Udhezues Matematika 5 PDF

Libr msuesi
MATEMATIKA
Prgatitur nga:
Tatjana Nebiaj
Miranda Mete
Botime shkollore Albas
Libr msuesi pr tekstin
MAT E M AT I K A 5
Botues:
Latif AJRULLAI
Rita PETRO
Redaktore:
Jorina KRYEZIU
Redaktore letrare:
Vasilika DINI
Arti grafik:
Ledia KOSTANDINI
Eva KUKALESHI
Albas, Tiran 2008

T gjitha t drejtat jan t rezervuara
Shtpia Botuese Albas

N Tiran: Rr. Budi, Pall. Clasic Construction, zyra nr. 2
Tel/Fax: ++ 355 4 379184
e-mail: albas_tr@yahoo.com
N Tetov: Rr.Ilindenit, nr.105
Tel: 044 344047
e-mail: albas_te@yahoo.com
N Prishtin: Rr.Eqrem abej, nr.121
Tel: 038 542765
e-mail: albas_ks@yahoo.com
www.albasint.com
2
Hyrje
Programi i Matematiks q zbatohet n shkollat e sistemit 9-vjear parashikon:
sintetizimin e njohurive shkencore, t cilat bjn t mundur zhvillimin e mtejshm t t
menduarit logjik t nxnsit.
T drejtosh procesin e formimit t t nxnit te nxnsit nuk sht e njjta gj, si t
shpjegosh mir lndn e matematiks. Po kshtu mund t themi edhe pr nxnsit.
Shum nxns prpiqen t msojn rregulla, prkuzime dhe zgjidhje t gatshme t
ushtrimeve, problemeve prmendsh, por n qoft se n kto problema ndryshon qoft
edhe nj numr, pr ta bhet nj ushtrim tepr i vshtir ose nj problem i pakapshm.
Kjo tregon se n Matematik, nuk mund t kuptohet riprodhimi formal i njohurive.
Matematika sht si lokomotiva, e cila udhheq t msuarit me baz t gjer t gjith
lndve t tjera, prandaj veprimtaria msimdhnse-msimnxnse e drejtuar nga msuesi
duhet t lehtsoj t kuptuarit e nxnsit.
Pr kt msuesi duhet t krijoj nj mjedis sa m interesant dhe trheqs pr nxnsin,
n mnyr q ta bj at ta doj lndn.
Ky tekst ka si bosht mnyrn e zhvillimit t msimit, duke prdorur struktura msimore
t ndryshme, metoda bashkkohore t msimdhnies, ndrthurur me metodat tradicionale
hera-hers, prshtatur sipas materialit lndor, konkretizimit me mjete prkatse, me qllim
q te nxnsit t nxitet t menduarit aktiv, zbulues, krijues. Megjithat nuk do t thot q
kto modele msimesh duhet t zbatohen medoemos nga msuesi n do etap. N kt
libr, msuesit i jepet nj shembull i zhvillimit t ors s msimit, por ai mund t krijoj
nj mjedis msimor sipas niveleve t nxnsve ose sipas faktorve t tjer q mund t
ndikojn n zbatimin e ors msimore.
Si llim plotsohen njohurit, q nxnsit nuk kan mundur ti kuptojn m prpara. M
pas jepen njohurit e reja dhe theksi vihet te njohurit, t cilat bjn t mundur formimin e
nxnsit.
N kt tekst jan hartuar objektivat sipas udhzimeve t MASH-it, t ndara sipas
niveleve t nxnsve. N etapn e prforcimit ose reektimit, msuesit i jepet mundsia t
mas kto objektiva t prcaktuara sipas niveleve, nprmjet ushtrimeve ose problemave
t ndara sipas shkalls s vshtirsis.
Puna e diferencuar mund t jepet n klas n.q.s. ka koh, por zakonisht msuesi nuk
krijon ngarkes pr nxnsit, jep ushtrime sipas niveleve edhe pr detyr shtpie.
N kt tekst jan paraqitur n disa tema ushtrime dhe problema pr pun t diferencuar,
por msuesi mund t jap pun t diferencuar t paktn nj her n jav.
Pas disa msimeve jan dhn edhe modele t shkurtra minitestesh. Minitesti zakonisht
shrben pr t matur njohurit q nxnsi ka kuptuar brenda nj ore msimore. Kto
instrumente (puna e diferencuar, minitesti etj.), shrbejn pr t prmirsuar cilsin e
msimdhnies n ort e ardhshme, si edhe pr t marr, at q ne e quajm feedback,
frytet e puns ton.
Shum prindr ose edhe msues, mendojn se tekstet e sotme jan t mbingarkuara.
Duhet t kihet parasysh nga msuesi, q t jap njohurit e caktuara n nj mas t
MAT E M AT I K A 5
duhur, prshtatur sipas programit msimor t miratuar pr klasn e 5-t, i cili sht nj
prmbledhje e gjer e matematiks t zhvilluar n 4 vitet paraardhse dhe, shrben si ur
lidhse pr matematikn e ciklit t lart.
Prmbajtja lndore jepet e ndar n 6 kapituj, sipas linjave t matematiks.
do kapitull prmban nj sr temash dhe konceptesh t prcaktuara si m posht:
Kreu Kuptimi i numrit: Lidhet me historikun e zhvillimit t numrit natyror. Shkrimet e
vjetra t numrave natyror, shkrimi i sotm i numrave natyror deri n klasn e miliardave
(shifra, vendvlera, klasa); krahasimi i numrave; zbrthimi i numrave n shum shifra;
rrumbullakimi i numrave natyror; kuptimi i numrit thyesor; kthimi i thyesave n emrues
t njjt; krahasimi i thyesave; kuptimi i numrave dhjetor; krahasimi i numrave dhjetor
kuptimi i numrave t plot; krahasimi i numrave t plot.
Kreu Veprime me numra prmban kuptimin e tekniks s mbledhjes ose zbritjes s
numrave natyror, ose t gjith numrave, si: natyror, dhjetor, t plot, thyesor. Ushtrime
me mbledhjen ose zbritjen e m shum se dy numrave natyror; zbritja si veprimi i kundrt
i mbledhjes; prova e zbritjes; kuptimi i shumshit t nj numri; numrat q pjestohen pa
mbetje me 2, 3, 5, 9, 10. Shumshi i prbashkt i dy numrave; shumzimi si mbledhje
kuzash t barabarta; kuptimi i tekniks s shumzimit; shumzimi me 10, 100, 1000...;
shumzimi me faktor q mbaron me zero; veprime t thjeshta me mend; problema.
Pjestimi i numrave natyror prmban:
Kuptimi i pjestimit pa mbetje; pjestimi sht veprimi i kundrt i shumzimit; prova e
pjestimit; kuptimi i pjestimit me mbetje; ushtrime pr pjestimin e dy numrave natyror;
ushtrime dhe problema; kritere t pjestueshmris; mbledhja e numrave me shenj,
zbritja e numrave me shenj; probleme me prmbajtje nga jeta e prditshme.
Kreu Matja prmbledh: sistemin metrik dhjetor; njsit matse t siprfaqes; matja
e kndeve; trekndshat dhe kndet e tyre; njsit matse; kmbimi i monedhave
dhe kartmonedhave; njehsimi i perimetrit, siprfaqes s gurave dhe vllimit t kubit,
kuboidit.
Kreu Gjeometria n plan dhe n hapsir prmban konceptet: drejtzat dhe kndet,
shumkndshat dhe katrkndshat, drejtkndshat, katrorin, rombin, trekndshin dhe
rrethin, shumkndshat e rregullt, modelimin e trupave gjeometrik, njohja e trupave
gjeometrik, si: kubi, kuboidi, prizmi, piramida, cilindri, sfera, koni.
Kreu Shndrrimet gjeometrike prmban: boshtin numerik dhe planin koordinativ;
simetrit dhe drejtzat e simetris s brendshme; t jashtme; vizatimi i gurave simetrike;
zmadhimi dhe zvoglimi i gurave; zhvendosja paralele.
Kreu Algjebra dhe funksioni prmban: shkronjat si vendmbajtje numrash, vetit e
veprimeve t mbledhjes, shumzimit t paraqitur me shkronja; njehsimi i vlers numerike
t shprehjeve shkronjore, zgjidhja e ekuacionit me tentativ; zgjidhja e ekuacionit me
operator t kundrt; bashksin, relacionin, funksionin; funksionin me operatort e (-), (.),
(:), funksionin n rrjetin koordinativ, funksionin n vargun numerik; zbatime t funksionit.
Kreu Probabiliteti dhe statistika prmban: bashksit; nnbashksit; interpretimin
e t dhnave dhe prpunimin e tyre; mundsin dhe pamundsin e ndodhjes s nj
ngjarjeje.
4
Kreu I
Msimi 1.1
MAT E M AT IK A 5
Kuptimi i numrit
Tema: NUMRI DHE KLASA
Objektivi i prgjithshm: N fund t ors s msimit nxnsi t arrij:

T prdor kuptimin e numrit natyror deri te miliardat, pr t shprehur sasi.
I1. T njoh klasn e milionave.
T njoh klasn e miliardave.
T shkruaj nj numr deri n 6 shifra sipas vendvlerave.
II. T krahasoj dy numra natyror deri n 6 shifra.
T shkruaj numrin 6-shifror me shkronja.
III. T prcaktoj llojin e klasave t nj numri 6-shifror.
T formoj vargun e numrave natyror sipas shkalls rritse.
T formoj vargun e numrave natyror sipas shkalls zbritse.
Konceptet: numri, klasa, milion, miliard, vargje numerike, rend, krahasimi i numrave,
shkrimi me shkronja i numrave.
Mjetet: teksti i nxnsit, Fletore pune e nxnsit, mjete numrimi: kube, pllaka,
shufra.
Struktura e msimit
P
Mendo/ krijo n dyshe/ diskuto
N
T nxnit n bashkpunim
P
Pun individuale
Parashikimi: Mendo/ krijo n dyshe/ diskuto.

Msuesi/ja: Jepni mendime mbi situatn n libr. Merren 2-3 situata p.sh.:
Dy nxns pasi jan kthyer nga pushimet verore, diskutojn pr librin Enciklopedi pr
fmij ose pr njohurit q kan dgjuar ose lexuar m par. Jepen 3 dialog. Lexohen
kto dialog nga nxnsit n grupe dyshe. Diskutohen t 3 situatat, n lidhje me far iu
bie n sy n t 3 rastet.
Pyeten nxnsit nse ka ndonj grup, q mund t krijoj dialog t njjt me ata q jepen
n libr. M pas diskutohet pr numrat shum t mdhenj, pr klasn e miliardave.
Theksohet se numrat ndahen n klasa me nga 3 shifra secila. N klasn e 5-t do t
njihemi me klasn e miliardave, milionave, mijsheve dhe klasn e thjesht. Numrat me 7,
8, 9, 10 shifra ose m tepr i prkasin klass s milionave, ose klass s miliardave.
N kt faz nxiten nxnsit t sjellin njohurit e msuara m par.
Prcaktohen qllimet e nxnies.
Prqendrohet vmendja te tema e re.
1
SHNIM: Objektivat jan parashikuar sipas niveleve. Niveli baz paraqitet me I, niveli
mesatar me II dhe niveli i lart me III.
MAT E M AT I K A 5
Ndrtimi i kuptimit: T nxnit n bashkpunim.

Nxnsit punojn n grupe t vogla 3-4 pjestar. Nj nxns i grupit t par shkon te
grupi tjetr ngjitur pr t diskutuar idet e grupit t par. Mund t lvizen edhe 2-3 nxns.
Si llim jepen sqarimet e msuesit.
N klasat paraardhse nxnsit jan njohur me shkrimin e numrave natyror dhe kuptimin
e vendvlerave.
Lexohen dy numrat e dhn: 4 miliard e 6 milion;
__: 22 milion e 34 mij.
Emri i klass shkruhet ve.
- Numrat e mdhenj shkruhen t ndar n grupe me nga 3 shifra duke lluar nga e djathta.
do klas prbhet nga 3 rende.
Ilustrohet me shembuj do rend: 234 = 2 pllaka + 3 shufra + 4 kube.
- Jepet krahasimi i numrit m t madh e m t vogl nga 1 shifror deri n 6 shifror. U jepet
nxnsve pak koh pr t plotsuar 3 boshtet e dhna.
- Te ky ushtrim, nxnsi ton shprehi n t folurit e shpejt t numrave. N kt koh 1
nxns ose 2-3 t till, ndryshojn vendet pr t shkmbyer njohurit e msuara. Secila
skuadr prfaqsohet nga nj nxns, i cili paraqet idet e grupit n lidhje me:
- Formimin e numrave natyror nga shifrat 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.
- Klasat e numrave: klasa e thjesht e mijsheve, e milionave, e miliardave.
- Tri rendet e do klase Q DH NJ.
- Krahasimi i numrave.
Msuesi/ja shnon n tabel duke i prforcuar idet e grupeve.
N kt faz bhen prgjithsime n lidhje me materialin e parashtruar.
Prforcimi: Pun individuale.

do nxns punon n libr ushtrimet 1 dhe 2, m pas ushtrimin 3 e punon n etore.
Nxnsit punojn n mnyr individuale ushtrimet 1, 2, 3.
Tek ushtrimi 1 plotsohet tabela.
Tek ushtrimi 2 pr t prcaktuar sa shifra ka numri duhet t kuptohet nga nxnsi se sa
klasa ka ky numr p.sh., tek ushtrimi 2.1 fjala mij tregon 1 klas, kurse klasa e thjesht
nuk shkruhet.
Tek ushtrimi 3 numrat ndahen n klasa, m pas emri i klass t shkruhet ve.
Theksi ktu i vihet rendeve, q mungojn dhe si gjenden ato.
P.sh., te numri 507809, zeroja djathtas tregon rendin e dhjetsheve n klasn e thjesht.
Nxnsit m t shpejt mund t punojn tabeln e par ushtrimi 3 n Fletoren e puns
ose vargun e par t ushtrimit 4.
Pas puns n tabel paraqesin zgjidhjet 3-4 nxns n lidhje me ushtrimet 2 dhe 3.
Ushtrimi 1 kontrollohet duke u lexuar nga nxnsit, ndrkoh msuesi plotson tabeln
n drrasn e zez. Diskutohen zgjidhjet e ushtrimit 2 e 3.
Bhet prmbledhja e msimit. Vlersimi mund t bhet me fjal.
Detyr shtpie: Fletore pune. Jepen sqarime pr ushtrimin 3, tabeln e dyt.

Msimi 1.2
Tema: LEXIMI I NUMRAVE ME 6 SHIFRA

T lexoj, t shkruaj, t numroj nj numr natyror deri n 6 shifra.
6
MAT E M AT IK A 5
I. T lexoj nj numr natyror deri n 4 shifra.

T shkruaj nj numr natyror deri n 3 shifra, kur numri jepet me fjal t shkruara.
II. T lexoj nj numr deri n 6 shifra.
T shkruaj nj numr natyror deri n 5 shifra (kur numri jepet me goj).
T prcaktoj klasat e nj numri 6 shifror.
III. T lexoj nj numr natyror deri n 9 shifra.
T prcaktoj shifrat e nj numri sipas rendit t duhur.
Konceptet: numr, rend, klas, leximi i numrit, shifr, shkrimi i numrit.

Mjetet: teksti i nxnsit, Fletore pune e nxnsit.
Struktura e msimit
E
Lexim i drejtuar
R
Pun me grupe dyshe
R
Shkrim i shpejt
Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, ushtrimi 3/II, ushtrimi 4 n

Fletore pune.
Kalimi n lndn e re: Lexim i drejtuar.

Msuesi/ja udhzon nxnsin t plotsoj vendet bosh pr ushtrimin 1 duke par shembujt
e dhn. Duhet t tregohet kujdes me rendet q mungojn gjat shkrimit dhe me rendet
q mungojn gjat leximit.
U jepet koh nxnsve t lexojn me kujdes krkesn e ushtrimit 2.
Para shkrimit prcaktohet rendi dhe klasa ku ndodhet shifra q mungon.
Pas puns organizohet lexim i drejtuar. Pyetet do prfaqsues i secils bank.
Realizimi i kuptimit: Pun me grupe dyshe.

Nxnsit punojn n grupe ift ushtrimin 1 te rubrika Provo veten.
Kujdes! do klase i prkasin 3 shifra. Fillohet nga e djathta e numrave.
do nxns plotson tabelat e librit duke prcaktuar klasat e numrit dhe anasjellas jepet
numri i ndar n klasa, gjendet numrori. Te tabela 2 rreshti i parafundit mungon klasa e
thjesht, kuptohet q ajo sht 0. Nxnsi duhet ta zbuloj vet kt fakt. Gjat plotsimit
t dy tabelave, nxnsit shkmbejn mendime me njri-tjetrin. Pas plotsimit pyetet me
goj, leximi i numrave natyror, t dhna n 2 tabelat e para. Aktivizohen t gjith nxnsit
duke pasur parasysh se pyeten (tek ushtrimi 2), ata nxns q nuk u aktivizuan gjat
etaps s par.
Reektimi: Shkrim i shpejt.

do nxns plotson ushtrimin 2 te Provo veten n mnyr t shpejt. Ktu nxnsi
prcakton sasin ose vendin q z do shifr sipas vendit ku ndodhet.
Fillohet nga klasa e thjesht, te pjesa e par e tabels.
Te pjesa e dyt e tabels jepen vendvlerat, por nxnsi duhet t gjej numrorin e rregullt.
Nse puna me ushtrimin e librit mbaron shpejt zhvillohen edhe ushtrimet 1 dhe 2 n
Fletoren e puns.
Bhet prmbledhja e msimit duke pasur si objekt:
MAT E M AT I K A 5
- Leximin e numrave natyror deri n 6 shifra.

- Shkrimin e numrave duke prcaktuar rendin e klasn.
- Formimin e numrave t rregullt nga tabela e vendvlerave etj.
Pr kt msuesi i formulon pyetje formuese:
Detyr shtpie: Fletore pune, ushtrimet 3, 4, 5.

Msimi 1.3
Tema: NUMRAT N LASHTSI

T informohet pr historikun e numrave.
I. T njoh shifrat romake.
T shkruaj nj numr natyror 2-shifror me shifra romake
II. T prdor shifrat romake n situata t jets s prditshme.
T shkruaj numrat natyror 3-shifror si romakt.
III. T zbuloj shkrimin e nj numri romak dyshifror.
T shkruaj nj numr natyror 4-shifror me shifra romake.
T analizoj shkrimin e numrave n lashtsi.
Konceptet: shifrat romake, shifrat egjiptiane, shifrat arabe.

Mjetet: teksti i nxnsit, Fletore pune.
Struktura e msimit
E
Lexim i drejtuar
R
Pun me grupe ift
R
Shkrim i lir
Evokimi: Lexim i drejtuar.

Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis: ushtrimet 3 dhe 4, Fletore pune.
Kalimi n lndn e re: lexohet ushtrimi 1 nga msuesi/ja.

Prsritet leximi i shifrave romake nga disa nxns.
Nxnsit n ushtrimin 1 shkruajn shifrat e duhura si romakt.
N ushtrimin 2 nxnsve nuk u jepet e gatshme rregulla pr shkrimin e numrave 4, 9, 40,
90 dhe 900.
N llim nxiten ta zbulojn vet nxnsit.
Drejtohen pyetje ndihmse si p.sh.,
- Sa shifra sht zvogluar numri 5?
- Si shkruhet numri 9? Prse shkruhet 40 kshtu? Etj.
Zbulohet se numri 4 shkruhet nj shifr para pess.
Numri 900 shkruhet njqind para njmijts etj.
Realizimi i kuptimit: Pun n grupe ift.
MAT E M AT IK A 5
Nxnsit plotsojn n tekst ushtrimin 3, ushtrimin 4. Nxnsit punojn e shkmbejn

mendime n ift e m pas n grup. Arrihet nj mendim i prbashkt si skuadr (ose si
grup), kur ka m shum se nj mendim t till diskutohet n drrasn e zez; korrigjohen
gabimet nse ka.
Tek ushtrimi 4, shifra 9 prfaqson 100.
Reektimi: Shkrim i lir.

Nxnsit shkruajn pr pak minuta numrat me shifrat arabe q prdorim ne sot n
ushtrimin 1.
Jepet kushti q shifra 8 t zr vend t prcaktuar n nj numr, shifrat e tjera mund t
jen t ndryshme. Numrat e formuar mund t jen edhe 7, 8 ose 9 shifror.
Lexohen nga nxnsit kta numra.
Msuesi i shnon n drrasn e zez.
Krkesa e dyt e ushtrimit 1 ka pr qllim t ushtroj nxnsit, jo vetm n plotsimin e
vargut t numrave, por edhe q nxnsi t zbuloj cili sht me fjal ose simbole rregulli i
formimit t vargut. N rastin konkret sht shto 1 ose +1. gjendet 14679 14678 = 1.
Pas puns bhet prmbledhja e msimit, duke krkuar mendimet e nxnsve. Vlersohen
me fjal ose me not disa nxns.
Detyr shtpie: Jepen n Fletoren e puns, ushtrimet 1 dhe 3.

Msimi 1.4.
Tema: KLASA E MILIONAVE

T lexoj dhe t shkruaj nj numr natyror deri n 9 shifra.
I. T ndaj nj numr natyror n klasa.
T njoh klasn e milionave, n nj numr natyror deri n 9 shifra.
II. T ndaj nj numr natyror n klasa.
T interpretoj me fjal ndarjen e numrit n klasa.
III. T ndaj nj numr natyror me 9 shifra, sipas rendeve (vendvlerave) prkatse.
T argumentoj me fjal ndarjen e numrit n klasa.
Konceptet: klas, rend, milion.

Struktura e msimit
P
Shkrim i shpejt
N
Rrjeti i diskutimit
P
Pun individuale
Parashikimi: Bhet kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis n Fletoren e puns.
Kalimi n lndn e re: Shkrim i shpejt.
MAT E M AT I K A 5
Punohen ushtrimet 1 dhe 2 nga nxnsit pr pak minuta.

Secili nxns tek ushtrimi 1 vendos pikat duke lluar nga e djathta, ku secils klas i
prkasin 3 shifra, m pas lexon numrin t ndar n klasa.
Tek ushtrimi 2, nxnsi plotson si shembulli i dhn ndarjen n klasa.
Secili nxns shkruan n etore shpejt se far kuptoi nga kto 2 ushtrime, p.sh., si e
realizoi ndarjen e numrit n klasa. Kjo faz ka si qllim pr t prqendruar vmendjen e
nxnsit te tema e re.
Ndrtimi i kuptimit: Rrjeti i diskutimit.

U jepet nxnsve t punojn ushtrimin 3.
Ndaj klasat me pik n numrat e boshtit t mparshm, llohet nga numri m i vogl.
Pas puns drejtohen pyetjet:
- Cils klas i prket treshja e par e shifrave t numrit 1.000.000?
- Po treshja e dyt e zerove?
- Po shifra 1, cils klas i prket?
Msuesi/ja prforcon idet e nxnsit n tabel.
1
000
000
klasa e milionave
klasa e mijsheve
klasa e thjesht
Pyetje: - Si lexohet numri 586; 859; 465?

