. Pretpostavljamo da vrnjaci imaju uticaja na izbor slobodnih aktivnosti.
6. Pretpostavljamo da je vei uticaj vrnjaka kod mlaih uenika.
3.6. Uzorak
Istraivanjem je obuhvaena Osnovna kola Slavinovii. Uzorak sa istraivanjima
obuhvatio je po dva odjeljenja uenika petih (52 uenika) i sedmih razreda (53 uenika), to
ukupno iznosi 105 uenika, te pedagogicu kole.

3.7. Metode istraivanja

Mislimo da je ovo istraivanje po vremenskoj usmjerenosti dosta aktuelno. Usmjereno je
na probleme koji prate mlade, kao i na strahove koji prate roditelje zbog nemogunosti
preuzimanja i voenja brige oko slobodnog vremena svoje djece i naina na koji ga oni provode.
U istraivanju ovih problema koristili smo:
- Metodu teorijske analize
- Sarwej-metoda (metoda neeksperimentalnog istraivanja koji se koristi za ispitivanje
stavova, vjerovanja i miljenja ljudi)
Metodom teorijske analize prikazujemo najvanija teorijska razmatranja o problemu
slobodnog vremena i naine na koje da poboljamo njegovu kvalitetu, naroito kod mladih.
Sarwey-metodu koristili smo u fazi registriranja prisutnosti ovog problema kod mladih i
njihovih vrnjaka, kao i u fazi registriranja negativnih posljedica koje proizilaze iz problema
odgoja u slobodnom vremenu i nekorisnog provoenja slobodnog vremena.
3.8. Tehnike
Da bismo doli do konkretnih podataka koji su bitni za ovaj istraivaki rad od tehnika
istraivanja koristili smo:
-

Anketiranje

Intervjuiranje
7

Anketa je primjenjena za prikupljanje podataka od uenika i nastavnika, dok se intervju

koristio za dobijanje potrebnih informacija od pedagoga kole.
3.9. Instrumenti
Budui da je problem odgoja u slobodnom vremenu veoma kompleksan, a i njegovo
istraivanje je veoma kompleksno, posebna panju posvetili smo izradi mjernih instrumenata za
ovo istraivanje.
Pri formuliranju i konstruiranju instrumenata vodili smo rauna da pitanja budu
sastavljena tako da budu znaajna i za ispitanike i za istraivaa.
Pitanja su formulisana jasno, jednostavno i razumljivo.
Za nae istraivanje upotrijebili smo sljedee instrumente:
- Anketni listovi za uenike
- Protokol intervjua
3.10. Organizacija i tok istraivanja
Istraivanje je obavljeno poetkom maja mjeseca kolske 2006/2007. godine u Osnovnoj
koli Slavinovii.
Nakon izrade instrumenata izvrili smo pripreme u koli koja je izabrana za uzorak. Te
pripreme su se sastojale od posjete koli i razgovorom sa direktoricom, kako bismo joj objasnili
vanost ovog istraivanja i dobili njenu saglasnost i podrku da ga provedemo, kao i od
upuivanja molbe pedagogici kole da uzme uee u intervjuu.
Anketiranje je sprovedeno anonimno, to smatramo da je doprinijelo iskrenosti odgovora.
Anketiranje sa uenicima obavljeno je za dva kolska asa, u njihovim uionicama, dok je
intervju sa pedagogicom obavljen u zakazanom terminu, u njenoj kancelariji.

4. ANALIZA I INTERPRETACIJA REZULTATA ISTRAIVANJA

1. PITANJE:
Na prvo pitanje u anketnom upitniku za uenike, "imate li dovoljno slobodnog vremena",
veina uenika odgovorila je potvrdno. Kao mjeru utvrivanja statistike znaajnosti, odnosno
sluajnosti za zadatke koristili smo hi-kvadrat test (X2). Dobivena vrijednost X2 je 75,48. Na
drugom stepenu slobode na nivou znaajnosti od 0,05 granina vrijednost hi-kvadrat testa iznosi
5,99. S obzirom da je dobiveni hi-kvadrat daleko vei od granine vrijednosti moemo zakljuiti
da miljenje uenika nije sluajno i da je statistiki znaajno, te da se moe primijeniti na cijelu
populaciju uenika.

