Trafik Mhendisliine Giri

Prof.Dr.MustafaKARAAHN

Trafik Nedir?
nsanlarn ve/veya
eyalarn bir yol
boyunca hareketidir.

Trafik Problemi
Trafik Problemi: Trafik
miktar ile yol kapasitesi
arasndaki dengesizlik
sonucu oluan, trafik
skkldr. Trafik
skkl, yeni bir
problem deil. Roma
mparatorluu
dneminde dahi
yaanmtr.

Trafik Mhendislii
nsanlarn ve eyalarn emniyetli, ekonomik ve
konforlu hareketi iin, trafik planlamas,
karayollarnn tasarm, otopark planlamas ve
trafik dzenlemesi yapan mhendislik birimidir.
Disiplinleraras bir alandr: naat mhendislii,
ehir Planlama, davran bilimleri, istatistik,
kontrol mhendislii, endstri mhendisliinin ilgi
alanna girmektedir.

Trafik Mhendisliinin Ura Alan

Genel olarak karayolu trafii olarak alglanr.
(1970 li yllarn yaklamnda sadece otomobil,
ticari
tatlar,
tramway,
otobs
vb.).
Karayollarnda ara trafiinin hzl akmas, esas
problem olarak alglanmakta ve bu amala yayalar
iin altgeit ve stgeit yaplarak yaya hareketi
snrlandrlmtr.
Ancak, son yllarda planlamada yayalar, motorsuz
aralar (bisiklet), iki tekerlekli motorlu aralar da
dikkate alnmaktadr.

Trafik Mhendisliinin Amac

Emniyetli,
Gvenli,
Ekonomik,
Gvenli
Hzl

Olarak insanlarn ve eyalarn tanmasn

salamaktr.

Hangi sorulara cevap arar?

Yaplacak veya iyiletirilecek yol ka eritli olacaktr?
Mevcut yaplarn kapasitesi nedir? Kapasitesi nasl
artrlabilir?
Talep tahminine gre ulatrma yplarnn
deerlendirilmesi.
Proje hz veya kesim hz ne olmaldr?
Skklk nasl azaltlabilir?
nsanlar ve/veya eyalar bir noktadan dier noktaya
nasl hzl,gvenli ve ekonomik bir ekilde tanabilir?
(A tasarm ve mod seimi)

Trafik Mhendislii Problemlerine

zm Yaklam
Mevcut durumun tespiti ve bu duruma zm
retmenin yannda gelecek tahmini yaparak,
gelecee de hizmet verecek zmler retmek.
Ancak, bugn iin dnlen gelecek zmleri,
ok daha erken demode olabilir.
nce arazide veriler toplanr ve daha sonra ofiste
analiz edilerek, zmler retilir (Simlasyon,
proje vb). zmlerin uygun olan arazide
uygulanr.

Trafiin Oluturduu Olumsuzluklar

Grlt
Kaza
evre kirlilii
Yenilemeyen
kaynaklarn kullanm
(benzin, LPG ve mazot)

Kaza Saylar

Yerleim Yerine Gre Trafik Kazalar

Tat Cinslerine Gre Kaza Oran

Grlty Azaltmak in
Daha dk hzlarla
seyir,
Daha az grltl
aralarn kullanm,
Grlt perdeleri
kullanm gerekir

Zararl Etkiler Nasl Azaltlabilir?

Park yerlerinin
iletilmesi

Zararl Etkiler Nasl Azaltlabilir?

Bireysel motorlu ara
trafii alannn
snrlandrlmas
Bisiklet teviki (dz
arazide 5 km ye kadar
en hzl ulam arac)

Zararl Etkiler Nasl Azaltlabilir?

Lokal sr yasaklar
(Baz kesimlerde
aralarn girii
yasaklanabilir)

talya da kk bir kasabada motosikletler iin

gece gei yasa

Zararl Etkiler Nasl Azaltlabilir?

Yaya trafiinin tevik
edilmesi
(Masrafsz,
salkl, altyapya ihtiya
duymaz)
Yaya gitmenin sresi,
ehirlerdeki
otomobil
seyahat
hz
ile
kyaslandnda
ou
zaman
ok
ksa
olmaktadr.
Yayalar ikinci snf olarak
grlmektedir.

Zararl Etkiler Nasl Azaltlabilir?

Fiyat politikas (skklk
fiyatlandrmas, evre
yollarnn
cretlendirilmesi)

Trafik Mhendisliinin Elemanlar

Trafik almalar ve zellikleri

Performans deerlendirmesi
Tesis tasarm
Trafik kontrol
Trafik iletmesi
Ulatrma sistem ynetimi
Akll ulam sistemleri (ITS)

Trafik almalar ve zellikleri

Karayolu trafiinin deiik zelliklerini lme
ve deer atama ile ilgilenilir. Trafii karakterize
eden veriler toplanr ve trafik hacmi, talep, hz,
seyir sresi, gecikme, kazalar ve balang/son
noktalar, mod dalm belirlenir.

Performans deerlendirmesi
Tesisleri bir btn veya kesim olarak iletme
zelliklerini puanlar ve performans kalitesi
veya hizmet dzeyi ni belirler.

Hizmet
dzeyi

Mkemmel
yi
Normal
Kabul edilebilir
Skk
ok skk

Tesis tasarm
Karayollarnn geometrik ve fonksiyonel
tasarmn yapar; yapsal projelendirme (kpr,
tnel vb.) ile ilgi alan dndadr.

Trafik kontrol
Trafik
mhendisinin
en
nemli
grevlerindendir.
Src ve yayalarla,
iaretler, kl uyarlar ve sinyalizasyon ile
iletiim kurarak trafii dzenler.

Trafik iletmesi
Ulatrma sistemlerinin iletmesi zerinde
kararlar verir.
rnein, blnmemi yolun, tek yne
evrilmesi, banket (kaldrm kullanm) vb.

Ulatrma sistem ynetimi

An optimum kullanm iin nlemler alr.
rnein, yksek doluluklu aralara ayr erit
tahsis etme, bisiklet ve motorsiklet trafiine
ncelik verme, tat doluluunu artrmak iin
yntemler gelitirme, cretlendirme vb.

Connecticut, ABD de ehirleraras

Interstate 91 (I-91) karayolunda
high-occupancy vehicle lane
(yksek doluluklu tat eritleri)

Akll Ulam Sistemleri (ITS)

Modern telekomnikasyon olanaklarn
kullanarak, trafik ynetimini salamaktr.
rnein deiken mesaj sistemi, cret
toplama, trafik kurallarna uyumu denetleme
vb.

Farkl Ulatrma Sistemler iin Alan

Gereksinimi

Otomobil

Otobs

Bisiklet

Kapasiteler

Bir otoyol eridi: 2200 otomobil/erit/saat

Bir kentii ana arter: 800 otomobil/erit/saat
Otomobil doluluu: 1.1 yolcu/ otomobil
3 eritli otoyol: 7260 yolcu/saat e kadar
1 otobs eridi 100 otobs/hour
3 otobs eridi 3(50)(100)=15,000 yolcu/st
Hafif rayl sistem= 20,000 yolcu/saat
Metro (2 dakika sefer arl ile) 30(2,000) = 60,000
yolcu/saat

Kaynaklar