Dy grupet e para duke lluar nga e majta me nga 3 shifra, n kt rast shoqrohen me
emrin e klass prkatse; klass s thjesht nuk i shnohet emr mbrapa. Shnohet
shpjegimi i leximit t numrit n tabel 586 milion e 855 mij e 465.
Plotsohet tabela nga nxnsit. Prcaktohen vendvlerat e secils shifr nga do nxns,
m pas lexohet me z zgjidhja e ushtrimit 3.
Po
A duhet lexuar nj numr

natyror 9 shifror i shoqruar
me emrin e klass prkatse?
Jo
Prfundimi: .......................................................................................................................
Nga kjo metod nxnsi kupton se cili sht thelbi i msimit. Klasa mund t pozicionohet
n 2 grupe, q mbajn qndrime t ndryshme. Pr do qndrim krkohet nga msuesi nj
shpjegim ose arsye bindse pse ata mendojn pr po ose pr jo.
M pas msuesi/ja prforcon mendimin e duhur.
10
Reektimi: Pun individuale.

Secili nxns punon n mnyr t pavarur ushtrimin e fundit te rubrika Provo veten.
Pas puns, msuesi kontrollon punn e realizuar nga nxnsit n libr.
Pas puns, nxnsit lexojn ushtrimin e zgjidhur.
Jepen sqarime pr ushtrimin 1 n Fletoren e puns.
P.sh., n boshtin e par njsia e boshtit sht 100000.
do numr rritet me nga 100000 ose do numr numri i shtohen +100000
Pas puns bhet prmbledhja e msimit mbi klasn e milionave:
Leximin e numrave 9-shifror, shkrimin e numrave 9-shifror. Prcaktimin e rendeve pr
do shifr.
MAT E M AT IK A 5
Vlersohen me goj ose me not t paktn 2-3 nxns.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1, 2, 3 n Fletoren e puns.

Msimi 1.5
T ema: SHKRIMI I NUMRAVE ME 7, 8 DHE 9 SHIFRA

T shkruaj numrat deri n klasn e milionave.
I. T lexoj nj numr natyror deri n 7 shifra.
T shkruaj nj numr 6-shifror.
II. T prcaktoj nga shkrimi me fjal i nj numri shifrat e tij.
III. T formoj nj numr 3-shifror me rendin e dhjetsheve shifrn zero.
T formoj nj numr 6-shifror, me klasn e thjesht shifrat zero.
Konceptet: rend, klas, shkrimi i numrit.

Struktura e msimit
P
Dil rrotull/ fol rrotull
N
Mendo/ krijo n dyshe/ diskuto
P
Problem i ri
Parashikimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis n Fletoren e puns.
Kalimi n lndn e re: Dil rrotull/ fol rrotull.

Parashtrohet situata e ushtrimit 1. Nxnsve u krkohet nga msuesi t lexojn me kujdes
krkesn e ushtrimit, m pas t plotsojn n libr ushtrimin 1 a/b.
Pas plotsimit t numrave t rinj, secili nxns zgjedh nj numr nga kto ushtrime dhe
shpjegon, shkurt n etoren e klass si sht ndrtuar ai sipas rendeve prkatse.
Ndonj nxns formon nj numr treshifror (sipas krkess), t cilin e plqen m shum
dhe et rreth tij:
p.sh., tek ushtrimi 1/a numri 701 jepet i zbrthyer:
7
0
1
Q
DH
NJ
- Ky numr i prket klass s thjesht.
- Prbhet nga 3 shifra.
- Shifra 1 e 7 m plqejn, sepse lidhen me ditn time t lindjes, ose sepse jan shifra tek
etj.
Merren mendime nga disa nxns, pa i gjykuar ato.
Ndrtimi i kuptimit: Mendo/ krijo n dyshe/ diskuto.

Nxnsit shkmbejn mendime n grupe ift pr ushtrimin 2.
Formojn numrat 6-shifror sipas kushtit n libr:
195040
Q NJ
11
MAT E M AT I K A 5
Kto ifte nxnsish krahasojn punn midis tyre.

Secili nxns mund t krijoj numr t ndryshm nga shoku i banks. Msuesi/ja drejton
diskutimin pr formimin e numrave t rinj 6-shifror.
Drejtohet pyetja: far dini pr numrat 9-shifror?
N sa klasa ndahet numri 9-shifror?
Diskutohen mendimet e disa nxnsve.
Dim se numri 9-shifror ndahet n 3 klasa:
p.sh.,
467
985
723
klasa e milionave
klasa e mijsheve
klasa e thjesht
Msuesi/ja mund t marr edhe 2-3 shembuj t tjer nse vren se nxnsi nuk e ka
kuptuar ndarjen n klasa t numrit. Msuesi/ja mund t hartoj nj tabel:
Klasa
Numri
e milionave
145
e mijsheve
724
e thjesht
513
Koncepti i ndarjes s numrave n klasa do t ndihmoj nxnsin pr t shkruar sakt

numrat e mdhenj me shkronja, sepse emri i klass gjithmon shkruhet ve.
Prforcimi: Problem i ri.

Te rubrika Provo veten ushtrimi 1 mund t ndahet n 3 pjes pr arsye kohe. Msuesi/ja
duhet t kmbngul q nxnsi t paktn t shkruaj nga 2 numra pr do rast, dhe secili
nxns t lexoj nj nga numrat e rinj.
Edhe tek ushtrimi 2 mund t plotsohet vetm rreshti i par.
N ushtrimin 3 msuesi/ja sqaron krkesn dhe krkon q secili nxns t shkruaj n
etore sa shifra do t ket secili nga katr numrat. Nxnsi duhet t niset nga emri i klass
p.sh., pesqind milion e ... nj milion ka 6 shifra mbrapa, ktyre u shtohen edhe 3 shifrat
q jan n llim t numrit pesqind, pra numri ka 3 + 6 shifra = 9 shifra.
M pas shkruhen numrat e rinj.
Krkohen mnyra t ndryshme t shkrimit t numrit.
Msuesi/ja pasi kontrollon punn e br nga t paktn 9-12 nxns diskuton e shkruan n
tabel 3 numra 7, 8 dhe 9 shifror.
Prcaktohet ndarja n klasa e numrit: leximi i numrit, shkrimi i numrave pr seciln nga
kto 3 raste. Kjo metod nxit nxnsin pr t disiplinuar e shqyrtuar t menduarit vetjak.
Metoda Problem i ri ka t bj me shqyrtimin n nj mnyr tjetr t shtjeve msimore.
Bhet vlersimi i nxnsve.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1-5 Fletore pune, jepen sqarimet prkatse.

Msimi 1.6. T e ma: SHIFRA DHE VLERA E SAJ ME KLASA T NDRYSHME
Objektivi specik: N fund t ors s msimit nxnsi t arrij:

T prcaktoj vlern e shifrs nga vendi q z n secilin numr.
I. T krahasoj vlerat e klass s thjesht t nj numri.
II. T krahasoj vlerat e klass s mijsheve.
12
MAT E M AT IK A 5
T krahasoj vlerat e klass s milionave.

T krahasoj numrin e dhn me numrin e zmadhuar.
III. T prcaktoj (me sa rritet) zmadhimin e numrit t ndryshuar.
Konceptet: rend, klas, vler, zmadhimi i numrit, numra t rinj.

Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh
R
R
Pem mendimesh
Evokimi: Stuhi mendimesh.

Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis Fletore pune 1.5 (ushtrimet 1, 2, 3)
Kalimi n lndn e re: u krkohet nxnsve t vrejn me kujdes pjesn e par t
msimit:
Msuesi/ja shnon n drrasn e zez.
Klasat
Rendet
Numri
e milionave
IX VIII VII
9
9
9
e mijsheve
VI V IV
9
9
9
e thjesht
III
II
I
9
9
9
Pyetje:
- Nga ndryshon 9-ta e rendit t par nga 9-ta e rendit t dyt?
Merren 2-3 mendime nga nxnsit.
Bhen pyetje ndihmse:
- far tregon 9-ta e rendit t par? (njshe)
- Po e rendit t dyt? (dhjetshe)
- Me sa sht zmadhuar 9-ta e rendit t dyt? 90 : 9 = 10 her.
Zbulohet nga nxnsit se 9-ta e rendit t dyt sht sa 10-shi i 9-s s vendit t par.
Ky arsyetim mund t prdoret pr t br krahasime t tjera.
Pyeten disa nxns pr t br krahasime t ndryshme t vendvlerave.
Realizimi i kuptimit: T nxnit n bashkpunim.

Nxnsit ndahen n grupe me nga 4 nxns dhe punojn ushtrimin 1.
Secili grup krahason shifrat e numrit 555 555 555 sipas krkesave.
Nxnsve u krkohet t studiojn mir krkesn dhe t krahasojn shifrat e secilit rend
(tek ushtrimi1), pr secilin nxns ndahet nga nj ushtrim.
N ushtrimin 2, nxnsve u krkohet (t gjejn ose) t zbulojn pse numri i ri u zmadhua
me 20. Shkruhet ndryshesa 567 325 698 567 325 678 = 20.
Kryetari i secilit grup organizon diskutimet dhe pyetjet n lidhje me ushtrimet 1 dhe 2.
Kryetari i grupit zgjidhet nga vet nxnsit. Nxnsit bashkohen n grupet baz p.sh., n
grupe sipas 3 rreshtave.
Secili prfaqsues i grupit baz paraqet zgjidhjet e ushtrimeve 1 dhe 2.
Krahasohen rezultatet.
Msuesi shnon n tabel zgjidhjet e ushtrimeve 1 dhe 2 dhe prforcon si gjendet
zmadhimi i numrit t ri t formuar nga numri i mparshm.
13
MAT E M AT I K A 5
Reektimi: Pem mendimesh.

Punohet ushtrimi 3. Plotso tabeln.
Nxnsi formon numrin e ri sipas ndryshimit t vlers q krkohet, m pas gjen ndryshesn
midis numrit t ri dhe numrit t formuar, duke gjetur kshtu me sa zmadhohet numri.
Pas puns n tabel paraqesin punn e tyre 2 nxns.
Krahasohen prfundimet e nxnsve.
Prforcohet zgjidhja e sakt e ushtrimit 3. Sqarohet ushtrimi 2 Fletorja e puns.
Bhet prmbledhja e msimit.
Vlersohen pozitivisht nxnsit, t cilt punuan sakt, kontribuan n punn e grupit,
dallojn n dhnien e prgjigjeve t plota formuese.
Qllimi i msuesit sht t aktivizoj t gjith nxnsit dhe duke i br ata t jen t
interesuar pr msimin gjat gjith kohs.
Duke u nisur nga niveli i klass, n kt or mund t realizohet edhe nj kllaster ose pem
mendimesh pr njohurit e msuara n lidhje me numrin.
Leximi i numrave me 6-shifra 513
Ndarja e numrit n klasa

Klasa e milionave
Numri natyror
Shkrimi i numrit natyror me shkronja
Shkrimi i numrit me 7,8,9-shifra.
Nxnsit prmendin t gjitha njohurit e msuara n lidhje me numrin.

Msuesi/ja i shnon n drras t zez

Msimi 1.7.
Tema: KRAHASIMI I NUMRAVE

T krahasoj dy numra natyror (deri n 8 shifra, kur numrat jepen me shkrim),
duke zbuluar rregullat prkatse.
I. T krahasoj dy numra natyror deri n 4 shifra.
II. T krahasoj dy numra natyror deri n 7 shifra.
T krahasoj dy numra natyror deri n 8 shifra.
III. T krahasoj dy numra natyror deri n 9 shifra.
T zbrthej kuptimin e shenjave >, < ose =.
T zbuloj krahasimin e numrave, me shifra t ndryshme.
T zgjeroj njohurit mbi krahasimin e numrave.
14

Konceptet: krahasimi i numrave, rendi rrits, rendi zbrits.
MAT E M AT IK A 5
Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh
R
Rrjeti i diskutimit
R
Pun individuale
Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis n Fletoren e puns, ushtrimi
3.
Kalimi n lndn e re: Stuhi mendimesh.

Msuesi shnon n drrasn e zez shenjat >, <, =.
Drejtohet pyetja:
- Prse prdoren kto shenja?
- far tregon shenja >? Po shenja <? Po shenja =?
Punohet ushtrimi 1. Vendos shenjn >, <, =. Pas pune pyetet:
- far zbulon nga ky ushtrim? Si krahasohen dy numra me numr t barabart shifrash?
Plotsohet ushtrimi 2. Pas pune drejtohet pyetja:
- Si krahasohen dy numra me shifra t ndryshme n numr?
Merren mendime nga disa nxns pa i gjykuar ato. Prforcohen mendimet e sakta q
merren nga nxnsit:
Kur numrat kan numr t barabart shifrash, m i madh sht ai q ka shifrn e
par m t madhe.
Kur numrat jan me shifra t ndryshme, m i madh sht ai numr q ka m shum
shifra.
Realizimi i kuptimit: Rrjeti i diskutimit.

Punohen nga secili nxns ushtrimet 1, 2, 3.
N ushtrimin 1 numrat renditen nga m i vogli 74538, ... deri n numrin
954 261 328, q sht numri m i madhi.
N ushtrimin 2 numr me shifra t barabarta sht p.sh., II, III.
Pra, 6785 < 11 111.
N rastin e fundit 75468 = 75468.
N ushtrimin 3 mund t jap nj shembull msuesi:
Ushtrimi 3. a) 99999 > 73478 > 10000
Numri i mesit sht midis numrit m t madh pesshifror dhe numrit m t vogl
pesshifror.
Pas puns diskutohen zgjidhjet e ushtrimeve 1, 2, 3 n drrasn e zez.
Organizohet rrjeti i diskutimit:
Po
N qoft se numrat kan

nj numr t barabart
shifrash, m i madh sht
numri q ka shifrn e par
m t madhe?
Jo
Prfundimi: ...............................................................................................................
N qoft se numrat kan numr t barabart shifrash, m i madh sht numri q ka shifrn
e par m t madhe.
15
MAT E M AT I K A 5
Nxnsit q prgjigjen me seciln prgjigje Po ose Jo, argumentojn arsyet.

N kt faz mbshteten prpjekjet e nxnsve pr t kontrolluar t kuptuarit.

N pun individuale punohen ushtrimet 4, 5, 6.
Kto jan ushtrime formuese, t cilat nuk mund ti bj do nxns.
Pr nxnsit e nivelit baz sugjerohet t punohet ushtrimi 1 n Fletoren e puns, n vend
t ushtrimeve 4, 5.
Ushtrimi 6 do t zhvillohet me goj:
Te ky ushtrim nxnsi mund t ndryshoj vetm njrn nga shifrat e (njsheve), Nj, ose
Dh, ose,Q, ose M, ose Dhjet mijshe, ose Qind mijshe, ose Nj milionshe, ose Dhjet
milionshe, ose Qind milionshe:
P.sh., { 145 678 436; 155 678 436; 165 678 436 etj... }
Kjo bashksi sht e pafundme, do t krkohen vetm disa numra nga ajo.
Nuk sht e thn q nxnsi t kryej t gjitha ushtrimet e tekstit, por ata q do t
zgjidhen t kuptohen nga shumica e nxnsve.
Vlersohen disa nxns.

Msimi 1.8
Tema: NUMRAT ME 10, 11 DHE 12 SHIFRA
Objektivi i prgjithshm: N fund t ors msimore nxnsi t arrij:

T shkruaj numrat n klasn e miliardave.
I. T shkruaj nj numr natyror deri n 10 shifra.

T lexoj nj numr natyror deri n 10 shifra.
II. T gjej klasat e nj numri 12-shifror.
III. T gjej ndryshimet midis klass s milionve dhe klass s miliardave.
T formoj nj numr natyror me 12 rende.
Konceptet: rend, shifr, klas, miliard, milion.

Struktura e msimit
P
Shkrim i shpejt
N
RAFT (roli / audienca / formati / tema)
P
Pun individuale
Parashikimi: Shkrim i shpejt.

Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis. Ushtrimi 3 n Fletoren e puns.
16
MAT E M AT IK A 5
Kalimi n lndn e re: studiohet nga nxnsit pr pak minuta paragra i par.
Mbyllen librat. Msuesi shnon n tabel numrin:
1
300
000
000
M pas drejton pyetjet:
- Cilat jan klasat e ktij numri?
- Sa rende ka klasa e miliardave?
- Cila klas vjen pas klass s milionave?
U krkohet nxnsve q prgjigjen e ktyre pyetjeve ta japin me shkrim, duke shkruar ato
q din rreth pyetjeve.
Pas pyetjeve lexohen mendimet e 5-6 nxnsve.
Prforcohen njohurit mbi klasn e miliardave, e cila ka 3 rende dhe vjen pas klass s
milionave.
Ndrtimi i kuptimit: RAFT.

Punohet ushtrimi 1. Nxnsi e ndan numrin n klasa d.m.th., n grupe me nga 3 shifra
duke lluar djathtas numrit.
Pr ta lexuar at veprohet kshtu:
Nxnsi vihet n rolin e nj numri m t vogl (10 shifror).
Lexon nj numr tjetr, sepse sht m i madh (11 shifror).
Ky numr m i madh lexohet me z m t lart, sepse ka nj rend m shum.
Nj nxns tjetr vihet n rolin e nj numri t mesit dhe lexon numrin pasardhs 700 052
456 643, duke cilsuar q numri q lexoi sht m i madh, sepse ka nj rend m shum.
Kuptohet q emri i klass lexohet ve.
Punohet ushtrimi 2. Studiohet m par paragra i rrethuar, plotsohet vendi bosh. Edhe te
ky ushtrim organizohet loja me role.
Prgjigja jepet vetm pr numrin e zerove dhe krkohet shpjegimi i arsyetuar i prgjigjes.
Kjo metod trheq vmendjen e nxnsve, siguron audiencn dhe prqendrimin e plot
t nxnsve t nj klase n lidhje me temn: Leximi e shkrimi i numrave me 10, 11 dhe
12 shifra.

Secili nxns provon veten n shkrimin me shifra t numrit duke plotsuar librin.
Msuesi kontrollon punn e disa nxnsve, kurse prfaqsuesi i secils skuadr kontrollon
punn e secilit nxns n libr. Lexohen numrat. Korrigjohen gabimet e bra t numrave
natyror.
Bhet prforcimi i mnyrs s shkrimit t numrit natyror deri n 12 shifra.
Vlersohet msimi.
Pun e diferencuar, sht mir t zhvillohet nj her n 5 or msimore ose sa her

q msuesi mendon se nuk sht prvetsuar nj koncept. Puna e diferencuar nuk mund
t bhet vetm pr nxnsit shum t mir, por zhvillohet pr t konsoliduar, njohurit e
marra s bashku, gjat nj kohe t prcaktuar p.sh., gjat nj jave, nj muaji, nj semestri
apo nj viti shkollor, pr nj kapitull , pr dy-tre kapituj ose pr disa kapituj n trsi.
Pr kto msime mund t jepen pr zgjidhje ushtrimet:
1. N numrorin 145 457 719 138. far tregon 457? Po 145?
2. Gjej bashksin e numrave q prmbajn vetm numrin 4 m t vogl se
100 000 000 000.
3. Gjej numrin m t madh, numrin m t vogl me 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 shifra.
17
MAT E M AT I K A 5
Detyr shtpie: Ushtrimet 1, 2, 3 n Fletoren e puns, jepen sqarimet prkatse.

Msimi 1.9
Tema: ZBRTHIMI I NUMRAVE ME SHUM SHIFRA
Objektivi i prgjithshm: N fund t ors s msimore nxnsi t arrij:

I. T shndrroj numrat e rregullt n numra t zbrthyer dhe anasjelltas.
M pas
e m p
II. T zbrthej nj numr 9-shifror sipas vendvlerave.

III. T prcaktoj rendet pr nj numr natyror 12-shifror.
T zbrthej me dy mnyra nj numr natyror 7-shifror.
IV. T shkruaj me shifra nj numr natyror t zbrthyer sipas vendvlerave.
T analizoj dy mnyrat e zbrthimit t numrit natyror shum shifror.
Konceptet: zbrthim i numrave, rend, klas, vendvler.

Struktura e msimit
E
Parashikim me terma paraprak
R
Ditar dypjessh
R
Diagrami i Venit
Evokimi: Kontrolli e diskutimi n drrasn e zez t ushtrimit 1 n Fletoren e puns.
Kalimi n lndn e re: Parashikim me terma paraprak.

Jepen kto 4 terma kryesore: numr, shifr, rend, vendvler.
Duke u nisur nga kto fjal u krkohet nxnsve t krijojn nj ose dy fjali matematikore
p.sh., shifrat e secilit numr natyror mund t ndahen sipas vendvlerave. Merren mendimet
e disa nxnsve, pa i gjykuar ato.
Realizimi i kuptimit: Ditar dypjessh.

Nxnsi do t prcaktoj rendet pr do numr tek ushtrimi 1.
M pas do t plotsoj tabeln e vendvlerave me shifrat e do numri.
Lexohet zgjidhja e ktij ushtrimi nga disa nxns.
Numrori i zbrthyer
Pr ushtrimin 2 nxnsi vren me kujdes zbrthimin e numrit.
Pr t sintetizuar mendimet n lidhje 146 784 598 = 100 000 000 + 40 000 000 +
me kt ushtrim prdoret Ditari
dypjessh.
Mnyrat e zbrthimit t numrorit:

1. Numri zbrthehet sipas mbledhorve t plot.
2. Numri zbrthehet sipas vendvlerave.
18
6 000 000
146 784 598 = 1QM + 4DHM +

6NJ + 7QM+... etj.
MAT E M AT IK A 5
Kjo tabel plotsohet n drrasn e zez nga msuesi duke mbledhur mendimet e
nxnsve dhe duke i qartsuar ato.
Nxnsi gjithashtu plotson n etoren e tij ditarin dypjessh.
Reektimi: Diagrami i Venit.

Nxnsi plotson ushtrimin 1 dhe ushtrimin 2 n libr.
s ndrtohet diagrami i Venit duke punuar n mnyr individuale,
pas edhe n grupe dyshe ose katrshe.
sipas mbledhorve q tregon secili rend i
Cilat
jan
t
prbashktat e ndryshimet
midis
dy
metodave
t
zbrthimit t nj
numri natyror?
Numri i
zbrthyer sipas
mbledhorve.
Numri zbrthehet
shoqruar me zerot e
mundshme p.sh., 90 etj.
Numri natyror mund t
zbrthehet me shum
shifra.
Numri i zbrthyer sipas vendvlerave.
Numri zbrthehet sipas vendvlerave, ku do rend shoqrohet me shkronjat e duhura, si
(QM) etj.
Diagrami i Venit bn t mundur q nxnsi t zbuloj tipare t prbashkta ose t bj
dallime midis koncepteve t ndryshme.
(Nuk sht e thn q kt metod msuesi/ja ta realizoj medoemos n kt or. Kjo
varet edhe nga niveli i klass ose koha n dispozicion e msuesit.)
Detyr shtpie: Ushtrimet 1 dhe 2. Jepet nj shembull i zgjidhur n klas.

