Professional Documents
Culture Documents
VÕ TẤN CHÂU
LỜI CẢM ƠN
Đề tài này được thực hiện trong khuôn khổ đồ án tốt nghiệp Đại Học, thực hiện tại
trường Đại học Công Nghiệp Tp. Hồ Chí Minh.
Nhóm xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Tiến Sĩ Võ Tấn Châu - Bộ môn Động
Cơ, trường Đại học Công Nghệp Tp. Hồ Chí Minh đã định hướng, gợi ý đề tài và
hướng dẫn tận tình chúng em trong suốt quá trình thực hiện đồ án.
Nhóm xin gửi lời cảm ơn đến Thạc Sĩ Trần Văn Nguyện – Bộ môn Điện Ô tô,
trường Đại học Công Nghiệp Tp. Hồ Chí Minh đã góp ý và chỉ dẫn chúng em trong
phần điện điều khiển.
Nhóm xin bày tỏ lòng biết ơn đến các thầy cô khoa Công Nghệ Động Lực,
trường Đại học Công Nghiệp Tp. Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện hết sức thuận lợi
cho nhóm trong việc học tập và thực hiện đồ án.
Các bạn thực hiện đồ án do thầy Võ Tấn Châu hướng dẫn đã cùng chúng em
trao đổi kiến thức, động viên tinh thần lẫn nhau trong suốt quá trình thực hiện đồ
án. Các em sinh viên khóa sau đã giúp đỡ nhiệt tình trong các công việc đồ án.
Nhóm xin gửi đến những người kể trên lời cảm ơn chân thành nhất!
Tp. HCM, tháng 5 năm 2019
Sinh viên thực hiện:
Phạm Tam Hoàng
Mai Thế Tài
Đặng Văn Kiều
Nguyễn Huỳnh Anh Tuấn
Trương Công Tư
i
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
ii
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
iii
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
MỤC LỤC
CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... vi
DANH MỤC BẢNG .......................................................................... vii
DANH MỤC HÌNH ẢNH ................................................................ viii
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ...............................................................1
1.1. Tiếp cận vấn đề .................................................................................................. 1
1.2. Mục tiêu và giới hạn của đề tài .......................................................................... 3
1.2.1. Mục tiêu của đề tài ....................................................................................3
1.2.2. Giới hạn của đề tài ......................................................................................3
1.3. Phương pháp nghiên cứu. .................................................................................. 4
1.3.1. Tham khảo các nghiên cứu liên quan. ........................................................4
1.3.2. Mô phỏng chiến thuật phun. .....................................................................11
1.3.3. Điều khiển kim phun. ...............................................................................12
1.3.4. Tính toán khối lượng nhiên liệu khi phun ................................................13
1.4. Kế hoạch thực hiện .......................................................................................... 14
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT .................................................15
2.1. Vài nét về động cơ diesel. ................................................................................ 15
2.1.1. Những đặc trưng của động cơ diesel. .......................................................15
2.1.2. Ưu, nhược điểm của động cơ Diesel truyền thống. ..................................16
2.1.3. Đặc tính phun của động cơ diesel truyền thống. ......................................17
2.2. Hệ thống nhiên liệu Common-Rail. ................................................................. 19
2.3. Cơ sở lí thuyết thiết kế, chế tạo EDU. ............................................................. 21
2.3. Kim phun (Solenoid injector) .......................................................................... 23
2.3.1. Cấu tạo kim phun .....................................................................................23
2.3.2. Nguyên lý hoạt động kim phun ................................................................ 25
CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG HỆ THỐNG THÍ NGHIỆM...............27
3.1. Thiết kế hệ thống ............................................................................................. 27
3.2. Điều kiện thử nghiệm....................................................................................... 27
3.3. Thiết kế code adruino....................................................................................... 29
i
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
ii
