I HC QUC GIA THNH PH H CH MINH

TRNG I HC BCH KHOA

BO CO BI TP THY LC
MN: K THUT THY LC-KH NN
GVHD:

TS. Trn Nguyn Duy Phng

Nhm:

H Bo

Sinh vin:
Nguyn Tt Nam
Trng Trng Giang
Phm Vn Trng
Nguyn Phc Hng
Nguyn K Nht
Bi Cng Nam
Hunh Anh V
Nguyn Tin Vit
L Xun Vinh
Nguyn Vn S
Nguyn Ph Vn
Phm Qu Li

Tp.HCM, thng 12/2014

21202269
21200889
21204194
21201503
21202639
21202221
21204600
21204501
21204534
21203202
21204461
21201871

BI TP SCH POWER HYDRAULICS

A.1 CIRCUITRY QUESTIONS
A.1.1
Sa li sai trong s

Sa: Thay i ng ra van 2 trng thi

A.1.2 Sa li sai trong s

Trang 2

Sa: i chiu van mt chiu

A.1.3
Trong mch biu din hnh A.3, cho rng p lc do ti trng trn hnh trnh m rng l 150 bar
v trn hnh trnh thu hp l 70 bar, v p sut ca van an ton c ci t l 165 bar, v mt
Trang 3

th p sut - thi gian cho mt chu k m rng v thu hp hon thnh. th nn bt u v kt

thc vi v tr gia ca van iu khin hng. Gi s hnh trnh m rng mt 12 giy v hnh
trnh thu hp 9 giy.

TL:

Trang 4

A1.4:
Nu c tnh ca mch? ng dng nhiu nht l my no?
Bi lm:

-c tnh:
Du c bm ln nh motor in, thot u p sut ca du khng thng c lc l xo ca
van iu khin hng v van an ton nn du s chy dn ht ln xy lanh, to p sut y
pittong sang tri p vt. Khi p sut du ln, thng c lc l xo ca van iu khin
Trang 5

hng th lm van chuyn trng thi, du s dn c v bn tra xy lanh, to p lc y pittong

v phi. Nhng du khng chy v b ngay m khi p sut vt qu gii hn ca van an ton th
mi chy v b.
-ng dng ca van:
+c s dng ch yu cho cc loi my p, my nng.
A.1.5
Sa li sai trong hnh . Nhng li th c trong mch hai bm hn h thng 1 bm. N thng
c s dng u ?
Tr li :

y, chiu ca van mt chiu b ngc .

Cch sa : i ngc chiu li .
u im : C th to ra c lu lng ln p sut thp v lu lng nh p sut cao.
ng dng : Dng nhiu trong cc h thng nn .
A.1.6
u im ca bm b p sut trong ng dng ny ? Hiu sut ca mch s c nng cao nh
th no ?
Trang 6

Tr li:

Van iu khin 3 trng thi iu khin bng in: (t tri sang phi)
1: Thu vo
2: Gi ti
3: y ra
Bm c lu lng ring thay i c iu khin bng h mt h thy lc (c mt van iu
khin bng l xo 2 trng thi) qua a lc (c 2 ng vo iu khin trn 2 u a lc: 1 u ln
v 1 u nh, s khc nhau ny nhm to ra mt ngu lc thay i v tr a )
Khi van iu khin 3 trng thi trng thi 3: y ra. Lu cht s t bm y trc tip vo
pha bn tri ca xy lanh. Lu cht pha bn phi ca xy lanh c x v b. Trong qu trnh
ny, lu lng ca bm s tng dn (do s chnh lch lc gia 2 u a lc u di > u
trn). Khi n trng thi p vt, p sut trong h thng tng ln v van iu khin bng l xo 2
trng thi c kch hot, lu lng bm gim xung (do lu cht u di c thng vi
b, u trn>u di) p sut ca h thng tip tc tng n gi tr ci t van iu khin p
sut.
Li th ca phng php iu khin ny l to ra c mt lc p ln nhng t tn hi ti bm
do lu lng khi p thp.Van iu khin p sut trc tip cng t b h hi hn v lu lng nh.
Thi gian y ra nhanh do xy lanh c cung cp mt lu lng ln. H thng ny gn nh hn
h thng s dng nhiu bm.
Trang 7

Van tit lu trong h thng c mc ch chng sc cho h.

i vi v tr 1: Thu vo . Trnh t ging nh y ra nhng ngc li.
i vi v tr 2: Gi ti. Ging nh cc h thng khc tc l ngt dng lu cht vo xy lanh v
cho x qua van iu khin p sut trc tip.
A.1.7

Trong h thng c 1 van 2 trng thi v tr thng ng nh vo lc l xo. Trng thi kia c
kch hot bng in v c thng vi b.
Khi h thng hot ng bnh thng. van 2 trng thi trng thi ng.
Khi xy ra s c, nh p sut tng t ngt do van iu khin trc tip hng. Ta
s kch hot trng thi th 2 ca van. Tc l thng lu cht bm t bm v b
nhm hng ch h hng do s c.
A.1.8
Xylanh trong mch di y b sai v khng th thc hin hnh trnh i ra.
Trang 8

S dng nhng van mu sa li mch xylanh c th thc hin c hnh trnh

i ra v lui v khi tc ng vo van iu khin bng tay. Vi chc nng i ra, ban
u phi di chuyn vi tc cao ri chm li khi p sut gy ra bi ti t n
gi tr thit lp.

A.1.9.
iu c bit ca van mt chiu trong mch v mc ch ca n l g?

Trang 9

Mc ch ca van mt chiu: khng cho du b ht ngc ln v trnh va p iu c bit ca

check valve: N c t v tr thot du

Trang 10

A.1.10. Ti sao mch thy lc di y khng hot ng? Hy xut cch sa i n gin
sa li thit k sai st ny.

Do p sut iu khin hai nhnh ca van phn phi c cng gi tr nn van s ng im khng
dch chuyn do mch khng hot ng.
Gii php: c th b hai ng iu khin thy lc ca van phn phi
A.1.11.
Cun dy A c kch trong sut hnh trnh i ra nhng ngt trong qu trnh li v. Chc nng
ny c tc ng nh th no trong mch?

Trang 11

TL: mch c th ci t p sut an ton 2 cp 300 bar hoc 100 bar. Khi khng kch cun A th
mch c gii hn p sut 100 bar. Khi kch cun A th mch c ci t p sut an ton
l 300 bar. Khi lui v p sut gii hn 100 bar t ta c hnh trnh i ra ti ln hn nhiu so
vi khi lui v, vic s dng h thng nh vy s m bo mt mt nng lng l nh nht.
A.1.12. Sa li sai trong mch v xc nh th t hot ng ca cc xylanh
a) Khi cun 1 c kch
b) Khi cun 2 c kch
Mc ch ca van C l g?

Trang 12

TL: sai cm van tun t. Thay th bng cm van nh hnh sau:

a) Khi cun 1 c kch in: pittng ca xylanh A lui v trc sau n cui hnh trnh th
pittng ca xylanh B tin ra. Lc ny van tun t c tc dng.
b) Khi cun 2 c kch in: pittng ca xylanh B lui v trc sau n cui hnh trnh th
pittng ca xylanh A tin ra. Lc ny van tun t khng c tc dng.
Tc dng ca van gim p C: do nhnh B c p sut hot ng nh hn p sut trong mch
chnh nn phi dng van gim p ci t p sut hot ng cho nhnh B.
Trang 13

A.1.13

Cho mch thy lc, hy gii thch hot ng ca mch v tnh ton p sut ci t. Bit ti 10
tn, ng knh xylanh l 100mm
Tr li:
Nu van phn phi c kch cun dy bn tri th ti c nng ln, kch cun bn phi th h
ti nhng dng du cn qua van tit lu nn tc h ti ty thuc vo vic ci t van tit lu.
Cn khi trng thi gia th ti c gi cn bng nh h thng van mt chiu.Tnh ton p
sut ci t cho van x ti ca h thng:
Din tch tc ng ca dng du khi nng ti:
2
=
= 7,85. 103 2
4
Trang 14

p sut ci t van x ti
>

= 12,7

A.1.14
Cho mch thy lc nh hnh. Gii thch tnh nng ca mch trn. Ti sao dng van phn phi 2
cun dy li tt hn dng van phn phi 1 cun dy thit lp trng thi cho van A? Kiu
chuyn i trng thi ca van trn l g? Nu lu lng ring l 25 ml/vng v van chnh lu
c ci t gi tr thp tc l thuyt cc i ca ng c l bao nhiu
a) C hai cun dy 1 v 2 c kch
b) Cun dy 1 c kch
c) Cun dy 2 c kch
Tr li:

Trang 15

Tnh nng ca mch:lm thay i tc quay ca m t thy lc cng nh i chiu ca m t.

Dng van phn phi 2 cun dy tt hn dung van phn phi 1 cun dy v: Gip van chuyn
trng thi d dng hn
a) C hai cun dy c kch:40 rev/min
b) Cun dy 1 c kch: 840 rev/min
c) cun dy 2 c kch : 240 rev/min
A.1.15

Trong my kp thy lc th cng ny, mc ch ca 0.5 lt bnh cha l g? Nu van gii hn p

sut c ci t l 200bar, hy tnh p sut kh trong bnh cha.
Tc dng ca bnh tch p: Khi van iu khin trc tip chuyn v tr sang bn tri lu lng
c bm qua van 1 chiu, t , mt phn du tch trong bnh tch p, mt phn y xilanh qua
phi. Nu xi lanh qua gii hn phi( kp cht) th p sut h thng s tng ln, khi p sut
vt qu p sut c t van gii hn p sut( 200bar) , du ch chy qua van gii hn p
Trang 16

sut. Van 1 chiu khng cho du chy ngc li, lc ny chnh lu lng do bnh tch p cung
cp cho xi lanh s gi cho xi lanh kp cht.
p sut kh trong bnh cha c ci t khong 90% p sut h thng
P= 0.9x200=180 bar.
A.1.16

Xi lanh trong mch c yu cu mt hnh trnh n tc cao nhng khong thi gian bt
thng. Hy nhn xt v sa i nu cn thit. Chc nng ca van iu khin lu lng l g?
Tnh thit k p sut ci t cho van A.
Lc p sut h thng cha t ti p sut ci t ca van gii hn p sut th cht lng va i vo
xilanh va vo cha trong bnh tch. Khi p sut trong bnh tch t ti p sut ci t ca van A,
lm van A m cho 1 lng du nh t bm chy v b cha. Khi p sut trong h thng s
Trang 17

gim , bnh tch hot ng lm tng p t ngt. Cng lc va c du vo xi lanh do bm cung

cp va c du do bnh tch cung cp, lm cho xilanh co tc hnh trnh cao.Khi p sut h
thng n v vt qu 200 bar, lm cho van gii hn p sut ( ci t 200bar) m lng du s
chy v b cha.
Van iu khin lu lng A cn ci t p sut bng i a vi p sut trong bnh tch v phi
nh hn gi tr 200 bar.
A.1.17
Xylanh yu cu bt u m ra vi tc cao di mt ti thp. V hon thnh gii hn chuyn
i tc thp v ti cao. Gii thch mch ny lm iu nh th no? Ti sao c 2 bnh tch
p? Mc ch ca cng tc p sut P l g?

B
?

P
200 bar
?

220 bar

Lc u khi van phn phi i trng thi p sut h thng tng, cht lng c bm ln h
thng, n np vo bnh tch p A v B. Khi p sut h thng vt qu 50 bar th bnh tch
p A lm vic x lu lng vo xilanh lm n chuyn ng nhanh nhng ti nh. gn
cui hnh trnh, cn pittong s chm vo switch in lm kn mch iu khin van phn
phi ca bnh tch p B, van phn phi i trng thi, bnh B x lu lng lm tng p
Trang 18

trong h thng t ngt, trong khi lu lng ra xilanh cha kp lc ny pittong s chuyn
ng chm li v vi ti cao.
Mch c 2 bnh tch p:
+ Bnh A: dng gi cho p sut trong ng du chnh c n nh.
+ Bnh B: dng kt hp vi cng tc p sut pha trn tc ng lm thay i tc
chuyn ng ca piston.
Cng tc P c iu khin bi p sut trong h thng, dng iu khin ng hoc ngt
mch x lu lng khi p sut h thng tng cao.
A.1.18
H thng truyn ng thy lc khng o chiu ny c mt ti qun tnh cao v n c nhn
thy chy qu tc cng nh cn c iu chnh gim tc . Hy nu ra mt sa i ph
hp.

LOAD

V ti c qun tnh cao nn gim tc cn t thm mt van over-center ni tip vi

ng c thy lc trong h thng trnh ng c lm vic qu ti, gi ti v tr cn
bng hoc phanh ng c mt cch t t.
A.1.19

Hnh 19
Trang 19

Trong mch truyn thy lc ny, mc ch ca phn t van iu khin trc tip 3 cng, 3 v tr
l
g? Ci t ph hp cho van gii hn lin quan l g?
Mc ch ca van iu khin trc tip 3 cng, 3 v tr l khi lu lng nhnh bn no ln hn
th lm van i trng thi v pha bn kia v ng du kia thng qua van gii hn p sut v b.
bm cung cp lu lng gm 1 bm 2 chiu lu lng thay i cung cp vo mch chnh v 1
bm 1 chiu lu lng c nh cung cp lu lng nh hn hoc dng x lu lng khi p
sut vt qu 250 bar trong mch chnh
Ci t p sut cho cc van gi hn lin quan: Van
A.1.20
Truyn ng thu lc ny chu s tng p khi van iu khin trc tip chuyn trng thi. Hy
nu sa i gim bt s tng p .
=> gim p lc khi van iu khin chuyn trng thi th ta nn thay bm 1 chu c lu lng
c nh iu khin van iu khin trc ti bng bm 1 chiu c lu lng thay i v gim lu
lng cung cp cho mch iu khin van iu khin trc tip

Hnh 20

Trang 20

A.2 CIRCUITRY QUESTIONS

A.2.1.
Mt bm c lu lng ring l 1.7 cm3 trn vng quay vi tc 1500 vg/ph. Nu bm c hiu sut th
tch l 87% v hiu sut tng l 76%. Hy tnh:
a) Lu lng thc ca bm (l/ph)
Ta c: =
Vy = 0.87 1.7 103 1500 = 2.2185 /
b) Cng sut vo khi p l 150 bar
Ta c: =

= 6000.76
=

2.2185150
6000.76

= 0.73

A.2.2.
Mt bm bnh rng c lu lng thc 15 l/ph, p sut l 200 bar v tc quay l 1430 vg/ph. Nu p
vo l 6.8 kW v hiu sut ng c l 87%, hy tnh lu lng ring ca bm (cm3/vg)
Ta c: =

= 600
= 6.8

15200

= 6006.8 = 0.735
M =

0.735
0.87

= 0.845

15

=
= 0.8451430 = 0.0124

Vy

12.4 .
A.2.3.
Mt h thng thy lc bm 32 l/ph lu cht ti p sut 260 bar. Bm c s dng l bm piston hng
trc c lu lng lu lng ring l 28 cm3/vg. Tc quay l 1430 vg/ph v hiu sut tng l 0.85, hiu
sut th tch l 0.9. Hy tnh:
a) Phn trm lu lng ring ln nht so vi lu lng thc
% =

32
=
100% = 88.8%
0.9 28 103 1430

b) Cng sut cn cung cp cho bm

=

=
= 16.3
600

A.2.4.
Trang 21

My bm c lu lng ring 8.8 ml/vng, tc 2880 vng/pht. Hiu sut th tch v hiu sut
c ln lt l 0.93 v 0.91.
TL:
a) Tnh lu lng thc ca bm

Qp pv Dp 103 n 0.93 8.8 103 2880 23.6 l / ph

b) Tnh cng sut vo ca bm khi p sut l 350bar

Pin

Qp p
p0 600

Qp p

pv pt 600

23.6 350
16.27 kW
0.93 0.92 600

A.2.5.
Mt mch thy lc s dng 25 lt cht lng trong mt pht v c cung cp bi mt my bm c
lu lng ring l 12.5 cm3/vng v tc 2880 vng/pht. Bm c hiu sut th tch l 0.85 v
hiu sut tng l 0.75, p sut ca h thng l 180bar.
TL:
a) Lu lng thc ca bm

Qp pv Dp 103 n 0.85 12.5 103 2880 30.6 l / ph

b) Cng sut cp cho bm

Pin

Qp p
p0 600

30.6 180
12.24 kW
0.75 600

c) Cng sut do dng chy chy qua van an ton

P'

30.6 25 180 1.68

600

kW

A.2.6. Mt mch thy lc gm c 1 bm bnh rng lu lng c nh cung cp thy lc n 1 xylanh c

ng knh xylanh l 100 mm, ng knh trc 56 mm, chiu di hnh trnh l 400 mm. Lu lng ca
bm tng tng bc 1ml/vg bt u t 5ml. Hiu sut th tch v hiu sut tng l 88% v 80%. Bm
c truyn ng trc tip t ng c in vi tc c ti l 1430 vng/ph. Chn bm thch hp
xylanh hon thnh 1 chu k trong 12s.
TL:
Th tch cht lng bm vo xylanh trong lc piston y:

Trang 22

Vd A L

D2 L

3.14
0.12 0.4 3.14 103 m3
4

Th tch cht lng bm vo xylanh trong lc piston li v:

Vl A a L

D2 d 2 L

3.14
0.12 0.0562 0.4 2.1553 103 m3
4

Lu lng m bm phi cung cp c th tha chu k lm vic trong 12 giy:

V Vl 3.14 2.1553 10
Qp d

4.413 104 m3 / s 26476.5 ml / ph

12
12
3

M Q p v D p n p

Dp

Qp

v n p

26476.5
22 ml / ph
0.88 1430

A.2.7.
Mt my bm c lu lng ring 25 ml/vng, tc 1440 vng/pht, cng sut my bm 10kW. Hiu
sut tng v hiu sut c ln lt la 85% v 90%. Tnh:
= 0.85
= 0.9
a) Lu lng thc ca bm
0.85

Qp = pv Dp10-3n = 0.952510-31440 = 34 (lit/pht)

b) p sut ln nht bm c th cung cp nu motor khng qu ti
=

600 10 0.85 600

=> =
=
= 150( )
600

34

A.2.8.
Bm c lu lng theo l thuyt l 35 lt/pht v hiu sut th tch l 90%, ng knh xylanh l
110mm, ng knh trc thanh truyn l 65mm, hnh trnh pittng l 700mm. Tnh:
a) Vn tc i v v ca xylanh
Q = VA

Trang 23

Q 35 10 3 0.9
V1
3.31(m / min)
0.112
A

V2

Q
35 103 0.9

5.09( m / min)
0.112 0.652
A1

b) Thi gian hon thnh 1 chu k

t=1 + 2 =

S S
0.7
0.7

= 0.349 = 20.9
V1 V2 3.31 5.09

A2.9.
Mt bm thu lc c c dng chy c yu cu theo h thng thu lc nh hnh hnh A2.1. H thng
c p sut lm vic l 125 bar v p sut ln nht l 200 bar. p sut c tch tr trc l 90% p sut
lm vic ln nht. Tnh:
a.Lu lng thc ca bm theo yu cu:
Theo hnh v ta c : Q =

45.5+30.5+15.5
30

= 15(lit/pht) = 0,25 (lit/s)

b.Th tch ln nht c th cha ca bnh tch p:

Giai on
thi gian(s)

Yu cu(l/s)

Lu lng cung
cp ca bnh tch
p

Th tch bnh tch p

(l)

Bm(l/s)

0-5

0,25

0,75

0,5

0,5.5=2,5

5-10

0,25

0,25

0,25.5=1,25

10-15

0,25

0,5

0,25

0,25.5=1,25

15-25

0,25

0,25

0,25.10=2,5

25-30

0,25

0,25

Nh vy th tch bnh tch p c th tch ti a l 2,5 lit.

Trang 24

c.Th tch bnh tch p gi nh qu trnh x v np u u ng nhit:

P1=90%.Plv = 90%.125 = 112,5 bar => Pltd = 113,5 bar
P2 = Pmax = 200 bar => P2td = 201 bar
P3 = Plv = 125 => P3td = 126 bar
A.2.10.
Mt xylanh p c ng knh 140 mm v ng knh thanh y l 100 mm c vn tc ban u l 5 m/pht
v vn tc p cui cng l 0,5 m/pht. p sut h lc di chuyn l 40 bar v p sut nn cui cng l 350
bar. Gi thit 2 bm c hiu sut th tch v hiu sut tng ln lt l 0,95 v 0,85. Xc nh:
a) Lu lng n xylanh lc di chuyn v p cui cng.
b) Lu lng thch hp cho mi bm.
c) Lu lng ring ca mi bm nu vn tc l 1720 vng/pht.
d) Cng sut yu cu ca motor bm trong lc di chuyn v nn.
e) Vn tc li v nu p sut yu cu ti a l 25 bar.
Gii
a) Lu lng n xylanh lc di chuyn:
Q1 = V1A1 = 501.423.14/4 = 76.9 (l/min)
Lu lng n xylanh lc p:
Q2 = V2A1 = 51.423.14/4 = 7.69 (l/min)
b) Lu lng thch hp cho bm 1:
q1 = Q1-Q2 = 76.9-7.69= 69.21 (l/min)
Lu lng thch hp cho bm 2:
q2= Q2 = 7.69 (l/min)
c) Lu lng ring ca bm 1:
Qp
Dp =
= 69.21/(0.95172010-3) = 42.36 (cm3/rev)
3
pv 10 n
Lu lng ring n bm 2:
Qp
Dp =
= 7.69/ (0.95172010-3) =4.7 (cm3/rev)
3
pv 10 n
d) Cng sut yu cu ca motor bm trong lc di chuyn:
Qp p
Pin =
= 7740/(0.85600) =6.04 KW
p0 600
Cng sut yu cu ca motor bm trong lc nn:
Qp p
Pin =
= 7.7350/(0.85600) =5.3 KW
p0 600
e) Tit din
A=3.14.(D2-d2)/4=3.14.(1402-1002)/4=7536mm2
Vn tc li v :
V= Q/A = 77/ (7536.10-3)= 10.2 ( m/min)
Trang 25

A.2.11.
Mt bm c quay 1440v/p c lu lng ring l 12.5ml/vng v hiu sut th tch 87% c dng
cp lu cht cho mt chu trnh vi hai xilanh. Nu kch thc xilanh l: ng knh xilanh 63mm x cn
xilanh 35mm x hnh trnh 250mm v 80mm x 55mm x 150mm, tm thi gian nh nht ca chu k cho c
hai xilanh khi ko di v rt ngn hon ton.
Gii:
Lu lng thc t ca bm: Qp = p.Dp.np= 0,87.12,5.10-3.1440=15,66(l/p)
Xy lanh 1:
Tit din piston: A1=

2
4

Din tch vnh khn: a1 =

.0,0632

4
( 2 2 )

=3,117.10-3 m2

(0,0632 0,0352 )
4

=2,155.10-3 m2

Xy lanh 2:
Tit din pitton: A2=

2
4

Din tch vnh khn: a2 =

.0,082

=5,027.10-3 m2

4
( 2 2 )
4

(0,082 0,0552 )

Thi gian xilanh ko di v rt ngn

T1 =
T2 =

1. 1

2 2

+
+

1. 1

2. 2

=
=

0,24.2,15.103

0.01566
0,15.5.024.103
0.01566

0,25.3.12.103

0.01566
0,15.2.65.103
0.01566

=2,651.10-3 m2

= 0.084=5.04s
= 0.074 = 4.44

Vy thi gian chu k ngn nht c hai xy lanh m rng v thu li y : Tmin=T1 + T2= 5,04+4.44
=9,48s
A.2.12.
Mt xilanh thy lc c yu cu tc ng mt lc y dc trc ti thiu l 25 tn v lc ko v ti thiu
l 15 tn. Xc nh kch thc tiu chun h mt thch hp ca xilanh nu p sut cc i trong h thng
l 200 bar. Gi thit p lc hng trc ng gp 9 ln p lc hng trc tnh. Cn p sut bao nhiu trong
xilanh to lc cn thit nu nh nh hng ca i p khng ng k.
Bi gii:

Ta c: = 0.9. . 2
4

4.25000.9,81

Suy ra: = 0,9

= 0.9.200.105 = 131.7

Chn theo tiu chun ta c: = 140, = 90

4

Xc nh p sut cn thit cho mch: 1 = 0,9

2 = 177

2 = 0,9(22 ) = 181
A.2.13.
Mt xi lanh thy lc biu din nh hnh A.22, gia tc cho 1 ti 50 tn trong 50mm theo phng
ngang t trng thi ngh n khi t vn tc 10m/pht. H s ma st gia ti v mt dn hng l
=0.1, gi thuyt i p bng 0. Xc nh:
Trang 26

a) Kch thc tiu chun ca xilanh nu p sut cho php cc i ca xilanh la 180 bar
b) Lu lng yu cu y piston vi vn tc 3m/pht.
Bi lm
v 2 0 2* a * s

a)

Ta c:

v2
a
0.28(m / s 2 )
2* s

Lc qun tnh Fqt=ma= 50000x0.28=13.89kN

Lc ma st: Fms= .N= 0.1x50000x9.81=49.05kN.
F Fqt Fms (13.89 49.05).103

180.105
Suy ra p sut trong xi lanh l: P
2
D
A
A
*
4

Suy ra: D = 67mm

Theo tiu chun chn D=80mm va d=45mm
b) Khi piston tin, c lu lng l
Q1=V.A= 3.10 .

0.82
15.08(l / p)
4

Khi piston lui, c lu lng l

Q2=V.a= 3.10 .