Msimi 1.10
Tema: RRUMBULLAKIMI I NUMRAVE NATYROR 10, 100, 10000

T rrumbullakoj nj numr natyror me jo m shum se 6 shifra n dhjetshe, qindshe.
I. T rrumbullakos nj numr natyror n dhjetshen m t afrt.
II. T rrumbullakos n qindshen m t afrt.
T rrumbullakos n mijshen m t afrt.
III. T interpretoj me fjal kuptimin e rrumbullakimit.
T analizoj rregulln e rrumbullakimit t numrit natyror.
Konceptet: rrumbullakimi, numrat me zero n fund.

Struktura e msimit
19
P
N
P
MAT E M AT I K A 5
Shkrim i shpejt
Ditar dypjessh
Pun individuale
Parashikimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, ushtrimi 2, Fletore pune.

Lexohet ushtrimi 1 me z p.sh., 500 pesqind etj.
Nxnsi plotson shpejt krkesat a, b, c.
N fund t ktij ushtrimi, nxnsi duhet t dalloj numrat me nj zero n fund, dy zero, ose
tre zero n fund.
- Si jan formuar numrat e rreshtit t par?
- Po t rreshtit t dyt si jan formuar? 5 x 100 = 500
- Po 3000 si sht formuar? 3 x 1000 = 3000
Nxnsit n etoret e tyre shkruajn nga nj fjali se si sht formuar numri q ai plqen m
shum, duke e shumzuar me 10, 100 ose 1000.
Lexohen disa mendime nga vet nxnsit.
Ndrtimi i kuptimit: Ditar dypjessh.

Shpjegohet paragra i dyt nga msuesi.
Shpjegimi realizohet nprmjet diskutimit:
Jepet i zbrthyer kuptimi i rrumbullakimit me 10, 100, 1000.
Nj numr sht i rrumbullakosur me 10 kur mbaron me nj zero n fund.
Nse njshet jan shifrat 1, 2, 3, 4 dhjetshja e rrumbullakosur mbetet po ajo q sht.
Ky shpjegim realizohet m qart nprmjet ditarit dypjessh.
32 30;
63 ;
Interpretimi i rrumbullakimit
Rrumbullakimi me 10
Nse njshet e nj numri jan shifrat nga 1 n
4 dhjetshja e rrumbullakosur mbetet po ajo q
sht.
N.q.s., njshet jan 5, 6, 7, 8, 9 numri i
dhjetsheve rritet me nj.
71 . ;
184 ..;
Shembuj rrumbullakimesh me
10/100/1000
49 50;
176 180;
217 220;
25 30
1243 ..;
354 ; 789 .
12124 ..; 35931 ..;
72593
Pr t rrumbullakosur me 100 vendos shifra e

dhjetsheve
Kur rrumbullakosim me 1000 vendos shifra e
qindsheve.
Nxnsit marrin me shkurtime ann e majt t tabels dhe ndrkoh zgjidhin ushtrimet e
ans s djatht.

Te rubrika Provo veten nxnsi punon ushtrimin e dhn. Pr arsye kohe mund t punohen
dy shembujt e par dhe dy t fundit n klas.
T tjert mund t plotsohen n shtpi.
Pyeten n drrasn e zez 3-4 nxns.
Bhet prmbledhja e njohurive.
Vlersohet msimi.
20
E M AT IK A 5
Detyr shtpie: Plotsohet FletorjaMAT
e puns 1.10
Ushtrimi 3 dhe problema mund t jepen vetm pr nxnsit

e nivelit t prparuar ose mesatar.
Msimi 1.11
Tema : RRUMBULLAKIMI N RENDIN V, VI

T rrumbullakoj nj numr natyror me jo m shum se 6 shifra.
I. T rrumbullakos nj numr natyror me dhjetshen m t afrt.
T rrumbullakos nj numr n qindshen m t afrt.
II. T prcaktoj shifrat e numrit para rrumbullakimit t kryer.
T dalloj rrumbullakimin e rendit V nga rendi VI.
III. T zbuloj si kryhet rrumbullakimi n rendin V1 (VI).

T prdor rrumbullakimin e numrave n situata t jets s prditshme.
Konceptet: rrumbullakim i numrave, rendi V, rendi VI.

Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh
R
Lexim i drejtuar
R
Pun individuale
Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis ushtrimi 3, problema te Fletorja

e puns.

Nxnsve u jepet pr t punuar ushtrimin 1.
N llim zbrthehet krkesa. Drejtohen pyetjet:
- N cilin rend sht rrumbullakosur numri?
- Cila shifr vendos pr t rrumbullakosur numrin n dhjet mijshen m t afrt?
Merren disa mendime nga nxnsit, pa i gjykuar ato.
Lihen t lir nxnsit t punojn.
Pas pune krkohet q t lexojn ushtrimin e zgjidhur 4 nxns.
Msuesi/ja shkruan zgjidhjet n tabel.
Korrigjohen gabimet nse ka.
Realizimi i kuptimit: Lexim i drejtuar.

Nxnsit punojn n grupe dyshe m shokun e banks ushtrimin 2.
Prcaktojn shifrat q mungojn duke u kshilluar me njri-tjetrin.
p.sh., 6.541.538 6500000
6561954 6600000
3 nxns, t cilt prcaktohen

si prfaqsues grupi pas puns paraqesin
21
MAT E M AT I K A 5
184300254 18400000
zgjidhjet e ushtrimit me fjal.
Msuesi/ja i shkruan n tabel.
Prforcohen dhe zbulohen njohurit mbi rrumbullakimin:
Numrat q kan 4 zero n fund jan rrumbullakosur n 10 000-shen m t afrt.
Numrat q kan 5 zero n fund, jan rrumbullakosur n 10 0000-shen m t afrt ose n
rendin VI.
Jepet nj ushtrim shtes pr rrumbullakimin e numrave n rendin VI.
p.sh., 215147459 ... ose 123157218 ...

Nxnsit plotsojn ushtrimin 1 dhe 2 (kolonn e par) n libr.
Pr arsye kohe kolona e dyt n t dy ushtrimet mund t lihet pr detyr shtpie.
Pas dy javsh msimore msuesi/ja i ka dalluar pak a shum nxnsit e nivelit baz nga
ai mesatar ose i prparuar.
Pra, puna mund t ndahet edhe n grupe sipas niveleve:
Niveli baz
Ushtrimi 1
Niveli mesatar
Ushtrimi 2
Niveli i prparuar
Ushtrimi 3
Nxiten nxnsit t punojn shpejt e sakt, duke iu thn se:

Nse nj nxns i nivelit baz mbaron ushtrimin 1 mund t kaloj tek ushtrimi 2; ose nse
nj nxns mbaron ushtrimin 2 mund t kaloj tek ushtrimi 3.
Pas puns n tabel nxnsit e t treja niveleve, bjn shpjegimet me fjal t zgjidhjeve
t ushtrimit.
Vlersohen prgjigjet, jo vetm pr plotsimin e numrave, por edhe pr interpretimin e
rrumbullakimit.
Pun e diferencuar:
1. Rrumbullakos n 10-shen m t afrt: 35 ; 191; 171351
2. Rrumbullakos n 100-shen m t afrt: 356 ; 4132 ; 945714
3. Problem. Rruga nga shtpia n shkoll sht e gjat 472 m. Sa m sht gjatsia
e saj n 10-shen m t afrt? Sa m sht gjatsia e saj n 100-shen m t afrt? Sa
sht ndryshesa midis numrit t rrumbullakuar n 100-shen m t afrt me numrin e
rrumbullakosur n dhjetshen m t afrt?
Detyr shtpie: Ushtrimet 1, 2, 3 te Fletorja e puns. Jepen sqarimet e duhura.

Msimi 1.12
Tema: USHTRIMI MBI LLOJET E RRUMBULLAKIMIT
Objektivat: N fund t ors msimore nxnsi t arrij:

T zbuloj rregullat e rrumbullakimit me 10, 100, 1000... etj.
I. T rrumbullakos nj numr natyror n dhjetshen m t afrt.
T rrumbullakos nj numr natyror n qindshen m t afrt.
II. T rrumbullakoj nj numr natyror n 10 000-shen m t afrt.
T rrumbullakoj nj numr natyror n 100 000-shen m t afrt.
22
MAT E M AT IK A 5
III. T interpretoj me fjal rrumbullakimin n mijshen m t afrt t nj numri natyror.

T analizoj rrumbullakimin e numrit natyror shtatshifror n t gjitha rrumbullakimet e
mundshme.
Konceptet: rrumbullakim i numrave, shifrat e numrave sipas vendvlerave.

Struktura e msimit
P
Shkrim i shpejt
N
Konkurs
P
Hart semantike
Parashikimi: Kontrolli e diskutimi detyrave t shtpis, Fletore pune ushtrimet 1, 2
Kalimi n temn e re: Shkrim i shpejt.

Punohen ushtrimet 1 dhe 2 nga secili nxns n libr.
Pas puns, nxnsi plotson n librin e tij fjalit matematikore p.sh.,
Pr t rrumbullakosur numrin n 1000-shen m t afrt vendos shifra e qindsheve.
Pas puns, n libr lexohen fjalit e sakta, nga disa nxns, ndrsa numrat e rrumbullakosur
shnohen n tabel.
U krkohet q nxnsit t ken vmendjen n nj shkall t lart, sepse nse kan br
gabime, mund ti korrigjojn.
Ndrtimi i kuptimit: Konkurs.

Klasa ndahet n tre skuadra. Pr do grup jepet pr zgjidhje nj nga kolonat e ushtrimit 3.
Prfaqsuesi i secilit grup shnon zgjidhjet n tabel.
Nse koha sht e mjaftueshme nxnsit punojn t gjith ushtrimin 3, e m pas, hidhet
shorti se cils skuadr do ti bjer pr tù prgjigjur nj nga kolonat e ushtrimit 3.
Secili prfaqsues i prgjigjet edhe nj pyetje me goj:
p.sh., - Si veprojm
nj numr n 100 000-shen
8000m t afrt?
80 pr t rrumbullakosur
200
Si ushtrim pr konkurs mund t jepet edhe nj nga ushtrimet e piks 4.
Plotso kutizat:
10 {75, 76... 84}
100 {151... 249}
1000 { 7500... 8499}
Fiton skuadra q grumbullon m tepr pik.
Prforcimi: Harta semantike.
Tek ushtrimi 4 nxnsi plotson t paktn tri kuti.

Nxnsit m t shpejt i mbarojn t gjitha.
Kontrollohet puna e br n tabel.
Pas puns organizohet Harta semantike:
23
MAT E M AT I K A 5
Jepet n qendr fjala rrumbullakimi.

Nxnsit zgjerojn kt fjal me fjal t tjera
nga informacioni q u sht dhn gjat tri
orve t rrumbullakimit. Msuesi/ja plotson
n tabel hartn semantike duke marr
mendime nga nxnsit.

Rrumbullakimi i numrit n
dhjetshen m t afrt p.sh., 16

20
Ktu vendos shifra t njsheve
Rrumbullakimi i numrit natyror n

qindshen m t afrt. P.sh...
RRUMBULLAKIMI I NUMRIT NATYROR

Rrumbullakimi i numrit n mijshen m t afrt
Shembull:
Msuesi/ja mund t shtoj ktu edhe dy rrumbullakime t tjera.
Detyr shtpie: jepen te Fletorja e puns, ushtrimet 1-5. Me dshir 6-7.

Msimi 1.13
N llim t ktij nnkreu mund t prdoren kto objektiva. Ka edhe t tjera:
T gjej pjesn e ngjyrosur n gur.
T dalloj , 1/3 ose e nj gure t dhn.
T veoj , 1/3 ose e nj drejtkndshi ose t nj sendi n form drejtkndore.
Tema: THYESAT

T lexoj dhe t shkruaj numrin thyesor.
I. T lexoj nj numr thyesor me numrues m t vogl se emruesi.
T shkruaj nj numr thyesor me numrues m t vogl ose t barabart me emruesin
sipas gurave n libr.
II. T zbrthej kuptimin e thyess.
T dalloj elementet prbrs t thyess.
T dalloj pjesn nga e tra n nj gur.
III. T gjej dy thyesa plotsuese.
T dalloj erekun nga gjysma n nj gur.
T zgjidh situata problemore duke prdorur thyesat.
24
Konceptet: thyes, pjes, thyes plotsuese.
MAT E M AT IK A 5
R
R
Mjetet: tabak letre, lapustila, teksti i

nxnsit, Fletore pune.
Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh ift / grup
Lexim i drejtuar
Pun e pavarur
Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis: ushtrimet 4, 5, 7 n Fletoren e puns.

Kalimi n lndn e re: Stuhi mendimesh ift / grup.
Lexohet situata e paragrat t par.

Nxnsit punojn e shkmbejn mendime n ift e m pas n grup. Prfaqsuesi i grupit
paraqet mendimet pasi jan drejtuar pyetjet:
- Pse nj cop tort paraqitet si 1/8?
- Cili sht kuptimi i ksaj thyese?
- far tregon 3 tek 3/8? Po 8-ta?
- Si e kuptoni vijn e thyess?
Merren mendimet e nxnsve pa i gjykuar ato.

Mendimet e mbledhura nga nxnsit diskutohen n kt etap:
Nxnsit studiojn paragran Thyesat plotsuese.
Organizohet Lexim i drejtuar. Pas leximit plotsohen pyetjet:
- pjes hngri Miri? (2/5) Po Besa? (3/5)
- Sa pjes kan ngrn s bashku? 2/5 + 3/5 = 1 (1 e tr)
Msuesi/ja thekson se, n qoft se shuma e 2 thyesave sht 1, ather kto 2 thyesa
quhen plotsuese.
Reektimi: Pun e pavarur.

Nxnsit punojn n pun t pavarur ushtrimin 1, 2, 3 dhe 4a.
Puna mund t ndahet sipas niveleve:
Niveli baz
Niveli mesatar
Niveli i prparuar
ushtrimi 1, 2/a
ushtrimi 2 a/b, 3
ushtrimi 2/c, 4/a
Ushtrimi 4 mund t zhvillohet plotsisht nse koha sht e mjaftueshme.
Pas puns 3 nxns zgjidhin ushtrimet e msiprme n tabel.
Vlersohet msimi.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1-4 n Fletoren e puns.

Msimi 1.14
Tema: THYESAT E BARABARTA

T zbuloj rregullin, pr prftimin e thyesave t barabarta.
25
MAT E M AT I K A 5
I. T vizatoj pjes t barabarta n gura me ndarje t ndryshme.
II. T gjej thyesa t barabarta me shumzim (me pjestim).

T shpjegoj me fjal kuptimin e thyesave t barabarta.
III. T zbuloj rregulln e formimit t thyesave t barabarta me pjestim.
T zbuloj rregulln e formimit t thyesave t barabarta me shumzim.
T zgjidh situata problemore bazuar n formimin e thyesave t barabarta.
Konceptet: thyesa t barabarta, rregulla t formimit t thyesave t barabarta.

Struktura e msimit
P
N
Mendo / krijo dyshe / diskuto
P
Grak T
Parashikimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis ushtrimet 3 dhe 4 n Fletoren

e puns.

Vrojtohen me kujdes vizatimet e 3 fmijve nga nxnsit n libr.
Pyetje: - pjes t gurs kan ngjyrosur fmijt sipas tri gurave?
Secili nxns zgjedh njrn nga gurat m posht dhe shpjegon pjesn e gurs s
ngjyrosur.
Pyeten disa nxns nga secili rresht, krkohet q mendimet t mos prsriten.
M pas, secili prfaqsues rreshti tregon sipas mnyrs s tij pjes t gurs sht
ngjyrosur n t tre gurat e dhna, si dhe far kan t prbashkt kto vizatime?
Zbulohet se 4/8, 5/10, 6/12 jan thyesa t barabarta, sepse paraqesin t njjtn pjes t
s plots, pra gjysmn.
1
3
2
6
1
3
4
12
1
3
7
21
4
7
2
Ndrtimi i kuptimit: Mendo / krijo dyshe / diskuto.
Nxnsi studion tri mnyrat e paraqitjes s thyess .
Mendo nj thyes. Shkruaj 3 thyesa t tjera t barabarta me t sipas shumzimit.
Krijohen grupe dyshe, krahasohen zgjidhjet, diskutohen nga disa prfaqsues grupi
p.sh.:
Msuesi/ja:
- A mund t zbuloni rregulln e formimit t thyesave t barabarta me shumzim?
Merren disa mendime. Prforcohen nga msuesi/ja mendimet e sakta. Interpretohen t
dyja rregullat e prtimit t thyesave t barabarta.
26
MAT E M AT IK A 5
Prforcimi: Grak T.
Punohen n pun individuale ushtrimet 1, 2, 3.
Pas puns n tabel kontrollohet puna e tre prej prfaqsuesve t grupeve.
Nj nxns i nivelit baz kontrollohet pr ushtrimin 1.
e grakut
Nj ose dy nxns t nivelit mesatar pr ushtrimin
2. T merren nga
nxnsit, prforcohen nga
pra gjysmn prsri.
Organizohet graku T pr t msuesi/ja.
treguar ngjashmrit midis
mnyrs s prtimit t
thyesave me shumzim ose
me pjestim:
Mendimet pr plotsimin
Po t pjestohet e njjta
thyes, si n emrues dhe
n numrues me t njjtin
numr, prftohet nj thyes
e barabart me thyesn e
dhn.
Nj nxns i nivelit t prparuar pr ushtrimin 3.

Ushtrimi
3, 4/8 do t thot se nga 8 pjes kam ngrn 4, pra
Formimi i thyesave t barabarta
me shumzim.
dodhe
t thot
se nga 2me
pjes
kam ngrn
Po t shumzohet e njjta gjysmn,
thyes, si ndrsa
n emrues
n numrues
t njjtin
numr, 1,
prftohet nj thyes e barabart me thyesn e dhn.
Formimi i thyesave t barabarta me pjestim.

Msimi 1.15
Tema : KRAHASIMI I THYESAVE

T krahasoj dy numra thyesor, duke u bazuar n kuptimin e pjess q tregon secila
thyes.
I. T krahasoj dy thyesa me emrues t njjt.
T tregoj me thyes pjesn e gurs s vijzuar ose ngjyrosur.
II. T krahasoj dy thyesa me numrues t njjt.
III. T kthej dy thyesa t thjeshta n thyesa me emrues t njjt.
T krahasoj dy thyesa me emrues ose numrues t ndryshm.
Konceptet: thyes, emrues i thyess, numruesi i thyess, pjes.

Mjetet: teksti i nxnsit, shirit letre, lapustila.
27
MAT E M AT I K A 5
Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh
R
Di / Dua t di / Msova
R
Pun individuale
Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis.

Studiohet situata e paragrat t par:
- far tregon secila thyes n ann e majt t librit? Msuesi/ja mund ta konkretizoj
situatn duke marr 3 shirita letre; n shiritin e par nga 4 pjes jan vizatuar 3 ose
tregon treerekun e shiritit.
2/4 = ose gjysmn e shiritit.
Pr pjesn e shiritave t ngjyrosur me t verdh drejtohen pyetjet:
- Sa pjes jan ngjyrosur n seciln gur? (4 pjes)
- A jan t barabarta ato? Pse?
- mendoni pr krahasimin e thyesave me emrues t njjt?
Merren mendime nga disa nxns, pa i gjykuar ato.
Prforcohen me an t prsritjes vetm mendimet e sakta.
Realizimi i kuptimit: Di/ Dua t di /Msova.

Lexohet paragra i dyt n libr, individualisht.
Nxnsi mban shnime n libr pr informacionin q di ose q u duket i njohur (p.sh.);
shnon (me ?) pr koncepte q duan t din m tepr dhe n rubrikn e tret duhet t
prpunojn njohurit q msuan nga teksti, me fjalt e tij.
Msuesi/ja ndrton tabeln n drrasn e zez. Mblidhen pyetjet e nxnsve e shnohen
n kolonn e dyt.
- Diskutohet plotsimi i tabels.
Di
Ndr thyesat q kan
emrtues t njjt m e
madhe sht ajo q ka
numruesin m t madh
etj.
Dua t di
Msova
P.sh.: Si krahasohen
dy thyesa me emrues
t ndryshm. Po me
numrues t njjt?
Pr t krahasuar dy thyesa
t thjeshta veprojm
kshtu:... etj.
Prforcohen njohurit e msuara.

Jepet pr zgjidhje (nga ushtrimi 3). Krahaso 1/3 me .
Msuesi/ja prforcon zgjidhjen e ushtrimit n drrasn e zez duke marr mendime nga
nxnsit: shumzohet 1/3 me 2 si n emrues edhe n numrues dhe shumzohet me
3, si n emrues edhe n numrues.
Pra, 2/6 me 3/6
2 < 3 ndaj 2/6 < 3/6.
Tek ushtrimi 1, nxnsit e nivelit t par duhet t krahasojn medoemos thyesat me
emrues t njjt.
Nxnsit e nivelit mesatar duhet t krahasojn thyesat me numrues t njjt, por me
emrues t ndryshm.
Nxnsit e nivelit t prparuar duhet t krahasojn t gjitha thyesat e thjeshta, si shembulli
28
MAT E M AT IK A 5
i rubriks m lart.
Tek ushtrimi 3 prforcohet ideja se: nse thyesat tregojn t njjtn pjes, ato jan t
barabarta. Konkretizimi i njohurive krijon nj baz t qndrueshme t t kuptuarit t tyre.
Tek ushtrimi 4 futet koncepti i thyesave t barabarta, i cili rimerret te kjo tem, pr tù
kujtuar nxnsve se:
T krahasosh dy thyesa do t thot t gjesh, nse njra prej tyre sht m e vogl, m e
madhe, ose e barabart me tjetrn.
Diskutohen zgjidhjet nga disa nxns n tabel.
Detyr shtpie: n Fletoren e puns, ushtrimi 5. Jepen sqarime pr ushtrimin 3.

N llim pjestohet 30 me 5, hersi shumzohet me 3.
Ushtrimi 4 pr 2/3 e 30 kemi: 30 : 3 = 10;
10 x 2 = 20cm
Msimi 1.16
Tema: SITUATA KONKRETE ME NUMRIN THYESOR

T prdor numrin thyesor pr t paraqitur pjest e nj gure, numri.
I. T gjej pjesn e nj madhsie n situata t jets s prditshme.
II. T zgjidh situata problemore mbi gjetjen e pjess s nj numri.
III. T zgjidh me dy mnyra problema pr gjetjen e pjess s nj numri.
Konceptet: numr thyesor, pjes, problema me gjetjen e pjess t nj numri.

Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh
R
Ditar dypjessh
R
Diagrami i Venit
Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis te Fletorja e puns.