Odgovori

Broj
uenika

DA
NE
PONEKAD
Suma

75
4
26
105

71,43%
3,81%
24,76%
100%

2. PITANJE:
Drugo pitanje je glasilo: Smatrate li da svoje slobodno vrijeme provodite korisno?
Potvrdno je odgovorilo 85 uenika, 4 odrino a 16 uenika smatra da svoje slobodne vrijeme
samo ponekad provodi korisno. Izraunavi Hi-kvadrat, koji za ovo pitanje iznosi veoma visokih
109,19 doli smo do zakljuka da je rezultat reprezentativan i da uenici zaista smatraju da svoje
slobodno vrijeme provode korisno.

Odgovori

Broj
uenika

DA
NE
PONEKAD
Suma

85
4
16
105

80,95%
3,81%
15,24%
100%

3. PITANJE:
Na tree pitanje ispitanici su imali pet mogunosti odgovora a rezultati pokazuju da se najvei
broj njih (52) u slobodno vrijeme bavi sportom. Nakon toga najpopularnije je gledanje televizije i
igranje na kompjuteru, a zatim itanje knjiga i igra sa vrnjacima.
Rezultat Hi-kvadrat testa (62,04) govori u prilog tome da miljenje ispitanika nije sluajno i
da je statistiki znaajno.
Odgovori
Bavim se
sportom
Gledam TV ili
igram PC, PS
itam
knjige
Igram se
Suma

Broj
uenika

52

49,52%

32

30,48%
10,48%

11
10
105

9,52%
100%

10

4. PITANJE:
Na pitanje da li vam vaa kola nudi neke mogunosti za kvalitetno provoenje slobodnog
vremena ispitanici su odgovorili prilino ujednaeno: 38 sa DA, 42 sa NE i 25 sa NE ZNAM.
Ono to je kod ovog pitanja zanimljivo istai je to da rezultat Hi-kvadrat testa iznosi 4,5, a
obzirom da na drugom stepenu slobode granina vrijednost X 2 iznosi 5,99 moemo zakljuiti da
rezultat odgovora na ovo pitanje nije statistiki znaajan i da je rezultat ovakvog miljenja
uenika nastao sluajno.

Odgovori

Broj
uenika

DA
NE
NE ZNAM
Suma

38
42
25
105

36,19%
40,0%
23,81%
100%

5. PITANJE:
Na pitanje u vezi lanstva u kolskim sekcijama veina ispitanika odgovorila je potvrdno.
Rezultat na ovo pitanje je statistiki znaajan jer je X 2 50,77 to nedvosmisleno govori u prilog
ovoj tvrdnji.

11

Odgovori

Broj
uenika

DA
NE
POVREMENO
Suma

67
30
8
105

63,81%
28,57%
7,62%
100%

6. PITANJE:
Na pitanje ko najvie utie na izbor slobodnih aktivnosti odgovori su bili identini, odnosno,
najvei broj odgovora bio je za izbor a i b, tj. za odgovore roditelji i vrnjaci. Dosta manje bilo je
odgovora pod c, dok su odgovori pod d i e ostali nezaokrueni. Visoki rezultat Hi-kvadrat testa od
63,66 pokazuje nam statistiki znaaj dobijenih odgovora.

Odgovori
Roditelji
Vrnjaci
kola
Suma

Broj
uenika

45
45
15
105

42,86%
42,86%
14,28%
100%

7. PITANJE:
Sedmo pitanje je glasilo: Da li vas vai drugovi/drugarice esto pozivaju na igru?. I u ovom
sluaju rezultat je oigledan, ubjedljivo najvie je bilo potvrdnih odgovora (59,05%). Nakon
ovakvog ishoda logino je bilo za oekivati i da je rezultat odgovora statistiki znaajan, X 2
iznosi 27,35.
12