0.82 0.452
10.31(l / p)
4

Vy lu lng yu cu l: 15.08+10.31=25.39( l/p)

A.2.14
Xilanh c ng knh l 50mm v ng knh piston l 32mm, c dng nng h ti 3 tn.S
mch nh hnh A.23. Lu lng thc c ca bm l 8 l/p.Van gii hn p sut c ci t 180 bar
v lu lng ra xilanh qua van tit lu l 4 l/p.Tnh:

a)
b)
c)
d)

Tc i
p sut c P1 khi vn tc xilanh n nh.
p sut ghi P1 khi xilanh hot ng khng ti
t van tit lu c hp lu lng bao nhiu nu tc c bng tc m
Bi lm

a) Tc y piston:

Aa

4
3.45(m / p)
0.05 0.0322
.
4
2

b) Trng lng ca ti : P= 3000x9.81=29430N

Lc tc n vo y piston l: F1=180x105xA=180x105x

.0, 052

Lc tc ng vo din tch vnh khan: F2= F1 P=5912N

Trang 27

=35342N

Suy ra P2=

F2

Aa

p sut P=

F1

Aa

5912
50,99bar
0.052 0.0322

4
c) Nu lm vic khng ti th: F2 = F1

35342
304,87bar
0.052 0.0322

d) Lu lng ci t cho van lu lng tit lu vn tc i bng vn tc v

v 3.45(m / p) =

q
Q

Aa A

Suy ra Q= 6,77( l/p)

A.2.15
Mt xilanh yu cu nng mt ti 6000kg ln cao 4m.p sut lm vic khng c qu 100 bar ng
vo xilanh.B qua nh hng ca p.Xilanh c nh v theo mt bch, ti y c dn hng ni
vi trc biston xoay c.Xc nh kch thc cho cn piston va xilanh.
Bi lm
Ti gii hn: K

2 EJ
L2

Vi K= 6000kg
E= 2,1.106 (kg / cm2 )
J .

d4
( d : ng knh piston)
64

L=4m
Suy ra: d=5,5cm
Theo tieu chun ta chn d=56mm
nng 6000kg ln cn p sut l 100bar, nn :
P

F
F 6000.9,81
A
58,86cm 2
5
A
P
100.10

58,86.4

86,57mm

Theo tieu chun ta chn D= 100mm

Trang 28

Vy D=100mm,d=56mm
A2.16. Mt xylanh thy lc c ng knh xylanh l 125mm v ng knh thanh truyn l 90mm c
s dng di chuyn mt ti nng 20 tn vi tc nhanh nht l 5m/pht. ti trng phi c a n
ngh ti im cui ca xylanh trong sau mt hnh trnh di 50mm. p sut h thng c tc ng ln
Xylanh trong khong thi gia tr. Xc nh:

a) p sut c yu cu nng ti? gi s khng c p lc tr li pha bn hng ca

xylanh.
b) Tc dng chy cht lng nng cao ti vi tc 5m/pht
c) p sut trung bnh ca hi m trong xylanh trong khong thi gian tr( lc gim tc
xylanh)
Gii
a) p sut yu cu nng ti l
20 103
=
= 163
1252
2
10
4
A.2.17. trung tm trc ca mt my tin c iu khin bi mt cng sut khng i c chuyn
ng bi h thng thy lc. ng c thy lc lu lng bin i khng o chiu c phm vi bin i
tc t 300 n 2500 vng/pht. Cng sut ti a c yu cu ti u ra ca ng c thy lc l
6KW. p sut ti a cho php ca bm vn chuyn l 125 bar v p sut tn tht gia bm v ng c
thy lc l 5 bar. Hiu sut momen v hiu sut th tch ca c bm v ng c l 0,85. Gi s qu trnh
truyn vng lp h. Xc nh :

a) Lu lng l thuyt ca ng c v lu lng thc ca bm c cung cp?

b) Cng sut u vo ca bm ?
Gii
a) p sut tc ng ln ng c l :
pdc 125-5=120 bar
Lu lng ti u ra ca ng c l:
600 600 6
=
=
= 30 /

120
Lu lng cp vo ng c( lu lng l thuyt) l
30
=
= 41,52 /
2
0,85

Lu lng thc QBmthuc m bm cn cung cp cho ng c l 41,52 lt/pht

Gi q l lu lng 1 vng quay ca bm, n l tc quay ca bm (vng/pht)
=

Trang 29

41,52
(3002500)0,852

= 0,023 0,191

= 23 191

b) Cng sut u vo ca bm l

125 41,52
=
=
= 11,97
600 0,852 600
A.2.18)
Mt xy lanh thy lc di chuyn 1 ti i ngang 1 khong cch l 3m. Ti c gn c nh trn
piston v c dn hng. Lc y tc dng ln xy lanh khi c ti l 1,6 tn, lc ko v khi khng
ti l 0,7 tn. Hiu sut p lc ng bng 0,9 ln p lc tnh.
Nu p sut ti a ca h thng l 150bar.
Hy xc nh li kch thc xylanh v tnh ton li p sut vn hnh ca h thng.
Gii.

Xc nh ng knh trc xylanh:

Ti gii hn: K 1.6t 1600 Kg . H s an ton:S = 3.5

Modun n hi: E 2,1.106 (kg / cm2 )
Moment qun tnh ca ti: J d 2 / 64

E
2

Ta c : K S

d4

2
64 d 4 64 1600 3.5 150 3.336(cm)
L2
3 2.1106

Tiu chun chn d=36mm

Xc nh ng knh xylanh:

Lc F = 1600*9.81=15696(N); p sut ln nht: p=150 bar; Hiu sut xy lanh: 0.9

Din tch piston c tnh nh sau: A F / p.
A (1600 9.81) / (150 105 0.9) 1.16 103 m2 11.6cm2

Vy D

4A

3.8cm .

Chn D=50mm

Vy xylanh c chn c kch thc : D=50mm, d=36mm

Xc nh li p sut lm vic gii hn.
p

F
1600 4

90.6(bar)
A 0.052 0.9

A.2.19
Trang 30

Cho 1 my ct dng xylanh thy lc c phn hi, khi chu trnh i ra ca xy lanh l piston i
nhanh vi tc 10m/min ng vi qung ng 1m vi lc ct lc l 2500kg. Khi cng tc
p sut chuyn trng thi th tc di chuyn ca piston khi l 0,25m/min ng vi qung
ng l 0,5m vi lc ct khi l 10 tn. p sut ln nht ca xy lanh l 200bar.
a. chn kch thc xy lanh theo tiu chun .
b. Tnh ton lu lng bm.
Gii
Chn kch thc xylanh tiu chun.
ng knh cn pittong : Khi pittong ang thc hin vic ct vi lc ct l 10 tn.
Chiu di quy c: L

l 1 0.5

0.75m 75cm
2
2

Ti trng gii hn: K=10 tn. h s an ton S=3-4, chn S=3

Modun n hi: E 2,1.106 (kg / cm2 )
Moment qun tnh ca cn: J

Ta c: K S

2 E

d4
64

d4

2
64 d 4 64 10000 3 75 3.588(cm)
L2
3 2.1106

Theo tiu chun chn d=45mm

ng knh xilanh l :

Khi piton i thc hin vic ct l lc p sut t cc i v h thng lc ny l nguy him nht nn
tnh ng xylanh sao cho m bo cho trng hp ny.
Lc F = 10000*9.81=98100(N); p sut ln nht: p=200 bar
Nn din tch yu cu ca xylanh l: A
Vy D

4 5 10 3

79mm .

F
98100

5 103 m 2
5
P 200 10

Chn D=80mm v d= 45mm

Tnh lu lng bm lc ra nhanh: Q vA 0.25

Lc ra chm: Q vA 2.5

0.082
1.256l / ph
4

0.082
12.56l / ph
4

A.2.20)
ng knh piston = 125mm
Trang 31

ng knh cn piston = 80mm

Hnh trnh = 350mm
Thi gian 1 chu k = 15s
Ti trng y = 20 tn
Ti trng thu v = 10 tn
1252
12271.8mm2
4
(1252 802 )
Din tch bn c cn y: ( D 2 d 2 ) / 4
7245.3mm2
4
20 103 9.81
160bar
a) p sut l thuyt ca h thng khi xylanh y ra: PE
12271.8 106
10 103 9.81
135.4bar
b) p sut l thuyt ca h thng khi xylanh thu vo: PR
7245.3 106

Din tch ton phn: D 2 / 4

c) Lu lng cn cung cp bm hot ng:

Q

V ( A1 A2 ) L (12271.8 7245.3) 106 350 10 3

60 1000 27.3l / ph
t
15
15

d) Lu lng ring ca bm
Qp Dp v n 27.31000 Dp 0.9 1440 Dp 21(ml )
e) Nng lng ln nht cn cung cp cho bm:
P

Qp Pp
600 0.85 0.9

27.234 160
9.5(KW)
600 0.85 0.9

A.2.21
Trong h thng thy lc vng h, motor c lu lung ring l 0.5l/rev, tc quay l 65rev/min. Bm
thy lc cung cp lu lung cho motor c tc quay l 1440rev/min. Hiu sut c v HS tng ca bm
v motor ln lut l 95%
v 85%. Tnh:
a) Tnh lu lung ring ca bm
b) p sut ca motor nu momen u ra ca motor l 1000Nm
c) Cng sut u vo ca Bm nu chnh lch p sut trn dung ng gia Bm
v motor l 5bar
Gii:
a) Lu lung vo ca motor
D p n 0,5 65
Q

36,31 (l/ph)
v
0,895
Lu lung l thuyt ca bm:

Trang 32

Qo

36,31
40,57 (l/ph)
0,895

Lu lung ring ca bm:

Q
40,57
Dp o
0, 0282 28, 2 (ml/vng)
n
1440
b) Momen cn thit cung cp cho ng c:
T

Tm

1000
1052, 6 (Nm)
0,95

p sut ng c l:
pm

2 Tm 2 1052, 6

132 (bar)
Dm
0,5 10 3

c/ Cng sut thy lc u ra ca bm

Pp

Q P 36,344(132 5)

8,3 kW
600
600

Cng sut u vo ca bm:

P

Pp

8,3
9, 76 kW
0,85

A2.22
Mt ng c thy lc c yu cu cung cp moment l 100Nm tc ti a 600 vng/pht. p sut
rt khi qua ng c l 150bar. Hiu sut moment v hiu sut th tch u l 0.9. Xc nh:
a/ Lu lng ring ph hp
b/ Lu lng cn cp vo ng c
Gii
a/

Lu lng ring ca ng c
Dm

b/

Tm 2
100 2

4.654 10-5 m3/rev = 46.54 cm3/rev

Pm mt 150 105 0.9

Lu lng thc cung cp cho motor:

Q=

Dm nm
n

46.54 600
31026 cm3/min = 31.026 l/min
0.9

A.2.23
Trang 33

Mt my tin c truyn ng trc tip bng ng c thy lc. My tin c dng gia cng 1 trc
c ng knh ti a l 60mm. Lc ct ti a trn ao tin l 2KN, tc quay ti a ca u my tin l
700vg/ph. p sut ci t van gii hn p sut l 200bar, tng chnh lch p sut gia van gii hn p
sut v motor l 10bar, p sut ngc ti motor la 5bar. Hiu sut tng v hiu sut th tch ln lt l
0.85 v 0.9. Xc nh:
a/ Lu lng ring ti thiu tnh theo cm3/rad
b/ Lu lng n motor ti tc quay ti a
c/ Cng sut u vo ti a ca motor
Gii
a/

Momen ln nht do lc ct gy ra

Tm F

d
60.103
2.103
60( Nm)
2
2

Hiu sut mment

o 0,85

0,94
0,9
mv

p sut lm vic ca ng c

pm 200 10 5 185bar
Lu lng ring ti thiu cn cp cho ng c

T
60 102
Dm

3.45 cm3/rad
5
4

P
0.94

185

10

10
m t
m
b/

Lu lng qua ng c

3.45 2
700
Dm n
1000
Qm

16.86 l/min
0.9
m v
c/

Cng sut ln nht cung cp cho ng c

pm Qm

200 102

16,86.103
1

6,6(kW)
60
0,85

A.2.24

Trang 34

Lu lng ring ca mt m t thy lc l 475cm3/vng c dng quay trc tip tang trng bng ti
c ng knh l 0,7m. p sut tc ng trn m t l 140bar v lu lng thc t vo m t 48 l/ph.
Hiu sut tng v hiu sut c ca m t tng ng l 0,9 v 0,94. Xc nh:

a) Moment ca tang trng bng ti

b) Cng sut (kW) cung cp cho tang trng bng ti
c) Tc tuyn tnh ca vnh ai bng ti
Gii:

a) Moment ca tang trng bng ti:

T t .

Dm .Pm
475.106.140.105
0,94.
995( Nm)
2
2

b) Cng sut cung cp cho bng ti:

P Qm .Pm .0

48.103
.140.105.0,9 10, 08(kW )
60.1000

c) Tc tuyn tnh cu vnh ai bng ti:

0,9
48.103.

D .n
Q .
0,94 96, 75(vg/ ph)
Qm m m nm m v
v
Dm
475.106
0, 7
vt 2 .nm .Rt 2 .96, 75.
213( m / ph)
2

A.2.25
Mt chic xe nng 2 tn chy ln 1 con dc c dc l 1 trong 10 ( cao l 1 trn chiu nghing ca
dc l 10 o dc theo sn) tc 20km/h. H s lc ma st ln l 0,1. Chic xe c y bng mt h
thng thy lc vi 2 bm c lu lng ring c nh ca ng c c lp ti cc bnh xe c ng knh
850mm. Hiu sut th tch v hiu sut c ca m t u l 0.95. p sut ln nht ngang qua ng c l
250 bar. Xc nh:

a) Lu lng ring ng c yu cu
b) Lu lng ln nht ca dng cht lng c cp t bm
Gii:

a) Gi s T l momen m mi m t thy lc sinh ra, khi tng momen gy ra tc dng lm

quay cc bnh xe l 2T.
Lc do momen sinh ra l: 2F = 2T/R (Tnh cho 2 bnh xe).
p dng phng trnh cn bng lc cho chic xe, ta c:
mg.sin + mgf.cos = 2F
vi: sin =

1
10

cos = 1

1
100

311
10

Trang 35

F=

mg.sin+mgf.cos
2

T = F.R = 1957.(

1
10

2000.9,81. +2000.9,81.0,1.

850.103
2

311
10

= 1957(N)

) = 832 (Nm)

T = tDmPm

Mt khc:

M theo phng trnh p dng cho m t thy lc th:

t=

2.T
Dm Pm

2.T

2.832

Dm = P = 250.105 .0,95 = 22.10-5 (m3/vg) = 220 (ml/vg)

t m

b) S vng quay ca bnh xe cng chnh l s vng quay ca m t do :

nm =
v =

60.v
2R

50
9
0,85
2.
2

60.

Dm .nm
Qm

= 124,8 (vg/ph)

Qm =

Dm .nm
v

220.106 .124,8
0,95

= 289.10-4 (m3/ph) = 28,9 (l/pht)

Do tng lu lng ln nht do bm cp cho m t l

Qp = 2.28,9 = 57,8 (l/ph)
A.2.26
Mt thng trn thc n c khi lng 50 kg v bn knh quay trn l 0,4 m c iu khin bi mt
ng c thy lc. Thng ny c th tng tc t trng thi ngh ln tc ti a l 120 vng / pht trong
0,5 giy. Ap sut ti a trn ng c l 200 bar. Ly hiu sut th tch v hiu sut m-men xon tng
ng l 0,96 v 0,95. Xc nh:

a. Lu lng ring ph hp ca ng c.
b. Lu lng thc t yu cu ca bm iu khin ng c tc ln nht nu hiu
sut bm c xem nh ging hiu sut ca ng c.
Bi gii:

a. Lc tc ng vo thng: F m.g 50.10 500 (N).

M-men ti: Tm F .r 500.0, 4 200 (N.m).
.D . P
Ta c: Tm m t m m
2
3
2 .Tm
2 .200

6, 65.105 m
Lu lng ring ca ng c: Dm
5
rev
0,95.200.10
mt .Pm
= 66,5 ml rev
b. Lu lng thc t:
c. Qm

Dm .nm
m

3
6, 65.105.120
8,3.103 m
ph
0,96

Trang 36

A.2.27.
Mt h thng vn ti bng thy lc dng ko mt xe goong ( ging tu ha nhng khng c u ko )
trong khu m . Trng lng xe ti l 5 tn . dc ca on ng l 1:10 . Dy ti c qun theo lp
trong 1 ci ng ( ging nh 1 ci trng ), nhng n gin cho vic tnh ton gi s ng knh ng
lun l 1 m . Qung ng t h thng ti cui ng ray l 1500m .Dy ti c khi lng ring l
4kg/m . ng dy c khi lng 1,5 tn khi khng c dy ti qun vo v c bn knh qun tnh l 0,5m.
Xe c th c ko t trng thi ng yn di chn dc ti vn tc ln nht 5km/h trong 10s. p sut
cc i trong moto ti l 300 bar . Hiu sut c v th tch u l 95% .

a. Tnh dung tch trn 1 vng ca moto

b. Xe c th dng t ngt gia ng , gia tc ln nht ca xe lc khi ng li l?
Tnh c momen qun tnh ca ng dy
c. Nu bm cung cp cho moto ti c hiu sut th tch l 92% v hiu sut ton phn l
87%. Tnh lu lng ring cn thit ca bm khi c ni vi ng c c tc l 2200
v/p
d. Tnh cng sut ca ng c cung cp cho bm , bit chnh p do mt nng gia bm
v ti l 30bar.
Bi lm
v
t

Gia tc ca xe lc khi ng : a

Phng trnh ng lc hc i vi xe :

25
5

(m/s2)
18.10 36

F m.a

F (5000 1500 1500.4).( 36

T suy ra : Tm
M

Tm

9,81
) 13998, 61 (N)
10

F.R 13998, 61.0,5 6999,3 (N.m)

Dm .Pm t
2

Dm

2.Tm
2.6999,3

1,54 (l/rev)
Pm .t 300.105.0,95

b. Momen qun tnh ca ng dy : I = mR2 = 1500.0,52 = 375 kg.m2

Phng trnh ng hc lc xe khi ng li :
M(a+g/10) + I.a/R2 = F
Suy ra a = 0,425 m/s2
Ta c lu lng ring ca bm l : Q p pnv .D p n p
M lu lng ring ca motor l :

Trang 37

Qm

Dm .nm
mnv

M lu lng do bm cung cp b mt mt do hiu sut ca bm mi bng lu lng ca

motor nn ta c :
pn0 . pnv .D p .n p

Suy ra Dp

Dm .nm
mnv

Dm .nm
1,54.26,53

0, 0254 (l/v)
mnv . pnv .n p . pn0 0,95.0,87.0,92.2200

Ta c mt mt t bm qua motor bng 30 bar nn p sut ln nht bm l 330 bar.

Do cng sut cn thit cung cp cho bm l :
P

D p .n p . pnv
pn0 .600

.Pp

25, 4.103.2200.0,92.330
32,5 kw
0,87.600

A.2.28.
Mt h thng thy lc s dng 1 bm c lu lng ring thay i c tc dng lm quay mt motor c
lu lng ring c nh .c trnh by s A24

a. Cho bit :

m ( s ) K p
1

(
)
Ym ( s ) d m 1 s

Trong : s l bin laplace , Kp l hng s lu lng bm cho tc m , dm l lu

lng ring ca motor v l hng s thi gian .( Xem lu cht l khng nn c ) . H
s r r chung l hng s .
b. Xc nh t nguyn tc u tin ca h thng mt n v nhp vo sau thi gian l nh
nhau l 3 . Hy tnh gi tr ca . Trong h thng c cc thng s gi tr ring :
Ti trng tnh I = 100Nms2
H s r r : = 12.10-3 l/pht/bar
Lu lng ca motor , dm = 25 ml/rad
Hng s lu lng bm : Kp = 5.10-3 m2.s-1
c. Hy v th cc cho tn s phn ng ca h thng hm vo sint cho gi tr ca
gia 1 v 10 rad/s
Bi lm

a. R r ca bm = p .Pp
Lu lng thc t bm = Kp.Y - p .Pp = q
R r motor = m .Pm
Trang 38

Lu lng thc s dng trong motor = q - m .Pm = m .dm

Do : m .dm = Kp.Y - p .Pp - m .Pm
B qua s gim p trong h thng : P = Pm = Pp
V nu l h s r r ca bm v motor th m .dm = Kp.Y - .P
Nu momen ra ca motor l Tm th
Tm = dm.P = I.

d
m
dt

Trong I l ti trng tnh ca u ra .

Thay P vo ta c :
I.

d
m = dm.(Kp.Y - m .dm )/ m .
dt

S dng bin i laplace :

d m .( K P .Y ( s) m ( s).d m )

2
d
d
m (s) .(Is + m ) = m K p .Y(s)

m (s) (d m .K p / ) / Is d 2 m / p (1/ (1 s)) (*)

Y (s)
dm

Is m (s) =

b.

Ta c :

12.103.100

0,32
d 2 m 60.105.1000.(25.106 ) 2

T (*) suy ra m

Kp
dm

(1 e t / )

c. Ta c Y = sint suy ra Y(s) =

5.103
(1 e 3 ) 190 (rad/s)
25.106

s 2
2

M( ) = [(t2 + 2)1/2]-1.0,2.10-3 = [(1+0,322)1/2]-1.0,2.10-3

= tan-1(0,32)

Trang 39

A.2.29.
Xe ti duc dn ng bng h thng thy lc bng lu lung. Cc thng s v yu cu ca xe nh sau:

Tng trng lung ca xe l 7 tn

S bnh dn ng l 2
Lc cn l 100kg/tn
Bn knh bnh xe l 0,4 m

Tc ln nht ca xe l 15km/h. Thi gian t duc vn tc cc i l 5 giy. Xe c kh nng leo ln

dc ti a l 1:4, vn tc ti a v gia tc ti a l khng quan trng.
Bm c th tch ring thay i vi lu lung cung cp ti a theo l thuyt bt u t 20 l/min v tng ln
mi ln l 10 l/min khi ng c tng tc. Mt thy lc c dung tch khng i vi dung tch lc khi
ng l 0,1 l/vng v tng thm 0,05 l/vng.
p sut vn hnh h thng ti a l 300 bar. Bm v mto u c hao ph th tch l 0,95; hao ph moment
ca mto l 0,94; hao ph tng ca Bm l 0,9.
a) B qua mt mt trn dung ng. Chn ng c v Bm ph hp, xc nh cng sut u vo ca bm.
b) Nu 70% khi lung ca xe tp trung bnh sau, 30% khi lung bnh truc v h s ko gia bnh
xe v mt ng l 0,95 xc nh dc ln nht xe c th leo.
Gii
a)
S vng quay ca motor:
nm 60

15
99, 47 vng/pht
3, 6 (2 0, 4)

Trang 40

Gia tc ca motor:
a

15
5
m/s2
3, 6 5 6

Lc ma st.
Fms 100 7 9,81 6867 (N)

Lc qun tnh:

5
Fqt 7000 5833,3 (N)
6
Lc cn thit ln dc khi dc ln nht l:

7000
9,81 17167,5 (N)
4

Tng lc motor cn pht ng khi tc quay ln nht l:

Fo 6867 5833,3 12700,3 (N)

Tng lc motor cn pht ng khi leo dc ln nht l:

Fo 6867 17167,5 24034,5 (N)

Momen mi motor cn c l:
T=24034,5.0,4/2 = 4806,9 Nm
Lu lng ring ca motor l:
Dm

T .2
4806,9 2

103 1, 07 (l/vng)
0,94 P 0,94 300 105

Nn ta chn lu lng ring ca bm l 1,1 l/vng.

Lu lng ca motor:
Qm 2

nm Dm
99, 47.1,1
2
230,36 (l/ph)
0,95
0,95

Lu lng ca bm:
Qp

Qm
242,1 (l/ph)
0,95

p sut ca h thng cn l: 300/2 = 150 bar.