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
vi
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Bảng 2. So sánh lượng phát thải theo loại nhiên liệu [1]………………………………2
vii
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Hình 1.3. Kết quả đo lưu lượng khí thải, độ ồn, suất tiêu hao nhiên liệu .......................5
Hình 1.4. Sơ đồ thời gian của các qua trình phun ...........................................................6
Hình 1.9. Quá tình phun các chiến thuật phun ................................................................ 9
Hình 2.2. Sơ đồ cấu tạo hệ thống nhiên liệu Common-Rail [13] ..................................19
Hình 2.6. Nguyên lý hoạt động kim phun Solenoid G2 [14] ........................................25
Hình 3.3. Mạch Arduino thực tế và cấu tạo chi tiết [15] ...............................................29
viii
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Hình 4.3. Biên dạng xung điều khiển 1 lần phun giả lập từ Arduino............................ 43
Hình 4.5. Biên dạng xung điều khiển phun 2 lần từ Arduino .......................................44
Hình 4.7. Biên dạng xung điều khiển phun 3 lần phun giả lập từ Arduino...................45
Hình 4.9. Biên dạng xung điều khiển phun 1000 lần phun giả lập từ Arduino ............46
Hình 4.10. Biên dạng xung phun 1000 lần đã được phóng to .......................................46
Hình 4.11. Biên dạng xung phun 1000 lần từ EDU ......................................................47
ix
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Ngày nay cùng với sự phát triển công nghiệp, nhu cầu vận chuyển hàng hóa và
phương tiện giao thông ngày càng tăng. Đặc biệt động cơ Diesel được sử dụng rộng rãi
hơn động cơ xăng vì có hiệu suất nhiệt cao. Bảng 1 thống kê lượng phương tiện sử
dụng nhiên liệu diesel khu vực Bắc Mỹ năm 2013 [1] cho thấy lượng phương tiện sử
dụng nhiên liệu diesel là 1,8 triệu xe trên tổng các phương tiện sử dụng loại nhiên liệu,
đặc biệt ở các loại phương tiện: trucks, buses, tractors động cơ diesel chiếm thị phần
gần như tuyệt đối. Từ bảng 1 cho thấy mức độ sử dụng phổ biến và tầm quan trọng
động cơ diesel tại khu vực Bắc Mỹ nói riêng và thế giới nói chung. Hình 1.1 cho thấy
các thành phần trong khí thải từ động cơ diesel [2] đặc biệt chứa các chất gây ô nhiễm
môi trường và sức khỏe con người gồm có CO, HC, NOx, SO2, PM… đây là một trong
những khí thải chính được kiểm soát nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn khí thải (Euro, Tier).
Bảng 2 cho thấy thành phần khí thải động cơ Diesel so với động cơ dùng nhiên liệu
CNG và Gasoline là rất lớn (NO 45 ppm so với 16 và 13; SO2 125 ppm so với 25 và
31; HC 15000 ppm so với 610 và 2800) từ những thống kê từ hình 1.1 và bảng 2 cho
thấy động cơ diesel phát ra lượng khí thải lớn tác động trực tiếp đến sức khỏe con
người và gây ô nhiễm môi trường. Nên việc cải tiến động cơ diesel để giảm hàm lượng
khí thải và thân thiện với môi trường là cần thiết.
Bảng 1. Thống kê số lượng phương tiện theo loại nhiên liệu (đơn vị: triệu xe) [1].
1
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Smoke
Vehicle NO SO2 HC
Fuel Type CO (%) Opacity
Type (ppm) (ppm) (ppm)
(%)
Bảng 2. So sánh lượng phát thải theo loại nhiên liệu [1].
2
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Từ những vấn đề được nêu như trên các phương án giảm phát thải cho các phương
tiện sử dụng nhiên liệu diesel được đưa ra gồm:
Sử dụng nhiên liệu sinh học (Bio diesel, BioGas, Dual fuel,…).
Bộ lọc SOOT DPF (Diesel Particulate Filter).
Công nghệ xúc tác khử chọn lọc SCR (Selective Catalytic Reduction).
Công nghệ hồi lưu khí thải EGR (Exhaust Gas Recirculation).
Hệ thống phun nhiên liệu điện tử Common-Rail System.
Dựa vào các phương án cải tiến động cơ diesel được nêu như trên phương án thiết
kế chế tạo hệ thống phun nhiên liệu điện tử Common-Rail được thực hiện với những
ưu điểm riêng biệt.
Giảm lượng khí thải ra môi trường.
Tiết kiệm nhiên liệu.
Tăng công suất động cơ.
Giảm tiếng ồn do động cơ gây ra.
3
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
4
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Hình 1.3. Kết quả đo lưu lượng khí thải, độ ồn, suất tiêu hao nhiên liệu.
Kết quả nghiên cứu này cho thấy rằng chiến thuật phun pilot – pilot - main có thể
hiệu quả trong việc giảm tiếng ồn qua trình đốt cháy và tiêu thụ nhiên liệu ít hơn so
với chiến thuật phun kép nhưng lượng khí thải NOx, SOOT tạo ra nhiều hơn. Chiến
thuật phun pilot – main – after hiệu quả trong giảm muội than.