Odgovori

Broj
uenika

DA
NE
PONEKAD
Suma

62
20
23
105

59,05%
19,05%
21,90%
100%

8. PITANJE:
Ovo pitanje je formulisano kao jedna hipotetika situacija u kojoj uenik ui jer sutra ima
kontrolni rad a najbolji drug/drugarica ga zove vani da se igraju. Ispitanici su trebali odgovoriti
da li e odbiti poziv i nastaviti sa uenjem ili ga prihvatiti i prekinuti uenje. Alternativni odgovor
bio je taj da e malo skratiti uenje i nakon toga izai na igranje. Interesantno je da je najvei broj
ispitanika odabrao prvi odgovor (56 od 105). X2 rezultat od 24,04 dokazuje da se do ovakvog
odgovora nije dolo sluajno i da je on statistiki znaajan.

Odgovori
Odbija
poziv
Prihvata
poziv
Kompromis
Suma

Broj
uenika

56

59,05%

34
15
105

32,38%
14,27%
100%

9. PITANJE:
Deveto pitanje odnosilo se na nain provoenja slobodnog vremena u situacijama kada su
uenici zajedno sa svojim vrnjacima. Blagu prednost nad odgovorom koji se odnosi na igranje
video igrica dobio je odgovor koji se odnosi na upranjavanje sporta. Daleko manje ispitanika
zaokruilo je odgovore u vezi razgovora i itanja. Dobiveni Hi-kvadrat za ovu tvrdnju iznosi
visokih 67,27 to je vie nego oigledan pokazatelj primjenjivosti rezultata na populaciju.
13

Odgovori
Sport
Razgovor
itanje
Kompjuter

Suma

Broj
uenika
47
12
5
41
105

%
44,76%
11,43%
4,76%
39,05%
100%

4.1. Saetak intervjua sa pedagogicom kole

(Protokol intervjua u prilogu)
1. Da li mladi, po Vaem miljenju, kvalitetno provode svoje slobodno vrijeme?
Najvei broj mladih nema dobro osmiljeno i organizirano slobodno vrijeme. Roditelji, kola
i sredina trebaju da se ukljue u organizaciju njihovog slobodnog vremena i tako im pomognu. U
novije vrijeme dosta veliki problem predstavlja to to su roditelji prezaposleni i imaju u djecu
previe povjerenja. To dovodi do toga da ih preputaju zabavi uz kompjutere, DVD playere i
sline elektronske sadraje i ne interesuje ih puno ta djeca rade; ne vodi se dovoljno rauna o
djeci. Za razliku od problema neobrazovanih roditelja postoji i druga krajnost a to su obrazovani i
preambiciozni roditelji koji preoptereavaju svoju djecu sa aktivnostima pa im na taj nain
uskrauju njihovo slobodno vrijeme.
2. ta kola poduzima po pitanju kvalitetnog organizovanja slobodnog vremena mladih?
14

Osim raznih sekcija i grupa, nita vie. U O Slavinovii do nedavno su organizovane disko
veeri za uenike ali se to vie ne prakticira. Problem takoer predstavlja i pojava da u sekcije
nastavnici preteno ukljuuju bolje uenike dok one slabije izostavljaju, a njima te sekcije vie
trebaju. Dodatni problem, to se nastavnika tie, predstavlja i slaba motivacija za dodatne
aktivnosti sa uenicima. Ne shvata se vaspitna uloga sekcija.
3. Smatrate li da vrnjaci imaju uticaja na organizaciju slobodnog vremena mladih?
Itekako da zavisi od djece ali se to pitanje u odnosu na kvalitet provoenja slobodnog vremena ne
moe generalizirati jer neka djeca utiu pozitivno a neka negativno.