Trang 41

Cng sut vo ca bm:

Np

Qp Pp
600.0,9

67, 25 kW

b) Lc cn xe c th leo dc:
Fo 7000.0, 7.9,81.0,95 45665,55 (N)

Trang 42

BI TP THY LC FLUID POWER ENGINEERING

CHNG 1 SCH FLUID POWER ENGINEERING
F.1.1
Nu r chc nng ca h thng in
H thng in c dng kim sot h thng iu khin
Tn hiu in i vo c x l v chuyn i a ra h thng iu khinh thng
ng iu khin hoc h thng iu khin quay
- H thng in c dng trong:
+ H thng in c
+ H thng in kh nn
+ H thng in thy ng lc
+ H thng in thy tnh
F.1.2
Tho lun ngn gn cc nguyn tc hot ng ca cc h thng in khc nhau v a ra cc
chng trnh hot ng cn thit
- Cc h thng nng lng c hc s dng cc yu t c hc truyn ti v kim saots nng
lng c hc
VD: H thng in kh nn l h thng in s dng kh nn nh l ngun hot ng. Nguyn
tc hot ng tng t vi h thng in gip chuyn i nng lng in thnh nng lng p
lc ca kh nn.
Qu trnh chun b khng kh l cn thit s dng. vic chun b khng kh bao gm vic lc,
sy kh v bi trn bng du. khng kh nn c lu tr trong cc bnh cha. Nng lng
ca kh nn li c iu khin bi cc van p lc, van lu lng, van iu khin hng. sau
mi c chuyn thnh nng lng c hc bng xy lanh kh nn.
-

H thng thy ng lc in truyn ti l h thng dng nng lng in truyn ti nng

lng bng cch tng ch yu ng nng ca cht lng. ni chung, cc h thng bao gm
mt my bm thy lc, mt tua bin.
Cc ng dng ca h thng in c gii hn trong chuyn ng quay
C hai loi chnh :
+ Khp ni thy lc : v c bn l da trn cht lng ly hp, n bao gm mt my bm iu
khin bi cc trc u vo v mt tuabin, cng vi trc u ra. Khi cnh qut my bm
quay, du chy vo tuabin tc cao. Sau du tc ng ln cc cnh tua bin.
+ H thng chuyn i m men xon. Kh cn kim sot m men xon u ra v phi da
trn t s truyn.
Trang 43

- H thng in thy tnh c truyn bng cc tng ch yu l nng lng p lc cht lng. cc
h thng c s dng rng ri trong thit b di ng, my bay, kim sot cc con tu
F.1.3
V mch cu mt h thng thy lc n gin cc biu tng chun v gii thch cc yu t c
bn ca n mt cch tm lc

- Mch s dng mt van iu khin hng. du c m t bm ln i vo pha bn tri ca

xylanh tc ng kp, y piston di chuyn sang phi v p vt. khi p sut dng chy thng
c lc ci t l xo ca van iu khin hng lm van chuyn trng thi lm piston chyn
trng tha sang chiu ngc li, nhng du khng lp tc tr v b c, do van an ton, nh
vy h thng c tc dng gi vt ng yn cho n khi no p sut vt qu p sut ci t
van an ton th lc ny chuyn trng thi cho du v b.
F.1.4
Trang 44

Nu u nhc im ca cc h thng thy lc:

u im:
- T l sc mnh thy lc so vi trng lng
- T bi trn
- Khng c hin tng bo ha trong cc h thng thy lc so vi bo ha trong cc my
in. ti a m men xon ca ng c in l t l thun vi in hin ti, nhng n b hn
ch bi bo ha t.
- T l m men xon trn khi lng ln, gip tng tc v p ng nhanh ca h thng ng
c thy lc.
- cng cao ca xy lanh thy lc cho php dng ti ti bt l v tr trung gian
- n gin bo v chng qu ti
- Kh nng lu gi nng lng trong h thng c quy thy lc
- Tnh linh hot ca h thng truyn ng so vi cc h thng c kh
- Sn c c hai chuyn ng quay v chuyn ng thng
- An ton lin quan n nguy c d n
H thng thy lc c nhng nhc im sau:
- in thy lc khng c sn , khng ging nh in
Do o my pht in thy lc ph c yu cu
- Chi ph sn xut cao do cc yu cu nh thng qua quy trnh cn t chnh xc cao
- Qun tnh cao cu ng dy truyn ti lm nhanh hng h thng theo thi gian
- Gii hn nhit hot ng ti a v ti thiu
- Chy nguy him khi dng cc loi du khong sn
- Vn lc du
F.1.5
V mch mt v thng thy lc n gin, bao gm mt my bm hng van iu khin , xy
lanh thy lc, van x v o p sut. nu chc nng ca nhng thnh phn v tho lun chi tit v
h thng truyn ti in trong mch.
- Cng tc p sut s khi ng lm n bt sng khi lc du c du hiu b ngt
- Khi van iu khin iu khin hng trng thi gia th du c cp vo ng P1 x theo
ng T
- Khi van iu khin trng thi trn cng, motor s quay, van iu khin p c ci t
mc p sut ln hn mc p sut lm motor quay mt cht, khi motor b ngt, p sut du
tng u ln thm v thot ra khi bng ng van iu khin p, mch c bo v.
- Khi van iu khin c kch trng thi di cng , n cng lm cho motor quay nhng
theo chiu ngc li . mch vn c bo v theo nguyn tc trn.
Trang 45

F.1.6
Din tch piston :
.0,12
A1

7,857.103 (m2 )

Din tch vnh khn: A1

.(0,12 0, 07 2 )
4

4.103 (m2 )

Tnh ton lc ti, F: (do u ra ca xi lanh thng vi

b nn coi p2=0)

F F1 F2 A1 p1 A2 p2 7,857.103.200.105 0 157,14(KN)

Tc dng chy tr li, QT:

Tc piston, v:

Qp

A1

v1 v2

QT
QT 20,37(l / min)
A2

QT 20,37.103

0, 0849(m / s )
A2 7,857.103

Nng lng in bm thy lc: Q1. p1

40.200
13.33( KW )
600

Nng lng xy lanh: F.v= 0.0849*157,14*10^3=13.33(KW)

F.1.7
Din tch piston :
Din tch vnh khn: A2

A1

.0,12
4

7,857.103 (m2 )

.(0,12 0, 07 2 )
4

4.103 (m 2 )

V h thng 2 u ca xy lanh thng nhau nn: p1=p2

F F1 F2 A1 p1 A2 p1 p1 (A1 A2 )
200 105

0.072

77( KN )
4
Qin Qout Qp Qout
v

A1
A1
A2
Qout Qp Qout

Xt
ta c:
A1
A2
Qout 40 Qout
Qout 40
Qout

Qout 41.63(l/ ph)

2
2
A1
A2
0.1
0.1 0.07 2

Qin=Qout+Qp=41.63+40=81.63
Trang 46

Qout 41.63 103

v

0.17345(m / s)
A2
60 4 103

Nh vy ta tnh c
Nng lng ca cn y ca piston: F*v=77*10^3*0.17345=13.33(KW)
nng lng in bm thy lc: Qp . p1

40.200
13.33( KW )
600

Nhn xt: so vi F. h thy lc ca F. 1.6 th F. 1.7 h thng u cung cp cho cn y piston 1

nng lng bng nhau. Tuy nhin h 1.7 th cn y xy lanh c lc nh hn (77KN<157KN)
nhng li tin nhanh hn (0.17345 m/s > 0.0849 m/s).
V c hai h thng th nng lng bm lun bng nng lng ca cn y piston l 13.33KW
F.1.8
Qout Cd .At . 2p / 0.611. At . 2.139.105 / 870 At 2.4674(mm2 )

V u ra ca van tit lu l bn cha nn : p pc 139(bar )

Qout Cd .At . 2p / 0.611. At . 2.139.105 / 870 At 2.4674(mm2 )

F.1.9
V li mch F. 1.8 ch nng ti. Vi bm lu lng, van an ton, cc kch thc khng i,
hy tnh khi lng ti ln nht m h thng c th nng ln. Tnh ton tt c cc thng s vn
hnh ch ny. B qua mt mt thu lc trong cc b phn, tr van tit lu (bm ga).
Cc thng s nh c.

Gii

Trang 47

Khi lng ti ln nht m h thng c th nng:

= 350 ( ) = 134500 = 134.5
Ta c lu lng sau khi qua van tit lu l:

= = 0.07 2.61 106 = 1.827 104 =

Do cng sut bm khng i nn:

= 0.027 =
= 1477.8
600
Lu lng Qout:
= = 0.55 /
CHNG 2 SCH FLUID POWER ENGINEERING
F.2.1
Trnh by mi quan h gia p sut v nng lng mt i trong ng truyn thy lc vi
ng knh ng l hng s trong dng chy tng
Gii
Tn tht p sut trong ng ng thy lc c ng knh l hng s vi dng chy tng.
L v 2
P
2D

Vi
4Q
D2
64 / Re

Re

vD

Trong :
D: ng knh ng (m)
L: chiu di ng (m)
Re: h s reynolds
V: vn tc (m/s)
P : p sut hao ht (Pa)
Tn tht nng lng
N

128 LQ 2
D4
Trang 48

F.2.2
Trnh by s mt mt nng lng thy lc ca 1 ng truyn thy lc v suy ra kt qu cho
ng ni song song v ng ni tip.
Tr li
P RLQL

Trong RL: kh nng chng r r Ns/m5

QL: lu lng r r m3/s
N RL QL2

F.2.3
Trnh by qun tnh trong ng ng thy lc
Tr li
Nng lng hot ng trong ng ng thy lc b nh hng bi qun tnh lu cht.
nh hng bi qun tnh c xy dng:
F ma P A AL

dv
dt

Q
dQ
P I
A
dt
L 4 L
I

A D2
v

I: qun tnh cht lng (kg/m4)

F.2.4
Trnh by qun tnh thy lc trong hai ng ng ni tip hoc song song.
Gii

I
I

L1
A1

L2

L
A1 A2

A2

(ni tip)

(song song)

F.2.5
nh ngha mun n hi cht lng v trnh by mun n hi ca hn hp du-kh.
Gii

Trang 49

Kh nng nn c l kh nng thay i th tch khi p sut thay i. Vi cht lng tinh khit,
mi lin h gia th tch v p sut l:

P
V / V

Mun n hi ca lu cht c xc nh bi nhit v p sut.

Mun n hi cho hn hp du-kh l:

nP
B
e
Pn 1 B B

: T l th tch kh.
n: S m a hng.
F.2.6
Trnh by dung khng ca hai ng ng ni tip hoc song song.
Gii
Lu lng u ng ng l Q1 , p sut P; cui ng ng ta c lu lng l Q2 :

VQ Qin Qout dt

Trong : VQ l s khc nhau gia lu lng vo v ra

nh hng ca s nn lu cht:

V
P
B
dV
V dP
C
dt
B dt
VC

Vy VQ VL VC

VL ph thuc vo cht liu ng ng, dy thnh ng, ng knh thnh ng v p sut h

thng.
Vi 2 ng ng khc nhau th VL 0

dVQ
dt

dVC

dt

dVL
dt

Qin Qout
Mt khc:

V dP
dP
V
B dt
dt
D2 L
C
4B
QC

Trong : C l dung khng ca ng ng.

Trang 50

V dP dVL

B dt
dt

F.2.7
Trnh by s tng p sut vi 1 lng cht lng b mc kt trong ng khi chu s tng nhit
T .
Gii
Th tch cht lng thay i bi nhit :

VT V T

Trong : V: th tch lc u, m3

: h s gia nhit. 0,0007K 1

T : tng nhit C

TV : bin i th tch khi cht lng c gia nhit

Trong trng hp cht lng b mc kt, th tch s l hng s, vy P s tng ln
V VT VC 0

VC

V
P
B

V
P 0
B
P BT

T .V

F.2.8
Trnh by ngn gn tc ng ca p sut hi bo ha trong h thng thy lc.
Gii
p sut hi bo ha c xc nh nh p sut m cht lng s si. N tng ln vi s tng
ca nhit du.
Cht lng s si khi khi p sut cht lng thp hn p sut hi bo ha. iu ny s gy ra hin
tng si bt kh ni m p sut ng ng gim t ngt. Si bt kh gy ph hoi ng
ng nh n mn,
F.2.9
Tnh phn trm s khc nhau v th tch ca cht lng nu B=1,4 Gpa. p sut cht tng l
10Mpa.
Gii
T l thay i th tch ca cht lng:
B

P
P
V / V
V / V
B

V / V

10.106
.100% -0,714%
1, 4.109

=> Th tch gim 0,714%

Trang 51

F.2.10
ng ng thy lc c ng knh D, chiu di L, dy h, modun n hi E, modun n hi
du B. Chng minh h s ma st ca ng ng cho bi
a/ C

D2 L

b/ C
c/ C

4B

b qua cc bin dng thnh ng

D2 L 1

D

xem xt cc bin dng xuyn tm ca ng
4 B B Eh

D2 L 1

5D

xem xt c bin dng xuyn tm v trc
4 B B 4 Eh

Tr li:
(a)

(b+c)

Trang 52

T (2.58) (2.59), (2.77) v (2.61) suy ra

F.2.11
Tnh s khc nhau gia lu lng ng vo v ng ra nu dP/dt = 13.4 Mpa/s, D=10mm, L=3m,
B=1.3, h=210 Gpa.
Gii

Trang 53

Qc C

dP
dt

M
C

D2 L 1
(

QC

5D
)
4 Eh

.(10.102 ) 2 .30
4

1
5.10
(

).60.13, 4.106 0,157(l / ph)

9
9
1,3.10 4.210.10 .1

F.2.12
(a) Vit cng thc tnh v tnh nht cht lng trong ng ng di y: L1 =L2 =10mm,
D=8mm, c=2m, = 0.02 Ns/m2
(b) Nu ng ng c chuyn ng xoay, vit cng thc tnh nht v tnh gi tr ca chng.
Gii
H s ma st nht ca cht lng l:
DL
.0, 02.8.10
fv
2
5.02
c

F.2.13
Tnh lu lng r r qua h ng knh QL v h s cn r r RL . Cho bit cc thng s:
D=12mm, c 7 m , L=20mm, 0,018 Ns / m2 , Pp 21MPa , PT 0 .
Tnh ton li khi c 100m . Biu lin h QL c .
Gii

12.10 . 7.10
Dc3
a/ QL
.21.106 6,29.108 m3 / s
P
3
12 L
12.0,018. 20.10
3

6 3

3,77.103 l / min

12.0,018. 20.103
12 L
RL

3,34.1014 Ns / m5
3
3

6
Dc 12.10 . 7.10

12.10 .100.10
Dc3
b/ QL
.21.106 1,83.104 m3 / s
P
3
12 L
12.0,018. 20.10
3

6 3

11l / min

Trang 54

12.0,018. 20.10
12 L
RL

1.15.1011 Ns / m5
3
3

6
Dc 12.10 .100.10
3

c/ Biu lin h QL c .

F.2.14
a/ Tm cng thc lin h X(s)/ P (s) P P1 P2 .

D2
.P
4
DL dX
.
- Lc ma st: Ft 2.
c
dt
- Lc ko l xo: Flx 2.k .x
-

p lc: FP .

D2
DL dX
.P 2.
.
2.k .x
4
c
dt
b/ Tnh v v th p ng khi P 4bar
-

Phng trnh cn bng lc: .

Trang 55

8.10
D2
D2
1
. .P 2.k .x x . .P.
.
4
4
2.k
4
4
5,03.10 m 0,503 mm

3 2

.4.105.

1
2.20.103

D2
DL dx
P 2kx 2
.
Ta c:
4
c
dt
DL
1
dt 2
.
.dx
2
D
c

P 2kx
4

DL 1 D 2
t 2
. .ln
P 2kx 6,28.105.ln 20,11 40.103 x +C
c
2k 4

t 6,28.105.ln 20,11 40.103 x 6,28.105.ln 20,11

F.2.15
Tnh p sut trc van tit lu, At , cho l dng chy tng. Bit:
Lu lng bm Q 14l / min
H s nht ng lc hc 0,0185 Ns / m2
H s trao i CD 0,611
2
Khi lng ring p 866 Kg / m

Din tch van tit lu A 3mm2

Cc thng s ng D1 14mm, D2 8mm, D3 10mm

L1 1,3m, L2 2m, L3 1,5m

Gii
Ct p sau van tit lu:

64 L1 V12 64 L2 V2 2
hl
. .

. .
Re1 D1 2 g Re 2 D2 2 g
4 3
Trong : Q1 14l / min 2,33.10 m / s

Trang 56

Q1
2,33.104
v1

1,52m / s
3 2
D12
14.10

.
.
4
4

Re1

pv1D1

866.1,52.14.103

996,13
0,0185

64
1,3 1,522
hl1
.
.
0,7m
996,13 14.103 2.9,81
64 L2 V2 2 64 L3 V32
. .

. .
Ta c: hl2 hl3
Re 2 D2 2 g Re3 D3 2 g

64 L2 V2 2
64 L3 V32

. .

. .
pv2 D2 D2 2 g pv3 D3 D3 2 g

L2 Q2
L Q
L
Q
L
Q
. 32 . 3 22 . 2 2 32 . 3 2
2
D2 A2 D3 A3
D2 D2
D3 D3
4
4
L
L
24 .Q2 34 .Q3
D2
D3

4
4

L2 D3
2 10
Q3 .
. .Q2 3,26.Q2
.Q2
L 3 D2
1,5 8

Q3 Q2 14l / min

Q2

14
3,29 l / min 5,48.105 m3 / s
3,26 1

Q2
5,48.105
v2

1,09m / s
3 2
D2 2
8.10

.
.
4
4

Re 2

pv2 D2

866.1,09.8.103

408,19
0,0185

64
2
1,092
hl2
.
.
2,37 m
408,19 8.103 2.9,81
hl hl1 hl2 0,7 2,37 3,07m
p sut sau van tit lu: P2 hl . p.g 3,07.866.9,81 26081,06Pa 0,26bar
Trang 57

Ta c: Q Cd . At .

2P
p

p rt qua van tit lu:

2

3 1
14.10
.
Q p
60 . 866 7016435,5 Pa 70,16bar
P
.
3
C d . At 2 0,611.3.100 2

p trc van tit lu l:

P P P2 70,16 0,26 70,42bar

F. 2.16

Tnh p sut u vo bm 60L/min. Cho bit b m v kch thc ng ng ht l di 1m,

ng knh l 15mm, h s nht ng hc l 0,2cm2/s, trng lng ring du l 900kg/m3
Gii
Ta c p sut u ng ng ni vi b bng p sut kh quyn = 0.981 bar
p sut ri trong ng ng: P ghe
64 LV 2
Re D * 2 g

Trong he

Q 60 L / min 103 m3 / s

Q
103
103

5.66m / s
A *0.25* D *0.25*(15 103 ) 2

Re

VD 900 5 (15 103 ) 900 5 (15 103 )

4245

900 0.2 1002

64
1
5.662
he

1.64(m)
4245 15 103 2 9.81
P 900 9.811.64 14479.56( Pa) 0.14(bar )

Vy p sut trc bm = 0.981-0.14=0.84 (bar)

F. 2.17
Tnh ton p sut mt mt bi ng ng sau:

Trang 58

trong h s nht ng hc =20 cSt=20.10-6 m2/s

Gii:
p dng cng thc trang 42 sch
ta c

V1

Q
10*103 / 60

=1.256 m/s
A1 0.25* *(13*103 ) 2

1.256*13*10 ^ 3
816.4

20*10 ^ 6
Q
10*103 / 60
V2

= 3.315 m/s
A2 0.25* *(8*103 ) 2
Re1

V1 D

3.315*8*103
1326

20*106
64 L V12 64 L V2 2
P P1 P2

16171.93 112710 128881.93 =1.3 bar

Re1 D1 * 2 Re 2 D2 * 2

Re2

V2 D

F.2.18

Trang 59

Tnh ton s thay i ca pittong choo bi h thng sau

Gii

Bin i th tch di s thay i p lc nn:

1 5D d 2 1 5D
Vc C1p C2 p p Ap x0 (
)
L(
)
B 4 Et
4
B 4 Et

Vi : p

F 100 103

56.8(bar )
Ap
0.0176

4A

(13 103 ) 2

1
1
5 13 10 3
2

Vc 0.0176 0.5

9
9
3
9
6
4
1.4 10 4 210 110
1.4 10 4.2 10 10 6 10

= 6.909 1012 p 3.92 105 m3

x

Vc 6.909 1012

p 2.23 103 m
Ap
0.0176

x 2.23(mm)

CHNG 3 SCH FLUID POWER ENGINEERING

Trang 60

F.3.1
Cc dng tn tht nng lng trong h thng thy lc:
Trong phng trnh Becnuly vit cho dng chy thc, s hng hW l nng lng ca n v
trng lng cht lng b tn tht, khc phc sc cn ca dng chy trong on dng ang xt,
ta chia tn tht lm 2 dng:
+ Tn tht dc c sinh ra trn ton b b di dng chy u hoc khng u l tn tht
xy ra dc theo ng di chuyn ca dng chy do s ma st ca cht lng vi thnh rn tip
xc
+ Tn tht cc b sinh ra ti nhng ni c bit dng chy b bin dng t ngt
+ Nguyn nhn ca tn tht ct nc, d di dng no cng do ma st gia cc phn t
cht lng do ma st trong sinh ra. Cng ti nn bi lc ma st ny bin thnh nhit nng m
khng ly li c
Vi gi thit l cc dng tn tht xy ra c lp vi nhau th tn tht nng lng hw ca dng
chy c th vit: hw = shd shc
trong :
shd: tng cng cc tn tht dc ng ca dng chy
shc: tng cng cc tn tht cc b ca dng chy
F.3.2
Gii thch chi tit cc cch tnh ton tn tht nng lng do ma st trong h thng thy lc
Cc tn tht trong ng ng ph thuc vo hnh hc, nhm b mt, tnh cht cht lng v h
s Renoyds
Ba loi chnh ca dng chy chy tng, chy ri, chy na ri
Cng thc Renoyds: Re
Trong :

D
v

vD

D: ng knh trong
: vn tc dng chy

4Q
D2

: nht (Pa.s)
v : nht ng hc

Cng thc xc nh tn tht nng lng: P

L Pv 2

D
z

(*)

h s ma st ph thuc ch yu vo h s Reynolds (Re). vic chuyn t chy tng sang chy ri

Trang 61

Re>2300. Trong rng hp dng chy tng, bng cch thay th v v Re trong phng trnh (*) .
Ta c biu thc tnh tn tht p sut

128 L
Q RQ
D4

F.3.3
Gii thch chi tit cc m hnh ca dng truyn ng thy lc. gii thch r rng gi thit ca
bn v tnh ton ma trn ng vo v ra p sut v lu lng
Dng truyn ng thy lc tht s l mt h thng tham s phn phi. Cc chuyn ng ca
cht lng trong iu kin thong qua xy ra di tc ng ca cht lng qun tnh, ma st
Tc du, p sut v nhit thay i t im ny sang im khc dc theo chiu di ng v
bn knh ng,
Cc tnh ton tr nn phc tp khi cn nhc tt c cc thng s du v dng chy
+ Cc dng chy tng mt chiu
+ p lc cht lng v tc c xem xt nh l gi tr trung bnh v c coi l lin
tc theo phng ng cho
Trong phn u tin, du di chuyn di tc ng ca lc ma st. Do , chuyn ng ca n
c m t bi phng trnh lin tc p lc, P, tc dng chy, Q
P0 - P1 = RQ1
Q0 = Q 1
p dng bin i Laplace, sau khi sp xp li ta c
P0 s 1 R P1 s
P1 s

Q0 s 0 1 Q1
Q1 s

Trong R

128 L
(Ns/ m5 )
4
D

R: khng ma trn

F.3.4
Phng trnh 3.19 m t mi lin h gia p sut v tc dng chy trong ng ng thy lc.
Gii thch I, R ,C
* Ta c:

P0 - P1 = RQ1 => Q0 = Q1

Trang 62

 P0 s 1 R P1 s
P1 s

Q0 s 0 1 Q1 s
Q1 s

p dng bin i Laplace ra c

Trong R

128 L
(Ns/ m5 )
4
D

R: khng ma trn

* Phng trnh m t s chuyn ng ca du

P1 P2 I

dQ2
dt

Q1 Q2

P0 s 1 I s P2 s P2 s

Q0 s 0 1 Q2 s Q2 s

p dng bin i Laplace ra c

Trong : I tng cc dng qun tnh I

4 PL
(Ns / m5 )
2
D

* Hiu qu nn du trong phn cui cng, cc mi quan h c th suy ra

Q2 QL C

dP1
dt

P2 PL

P2 s 1

Q
s

2 Cs

p dng bin i Laplace ta c

Trong : C mc np ma trn I

D2 L
4P

PL s
0 PL s

1 QL s
QL s

(m3 / Pa)

Chuyn ma trn lin quan ti cc thng s: P0, Q0, P1, QL

P0 s
P1 s
P2 s
PL s

R
RI
RIC

Q0 s
Q1 s
Q2 s
QL s

P0 s ICs2 RCs 1 I s R PL s
Hoc

Cs
1 QL s
Q0 s

F.3.5
Trang 63

(a) Rt ra cc chc nng chuyn giao ca mt dng kt thc m, QL/Po v tm thy nhng biu
hin cho cc thng s ca n.

- Tnh cc thng s c trng.

128 L
Pa / m3
4
D
L 4 L

kg / m 4
+ Dng qun tnh: I
2
A D
D2 L 3
m / Pa
+ Dng in dung: C
4B
+ Dng khng: R

(b) Mt dng thy lc m cui cng l m ca cho khng kh c nhng iu sau y

thng s:
ng chiu di L = 3,5 m, ng knh ng D = 8 mm, mt du = 850 kg / m
nht = 0,018 Ns / m v s lng ln du mun B = 1,3 GPa.
Tnh ton cc h s ca hm truyn ca n p ng vi mt p lc bc u vo l 0,5 bar.

128 L 128.0,018.3,5

0,63.109 Pas / m3
4
4
D
.0,008
L 4 L 4.850.3,5

0,59.108 kg / m4
+ Dng qun tnh: I
2
2
A D
.0,008
+ Dng khng: R

+ Dng in dung: C

D2 L
4B

.0,0082.3,5
9

4.1,3.10

1,35.1013 m3 / Pa

F.3.6
Trang 64

(a) Rt ra cc chc nng chuyn giao ca mt dng cui cng khp kn, PL /PO (s), v tm cc
biu thc cho cc thng s ca n.

- Tnh cc thng s c trng.

128 L
Pa / m3
4
D
L 4 L

kg / m 4
+ Dng qun tnh: I
2
A D
D2 L 3
m / Pa
+ Dng in dung: C
4B
+ Dng khng: R

(b) Mt dng thy lc vi mt u kn c cc thng s sau.

L = 3 m, D = 10 mm, = 867 kg / m, = 0,13 Ns / m, v B = 1 GPa.
Tnh ton cc h s ca hm truyn ca n p ng vi mt p lc bc u vo ca 100 bar
ln.

128 L 128.0,13.3

1,59.109 Pas / m3
4
4
D
.0,01
L 4 L 4.867.3

0,33.108 kg / m4
+ Dng qun tnh: I
2
2
A D .0,01
+ Dng khng: R

+ Dng in dung: C

D2 L
4B

.0,012.3
4.10

2,36.1013 m3 / Pa

CHNG 4 SCH FLUID POWER ENGINEERING

F.4.1
Trang 65

Gii thch ngn gn hot ng chnh ca my bm th tch.

Tr li
Hot ng ca bm th tch c tm tt nh sau:
- Trong qu trnh gin n, bung bm ni vi ng ht. Qu trnh gin n ny to ra p
sut chn khng trong bung bm lm lu cht c ht vo trong bung bm.
- Khi th tch bung bm t n gi tr ti a th bung c ngn cch vi ng ht.
- Trong giai on co li bung bm kt ni vi ng y sau lu cht b y ra khi
bm v t p sut cn thit thng c lc cn ng ra.
- Chu trnh cp dng li khi th tch bung bm t gi tr ti thiu. sau bung bm c
phn cch vi ng y v qu trnh c tip din.
F.4.2
Vit biu thc m t bm l tng v bm thc t.
Tr li:
Bm l tng
Lu lng bm c nh ngha l th tch cht lng cung cp bi cc my bm trn mi
vng quay, gi s khng c r r v b qua s nn ca du. N ph thuc vo gi tr ti a v ti
thiu ca th tch bung bm, s lng bung bm v s hnh trnh bm trn mi vng quay. Th
tch ny ph thuc vo dng hnh hc ca my bm, v vy n cng c gi l th tch hnh hc,
Vg. c cho bi phng trnh sau y
Vg = (Vmax Vmin)zi
i = s hnh trnh bm trn mi vng quay
Vg = lu lng bm, m3/vng
Vmax = th tch ti a ca bung, m3
Vmin = th tch ti thiu ca bung, m3
z = s bung bm
Gi s my bm l tng, khng c r r ni b, khng c ma st, v khng c tn tht p sut,
tc dng chy ca bm c cho bi:
Qt = Vg.n
Qt = lu lng bm l thuyt, m3/s
n = tc bm, vng/s

Bm thc t
Nng lng thy lc c truyn bi cht lng bng cc my bm thc t t hn so vi nng
lng c hc c cung cp da vo lng th tch, ma st v tn tht. Lu lng dng chy bm
thc t Qp t hn so vi dng chy l thuyt Qt, ch yu l do:
- R r ni b
- Bm to bt v kh
- Kh nng chu nn ca cht lng
Trang 66

- Lm y mt phn ca my bm do qun tnh cht lng

Nguyn nhn th nht ca tn tht nng lng l r r ni b. Trn thc t khi hot ng theo
cc iu kin thit k chnh xc, tn tht dng chy ch yu l do r r ni b QL. Dng r r qua
khe h hp v thay i tuyn tnh da trn chnh lch p sut. Kh nng chng r r ni b RL, t
l thun vi nht ca du, , v t l nghch vi ly tha ba ca khe h trung bnh c.
QL = P/RL
Q = Q t QL
Vi RL = K /c3
Cho mc p sut cao v tng khe h hng tm, tng tc dng chy tht thot v dng
r tr nn hn lon.

nh hng ca hin tng r r c th hin bng hiu sut th tch, v c quy nh

nh sau:
Q
Q Q t QL
P
v

1 L 1
1
Qt
Qt
Qt
Vg R L n
Hiu sut th tch trong phm vi 0.8 0.99. Bm piston c hiu sut th tch cao, trong khi
bm cnh gt v bm bnh rng ni chung hiu sut th tch thp hn. Ma st l nguyn nhn th
hai gy tn tht nng lng. Ma st nht v ma st c gia cc phn t bm phn tn nng lng.
Mt phn ca mmen xon c tiu th khc phc lc ma st. Phn ny l mmen xon ma
st TF. N ph thuc vo tc bm, p lc dng v nht ca du. V vy, to ra p lc
nh yu cu, nn to ra mmen xon cao hn. Tn tht ma st trong cc my bm c nh gi
bng hiu sut c, m:

(T TF ) T TF

T
T
T = mmen xon thc t, Nm
TF = mmen xon ma st Nm
T TF = mmen xon chuyn i sang p lc, Nm
= tc quay trc bm, rad/s
m

Trang 67

Nguyn nhn th ba ca tn tht nng lng l tn tht p sut bn trong my bm. p lc

c to ra t bn trong bung bm, Pc, ln hn p lc ra ti a, P. Tn tht ch yu l do tn
tht cc b. Nhng tn tht c gi tr khng ng k i vi my bm c tc di 50 vng/s,
v c ngha l tc du thp hn 5m/s. i vi tc ln hn, tn tht p sut t l thun vi
bnh phng ca tc dng chy. Nhng tn tht p sut c nh gi bng hiu sut thy lc,
h

QP
P

QPC PC

PC: p sut trong bung bm (Pa)

P: p sut ra (Pa)
Biu thc cho hiu sut tng T, c cho bi:

T v m h

Q t PC
(T TF )

Nng lng c hc (T TF) c chuyn i thnh nng lng thy lc bng QtPC, sau
:
T = vmh
Trong hot ng trng thi n nh, bm chuyn thc c m t
Q = Vg.n.v
Nh = Nm. T
Hoc QP = 2 nTT
Sau

Vg
2m h

Nh = nng lng thy lc W

Nm = nng lng c W
P = chnh p u ra v u vo ca bm P = P - PiPa
Nu p lc bm du vo, Pi, l qu nh so vi p lc dng, P, sau n c th c b
qua v chnh p, P, bng vi p sut bm li ra, P th:

Vg
2m h

F.4.3
Bm c th tch hnh hc l 23cm3, c vn hnh tc 1450vg/ph, cung cp p sut 20MPa.
Gi thit bm l tng, tnh lu lng ca bm Qt, tng cng sut N, cng sut ra Nout v
mmen dn ng Tt nu p sut vo l 100kPa.
Qt = Vgn = 2310-6

1450
= 5.5610-4 m3/s = 33.36 l/ph
60

Trang 68

N = QtP = 5.5610-4(20106-100103) = 11064.4 W

Nout = QtP = 5.5610-420106 = 11120 W
Vg
23 106

(20 106 100 103 ) = 72.8 N.m

Tt =
2
2
F.4.4
Hnh bn di gii thch s truyn ti in trong h thng thy lc, nh mi quan h nhn qu
ca h thng bin thin. Hy tho lun chi tit v iu ny.