Nxnsit punojn duke kmbyer mendimet n grupe dyshe mbi situatat konkrete pr
gjetjen e pjess t dy madhsive t t njjtit lloj
Pyeten pas puns, nga nj prfaqsues prej do grup dysheje:
p.sh., - pjes e kilogramit jan 300 g? Dihet se 1 kg = 1000g
Formohet thyesa 300/1000 = 3/10
29
MAT E M AT I K A 5
Te ky ushtrim realizohet prqendrimi i nxnsve n procesin e t lexuarit dhe t t kuptuarit.

Nga prvoja dihet se: nxnsit duke i motivuar aktivizohen gjallrisht.

Msuesi/ja i v nxnsit n pun t lexojn problemn 1.
Merren mendimet e nxnsve n lidhje me zgjidhjen
e problems.
1
Msuesi/ja ndrhyn pr t shpjeguar konceptet 3e duhura.
Organizohet Ditar dypjessh.
:60
Argumentimi me fjal i zgjidhjes s

problems
- Sa lek shpenzova pr t bler?

Zbatohet kuptimi i thyess.
Pjestohet 180 me 3.
Hersi shumzohet me 1.
- pjes t lekve shpenzova?
- pjes e lekve m mbetet?
60 L
1
1
1
2
=
1= 3 =
180 L e problems
3 Zgjidhja
3
3
3
me veprime 3
:60
e 180 = (180 : 3) x 1 = 60 L ose

180 : 3 = 60; 60 x 1 = 60 L
1/ - Sa lek m mbetn?
180 L 60 L = 120 L
Jepet me fjal dhe prgjigja e problems.
ZGJIDHJE
2
2
2
2
4
4 plotsojn zgjidhjet me an t veprimeve n libr.
Nxnsit
Mnyra I.
4
4
4
4
1. Sa nxns jan me uniform?
N
pun
t pavarur
punohet
problema 2.
e 36 => 36:4=9
2. Sa
nxns
jan pa
uniform?
2
Krkesa te problema 2 sht: Sa nxns jan pa
uniform?
9 2 = 18 nxns
4
36 18 = 18 nxns
Mnyra II.
1. pjes e nxnsve jan pa

uniform?
1
2.
Prgjigje: Pa
uniform jan
18 nxns.
Sa
nxns
jan
pa
uniform?
e 36 = (36:4) 2 = 9
2 = 18 nxns
N pun individuale punohet problema tjetr me 2 mnyra.

Ndrtohet diagrami i Venit.
Mn y r a I . me numr natyror:
7
5
2
2
=pjesa e+nj numri
=1
1.
psh:Gjendet
5
5
5
5
30
1 3 =
4
4 +
4
3
4
7
4
MAT E M AT IK A 5
2. Gjendet ndryshesa e dy numrave

Mnyr a I I . me thyes:
1. Gjendet pjesa e nj t tre.

2. Gjendet pjesa e nj numri.
Prfundimi n t dyja rastet sht i njjt.
Detyr shtpie: Problema 2 n libr, ushtrimi 1 n Fletoren e puns.

Pr ushtrimin 1 jepen sqarime.
Msimi 1.17
Tema: KLASIFIKIMI I THYESAVE

T klasikoj thyesat duke arsyetuar konkretisht.
I. T gjej thyesa t rregullta nga nj bashksi me thyesa t ndryshme.
II. T dalloj thyesn e rregullt nga thyesa e parregullt.
T kthej thyesn m t madhe se nj, n numr t przier.
III. T kthej numrin e przier n thyes, duke u bazuar n kuptimin e thyess.
T analizoj kthimin e numrit t przier n thyes.
T interpretoj me fjal kthimin e thyess m t madhe se nj n numr t przier.
Konceptet: thyes e rregullt, thyes jo e rregullt.

Mjetet: teksti i nxnsit, Fletore pune, forma katrore ose vizatime rrethore, laps,
grshr, vizore etj.
Struktura e msimit
P
Mendo / krijo n dyshe / diskuto
N
P
Pun individuale
Parashikimi: Mendo/ krijo n dyshe/ diskuto.

Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, problema 2 n libr, ushtrimi 1 n Fletoren e
puns.
Kalimi n lndn e re: lexohet paragra 1. Nxnsit punojn n grupe dyshe

Drejtohen pyetjet:
- N sa pjes sht ndar torta?
- pjes t torts ha Yllka? (3 pjes nga 8 t tilla) ose 3/8.
- Pse thyesa 3/8 < 8/8?
- Si sht numruesi n lidhje me emruesin e thyess?
31
MAT E M AT I K A 5
- quhen thyesa t rregullta?

Merren mendime nga disa prfaqsues grupi.
Nxiten mendimet e nxnsve pr t dhn shembuj t tjer t thyesave t rregullta.
Msuesi/ja mund t prgatis mjete: p.sh., forma rrethore,1 q japin imazhin e nj cop
torte dhe bn konkretizimin e njohurive n dy etapat e para 8t msimit.
8
8
3 19
Ndrtimi i kuptimit: Di/ Dua t di/ Msova.
8
8
8
8
Studiohet paragra 2 i msimit nga nxnsit.
8
8
Gjat leximit nxnsit mbajn shnime n lidhje me njohurit e njohura, (dhe i shnojn
8
me ) n 19
lidhje me8konceptet q duan t din m tepr (me?)
Pas pak minutash
msuesi/ja mbledh informacion nga nxnsit dhe e shnon n tabel.
8
Kt tabel mund ta marrin edhe nxnsit n etoret e tyre:
Di
Dua t di
4
3
15 101
Msova
10 100
1007
5
Sa pjes i takon secilit

pjes e torts i takon do
nxns?
nxnsi
p.sh., 1. Torta ndahet n
Sa pjes torte u takojn
8 pjes.
19 nxnsve?
+
+
=
pjes
Si quhen thyesat
2. do tort ka
pjes.
ku emruesi sht
= 1.
i barabart me
3. Pr
pjes duhet t
numruesin?
Thyesa t tilla (n>e) quhen jo
Si quhen thyesat t cilat
t rregullta
prgatiten 3 torta.
e kan numruesin m t
madh se emruesi?
p.sh., ;
;
;
etj.
Jep shembuj t tjer:
5
1
4
4
4
4
Pas puns 1
pr ushtrimin
1 1 mund
2
3 t pyetet nj nxns i nivelit baz. Pr ushtrimin 2 nj
nxns i nivelit
mesatar.
2
2
2
2
Pr ushtrimin 3 pyetet nj nxns i nivelit t prparuar.
Ushtrimi 3 mund t ilustrohet me shembuj t vizatimeve n form rrethore ose katrore, si
n libr.
Pasi dgjohen nxnsit n drrasn e zez, prforcohen konceptet baz nprmjet
pyetjeve formuese:
- Si shkruhen ndryshe thyesat m t mdha se 1?
=1
(sepse 1 =
- Si kthehen numrat e przier n thyes?

1
- Cilat jan llojet e thyesave? (thyes e rregullt, thyes jo e rregullt)

Vlersohen prgjigjet e nxnsve.
Prforcohen konceptet baz.

32
1.17
Msimi 1.18
MAT E M AT IK A 5
Tema: PROBLEMA ME THYESA

T prdor n situata konkrete t thjeshta, kuptimin e numrit thyesor.
I. T ndaj n sasi t barabart nj numr t caktuar sendesh.
II. T gjej pjesn e nj numri n situatn problemore.
T gjej numrin kur jepet nj pjes e tij.
T dalloj thyesn nga e plota.
III. T interpretoj me fjal zgjidhjen e problems pr gjetjen e pjess s nj numri.
T analizoj kalimet nga e plota te thyesa dhe anasjellas.
Konceptet: thyes e plot, problem me thyesa.

Mjetet: sende t numrueshme,
si: je shkrepse, petza etj.
2
5
Struktura e msimit
P
Dil rrotull/ fol
rrotull
3
N
Problem i ri5
P
Grak T
34
Parashikimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis ushtrimet 4, 5 te Fletorja e

2
puns 1.17
5

Studiohet nga nxnsit paragra 1.
Pyetje:
- A mund t gjejm edhe ne
e jeve t shkrepseve?
M shokun e banks 20 sendet, ndahen n 5 pjes t barabarta.
- Merren n shqyrtim dy t tilla. Sa sende jan ato? (8 sende)
Nj grup tjetr pyetet pr
e sendeve,
1 e kshtu m radh.
3
4
Por me numrim nuk mund t zgjidhen4 problemat me numra t mdhenj:
4
4
- Ciln mnyr studiuat n libr?
nxns asin rreth gjetjes s pjess s nj numri.
e 20 = (20:5) 3 2 = ...
4
Msuesi/ja prforcon n tabel me shembuj gjetjen e4 pjess s nj numri.
3
4
Ndrtimi i kuptimit: Problem i ri.

Studiohet situata e paragrat. Nga thyesa te e plota.
Kemi 15 sende. I ndajm n 3 pjes t barabarta.
Sa sende ka nj pjes? Ilustrohet me shembull.
15:3 = 5 sende.
Sa pjes mungojn?
=
pjes.
Po 4 pjes t tilla sa sende do t ken gjithsej?
4 5 = 20 sende.
33
MAT E M AT I K A 5
Formohet problem i ri:

e nj madhsie i njohim.
3 15 elemente. Sa elemente do t formonin
Ato jan
?
7
Ose kam fshehur nj pjes t lapsave.
e tyre jan 15. Sa lapsa kam fshehur? Sa lapsa
2
ka kutia gjithsej?
9
4
5
7
8
Nxnsit mund t sjellin shembuj t ndryshm

problemash, por ata do t ken zgjidhje t njjta
pr t gjetur t plotn:
Diskutohen n tabel zgjidhjet e 2 nxnsve.
Prforcimi: Grak T.
Nxnsit punojn individualisht ushtrimin 1, problemat 2 dhe 3.
Pas puns diskutohen zgjidhjet n tabel:
Gjej
e 518 kg = (518:7) 4 = 74 4 = 296 kg (nga e plota te thyesa)
80 m jan
P2 4
5
P3
e... => 80 : 2 9 = 40 9 = 360 m ( nga thyesa te e plota)
e 270 = 270 : 5 4 = 54 4 = 216 nxns
7
9
e 744 = ( 744 : 8) 7 = 93 7 =651 spektator
Problema 3 mund t jepet detyr shtpie pr arsye kohe.

Ndrtohet: Graku T.
- Cilat jan ndryshimet midis gjetjes s pjess nga e plota dhe gjetjes t s plots nga
pjesa?
Pyeten disa nxns. Mendimet e tyre hidhen n tabel.
Nga e plota te thyesa
Nga thyesa te e plota
e 60 kg=(60:5) 4=
Pjesa e nj numri gjendet duke pjestuar
numrin me emruesin dhe duke e
shumzuar me numruesin e thyess etj.
14 stilolapsa jan
e (4:7) 9=
E plota gjendet duke pjestuar pjesn
me numruesin e thyess dhe duke e
shumzuar me emruesin e thyess etj.
Detyr shtpie: N Fletoren e puns ushtrimet 1, 2, 3, 4.

Kto detyra mund t ndahen edhe sipas niveleve.
Msimi 1.19
Tema : NUMRI DHJETOR DHE THYESAT DHJETORE

T zbuloj lidhjen midis numrit thyesor dhe numrit dhjetor.
I. T gjej vendvlerat e nj numri dhjetor.
T njoh numrat dhjetor n situata t jets s prditshme.
II. T shndrroj thyesn dhjetore n numr dhjetor.
34 T shndrroj numrin dhjetor n thyes dhjetore.
MAT E M AT IK A 5
III. T interpretoj me fjal kthimin e numrit dhjetor n thyes dhjetore.

T prcaktoj vendin q z secila shifr n numrin dhjetor.
Konceptet: numr dhjetor, thyes dhjetore, vendvlerat e numrit dhjetor.

Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh
Klas a e m i j s h e v e
QM
DHM
R
R
Mij
Klasa e thjesht
DH
NJ
RAFT (Roli-Audienca-Formati-Tema)
Diagrami i Venit
Klasa dhjetore
t dh
t q
t m

Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis n Fletoren e puns 1.18.
Kalimi n lndn e re: lexohet paragra i par deri te thyesat dhjetore.
Pas leximit drejtohen pyetjet:
- A i njihni numrat dhjetor?
- Ku prdoren ato?
- Cilat jan pjest e numrit dhjetor? Jepni shembuj.
Prcakto vendvlerat e do shifre t numrit
dhjetor
1 n tabel.
1
Jepet numri 714153,208. Nxnsit kt
mund ta plotsojn dhe n libr.
10 numr
4 100
5
10
3
100
Pas puns lexohet ky numr sipas vendvlerave,

si dhe numri i dhn n tekst.
1000
Merren mendimet e disa nxnsve.
Realizohet njohja e numrit dhjetor.
5
4
3
= 0.03;
1000 = 5: 1000= 0.005
10 = 4: 10 = 0.4 ;
100
Realizimi i kuptimit: RAFT.

Nxnsi njihet me thyesat dhjetore.
Drejtohen pyetjet:
9
0,9 = 10
2,104 =
2104
1000
1
1
1
- Si shndrrohet nj thyes dhjetore n
numr dhjetor?100
1000
10
2
- Po anasjellas? 1
100
100
- Cili sht kuptimi i thyess
? Po ?
1
1
1
1
1
1
1
1
=
e
=
e
=
100
10 dhjetore p.sh.,
1000 n10
100 e zez.
10
10nj thyes
100
Nxnsi
shnon
drrasn
1
1000
Nj nxns tjetr shkruan nj thyes tjetr

Nj nxns i tret shkruan thyesn
Tre nxns t tjer mendojn se duhet nj mnyr tjetr pr t shkruar kta numra:
35
MAT E M AT I K A 5
Kt mnyr t shkruari e interpretojn me fjal disa nxns.

Prforcohet: Kthimi i thyess dhjetore n numr dhjetor.
- Po kshtu veprohet edhe pr kthimin e numrit e numrit dhjetor n thyes dhjetore.
- Interpretohet vendi q z n bosht thyesa
p.sh., midis dy ndarjeve
(me vizore)
ndodhen 10 pjes, secila sht vendosur n ndarjen
Reektimi: Diagrami i
Venit.
Plotsohen n libr ushtrimet 1, 2, 3.

Pas puns n libr pyeten disa nxns pr zgjidhjen e tyre.
N tabel zgjidhin ushtrimet 3 nxns. Kontrollohen zgjidhjet e bra dhe korrigjohen
gabime nse ka.
Drejtohen pyetjet:
- Nga ndryshon shndrrimi i thyesave dhjetore n numr dhjetor me shndrrimin e
numrit dhjetor me thyesn dhjetore?
- Nga ndryshon numri dhjetor nga thyesa dhjetore?
Ndrtohet diagrami i Venit. Plotsohet me mendimet e nxnsve.
Numri dhjetor
Thyesa dhjetore

Msimi 1.20
Tema: KRAHASIMI I NUMRAVE DHJETOR

T krahasoj dy numra dhjetor dyshifror.
I. T krahasoj dy numra dhjetor, duke u nisur nga kuptimi i vendvlers q z do shifr
n numr.
II. T krahasoj dy numra dhjetor me pjes t plot t barabarta.
T zbuloj si krahasohen dy numra dhjetor n bosht.
III. T analizoj rastet e krahasimit t dy numrave dhjetor t fardoshm.
Konceptet: krahasimi i numrave me presje, thyesa dhjetore, bosht numerik,

vendvlerat.
Mjetet: tabak letre, etiketa pr secilin numr.
36
Struktura e msimit
P
Shkrim i shpejt
N
P
MAT E M AT IK A 5
Pun individuale/ minitest
Parashikimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, Fletore pune

ushtrimet 3 dhe 4.
Nxnsve u jepet pr t studiuar situata e ushtrimit 1.
Pyetje:
- N sa pjes sht ndar nj njsi e boshtit numerik? (10 pjes)
- far prfaqson nj ndarje? (1/10)
- Plotso etiketat e ushtrimit 1.
- Si e kuptoni rendin rrits?
- Zbrthe krkesn.
2. Rendit numrat nga m i vogli te m i madhi.
P.sh., 0, 1; 0, 3; 3,3.
PYETJE:
- far zbulojm nga ky ushtrim?
Nxnsi shkruan me nj ose dy fjali matematikore, n mnyr t shpejt.
- far zbulon nga ushtrimi 1 ose ushtrimi 2?
Msuesi/ja mbledh mendimet e disa nxnsve dhe prforcon duke prmbledhur konceptet
baz, q na ndihmojn pr t kuptuar dy etapat e tjera n vazhdim.
P.sh.: N bosht numrat dhjetor vijn duke u rritur nga e majta n t djatht. Etj.
Ndrtimi i kuptimit: T nxnit n bashkpunim.

Punohen ushtrimet 3 dhe 4 n grupe dyshe, m pas nxnsit shkmbejn mendime edhe
n grupe katrshe.
Secili grup sipas shembullit plotson ushtrimin 3
Kryetari i grupit organizon mendimet e disa nxnsve t tjer brenda grupit, mund t
drejtoj edhe pyetje pr ndonj paqartsi.
Kryetari i grupit zgjidhet nga nxnsit.
Pas puns nxnsit bashkohen n grupe m t mdha p.sh., sipas rreshtave. Kryetari
i grupit sipas rreshtit, pasi bashkbisedon me kryetarin e grupeve m t vogla paraqitin
zgjidhjet n tabel.
Pyetje: - Si vepruat pr t kthyer thyesat dhjetore n numr dhjetor?
- far vut re gjat krahasimit?
P.sh., pse 5, 64 > 4,64? Pse 0,564 > 0,464? Pse 214 > 5,4 > 5,2?
Merren mendimet e nxnsve dhe msuesi/ja prforcon kuptimin e krahasimit t numrit
dhjetor.
N krahasimin e dy numrave dhjetor ka rndsi vendvlera e secils shifr n numr.
Nse numrat dhjetor kan pjesn dhjetore t barabart, m i madh sht numri q ka
pjesn dhjetore m t madhe.
Prforcimi: Pun individuale/ minitest.
3,7
3,8
0,51
0,15
0,12
0,21
3,24
3,41
N pun individuale punohen ushtrimet 5 dhe 65,71
me laps.5,710
9,513
9,5130
vendosin t dhjetat)
N tabel paraqiten zgjidhjet e ushtrimeve nga dy nxns.
- Si krahasohen dy numra dhjetor nse
pjesn
e plot
dhe t dhjetat
- Si krahasohen dy numra dhjetor nse kan kan
pjesn
e plot
t barabart?
(ktu e
37
MAT E M AT I K A 5
barabarta?
- do t thot t krahasosh dy numra dhjetor?
Merren mendimet e disa nxnsve. Korrigjohen nse jan t gabuara.
Msuesi/ja mund t prdor n 5 minutat e fundit n do 2-3 or nga 1 minitest. P.sh., te
kjo or mund t testoj nxnsin me kto ushtrime:
1. Vendos shenjn e duhur >, <, ose =. Kjo krkes sht pr t dy grupet.
2. Rendit numrat dhjetor n varg zvoglues.

3,04; 7,15; 32,05; 0,1051;
3. Rendit numrat dhjetor n varg rrits.
41,05; 0,12; 4,08; 9,057.
Detyr shtpie: N Fletoren e puns ushtrimet 1, 2, 3.

Msimi 1.21
Tema: BASHKSIA E NUMRAVE T PLOT
Objektivi i prgjithshm: N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:

T njoh prbrjen e bashksis s numrave t plot.
I. T gjej n bosht pikn pr nj numr t dhn dhe anasjellas.
T dalloj numrat pozitiv nga numrat negativ.
II. T plotsoj vargjet numerike, bazuar n vendosjen e numrave n boshtin numerik.
III. T analizoj bashksin e numrave t plot.
T interpretoj me fjal vendin q zn numrat natyror n bashksin e numrave t
plot.
Konceptet: numra t plot, numra pozitiv, numra negativ.

Mjetet: tabak letre, lapustila, kronometr dhome.
Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh
R
Diagrami i Venit
R
Pun individuale
Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, ushtrimet 2 dhe 3, n Fletoren

e puns.
Kalimi n lndn e re: studiohet situata e paragrat t par.
Nxnsit prshkruajn me fjalt e tyre dy fotograt.
Pyetje:
- Si quhen numrat me shenj para?
- Ku prdoren numrat negativ? Jep shembuj t prdorimit t numrave pozitiv.
- Prse shrben zeroja?
Merren mendime nga disa nxns pa i gjykuar ato. Nxiten situata t larmishme n lidhje
38
MAT E M AT IK A 5
me numrat e plot.
Realizimi i kuptimit: Diagrami i Venit.

N kt faz msuesi prdor tabeln me boshtin numerik t paraprgatitur m par, pa
numra.
Pyetet nxnsi:
- Ku vendoset zeroja?
- Cili sht pozicioni i saj n lidhje me numrat e plot?
- A mund t vendosen numrat e tjer pozitiv ose negativ pa u vendosur zeroja?
Pasi merren prgjigjet e nxnsve, msuesi/ja prforcon mendimet e tyre nse jan t
drejta dhe shton:
Vendosja e zeros
sht parsore,
kurse numrat e
tjer lidhen me pozicionin

e zeros. Numri me shenj
n bosht jepet si pik te ky msim dhe shrben pr t prcaktuar pozicionin e ksaj pike
kundrejt origjins O.
N mbledhjen e numrave me shenj, numrat e plot do t shrbejn pr t prcaktuar nj
zhvendosje, e cila mund t bhet n t dy kahet.
Jepen numrat -5; -3; 0; +1; +8.
N drrasn e zez ngrihen disa nxns pr t prcaktuar pozicionin e ktyre numrave n
boshtin numerik.
- Cili sht pozicioni i numrave pozitiv n bosht?
- Po i numrave negativ?
- A jan numra natyror numrat e plot?
- Cilat jan t prbashktat dhe ndryshimet midis numrave pozitiv dhe negativ?
Ndrtohet Diagrami i Venit me mendimet e nxnsve.
- Numrat pozitiv Cils bashksi i prkasin?
- Numrat negativ

Pr plotsimin e ushtrimit 2, si llim duhet t prcaktohet distanca midis numrave t
dhn. M pas, kjo distanc prsritet. Nxnsi n etore mund t ndrtoj nga nj bosht
pr do rast, nse n dy rastet e fundit mund t gjej kuzat e vargut pa bosht, nxnsi
lihet i lir t veproj pa t (boshtin) .
Pas puns, n tabel zgjidhin ushtrimet 3 nxns.
Kontrollohen ushtrimet e zgjidhura. Interpretohen nga nxnsit me fjal zgjidhjet.
N qoft se e sheh t arsyeshme, msuesi/ja mund t organizoj nprmjet metods
Stuhi mendimesh nj prmbledhje t numrave t msuar deri tani: numri natyror, thyesor,
dhjetor, numrit t plot.
- Cili sht kuptimi i secilit prej tyre?
- Ku prdoren ata n jetn e prditshme?
- Si lidhen ata me njri-tjetrin?
Ky organizim mendimesh mund t bhet n klasa me nivel t lart.
39
MAT E M AT I K A 5
Detyr shtpie: Ushtrimet 1-5 n Fletoren e puns 1.21.