5. ZAKLJUCI
Na osnovu teorijskih razmatranja, te analize i interpretacije dobivenih rezultata utvrdili
smo sljedee:
uenici preteno imaju dovoljno slobodnog vremena (71,43%),
veina uenika (80,95%) smatra da svoje slobodno vrijeme provodi korisno,
mladi se u slobodno vrijeme preteno bave sportom i gledanjem TV-a, kao i igranjem
kompjuterskih igrica,
63,81% uenika su lanovi kolskih sekcija, to doprinosi kvalitetnom provoenju
slobodnog vremena,
na izbor slobodnog vremena mladih najee utiu roditelji i vrnjaci,
vei dio uenika ne bi prekinulo vano uenje radi igre sa vrnjacima,
veliki broj mladih nema dobro organizirano slobodne vrijeme to dokazuje veliki procenat
provoenja slobodnog vremena uz TV, kompjuter ili Playstation,
15

 kolske sekcije ne obuhvataju dovoljno slabijih uenika kojima je bavljene kolskim

vannastavnim aktivnostima potrebno, kako iz obrazovnih, tako i iz odgojnih razloga,
vrnjaci imaju velikog uticaja na organizaciju slobodnog vremena mladih.
stariji uenici, u naem istraivanju uenici sedmih razreda, vie uestvuju u aktivnostima
koje organizuje kola (40 ispitanika VII razreda naspram 27 ispitanika V razreda),
nismo ustanovili bitne razlike u uticaju vrnjaka na starije ili mlae uenike.
Rezultatima naeg istraivanja potvrdili smo nau glavnu hipotezu po kojoj mladi svoje
slobodno vrijeme preteno koriste kroz igru i da vrnjaci imaju uticaja na organizaciju i kvalitetu
provoenja slobodnog vremena mladih.
to se naih postavljenih podhipoteza tie:
1. pokazala se tana pretpostavka da mladi imaju dovoljno slobodnog vremena,
2. pored dokazane hipoteze da mladi svoje vrijeme provode preteno uz TV ili igrice,
ispostavilo se da osim toga dosta upranjavaju i sportske aktivnosti,
3. kola organizuje slobodne aktivnosti za uenike, ali u nedovoljnoj mjeri
4. pogrena pretpostavka bila je da mlai uenici uestvuju vie u slobodnim aktivnostima,
anketa je pokazala suprotno,
5. vrnjaci imaju uticaja na izbor slobodnih aktivnosti,
6. podhipoteza da je vei uticaj vrnjaka kod mlaih uenika nije dokazana.

6. SAETAK
Razlog zbog kojeg smo izabrali ovu temu je taj to smatramo da danas veina omladine
svoje slobodno vrijeme provodi nekvalitetno i to smatramo da je jedan od razloga za takvu
pojavu negativan uticaj vrnjaka.
Cilj ovog rada bio je istraiti, kritiki analizirati, utvrditi i interpretirati kako mladi
provode slobodno vrijeme i da li vrnjaci imaju uticaja na kvalitetu provoenja njihovog
slobodnog vremena. Uzorak je obuhvatio 105 ispitanika, od ega dva odjeljenja sedmog razreda i
dva odjeljenja petog razreda O Slavinovii u Tuzli.
Rezultati do kojih smo doli su zabrinjujue injenice da mladi ponekad nekvalitetno
provode svoje slobodno vrijeme, i to uglavnom gledajui TV ili igrajui se na kompjuteru, a
opte je poznat mogui negativni uticaj elektronskih medija kao i video igara sa preteno
nasilnim sadrajem.
16

Na osnovu toga moe se zakljuiti da bi bilo dobro da roditelji u saradnji sa kolom

pokrenu inicijativu za vie razliitih kolskih sekcija u kojima bi bio ukljuen vei broj uenika,
naroito onih koji pokazuju slabije rezultate u koli, jer su oni podloniji raznim negativnim
uticajima sredine. Takoer, bilo bi poeljno da razredne starjeine skrenu panju roditeljima,
naroito onim prezaposlenim, da vie povedu rauna o tome kako im djeca provode slobodno
vrijeme, da vie kontroliu koliinu provoenja vremena uz TV i druge elektronske medije i
igrake, te da utiu na djecu kako bi se vie ukljuivali u razne kolske vannastavne aktivnosti.