Tr li:
- M t 1 mch khp kn
- H thng in cung cp 1 in th kch lm motor quay vi tc n rad/ s lm quay trc
bm sinh ra 1 lu lng Q Vg .n tc ng vo xylanh vi vn tc v

Q
vi A l din tch ca
A

xylanh nng ti.Ti c nng bi 1 lc F bng trng lng ti sinh ra p sut trn mt
xylanh p

PV
F
. p sut P n bm v sinh ra 1 moment xon T g tc dng vo motor in
A
2

sinh ra dng cp cho h thng in. H thng c tip tc tun hon.

F.4.5
Tho lun v nhng loi mt nng khc trong bm th tch.
Tr li:
- R r trong chnh bm
- Ma st
- S tt p trong ng i ca du
F.4.6
Tho lun v hin tng cavitation trong bm th tch.
Tr li:
Cc c tnh to bt trong mt my bm m t tc ng ca p lc u vo ca lu lng
my bm. Gim p lc bm u vo vi cc gi tr thp hn so vi p sut hi dn n s bay hi
hoc si ca du. Cc dng chy ca cc ca bm to thnh mt hn hp lng, kh c gii
phng v hi. mc khng hoc p lc li ra rt thp, th bm c b qua v d, hi khng
Trang 69

ngng t v hc hi khng st p. Nhng trong iu kin hot ng bnh thng, my bm c

ti bi p lc ti trng ln. Khoang hi st p do s ngng t qu nhanh ca hi khi chuyn n
cc vng p sut cao hn. Do , tc dng chy rng ca bm gim. Ni chung, tng 1% trong
th tch hi trong dng chy hi lm gim hiu sut th tch khong 1%.
Ngoi vic gim hiu sut th tch, cc phn t bm ang phi chu p lc tc ng ln t
cc cht lng o t lp y khng gian hi b st p. p lc tc ng ln n gi tr rt cao, ln
n 7000 bar. Khi to bt kh, s lm tng mc v cng ting n my bm. B mt ca
cc phn t bn trong my bm b h hng bi cc l thng do p lc tc ng ln b mt. Do ,
p lc bm u vo phi cao hn p sut hi bo ha trong du nhit hot ng ti a bng
gi tr thch hp. Gi tr ny c gi l gi tr d to bt vo khong 0,3-0,4 bar.
Hin tng khng mong mun ny c th trnh c bng cch thc hin cc hot ng sau,
bt c khi no c th:
- Gim tht thot p lc dng bm u vo bng cch tng ng knh ng ng ht v
gim chiu di ca n.
- Trnh s dng cc b lc ng dy u vo v cc phn t gy mt nng cc b khc
- Tng p lc bm ht bng cch lm mt trong cc cch sau:
- S dng bm tng p.
- S dng mt b kn.
- Gn my bm di b nm cch mt khong cch thch hp.
F.4.7
Trnh by ngn gn v phn loi bm thy lc.
Tr li:

Cc loi bm trong cng nghip

a)
Bm vi lu lng c nh
- bm bnh rng n khp ngoi
- bm bnh rng n khp trong
- bm pittng hng trc
- bm trc vt
- bm pittng dy
- bm cnh gt kp
- bm rto
b) Bm vi lu lng thay i
- bm pittng hng tm
- bm pittng hng trc (truyn bng a nghing)
- bm pittng hng trc (truyn bng khp cu)
- bm cnh gt n

Cc loi bm th tch
a) Bm bnh rng
- bm bnh rng n khp ngoi
Trang 70

b)
c)
d)
-

bm bnh rng n khp trong

Bm trc vt
Bm trc vt loi p sut thp
Bm trc vt loi p sut trung bnh
Bm trc vt loi p sut cao
Bm cnh gt
bm cnh gt n
bm cnh gt kp
Bm pittng
Bm pittng hng tm
Bm pittng hng trc

F.4.8
V s ca trc cong bm pittng hng trc cong. Gii thch ngn gn chc nng ca n v
vit biu thc tnh th tch hnh hc ca n.

Tr li:
Hnh 4.39 cho thy mt cu to in hnh ca trc cong bm piston hng trc. Bm bao gm
mt trc a (1), khi xi lanh (3), piston (4), v mt tm cng (5). Kt thc cu ca cc piston
c gn vo a (2), cng vi trc bm. Khi trc bm quay, khi xi lanh cng quay theo. Khi
xi lanh trt trn tm cng, trong bao gm hai l kim sot dng qung (xem hnh .4.13) .
Trc truyn ng quay quanh trc Ox nm ngang trong khi trc quay ca khi xi lanh nghing
mt gc . Khi xi lanh nghing gn vi piston lun phin chuyn ng so vi khi xilanh. Do
, mi piston thc hin mt chuyn ng qua li gia im cht trn v di ca n. Chuyn
ng piston t im cht di n im cht trn to ra mt hnh trnh ht. Cht lng c ht
thng qua vic m ca kim sot pha bn ht ca tm cng vo khi xi lanh. Khi trc bm tip
tc xoay v piston di chuyn t im cht trn xung im cht di, cht lng c di chuyn
ra ngoi thng qua vic m ca kim sot khc ( bn chu p lc). Trong hnh trnh phn phi,

Trang 71

trc bm hot ng trn a bng m-men xon cn thit to cc lc quay trc piston chng li
p lc ti.
Biu thc th tch hnh hc c cho bi biu thc sau y:
h D sin
Vg zAh

d2
D sin z
4

Trong
A = din tch piston m2
D = ng knh vng trn pitch m
d = ng knh piston m
h = hnh trinh i ca piston m
z = s piston
= gc nghing rad
F.4.9
Hy trnh by v bin dng chy ca bm pittng hng trc cng vi s dao ng p sut ca
bm khi chu ti bi vi phun.
Tr li:
S dao ng lu lng v p ca bm ni chung:
V mt l thuyt, lu lng bm c tnh l Q =Vgn. Biu thc ny a ra lu lng
trung bnh ca bm. Trn thc t, lu lng bm l khng phi l hng s. Mi bung bm cung
cp lu lng bng vi gim th tch ca n. Lu lng thc ca bm ti mt khonh khc
no ci m l tng ca lu lng c cung cp bi cc bung bm th c ni vi ng ra ti
lc .
Lu lng bm c cp bi bung bm c gi tr l 0 ngay ti lc bt u hnh trnh bm. N
tng dn cho n khi t gi tr ti a ti im gia ca hnh trnh.

Trang 72

S khng lin tc ca lu lng bm th tch

Sau s gim u cho n gi tr nh nht lc kt thc hnh trnh. Do , lu lng thc t
dao ng (hnh v). Cng dao ng th c nh gi bng h s dao ng, v c xc nh:

=
. 100%

Trong ,
: l h s dao ng ca lu lng.
: lu lng ln nht, m3/s
: lu lng nh nht, m3/s
: lu lng trung bnh, m3/s
S dao ng lu lng dn ti s dao ng p sut v s chuyn ng khng tng ng ca xi
lanh thy lc v ng c.
Xt trng hp 1 bm tit lu u ra(hnh bn di) v b qua s nn cht lng. p sut ti u
ra l:

2
d

2
t

2C A

Pm

Q2

2
d

Qm2

2
t

2C A

Pmax
Pmin

2
d

2
t

2C A

2
d

2
t

2C A

Trang 73

Qm2 ax
2
Qmin

Trong
: l h s dao ng ca p sut
: p sut ln nht u ra, Pa
: p sut nh nht, Pa
: p sut trung bnh, Pa
Nu lu lng dao ng t 0,9 n 1,04 th =14%, =24,16%. Trn thc t, cho
rng c s nh hng nn du, s dao ng p s gim c bit l s tng th tch u ra.
S dao ng lu lng v p bm piston hng trc
i vi bm piston hng trc, cc piston chuyn ng n gin v hi ha theo quy lut
hnh sin. Lu lng to bi mi piston th bng tc ca n nhn vi din tch ca mi piston.
B qua nh hng ca r r du, qun tnh du v s nn du, lu lng to bi mi piston cng
c dng hnh sin. Hnh bn di th hin lu lng to bi tng piston ring r trong 5 piston.

Lu lng ca bm th bng tng lu lng to bi mi piston. C th c n 2 hoc 3

piston to lu lng cng 1 lc. Tng lu lng my bm c th hin trong hnh trn. Bm
c ti bi 1 van tit lu. p sut v lu lng c v tng i gn vi gi tr Pm v Qm trn
hnh trn.
S dao ng lu lng ca bm piston th c tnh ton khc nhau ty vo s piston. p
sut c tnh ton khi b qua s nn ca du. Kt qu tnh cho thy l s dao ng dng ca
bm gim khi s lng piston l s l, v vy i vi bm piston hng trc th s piston nn l
s l.
F.4.10
V biu v s thay i gc nghing ca a nghing trong bm piston hng trc. Gii thch
ngn gn chc nng ca n v vit biu thc v th tch hnh hc ca n
Trang 74

Tr li:
Hnh 4.16 cho thy cu to v hot ng ca mt my bm a lc rung. Trc a (1) quay
v dn ng cho khi xi lanh (5). C a v khi xi lanh c cng trc quay. Khi xi lanh (5) v
piston ca n (6), lun phin vi cc trc. Mi piston c gn vo mt bc lt lp m trt
(3). Cc piston v bc lt lp m trt ca chng c chn vo cc l ca tm chn (4). Do ,
tm chn quay cng vi cc piston v khi xi lanh. N c dn hng xoay trong mt mt
phng song song vi a lc (2) bi mt hng c nh (8). Qu o ca bc lt lp m trt
c xc nh bi a lc v tm chn. Trong khi quay, mi piston thc hin mt chuyn ng
xoay chiu. Trong qu trnh ny, mt lng nc, tng ng vi din tch piston v hnh trnh
ht hoc cung cp qua c hai l kim sot trong cc tm cng (7).

Khi xi lanh c y chng li cc tm cng bng l xo (9), gim thiu s r r thng qua
khe h, phn chia u hot ng bm. Khi c p lc tch t, n hot ng trn cc khi xi lanh
vi mt lc xit cht bng {0.25 (d2 d2h ) P}. Lc ny hot ng bn phi, chng li lc y
do s phn b p lc trong khe h gia cc khi xi lanh v tm cng. Lc hot ng ny l kt
qu gim nh hng ca khe h v gim thiu s r r thng qua n. Th tch hnh hc my
bm c cho bi biu thc
2
= tan
4
l gc nghing (rad)
F.4.11
V biu ca a lc rung bm pittng hng trc vi pittng nghing. Gii thch ngn gn chc
nng ca n v vit biu thc cho th tch hnh hc ca n.
Tr li:

Trang 75

Nguyn l hot ng: khi trc nghing quay th s lm thay i th tch bn trong xilanh,
lm p sut trong thay i, dn n vic chnh lch p sut v to p sut y cht lng thy
lc ra bn ngoi, truyn p sut cho mch lm vic.
Gc nghing cng ln th lu lng ra cng ln, khi gc nghing v 0 th khng c lu lng bm
ra ngoi.
F.4.12
Trnh by ngn gn nhng g cn thit cho bm c lu lng ring thay i.
a) Tng qut:
Bm lu lng ring thay i th t hn v thit k phc tp hn nhiu so vi bm lu
lng ring c nh. Tuy nhin c 2 l do cc nh thit k s dng bm lu lng ring thay
i l tit kim v iu khin.
b) Bm b p kiu cnh gt
Kt cu v hot ng
Kt cu ca bm cnh gt thay i lu lng vi roto khng cn bng p c th hin
trong hnh 4.35 ti 4.37. Bm bao gm: v hp (1), roto (2), cnh gt (3), vng stato (cam) (4),
vt iu chnh (6). V tr ca cam (stato) (4) c iu khin theo chiu ngang bng 2 pittng: mt
ci nh (10) v mt ci ln (11). V tr thng ng ca cam c iu khin bng vt iu chnh
(7). Bung bm (8) c hnh thnh bi cnh (3) v roto (2) vng stato (4), v mt bn (9).
m bo chc nng bm trong thi gian khi ng, stato (4) c t v tr lch tm bi l xo
(5). Stato c t lch tm cng vi roto. Sau do roto (2) quay, th tch ca bung (8) tng v
cht lng c in y thng qua 1 cng ht (S). khi th tch bung c in y, bung s
khng cn ni vi cng ht. Sau roto (2) tip tc quay, th tch ca bung gim khi n thng
vi pha c p. Du sau s c y ra khi bm qua cng (P). Pittng iu khin nh (10)
lun ni vi ng bm c p. Pittng ln c ti bi l xo (5). Sau khi bm hot ng v
p sut ca bm thot ra, s iu p ca l xo xc nh v tr ca stato v bm tip tc quay.

Trang 76

Hnh 4.35

Hnh 4.36

Trang 77

Hnh 4.37
c)Bm pittng hng trc cong iu khin cng sut
M t v hot ng
Hnh 4.39 th hin bm pittng hng trc vi trc cong iu khin cng sut c th thay
i lu lng. bm gm 2 nhm chnh. Nhm u tin l b dn ng cha trc, tm cng, v 7
pittng trong mt khi hnh tr. Nhm th 2 l nhm iu khin, trong c cc pittng cm bin
p sut, pittng servo, thanh dn hng, van ng, l xo iu chnh v hai l xo iu khin. hai
nhm c kt ni bng cht. khu vc nh hn pha trn ca pittng servo lun kt ni vi cng
ra ca bm, thng qua nhng l gim xc. Bung pittng servo thp hn c ni vi p hoc b.
pittng cm bin p sut c ni vi ng p thng qua cc l gim xc th hai. Pittng ny di
chuyn xung di ng xuyn qua thanh dn hng v iu chnh l xo theo hng khc.
F.4.13
Gii thch ngn gn hot ng chnh ca bm nhin liu loi dao ng.
Tr li:
bm piston hng trc vi a xoay (xem hnh trn), a c xoay bng trc truyn
ng. Thn xilanh c c nh. Piston di chuyn vo trong bng a xoay, trong khi chuyn ng
piston theo hng ngc li c bo m bng l xo. Trong hot ng bm, bung bm c
ni vi ng du vo v ra qua van 1 chiu. Van 1 chiu ng vo nn p lc thp trnh to
l hng trong bm.

Trang 78

F.4.14
Phn loi v gii thch ngn gn hot ng chnh ca bm piston hng knh. S dng hnh 4.19,
4.20, 4.21
Tr li:

Trang 79

Bm piston lm vic theo nguyn l th tch, bm piston c truyn ng bi ng c,

chuyn ng quay ca trc ng c c bin i thnh chuyn ng tnh tin ca piston 1 trong
xi lanh 2. Nu tay quay t v tr im C2 qua theo chiu mi tn n im C1th piston di chuyn
v pha tri, th tch bung lm vic 5 tng dn, p sut p trong gim i v b hn p sut
mt thong b cha pa (p < pa). Do cht lng t b ht qua van ht 6 vo bung lm vic 5,
trong khi van y 4 ng. l qu trnh ht ca bm. Sau , tay quay tip tc quay t im
C n im C2, piston i chiu chuyn ng sang phi, th tch bung lm vic gim dn lm p
sut tng ln, van ht 6 b ng, van y 4 m cht lng chy vo ng y thc hin qu trnh
y ca bm. Qu trnh ht v y ca bm piston din ra gin on v xen k ln nhau, to nn
qu trnh lm vic lin tc ca bm. Mt qu trnh ht v y k tip nhau gi l mt chu trnh
lm vic ca bm.
a) Bm tc dng n (bm tc dng mt chiu)
Trong loi bm ny, cht lng lm vic v mt pha ca piston, mt chu k lm vic ca
piston ch c mt qu trnh ht v y ni tip. Cu to v nguyn l lm vic ca bm tc dng
n c th hin c th trong hnh 4.2.
b) Bm tc dng kp (bm tc dng hai chiu)
Trong loi bm ny, piston lm vic c hai pha, do c hai bung lm vic A v B, hai
van ht 1,4 v hai van y 2,3. Trong mt chu trnh lm vic ca bm c hai qu trnh ht v hai
qu trnh y (khi bung A ht th bung B y v ngc li).
F.4.15
V biu ca bm bnh rng n khp ngoi. Gii thch ngn gn chc nng v a ra biu thc
v th tch hnh hc ca n.
Tr li:
Bm bnh rng l loi c nhiu roto. C 4 loi bm bnh rng l: n khp trong, n khp
ngoi, bm trc vt v gerotors.

Trang 80

Khoang bm c hnh thnh bi b mt ca 2 rng lin k, bn trong ca v hp v 2 tm

phng. Trong chuyn ng ca bnh rng, cc bnh rng cha n khp to thnh khoang bm.
Kt qu cha c p, cng vi lc ht cht lng buc phi chy vo cng ht (7). Cht lng in
y khoang sau c di chuyn bi bnh rng t pha ht v pha c p. Ti y bnh rng n
khp mt ln na v y cht lng ra khi khoang bm v ngn khng cho chy ngc li vng
ht.
Trong trng hp bnh rng n khp ngoi vi 2 bnh rng tc ng, th tch hnh hc ca
bm c cho bi:

Vg 2 bm2 ( z sin 2 )
Trong

b = chiu dy ca bnh rng, m

m = mun bnh rng, m
z = s rng ca 1 bnh rng
= gc p lc ca rng, rad

F.4.16
Tho lun v tc gii hn ca bm bnh rng v suy ra mi quan h cn thit.
Tr li:
Trong bm bnh rng, du i vo bung bm dc theo chu vi bnh. Khi vo my bm, cht
lng bt u quay vi cc bnh rng v c chu cc lc ly tm. Nhng lc c xu hng y n
i v ra khi bung bm. V vy, tc bm ti a nn c hn ch v p lc u vo l cao
trnh hin tng ny. Mt biu hin cho tc ti a l suy lun trong nhng iu sau y:

Trang 81

So vi cc lc p lc v ly tm hot ng trn mt phn t ca cht lng. (Xem hnh 4.24), cc

mi quan h sau y c suy lun b qua thut ng (drd) so vi (rd):
P dP brd =Pbrd Fr hoc Fr brd dP
Lc ly tm
Fr mr 2 .r.d .b.dr.r. 2
dP r.dr. 2
pc

2
dP r dr

Pc r 2

2
2

p lc u vo phi ln hn cc lc p lc ly tm . V vy, tc bm ti a nn c
hn ch nh sau:
= 2n
>
<

2 2

Bi trn l mt yu t p t tc ti thiu c ngh trong mt s my bm. Cc bnh

rng c np bi cc lc p, FP, v thit b lc lng lin lc, FC, nh th hin trong hnh 4.25.
Cc cnh qut l nonpressure bi thng v cc lc p lc l khng cn bng. Nhng lc c
truyn ti trc . V vy, trong trng hp trt mt mang bi trn thy ng, tc bm ti
thiu, nmin, c khuyn khch m bo bi trn theo yu cu.
F.4.17
Trang 82

Tho lun ngn gn s bin ng dng chy trong bm bnh rng n khp ngoi.
Tr li:
Theo l thuyt, tc dng chy c tnh theo Q = Vgn. Biu thc ny cung cp gi tr
trung bnh ca tc dng chy. Thc t tc dng chy khng phi hng s. Mi bm cung
cp tc dng chy bng vi tc gim th tch ca n. Tc dng chy ca bm ti mt
thi im no l tng ca tc dng chy cung cp tc thi bi khoang kt ni vi ca cung
cp
Tc dng chy cung cp bi khoang ca bm bt u ti gi tr 0 khi vo hnh trnh cung
cp. N tng dn cho ti khi t gi tr ti a ti im gia ca hnh trnh cp. Sau n gim
dn v gi tr null ti cui hnh trnh cp. Do lu lng thc s bin ng nh trong hnh 4.9.

Hnh 4.9
ln ca s bin ng dng chy c nh gi bi h s bin ng c nh ngha l

Qmax Qmin
100%
Qm

Trong

Q: h s bin ng dng chy

Qmin: gi tr nh nht ca lu lng m3/s
Qmax: gi tr ln nht ca lu lng m3/s
Qm = Vg: lu lng dng chy trung bnh m3/s
Kt qu ca bin ng dng chy l p sut dao ng v chuyn ng khng u ca xylanh
v ng c.
Xem xt trng hp ca mt ng ng tit lu (hnh 4.10) v b qua s nn ca cht lng,
p sut ra ca bm c cho bi

Trang 83

Hnh 4.10

Trong P = h s bin ng p sut

Pmin = gi tr nh nht ca p ra ca bm, Pa
Pmax = gi tr ln nht ca p ra ca bm, Pa
Pm = gi tr trung bnh ca p ra, Pa
Trang 84

Nu tc dng chy dao ng gia 0.9Qm v 1.04 Qm, sau Q = 14% v P = 27.16%.
Trn thc t, xem xt n s nn ca du, p sut dao ng c bit tng th tch ca ng ra.
F.4.18
Hy ni v vn nn du trong bm bnh rng n khp ngoi.
Tr li:
Trong hot ng bnh thng ca bm, khi rng n khp, th tch du c gi li trong khng
gian gia hai rng lin tip. vng quay ca bnh rng lm gim th tch du b kt v p sut ca
n tng ln ti gi tr rt ln. (hnh 4.23). gim 1% th tch du lm tng p sut t 100 ti 200
bar. S gia tng qu mc p sut du c th trnh c bng cch s dng mt trong nhng k
thut sau:
- Ct rnh trn cc tm mt bn truyn qua khng gian lin kt rng pha c p.
- Thit k bnh rng vi s rng nh vi khe h 0.4 ti 0.5mm
- S dng b truyn ng bnh rng nghing.

Hnh 4.23
F.4.19
Gii thch ngn gn hot ng chnh ca bm bnh rng n khp trong v tho lun nhng c
im v lu lng v hiu sut ca bm.
Tr li:
Trong na vng quay u, bnh v vnh nh khp, khong trng gia cc rng tng. Trong
trng hp ny, du sau khi c ht t t qua l S, khng thay i lu lng v c a sang
cc khong trng gia cc rng ca bnh rng 2, vnh 3 v cc chi tit trung gian hnh li lim.
Lu cht sau tip tc c y qua l P.
Bm bnh rng n khp trong thng c dng trong nhng trng hp yu cu cng vng
cao, n nh.