Msimi 1.22
Tema: KRAHASIMI I NUMRAVE T PLOT
Objekti i prgjithshm: N fund t ors s msimit nxnsi t arrij::

T prdor boshtin numerik, pr krahasimin e numrave t plot.
I. T krahasoj dy numra pozitiv.
T krahasoj zeron me numrat negativ.
II. T krahasoj dy numra t plot.
T prcaktoj renditjen e disa numrave t plot n varg rrits (ose n varg zbrits).
III. T prdor krahasimin e numrave n situata konkrete t jets s prditshme.
Konceptet: krahasim i numrave t plot, rend rrits, zeroja, numrat pozitiv, numrat
negativ, numri pasardhs, numri paraardhs.
Mjetet: tabak letre, etiketa numrash, lapustila, bosht numerik.
Struktura e msimit
P
N
P
Dil rrotull / fol rrotull

Mendo / puno n dyshe / shkmbe.
Parashikimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, te Fletorja e puns ushtrimet

3 dhe 4.
Lexohet paragra i par deri te boshti numerik.

Nxnsi pasi e lexon kt paragraf et me fjalt e tij, si krahasohen numrat natyror ose
numrat dhjetor.
Merren disa mendime nga nxnsit.

Lexohet paragra 2.
Mbahen shnimet prkatse pr kt paragraf.
Pyetje:
- Si krahasohen numrat e plot?-1 0 -4
Nxnsit ndrtojn n etoret e tyre kt tabel.
Nxnsit formulojn pyetje pr rubrikn Dua t di.
Te kolona Di, ata shnojn krahasimin e numrave natyror ose dhjetor.
Te kolona e tret nxnsit shnojn far msuan.
Di
Plotsimi i tabels diskutohet n grup.

40
Dua t di
Msova
MAT E M AT IK A 5
M pas msuesi/ja prforcon idet e reja te rubrika Msoj.

Jepen shembuj krahasimi nga nxnsit.
Msuesi/ja gjat prforcimit t mendimeve t nxnsve pr t formuar kuptimin e krahasimit
mund t prdor boshtin numerik.
- ndodh me numrat e plot kur shkojm majtas?
Vendos numrat n bosht -5, -4, -3, -2; +2, 3, 4, etj.
Numrat pozitiv shkruhen edhe pa shenja prpara.
Pse -8 < +1?
Pse -3 < 0?
Pse 2 = +2?
Prforcimi: Mendo/ puno n dyshe/ shkmbe.

N pun t pavarur punohen ushtrimet 1 dhe 2 nga nxnsit.
41
Kreu II
MAT E M AT I K A 5
Veprime me munra
Nxnsit punojn n grupe dyshe. Shkmbejn mendime me njri-tjetrin.

U krkohet t sjellin ushtrime n lidhje me krahasimin e numrave natyror, dhjetor,
thyesor, t plot dhe ti shkruajn kto ushtrime n etore.
Prfaqsuesit e 3 grupeve t mdha sjellin nga 4 krahasime pr do rast (pa vendosur
simbolet >, <, =?).
Msuesi/ja organizon punn n mnyr t till q grupi i par tia drejtoj pyetjet grupit t
dyt, grupi i dyt tia drejtoj pyetjet grupit t tret, grupi i tret tia drejtoj pyetjet grupit t
par.
Przgjidhen pyetje e ushtrime formuese.
Detyr shtpie: N Fletoren e puns, ushtrimet 1 dhe 2.

Msimi 2.1
T e ma: MBLEDHJA E NUMRAVE NATYROR PA PLOTSIM T 10

T mbledh me shkrim n shtyll ose n rresht, numra natyror.
I. T prdor fjaln shum.
T mbledh n shtyll dy numra natyror deri n katr shifra.
II. T formoj nj numr t ri duke rritur njrn nga shifrat prkatse t ktij numri natyror.
T gjej n shtyll shumn e dy numrave natyror deri n 6 shifra.
III. T mbledh n shtyll numra natyror me dy mnyra.
Konceptet: rendet e shifrave, zeroja, mbledhje e dy numrave.

Mjetet: numratore, teksti i nxnsit, Fletore pune, tabak letre.
Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh
R
R
Tabela krahasuese
Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis.

Kalimi n temn e re: Stuhi mendimesh.
Nxnsve u krkohet t lexojn numrin n numratore.
Mir sht q n do bank t ket nga nj numratore.
Merren mendimet e dy-tre nxnsve. Lexohet 213423365
Lexohen edhe dy-tre numra t tjer t krijuar nga nxnsit.
Studiohet paragra 1 nga nxnsit n heshtje.
42
MAT E M AT IK A 5
Pas studimit drejtohen pyetjet:

- Cilat jan shifrat e dhjetsheve n numrin e treguar n numratore, pr do rend?
- Cila sht shifra e milionave?
- Po e mijsheve te ky numr?
- far rendi prfaqsojn ato?
- Si quhen ndryshe?
- Si quhen shifrat e rendit t III, VI, IX? Prcaktoji me shifra pr secilin rast ato.
- prfaqson 0 te numrat e dhn?
Diskutohen
2634 mendimet e disa nxnsve.
+1253
Realizimi i kuptimit: T nxnit n bashkpunim.
Nxnsit punojn n llim n grupe dyshe, ushtrimet 1, 2, 3 e m pas n grupe m t
mdha. Dgjohet pas puns zgjidhja e ushtrimeve nga disa nxns. N qoft se bhen
gabime nga nxnsit, msuesi/ja korrigjon gabimet e bra ose ndonj paqartsi q kan
nxnsit.
Tek ushtrimi 2 nxnsi duhet t zbuloj numrin e ri, duke zbrthyer kuptimin e fjalve rrit,
shto ose gjej shumn.
Pr ushtrimin 3 duke mbledhur mendimet e nxnsve, msuesi plotson do barazim n
drrasn e zez ose n ndonj tabel kartoni, pasi nxnsve do tù nevojiten edhe n ort
n vazhdim kto barazime.
PYETJE: - Si mund t mblidhen 2 numra? Merren disa mendime.
Dikush propozon q mbledhja t kryhet n shtyll.

Psh shkurt
gjat
3678
4211
3M6Q7DH8NJ
4...2...1.....1...
n rresht
3678 + 4211 = 7689
7689
7 6 8
9
Dikush mendon se duhet t mbledhim sipas rendeve t njohura.
Msuesi/ja pasi mbledh mendimet e nxnsve shpjegon t dyja mnyrat
e mbledhjes s ktij numri.
Pas shpjegimit drejtohen pyetjet:
- far vini re te kjo shum?
- A sht plotsuar 10-ta?
- Nga ndryshojn kto dy mnyra t mbledhjes?
- Cila sht m e kuptueshme pr ju?
- Cilat jan kuzat e mbledhjes?
- quajm shum?
Prforcohen njohurit baz.
Reektimi: Tabela krahasuese.

Nxnsit punojn individualisht ushtrimin 1 me 3 mnyra: gjat, shkurt, dhe n rresht.
Pas puns n tabel paraqesin zgjidhjet pr t njjtin ushtrim, 3 nxns.
PYETJE:
- far zbuluat?
- Si del prfundimi n do rresht t tabels?
- Prdoret krahasimi i secils zgjidhje.
43
MAT E M AT I K A 5
Kshtu veprohet edhe pr 2 ushtrimet e tjera.

Bhet prmbledhja e njohurive kryesore.
Vlersohet msimi.
Detyr shtpie: N Fletoren e puns jepen ushtrimet 1, 2 dhe problema.

Jepen sqarime pr ushtrimin 2.
Msimi 2.2
T e ma: MBLEDHJA ME KALIM T 10 N RENDET I, II, III, IV

T gjej shumn e numrave natyror, duke prdorur shnimin n vendin e duhur.
I. T gjej shumn e dy numrave pesshifror n shtyll me kalim t dhjetshes n rendin
I ose II.
II. T dalloj dy rastet e mbledhjes s dy numrave natyror me kalim t dhjetshes.
III. T zgjeroj njohurit pr mbledhjen n shtyll t dy numrave natyror gjashtshifror
me kalim t 10 n rendet I, II, III, IV.
Konceptet: mbledhje me kalim t 10, rend, mbledhja n rresht, mbledhja n shtyll.

Mjetet: teksti i nxnsit, Fletore pune, sende t numrueshme.
Struktura e msimit
E
Lexim i drejtuar
R
R
Msimdhnie reciproke
Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, ushtrimi 2 dhe problema te

Fletorja e puns.
Kalimi n lndn e re: Lexim i drejtuar.

Nxnsit studiojn tabeln 1 dhe, m pas lexojn 2 numrat e dhn.
Pyetje: -Si gjendet shuma e dy numrave t dhn nga tabela?
- Sa sht shuma e prftuar?
1 shtylln e dhjetsheve?
1 1
- ndodh
me shifrat1n
- Po n shtylln e mijsheve?
- ndodh kur plotsohet dhjeta?
Sugjerim: Msuesi/ja tabeln e dhn n llim t faqes 35, mund ta shnoj n drrasn
e zez, nxnsi librat mund ti mbaj mbyllur.
Konkretizimi i mbledhjes me kalim t 10 mund t bhet llimisht me sende t numrueshme
p.sh.,
9 etore + 7 etore =
15 stilolapsa + 16 stilolapsa =... etj
Pas pyetjeve merren mendimet e disa nxnsve, zbulohet nga nxnsit e prforcohet nga
msuesi/ja se:
Kur plotsohet 10, vlera e shifrave paraardhse rritet me 1.
44
Realizimi i kuptimit: Di / Dua t di / Msova.
MAT E M AT IK A 5
Pyetje: - far doni t dini pr gjetjen e shums n rresht ose shtyll t dy numrave natyror?
Mnyra 1
6785 + 2832 = 961
6785
+2832
9 6 1 7
Parashtrohen 2 mnyrat e mbledhjes s dy numrave natyror nga msuesi/ja. Nxnsit
drejtojn pyetjet, t cilat shnohen n kolonn e dyt Dua t di.
Di
Dua t di
Msoj
N kolonn Di nxnsi shkruan ato njohuri q i duket e njohur.

Te kolona Msova t shkruaj nj prmbledhje t njohurive t reja t tuara.
Pas puns diskutohet plotsimi i tabels n grup.
Prforcohet kuptimi i msimit duke kryer ushtrimin 1.
Pas puns dy prfaqsues grupi (klasa mund t ndahet n dy grupe A e B) paraqesin
prfundimet n tabel.
Korrigjohen gabimet e nxnsve.
Reektimi: Msimdhnie reciproke.

Secili nxns do t punoj ushtrimin 2 dhe 3.
Pas puns do nxns i tregon shokut ushtrimin 2/a. Nxnsi i dyt i tregon shokut
ushtrimin 2/b e kshtu me radh.
Veprimtaria zhvillohet n ifte e pastaj n grup.
3 prfaqsuesit e grupit shpjegojn me fjal gjetjen e shums t dy numrave me kalim t
dhjets. Msuesi/ja sqaron ndonj paqartsi q mund t dal.
Tek ushtrimi 3 nxnsi do ta lloj punn duke mbledhur numrin e shtylls s par p.sh.,
254 me 467.
Kt gj e sqaron msuesi/ja paraprakisht.
Pas puns lexohet ushtrimi 3 nga disa nxns, si ushtrimi 2.
Drejtohen pyetjet:
- Si veprohet kur shuma e dy shifrave t t njjtit rend e kalon 10?
- far shnimi vendoset n kt rast?
Bhet prmbledhja e msimit. Vlersohet msimi. Msuesi vetm me 2 ushtrime mund t
organizoj nj minitest 4-5 mbi mbledhjen me kalim t 10 deri n rendin IV.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1, 2, 3 n Fletoren e puns 2.2

Msimi 2.3
Tema: MBLEDHJA E M SHUM SE DY MBLEDHORVE

T gjej shumn e m shum se dy mbledhorve, duke i renditur numrat sipas rendeve.
I. T mbledh pjes-pjes (duke i iftuar) t shumtn 3 mbledhor.
II. T dalloj dy mnyrat e mbledhjes s m shum se dy mbledhorve.
45
MAT E M AT I K A 5
III. T gjej ndryshimet e ngjashmrit midis dy mnyrave t gjetjes s shums s m

shum se 2 mbledhorve.
T zgjidh situata problemore me mbledhjen e m shum se dy mbledhorve.
Konceptet: mbledhor, kuzat e mbledhjes, shuma.

Struktura e msimit
P
Grak T
N
Msimdhnie reciproke
P
Pun individuale
Parashikimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, ushtrimet 2 dhe 3 n Fletoren

e puns.
Kalimi n lndn e re: Graku T.

Studiohet paragra 1 nga nxnsit.
PYETJE:
- Si gjendet shuma e 4 mbledhorve?
- Cilat jan ndryshimet midis ktyre mnyrave?
- Po e prbashkta e tyre cila sht?
Ndrtohet n drrasn e zez graku T:
Mnyra e par
Mnyra e dyt
Mbledhort i iftojm 2 e nga 2

Gjejn shumn.
etj.
Mbledhort vendosen n shtyll duke

ruajtur renditjen e rendeve.
etj.
Ky grak plotsohet duke

mendimet e nxnsve.
4 mbledhur
5
Nxnsit e shnojn n etoret e tyre kt grak.
1 2
1 4
6 8
Ndrtimi i kuptimit: Msimdhnie reciproke.

Punohen ushtrimi 1a/b, problema 3, ushtrimi 5.
Nxnsit punojn si llim n pun t pavarur. Pas puns, secili nxns n grupe katrshe
u jep msim t tjerve ose u shpjegon ushtrimin e zgjidhur nga vet ai. Veprimtaria
zhvillohet edhe n grupe, ku do prfaqsues grupi u jep mendimin e tij pr zgjidhjen e
ushtrimeve t dhna shokve t tjer.
Msuesi/ja sqaron ose prforcon konceptet baz:
p.sh., tek ushtrimi 1/b.
- Cila sht krkesa e problems?
- A mund ti shtojm ksaj probleme edhe ndonj krkes tjetr?
Tek ushtrimi 3. Pse po? Sqarohen veprimet.
Tek ushtrimi 5
Prforcohet kuptimi i shums, si dhe roli i secilit mbledhor n t. (kuzat e mbledhjes)
- Si gjendet (vendvlera) ose shifra q mungon?
8-5 = 3 ose 6-4 = 2.
Pas veprimtaris s organizuar vlersohet msuesi i vogl m i mir.
46
MAT E M AT IK A 5
Pr t provuar veten punohen ushtrimet:

1/c, ushtrimi 5 (2, 3) ushtrimi 2.
Pas puns n drrasn e zez dalin 3 nxns sipas niveleve.
PYETJE:
- far msuat nga kjo or msimi?
- N sa mnyra u gjet shuma e m shum se 2 mbledhorve?
- Cilat ishin llojet e ushtrimeve q zhvilluat pr kt msim?
- Po, ju mund t krijoni nj ushtrim t ngjashm me ushtrimet e dhna?
Vlersohet msimi.
Detyr shtpie: N Fletoren e puns ushtrimet 1, 2, 3, 4 dhe problema e dhn.

Msimi 2.4
Tema: VETIT E MBLEDHJES

T lehtsoj gjetjen e shums t numrave natyror nprmjet vetive.
I. T gjej kuzat e mbledhjes n nj shum t dhn.
II. T emrtoj nj shum me 2, 3 ose 4 mbledhor.
T prcaktoj mbledhort duke u bazuar te shuma e njohur.
T zbatoj vetin e ndrrimit t mbledhjes n ushtrim.
T dalloj vetin e ndrrimit nga e shoqrimit.
III. T zbuloj vetit e mbledhjes s dy numrave natyror.
T zgjeroj njohurit mbi vetin e numrit zero.
Konceptet: vetit e mbledhjes, kuzat e mbledhjes.

Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh
R
Tabela e koncepteve
R
Pun individuale

Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, ushtrimet 3 dhe 4 n Fletoren e puns.
Kalimi n lndn e re: studiohet paragra i par nga nxnsit.

M pas drejtohen pyetjet:
- N qoft se i kemi dy mbledhor dhe shumn e prftuar nga kta mbledhor, far
mund t themi?
Prcakto kuzat e mbledhjes te kjo shum:
6+8 = 14
36785+4238 = 79143
47
MAT E M AT I K A 5
200g+800g = 1000g.
Plotsohen ushtrimet 1, 2, 3 n libr.
Merren mendime nga disa nxns.
Diskutohen kto mendime, duke zbuluar te shembujt e gjetur nga nxnsit kuzat e
mbledhjes.
Realizimi i kuptimit: Tabela e koncepteve.

Kjo metod shrben pr t prcaktuar veorit e dy ose m shum koncepteve t dhna.
Tabela e koncepteve ndrtohet duke vendosur n rreshtin e par konceptet e dhna, kurse
n shtyllat prkatse cilsit karakteristike mbi bazn e t cilave bhet ky krahasim.
Nxnsit punojn n grupe ift. Secili antar grupi merr punn q i caktohet.
U jepet n drrasn e zez tabela.
Vetia e ndrrimit
Vetia e shoqrimit
Vetia e numrit 0 n
mbledhje
Kuptimi i vetive
Shembuj pr
seciln veti
Nxnsit pas studimit t paragrat 2 plotsojn tabeln n etoret e klass.
Paraqitet puna e 2-3 grupeve n drrasn e zez.
Krahasohen plotsimet e tabelave, zbulohen shembuj t rinj.
Drejtohen pyetjet: - Cilat jan vetit e mbledhjes?
- Nga ndryshon vetia e ndrrimit nga ajo e shoqrimit?
- Prse shrbejn kto veti?
Merren mendimet e nxnsve. Diskutohen dhe sqarohen nga msuesi/ja paqartsit e
vrejtura.

Punohen shembujt e dhn.
36 + 25 + 14 = (36+14) = 25
= ...
Punohen ushtrimet 4, 5, 6.
M pas, n drrasn e zez zbulohen shembujt e sjell nga nxnsit. Nxiten nxnsit q
t sjellin edhe ndonj shembull me numrin 0.
Pr nj prforcim t mtejshm t njohurive t zhvilluara drejtohen pyetjet:
- far vetie sht zbatuar te ky shembull?
- Sa her mund ti rigruposh mbledhort?
- A ndryshon shuma?
Bhet prmbledhja e vlersimi i msimit.
Detyr shtpie: N Fletoren e puns, ushtrimet 1, 2, 3, 4 dhe problemn.

Msimi 2.5
48
Tema: GJETJA E SHUMS SI NUMROR I RREGULLT
MAT E M AT IK A 5
T gjej shumn e dy numrave natyror nprmjet algoritmit t mbledhjes.

I. T zbatoj vetin e ndrrimit (vetin e shoqrimit) t mbledhjes.
T gjej shumn e dy numrave natyror.
II. T identikoj veorit e gjetjes s shums s dy numrave natyror, si numror i
rregullt.
III. T zbuloj teknikn e ndrtimit t katrorit magjik.
T formoj katror magjik me numra t dhn.
Konceptet: zbrthim i numrorit, vetia e ndrrimit dhe shoqrimit, shum, katror

magjik, rrumbullakim.
Struktura e msimit
Msimdhnie e drejtprdrejt:
Hapi III. Konkurs
Hapi I. Pema e
mendimeve
Hapi II. Diskutim
Hapi I. Pema e mendimeve.
Nga Fletorja e puns n klas
diskutohet ushtrimi i fundit.
Gjetja e
numrave.
shums
dy
Kalohet n lndn e re: lexohet me kujdes nga nxnsi paragra i par para
ushtrimeve.
Msuesi/ja merr mendimet e nxnsve dhe shnon n tabel:
Hapat pr gjetjen e shums s dy numrave t dhn:
Organizohet pema e mendimeve.
Zbrthimi i numrorve sipas rendeve.
Zbrthimi i vetis s ndrrimit dhe t shoqrimit.
Gjetja e shums si numror i rregullt.
Emrtimi i shumave t pjesshme.
Emrtimi i shums si numror i rregullt.
Punohen n libr edhe 2 ushtrimet e dhna:
342 + 136 =
6324 + 2435 =
Nxnsit i lexojn duke treguar me fjal veorit e gjetjes s shums t dy numrave
natyror, si numror i rregullt.
Hapi II. Diskutim.
Nxnsit punojn n kt etap ushtrimet n libr, me laps. Para puns zhvillohen
pyetjet:
- Si gjendet shuma e dy numrave natyror?
49
MAT E M AT I K A 5
- tregon shigjeta
?
- Me ciln mnyr do t mblidhen kta numra?
- Si rrumbullakojm me 10?
- Po me 100?
- Po me 1000?
Diskutohen prgjigjet e dhna, bhen sqarimet e duhura. Sqarohet se shuma do t gjendet
n rresht e m pas bhen rrumbullakimet.
Me ushtrimin 2 nxnsi sht njohur edhe n msimet e kaluara.
Ktu thjesht prforcohet kuptimi i gjetjes s mbledhorit q mungon kur jepet shuma e njrit
mbledhor.
Puna mund t ndahet sipas niveleve.
Pas puns, n drrasn e zez paraqesin punn 3 nxns.
Kontrollohen konceptet baz t prfaqsuara me kto ushtrime.
Hapi III. Konkurs. Pr ushtrimin 3 drejtohet pyetja: - Cili sht katror magjik i thjesht?
Zbulohet se nj katror sht magjik i thjesht nse shuma e secilit rresht, secils shtyll
sht e njjt.
p.sh., ushtrimi 3
18+0+15 = 33
2+5+1 = 8
6+12+18 = 36
2+9+6 = 17
5+5+0 = 10
12+12+12 = 36
Jo, ky nuk sht katror magjik,

sepse 17 = 33
Po, ky sht katror magjik,

sepse plotsohet kushti m lart.
Ushtrimi 4. Nxnsve t secils skuadr u jepet nga 1 katror magjik i thjesht sipas ktij ushtrimi.
- Cili grup e formon katrorin magjik i pari dhe n mnyrn e duhur?
Shpallet konkurs midis ktyre 3 skuadrave.
- Si duhet t jet shuma e numrave t rreshtave q nj katror magjik t jet i thjesht?
- Si duhet t jet shuma e nurmave t shtyllave q nj katror t jet i thjesht?
Vlersohet nxnsi m i shpejt, skuadra q punoi m sakt dhe m shpejt.
Bhet prmbledhja e njohurive kryesore.
Detyr shtpie: n Fletoren e puns, ushtrimet 1 5.

Te kjo Fletore pune sht dhn nj loj, e cila zhvillon te nxnsit njohurit mbi gjetjen
e shums me mend, por njkohsisht bn lidhjen e Matematiks me situata t jets s
prditshme.
Msimi 2.6
Tema: PROBLEMA

T zgjidh problema me tem nga jeta e prditshme, duke zbuluar krkesn mungesore.
I. T gjej t dhnat e problems.
T zgjidh nj problem t thjesht me dy t dhna t njohura.
II. T identikoj lidhjen midis t dhnave t problems me veprimin e mbledhjes.
T prcaktoj se nj problem zgjidhet me veprimin e mbledhjes.
III. T shpjegoj veprimet e problems me fjal.
50
MAT E M AT IK A 5
T zgjeroj njohurit mbi zgjidhjen e problemave me veprimin e mbledhjes.
Konceptet: problem, veprimi i mbledhjes, m tepr, gjithsej, aq sa etj.