7. PRILOZI
ANKETNI LIST ZA UENIKE
Dragi uenici,
mi smo studenti 3. godine Filozofskog fakulteta u Tuzli, Pea Hasi i Fatmir Halilovi,
odsjek Pedagogija-psihologija. U okviru predmeta Metodologija istraivanja vrimo istraivanje
na temu Odgoj mladih u slobodnom vremenu i u tu svrhu provodimo anketu. Cilj naeg
istraivanja je utvrditi da li i koliko vai vrnjaci imaju uticaja na organizaciju i kvalitetno
provoenje vaeg slobodnog vremena. Molimo vas da odgovorite iskreno na postavljena pitanja
kako biste nam pomogli pri realizaciji naeg projekta. Ova anketa je anonimna!
Unaprijed hvala.
1. Imate li dovoljno slobodnog vremena (za neke sekcije: sportske, likovne, muzike; gledanje
TV-a, itanje knjiga, igranje i sl.)?
DA
NE
PONEKAD
2. Smatrate li da svoje slobodno vrijeme provodite korisno?
DA
NE
PONEKAD
3. U slobodno vrijeme najee :
a) bavim se sportom
17

b) gledam TV ili se igram na Playstation-u, kompjuteru ili sl.

c) itam knjige
d) igram se sa vrnjacima
e) ostalo __________________
4. Da li vam vaa kola nudi neke mogunosti za kvalitetno provoenje slobodnog vremena?
DA
NE
NE ZNAM
5. Da li ste lan nekih kolskih sekcija?
DA
NE
POVREMENO
6. Na izbor vaeg slobodnog vremena pored vas samih najvie utiu :
a) roditelji
b) vrnjaci
c) nastavnici i kola
d) neke organizacije
e) ostalo _________________
7. Da li vas vai drugovi/drugarice esto pozivaju u igru?
DA
NE
PONEKAD
8. Zamislite sljedeu situaciju: Vi uite, jer sutra imate kontrolni rad iz biologije. Va najbolji
drug/drugarica pozovu vas vani da se igrate. to ete uiniti?
a) odbiu njegov/njen prijedlog i nastaviti sa uenjem
b) otii u da se igram
c) uit u malo krae pa u izai da se igram
9. Kako najee provodite slobodno vrijeme kada ste sa svojim vrnjacima?
a) igramo fudbal, koarku ili sl.
d) igramo playstation, kompjuter i sl.

b) razgovaramo

c) itamo

e) etamo ili se vozimo

MOLBA
Potovana gospoo,
obraamo Vam se ovim putem, kao studenti Filozofskog fakulteta u Tuzli odsjek Pedagogijapsihologija i molimo Vas da nam pomognete u realizaciji vjebe u okviru predmeta Metodologija
istraivanja. Na zadatak je da uradimo istraivanje na temu Uticaj vrnjaka na organizaciju
slobodnog vremena mladih, a u sklopu istraivanja trebali bismo obaviti intervju sa pedagogom
18

kole, to je i predmet ove molbe. Uvaavajui Vae obaveze, molimo Vas da pokuate odvojiti
malo vremena za ovaj intervju i tako nam pomoi u realizaciji naeg projekta.
U nadi da ete imati vremena i razumijevanja za nau molbu srdano Vam se
zahvaljujemo i molimo Vas da nas to prije telefonskim putem obavijestite o eventualnom
terminu realizacije.
S potovanjem,
Pea Hasi i Fatmir Halilovi, studenti 3. godine Filozofskog fakulteta u Tuzli, odsjek
Pedagogija-psihologija
Kontakt tel. 061/151 356

PROTOKOL INTERVJUA
CILJ ISTRAIVANJA
Cilj ovog rada je istraiti, kritiki analizirati, utvrditi i interpretirati kako mladi provode
slobodno vrijeme i da li vrnjaci imaju uticaja na kvalitetu provoenja njihovog slobodnog
vremena.
VRSTA INTERVJUA
Prema sadraju ovo e biti individualni, vezani intervju. Obzirom da se intervjuie
pedagogica kole, a ona nije osoba o kojoj elimo neto da saznamo, radi se i o indirektnom
intervjuu.
VRIJEME I PROSTOR
Intervju e se obaviti u kancelariji pedagogice O Slavinovii, u prijepodnevnim
satima, za vrijeme trajanja nastave. Predvieno vrijeme trajanja je petnaest minuta. Registrovanje
sadraja bit e obavljeno metodom zapisivanja osnovnih sadraja u toku razgovora.
PITANJA
U skladu sa ciljem i zadacima istraivanja, kao i sa pitanjima postavljenim u anketi za
uenike, pitanja za pedagoga su osmiljena tako da nam slue kao dopuna uenikim odgovorima
i da pomou njih dobijemo i struno miljenje o navedenoj problematici.
1. Da li mladi, po vaem miljenju, kvalitetno provode svoje slobodno vrijeme?
2. ta kola poduzima po pitanju organizacije slobodnog vremena mladih?
3. Smatrate li da vrnjaci imaju uticaja na organizaciju i kvalitet provoenja slobodnog
vremena mladih?
19