Trang 85

Nguyn l hot ng bm bnh rng n khp trong

Bnh ch ng v bnh b ng lun t lch tm. Khi bnh ch ng quay ko theo bnh
b ng quay cng chiu trong Stato. Cht lng trong cc rnh rng theo chiu quay ca cc
bnh rng vn chuyn t khoang ht n khoang y vng theo v bm. Khoang ht v khoang
y c ngn cch vi nhau bi li chn.
Lu lng ring: 0.4 250 cm3/vng. p sut: n 300 bar. Vn tc quay: 500 n trn 3000
vng/pht. Lm vic t gy n nht trong cc loi bm.
F.4.20
Gii thch ngn gn hot ng chnh ca bm bnh rng (hnh 4.28) v bm trc vt.
Bm bnh rng
Hnh bn minh hot mt ct ngang
mt loi bm bnh rng in hnh, gm
mt cp bnh rng c to hnh sn.
Bnh rng bn trong (hay rotor) dn ng
bnh rng bn ngoi.
Bnh rng dn ng c t rng hn
bnh rng b dn. Cc bung bm c
to ra nh cc cp rng lin k nhau. Khi
rotor quay, cc rng trn n c gia
cng chnh xc nn n s dn dng vo
mt trong ca b phn u ra. Bung
cha s m rng ra khi bnh rng ra khi
v n s t th tch ln nht khi rng ca
rotor b dn chm vo gia im cht trn. Trong na vng quay cn li, khong trng nh dn,
thay th lu cht u ra. Th tch hnh hc ca bm bnh rng c cho bi:
Vg bz(Amax Amin ) trong b l chiu cao rng, z l s rng rotor.
Bm trc vis

Trang 86

i vi bm trc vis, bung cha th tch

c to thnh gia ren v v.
Cng thc tnh th tch hnh hc bm trc
vis 2 cp l:

sin 2
Vg (D2 d 2 )s D2
s
4
2
2
Dd
Vi cos
2D

F.4.21
Gii thch ngn gn cu to v hot ng ca bm cnh gt cn bng p sut.
Tr li:

1. Trc 2. Phn quay 3. Vnh khung tinh 4. Cnh gt 5. ia c inh mt bn

6. Vo 7. B 8. Cnh gt trong
Cu to v hot ng: Hnh 4.30 cho thy cu to mt my bm cnh gt lu lng c nh.
Rotor (2) c iu khin bi trc (1) v quay trong vng stato (cam vng) (3). Cc cnh gt (4)
Trang 87

c gn vo khe cm xuyn trong rotor. N c p xuyn tm ra pha ngoi c tip xc

vi cc b mt bn trong ca vng cam di tc ng ca lc ly tm. Khi ci t p lc trong cc
dng cung cp, mc ch ca mt s cnh gt c p lc m bo vic kn kht phi b tr
chnh xc. Bung bm c cu to bi hai cnh lin tip (cnh qut), b mt bn trong ca vng
cam, b mt ngoi ca rotor, v hai b mt ca cc tm bn (5). Th tch ca nhng thay i trong
bung bm (tng hoc gim) trong vng xoay do hnh dng hnh bu dc ca vng cam. Trong
vic m rng ca n, l bung c kt ni vi ng ht thng qua mt l trong tm bn. Do
, du b ht vo trong bung. Sau , trong qu trnh thu hp ca n, bung bm chim ch du
vo dng u ra thng qua mt l trn tm bn. Bng cch ny, mi bung thc hin hai hnh
trnh bm trn mi vng quay.
Do hnh dng hnh bu dc, cu to bm l i xng. C hai p lc v hai bung ht i din
nhau. Do , cc cnh qut l p lc cn bng. N c np ch yu do mmen xon bm truyn
ng. Bng cch ny, ti trng mang c gim thiu, lm gim ma st v mi mn v lm tng
hiu qu bm v tui th.
F.4.22
Gii thch ngn gn chc nng ca cu trc intra-vane trong bm cnh gt cn bng p sut (hnh
4.33 v 4.34)
Tr li:

Hnh 4.16 cho thy cu to v hot ng ca my bm cnh gt lu lng c nh c nh.

Rotor (2) c iu khin bi trc (1) quay trong vng tnh (vng cam) (3). Cc cnh qut (4)
c gn vo khe cm trong bnh cnh qut. Chng c t hng tm ra pha ngoi c th
tip xc vi b mt bn trong ca vng cam di tc ng ca lc ly tm. Khi p lc c sinh
ra trong dng phn phi, cc gc ca mt s cnh qut c p lc c m bo ng kn
Trang 88

nhng v tr thch hp. Bung bm c bao bc bi hai l cnh qut lin tip (cnh qut), b mt
bn trong ca vng cam, b mt ngoi ca cnh qut, v hai b mt ca tng bn (5). Nhng
thay i th tch trong bung bm (tng hoc gim) trong vng quay do hnh dng hnh bu dc
ca vng cam. Trong vic m rng ca n, bung c kt ni vi ng ht thng qua mt l
trn tm bn. Do , du b ht vo trong bung. Sau , trong qu trnh thu hp ca n, bung
bm chim ch du vo dng u ra thng qua mt l trn tm bn. Bng cch ny, mi bung
thc hin hai hnh trnh bm trn mi vng quay.
F.4.23
Gii thch ngn gn cu to, hot ng, iu khin s thay i lu lng ring ca bm cnh gt
(hnh 4.35 ti 4.38)
Tr li:

Cu to my bm cnh gt chuyn bin vi mt cnh qut p lc khng cn bng c th

hin trong hnh 4.35 v 4.37. Bm bao gm: hp v (1), bnh cnh qut (2), cc cnh qut (3),
vng tnh (vng cam) (4) v mt vt iu chnh (6). V tr ca vng cam (stator) (4) c iu
khin theo chiu ngang bng hai piston: mt piston iu khin nh (10) v mt ci ln (11). V tr
thng ng ca cam c xc nh bi cc c vt iu chnh (7). Cc bung bm (8) c hnh
thnh bi cc cnh qut (3), bnh cnh qut (2), vng tnh (4), v cc tng bn (iu khin) (9).
m bo chc nng bm trong thi gian khi ng, vng tnh (4) c t chc v tr c lp
(v tr dch chuyn ) bng l xo (5). Vng cam c t lch tm i vi cc cnh qut. Sau ,
chuyn ng quay ca rotor (2), th tch ca cc bung bm (8) tng v lp y bi cht lng
Trang 89

thng qua mt knh ht (S). Khi th tch bung t n ti a, bung (8) b ngt kt ni t pha
ng ht. Sau , khi cnh qut (2) tip tc xoay, th tch ca bung gim khi chng c kt ni
thng vi cc vng p lc. Du sau c di chuyn n dng thot bm qua cc knh p lc
(P). Piston iu khin nh (10) kt ni thng trc vi dng p lc bm. Piston ln c np bi
mt l xo (5), trong t cc cam v tr c lp, lc khi ng ca my bm. Sau , khi bm
hot ng v p lc thot bm c sinh ra, p lc l xo ca bung xc nh v tr ca vng tnh
(vng cam) v do to nn lu lng bm.

F.4.24
Gii thch ngn gn cu to, hot ng, iu khin lu lng ring ca bm pittng hng trc
vi b iu khin cng sut l hng s (hnh 4.39 v 4.40)
Tr li:

Trang 90

Bm piston hng trc l loi bm c bittong t song song vi trc ca roto v c

truyn bng khp hoc hoc bng a nghing
Bm pittng hng trc (Axial piston pump): thit k rt a dng, lu lng thay i d
dng, thun tin cho vic iu khin t ng cng sut theo ti, c dng ph bin trong cc
my thu lc hin nay.
Cu to
- Thn my thng lm bng gang, gia cng bn tinh
- H thng a nghing: bao gm mt nghing c c th quay quanh 1 trc ngang, u
trn c th gng them b phn iu chnh gc nghin
- H piston: bao gm nhiu piston ging nhau, mi piston gm 2 phn, phn thn v v
phn u, phn thn hnh tr rng rut. B ngoi c gia cng rt chnh xc, phn u c lm
thnh khp cu gng vi a nghing.
- H thng xylanh
Nguyn l lm vic:
- Khi ng c quay, dn ng trc bm quay, lm cc piston quay trn, cc u piston s
di chuyn mt nghing, lm thay i v tr ca piston so vi xy lanh.
- u ca bm s c 2 rnh hnh bn nguyt.
- Khi u ca piston v tri xa nht, khi v tr piston v xylanh rnh T, th tch bn
trong xylanh tng ln, p sut s gim sut thp hn p sut kh quyn, cht lng s c ht vo.

Trang 91

- Khi di chuyn dn ti v tri i din (v tr u pittpng gn nht), kh v tr ca xylanh

v piston rnh P, th tnh xylanh gim, y cht lng ra ca P.
F.4.25
Tnh lu lng ring, h s bin cung cp , lu lng r r, sc chng li s r r ni b v
mmen dn ng ca bm bnh rng vi cc thng s sau:
Tc bm 1450 vng/pht
s rng 12
Mun rng 3.5mm
chiu rng rng 20mm
0
Gc p lc 20
p vo 0.2MPa
p ra 15MPa
hiu sut c 0.85
Hiu sut th tch 0.9
Tnh hiu sut th tch nu p sut tng ln 220bar
Lu lng ring= 2bm2(z+sin2) =18,65 cm3/vng
H s dao ng: = 2 cos2/[4(z+1)] =0,167
Lu lng bm Q= 24,33 l/ph
NL thy lc PH= 6,08 kW
NL tht thot = 6,08/0,9 6,08= 0,678 kW
Momen xon T= 51,68 Nm
F.4.26
Tnh tc ti a cho php ca bm bnh rng c mc nh hnh bn di, cho
S rng 12
Mun rng 3.5mm
Chiu rng rng 20mm
Gc p lc 200
Chiu di ng ng 1m
ng knh ng 13mm
chnh p H = 0.3m
p sut thng du 0.13 MPa
3
T trng du 870kg/m
h s ma st ng ng =0.035
B qua mt mt cc b trong ng ng ht.

Trang 92

p sut Pi:
Pi PT d .H 0,13.106 870.9,81.0,3 132,56kPa
Bn knh vng nh bnh rng:

m.z
2m 12.3,5 2.3,5
cos
r
1
24,5mm
2
2
Vn tc ln nht cho php ca bm bnh rng:
Pi
1
1
2690, 41
nmax

16,16 vng/giy
3
.r 2. 3,14.24,5.10
2.870
F.4.27
Mt my bm trc cong c cc thng s sau: (ng ri)
s piston z = 9 ,ng knh piston d = 9,3 mm,ng knh vng ln D = 33 mm tc quay n =
4000 v/p, p lc u vo P= 0,3 MPa, p lc u ra P = 18 MPa hiu sut th tch = 0,94, hiu
sut tng = 0,89, hiu sut thy lc = 1, gc nghing ca than xy lanh = 20
(a) Tnh ton dng chy l thuyt my bm, lu lng thc t, cng sut u vo v m-men
xon.
(b) Tnh tc dng chy r r v kh nng chng r r.
(c) Tnh lu lng bm thc t v m-men xon nu p lc u ra tng ln n 30 MPa, gi
khng r r v hiu sut c khng i.
Gii
Tng th tch bm c sau mt vng quay:
2

0,932

Vg=x.A.h= x.A.D.sin()=z.. .D. sin()=9.

.3,3. sin(20)=6,9(cm3/vng)

Trang 93

Lu lng l tng ca bm:

Ql thuyt = Vg.n.10-3=6,9.4000.10-3=27,6 (l/p)
Lu lng thc t ca bm:
Qthc t= nv.Vg.n.10-3=0,94.6,9.4000.10-3=25,944 (l/p)
Cng sut u vo l:
P=

.
600.

(1803).25,944
600.0,89

=8,6 kw

Hiu sut momen l:

nt= =0,95

Momen xon l:
T=

. 6,9.106 .177.105
2

2.0,95

=20,46 (Nm)

Lu lng b tht thot l:

Qtht thot=Ql thuyt-Qthc t =1,656 (l/p)
Cng sut khi i p l:
T=

. 6,9.106 .297.105
2

2.0,95

=34,33 (Nm)

F.4.28
Mt bm piston hng trc c cc thng s sau:
z = 7, d = 10 mm, D = 35 mm, = 20 , n = 3000 rpm, m= 0,9, h= 0.99, Pi= 0
v kh nng chng RL r r ni b = 258 GNS / m5.
(a) Tnh th tch hnh hc ca cc my bm v phc ha v quy m mi quan h gia lu lng
bm thc v p sut ra trong phm vi t 0 n 30 MPa.
(b) Tnh tng hiu sut my bm p sut li ra l 10 MPa.
(c) Tnh ton hoc tm p lc ti a trong dng chy nu n c hon ton ng, trong s
vng mt ca bt k van gim.
Gii
Tng th tch bm c sau mt vng quay:
2

12

Vg=x.A.h= x.A.D.tan()=z.. .D. tan()=7. .3,5. tan(20)=7 (cm3/vng)

CHNG 5 SCH FLUID POWER ENGINEERING

F.5.1
Gii thiu ngn gn v h thng thu lc
Tr li:
iu khin h thng thy lc c thc hin bng cc van iu khin v phi m bo chc
nng ca h thng, chia lm 4 nhm:

Van nt nhn thng thng

Trang 94

Van gii hn p sut

Van tr ng

F.5.2
Van k thut s miu t cu trc v so snh hai van: van chn v van con trt.
Tr li:
Van chn: bao gm mt u (thng gi l con chn) mt l xo, v mt mt bch chn.Con
chn c th l hnh cu, hnh nn, hnh ci bo, hoc mt s hnh dng khc.Trong qu trnh
lm vic th van c th ng hoc m. u dim ca van l gi r, cu trc n gin d sa
cha, hn ch c du r, d bo dng. Nhc im chnh l gii hn s lng cng v
kh iu khin chnh xc.
Van con trt tnh tin: bao gm mt con trt bao ngoi mt trc.Van ny th thng i
xng v con trt th chy dc trc.u im chnh l tng c s lng cng kh nng iu
khin cao hn. Nhc im chnh l tng lng du r,t hn so vi cc loi khc ang hin
hnh.
Van con trt xoay: bao gm mt con trt bao ngoi mt trc.Con trt th xoay quanh trc.
Loi van ny s dng cho cc h thng li ca cc phng tin giao thng.
F.5.3
Chc nng ca van iu khin p sut trong h thng nng lng thy lc.
Tr li:
Van gii hn p sut trc tip: van ny c kt ni vi p sut cao ng vo v p sut thp
ng ra. ng iu khin ly tn hiu ng vo. Cu to chnh l mt con chn c gi
bi mt l xo. Con chn b l xo y vo mt bch. Lc nn ca l xo c iu khin bi
vt hoc bi mt vng gng thay i khong cch.
Con chn chu tc ng ca c l xo v p sut ng vo. Khi p sut ng vo ln hn lc nn
ca l xo: Fp = P.Apr >Fx = kxo th con chn s di chuyn, ng du ng vo p lc ln s
v b.
Van gii hn p sut gin tip: Vn tng p sut qu ln van gii hn p sut trc tip
c gii quyt bng vic s dng van gii hn p sut gin tip. Van gii hn p sut gin
tip bao gm mt van chnh c gi bi mt l xo.van c thit k vi mt con trt chnh
c ng knh ln, v mt l xo c cng nh, gip gim p sut ti hn.
Khi p sut ng du ln hn p sut ci t l xo ca con trt ph, cho php du v b. Do
c dng chy, xut hin p sut chnh lch ti khe cnh con trt con trt chnh (tng t
nh van tit lu), sinh lc nng con trt chnh ln trn (lc ny ln hn lc l xo ca con
trt chnh), thng du v b. c mt lc, p sut u vo gim, con trt chnh tt xung.
Van ny ci p sut nh m bo an ton hn van gii hn p sut trc tip
F.5.4
Tho lun chi tit c tnh trng thi ca van gii hn p sut gin tip, v gii thch lm th
Trang 95

no gim c p sut ti hn.

Tr li:
Hot ng ca van chnh c iu khin bi mt ng iu khin. Van iu khin l mt
van gii hn p sut trc tip thng vi ng vo p sut ln thng qua hai ng N1,N2. ng
knh ca hai ng ny thng nh hn 1 mm nn lu lng qua chng l rt nh. Van gii hn
p sut trc tip s dng tng p sut gii hn ca l xo chnh. ng iu khin c kch
thc nh v l xo c cng nh. Tuy nhin,p sut ngng c gi tr khng ng k bi v
lu lng rt nh.
F.5.5
V s mt van gii hn p sut gin tip, gii thch chc nng ca n:
Tr li
Van gii hn p sut gin tip: Vn tng p sut qu ln van gii hn p sut trc tip
c gii quyt bng vic s dng van gii hn p sut gin tip. Van gii hn p sut gin
tip bao gm mt van chnh c gi bi mt l xo. Van c thit k vi mt con trt
chnh c ng knh ln, v mt l xo c cng nh, gip gim p sut ti hn.

F.5.6
Gii thch hot ng ca van gii hn p sut tc ng gin tip m t trong hnh 5.7 v 5.8
Tr li:

Trang 96

ng du chnh vo cng P qua on ng 2 v 3 tc dng vo con chn 6. Nu p lc tai

P ln hn p sut ci t ca l xo 5 th con chn 6 s di chuyn theo ng du 8 v T. Lc
ny xut hin s chnh lch p sut gia bung 2 v bung trc n, nu p ln hn p sut
ci t ca l xo ca con trt th con trt s di chuyn sang tri ng du t P thng
thng v T

F.5.7
Tho lun ng dng ca van gii hn p sut gin tip m t hnh 5.9
Tr li:
ng dng ca van gii hn p sut gin tip trong trng hp ny l p ng nhiu p sut
ng ra phc v nhu cu ca tng ng. Trong trng hp ny th van gii hn p sut gin tip
s c gi tr p sut ci t ln hn gi tr ci t ca van gii hn p sut trc tip ca cc
thnh phn mc ch l m bo hot ng ca cc ng ra thnh phn. Ta c quan h gia cc
gi tr p sut thnh phn l : p > p2 > p3 > p = 0 theo cch phn b ca hnh.

Trang 97

Trng hp van tit lu c vn th khi p sut vt qu cho php th ng du x v b

T.

F.5.8
Tho lun v nguyn tc gim p sut trong h thong nng lng thy lc
Tr li:
Van gim p c s dng khi h thng ph hot ng vi p sut nh hn p sut ca h
thng chnh. Thng thng n c thc hin bng mt van tit lu.
Cu to bao gm mt con trt c gi bng mt l xo. p sut ca ng ra c ni vi
bung iu khin, bn phi con trt thng qua mt ng iu khin. N tc ng vo con
trt y l xo. Nu p sut ng ra nh hn p sut ci t ca l xo, con trt di chuyn
n bin ca trng thi bn phi. P thng vi A. p sut cng A c tng ln tc ng vo
con trt khi lc ny ln hn p sut ci t ca l xo con trt di chuyn sang tri v A-P
tit lu. v tr cui cng con trt chia cng A thnh hai ng p sut chnh v ng x
v b ngoi tr khe h hng knh. Nu p sut tng ln v vt qu p sut ci t, con trt
tip tc di chuyn sang bn tri thng cng A v b, p sut cng A gim.

Trang 98

F.5.9

Gii thch chc nng ca van gim p m t trong hnh 5.11 v 5.13
Tr li:
Van gim p thng l mt van m vi tit lu hoc ng duy tr p sut n nh ng
ra.Ngha l vi p sut ng vo ca mch chnh bt k th p sut ng ra t van gim p lun
c nh l hng s.
Nu p sut ng ra cng A nh hn p sut gii hn ca Pl, cng iu khin ng v p sut
bung chnh cn bng vi p sut ng vo, v p lc tc ng ln con trt chnh cn bng.L
xo Nu p sut ng ra cng A nh hn p sut gii hn ca Pl, cng iu khin ng v
p sut bung chnh cn bng vi p sut ng vo, v p lc tc ng ln con trt chnh
cn bng.L xo bung ph gi con trt chnh m.Khi p sut cng A bt u ln hn p
sut Pl, ng iu khin m ra buc cc cng bung ph duy tr lu lng qua con chn
ca ng iu khin.Khi s chnh p qua con trt chnh vt qu p sut ci t ca l xo
bung chnh, con trt bt u ng li,lu lng dng chy t p sang A gim t t.V vy
con trt chnh t ti trng thi n nh khi m p lc tc ng ln n bng 0 hay :
Pa=PL+ k(x+x0)/ As

Trang 99

F.5.10
Tho lun ng dng ca van gim p m t trong hnh 5.14
Tr li:
Van gim p trong trng hp ny c tc dng n nh lu lng tc dng ln pittong bn
phi m bo cho pittong hot ng an ton.

Trang 100

F.5.11

Tho lun tm tt hot ng ca van gim p c ng iu khin m t hnh 5.15

Trang 101

Tr li:
Trong trng hp c s gia tng dng chy, van gim p c a vo s dng ng ng.
Hnh 5.15 m t cu trc ca mt van gim p c bn. Van gim p bao gm gi (1), van dn
hng(2), b phn bm thu lc chnh (3). Van dn hng (2) c s dng nh mt ng
van an ton. N gii hn p sut van chnh mt gi tr ti hn PL. Tc dng chy qua van
ny l rt nh. V th n vn hnh c th b qua gi tr p sut. khu cha du cng vi l xo(14)
c thng ra ngoi bng ng du r(15). Van chnh (13) thng m cho dng p sut cao
chy t cng p cao(P) ra cng thot (A). Cng (A) c ni vi ng ra bng 2 ca, thng
qua ca(4) v thng qua cc l (7), (10).
F.5.12
Gii thch chc nng ca van tun t hnh 5.16 v 5.17
Tr li
Van tun t c dng to mt dy cc hot ng theo cc mc p sut trong h
thng.
Hnh 5.16 biu din mt van tun t hot ng trc tip n bao gm con trt 2 c gi
bi l xo 3 . p sut t ca np P c ni bung iu khin pha bn phi ca con
trt,qua ng dn 6. p sut trong bung tc ng ln con trt v ln c l xo.Nu p
sut vt qu lc l xo, con trt chuyn di sang tri ni cng p vi A Van ny c th c
iu khin ni b thng qua ng B. trng hp ny ng ni ng p vi bung iu khin
nn c chn li.Ty ,van c ni vi 1 van iu khin c dng chy ngc chiu t
do.Trng thi m ca van tun t trc tip c th hin hnh 5.17
F.5.13

iu khc bit gia van gii hn p sut v van tun t l g?

Tr li:
Van gii hn p sut dng gii hn p sut ly tn hiu t ng vo m bo an ton hoc
phn phi lu lng t mch chnh cho cc mch con thng qua vic ci t gii hn p sut
Trang 102

khc nhau.
Van tun t dng m bo th t ho t ng trc sau ca cc cm cng tc thng qua
vic dng cc van gii hn p sut m bo cm ny i ht hnh trnh th cm kia mi hot
ng v ngc li.

F.5.14
Tho lun ng dng ca van tun t trong hnh 5.19
Tr li:
Lu cht khi i t my bm qua van mt chiu n van bn cng ba v tr.Khi cho trng thi
bn phi hot ng trc th lu lng qua tc ng vo pittong bn tri,pittong i ht hnh
trnh th lc xut hin mt p sut M3 ln thng c p sut ci t ca van gii hn
p sut bn phi nn cht lng s theo tc ng vo pittong bn phi v y pittong i ht
hnh trnh.Tng t cho trng thi bn tri hot ng.
Nh vy van tun t y hot ng da trn cc van gii hn p sut,m bo pittong ny
Trang 103

hot ng xong th pittong kia mi hot ng ng theo tnh cht ca van tun t.
F.5.15
Tho lun ngn gn cu trc v hoat ng ca van tun t c ng iu khin m t hnh
5.20
Tr li:
Van tun t c iu khin s dng cho trng hp yu cu tng lu lng. Cu to bao gm
mt v hp chnh vi mt b bm thy lc,, mt van iu khin, v mt van kim tra c chiu
v qua van mt chiu t do. Chc nng ca van ny ph thuc vo ng iu khin v ng
du r.
Phn iu khin l mt van iu khin trc tip 2/2 loi con trt. Con trt c gi bi mt
l xo. iu khin cc b, mt cht di chuyn v m cht c nh. p sut iu khi n tc
ng vo l con trt thng qua mt cn y. iu khin bn ngoi, ng iu khin X
hot ng, cht 4.1 c ci t trong khi cht 4.2 di chuyn.
Nu p lc iu khin nh hn lc nn l xo, con trt nm bn tri. Con trt ng l xo
ca con trt chnh ca van chnh. Hai bn ca van chnh thng nhau bi ng 6. p sut ng
vo ca con trt l xo cn bng vi l xo tc ng gi van chnh ng li. n khi p sut
iu khin ln hn lc nn ca l xo van iu khin, con trt di chuyn sang phi. A thng
vi B qua ng 6,9 con trt ph v ng ng 11,12. Chnh p qua ng 6 tc ng ln con
trt chnh t di ln. Van chnh m ra v thng cng A sang B. ng 9 hot ng nh mt
thit b gim sc.
F.5.16

V s mt van c bnh tch p, gii thch chc nng.

Tr li:
Bnh tch p thy lc c s dng tch tr nng lng thy lc. Chng c lp t cc
h thng thy lc p ng nhiu yu cu khc nhau: Lu tr nng lng, bo v h thng
Trang 104

chng li chn ng mnh, khi bm khng ti, v nhiu l do khc. Khi s dng bnh tch p
cho trng hp khng ti, n c xem nh l b ngun cha nng lng thy lc ca h
thng
F.5.17
Gii thch tm tt chc nng ca van iu khin trc tip
Tr li:
Van iu khin trc tip c dng khi ng, dng hoc thay i hng ca dng chy.
Cc loi van ny c c trng bi s lng ng v s lng trng thi iu khi n. Trng
thi iu khin xc nh ng vo thng vi ng vo, v kt qu l iu khin hng dng
chy.
F.5.18

Tho lun chi tit hot ng ca p sut dng trong van trt, xut pht t mt ng dng lc
Tr li:
Van DCV 4/3 c chc nng iu chnh dng chy ca lu cht khi lm vic bng cch iu khin
thng qua h thng in. Khi ta kch hot hot ng tc l tc dng mt ngun in vo cun dy
coil lm chuyn trng thi ca van t trng thi ng ban u sang trng thi bn tri. Khi tc
dng vo cun coil bn phi th van s chuyn trng thi qua bn phi nhng trc tin n phi
qua trng thi gia
F.5.20.
Ni chi tit v lc tc dng ca lu lng ln con trt v suy ra cng thc cho lc tc dng.
Bi lm
Dng chy cht lng dn ti mt lc n nh bng vi gi tr thay i ca xung lc ca cht
lng. Xem xt mt my c gii hn bi mt iu khin th tch nh (hnh 5.42)

Trang 105

Khi vn tc vo l v1 v vn tc ra v 2 , gi tr lu lng l Q v trng lng ring cht lng

l hng s, my chu xung lc Fj c a ra bi cng thc

Fj Q v1 v2

Xem xt s tit lu ca du trong van gii hn, vn tc du trong bung van nh hn l tit
lu. Trong trng hp lu lng ra khi van (hnh 5.43a), vn tc thot du l

v2

Q
CC Av

Trong , C C l hng s. Khi , cho v1 v2 ,

F j Qv2
Du m ngha l xung lc tc dng hng ngc li vi dng du thot. Gi tr ca xung
lc l:

Fj

Q 2
CC Av

Trang 106

Q Cd Av
Fj

2P

2Cd 2 Av
P
CC

Nu h bn knh c b qua khi so vi m khong cch ca van, lu lng thot v

lc vi phun ang hng nghing vi trc trc con trt mt gc 69 . Lc c chia
lm 2 thnh phn.