5
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
6
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
7
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
8
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
9
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
10
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
11
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
12
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
𝑃1 𝑉1 2 𝑃2 𝑉2 2
+ = + (3)
𝛾 2𝑔 𝛾 2𝑔
Vì đường kính ống lỗ tia là rất nhỏ so với đường kính của ống dẫn dầu vì vậy vận
tốc trong đường ống dẫn V2 được xem như bằng 0.
Phương trình (3) được viết thành:
2∗(𝑃2 −𝑃1 ) 2∗∆𝑃
𝑉1 = √ =√ (4)
𝜌 𝜌
13
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Thế phương trình (2), (3) vào phương trình (1) ta được phương trình lưu lượng
khối lượng nhiên liệu (4) [7], [8], [9]:
𝑄𝑚 = 𝑛 ∗ 𝐴 ∗ √2 ∗ ∆𝑃 ∗ 𝜌 (5)
Từ phương trình lưu lượng khối lượng nhiên liệu (5) và thời gian phun t ta được
công thức tính lượng khối lượng nhiên liệu phun theo t phương trình (6) cho kim phun
nhiều lỗ tia.
𝑀 = 𝑄𝑚 ∗ 𝑡 (6)
14
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
2.1. Vài nét về động cơ diesel
2.1.1. Những đặc trưng của động cơ diesel
Ở động cơ diesel, nhiên liệu được phun trực tiếp và tự bốc cháy trong buồng đốt.
Quá trình hình thành hỗn hợp hòa khí (nhiên liệu với không khí) và quá trình bốc cháy
của nhiên liệu chồng chéo lên nhau. Sau khi nhiên liệu được phun, trong buồng đốt
diễn ra một loạt thay đổi lý hoá. Ở quá trình cháy, trong khi phần nhiên liệu phun vào
trước đã hoà trộn với không khí và tự bốc cháy thì nhiên liệu vẫn được tiếp tục phun
vào xylanh của động cơ, như vậy sự cháy và sự hoà trộn gần như diễn ra đồng thời làm
cho thành phần hỗn hợp thay đổi liên tục trong không gian của quá trình [10], [11].
Do thời gian hoà trộn ngắn làm cho chất lượng hoà trộn rất khó đạt tới mức độ
đồng đều, vì vậy động cơ có những đặc trưng sau:
- Trong quá trình nén, bên trong xylanh chỉ là không khí, do đó có thể tăng tỷ số
nén ε, qua đó làm tăng hiệu suất động cơ, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi làm
tăng nhiệt độ môi chất giúp nhiên liệu dễ tự bốc cháy [10].
- Đường nạp chỉ có không khí nén nên không cần để ý đến vấn đề sấy nóng, bay
hơi của nhiên liệu trên đường nạp như động cơ xăng. Có thể dùng đường nạp có
kích thước lớn ít gây cản và không cần sấy nóng với cấu tạo đơn giản [10].
- Có thể hoạt động với hỗn hợp rất nhạt trong buồng cháy (do tính hoà trộn
không đều) nên có thể sử dụng cách điều chỉnh chất tức là chỉ điều chỉnh lượng
nhiên liệu cấp cho chu trình mà không điều chỉnh lượng không khí khi cần thay
đổi tải của động cơ [11].
- Động cơ diesel có một mặt bất lợi (do tính chất hoà trộn không đều tạo ra) là bị
hạn chế khả năng giảm hệ số dư lượng không khí α (tức là không thể sử dụng hết
không khí thừa trong buồng cháy để đốt thêm nhiên liệu) và khả năng nâng cao tốc
độ động cơ (do tốc độ cháy của hỗn hợp không đồng nhất) [10].
15
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
16
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Hệ quả:
Khi phun với lượng nhiên liệu ít thì áp suất phun cũng nhỏ và ngược lại.
Áp suất tối đa cao gấp đôi áp suất phun trung bình.
Áp suất tối đa quyết định tải trọng đặt lên các thành phần của bơm và các thiết
bị dẫn động, nó còn ảnh hưởng đến khả năng tự bốc cháy và mức độ cháy sạch
của nhiên liệu.
17
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Để giải quyết các nhược điểm nêu trên, các nhà sản xuất động cơ diesel đã đưa ra
nhiều biện pháp khác nhau để cải tiến kỹ thuật phun và tổ chức quá trình cháy nhằm
giới hạn các chất ô nhiễm. Các biện pháp chủ yếu tập trung vào giải quyết các vấn đề:
- Tăng tốc độ phun để làm giảm nồng độ bồ hóng do tăng tốc hòa trộn nhiên
liệu, không khí [10].