REZULTATI ANKETE PO RAZREDIMA

V RAZRED:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

DA 36 (69,23%)
DA 47 (90,38%)
A 20 (38,46%)
DA 18 (34,62%)
DA 27 (51,92%)
A 19 (36,54%)
DA 33 (63,46%)
A 32 (61,54%)
A 25 (48,08%)

NE 0
NE 3 (5,77%)
B 22 (42,31%)
NE 23 (44,23%)
NE 20 (38,46%)
B 36 (69,23%)
NE 7 (13,46%)
B 17 (32,69%)
B 3 (5,77%)

PONEKAD 16 (30,77%)
PONEKAD 2 (3,85%)
C 8 (15,38%) D 2 (3,85%)
NE ZNAM 11 (21,15%)
PONEKAD 5 (9,62%)
C 3 (5,77%)
PONEKAD 12 (23,08%)
C 3 (5,77%)
C0
D 24 (46,15)

NE 4 (7,55%)
NE 1 (1,89%)
B 10 (18,87%)
NE 19 (35,85%)
NE 10 (18,87%)
B 13 (24,53%)

PONEKAD 10 (18,87%)
PONEKAD 14 (26,42%)
C 3 (5,66%)
D 8 (15,09%)
NE ZNAM 14 (26,42%)
PONEKAD 3 (5,66%)
C 12 (22,64%)

VII RAZRED:
1.
2.
3.
4.
5.
6.

DA 39 (73,58%)
DA 38 (71,70%)
A 32 (60,38%)
DA 20 (37,74%)
DA 40 (75,47%)
A 18 (33,96%)

20

7.
8.
9.

DA 29 (54,72%)
A 24 (45,28%)
A 22 (41,51%)

NE 13 (24,53%)
B 17 (32,08%)
B 9 (16,98%)

PONEKAD 11 (20,75%)
C 12 (22,64%)
C 5 (9,43%) D 17 (32,08%)

8.LITERATURA

Hadi-Suljki, M. (2001). Preoptereenost uenika, Tuzla. Educa.

Pedagoka enciklopedija (1989).
Potkonjak, N. (1981). Izabrana djela II, Osijek.

21

SADRAJ
1. UVOD..................................................................................................................................1
2. TEORIJSKO-NAUNO RAZMATANJE PROBLEMA...................................................2
2.1.
Osnovni
pojmovi........................................................................................................3
3. METODOLOGIJA ISTRAIVANJA.................................................................................5
3.1.
Problem
istraivanja...................................................................................................5
3.2.

Cilj
istraivanja...........................................................................................................6

3.3.

Zadaci
istraivanja......................................................................................................6

3.4.

Glavna
hipoteza..........................................................................................................6
Podhipoteze............................................................................................................

3.5.

....6
3.6.

Uzorak....................................................................................................................
....7

3.7.

Metode

istraivanja....................................................................................................7
3.8.
Tehnike....................................................................................................................
...7
3.9.

Instrumenti..............................................................................................................

...8
3.10. Organizacija i tok istraivanja..................................................................................8
4. ANALIZA I INTERPRETACIJA REZULTATA ISTRAIVANJA..................................9

22

4.1.
5.
6.
7.
8.

Saetak

intervjua

sa

pedagogicom

kole..................................................................14
ZAKLJUCI......................................................................................................................15
SAETAK..........................................................................................................................16
PRILOZI............................................................................................................................17
LITERATURA...................................................................................................................21

23