Fx Fj .cos v Fr Fj .sin

2Cd 2 Av
Fx
.cos .P
CC
Cho: Cd 0,611; CC 0,62; 69; A x
Nn khi : Fx 0,428Px Kx
Nu lu lng vo bung van nh hnh 5.43b th v1 v2 v xung lc l:

F j Qv1
Nn, xung lc tc dng mi lc theo hng ng vn gii hn, bt chp hng dng chy.
N hot ng nh l xo trung tm
F.5.21
Nu cc cc cch iu khin khc nhau ca van iu khin trc tip
Tr li:
Trang 107

Van ny thc hin chc nng iu khin dng chy ca lu cht trong mch. Khi c tn hiu iu
khin thy lc bn tri tri th trng thi bn tri c kch thch v chuyn v tr thc hin chc
nng ca mnh. Tng t cho trng hp bn phi. im khc ca van ny vi van DVC 4/3
chnh l vic s dng tn hiu thy lc thay v dng in. Tn hiu thy lc c thc hin thng
qua cc ng dn t h thng iu khin trn hnh 5.45

F.5.22
Gii thch tm tt cu trc v hot ng ca cun nam chm in, so snh cun nam chm in
DC v AC
Tr li:
Van iu khin trc tip c nhiu loi cch iu khin:

Trang 108

Khi cn nn khng c nhn hnh cu t di p lc hot ng ca l xo.p sut t cng P

c ng v con trt chnh v tr gia,ni vi ng i ra ca cng A xung b T.Khi cn
y di chuyn,thng l dng cm ng in t,n y ng chnh v con trt hnh cu sang
phi.Cng b c ng v cng A c kt ni vi ng vo P.
Trn y l cch thng thng iu khin van iu khin trc tip.
Ngoi ra cn c cc cch sau:

iu khin c hc bng tay

iu khin bng c cu cam, li.
iu khin c hc bng nm tay
iu khin bng thy lc.
iu khin c hc bng kh.
iu khin bng in thng qua cm ng t trc tip (mt chiu).
iu khin bng in thng qua cm ng t hai chiu (xoay chiu).

F.5.23
Trch dn cc loi van kim tra, v gii thch chc nng ca van kim tra c iu khin.
Tr li:
DC Solenoid:Trong trng hp nam chm in trc tip,trng t ha c m rng ha trn vi
s phn cc.C khung C v li s c phn cc vi cc cc Nam-Bc xc nh.Khi hot ng

Trang 109

cc Bc-Nam ca khung C ht cc Nam-Bc ca li.Chnh iu ny to ra lc t trong DC

solenoid.
AC Solenoid : Cng ging nh DC th AC cng hot ng nh th nhng trng lc t c nh
hng bi s i chiu lin tc.S i chiu ko theo lm s thay i ca lc in t v xoay
phn kim loi ca b phn t vi thnh phn chnh l khung C v li.
Thnh phn
DC
AC
Thi gian nhn
50-60 ms
Trong khong 20 ms
Thi gian lm vic
20 n 50 triu vng
10 n 20 triu vng
mong i
Tc ln mi ln
Ln n 4 vng/s
Ln n 2 vng/s
nhn
Chu k tip tc lm
Khng gii hn
15-20 pht cho lc in t t
vic
60-80 pht cho lc in t
nhiu
Chi ph
1
1.2
T l xy ra
10
2
F.5.24
Tho lun ng dng ca van kim tra c iu khin hnh 5.52.
Tr li:
C cc check valve:
Check valve iu khin trc tip vi l xo gi.
Loi van ny c chc nng cho dng chy i qua 1 chiu, khi p sut mt u ln hn p
sut u kia rt nhiu th l xo c nhim v gim chn m bo an tonkhi van hot ng trong
trng hp ny.Thng ta hay s dng van ny u cc my bm hay gn song song vi h
thng lc du.
Check valve iu khin trc tip m khng cn n l xo.
Van ny c chc nng cho dng chy i qua t do mt chiu,chiu cn li c kha li.Van ny
thng dng ni song song vi van tit lu mc ch kim sot dong chy ca mch.
F.5.25
Trch dn v tho lun tm tt cc loi van iu khin lu lng

Trang 110

Van iu khin 1 chiu trong trng hp ny c tc dng khi du vo cng B th c tn hiu

bo hiu cho Check valve i chiu trng thi tc l cho i t B v A iu ny c ngha l
pittong s hot ng m khng kt cng.Mt check valve na gn song song vi phn tit
lu s cho dng chy u tin qua n thay v qua tit lu y pittong ln.Cn hai check
valve cn li c nhim v gim chn cho valve khi lc ca dng chy khi v

F.5.26
Gii thch nguyn l hot ng ca van tit lu v van kim tra tit lu hnh 5.57.
Tr li:
Van tit lu thng dng hn ch dng chy ca cht lng v c hai hng.Khi i qua cht lng
s c chy qua mt tit din nh hn tit din ban u iu ny lm cho dng chy b cn tr
mt mt nng lng,van chy vi lu lng nh hn ban u khi mi v van.
Van tit lu c vt mp:
Gi tr dng chy qua van tit lu c vt mp th ph thuc vo nht ca cht lng.Van ny
bao gm mt hp bao bc, b phn iu chnh v cc ca.Khi dng chy t A sang B th b tit
Trang 111

lu cc khe h m.Khi b phn tit lu c iu chnh bng cch xoay li (5), li ny dng
hnh xon.Dng chy ph hp s chy t A-B khi ta xoay li theo iu kin lm vic mong mun.
Van iu khin lu lng bng b p
F.5.27

Gii thch hot ng ca chui van iu khin lu lng c b p m t hnh 5.59

Van tit lu hn ch dng chy theo c hai hng. Dng chy qua mt thit b xit hng tm (3)
n bung tit lu (4) gii hn bi v trong v bc lt iu chnh (1).
Van tit lu mt chiu hn ch dng chy ch mt hng v cho php mt chiu cn li t do.
Dng chy qua thit b xit v cng tit lu. Tit lu ch hot ng theo mt chiu. Theo chiu
ngc li, p sut tc ng ln con chn (5). Khi chnh p ln hn p ci t, con chn m, cho
php dng chy ngc li. Song song , dng chy cng qua vng tit lu.
F.5.28
Gii thch cu trc v hot ng ca chui van iu khin lu lng c b p m t hnh
5.60.
Tr li:
Gii thch hot ng ca chui van iu khin lu lng c b p m t hnh 5.59

Trang 112

Van bao gm mt van tit lu cnh sc v mt van b p. Van b p c t ti u ra ca van

tit lu. N bao gm mt con trt gi bi mt l xo. Chnh p qua van tit lu chnh tc ng
ln con trt mt lc Fp. Nu chnh p qua van b p tng, lu lng tng, con trt di chuyn
xung di, tc ng vo l xo, gim th tch bung vo. Lu lng qua van tit lu chnh gim.
Nu chnh p gim, lu lng gim. p sut tc ng vo con trt nh hn p sut l xo. L xo
y con trt i ln, tng th tch vo.
F.5.29
Tho lun ca ng dng ca van iu khin lu lng 2 hng hnh 5.62.
Tr li:
Van bao gm mt v (1), mt ai c vn bng tay, v mt van b p ngc dng. Dng chy t
A sang B qua khe h (5) ca con trt (3). Quay ai c (2) iu chnh v tr theo chiu dc ca
con trt v t , iu chnh th tch vng tit lu (5). S b p c thc hin bi van b p
ngc dng, bao gm mt con trt (4) ca phn din tch As, v mt khe h trong lung khe h
(5). Khi con trt (4) i ln gim din tch tit lu ca khe h (8) v ngc li. Con trt tc
ng vo l xo. trng thi cn bng, p lc cn bng vi lc l xo. Khi lm vic, p lc con
trt th qu nh so vi b p lc u ca l xo, v vy, chnh p (PA PS) v lu lng l hng
s trng thi cn bng.

Trang 113

F.5.30
Gii thch cu trc v hot ng ca van iu khin lu lng c b p song song hnh 5.63.
Tr li:

Tc ca c cu chp hnh thy lc c iu khin bng vic kim sot c lu lng vo v

lu lng ra. iu khin lu lng vo c u tin khi di chuyn c ti, trong khi iu khin
Trang 114

lu lng ra l bt buc khi di chuyn cng hng vi ti. Tuy nhin, nu hng ti khng xc
nh hoc thun nghch, iu khin lu lng ra l la chn tt nht.
F.5.31
Tho lun tm tt chc nng ca van chia lu lng loi c lu lng ring thay i c
Tr li:
Hnh 5.63 hin th mt s thy lc s dng mt van iu khin lu lng b p song song
mt loi van iu khin lu lng 3 cng. Loi van ny iu chnh lu lng v gi lu lng l
hng s nu chnh p qua van ln hn p ci t trc
nng ti mt cht, P1 = P2 +

Pt . p sut t bm th ln hn p sut

Pt , trong Pt c gi tr t 4 n 10 bar.

F.5.32
Tho lun chc nng ca van chia lu lng loi con trt m t hnh 5.66 v 5.67.

Trang 115

H thng bao gm hai xi lanh i xng lp t song song nhau. Th tch hai xi lanh c th c
ng b ha trong sut hnh trnh i. V vy, mt van chia lu lng c ci t. Van chia lu
lng dng chia dng chy t bm u nhau cho hai nhnh ln hai xi lanh. ng du vo
phn gia ca con trt, ri qua vng thu hp AA v AB n hai xi lanh A v B. Nu hai xi lanh
nng ti bng nhau, th hai bn s i xng, lc cn 2 bn bng nhau v con trt nm v tr
chnh gia. Ngc li, nu gi s FA tng, chnh p (PP PA) nh hn so vi (PB PB), lu lng
A ln hn. Con trt di chuyn sang tri, tng th tch bung tit lu AA, gim th tch bung AB.
Trong trng hp ny, lc cn qua P-A gim v qua P-B tng. V vy, Lng tng ti ca mt
bn c b bi lng gim lc cn ca n v lng tng lc cn ca pha cn li. Trong trng
thi cn bng, lu lng bng nhau t c.
Cu trc thng mi ca van chia lu lng loi con trt c th hin trong hnh 5.67. Van
bao gm cc b phn chnh l v (1), con trt iu khin (2), v 3 l xo (3). Dng chy qua P

c chia thnh 2 dng c lu lng bng nhau. L xo trung tm cng nh p lc gi cho con
trt iu khin v tr gia. Bt k s mt cn bng no v lu lng t 2 cng ra A v B u
gy ra chnh p. Kt qu l chnh p gy chuyn v con trt tit lu nhnh lu lng tng ln
v m ca t do nhnh cn li. Nh vy, trng thi cn bng, lu lng qua 2 cng x l bng
nhau.
F.5.33
Tc ca xi lanh thy lc c iu khin bi phng tin l mt chui van iu khin lu
lng c b p.
Cho bit
Bm:
Van iu khin trc tip

Trang 116

Van gii hn p sut

p sut gii hn ci t: 6 MPa
p sut ngng: 0

Xi lanh thy lc : ng knh nng: 60 mm

ng knh pittong: 25 mm
Khng c ng du r
Tnh:
Tn hao nng lng DCV
Tn hao nng lng FCV
Lu lng thc ca bm
F.5.34
Tc ca xylanh thu lc c iu khin bi mt loi van tit lu vi p sut c th thay i
c, nh trn hnh v. Cho trc:

Trang 117

Bm
= 25 3 /
= 100 /
= 0.95
= 0.93
= 1
Van iu hng
= 6 107
Van an ton
p sut ti hn = 6 MPa
p sut cho qua = 0 Pa
Xy lanh thu lc

= 2000

Lu lng cp vo xylanh lc y:

= 0.1 /
= 9000
ng knh piston = 60 mm
ng knh cn piston = 25 mm
Khng c r r ni b
Hy tnh
P1, P2, P3, Pp, Q1, Q2, Nng lng mt mt van
iu hng, van tit lu v lu lng thc ca
bm.
p sut vo xylanh P1
9000 + 2000 0.1
=
= .
0.062

0.062
3
4
= 1 = 0.1
= 2.83 10
= . /
4

Lu lng cp vo xylanh lc ko v:
0.062 0.0252
3
4
= 2 = 0.1
= 2.34 10
= . /
4

Cng sut cp vo xylanh l khng i nn:

32.54 16.96
1 1 = 2 2 =
= .
14.02
Ta c:
3 = 6 107 = 6 107 2 1 = 29.4 /
Do cng sut khng i nn:
Trang 118

 = 3 3 = 1 1 =
Ta c lu lng thc ca bm:

31.83 16.96
= .
29.4

3
= = 25 1000 0.95 = 23750
= . /

Do cng sut khng i nn:

18.36 29.4
= 3 3 =
= .
23.75
Nng lng mt mt qua van tit lu:
(29.4 23.75) 22.73
=
= .
600
Nng lng mt mt qua van iu hng:
(29.4 16.96) 18.36
=
= .
600
CHNG 6 SCH FLUID POWER ENGINEERING
F.6.1
Gii thch nguyn l hot ng v cc ng dng c th c ca cc loi bnh tch thy lc.
Tr li:
C 3 loi bnh tch thy lc chnh l : dng lc ca ti trng, dng lc l xo v tch kh.
- Bnh tch dng lc ca ti : loi ny tch tr nng lng di dng nng lng tim nng
trong khi lng ca pittng v ti. N c sc bng cch bm du vo bung pha di, ti v
pittong s c nng ln cao. S thay i p lc trong mch khi pittong di chuyn ln l khng
ng k, do n cp du p sut l hng s.
- Bnh tch dng lc l xo : loi ny tch tr nng lng di dng lc n
hi ca l xo, l xo c nn bng du bm vo bnh tch. Loi bnh tch ny cung cp du p
sut khc nhau, p sut cung cp gim theo gin ca l xo do sst gi m nng lng khi l
xo b gin ra. p lc phn phi s t l thun vi khi lng du trong bung du ca bnh tch.
Biu thc sau th hin s ph thuc ca p sut v s gin ra ca l xo

Trang 119

C 2 loi bnh tch dng lc ti v bnh tch dng lc l xo u khng c sdng rng ri
mc d chng d thit k v ch to trong h thng thng du xylanh thy lc tiu chun.
Do kh nng p ng thp, kch thc lm vic ln v hn ch lm vic.
Bnh tch tch kh : l loi c s dng rng ri nht m du c tch tr di p
lc kh ( thng l Nit). Khng kh c th c s dng tch kh trong trng hp s dng
du chng chy.Bnh tch tch kh c chia lm 4 lo i theo loi du-kh c s dng : loi
pittong, loi ti kh, loi c mng di chuy n ln xung v loi bnh tch khng cn tch dukh. Loi cui cng hot ng trong iu kin hn ch l du khng c php c hon
ton.Bnh tch tch kh bao gm mt thng thp c 2 bung : 1 cha du v 1 cha kh
nit.Bung cha kh bt buc c sc kh nit nn thng qua van kim tra sc. Qu trnh sc
c thc hin trong trong khi bnh tch hon ton khng cha du.
Trong qu trnh hot ng, du c bm vo khoang du, khi p sut du ln hn p sut kh
np, du i vo bnh tch, gim lng kh v tng p sut ca n ln. Trng thi cn bng l
khi p sut du bng vi p sut kh. Du c gi p sut cao di tc dng ca kh nn.
Phng trnh sau m t qu trnh nn kh:

Ty thuc vo loi ca qu trnh nn, gi tr ca s m n thay i trong khong 1-1,4. i vi qu

trnh ng nhit n = 1; qu trnh a hng 1 <n <1,4; v i vi mt qu trnh on nhit n = =
1,4.
F.6.2
Hy nh ngha v a ra cng thc tnh dung tch ca bnh tch p dng kh.
Tr li:

Trang 120

Bnh tch p bng kh l bnh tch p m trong du c lu tr di p sut ca mt kh,

thng l nit. i vi qu trnh a bin, dung tch ca bnh c tnh theo cng thc:

i vi qu trnh ng nhit, cng thc tng ng l:

F.6.3
Trnh by cu ti v nguyn l hot ng ca bnh tch p dng piston hnh 6.2
Tr li:
Cu to:
-

Mt biston c t gia mt xylanh ngn cch gia bung cha du v bung kh, ngoi
ra cn c ca vo ca du v van iu chnh kh ga, loi bnh tch p ny c kh nng nn
cao: P2 /P0.Ngoi ra du c th dich chuyn trong qu trnh hot ng t bi tn tht.
Bnh tch p dng biston c mt s nhc im sau:

- Khi lng biston v b mt tip xc lm gi m kh nng p ng ca bnh tch p

- Khe h b mt biston v xylanh lm r ri kh.V vy loi bnh tch p cn bo tr nhiu hn
cc loi khc.
Nguyn l hot ng:
- Khi du c a vo bnh tch p, th du s y biston tin qua phi, lm nn kh trong
bung kh, s ti ra mt p sut nht nh v s gia li p sut , khi p sut u vo st th
lng kh t t dn ra lm n inh p sut.
F.6.4
Gii thch cu to v hot ng ca bnh tch loi ti (hnh 6.3 n 6.5).
Tr li:

Trang 121

Trong loi bnh tch ny th 1 ti c s dng tch bit s co gin ca th tch kh v du.Ti
c gn cht trong mt thng thp bng van sc kh lu ha. N c th c g b v thay th
thng qua mt l hng trn bnh thp ni lp t van du. Ban u, ti kh c sc khi cng
du khng cha du. Ti kh c ko di cho n khi chm vo thnh bnh.Vt liu lm ti kh
chu c p lccao, nhng kh nng chu ng sut ct v bn ko rt thp. Do , ti kh c
bo v chng b n thng qua van kt ni cng du bng mt trong hai cch :
-

ng cc cng du bng mt tm thp hnh bn cu vi mt s lng ln cc l ng

knh nh cho php du chy qua t do. ng knh l l nh cc ng sut ct ca
du tc dng ln thnh ti kh nh hn gi tr cho php (hnh 6.3).
S dng van bo v hnh nm, van ny nh l ch ta pha di cho ti kh khi ti kh
c sc y (hnh 6.4 v 6.5).Khi du bm vo bnh tch c p sut ln hn p sut kh
trong ti th du s nn kh lm gim th tch ca ti kh. kn ca ti kh l hon ha
min l ti kh khng b h hng.

F.6.5
Gii thch cu to v hot ng ca bnh tch p loi mng.
Tr li:
Mng c kp gia thnh trong bnh cha, chc nng nh mt lp ngng gia cht lng v kh
trong bnh. Mng c th c hn (khng thay th c) hay sit bng c (thay th c). Cu
to in hnh ca loi tch p mng nh hnh v.

Cc giai on hot ng ca mng c gii thch di hnh v sau. Lu lng v mng khng
nn qu 40l/min trnh gy hi cho mng
F.6.6

Trang 122

Tho lun chi tit cc ng dng ca nng lng tch trong bnh tch p, v mch thy lc th hin
ng dung.
Tr li:
Trong cc h thng truyn ng thy lc i khi du cn c lu tr di dng nn cung cp
cho cc c cu chp hnh. Khng ging nh kh, lu cht khng th nn c t to p sut.
Thng thng, du s dng trong cc h thng thy lc c m-un n hi t 1-2 GPa, nh vy,
kh nng tch nng lng ca du rt km.
Hu ht cc bnh tch p c s dng gii quyt cc vn sau:
1. H tr vo lu lng ca bm cung cp cho h thng
2. Duy tr p sut cho xy lanh trong lc bm x ti hoc ngng hat ng
3. Cung cp nng lng d phng khi h thng b h hng
4. Gim sc v gim rung ng
Mch ng dng:

Trang 123

H thng dng bnh tch p b sung lu lng cho bm.. V p sut lm vic ti thiu l 140
bar nn du phi c nn vo bnh tch p c p sut cao hn, v vy van gii hn p sut ci
gi tr l 200 bar.
F.6.7
Ly mt biu thc tng nng lng c lu tr trong mt bnh tch thy lc, gi thit nn kh
ng nhit. Tm iu kin ti a nng lng c lu tr.
Tr li:
Nn kh ng nhit ta c phng trnh sau:

Vi P0

P0
. Do :
P2

Emax PV
2 0 / E.

F.6.8:
a ra cng thc nng lng c cha trong bnh tch p( gi s qu trnh l nn a bin). Tm
iu kin nng lng ny t gi tr ln nht.
Tr li:
Nng lng c cha ca qu trnh nn a bin:

V0 P01/ n
E
n

P2

1/ n

dP

P0

Nng lng ny t gi tr ln nht khi:

P0
n n /( n 1)
P2

F.6.9

Trang 124

Ly mt vi d v s hu ch ca nng lng lu tr trong bnh tch p. Gi gi gi trnh l ng

nhit, hay nu iu khin nng lng lu tr ln nht.
Tr li:

Cc h thng thy lc thng khng lm vic c nu bm khng hat ng.

Mt vi trng hp trong cng nghip my phi thc hin ht chu trnh m bo an
ton ngay c khi bm b h hng. Trong trng hp ny bnh tch p c dng lu tr
mt nng lng cung cp cho xy lanh lm vic n v tr an ton khi bm b h
hng.
- Khi ngun h thng b hng, bm ngng hat ng, cc cun dy Y1 v Y2 cng ngng
c cp ngun. Bnh tch p bm du trc tip n xy lanh thc hin vic ng ca.
Nu qu trnh nn kh l ng nhit th n = 1
-

Ta c:

Va V1 V2 V0 (

P0 P0
)
P1 P2

p sut np P0 phi nh hn p sut lm vic nh nht P1 m bo bnh tch p vn hnh ng

chc nng ca n. Nu iu ny khng c tha mn,kh p sut lm vic tr nn nh hn P0,
kh s gin n v lm y khng gian bn trong ti kh v bnh tch p s ngng hat ng. V
vy, p sut np cho bnh tch p c chn trong khang P0=(0,7 to 0,9)P1.
F.6.10
Ly mt biu thc tng nng lng c lu tr trong mt bnh tch thy lc, gi thit qu trnh
a hng. Tm iu kin ti a nng lng c lu tr.
Trang 125

Tr li:
Qu trnh a hng ta c phng trnh:

F.6.11
a ra cng thc nng lng hu ch c cha trong bnh tch p (gi s qu trnh l nn a
bin). Tm iu kin nng lng ny t gi tr ln nht.
Tr li:
Nng lng hu ch c cha ca qu trnh nn a bin:

Nng lng ny t gi tr ln nht khi:

F.6.12
Tho lun chi tit v ng dng bnh tch p trong vic bo v chng sc trong thy lc .
Tr li:
Bnh tch p c tc dng cung cp phn lu lng, tr v, to ra lc , c tc dng gim chn, t
va p, thit b lm vic vi tui th lu v bn hn.

Trang 126

F.6.13
Tho lun chi tit vic p dng cc bnh tch thy lc trong vic bo v chng li s gin n
nhit.
Tr li:
Trong qu trnh hot ng bnh thng ca mt h thng thy lc, mt s thit b truyn ng b
chn bi cc thit b thy lc hoc b phn cng tc. Khi kha vtr bng thy lc th mt lng
du s b kt li trong ng dn hoc xylanh. Nu lng du ny tng nhit ng k th p
sut du cng s tng ln, b qua sgin n v nhit ca ng dn v xylanh, ta c mi quan h
gia nhit v p sut du trong ng l :

H thng c th c bo v khi s gia tng p sut ny bng cch s dng mt van x hoc
bnh tch thy lc. Xt mt mt ct ngang c din tch A chu s tc ng ca nhit tng ln
T , th tch tng ln l Va = ALT, th tch ny cng l th tch yu cu bnh tch thy lc b
cho th tch tng ln do nhit.
F.6.14
Trnh by v ng dng ca bnh tch p trong vic b du r v hot ng ng p.
Tr li:
Bnh tch p c th dng duy tr mt p sut hng s trong m ch thy lc, b li lng lu
cht b r r khi hot ng, v d pit-tng. ng dng ny c th em li li ch v vic gi m
thiu cng tc bo tr cho h thng.

Trang 127

F.6.15
Tho lun chi tit v ng dng bnh tch p trong trong loxo thy lc.
Tr li:
Bnh tch p thy lc c th dng treo cc h thng trong lnh vc t, thay th cho cc
loxo thng thng

Bnh tch p c tc dng ging nh mt loxo, tch nng lng v x nng khi cn thit.
F.6.16
Mt bnh tch thy lc c lp t trong h thng thy lc chng li s gia tng p sut do
tng nhit . L y mt biu thc tnh kch thc ca bnh tch ny nu p lc tng P khi nhit
tng ln l T.
Tr li:

F.6.17
Trang 128

Tnh ton kch thc ca 1 b lu cht cn thit cung cp 5 lt du gia p sut 200 v 100
bar nu p np vo l 90bar (p d), gi s qu trnh l on nhit
Gii
V0

Va
1
n

P0 P0

P1 P2

1
n

91

1011

1
1,4

91

201

1
1,4

14l

F.6.18
Mt h thng thy lc hot ng vi chu k 50s. Lu lng c m t nh hnh v. p sut ln
nht l 160 bar. H thng s dng bm c lu lng ring c nh. Xc nh lu lng bm cn
thit trong cc trng hp:
a) Ch dng bm thy lc
b) Dng bnh tch, bit p sut ln nht cho php l 240 bar, tnh kch thc bnh tch

Gii
a) Lu lng ln nht l 0,4 (l/s). Vy lu lng cn ca bm cng l 0,4 (l/s)
b) Tng th tch du cn thit trong mt chu k:
Lu lng cn thit ca bm: 8 0,16(l / s)
50

Ta c bng sau:
Khong thi gian (s)
05
5 10
10 20
20 35

Th tch bm vo bnh tch

(l)
-0,2
0,8
-2,4
2,4
Trang 129

V0 (l)
-0,2
0,6
-1,8
0,6

35 45
45 50
Th tch hu dng ca bnh tch l:

-1,4
0,8

-0,8
0

Va 0,6 (1,8) 2,4(l )

Kch thc bnh tch (gi s qu trnh on nhit)
V0

Va
1
n

P0 P0

P1 P2

1
n

2, 4

145

161

1
1,4

145

241

1
1,4

10,33(l )

F.6.19
Tm tt chc nng ca cc b lc thy lc.
Tr li:
B lc thy lc dng hn ch s nhim bn ca du thy lc. Chng c dt
trn ng bm ht, dung phn phi du hoc l dung quay v h thng.
Cc b lc du c tc dng ch yu l kim sot s phn b kch thuc ca tp
cht trong du thy lc, gim s hao mn v ngn chn s tc nghn trong dung
ng bi cc cht gy nhim.
F.6.20.
Gii thch cu trc v hot dng ca cng tc thy lc trn hnh 6.27.
Tr li:
y l cng tc thy lc loi pit-tng, c th l thung ng hay thung m.
Trong hnh 6.27a cng tc c cu to bao gm v (1), cng tc micro (2), co cu
diu chnh (3), du gic mt (4), pit-tng (5) v l xo (6).Khi m p lc vut qu lc l xo, gic
mt dch chuyn v kch hot vo cng tc micro. Co cu (7) gip trnh cng tc ny di qu gii
hn.
hnh 6.27b, cng tc bao gm v (1), pit-tng (2), l xo (3), co cu diu chnh
(4), cng tc micro (5). Ban du cng tc ny tip xc vi p sut thp. p lc tc
dng vo pit-tng qua mt van tit luu (7). Pit-tng tc dng nguc vi l xo. ia
(6) chuyn di dch chuyn ca pit-tng v gii phng cng tc khi p sut dt gi
tr nht dnh.
F.6.21
1)
-

Bm thy lc c cc thng s sau:

Lu lng bm: Qp=0,4 l/s
p sut lm vic ln nht: Pmax=60 bar
p sut lm vic nh nht: Pmin=60 bar
Trang 130

- Hiu sut chung ca bm: T=0,9

H thng cn 0.8l du trong thi gian T1=0,1s. Gia 2 ln bm du c mt khong thi gian
T2=30s. Tnh kch thc ca bnh tch s dng v cng sut ln nht cn thit nu c v khng
c bnh tch
CHNG 7 SCH FLUID POWER ENGINEERING
F.7.1.
Hy tm tt chc nng, cu to, v vn hnh ca xilanh thy lc?
Tr li:
Chc nng: Xilanh thy lc l c cu chp hnh dng bin i th nng ca du thnh c
nng, thc hin chuyn ng thng.
Cu to:

Cu to ca xilanh tc ng kp c cn pittng mt pha

1.Thn; 2.Mt bch hng; 3.Mt bch hng; 4.Cn pittng; 5.Pittng; 6. trt; 7.Vng chn
du; 8.Vng m; 9.Tm ni; 10.Vng chn hnh; 11.Vng chn pittng; 12.ng gi; 13.Tm
dn hng; 14.Vng chn hnh; 15.ai c; 16.Vt vn; 17.ng ni.
Hnh trn l v d xilanh tc dng kp c cn pittng mt pha. Xilanh c cc b phn chnh l
thn (gi l xilanh), pittng, cn pittng v mt s vng lm kn.
Vn hnh:
+Xilanh tc dng n: Cht lng lm vic ch tc ng mt pha ca pittong v to nn chuyn
ng mt chiu. Chiu chuyn ng ngc li c thc hin nh l xo

Trang 131

+Xilanh tc dng kp: Cht lng lm vic tc ng vo hai pha ca pittong v to nn chuyn
ng hai chiu.