- Tăng áp suất phun để nhiên liệu được tán nhuyễn giúp nó dễ cháy và cháy sạch
hơn [12].
- Điều chỉnh biên dạng phun theo khuynh hướng kết thúc nhanh quá trình phun để
làm giảm HC [10].
- Biện pháp hồi lưu một bộ phận khí xả (EGR: Exhaust Gas Recirculation).
Và hiện nay, các nhược điểm của hệ thống nhiên liệu Diesel đã được khắc phục
bằng sự ra đời của hệ thống nhiên liệu điều khiển điện tử Common-Rail. Hệ thống này
đã cải tiến các bộ phận như: Bơm cao áp, kim phun điện tử, ống tích trữ nhiên liệu áp
suất cao, đồng thời điều khiển phun bằng điện tử.
18
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
19
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
20
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
So với các hệ thống cung cấp nhiên liệu trên động cơ diesel truyền thống thì hệ
thống Common-Rail đã đáp ứng và giải quyết được những vấn đề:
- Giảm tối đa mức độ tiếng ồn do áp dụng công nghệ phun nhiều giai đoạn [5], [6],
[10].
- Nhiên liệu được phun ra với áp suất rất cao nhờ kết hợp điều khiển điện tử, áp
suất phun có thể đạt 200 MPa. Thời gian phun ngắn và tốc độ phun nhanh
(khoảng 1,1 ms) [5], [10].
- Có thể thay đổi áp suất phun và thời điểm phun tùy theo chế độ làm việc của
động cơ.
- Áp suất phun ổn định (không thay đổi trong khi phun, chất lượng phun đồng đều
nhau từ khi bắt đầu phun đến khi dứt phun) [5].
- Tiết kiệm nhiên liệu.
- Kiểm soát khí thải tốt hơn nên giảm mức ô nhiễm môi trường.
- Định lượng nhiên liệu phun tùy thuộc vào chế độ hoạt động của động cơ.
- Điều chỉnh lượng nhiên liệu phun lúc khởi động tùy thuộc nhiệt độ động cơ.
- Điều khiển tốc độ cầm chừng tối ưu hơn.
- Tăng tuổi thọ động cơ.
- Ứng dụng rộng rãi cho cả xe du lịch, xe tải nặng, tải nhẹ, xe chở khách, tàu lửa,
tàu thủy…
2.3. Cơ sở lí thuyết thiết kế, chế tạo EDU.
Việc phun nhiên liệu nhiều giai đoạn phải đảm bảo được thời điểm và thời gian
phun chính xác cho từng giai đoạn phun. Để đáp ứng nhu cầu này thì việc nhấc kim
phải thật nhanh và chính xác.
EDU làm nhiệm vụ khởi động nhanh các vòi phun. EDU là thiết bị dùng điện thế
cao nhờ bộ chuyển đổi DC/DC để mở các van từ với tốc độ cao.
21
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
22
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
23
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
24
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
- Seat: Van bi
- Leak Passage: Đường dầu hồi
2.3.2. Nguyên lý hoạt động kim phun
25
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
26
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
27
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Solenoid G2
28
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Hình 3.3. Mạch Arduino thực tế và cấu tạo chi tiết [15].
29
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Điện áp hoạt động 5 VDC (chỉ được cấp qua cổng USB)
SRAM 2 KB (Atmega328)
ESPROM 1 KB (Atmega328)
30
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
31
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
32
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
33
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
34
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
35
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
36
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
37
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
38
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
39
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
40
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
41
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
42
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Hình 4.3. Biên dạng xung điều khiển 1 lần phun giả lập từ Arduino.
43
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Hình 4.5. Biên dạng xung điều khiển phun 2 lần từ Arduino.
44
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Hình 4.7. Biên dạng xung điều khiển phun 3 lần phun giả lập từ Arduino.
45
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
Hình 4.9. Biên dạng xung điều khiển phun 1000 lần phun giả lập từ Arduino.
Hình 4.10. Biên dạng xung phun 1000 lần đã được phóng to.
46
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
47
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
4.4. Ảnh hưởng của chiến lược phun tới khối lượng nhiên liệu phun
48
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
49
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
50
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
51
BÁO CÁO ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: TS. VÕ TẤN CHÂU
52