Struktura e msimit
Hapi I. T pyeturit
Hapi II. Ditar dypjessh
Hapi III. Diskutim
Hapi I. T pyeturit.
Pyeten nxnsit nse e praktikuan n kohn e lir lojn me shumn e shifrave. Pyeten 2-3
nxns q zhvilluan at loj.
Diskutohen detyrat e shtpis ushtrimet 2, 4, 6/b.
Kalohet n temn e re Problema.
Parashtrohet situata e problems 1. Pasi lexohet problema 1 nga nxnsit drejtohen
pyetjet:
- Cilat jan t dhnat e problems?
- Si lidhen ato me njra-tjetrn?
- Si mendoni ta zgjidhni kt problem?
Merren mendime nga nxnsit, diskutohen ato.
Kalohet n zgjidhjen e problems:
T dhnat:
Java e par
Java e dyt
pisha
5638
4798
akacie
684
875
Zgjidhja e problems mund t bhet me 2 mnyra:

Mnyra I.
Duke mbledhur drurt e javs s par.
Duke mbledhur drurt e javs s dyt.
Duke mbledhur drurt gjithsej.
Mnyra II.
Duke mbledhur vetm pishat.
Duke mbledhur vetm akaciet.
Duke mbledhur drurt gjithsej.
Msuesi/ja krkon q nxnsi ta zgjidh vet problemn me argumentimet dhe veprimet
prkatse, si edhe me dhnien e prgjigjes.
M pas diskutohet n drrasn e zez zgjidhja e problems nga 2 nxns.
51
MAT E M AT I K A 5
Hapi II. Ditar dypjessh.

Punohet problema 2. Nxnsve u krkohet:
T lexojn me kujdes problemn.
T gjejn t dhnat e problems.
T heqin t dhnat e teprta.
T identikojn lidhjen midis t dhnave t problems.
Pas ktyre sqarimeve nxnsve u lihet pak minuta koh pr zgjidhjen e problems. Ky
problem zgjidhet prmes ditarit dypjessh:
Merren zgjidhjet e nxnsve. Ndrtohet ditari dypjessh n tabel dhe plotsohet duke
br zgjidhjen m t qart pr nxnsin.
T dhnat e problems
Lidhja e t dhnave midis tyre
Zgjidhja e problems
- Autokombajna e Tomorit korri

285 kv grur.
- Autokombajna e Shptimit korri
236 kv grur.
- Autokombajna e Agimit sa dy autokombajnat
e para bashk.
- Autokombajna e Sknderit
396 kv grur.
- Autokombajna e Agimit varet nga korrjet e dy
autokombajnave t para t marra s bashku.
1. Sa kv grur korri autokombajna e Agimit?

285+236 = 521 kv
2. Sa kv grur korrn 4 autokombajnat n nj
dit s bashku?
285+236+521+396 = 1438 kv grur
Prgjigje: Katr autokombajnat korrn gjithsej
1438 kv grur.
Kjo problem mund t zgjidhet edhe me
mnyrn e gjat duke i grupuar t dhnat dy e
nga dy.
Ktu i lihet hapsir msuesit/es t vendos
nse do t bj zgjidhjen e problems me
mnyrn e gjat ose t shkurtr. Kjo varet
edhe nga niveli i klass.
Hapi III. Diskutim.

Punohet problema 4 n pun me grupe dyshe, sipas modelit m lart.
Pas puns dy nxns paraqesin zgjidhjet n tabel.
Diskutohen dhe krahasohen zgjidhjet e problems n t dy rastet.
Drejtohen pyetjet:
- Si lidhen kto t dhna me njra-tjetrn?
- Nga varet mimi i kndit i pritjes?
- Nga varet mimi i elektro-shtpiakeve?
- Cilat jan arsyetimet e veprimet e problems, sipas radhs?
- Cila sht prgjigja e problems?
- A ka mnyr tjetr pr zgjidhjen e saj?
Kndi i pritjes 160000+84000 = 244000 L
Elektro-shtpiaket
216000+115000 = 331000 L
Gjithsej: 216000+160000+84000+244000+331000+331000+6500000 =
Bhet prmbledhja e msimit. Vlersohen nxnsit me shkathtsi t spikatura n zgjidhjen
e problems.
Detyr shtpie: Problema 3 n libr, ushtrimet 1, 2, 3, 4, n Fletoren e puns

sqarohet ushtrimi 2.
52
Msimi 2.7
MAT E M AT IK A 5
Tema : MBLEDHJA ME MEND

T gjej me shkathtsi shumn e numrave natyror, duke vn n zbatim vetit e
msuara.
I. T gjej shumn e shifrave t nj numri natyror katrshifror.
II. T zbuloj rregulln e plotsimit t katrorit magjik.
T gjej me mend shumn e dy numrave natyror.
III. T zbatoj n situata t ndryshme mbledhjen me mend t dy numrave natyror.
Konceptet: shum shifrash, katror magjik, mbledhja me mend.

Struktura e msimit
Hapi I. Stuhi mendimesh
Hapi II. Diskutim
Hapi III. Pun individuale/ minitest
Hapi I. Stuhi mendimesh.

Diskutohet zgjidhja e ushtrimit 4 n Fletoren e puns.
Kalohet n temn e re: lexohet nga nxnsi paragra 1 para ushtrimeve.
Gjej shumn e shifrave t do klase, m pas t do numri.
p.sh.:
96784321 => 96 + 784 + 321 = 1201 => 1 + 2 + 0 +1=4
Pr arsye kohe ndahet puna, n mnyr q do nxnsi ti takojn 3 ushtrime.

Pas puns diskutohet n tabel nga secili prfaqsues grupi zgjidhja e 3 ushtrimeve.
Punohen ushtrimet 1, 2, 3 sipas niveleve:
p.sh., ushtrimi 1/a Gjenden numra q japin shumn 35.
p.sh.:
1 + 4 + 9 + 9 +7 +5 = 35 => 149975

- Si vepruat pr formimin e numrave t rinj?
- N llim shkruhet numri, apo gjendet shuma e shifrave q do t prbjn kt numr?
Organizohet stuhi mendimesh.
3
Hapi II. Diskutim.

= 13
Lexohet paragra mbi katrorin magjik t thjesht: gjenden shumat e 3 katrorve
Diskutohet mbi kto pyetje:

Ushtrimi 1.
3 4
- Si sht shuma n rresht dhe n shtyll e katrorit magjik?
Ushtrimi 2.
- Sa katror t vegjl zbuluat?
- Si jan shumat e numrave q prbjn kta katror t vegjl?
- Sa numra marrin pjes n formimin e katrorit t par, t dyt, t tret?
3
53
MAT E M AT I K A 5
- far zbuluat mbi katrort magjik m lart?

- A mund t ndrtoni katror t rinj kur jepen shumat? Si?
Shpjegohet gjetja me mend e shums se 2 numrave natyror,

p.sh., 36+20 = (30+6) + 20 = Zbrthehet numri 36 = 30+6 n njshe e dhjetshe
= (30+20) + 6 = Zbatohet vetia e shoqrimit
= 50 + 6
= 56
Diskutohet zgjidhja e shtrimit m lart.

Hapi III. Pun individuale/ minitest.
Punohen n pun individuale, sipas niveleve, katr kolonat e para t ushtrimit 1 (Mbledhja
e 2 numrave t bhet, si shembulli i dhn n
hapin e dyt.)
Katr kolonat e tjera punohen me goj, duke aktivizuar nj pjes t konsiderueshme t
nxnsve. N kt rast nxnsi mbledh pa kryer
veprime n etore, por vetm me mend. Jepen
dhe shembuj t tjer mbledhjesh nga jeta e
prditshme.
Pr katr kolonat e fundit nxnsi do t testohet.
Organizohet minitest.
Klasa mund t ndahet n tri grupe.
Grupi I.
Gjej me mend shumat:
17+35 =
54+29 =
324+235 =
65+28 =
417+236 =
532+645 =
Grupi II.
38+47 =
284+376 =
Grupi III.
29+68 =
36+27 =
953+264 =
358+267 =
Nse ka koh prforcohet gjetja e shums t 3 numrave 9-shifror me mend:
N Fletoren e puns, ushtrimi 2.
58 + 467 + 233 = (50+8) + (400+60+7) + (200+30+3) =
= (400+200) + (60+50+30) + (7+3) + 8 =
= 600 + 140 + 10 + 8 =
= 750 + 8 =
= 758.
Detyr shtpie: N Fletoren e puns, ushtrimet 1 4.

Msimi 2.8
Tema : ZBRITJA E NUMRAVE NATYROR

T gjej ndryshesn e dy numrave natyror me shum shifra, bazuar n kuptimin
e kmbimit.
54
MAT E M AT IK A 5
I. T gjej ndryshesn e dy numrave deri n tri shifra.

II. T zbres n shtyll duke kmbyer dy numra natyror deri n katr shifra.
III. T argumentoj me fjal zbritjen e dy numrave natyror deri n pes shifra.
T gjej mbledhorin q mungon n nj barazim.
T zgjidh situata problemore ku t prdor veprimin e zbritjes.
Konceptet: mbledhor, shum, i zbritshmi, zbritsi, ndryshesa, kuzat e zbritjes.

Mjetet: teksti i nxnsit, Fletore pune, sende t numrueshme.
Struktura e msimit
P
N
Diskutim/ ndales/ diskutim
P
15
Harta semantike
Parashikimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t sht

Fletoren e puns.
Studiohet ushtrimi 1, konkretizohet situata e ushtrimit
Secili nxns zgjedh nj nga barazimet dhe argument
ushtrimi 1 pika e par.
P.sh., dikush shkon n treg dhe pr t bler nj send i duhen lek t thyera.
Me sa dhjetshe kmbehet nj mijshe? 1 mijshe = 10 qindshe.
Msuesi/ja ndrton bashksin n drrasn e zez.
Pr plotsimin e vendeve bosh krkohen disa
mendime nga nxnsit.
Nxitet situata problemore.
Zbulohet se pr t gjetur mbledhorin q
mungon, veprohet kshtu:
Shum mbledhorin e njohur = mbledhori q
mungon, p.sh., 15 9 = 6, sepse 6 + 9 = 15
PYETJE:
468 67583
465976325
- Sa zbritje dalin nga nj shum? -232 -23461 - 452463015
- Cilat jan ato?
Rreth ktyre pyetjeve krkohet mendimi i 2-3 nxnsve.
Dy-tre nxns t tjer asin rreth barazimeve t dhna:
15 9 = 6
9 + 6 = 15
15 6 = 9
Pra, nga nj shum dalin dy zbritje.
86
Ato shrbejn pr t gjetur mbledhorin q mungon.
-29
57
Ndrtimi i kuptimit: Diskutim/ ndales/ diskutim.
Jepet ushtrimi 1 pr pun individuale.
9
7 10 15
8 0 5
2 6 7
55
MAT E M AT I K A 5
Pas puns n tabel paraqesin zgjidhjen dy nxns. Diskutohen zgjidhjet.

Shpjegohet ushtrimi 2 nga msuesi/ja.
Zbresim duke kmbyer: Merret 1 dhjetshe dhe kalohet te njshet. Njshet
bhen 16.
16 9 = 7 sepse 7 + 9 = 16
Mbeten 7 dhjetshe nga 8 q jan dhn.
Plotsohet nga nxnsi zbritja e dyt me shkrim dhe numra.

Diskutohet zbritja e nj numri 3-shifror me 0 n dhjetshen e dyt.
Prforcohet nga msuesi zbritja duke kmbyer:
Ky shembull do t punohet me mendimin se do nxns duhet t arrij
t interpretoj me fjal zbritjen duke kmbyer.
Kmbngulja pr t kuptuar kt ushtrim duhet t jet e madhe. Zbritjen duhet
ta realizojn, pothuajse t gjith.
54 +
= 212
96 +
= 604
264 + 138 +
= 806

Punohet nga nxnsit n etore ushtrimi 3, sipas tri niveleve:
Niveli baz:
635-159 =
608-364 =
218 =
Niveli mesatar:
704430-
Niveli i prparuar:
tjetr, zbritja e 2 numrave
4-shifror pr nxnsit
235-122
=
463-258
=
e nivelit baz, zbritja e 2
numrave 5-shifror pr
edhe nj ushtrim
245 =
Ktu mund t shtohet
nxnsit e nivelit mesatar dhe zbritja e

numrave 6-shifror pr nxnsit e nivelit
t prparuar.
Pasi lexohet nga msuesi/ja shembulli i zgjidhur, zhvillohet nga nxnsit ushtrimi 4.
Pas puns n tabel paraqesin zgjidhjen nxns t 3 niveleve.
Prforcohet msimi duke i ndrtuar n tabeln e zez, kurse nxnsit n etore hartn
semantike.
Zbritja
Zbritja e numrave natyror duke kmbyer
Kuzat e zbritjes
I zbritshmi
Zbritsi
Ndryshesa
Shpjegimi me fjal i zbritjes (Interpretimi)
Gjetja e mbledhorit t panjohur
Zbatimi n jetn e prditshme i zbritjes
56
MAT E M AT IK A 5
Detyr shtpie: Ushtrimet 2 dhe 3, problema 2 te Fletorja e puns, faqe 25.

Msimi 2.9
Tema: ZBRITJA SI VEPRIM I KUNDRT I MBLEDHJES

T zbuloj se zbritja sht veprim i kundrt i mbledhjes, nprmjet situatave t ndryshme
matematikore.
I. T zbres n shtyll dy numra natyror deri n 4 shifra.
T bj provn e zbritjes me veprimin e mbledhjes.
II. T zbuloj se operatori i kundrt i mbledhjes sht ai i zbritjes.
T zbres n shtyll dy numra deri n 7 shifra me shkathtsi.
T bj provn e zbritjes.
III. T interpretoj me fjal lidhjen midis mbledhjes dhe zbritjes gjat zgjidhjes s ushtrimeve
dhe problemave.
T zgjidh problema me veprimin e zbritjes.
Konceptet: zbritje, operator, kuzat e zbritjes, problem.

Struktura e msimit
P
Rrjeti i diskutimit
N
Ditari dypjessh
P
Pun individuale
Prforcimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, n Fletoren e puns.

Diskutohen zgjidhja e 2-3 problemave me goj.
Kalimi n lndn e re: Rrjeti i diskutimit.
Punohet ushtrimi 1 n libr nga secili nxns. Pas puns drejtohen pyetjet:
- Cili sht operatori i kundrt i mbledhjes?
- Po operatori i kundrt i zbritjes?
Tek ushtrimi 2, nxnsi bn lidhjen midis operatorve t mbledhjes dhe operatorve t
zbritjes.
Pyetje: - Cili sht operatori i kundrt i mbledhjes?
Pr ushtrimin 3 nxnsi pasi gjen mbledhorin e munguar dhe e plotson n tabel at,
diskuton rreth pyetjeve:
- Si gjendet njri mbledhor kur jepet shuma e mbledhorit tjetr?
Merren disa mendime:
Organizohet
rrjetii izgjidhjes
diskutimit:
Argumentimi
Gjetja e kufizs s panjohur
Jepet
456 = 217
Cila kuz mungon?
Si gjendet ajo?
Mungon zbritsi
Zbritsi gjendet duke zbritur nga i
zbritshmi ndryshesn.
= 456 = 217
= 239
ose 456 -
217
456
-217
239
+
Bhet prova 456 - 239 = 217
217 = 217
57
Po
MAT E M AT I K A 5
Jo
A sht zbritja veprim

i kundrt i mbledhjes?
Mblidhen mendimet e nxnsve: Pr t dyja qndrimet krkohet argumentimi me fjal nga

nxnsit.
Ndrtimi i kuptimit: Ditari dypjessh.

Studiohet ushtrimi 4/a i zgjidhur n libr nga nxnsit.
Pyeten nxnsit: - Si zbresim n shtyll duke kmbyer?
Argumento provn e zbritjes sipas kuzave prkatse.
Niveli baz
U4 b/c
4 9 9 10
8000
500 0
- 99
9
Te U5 b
+98 = 157
Niveli mesatar
U4 c/d
1001
101010
- 102
- 2034
Niveli i prparuar
1002001
- 10200
1000000
101
Te U5
167+ 215+
=934
132 =105
+ 178 = 417
+ 319 + 504 = 1000
P6/b
I zbritshmi zbritsi = ndryshesa P6/a
Prova e zbritjes: ndryshes + zbrits = i zbritshm
Ushtrimi 5 punohet me goj si llim, ku nxnsi tregon se si do t veproj pr gjetjen e
njrs prej kuzave, m pas zgjidhet.
Ky ushtrim punohet me ditarin dypjessh:
Studiohet problema 6/a. Pr kt: nxnsi duhet t kuptoj tekstin e problems dhe ta
formuloj problemn me fjalt e tij shkurt. M pas nxnsi duhet t prqendrohet n
zgjidhjen e problems.
PYETJE: - Si gjendet e panjohura?
Prforcohen nga msuesi/ja konceptet baz.

N pun individuale nxnsi punon kto ushtrime n etore:
Pas puns n tabel 3 nxns paraqesin zgjidhjet.
PYETJE: - far ju plqen m shum nga kjo or msimore?
- Si lidhet zbritja me veprimin e mbledhjes?
- Si zgjidhet nj problem?
- Cilat jan hapat pr zgjidhjen e plot t nj probleme?
Bhet vlersimi i nxnsve pr saktsin dhe shkathtsin n zgjidhjen e situatave
problemore.

58
Msimi 2.10
MAT E M AT IK A 5
Tema: PROBLEMA
I. T zgjidh nj problem t thjesht me dy t dhna t njohura, me veprimin e

mbledhjes.
II. T identikoj lidhjen midis t dhnave t problems.
III. T shpjegoj veprimet e problems me fjal.
T zgjeroj njohurit n lidhje me zgjidhjen e problemave me veprimin e zbritjes.
P1
327 = 86
= 327+ 86 = 413
P2
78 - 35 = 43 pulla
Konceptet: argumentimi i veprimeve, veprimi

i zbritjes,- 205165
veprimi =
i mbledhjes.
P3 205678
513
Struktura e msimit
Hapi I.
Pun n grupe ift
Hapi II.
Ditari dypjessh
Hapi III.
Diskutim
Hapi I. Kontrolli i Fletores s puns. Diskutimi i ushtrimit 3.

Kalimi n temn e re: Pun n grupe ift.
Punohen n grupe ift problemat 1, 2, 3.
Fillimisht puna e nxnsve orientohet nprmjet pyetjeve:
- Si e kuptoni fjaln mbetn?
- Si lidhen kto t dhna me njra-tjetrn? (Veprimi i problems)
- A ka mnyra t tjera pr zgjidhjen e saj?
Nxnsit kmbejn mendime me njri-tjetrin me shokun e banks e, m pas n grup. Pas

puns tre prfaqsues grupi paraqesin zgjidhjet n tabel. Bhet argumentimi me fjal i
zgjidhjes, nse ka gabime korrigjohen ato dhe bhen sqarime nga msuesi.
Hapi II. Ditari dypjessh.
Lidhja e t dhnave t problems
Zgjidhja e problems
59
28 udhtar
Stacioni 1 (hipn) +14 (zbritn) -3
Stacioni 2
+9
-4
Stacioni 3
+5
-9
Stacioni 4, u shtuan 17 udhtar
dhe u paksuan 5 udhtar
Nxnsit nxiten t japin mendime n

lidhje me zgjidhjen e problems.
Msuesi/ja prforcon zgjidhjet q
japin nxnsit dhe shnon arsyetimet
e veprimet n drrasn e zez.
Nxnsit punojn njkohsisht n
etore, kur msuesi jep shnimet n
tabel.
MAT E M AT I K A 5
Mnyra I.
1.) Sa udhtar hipn n autobus n stacionin
e par?
28+14 = 42 udhtar
2.) Sa udhtar mbetn pas stacionit t par?
42-3 = 39 udhtar
3.) 39+9 = 48 udhtar
4.) 48-4 = 44 udhtar
5.) 44+5 = 49 udhtar
6.) 49-9 = 40 udhtar
7.) 40+17 = 57 udhtar
8.) 57-5 = 52 udhtar
(pyetjet prsriten 4 her)
Mnyra II.
Sa udhtar hipn nga stacioni 1-4 gjithsej?
14+9+5+17 = 45 udhtar.
Sa udhtar zbritn nga stacioni 1-4 gjithsej?
3+4+9+5 = 21 udhtar.
Sa udhtar u bn pasi hipn 45 udhtar?
28+45 = 73 udhtar.
Sa udhtar mbetn pas stacionit 4?
73 21 = 52 udhtar.
Prgjigje: N autobus ndodhen 52 udhtar
pas stacionit t katrt.
Hapi III. Diskutim.

Jepen pr pun t pavarur problemat 5, 8, 7, sipas niveleve baz, mesatar, t prparuar.
Pas puns 3 prfaqsues niveli diskutojn problemat e zgjidhura n tabel.
Problema 5. Sa nxns jan gjithsej n kt klas?
18+5 = 33 nxns (kjo sht nj mnyr)
Sa nxns bn msim orn e par?
33-4 = 29 nxns
Problema 8. 74-34 = 40 vje ose me ekuacion.
+ 34= 74
Problema 7.
Sa kpuc prodhoi fabrika e dyt? 864+165 = 1029 kpuc.
Sa kpuc prodhoi fabrika e tret? 1029-84 = 2838 kpuc
Gjithsej: 864+1029+945 = 2838 kpuc
Nse jan zgjidhur gabim, merren mendime t nxnsve t tjer dhe msuesi/ja prforcon
zgjidhjet.
Diskutohet rreth pyetjeve: - Si zgjidhen problemat matematikore?
- A ka rndsi lidhja e t dhnave n at q krkohet?
- jan arsyetimet?
- jan veprimet e problems?
Merren mendimet e nxnsve.
Bhet vlersimi i njohurive.
Detyr shtpie: Problemat 4 dhe 9, n Fletoren e puns ushtrimet 1-5 tek 2.10.
60
MAT E M AT IK A 5
Psh: 15 - 7 = 8
+5
+5
Msimi 2.11
Tema: ZBRITJA DHE MBLEDHJA ME
MEND

T gjej shumn dhe ndryshesn e dy numrave, duke prdorur vetit e msuara.
I. T zbatoj njrn nga vetit e msuara, n gjetjen me mend t shums t dy numrave.
II. T zbuloj vetin e duhur, pr gjetjen me shpejtsi, t prfundimit.
T gjej me mend shumn dhe ndryshesn e dy numrave natyror.
III. T gjej me mend numrat q formohen duke zbatuar njrn nga vetit e
pandryshueshmris.
Konceptet: zbritje, mbledhje me mend, vetia e pandryshueshmris.