F.7.2
Tho lun v cc khc bit cc loi xy lanh.
Tr li:
1. xylanh tc ng n
Trang 132

Xylanh tc ng n l xylanh ch c cp du mt chiu, chiu cn li do tc dng

ca loxo hay tri trng
Kt cu xylanh tc ng n bao gm: piston, xy lanh, cn piston, b phn d n hng,
loxo phn hi

Xylanh tc dng kp l loi xylanh c cung cp du theo c hai hng tin v li.
Kt cu xylanh bao gm piston, cn piston, xylanh, trc, sau

Trang 133

3. Mt s loi xy lanh khc

a. Xy kanh mng: l loi xylanh tc ng n c c im piston c thay th bi m t
mng bng kim loi n hi hay tm kim loi mng, loi xylanh n y n gin, hnh
trnh lm vic ngn dng lm c cu kp

b. Xylanh hai tng: L loi xylanh tc ng n c c im nhiu ng tup c ng

knh khc nhay lng vo nhau nh m nng cao hnh trnh lm vic v gn hn khi ngh
Trang 134

F.7.3.
Gii thch vic tnh ton cong trong xilanh thy lc?
Tr li:
Ti trng ti a tc ng truc xi lanh thy lc khng c vt qu gii hn cong ca
trc. Cn phi tnh ton trc khng b cong. Ti trng ti a c tnh nh sau:
2
=
g theo Euler
. 2
2 (335 0,62 )
=
g
4
4
=
64

=4
= /

Chiu di ngm t do, LK tra theo bng :

Trang 135

F.7.4.
Tho lun v cc cu to khc nhau ca xi lanh thy lc, cho cc chng trnh cn thit.
Tr li:
Cc xi lanh thy lc c phn thnh cc loi sau y: tc ng n, tc ng
kp, song song, ba v tr v ng lng.
Xylanh tc ng n: c iu khin bng thy lc theo mt hng,
hng cn li c iu khin bi lc bn ngoi hoc mt l xo c lp bn
trong.

Trang 136

 Xylanh tc ng kp: c iu khin bng thy lc theo c 2 hng ca chuyn

ng.

Xylanh song song : cho p lc gp i so vi xy lanh c cng ng knh pittng.

Trang 137

 Xylanh ba v tr: mt s b phn vn hnh c 3 trng thi hot ng. Trong trng
hp ny, xylanh tc dng kp bnh thng khng yu cu chc nng ki m sot.
Xylanh c 2 pittong v cn pittong ring bit. Ba v tr thu c bng cch iu p
bung xylanh.

Xylanh vi cc yu t kha c kh: cc v tr kha ca xylanh thy lc c th

c thc hin bng thy lc hoc c kh. i vi cc v tr kha thy lc th cc
van kim tra n hoc i c s dng. Yu t kha c kh gi pittong
xylanh v tr yu cu ca bt k khi lng ti no. i khi, c kha thy lc v
c kh c s dng. Kha c kh c lp t ti m t trong hai hoc c hai bn
ca xylanh.

Trang 138

 Xylanh ng lng c s dng trong thit b cng nghip v thit b di ng ca

h thng thy lc. Xylanh ng lng cho mt chu k lm vic di vi khng gian
lp t tng i nh.

F.7.5
Trnh by cch tnh ton hnh trnh xilanh?
Trang 139

Tr li:
di ti thiu ca xi lanh thy lc hnh 7.9 bao gm cc khong sau y:

L = L4 + di iu chnh + khong cch c nh

L = 2L1 + L2 + L3 + L4 + L5 + L6 + L7 +L8
Chiu di gia cc trung tm bulong c th gim nu cc xi lanh gn lin vi
ngng trc.
F.7.6
Trnh by cc phng php c nh xy lanh.
Tr li:
C nh bng tai hay mc ch U C th kt hp trt hay bi tai u xy lanh.

C nh bng ngng trc

Phng php ny cho php xy lanh quanh quanh trc.

Trang 140

C nh bng mp
Dng c nh xy lanh theo phng thng ng.

C nh bng chn xy lanh

S dng cc c c nh chng li lc ct.

Trang 141

F.7.7
Gii thch ngn gn cu trc v vn hnh ca b truyn quay?
Tr li:
+B truyn thanh rng-bnh rng:
Trong thit k ny, phn trung tm ca cc piston c hnh thnh vo mt thanh rng. Chuyn
ng thng ca piston c chuyn thnh chuyn ng quay ca bnh rng. Xoay gc ln n
360 v ln hn ty thuc vo t l chiu di pistong v xilanh (xem hnh. 7.24).

+B truyn quay nh 2 pittong song song:

Hai pittong di chuyn song song vi nhau, to nn s chnh p. p lc ny lm di chuyn trc
pittong v truyn momen ra ngoi. Loi ny ch quay c mt gc nh hn 100o

Trang 142

F.7.8
Tho lun ngn ngn chc nng ca ng c thy lc, v a ra biu thc tnh
theo l thuyt v thc t.
Tr li:
ng c thy lc c chc nng bin i chuyn nng lng thy lc thnh c nng di dng
quay
ng c thy lc c cng sut ln, n nh, c dng nhiu cc thit b c cng sut ln
Lu lng cung cp theo l thuyt: nmDm

Momen to ra bi ng c theo l thuyt =
2

Cng sut theo l thuyt ca ng c QmPm

Nhng thc t th hiu sut c v hiu sut th tch khng bng 1 nn ta c cc cng thc tnh
thc t phi thm hiu sut th tch v hiu sut c
Lu lng thc t =

rong l hiu sut th tch ca ng c

F.7.9
Gii thch cu to v vn hnh ca moto thy lc dng trc khuu?
Tr li:
Cc ng c thy lc truyn p lc u vo to mt m-men xon tng ng. Tc du
chy u vo xc nh tc ng c. Hnh 7.27 cho thy mt trc khuu ng c piston. p
lc du chy thng qua mt trong cc l trn tm cng (A) vi cc l khoan hnh tr (B). Cc
piston lin kt vi cc cng u vo to p lc. Cc p lc tc ng ln piston c truyn ti
cc m t bch a, c gn vi cc trc (C). Cc trc ny s truyn mt m-men xon
lm ng c hot ng.
Trang 143

F.7.10
Gii thch vic cu to v hot ng ca cc mt thy lc a swash.

Tr li:
Cht lng c a t cc h thng thy lc vi ng c thy lc. p lc v ng quay v
c kt ni vi hai cng hnh thn trn t m cng c nh (C). Trong trng hp ca ng c
chn pittong , bn hoc nm xylanh c kt ni vi ca kim sot hnh thn pha bn p lc
. Cc xylanh cn li c kt ni vi ng tr li thng qua ca m khc. Tm swash (E)
khng quay. Bng cch iu p piston (A), du i xung tm swash v xoay khi xylanh (B).
Cc khi xylanh v pittong lun phin lm quay trc ( F). Cc lc p sut to ra m-men
Trang 144

xon khi xylanh ti trc ng c. Tc dng chy cp vo ng c xc nh tc u ra

ca trc. p lc do pittong to ra tc dng ln a quay ti v tr (D) . Cc ming m piston c
vng bi thy tnh lm gim ma st v mi mn tng tui th ca ng c.Pittong c cung
cp lu cht t cc my bm v do y chng li b mt dc. Pittong trt xung dc
b mt, v do y cc khi xylanh v trc cng vi n.
F.7.11
Gii thch cu trc v vn hnh ca moto cnh gt (Hnh 7.29)
Tr li:

Vic ch to cc motor cnh gt tng t nh cc bm cnh gt. Cu to in hnh ca mt

ng c cnh gt c th hin trong hnh 7.29. M-men xon to ra t tc ng ca p sut
cao ca du u vo trn cnh qut. Do cc cnh qut c nh vo momen ny v
truyn m-men xon vi ti trng bn ngoi. Cc cnh gt ra ngoi bi l xo v th chng tip
xc vi trc cam im bt u vn hnh. Trong sut qu trnh ng c vn hnh, tt c p
lc h tr lc l xo m bo kn yu cu.

F.7.12
Mt h thng nng ti thy lc c cc thng s sau (hnh v):
Bm: bm pit-tng hng trc, ng knh pit-tng d=8mm, ng knh bc 3cm, gc nghin
a ban u 20o, hiu sut c 0,9, hiu sut chung 0,81, s lng pit-tng l 7, tc quay ca
bm 3000rpm.
Van an ton: gi tr t ban u l 10MPa.
Xy lanh thy lc: xy lanh l tng, ti l hng s 60kN, ng knh pit-tng v cn trc l 10cm
v 7cm.
Van mt chiu: khng gy mt mt p sut.
Trang 145

Van tit lu: cnh bn vi din tch mt ct 3cm2.

Du thy lc: khi lng ring 850kg/m3.
a) Gii thch tnh nng ca h thng.
b) Tnh vn tc pit-tng v cng sut bm hot ng ti mi v tr ca van phn phi. B qua
tht thot trn ng ng v van phn phi.

Tr li:
a) H thng dng nng ti bng mt xy lanh thy lc. Khi h ti th tc c iu phi
qua van tit lu nm gim tc trnh gy h hi. Hai ch c chuyn i thng qua van
phn phi.
b) Lu lng ring ca bm:

d 2 7.3
Dp = x.A.DT.tan =7.
.
.tan200 =8,56 ml/rev
4

Lu lng thc qua bm :

Qp = v .D p .n p

0.81
.8,56.103.3000 23,112 (l/p)
0.9

Trng hp nng ti :
Vn tc piston :

Q
23,112

2,94m / min
A .0,12 / 4

p sut pha mt xylanh :

Trang 146

d 2
P = F/A = F/
= 76,39 bar
4
Cng sut cung cp cho bm :

PQ
76,39.23,112

3, 633kw
600.O
600.0,81

Trng hp h ti :
p sut pha mt vnh khuyn P1 = 10Mpa = 100 bar .
Phng trnh cn bng lc :
P1.(A-a) + F = P2 .A suy ra P2 = 127 bar
Lu lng qua van tit lu :
QT = Cd.A0. 2( P1 P2) / = 0,61.3.10-6. 2(127.105 0) / 850 = 18,98 l/p
Vn tc xylanh i xung : V = Q =2.42m/p
A

Suy ra lu lng n mt xylanh : Q = v.(A-a) =9,69 l/p

PQ
100.9, 69

2kw
Cng sut cung cp cho bm :
600.0 600.0,81
F.7.13

Cho h thng nh hnh v. Tnh p sut thot ca bm v p sut chnh lch khi qua bm an
ton.
Bit:
Bm: vn tc n = 1000 vng/pht., hiu sut th tch 0,95; lu lng ring
8 cm3/vng.
Van an ton: Pr = 22,5 Mpa . Qr = K(Pp Pr) trong K= 10-13.
Tit lu: tit din a = 1 mm2. Qm = 0,029.a. 1
Mo tor: Dm = 80 cm3/vng . hiu sut tng= 0,68. hiu sut th tch= 0,93 .
T = 200Nm
Gii:
Trang 147

Lu lng bm u ra ca bm:
Qp = Dp.n.v = 8.10-6 .1000.0,95 = 7,6.10-3 ( m3/pht)
i vi ng c ta c : P1 =

0 : .

2.200

0,68:0,93.80.106

= 248,4 ( bar)

Ta c : Qm = 0,029.10-6 248,4. 105

Qr = 10-13.(Pp 225.105).
Mt khc: Qp = Qr + Qm
7,6.10-3 = 0,029.10-6 248,4. 105 + 10-13.(Pp 225.105).
Gii phng trnh c Pp = 35,16 Mpa = 351,6 (bar)
S chnh p sut khi qua van an ton: Pp Pr = 351,6 225 = 126,6 (bar)
F.7.14
Mt my p thy lc 50kN dng p v p chi tit. xy lanh kp tc dng lc kep 4kN, xy lanh
p c hnh trnh 30cm v vn tc ti hn l 8cm/s. thit k mch thy lc, tnh ton s b v chn
cc thnh phn thy lc. tnh li s khc bit ca h thng dc chn.
Cho cc gi tr hp l cho cc d liu cn thiu
Gii:

Mch thu lc c thit

k nh hnh v:
Chn s b p sut khi
kp phi l 20bar
Ta c ng xylanh cn
thit c lc p l 4kN
l
d1

4.F

4.4.103
0, 0505 m = 50,05mm
.20.105

Tra bng ng knh chun ca xylanh ta chn ng knh ca xylanh 50mm v ng knh cn
20mm
Trang 148

Khi lc kp l Fk PS 20.105.

.502
4.109

3,93 kN

Chn p sut khi khi p l 100bar

Ta c ng kh xylanh cn thit p l
d2

4.F

4.40.103
0, 07136 m = 71,36mm
.100.105

Tra bng ng khnh tiu chun ca xylanh ta chn ng knh xylanh l 80mm v ng knh
cn l 25mm
2
5 .80
50,3 kN
Khi lc nhn l: Fn PS 100.10 .
4.109
Vy kh ta tin hnh ci t van tun t p sut l 1,3.20 = 26bar, v ci t van an n inh
p sut ca mch (khng c th hin trn hnh) l 1,3.100 = 130bar
Ta c kh vn tc ti hn ca xylanh p l 8cm/s, vy ta cn c lu lng cung cp cho h thng
l
.8 2
Q vS 8.
402,12 ml/s = 24,12 l/pht
4
Vy lu lng cn thit m bm cung cp l 24,12 l/pht thc t th cn cung cp lu lng tng
thm 10% vy cn cung cp lu lng thc l 26,5
Ta thng c ng c in c s vng quay l 1440vong/pht l loi ph bin v d mua nn ta
chon s vng quay ca bm l 1440 vng.pht.
M theo bng cc loi bm (trang 45 power hydraulics) ng c quay tc 1500 vng.pht
Vy ta c lu lonwjg bm quay tc 1500 vng l
1500
26,5.
27,6 l/pht
1440
Vy tra bng ta chn loi bm 1PL060 c lu lng khi quay 1500 vng l 28,1 l/pht
Vy lu lng thc t bm cung cp 1440 vng/pht l
1440
28,1.
27,3 l/pht
1500
CHNG 8 SCH FLUID POWER ENGINEERING
F.8.1
V s chc nng ca mt thit b truyn ng servo thy lc v gii thch n chc nng.

Trang 149

Khi dch cc ng (2)sang bn phi mt khong z (xem hnh. 8,1), ng van kt ni cc

ng dy cao p (P) vi piston bung tri (B). Du Chy t ng dy cao p ti bung ny,
tng p lc, PB. Cc bung piston bn phi (A) c kt ni ng thi vi cc dng ngc (T).
p lc, P A , Gim s chnh lch p sut (PB-PA) iu khin piston (6) bn phi. S khc bit
p sut trong khoang piston to ra mt lc lng bng vi lc ti. Cc dng chy n bung xi
lanh v piston c dng li.
F.8.2
V mt s ca mt HSA vi thng tin phn hi c hc, gii thch chc nng ca n.

Trang 150

HAS c th c m t bi mt hm truyn ch khi m hnh ton hc ca n l tuyn tnh,

vi iu kin ban u l khng . V vy, cn thit thc hin mt qu trnh tuyn tnh gi nh
n gin ha sau cc gi nh v xem xt rng cc HSA c kch thch bi nhiu lon nh:
1.
2.
3.
4.
5.

Cc DCV c kt ni i xng.
Spool ca DCV l l tng
S r r ng van l khng ng k v lu tc u vo v tr li xylanh l bng nhau.
Cc p lc tr li l: Pt = 0.
Cc piston ban u gia ca xylanh

Trang 151

F.8.3
Kt lun 1 hm s ton hc ca b dn ng servo
thy lc minh hoc nh hnh 8.1, trnh by hot
ng ca n v sau
a. Tho lun c tnh ca HAS
b. Tho lun nh hng ca r r bn trong
ca HAS khi hot ng
c. Tho lun nh hng ca h s ti khi HAS
hot ng, vi cc thng s i km
=1 mm
Cd =0.611
=867 kg/m3
Ps =15 MPa
Ap =20 cm2
m= 6 kg
Vo =120 cm3
Pt =0
fv =2000 Ns/m
B= 1.5 109 Pa
Re =1018 Pa s/m3 Ri =1012 Pa s/m5 kL =1.5 105 N/m
Gii
a/ Khi di di li (2) sang bn phi bng mt khong cch z (xem hnh. 8.1), van s kt ni ng
du vo (P) vi bung piston bn tri (B). Chy du t P n bung ny, lm tng p sut ti B.
Cng lc bung piston bn phi (A) c kt ni vi dng tr li (T). p lc ti A gim v
chnh lch p sut (PB - PA) hot ng gi piston (6) bn phi.V an iu khin hng (4)
gn lin vi thanh piston v chng chuyn ng cng nhau. S chuyn di ny gy ra lm tit
lu trong vic m khong cch van li, tc dng chy u vo, v tc piston. Cui cng,
khi tng s dch chuyn piston bng ca li, cc cng van li gn nh khp kn. S khc bit p
sut trong khoang piston to ra mt lc tng ng vi lc ti. Cc dng cht lng vo bung
xi lanh ngng chy v piston c dng li.
b/ Tc dng chy r r l t l thun vi p lc, tc dng chy r r c a ra bi cng
thc sau y:
Qi = (PA - PB)/Ri
Q eA = PA /Re
QeB = PB /R e
Trong
Ap = din tch piston, m2
Qe = tc dng chy r r bn ngoi, m3/s
Qi = tc dng chy r r bn trong, m3/s
Re = Chng r r bn ngoi, Pa.s/m3
Ri = Chng r r bn trong, Pa.s/m3
Vo = Na th tch cc xi lanh, m3
F.8.4
Trang 152

Tho lun chi tit cc c tnh dng chy ca cc thit b truyn ng van iu khin, ly c
cc mi quan h cn thit.
Trong 1 trng hp ca HSA, lu lng ring ti a ca ng ca DCV, lin quan n
thn van, c gii hn bi v tr c hc b gii hn, thng trong vng 1 mm. Khi lu lng
ring ln hn l cn thit,cc thanh iu khin tip tc c di di bng cch p dng cc cn
lc lng, cho n khi piston t n v tr yu cu. Trong giai on ny, cc van ng m hon
ton, cc ng lin tc di di. Do , cn thit nghin cu hot ng ca h thng nhng
iu kin ny.
F.8.5
Trnh by (v kt cu , k hiu , nguyn l lm vic , thng s k thut) v nhng van sau:
a) iu khin p sut gin tip
b) Cn bng
c) Qua tm
d) Tun t
e) iu khin hng
f) Prefill
Tr Li :
a) Van iu khin p sut gin tip
b) Van cn bng

Trang 153

Khi dng chy i vo T,p lc nh tc ng vo Van 1 chiu lm n lui v v Dng du c

thng qua P ln h thng.
Khi dng chy i vo P,Van 1 chiu b g kn li,p sut tc ng ln din tch hnh vnh
khn ca con trt tng dn n khi p lc ny ln hn gi tr p lc ca l xo, Con trt b
y lui v v du thng qua T.
S p dng .

Trang 154

Bm hot ng, nng ti ln ta tc ng vo cung B thay i v tr ca van iu khin

hng m ta mong mun. Du c bm ln n van 1 chiu ca Van cn bng n tc ng
vi piston nng vt ln. Khi vt c nng ln n v tr mong mun, ta ngng bm, lc ny
piston b trng lc ca vt th tc dng ln, lm cho n c xu hng i xung, p lc du
bung di ca xi lanh tng ln tc ng vo van iu chnh p sut ca Van cn bng. Vi
vic thc hin co t gi tr p sut cho van ln hn p sut m ti gy ca vo van lm cho
van vn gic trng thi ngt dng Ti c gi v tr mong mun.Khi mun h ti
xung, ta tc ng vo cun A chn v tr ca can iu khin hng, lc ny du cp ln
pha trn ca piston tc ng cng vi trng lc lm tng p sut tc ng vo Van iu chnh
p sut ca Van cn bng, p dn tng ln n khi vt qu gii hn ci t ban u, ti s i
xung.

Nguyn l hot ng:

Tng t nh Van cn nhng van xuyn tm c thm ng du iu khin X pilot,Khi X
pilot c tn hiu iu khin th lp tc Con i chy ln y Con trt chnh lui v v du c
thng. Ta thy rng din tch chu tc ng ca p sut dng iu khin ca con t l khc ln
nn ch cn mt p kh nh ta c th thc hin vic thng dng.
ng dung ca van xuyn tm.
Trang 155

Trong thc t Van xuyn tm c s dng vi mc ch tng t van cn bng. Nhng i

vi Van cn bng c trnh by phn trn,mun hn ti xung ta cn bm du vo phn
trn xylanh tc ng ln pha trn piston,nh th ta cn cp ln p sut kh ln c th
a vt i xung. gim bt p sut ny dn n tit kim nng lng chy bm,Ta
nh vo ng iu khin cu Van xuyn tm,ch cn cp vo X pilot ny mt p nh l ta
c th h c ti xung.

Mt s dng van qua tm

Trang 156

d) Van tun t
d.1) Van tun t thng ng vi van mt chiu o ngc tch ri
Kt cu:

Trang 157

Kt cu van tun t ny gm 2 phn chnh l van gii hn p sut v van mt chiu tch ri
nhau. Cc b phn ca van c k hiu trn hnh 1.1. Trong : drain line l ng du r
t bung l xo, spring l l xo chnh ca van gii h n p sut, main spool l con trt
chnh ca van gii hn, check valve l van mt chiu mc ngc li, A l nm iu chnh lc
gi ca l xo hay ci t p sut qua van.

Nguyn l lm vic: Cht lng i vo cng IN ca van tun t (hnh 1.1), p sut cht
lng gy ra lc tc dng ln mt vnh khn a. Khi p sut tng dn ln n mc ci t
ca l xo (spring) th lc ny s thng lc gi ca l xo v cht lng i ra cng OUT hay
Trang 158

i t A n B trn hnh 1.2. p sut ci t c th thay i c nh thay i nm

xoay A hnh 1.1. Cht lng chy theo chiu ngc li bng van mt chiu (check
valve) hnh 1.1 v van mt chiu ny c tch ri vi van iu khin p sut trn.
V nh vy cht lng s i t B qua A qua van mt chiu hnh 1.2. Tuy nhin, van tun
t ny s dng van gii hn p sut l van trc tip nn p sut lm vic nh, lm
vic p sut ln hn ngi ta s dng van tun t kickdown
d.2) Van tun t kickdown

Kt cu van nh hnh 1.3 trong : main jet l ng iu khin chnh, control spring l
l xo iu khin, kickdown jet l ng thot p ra cng OUT khi main spool m hon
ton, drain l ng du r v b, main spool l con trt chnh, light spring l l xo
nh v control relief poppet l con trt iu khin gii hn.
Hot ng: Lc p sut cha ln cht lng chy qua main jet v in y bn trong van.
p sut 2 bn main spool bng nhau nn n c gi bi light spring. Khi p sut
tng ln ln hn p sut ci t ca main spring th control relief poppet dch chuyn v
pha bn tri, cht lng c thng ra b qua ng drain. Lc ny, p sut bn tri main
spool gim xung trong khi p sut bn ph i khng i. S chnh p ny thng lc ca
light spring lm cho main spool dch qua phi, thng IN v OUT. ng kickdown
cng thng ra b lm gim p sut ca phi bn tri main spool.
Thng s k thut ca van nh sau:
+ p sut lm vic ln nht (Max Operating Pressure Mpa (PSI))
+ Lu lng lm vic ln nht L/Min (Max. Flow L/min (U.S.GPM))
Trang 159

+ Lu lng dng chy t do (qua van mt chiu) (Free Flow L/min

(U.S.GPM))
+ rng ca p sut iu chnh (Pres. Adj. Range MPa (PSI))
+ Kch c van (Valve Size)
+ Chun thit k (Design Standard)
e) Van iu khin hng
Kt cu van

Kt cu van nh hnh 3.1, trong , cc ng vo/ra l P,T,A,B; Spring l l xo cn

bng, Lead wire l ng than dung cp in vo cun dy iu khi n
(solenoid), con trt chnh
K hiu van

Trang 160

 Nguyn l hot ng Trn hnh 3.1, trng thi bnh thng (tc trng thi gia
hnh 3.2) ng P v T tch ri ng A v B bi kt cu con trt chnh spool v s gi
cn bng ca l xo (spring). Khi cun dy solenoid bn phi kch hot y con trt
chnh ch y v bn spool chy v bn tri, tc th ng P thng ng A, v ng T
thng ng B (trn hnh 3.2 l trng thi tri kch hot). Nu solenoid ngng kch th
spool li tr v chnh gia tr li trng thi ban u. Tng t khi solenoid bn tri
kch, lc ny P thng B v T thng A (ng T chung cho c 2 trng thi) (trn hnh
3.2 trng thi phi hot ng).
Thng s k thut ca van
- Lu lng qua van ln nht (Max. FlowL/min (U.S.GPM))
- p sut ln nht tc dng ln van (Max. Operating Pressure MPa (PSI))
- p sut ng du v b ( ng T) (Max. Tank-Line Back Pressure MPa
(PSI))
- Tn s thay i trang thi (Max. Changeover Frequency min1 (Cycles/min))
- Khi lng (Approx. Mass kg (lbs.))
- Thng s k thut ca cun dy solenoid nh bng bn di

Trang 161

f) Van prefill
Kt cu van prefill

Trang 162

Kt cu van trnh by nh trong hnh 2.1 trong 1 l l xo iu khin, 2 l con

trt iu khin, 3 l l xo chnh v 4 l con trt chnh.
K hiu van prefill

Trang 163

Trong k hiu trn, P l ng vo, T l ng ra v X l ng iu khin.

Nguyn l lm vic Trn hnh 2.1, ng P l ng vo ca lu cht, ng T l ng ra.
trng thi bnh thng, ng P ng v l xo chnh 3 y con trt chnh 4 kha
kn ng vo li. Van ny thuc li thng ng. Ngc li, khi ng X c lu cht
gy p sut, do con trt iu khin 2 c tit din ln nn ch cn p sut nh
cng to ra lc ln y con trt iu khin 2 chy xung chm con trt
chnh 4 v y con trt chnh 4 m ra, thng ng P v ng T. Trn hnh 2.2, khi
c tn hiu i u khin t ng X, th ng P v T thng nhau.
Thng s k thut ca van prefill
- C (size)
- Lu lng qua ln nht (Max.flow L/min)
- p sut tc dng ln nht (Max.pressure MPa)
- p sut iu khin (Cracking pressure MPa)
- Khi lng (Weight Kg)
Cu 6: Gii thch m hnh m phng h thng thy lc c s dng van servo
(Symhydraulics Hydraulics system with servo valve)
Tr Li:

Trang 164

V d ny ni v mt dng ca van servo 2 trng thi 4 ca 3 v tr trong giai on hot ng v

mt b khuch i ci m - vi phun (flapper-nozzle) giai on iu khin. Ci m (flapper)
c ni vi v ca ng c quay m sinh ra lc tc ng l tng. Ba ca van servo c
sp xp nh mt h thng con ring rtrong m hnh van servo. Van servo trong v d trn c
mt l xo phn hi trung m gia ci m (flapper) v con trt ca van chnh. xem hot
ng ca van, trc lc thy lc trn tt c 4 con trt c kt hp trong mt khi Spool Orifice
Hydraulic Force. Van servo iu khin mt xilanh tc ng kp trong ng dng vng lp h.
F.8.6
Tho lun chi tit v c tnh cng sut ca thit b truyn ng van iu khin, rt ra cc mi
lin h cn thit.
Gii
Cc c tnh cng sut ca thit b truyn ng van iu khin m t quan h gia cng sut u
ra, s dch chuyn ca ng trt v p lc ti. Cng sut u ra c a ra theo cng thc:
Q
N FL .v PL AP
PLQ
AP
Hay N Cd xPL

PS PL

PL l 0 hay PL PS
v p lc ti PL trong khong 0 PL PS . Cng sut ti a l:

Cng sut u ra s khng c khi mt trong hai yu t

Cng sut ti a ti

x xmax

N
0
PL

Trang 165

hay

Cd x
T , PL

1
2
1
Cd xPL PS PL 0
2

2
2
PS , P
3
3

N max
Ta c, N

PS PL

2
3 3

Cd xmax PS

PS

N
2

xP 1 P
N max 3 3

CHNG 9 SCH FLUID POWER ENGINEERING

F.9.1
Tho lun ngn gn vic xy ng v hot ng ca in t ng c momen xon ?

Tr li:
i vi ng c in t cc nam chm vnh
cu c t i xng vi cc khe h trong
khng kh ,khi phn ng v tr trung lp
,bn khe h c kch thc bng nhau.Do
cc phn c kh phn mnh lm tng cc
trn v di bng nhau.To iu kin
momen xon khng i .Cc mo men xon
l qu nh so vi chiu di phn ng vi
khng kh. Phn ng dduocj sn xut t vt
liu st t nn lm hiu qu tr t
F.9.2
Gii thit chc nng ca 1 giai on SERVOVALUE

Trang 166

Tr li
p lc kim sot cu vo Ps c gim thng qua l N1 v N2 vi phun.S dch chuyn ca
tm m dch chuyn s thy i ca 2 vi phun .Cc chuyn ng ca m phun phi lm tang
din tch cc vi phun v bn di lm gim din tch vi phun .S khc bit p sut P2-P1 t l
thun vi s dich chuyn ca vi phun
F.9.3
Tho lun vic xy dng v thc hin cc m van khuyt i thy lc

Tr li:
Hnh trn cho thy s thy i p sut nh u vo ca van.Nhng nh hng ca s tr t v
bo ha cng tc ng r rang .Khi dich chuyn Xf th gy ra s thy i p sut .p sut ln
hn th Xf s dch chuyn v
Trang 167

F.9.4
Gi thit chc ng ca SERVOVALUE vi
mt m phn hi c kh

Tr li:
Giai on u tin ca SERVOVALUE gm mt ng c momen xon v mt m phun van
i .
Giai on th hai gm mt ng thy lc iu khin bi s kahcs bit v p lc c ddieuf
khin bi cc m van
Cc thng tin phn hi giu hai giai on c thc hin theo ng dy phn hi gn vi ci
m mt u v tham gia vo mt ng rnh trong ng i din vi n.
Khi chng dichf chuyn nh vy th momen xon bng vi momen xon trung ha.Trn thc t
cc m di di ra cc v tr cn bng ca n
F.9.5
Gii tht cc chc nng ca van hai giai on thy lc in vi m khuyt i v phn hi in

Trang 168

Tr li:
Nh trn hnh ta thy mt h thng van thy lc din vi hai giai on thong tin phn hi ddienj
nm giai on th 2 .Cc ng 9 cng vi b li 11 chuyn i v tr np 12.
Cc ch li trong v tr cun dy c u d .Bng cch so snh cc tnh hiu phn hi vi lch
gi tr tnh hiu bt k lch no cng c pht hin . lch c a vo h thng gia on
u tin thong qua h thng iu khin in t .
iu ny lm cho m 3 dcichj chuyn gia cc vi phun phn lc 6.iu ny s tao ra mt s
khc bit t l vi cc thnh phn trong ng 10.Cc ng 9 c gn lin vi li 11 sau dich
chuyn n cc gi tr thc t khp vi gi tr lch .Cc gi tr u khin ln nu li bng khng
F.9.6
Gii thch chc nng ca van in thy lc 2 cng vi 1 van khuyt i v p kh phn hi

Tr li:

Trang 169

Trong van c p kh phn hi,trong c 1 l xo .Trng thi khng b kch thit ,trng thai cn
bng apsvaf gi v tr gia .Khi np c x l bi mt tnh hiu in to s lch p gia
khng t l thun vi tnh hiu .Cc np dich chuyn n khi p cn bng .L xo c c im
tuyn tnh trong phm vi dich chuyn nh .V vy hnh trnh ca np v tc t ln thun vi
du vo
F.9.7
Tho lun tnh hc v ng hc trng thi lm vic ca servovalve thu lc, lin kt vi mt s
mch phn hi ( 9.11 ti 9.18)

Trang 170

Trang 171

F.9.8
Trnh by cu to v nguyn l hot ng ca van tr lc kiu thu lc in t lp vi b
khuch i Jet Pipe (ng phun).

Trang 172

Tr li: y l mt trong nhng b khuch i thu lc kh ph bin. Van phun c khe h

tng i ln, do nhy khng cao.

Hnh 9.19
1. ng c, 2. Vi phun no, 3. B lc, 4. B nhn tn hiu, 5. Con trt, 6. Van trt, 7. L
xo phn hi
B khuch i Jet Pipe c quay bi ng c dn. Dng c p cao chy vo Jet Pipe v tc
ng vo b nhn tn hiu. Hai l c ng knh nh (Hnh 9.20) t cnh nhau b nhn tn
hiu cng kt ni vi con trt. V Jet Pipe t gia hai l ny nn s cn bng p sut vn
hnh mi bn ca con trt. Khi ng c dn lm cho Jet Pipe xoay quanh trc ca n, th vi
Trang 173

phun s tc ng nhiu hn n mt l v t hn i vi l cn li. iu ny to thnh s chnh

p qua con trt.

Yu cu:
-

Khong trng gia vi phun v b nhn tn hiu t nht bng 2 ln ng knh vi phun.
Hai l nhn tn hiu phi gn nhau nht c th.
Nu ng knh trong ca vi phun l hng s trn mt n v chiu di bng gi tr
ng knh vi phun th khi vi phun nm gia, p sut phi bng p sut ti.

Bm tr lc hai cp kiu thu lc in t chuyn i tn hiu in u vo vo con trt chnh

xc theo t l. Bao gm 2 giai on:
-

Giai on u vo van iu khin, bao gm c ng c dn, Jet Pipe v hai l nhn tn

hiu.
Giai on sau vo con trt v ng ni.

Dng lu cht c p cao c a qua b lc n Jet Pipe s dn hng cho dng chnh xc ca
lu cht vo hai l nhn tn hiu. Mi l c kt ni vi mt bn ca con trt giai on sau.
v tr trng, ni m khng c tn hiu kt ni vo ng c dn, vi phun c iu hng
chnh xc gia hai l tn hiu. Lc cn bng to ra bi p sut cn bng gi v tr con trt v
tr gia.
Khi Jet Pipe v phn cng ca ng c u quay quanh trc, lu cht phun ra c iu hng
qua mt trong hai l tn hiu. p sut chnh lch c to ra v i qua con trt hng i
din vi phun. (Hnh 9.21)

Trang 174

Hnh 9.21 Van vi ng vo hin ti

F.9.9
Gii thch vic xy dng v hot ng ca servo in thy lc kt hp vi b khuch i dng
ng ector
V nguyn tc, cc b khch i lm lch phun hot ng theo 1 cch tng t nh cc b
khuch i dng ng Jet. Van c trang b mt vi phun v thu c nh l. cc u phun cht
lng b lch v 1 pha so vi 2 u nhn nn lm cho dng b lch hng v s lch hng c
thay bng 1 ng c

CHNG 10 SCH FLUID POWER ENGINEERING

F.10.1:
V s ng c moment xon in t, gii thch chc nng ca n, v ly c mt biu thc
cho moment xon ca n.
Tr li: S :

Trang 175

-Bn
khe
h

khng kh to ra s ngng nhim t trong mch, cc t thng qua khe h khng kh c th tm

thy bng cch tc ng ca cc nam chm v dng in.

F.10.2: V s van m i cu my bay phn lc, gii thch chc nng v ly biu thc ton
hc.
Tr li:
S nh hnh v:

Van schematic of a
flapper l b khuch
lc. To ra p sut cao ng vi s dch chuyn ca m.
trng thi n nh, cc cng thc C1 v C2 ng.

Trang 176

double jet
i thu

F.10.3:
V s ca mt tng thu in, gii thch chc nng v ly cng thc ton hc.
Tr li:

Trang 177

F.10.4
V s v gii thch chc nng ca cng thc ton:

Tr li:
S nh hnh v:

Trang 178

F.10.5:
V s ca mt electrohydraulic servo actautor. Gii thch chc nng ca n v ly nhng m
hnh ton hc m t tnh v ng chc nng ca n:
Tr li:
S nh mch:

Trang 179

CHNG 11 SCH FLUID POWER ENGINEERING

F.11.1
Gii thch nguyn l hot ng ca h thng kh nn .
Tr li :
H thng kh nn l h thng nng lng s dng khng kh nn lm vic nh cho truyn cng
sut . Nguyn l vn hnh ging nh h thng thy lc. My nn khng kh bin i c nng
ca ng c thnh nng lng p lc ca khng kh nn. Bin i ny to iu kin thun li
truyn ng, ct gi, v kim sot nng lng. Sau khi nn, khng kh nn nn c chun b
dng. Chun b khng kh bao gm lc, lm lnh, chia tch nc, sy, v cng du bi trn
sng m. Khng kh nn l c tch tr a vo thng cha khng kh nn v truyn qua
Trang 180

ng truyn : ng v ng mm. Nng lng kh nn c kim sot bng cc van nh l p

lc, dng, v van iu khin hng. Sau , nng lng p lc c chuyn thnh c nng yu
cu bng ng c v xi lanh kh nn.
F.11.2
Dn ra biu thc cho mun khi ca khng kh mc p lc khc.
Tr li :

dP
dV / V

F.11.3
Dn ra biu thc cho nng lng lu tr a vo th tch ca khng kh nn.
Tr li :

EL

V0
B2

1 3
1
2
2
(
B

p
)(
p

p
)

( p p03 )

0
0
3
2

F.11.4
Tho lun chi tit tc dng ca tnh nn c khng kh trong chc nng ca h thng kh nn.
Tr li :
Tnh nn c lu cht l kh nng lu cht i th tch ca n v p sut khc nhau . N
c nh gi bng mun khi, B, hoc h s tnh nn c, : ( = 1 / B ). Mun khi c
nh r do mi quan h sau :

dP
dV / V

Trong : p : p sut cp vo
V : th tch lu cht
Trang 181

Du m th hin th tch gim khi p lc tng.

Kh ga thc s, nh lut i theo l c cng nhn cho quy trnh nn a hng :

pV n const
Vndp + npVn-1dV = 0

dp
np
dV

V th, mun khi ca khng kh nn bng :

B = np
Lc 10 MPa, khng kh c mun khi = 1.4 107 Ba, cho n = 1.4. Gi tr ny qu nh, so vi
ca cht lng ca h thng thy lc (Khi si = 1 n 2 GPa ). Do , khng kh, thm ch khi
nn p sut cao, c th nn c hn rt nhiu so vi cht lng ca h thng thy lc.

Tnh nn c ny cho php nng lng c tch tr. Nu xt l Vo th tch ca khng kh

p sut Po, c php gin n p, biu thc p sut thp cho gii phng nng lng trong quy
trnh m rng l suy ra nh sau :
V

Ea

pdV

V0

P0V0n PV n const
1/ n

P
V 0
P

V0

Suy ra :
P

P01/ n .V0
V
Ea
pdp
np
n 1
P0
F.11.5

Trang 182

n 1
nn1

n
P

P
0

Tho lun v nh hng ca nhit mi trng n hot ng ca h thng kh nn s dng

cc chai kh nn nh mt ngun nng lng.
Tr li :
S thay i p sut ca mt khi lng khng kh nn do nhit bin i l qu nh so vi cc
h thng thy lc. trong trng hp ca h thng thy lc, s thay i ca p lc (p = p2 - p1)
ca mt lng cht lng b nn ,module khi B, v gin n nhit h s , c cho bi biu
thc sau y:

P2 P1 T
Trong : T : chnh nhit
P1 : p sut ti trng thi 1
P2 : p sut ti trng thi 2
F.11.6
i ph vi nh hng ca mt khng kh trn cc hot ng ca h thng kh nn
Tr li :
Bo v chng sc thy lc, do qun tnh nh lc lng v nn cao khng kh.
Gim tng trng lng ca h thng.
Tc khng kh trong ng dy truyn ti l ln hn so vi cht lng cho s khc bit
p sut tng t. V vy, dng nh ng knh c th c s dng, dn n gim thm
trng lng h thng.
F.11.7
Gii thch nh hng ca nht trong qu trnh vn hnh h thng kh nn:
nht ca kh nn l rt nh so vi nht ca cht lng. nhit v p sut tiu
chun loi cht lng c h s nht ng hc = 2. 102 . Trong iu kin tng t, h s
nht ca kh l = 2. 105 , s ma st trn ng truyn ca kh l rt nh, iu ny lm
gim ng knh ng dn. mt khi cnh khc, kh c th r r nh nht, nguyn nhn chnh l
do nht v mt kh nh. V vy, rt kh r r trong h thng.
F.11.8
Pht biu ngn gn u v nhc im ca h thng kh nn:

Trang 183

u im: sch s, khng gy nhim, ngun cung cp c mi ni vi s lng khng

hn ch, vn tc lm vic cao (vn tc lm vic ca xylanh c th t c 1-2m/s)
Nhc im: khi lm vic phi lm sch, lc bi v tp cht, vn tc piston khng phi l
hng s. lc sinh ra b gii hn bi piston, khi thot kh sinh ra ting n.
F.11.9
V mch h thng kh nn n gin v gii thch chc nng tng b phn

Mch kh nn n gin, xylanh tc ng n lm vic khi nn, li v khi ngh

F.11.10
Gii thch s vn hnh ca van gim p loi thng v loi c ng gi.

Trang 184

+ Van gim p loi thng

1.
Cng vo
2.
Bung thot kh
3.
L xo
4.
L thot
5.
Thnh van
6.
Nm iu khin
7.
Piston
8.
ng kh ng ra
9.
Ng ra, ng gim p
10.
Thnh nm hnh nm
11.
Nm hnh nm
Nguyn l hot ng:
Van c nm hnh nm, nm ni vi ng vo (p cao) vi ng ra (p thp). Khi c p vo
van c th i qua nm hnh nm. khi p ra tng ln, nm s tc ng vo piston thng qua
ng kh iu khin (s 8) piston v nm s di chuyn ln thng lc l xo. Khi p sut t
gi tr yu cu, nm b y ln v kt thnh do dng kh s b ngng li. Nu c l do
no khin cho p sut ng ra tng ln, van loi ny khng th can thip c. lc ny cn
1 van an ton trn ng gam p
+ Vam gim p loi c ng gi
V mt cu to tng t loi van gim p thng nhng vi tr s 7 thay bng tm ngn
chu lc c khe h thot kh.
Nguyn l khot ng:
Tng t nh van gim p thng nhng c thm chc nng an ton. Van ny to ra p
sut gim yu v gii hn dng h p bng mt gi tr cao nht cho trc. Dng p gim u ra
tng ng vi lc l xo. Khi p ra t n gi tr yu, thnh chn hnh nm v thit b cp kh
nn ng ra ng li. Khi dng p h tng ln, lc tng p lm tm ngn di chuyn ln trn v
l thot kh khng cn g na. Bung thot kh thot ra lc ny thng vi kh bn ngoi qua l
thot kh v kh nn ng ra b x. p ra t n nh vi lc t l xo.
F.11.11
Trnh by chc nng my nn kh dng piston:
Cu to: my nn kh dng piston gm 1 piston, 1 u xylanh h, u kia y np. Trong
np c t ci van np 2, x piston chuyn ng qua li nh c ni vi thanh truyn, tay quay.
Nguyn l hot ng: kh piston i sang pha lm vic th tch bnh cha tng dn. p
sut gim, van np m ra, khng kh bn ngoi vn trong xylanh, thc hin qu trnh np kh.
Khi piston i sang tri, khng kh bn trong xylanh b nn li, p sut tng dn, van np ng,
n khi p sut tng hn sc cng l xo (van x), van t ng m, kh nn s qua van x theo

Trang 185

ng ng dn n bnh cha kh nn. Kt thc mt chu trnh lm vic, sau cc qua trnh
c lp li, c nh vy my nn kh hot ng cung cp kh nn.
F.11.12
Gii thch cu to v hot ng ca van phn phi dng trong th nghim 11.7 n 11.16

V d 11.7:
Khi p lc dng chy thng lc l xo c ci t th van m, dng chy thot ra lm p
sut gim.

V d 11.8:

Bnh thng du vo ca 1 thot ra ca 9. Khi p sut tng cao, s gy ra lc nng van

7 ln lm gim p sut.
V d 11.10:

Lc u van v tr A thng vi R dng du ln b kha li. Khi c tn hiu ln ng x

th P thng vi A, R b kha li.
y l van 3/2
V d 11.11:
Khi cha c tnh hiu X th A thng vi R, P thng vi B
Khi c tn hiu X th A thng vi P, B thng vi R
Van 5/2
V d 11.20:
Khi nhn nt 1 2 bn phi hoc bn tri th piston cng chy v pha trc, khi khng
nhn xylanh, piston tr v trng thi ban u.
V d 11.22, 11.21
Piston c y ln ti khi 2 nt nhn bn phi cng kch hot
V d 11.23 logic Not

Trang 186

Nt nhn c nhn th piston c li v

V d 11.24
n PB1 th xylanh tin
n PB2 th xylanh li
V d 11.35
Khi ng in th xylanh tin
Khi m in th xylanh li

Trang 187

Trang 188

Trang 189

F.11.13
Tho lun s vn hnh ca mt s h thng kh nn c bn:
1. V d 11.17

H thng iu khin xy lanh tc ng n, dng nt nhn. Khi nhn nt nhn, xy lanh s tin,
bung nt nhn xy lanh s li.
2. V d 11.18
Trang 190

H thng iu khin xy lanh tc ng n bng nt nhn. Tin chm v li nhanh.

3. V d 11.19

H thng iu khin xy lanh tc ng n, tc ng bng cn gt. Vn tc tin v li c iu

khin bng van tit lu.
Trang 191

4. V d 11.20

H thng iu khin xy lanh tc ng n c s dng van OR. Xy lanh li trng thi ngh. Xy
lanh tin khi nhn PB1 hoc PB2.
5. V d 11.21
H thng iu khin xy lanh tc ng n, li trng thi ngh, s dng 2 van iu khin. Xy
lanh tin khi nhn cng lc 2 nt nhn

Trang 192

6. V d 11.22
H thng iu khin xy lanh tc ng n, dng cng AND v 2 nt nhn iu khin. Xy lanh
tin khi nhn cng lc 2 nt nhn.

Trang 193

Khi khng nhn 1 trong hai nt hoc c hai nt th xy lanh s li v

7. V d 11.23

H thng iu khin xy lanh tc ng xy lanh tc ng n bng 1 nt nhn. Khi khng nhn

nt xy lanh tin, khi nhn nt xy lanh li.
Trang 194

8. V d 11.24

H thng iu khin xy lanh tc ng n, li khi ngh. H thng s dng 1 van phn phi 5/2
iu khin bi 2 nt nhn.
9. V d 11.25
- H thng iu khin xy lanh tc ng kp c gim chn tin v li.
- Tc tin v li c iu khin bng van tit lu
- S dng nt nhn iu khin h thng.

Trang 195

10. V d 11.26

- H thng iu khin xy lanh tc ng kp c gim chn hai u v c th thay i c.

Trang 196

- Xy lanh tin chm v iu khin bng van tit lu u ra.

- Xy lanh li nhanh bng van thot nhanh.
- iu khin h thng bng nt nhn.
11. V d 11.27

- H thng iu khin xy lanh tc ng kp c gim chn hai u v c th thay i c.

- H thng s dng ng h o p.
- iu khin h thng bng nt nhn.
12. V d 11.28
- H thng iu khin xy lanh tc ng kp c gim chn hai u v c th thay i c.
- iu khin h thng bng nt nhn.
- H thng s dng con ln lm cng tc hnh trnh. H thng s t ng li v khi xy lanh tin
ht hnh trnh.
- Xy lanh tin chm v li chm bng cch iu khin bng van tit lu u ra.

Trang 197

13. V d 11.29
- H thng iu khin xy lanh tc ng kp c gim chn hai u v c th thay i c.
- iu khin h thng bng nt nhn.
- H thng s dng con ln lm cng tc hnh trnh. H thng s t ng li v khi xy lanh tin
ht hnh trnh v t ng tin khi li ht hnh trnh
- Xy lanh tin chm v li chm bng cch iu khin bng van tit lu u ra.
- H thng to vng lp: xy lanh tin li.
- Ta s dng cn gt bt u v kt thc h thng.

Trang 198

14. V d 11.30

- H thng iu khin xy lanh tc ng kp c gim chn hai u v c th thay i c.

Trang 199

- iu khin h thng bng nt nhn.

- H thng s dng con ln lm cng tc hnh trnh. H thng s t ng tin khi xy lanh tin
ht hnh trnh.
- Xy lanh tin chm v li chm bng cch iu khin bng van tit lu u ra.
- H thng s dng bnh tch p.
- H thng iu khin vn tc tin v li nh van tit lu.
15. V d 11.31

- H thng iu khin xy lanh tc ng kp c gim chn hai u v c th thay i c.

- iu khin h thng bng nt nhn.

Trang 200

- H thng s dng con ln lm cng tc hnh trnh. H thng s t ng tin khi xy lanh tin
ht hnh trnh.
- Xy lanh tin chm v li chm bng cch iu khin bng van tit lu u ra.
- H thng iu khin vn tc tin v li nh van tit lu.
- H thng dng van 3 trng thi 5/3. trng thi ngh, xy lanh gi nguyn trng thi hin hnh.
16. V d 11.32

Hnh 11.32 Cng logic in kh AND

Gii thch hot ng: Mt xylanh tc ng n c iu khin bi mt van phn phi 3/2 n
n iu khin bng selenoid, phn hi bng l xo. Mch r-le iu khin van cung cp mt cng
logic AND. vn hnh selenoid Y v y xylanh, phi nhn nt S1 AND S2 ng thi (Hnh
11.32 c). Nu mt trong s 2 nt c nh ra, xylanh s li v (Hnh 11.32 a v 11.32 b).
17. V d 11.33

Hnh 11.33 Cng logic in kh OR

Trang 201

Gii thch hot ng: Mt xylanh tc ng n c iu khin bi mt van phn phi 3/2 n
n iu khin bng selenoid, phn hi bng l xo. Mch r-le iu khin van cung cp mt cng
logic OR. vn hnh selenoid Y v y xylanh, phi nhn nt S1, S2 hay c hai u c (Hnh
11.33 b v 11.33 c). Tuy nhin, mun xylanh li v, phi th ng thi hai nt S1 v S2 ra (Hnh
11.33 a).
18. V d 11.34
Cc xi lanh n lm c iu khin hot ng bng van iu khin 3/2 dng mt l xo n v
cun dy (xem hnh. 11,34). Cc mch iu khin rle cung cp mt chc nng NH logic. Cc
nt nhn A + c vn hnh bt rle R1, loi ng c hai cng tc R1 v R2 (xem hnh. 11.34b).
Nt nhn A + c th c hot ng nh l cng tc u tin (R1), c cung cp lin tc gi
r le trn. ng thi, cng tc th hai (R2) iu khin cun dy Y y cc xi lanh. Trng thi
ny s tip tc cho n khi nt nhn thng ng A- c m ra, sau , rle s m ra v c hai
cng tc R1 v R2 s m ra. Cc nt nhn A- by gi c th c m ra v mch vn tt. ng
thi, cun y c tch in lm xi lanh rt li (xem hnh. 11.34a).

Trang 202

19. V d 11.35
- H thng iu khin xy lanh tc ng n bng van iu khin bng in.
- Kch in xy lanh tin. Khng kch in xy lanh li.

Trang 203