Struktura e msimit
P
Shkrim i shpejt
N
P
Pun me grupe

Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, problemat 4 dhe 9.
Kalohet n lndn e re: nxnsit njihen me tri vetit e parashtruara n paragran 1
n kt mnyr:
Barazimet shnohen nga msuesi/ja n tabel vetm me operatort e treguar:
3 9
- 2 8
1 1
6 7
- 3
4
4 4 4 4
7
-
5
6
8
6
2 0 3 1 3
Pyetje: - Cilat jan kuzat e reja t zbritjes? 20 dhe 12.

20-12 = 8
- A ndryshon diferenca?
- far zbuluat?
Librat mbahen mbyllur:
Nxnsit shkruajn mendimet e tyre n lidhje me kto dy barazime.
Prforcohet vetia 1 nga msuesi/ja:
Kuzave t zbritjes, po tù shtojm t njjtin numr, diferenca nuk ndryshon.
Kshtu veprohet edhe pr dy vetit e tjera t pandryshueshmris.
Nxnsit nxiten, q tù afrohen sa m shum n formulim vetive t dhna n libr, por
njkohsisht edhe t kuptojn kto veti nprmjet shembujve konkret.
Ndrtimi i kuptimit: Pun me grupe.

Punohet ushtrimi 1. Nxnsit punojn n grupe dyshe ushtrimin 1 duke e plotsuar n
61
MAT E M AT I K A 5
libr. Pas pak minutash, nj nxns nga grupi i par shkon te grupi ngjitur pr t diskutuar
zgjidhjet e grupit t par n lidhje me zgjidhjet e ktij grupi
Kto diskutime kryhen (n heshtje ose) me z t ult.
Caktohen 3 kryetar grupesh nga vet nxnsit, t cilt asin pr zgjidhjet e 2 ose 3
ushtrimeve t grupeve t tyre. Shpjegohen nga nxnsit vetit e zbatuara
p.sh., 254 - 38 = (254-4) - (38-4) = 250 34 = 216
Punohet ushtrimi 2 me goj
- Cili numr formohet?
Pyeten disa nxns sipas niveleve.
Msuesi/ja nse zbulon se: nxnsit e tij kan vshtirsi n formimin me mend t numrave
t rinj udhzon q ky ushtrim t kryhet n etoren e klass, sidomos pika 2 e 3 etj.
Prforcimi: Pun me grupe.

Punohet n grupe sipas niveleve ushtrimi 3.
Niveli baz
Niveli mesatar
Niveli i prparuar
Nxnsit nisen pr plotsimin e shifrave q mungojn, nga secila shifr e ndryshess ose
diferencs.
Nxnsit punojn n grupe ift pr plotsimin e disa prej ushtrimeve.
Pas puns, n tabel 3 nxns paraqesin zgjidhjet.
Nuk sht e thn q nxnsi t mbaroj t gjitha ushtrimet e tekstit, por ato q ai zhvillon
n klas ti kuptoj dhe pr t, (nxnsin) t bhen njohuri t qndrueshme q do ti vlejn
pr ort n vazhdim.
Bhet prmbledhja e msimit nprmjet pyetjeve:
- far bt sot n kt or msimore?- Cili ushtrim ju duk m trheqs?
- Cilat ishin zbulimet e bra?
- Prse shrbejn vetit e pandryshueshmris?
Merren mendimet e nxnsve, prforcohen njohurit baz.
Vlersohet msimi.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1 dhe 2, problema n Fletoren e puns 2.11.

Msimi 2.12
Tema: USHTRIME DHE PROBLEMA

T automatizohet n kryerjen e veprimeve nprmjet ushtrimeve dhe problemave.
I. T gjej shumn e dy numrave t paktn 4-shifror.
T gjej ndryshesn e dy numrave 4-shifror.
II. T shkruaj me fjal nj numr t shumtn 12-shifror.
T krahasoj dy numra natyror me shkathtsi.
III. T formoj numra t rinj deri n klasn e miliardave.
T identikoj t dhnat e nj probleme.
T zgjidh nj problem me veprimet e mbledhjes, zbritjes.
Konceptet: klas, shkrimi i numrave, shifr, shum, ndryshes, problem, m shum,

m pak.
62
MAT E M AT IK A 5
Struktura e msimit
Hapi I.
Lexim i drejtuar
Hapi II.
Shkrim i shpejt
Hapi III.
Pun me grupe ift
Hapi I. Kontrollohen detyrat e shtpis. Diskutohet zgjidhja e problems n Fletoren e

puns.
Kalohet n temn e re: Lexim i drejtuar.
Punohen ushtrimet 1 dhe 2 n mnyr individuale.
Nxnsve u jepet pak koh pr plotsimin e ushtrimeve 1 dhe 2.
Pas puns organizohet lexim i drejtuar i ktyre ushtrimeve.
Ushtrimi 1.
Nxnsit lexojn numrat e mposhtm, msuesi kontrollon disa libra se si jan shkruar me
fjal numrat.
Tre nxns paraqesin n tabel shkrimin me fjal t numrave dhe ndarjen n klasa t
numrit.
Pyetje: - Si ndahet 1 numr n klasa?
- Cilat rregulla njihni ju pr shkrimin me fjal t numrit?
Merren disa prgjigje.
Ushtrimi 2.
Nxnsi vendos shenjat > ose < n libr. M pas, lexon me z numrin sipas nj radhe t
caktuar. Pyeten ata nxns, t cilt nuk pyetn n ushtrimin 1.
Pyetje: - Si krahasohen dy numra natyror?
- A duhet ta ndash numrin n klasa para se ta krahasosh at?
Prforcohen njohurit baz nga msuesi/ja.
Hapi II. Shkrim i shpejt.
Punohet ushtrimi 3. Nxnsi shkruan me shifra numrat e mposhtm:
23 milion e 8 23 000 008 etj.
Ushtrimi 4. Plotsohen fjalit matematikore nga nxnsi n libr.
Numrat n klasn e mijsheve kan 4 ose 5 ose 6 shifra etj.
Pyeten nxnsit:
- Pse numrat n klasn e miliardave kan 10, 11 ose 12 shifra?
Prforcohet ndarja e numrit n klasa. Caktohet numri i shifrave pr seciln klas.
Identikohen tri mundsit ose numri i shifrave pr do klas.
Punohen ushtrimet 1 dhe 2 te Fletorja e puns.
Pas puns n tabel pyeten katr prfaqsues grupesh pr prcaktimin e klass, kur jepet
numri i shifrave dhe gjetjen me shpejtsi t shums s dy numrave.
Sqarohen paqartsit.
Hapi III. Pun n grupe ift.
Punohen ushtrimet 5, 6, 7 n libr n pun me grupe ift.
Puna mund t ndahet edhe sipas tri niveleve:
Niveli baz
Niveli mesatar
Niveli i prparuar
ushtrimi 5
ushtrimi 6
ushtrimi 7
Pas pune n tabel paraqesin zgjidhjet e ushtrimeve 3 nxns.
63
MAT E M AT I K A 5
Diskutohet: - Si formohen 2 numra nga klasa e mijsheve?

- Si gjendet shuma e tyre?
- Po ndryshesa?
Punohet problema 8; lexohet ajo; para zgjidhjes s problems drejtohen pyetjet:
- A mund ta thuash problemn m shkurt ose me fjalt e tua?
- Cila sht lidhja midis t dhnave t problems.
Veprimet jan: shkolla 2
864-218 = 646 nxns
shkolla 1+ shkolln 2: 864+646 = 1510 nxns
shkolla 3
1510+136 = 1646 nxns.
shkolla 1+2+3 864+646+1646 = 3156 nxns
Pas puns merren mendimet e nxnsve pr zgjidhjen e problems. Dy nxns zgjidhin
problemn n tabel.
Prforcohet zgjidhja e problems.
Detyr shtpie: Ushtrimet 3 dhe 4 n Fletoren e puns.

Mund t jepet edhe nj problem nga msuesi/ja pr pun t diferencuar.
Msimi 2.13 T e ma: SHUMZIMI SI MBLEDHJE ME MBLEDHOR T BARABART

T shndrroj prodhimin n shum me mbledhor t barabart dhe anasjelltas.
I. T shumzoj n shtyll dy numra natyror deri n dy shifra.
T gjej dy faktort e prodhimit.
II. T emrtoj si prodhim shumat.
T zbrthej nj numror n faktor.
III. T emrtoj si shum me mbledhor t barabart prodhimin me dy mnyra.
T coptoj prodhimin n rresht ose n shtyll.
Konceptet: prodhim, shum, coptim, rresht, shtyll, kuzat e prodhimit, faktor,

prodhim.
msimit
Mjetet: sende t numrueshme,
kokrra fasulesh, misri, teksti, nxnsi, Fletore pune.
E
Stuhi mendimesh
R
Diagrami i Venit
Struktura e
R
Shkrim i lir
dhe 4 n Fletoren e puns.

Evokimi: Kontrollohen detyrat e shtpis, ushtrimet 3
Kalohet n temn e re: Stuhi mendimesh.
Studiohet situata para ushtrimit 1:
6+6+6+6+6+6+6 = 42
Pyetje: - Sa her prsritet mbledhori 6? (7 her)
5 8 = (5 6) + (5 2) =
- Si mund ta shkruajm ndryshe shumn? 7 6 = 42
= 30 + 10 =
- Si e shprehim me fjal kt prodhim?
= 40
P.sh., shtat gjashta japin 42
Punohet ushtrimi 1 n libr nga nxnsit, si shembulli m lart.
64
MAT E M AT IK A 5
Pyeten 4 nxns me goj.

Coptimi n
Punohet ushtrimi 2.
Coptimi n
rresht
Vzhgohet shembulli paraprakisht.
shtyll
Prodhim
i njjt
- Cilat jan dy mnyrat e paraqitjes t
prodhimit si shum?
3 6 = 6+6+6
tre gjashta
6 3 = 3+3+3+3+3+3 gjasht tresha
Pyeten disa nxns pas puns n libr pr ushtrimet 1 dhe 2.
- Si shnohet shuma e disa mbledhorve t barabart ndryshe?
- Si shnohet prodhimi i dy mbledhorve t barabart si shum?
- Sa mnyra ka pr paraqitjen e prodhimit si shum me mbledhor t barabart?
Merren disa mendime nga nxnsit. Organizohet stuhi mendimesh.

Shpjegohet ushtrimi 3 nga msuesi/ja:
Rreshtohen 8 fasule n nj shtyll. Plotsohen 6 shtylla t tilla, si n gur. Secila bank
t ket nj rreshtim t till.
86
8 tregon rreshtat
6 tregon shtyllat
Sa sende t numrueshme jan gjithsej?
Nxnsit coptojn n rresht sendet5dhe
1 m pas gjejn prodhimin.
86 = (4 6) + (4 6) =
6
8
3

= 24 + 24 =
= 48
Dy mnyrat pr gjetjen e prodhimit me coptim.
Kalohet n plotsimin e ushtrimeve n libr.
Ushtrimi 4 konkretizohet shembulli 1, 5, 8 n seciln bank me sende t numrueshme.
- Cili numr prfaqson shtyllat? (8)
- Cili numr do t coptohet? (8)
N tabel paraqesin punn dy nxns.
Drejtohen pyetjet:
- Sa mnyra ka pr t paraqitur prodhimin e dy numrave?
- Cilat jan t prbashktat e tyre?
Ndrtohet Diagrami i Venit:
Merren mendimet e nxnsve.
Kto mendime prforcohen nga msuesi/ja dhe shnohen n tabel.
Reektimi: Shkrim i lir.

Punohet ushtrimi 5 n pun individuale. Shumzohet n shtyll.
Pas puns plotsohen n libr 8 fjalit matematikore.
1. ... Faktort jan ... 2 6 ... etj
N fund t ushtrimit 5 drejtohen pyetjet:
- Cilat jan kuzat e shumzimit?
Faktor Faktor = Prodhimi ose Faktor Faktor Faktor = Prodhimi etj.
Nxnsit shkruajn n etoret e tyre dy-tri fjali matematike mbi shumzimin p.sh.: Prodhimi
65
MAT E M AT I K A 5
mund t shndrrohet n shum me mbledhor t barabart e anasjelltas.

Kuzat e prodhimit jan: ... etj
Pun e diferencuar:
1. Shkruaj ndryshe
78=
X+X+X =
94=
5a=
2. Plotso shifrat q mungojn:
3. Problem: Nj librari shiti ditn e par 10 libra t t njjtit lloj me mim 200 lek secili.
Ditn e dyt 7 libra t nj lloji tjetr me 100 lek secili. Ditn e tret shiti aq libra, sa t dyja
ditt e para bashk. Sa libra shiti n t tri ditt gjithsej? N ciln dit toi m shum lek?
Sa m shum?

Msimi 2.14
Tema: SHUMZIMI ME 10, 100, 1000, 10000, 100000

T gjej prodhimin e nj numri natyror me 10, 100, 1000 etj., duke u mbshtetur n rregullat
e zbuluara t shumzimit me 10, 100, 1000 etj.
I. T gjej prodhimin e nj numri natyror me 10, 100.
II. T zbuloj rregullat e shumzimit t nj numri natyror me 10, 100, 1000 etj.
III. T analizoj shumzimet e nj numri natyror me 10, 100, 1000 etj.
T gjej njrin nga faktort e panjohur n nj shumzim me 10, 100, 1000 etj.
Konceptet: prodhim, shumzim me 10, vetit e shumzimit me 10, 100 etj.

Struktura e msimit
P
N
Analiza e tipareve semantike
P
Problem i ri
Parashikimi: T nxnit n bashkpunim.

Kontrollohen detyrat e shtpis. Diskutohen dy prej ushtrimeve t piks 2 n Fletoren e
puns.
Kalohet n lndn e re: studiohet nga nxnsit paragra para ushtrimit 1. Bhen
plotsimet e duhura me njri-tjetrin. Zgjidhen tre prfaqsues grupesh. Kta prfaqsues
pasi kan plotsuar librin e tyre, kontrollojn punn e antarve t tjer t grupit, e m
pas paraqesin punn e grupit. Secili prfaqsues n drrasn e zez do t interpretoj me
fjal, zgjidhjen e dy ushtrimeve t librit.
P.sh.:
35 10 = 1350
161754 10 = 1617540
66
MAT E M AT IK A 5
Ndrkoh, msuesi/ja drejton pyetjet prkatse:

- ndodh kur shumzojm me 10?
- Cili sht faktori i dyt i panjohur? Pse?
Merren mendimet e nxnsve dhe zbulohet rregulla e shumzimit me 10.
N kt etap roli i msuesit sht kryesisht drejtues.
Ndrtimi i kuptimit: Analiza e tipareve semantike.

Nxnsit punojn n pun t pavarur ushtrimin 1, duke plotsuar kuzat e prodhimit q
mungojn.
Zbulohet rregulla e shumzimit me 100.
Po kshtu vazhdohet n plotsimin e ushtrimit 2.
Zbulohen rregullat e shumzimit me 1000, 10000.
Rregullat e shumzimit me 10, 100, 1000 etj., nuk sht e thn t msohen prmendsh,
por t kuptohen nga nxnsi dhe t zbatohen me saktsi. Kto rregulla nxnsit mund ti
thon me fjalt e tyre.
Ushtrimi 3 prmbledh njohurit e zhvilluara n ushtrimet 1 dhe 2.
Ktu msuesi/ja organizon analizn e tipareve semantike, ku tiparet jan shumzimi me
10, 100, 1000 etj., organizohet me goj duke krahasuar vetit e secilit prodhim, si dhe duke
e dalluar nga njri-tjetri. Merren mendime nga nxnsit. Prforcohen ato.
Numri
538
100
53800
1000
538000
Veorit
e secilit
prodhim
N kt rast
jan shtuar
dy zero n
fund
Ktu
shtohet
edhe nj
zero tjetr,
sepse...
10
5380
Ky numr
i ri sht
me 2 zero
m pak se
numri tjetr,
sepse...
10000
100000
...
etj.
Prforcimi: Problem i ri.

Ktu emri i metods nuk lidhet me kuptimin e mirllt t saj. N 2 t tretat e ors itet pr
shumzimin me 10, 100, 1000 etj., mirpo n ushtrimin 4 del nj ushtrim i ri. Po kshtu,
edhe n ushtrimin 5 del nj problem i ri, q krkon nj zgjidhje t ndryshme nga ushtrimet
e mparshme. Ushtrimi 5, zbrthehet numri 27 n faktor: 27 = 3 9, 27 = 1 27 etj.
Ushtrimi 5, ndalemi aty ku shuma e dy faktorve sht 12:
Ky ushtrim, sqarohet nga msuesi/ja llimisht. 3+9 = 12
Pas puns n tabel paraqesin punn 3 nxns.
Bhet prmbledhja e msimit. Vlersohet msimi.
Pun e diferencuar:
Ushtrimi 1/a. Plotso
117 10 =
;
4
= 40 ; 3 5 100 =
Ushtrimi 1/b. Zgjidh ekuacionin: 9 x = 630
Ushtrimi 2. Nga prodhimi i numrit 145 me 100 zbrit prodhimin e numrit 14 me 10.
Ushtrimi 3. Nj numr sht 320. Nj numr tjetr sht 10 her m i vogl se ai.
Gjej ndryshesn e tyre.
Problem. N rrug automobilistike nga qyteti A n qytetin B sht 2500 km. Nj autobus
ditn e par prshkoi 500 km, ditn e dyt dy her m shum se ditn e par.
370
370m pak km se dy ditt e
Sa km prshkoi ditn e katrt, kur ditn e tret prshkoi tri her
30
marra s bashku.
30
000
Detyr shtpie:
111 0 0
1110
111 00
67
MAT E M AT I K A 5
Ushtrimet 1-5 n Fletoren e puns.
Msimi 2.15
T e ma: SHUMZOJM ME FAKTOR Q MBAROJN ME ZERO

T zbuloj rregullin q lejon gjetjen e prodhimit t nj numri natyror me nj faktor q mbaron
me zero.
I. T gjej nnj
numr
shtyll prodhimin enjshifror.
T njihet me
shumzimin
mbarojn me zero.
e faktorve q mbarojn me
zero.
nj numri dyshifror me
II. T gjej me shkathtsi
prodhimin e dy faktorve q
III. T zbuloj rregullin e shumzimit t faktorve q mbarojn me zero.

T analizoj mnyrat e shumzimit t dy faktorve q mbarojn me zero.
Konceptet: prodhimi, faktor q mbaron me zero, prodhim n shtyll dhe rresht.

Struktura e msimit
E
Diagrami i Venit
R
Konkurs
R
Tabela krahasuese
Evokimi: Kontrollimi e diskutimi i detyrave t shtpis, ushtrimet 2 dhe 5.

Kalimi n lndn e re: Diagrami i Venit.
Nxnsve u lihet pak koh pr t vrojtuar ushtrimin 1.
Mnyra I.
Mnyra II.
Shumzimi gjat
Shumzimi shkurt
Pyetje:
- ndodh kur shumzojm me zero?
- Si shumzohet shkurt?
- Nga ndryshojn kto mnyra nga njra-tjetra?
- far kan t prbashkt?
Ndrtohet Diagrami i Venit.
Nxnsit e plotsojn me fjalt e tyre at.
Msuesi/ja i drejton dhe i nxit nxnsit n ndrtimin e plot t fjalive matematikore dhe
konkretizon me shembuj interpretimin e rregullave pr seciln mnyr.
Shumzimi gjat
Shumzimi shkurt
68
- Cila mnyr sht m

ekase pr tù prdorur?
Merren disa mendime.
Prodhimi i njjt me t dyja mnyrat
Arrihet n nj prfundim t
prbashkt.
msuesi pr tekstin MAT E M AT IK A 5

Realizimi i kuptimit:Libr
Konkurs.
- Si shumzohet n rresht? 3 30 6 = 3 6 10 = 180. Pse?
N llim u lihet koh nxnsve t punojn nga 1 ose 2 ushtrime duke lluar nga 1-4.
Sqarohen
paqartsit
nse
ka t tilla.
Qartsohen
zgjidhjet nga
4 prfaqsues
grupi pr do nivel.
Organizohet konkurs midis rreshtave. Pr kt u lihet koh nxnsve pr kryerjen e

ushtrimeve n grupe t vogla ift. M pas tre prfaqsues grupi, konkurrojn n tabel, me
nga 2 ushtrime nga 1 deri tek 4. Mund t zgjidhen prej do grupi 4 nxns t ndryshm.
Nxnsit do t vlersohen jo vetm pr shpejtsin, pr shkathtsin e kryerjes s
ushtrimeve, por edhe pr argumentimin me fjal t zgjidhjes, p.sh.,
Ushtrimi 1. 300 900 = (3 9) 10000 = 270000
Numrat 300 e 900 jan zbrthyer 3 100 dhe 9 100.
Zbatohet vetia e ndrrimit dhe e shoqrimit. Shumzohet me 10000.
Ushtrimi 2. 70
= 350
PYETJE: - Cili sht ai faktor q shumzohet me 7 e jep 35?
- A duhet ti vendosim zero mbrapa faktorit tjetr? Pse?
Merren 2-3 mendime. Arrihet n nj zgjidhje t prbashkt.
Te ushtrimi 4 nxnsi n disa raste gjen prodhimin n etore, m pas krahason
prodhimet.
Reektimi: Tabela krahasuese.

Nxnsit plotsojn ushtrimin 5.
Pas pune n tabel msuesi/ja me ndihmn e nxnsve plotson nj tabel t till, duke
marr mendimet e tyre.
do nxns krahason tabeln e plotsuar n librin e tij me at t drrass s zez.
P.sh., rreshti 1: 400/800/2000 etj.
Prmblidhet msimi nprmjet pyetjeve:
- far bt sot n kt or msimi?
- Si shumzohet me faktor q mbarojn me zero?
- Si gjendet prodhimi n rresht? Po n shtyll?
- Si krahasohen dy prodhime?
Vlersohen ato.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1-4, n Fletoren e puns.
Msimi 2.16 Tema:
SHUMZIMI I NJ NUMRI 3, 4, 5-SHIFROR ME NJ NUMR
DYSHIFROR
4
Objektivi
i prgjithshm:
N fund t ors msimore nxnsi t arrij:
5
1 2
5
T shumzoj nj numr natyror me nj numr dyshifror.
2
I.
T
gjej
ose
1 0 2
prodhimin e nj
numri treshifror me nj numr dyshifror.
13
4
1 70
II. T gjej prodhimin e nj numri katrshifror me nj numr dyshifror.
T gjej prodhimin e nj numri pesshifror me nj numr dyshifror.
III. T interpretoj me fjal prodhimin e dy numrave.
69
Niveli i prparuar
2
7
3 3
1 2 8 1
128 1
MAT E M AT I K A 5
T zgjidh situata problemore me veprimin e

shumzimit.
Konceptet: prodhim, faktor, problema me

shumzim.
Struktura e msimit
Hapi I. Diskutim
ushtrimet 3 dhe 4. Diskutohen dy
Hapi I. Diskutim.
Hapi II. Pun me grupeKontrollohen
sipas niveleve
pika t ushtrimit 4.
detyrat e shtpis,
Hapi III. Problem i ri
Kalohet n lndn e re:

Diskutohet shembulli i zgjidhur 1 dhe 2.
Pyetje:
- Si sht gjetur 96? Po 64?
- Si gjendet 184? Po 230?
Punohen si shembulli m lart 3Pas
ushtrimet
puns endhna.
tabel paraqesin zgjidhjet 3 nxns.
Diskutohen
zgjidhjet
mbi kto pyetje:
+
= 13 (1)
N
sa
faza
kalon
prodhimi i nj numri natyror me
= 1 (2)
nj numr dyshifror?
- Cilat jan ato?
Qartsohet mnyra e gjetjes s prodhimit t nj numri 3, 4, 5 shifror me nj numr
dyshifror.
N qoft se nxnsit nuk e kan t qart shumzimin, jepet edhe nj shembull tjetr, me
qllim q shumzimi t kuptohet nga pjesa m e madhe e nxnsve.
Hapi II. Pun me grupe sipas niveleve.
Organizohet pun me grupe sipas niveleve. Nxnsit punojn n dyshe.
Pr nivelin baz jepet nj ushtrim i thjesht p.sh.,
Niveli mesatar:
Pr zgjidhjen e ushtrimit 1/a

Nisemi nga prodhimi i numrit ... 4 me 5.
- Cili sht ai numr q shumzohet me 5 e jep 170 kur ky numr mbaron me 4? (34)
Plotsohet 3 n kutin majtas.
- Kur prodhimi i dy numrave del i njjt?
- Si gjenden kto shifra? (N qoft se faktori i dyt i ka shifrat e njjta)
N kt faz nxnsit japin e marrin mendime me shokun e banks. N qoft se nuk e
kuptojn ushtrimin pyesin msuesin. Msuesi/ja prsri prdor mendimet e dy-tri grupeve
dhe, m pas drejton pyetjet nxitse, deri n zgjidhjen e par t ushtrimeve.
Kalohet n zgjidhjen e problemave.
70
MAT E M AT IK A 5
Niveli baz: problema 3

Nj kuti shkrepse ka 50 je
Sa je kan 6 kuti?
50 6 = 300 je
Niveli mesatar: problema 2
24 5 = 120 dritare
Niveli i prparuar: problema 6
68 16 = 8 kokrra
Nuk sht e thn q nxnsi t zgjidh t gjitha problemet, por ato q ti zgjidh ti kuptoj.
T tjerat mund t jepen detyr shtpie.
Hapi III. Problem i ri.
(Punohet n pun individuale, pr ushtrimin 7, 8.)
Fillimisht merret nj numr, p.sh., 13. Formohet barazimi 1, m pas barazimi 2.
Sqarohet nga msuesi njri ushtrim:
Drejtohen pyetje pr t zbuluar kto barazime.
Nga barazimi (2) nxnsi kupton se numrat jan t njpasnjshm.
Merren me radh nga nj ift numrash e provohet p.sh.,
1 + 2 = 13 ;
5+6 = 13 ;
7+ 6 = 13
3 13 ;
11 13 ;
13 = 13 Po
ather 7-6 = 1
Numrat jan 7 dhe 6. 3 13 etj.
Prodhimi 6 7 = 42
N shembujt e tjer nxnsi lihet t punoj individualisht.
N tabel paraqesin zgjidhjet 4-5 nxns.
Pyetje: - Si gjendet prodhimi i dy numrave kur njihet shuma e ndryshesa e tyre?
- Si kryhet shumzimi i nj numri 3, 4, 5 shifror me nj numr nj shifror?
Prforcohet msimi.
Detyr shtpie: Problemat 4 dhe 5, te Fletorja e puns 1-4.

Msimi 2.17
Tema: VETIT E SHUMZIMIT

T interpretoj vetit e shumzimit, pr lehtsi t gjetjes s prodhimit.
I. T njoh vetin e ndrrimit (shoqrimit) t shumzimit t numrave.
T zbatoj vetin e shumzimit me zero.
T gjej kuzat e prodhimit.
II. T krahasoj kuzat e prodhimit.
T emrtoj si shum nj numror.
T emrtoj si prodhim nj numr natyror.
III. T zbuloj vetit e shumzimit.
T interpretoj me fjal vetit e shumzimit.
71
MAT E M AT I K A 5
T analizoj nprmjet krahasimit seciln veti t shumzimit.
Konceptet: veti t shumzimit, numri zero, prodhim, faktor, shum.

Mjetet: sende t numrueshme, si: kokrra gruri, petza t njjta deri n 30 cop.
Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh
R
Mendo / krijo n dyshe / diskuto
R
Tabela e koncepteve
Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, ushtrimi 2 dhe problema.

Kalohet n temn e re: Stuhi mendimesh.
Studiohet situata e ushtrimit 1.
Nxnsit n seciln bank krijojn nga nj rreshtim (n shtpi), si n gur.
PYETJE:
- tregon numri 5? Po numri 6?

Shkruaj si prodhim sipas prmasave t rreshtimit:
p.sh., 5 4 = 20;
4 6 = 24;
2 7 = 14;
Shkruhen n drrasn e zez barazimet nga nxnsit.
6 = 36
Vrojtohet ushtrimi 2 me kujdes. Gjat puns mbahen shnime nga nxnsit, n lidhje me
paqartsit q ata kan.
Pyetje: - Pse 3 4 dhe 12 tregojn t njjtin numr?
- Si quhet 3? Po 4?
- A kan emra t tjer kta numra? Nse po, cilt jan ata?
300 5 = __
- A tregojn t njjtn gj 3 4 dhe 12? Pse?
___
;
90
34
Prodhim me dy faktor
12
Prodhim i paraqitur me numror...
(4 10) 25
3 20 =
Prsriten mendimet e sakta.
1000
Ushtrim
Realizimi i kuptimit: Mendo/ krijo n dyshe/ diskuto.
Pyeten pr kto u
Punohen ushtrimet 3 dhe 4 nga nxnsit n libr.
Pas puns ata kmbejn mendime me njri-tjetrin.
Diskutohet bashkrisht rreth pyetjeve, pas puns n grup.
- Si emrtohet nj numr si prodhim me dy faktor?
- Si emrtohet nj numr me dy mnyra?
- Cilat jan ato? Krahasoji.
Jepen shembuj pr do pyetje nga ato ushtrime q nxnsit kan zgjidhur (ushtrimet 3
dhe 4).
Studiohen vetit e shumzimit.
Lexohet dhe plotsohen n libr vendet bosh.
Kjo pun realizohet n grupe dyshe.
Fillimisht konkretizohet rreshtimi n seciln bank. Zbulohet vetia e ndrrimit. Interpretohet
me fjal ajo. Pas do vetie msuesi/ja prforcon konceptet baz.
Zbulohet vetia e shumzimit me 1.
Vetia e shumzimit me 0.
72
MAT E M AT IK A 5
Vetia e shoqrimit.
Plotsohen barazimet pas do vetie t zbuluar.
Pr kto veti nxnsit pyeten nse kan paqartsi.
Reektimi: Tabela e koncepteve.

Pyetje: - Cilat jan vetit e shumzimit?
- Nga ndryshojn ato nga njra-tjetra?
- far karakteristike ka secila?
- Prse na shrben secila metod?
Vetia e
Vetia e
shumzimit
ndrrimit
me 1
Prodhimi nuk
ndryshon po
tù ndrrosh
vendet
Karakteristikat
faktorve.
e secils
p.sh., 95 30 = a 1 = a
metod
30 95
prgjithsohet
ushtrimi a b =
ba
Vetia e
shumzimit
me 0
Vetia e
shoqrimit
a0=0
(a b) c =
a (b c)
Jepet nga msuesi/ja nga nj shembull pr do rast. P.sh., plotso
__ ___ ;
200 1 =
000 0 = ___
5 = 4 ( 25 10 ) ose 5
tabel.
0=
ushtrime 4 nxns n
Msimi 2. 18
T ema: SHUMZIMI ME NJ NUMR 3-
SHIFROR

T gjej prodhimin me nj numr treshifror n shtyll duke iu referuar shumshimit.
I. T gjej dyshin e nj numri.
II. T zgjeroj njohurit mbi prodhimin e dy numrave 3-shifror.
T gjej shumshin e nj numri.
T gjej prodhimin e dy numrave treshifror n shtyll.
T dalloj dy mnyrat e shumzimit me numr treshifror.
III. T krahasoj dy mnyrat e shumzimit.
73
numrave, ku
njri t jet
MAT E M AT I K A 5
T interpretoj me fjal prodhimin e dy

f a k t o r ,
zbrthim, vetit
numr treshifror.
Konceptet:
shumsh, prodhim,
E
R
R
msimit
Struktura
e shumzimit.
Mjetet: teksti
i
nxnsit,
Fletore
e
pune.
Rrjeti i diskutimit
Diagrami i Venit
Pun n grupe ift
Evokimi: Rrjeti i diskutimit.

Kontrolli e diskutimi i detyrs s shtpis, ushtrimet 3 dhe 4, n Fletoren e puns.
Kalimi n lndn e re: shqyrtohet situata para ushtrimit 1.
8 4 = 32 8 rritet 4 her ose 4-shohet
PYETJE: - far ndodhi me numrin 8?
- ndodh kur shumzojm me zero?
- ndodh kur shumzojm me 1 numr njshifror natyror?
Pyeten disa nxns pr gjetjen e shumshave t numrit t dhn:
Plotsohen .... 64 sht 4-shi i 16 ose 2-shi i 32 etj.
Punohet ushtrimi 1. Gjej
35
24
-----140
+ 70
-----840
ndodh kur shumzohet me 24? Sa her rritet numri tjetr?
Sa shumshohet ai?
Merren mendime nga disa nxns. Organizohet Rrjeti i diskutimit:
Po
A shumshohet nj numr kur shumzohet

me nj numr tjetr? Nse po, sa her?
Pr t dyja qndrimet krkohet shpjegim nga nxnsi.
Jo

Punohet ushtrimi 2. Nxnsi lexon tekstin e ushtrimit 2, plotson atje ku mundet.
Pas leximit msuesi/ja drejton pyetjet:
- Sa mnyra ka pr gjetjen e prodhimit t dy numrave treshifror?
- Cilat jan ato?
- Cilat jan ndryshimet midis tyre?
- Cila sht e prbashkta e tyre?
- Cila mnyr prdoret m leht?
Merren mendimet e nxnsve. Ndrtohet diagrami i Venit.
74
MAT E M AT IK A 5
Diagrami i Venit
Mnyra I.
Gjetja e prodhimit: me zbrthim; n shum t njrit prej faktorve.
- Zbatimi i vetis s prdasimit etj.
Mnyra II.
Gjetja e prodhimit n shtyll
- Prodhimi me njshe e faktorit t dyt.
- Prodhimi i numrave me shifrn e dhjetsheve etj.
T prbashktat:
- Prfundimi ose prodhimi del i njjt.
Ky diagram plotsohet nga nxnsit, t cilt japin mendimet e tyre. Msuesi/ja ndrkoh
przgjedh mendimet e qarta, t kuptueshme pr t gjith dhe m t plota nga ana
shkencore.
Jepet nga msuesi/ja ky ushtrim: Gjej me dy mnyra prodhimin:
225
173
Pas puns dy nxns paraqitin n tabel zgjidhjen e tyre.
Reektimi: Pun n grupe ift.

Punohet ushtrimi 3.
Gjej prodhimin:
Nxnsit gjejn prodhimin me mnyrn q iu duket m e thjesht pr tu prdorur. Ata
shkmbejn mendime me njri-tjetrin n grupe ift. M pas 3 prfaqsues grupi paraqesin
punn e nxnsve.
Pas puns nxnsit paraqesin n tabel gjetjen e prodhimit me nj numr 3-shifror.
PYETJE:
- Sa her rritet numri 657?
- Po 2690? Sa her shumshohet 567?
- Sa her rritet 567?
- A jan t njjta (konceptet) fjalt shumshohet, me rritet aq her?
- Me sa mnyra gjendet prodhimi i dy numrave?
- Cila mnyr sht m e thjesht pr ju?
Merren mendimet e nxnsve. Vlersohet msimi.
Detyr shtpie: Ushtrimi 3, n Fletoren e puns.

Msimi 2. 19
I.
T shumzoj
Tema: RASTE SHUMZIMI KUR RENDET
JAN ZEROshtyll
nj numr treshifror me nj
numr dyshifror.
Objektivi i prgjithshm: N fund t ors s msimit nxnsi
t arrij:
T zbuloj rregullin q lehtson gjetjen e prodhimit t dy numrave natyror.
II. T gjej se duhet veprimi i
shumzimit n problema me nj veprim, me prmbajtje nga jeta e prditshme.
T zbuloj rregullin e shumzimit t dy numrave, kur njri prej tyre mbaronte zero n
fund.
T zbuloj rregullin e shumzimit t dy numrave, kur njri prej tyre ka rende t ndryshme
me zero.
75
MAT E M AT I K A 5
III. T zbuloj rregullin e shumzimit t dy numrave natyror, kur shumzuesi ka zero n

mes.
T zgjeroj njohurit mbi veprimin e shumzimit.
T zgjidh problema me shumzim me tem nga jeta e prditshme.
Konceptet: rendi zero, problem, kuzat e prodhimit.

Struktura e msimit
P
Shkrim i shpejt
N
Di/ Dua t di/ Msova
P

Kontrolli e diskutimi i detyrs s shtpis tek ushtrimi 2 dhe 3.
5671 809 =
5070 318 =
Kalimi n lndn e re: librat n lndn e re mbahen mbyllur. Msuesi/ja shkruan n
tabel dy shumzime n krkesn: Gjej prodhimin:
138
7530
20
198
U lihet pak koh nxnsve pr t gjetur prodhimin.

Pyetje:
- A shumzohet me zero n rastin 1?
- A shumzon zeron ndonj nga shifrat e shumzuesit? Pse?
- far zbuloni n t dyja rastet?
Shkruani shpejt mendimet tuaja me dy fjali.
Merren mendimet e nxnsve. Lexohen n tabel 3-4 mendime nse jan t qarta.
Msuesi/ja prforcon dy zbulimet e nxnsve:
Kur njri nga faktort mbaron me zero n fund, shumzojm me shifrat m t mdha se
zero dhe prodhimit i shtojm aq zero sa ka shumzuesi.

Hapen librat. Lexohet paragra 1, para problemave nga nxnsit n heshtje. Ndrkoh
mbahen shnimet prkatse (e di-nuk e di-e paqart-msova). Pas pune msuesi/ja pyet:
far doni t dini (m shum) pr shumzimin e dy numrave, kur njri prej tyre i ka rendet
e ndryshme nga zero?
Pyetjet e nxnsve shnohen n tabel n kolonn e dyt.
Di
Dua t di
Msova
N kolonn e par Di, nxnsit shkruajn at informacion q nga leximi u duket i njohur.
N kolonn e tret Msova, nxnsit shkruajn nj prmbledhje t zbulimeve t bra nga
t katr rastet e shumzimit. Nxnsit ndrkoh kan plotsuar prodhimet e shumzimit
t dy numrave n libr.
Rndsia e ksaj teme msimi sht e madhe, sepse i bn nxnsit ta kuptojn nj ushtrim
duke e prgjithsuar edhe me rregull dhe jo ta riprodhojn n mnyr mekanike, sepse pr
76
MAT E M AT IK A 5
nxnsit nuk sht e thn, q po ta prsrisin nj koncept, e msuan at. E kuptuara e

nj koncepti duhet t dallohet nga riprodhimi prmendsh i atij koncepti. Prsritja nuk vlen
as n zgjidhjen e problemeve, sepse ul shkalln e inteligjencs s nxnsit.
Prforcimi: T nxnit n bashkpunim.

Jepen pr zgjidhje ushtrimet:
- Gjej prodhimin. Msuesi/ja mund ti ndaj sipas niveleve:
420
315
905
3970
70509
12
30
134
451
635
-------------------------- Punohet problema:
1a. 468 7 =
1b. 468 30 =
1c. 468 365 =
5040
105
------
Nxnsit m t shpejt punojn problemn 2.

VIIIA: 68 kpuc
VIIIB: 68 2 = 136 kpuc
VIIIC: 136 3 = 408 kpuc
Gjithsej: 68 + 136 + 408 + = 612 kpuc
N zgjidhjen e problemave dhe ushtrimeve nxnsit diskutojn me njri-tjetrin n grupe
dyshe (ift) rreth zgjidhjes s ushtrimeve dhe problemeve. Krahasohen zgjidhjet e
problemave me njri-tjetrin.
N drrasn
Bhet
e zez
vlersimi
paraqesin
pr orn
zgjidhjen
e msimit
3 nxns
pr tnga 1 ushtrim pr do nivel.
kuptuarit dhe zgjidhjen e ushtrimeve dhe Msimi 2. 20
problemeve, si dhe zbatimit t rregullave
Tema:
VEPRIME
t zbuluara n ushtrime.
Detyr shtpie: Ushtrimet
1 dhe 2, problema n Fletoren e

puns 2.19.
me mend, duke prdorur vetit e
msuara.
I. T gjej prodhimin e dy
numrave natyror deri n 3
shifra, q mbarojn me zero n
SHUMZIMI ME MEND
Objektivi i prgjithshm: N fund

t ors s msimit nxnsi t arrij:
T gjej prodhimin e dy numrave natyror
fund.
T zbatoj vetin e ndrrimit dhe t
shoqrimit gjat gjetjes me mend t
prodhimit t dy numrave.
II. T gjej me mend prodhimin e dy numrave, duke emrtuar faktort si shum t dy

numrave, ose si ndryshes t dy numrave.
T zbuloj rregulln e gjetjes s prodhimit me mend t dy numrave q mbarojn me
zero.
III. T gjej me mend prodhimin e dy numrave duke u bazuar n vetit e ndrrimit dhe
shoqrimit t numrave.
T zgjidh situata e probleme me veprimin e shumzimit.
Konceptet: prodhim, vetia e ndrrimit, vetia e shoqrimit, gjetja me mend e prodhimit,

zbrthimi i faktorve.
77
MAT E M AT I K A 5

Struktura e msimit
Hapi I. Shkrim i lir
Hapi II. Ditari dypjessh
Hapi III. Pem mendimesh
Hapi I. Shkrim i lir.

Kontrollohen detyrat e shtpis n Fletoren e puns.
Punohen nga nxnsit ushtrimet 1 dhe 2 n libr.
P.sh.:
6 5 1,
nxnsi
2 = 6 thjesht
(5 gjen prodhimin n libr. rregull, e shnon duke e
Pr
ushtrimin
2) =
formuluar me fjalt e tij.
Nse zbulon ndonj
ushtrimi 2.
Rregullin e zbuluar nxnsve

iu thuhet ta zbatojn tek
= 6 10
= 60
Ushtrimi 2 sht mir t punohet n etore.
Pas puns msuesi/ja gjen zbulimet e bra n etore nga nxnsit nprmjet nj kontrolli
t shpejt dhe, krkon q nxnsit t demonstrojn ushtrimin e caktuar n tabel.
Punohet ushtrimi 3. Nxnsi ndan n dy pjes etoren.
Nga njra an shnon zgjidhjen e ushtrimit, nga ana tjetr vetit e zbuluara. P.sh.:
Zgjidhja e ushtrimit
16 7 = ( 10 + 6 ) 7 =
= 10 7 + 6 7
= 70 + 42
= 112
Argumentimi i zgjidhjes
Vetit e zbuluara:
Emrtohet si shum faktori 16:
16=10+6
Zbatohet vetia e prdasimit
Gjendet shuma e prodhimeve
25 40 = 25 (4 10) =
= (25 4) 10
= 100 10
= 1000
Zbrthimi i 40 n faktor
78
MAT E M AT IK A 5
Vetia e shoqrimit (25 4)

Gjetja e prodhimit
Nxnsi n etore shnon dy prej ushtrimeve me argumentim. T tjerat i punon n
etore.
N drrasn e zez paraqesin zgjidhjet 3 nxns me nga 2 zgjidhje t ndryshme.
Argumentimi bhet me goj.
Pyetje:
- Cilat veti jan zbatuar pr gjetjen me mend t prodhimit?
- far zbuluat sot?
Msuesi/ja prforcon me goj konceptet e reja.
Hapi III. Pem mendimesh.
Punohen problemat 4 dhe 5 nga nxnsit individualisht.
Diskutohen zgjidhjet n tabel. Przgjidhet nxnsi ose nxnsit m t shpejt dhe m t
sakt n zgjidhjen e problems.
Problema 4:
Veprimi 1: 236 kg 36 = 8496 kg
Veprimi 2: 2000 + 8496 = 10496 kg
Veprimi 3: 10496 kg < 20000 kg
Po kamioni e kalon urn?
Problema 5:
Veprimi 1: 264 264 = 69696
Veprimi 2: 354 267 = 94518
Veprimi 3: 69696 94518 = 6587526528
Problema 5 pr arsye kohe mund t bhet detyr shtpie.
Organizohet Pem mendimesh pr shumzimin.
Secili shnon n tabel nga 1 fjali q ai
kujton pr shumzimin. P.sh.:
Msimi 2.21
Shumzimi:
- Shumzimi me 10, 100, 1000 etj.
- Shumzimi me numr 2 sht
dyshimi etj.
- Vetit e shumzimit.
- Shumzimi si mbledhje me
mbledhor t barabart.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1

- 6 n Fletoren e puns.
T e m a :
PROBLEMA DHE USHTRIME
Objektivi i prgjithshm: N fund t ors

s msimit nxnsi t arrij:
T interpretoj veprimet me numra n ushtrime
dhe problema.
I. T gjej prodhimin e dy numrave natyror, ku
njri nga numrat t jet treshifror.
T shpreh me fjal lidhjen midis t dhnave
n nj problem.
II. T gjej veprimet e duhura pr zgjidhjen e
nj probleme.
T zgjidh nj problem me veprimet e mbledhjes, zbritjes dhe shumzimit.

T gjej prodhimin e dy numrave natyror.
T pjestoj dy numra natyror.
79
MAT E M AT I K A 5
III. T interpretoj me fjal zgjidhjen e problems.

T krahasoj veprimin e shumzimit me at t pjestimit.
Konceptet: problem, dyshi, m pak, shumzimi, zbritja, pjestimi, mbledhja.

Struktura e msimit
Hapi I.
Diskutim
Hapi II.
Ditari dypjessh
Hapi III.
Diagrami i Venit
Hapi I. Diskutim.
- Kontrolli e diskutimi
i detyrave t shtpis
ushtrimet 3, 4, 5.
- Kalimi n lndn e re.
Punohet problemi 1 nga nxnsit
n etore.
Paraprakisht drejtohen pyetjet:
- Cilat jan hapat pr
problems?
- Cila sht lidhja ndrmjet tyre?
- far krkohet n kt problem?
80
zgjidhjen e nj
probleme?
- Cilat jan t dhnat e
MAT E M AT IK A 5
Diskutohet rreth ktyre pyetjeve, pr t siguruar nj paraqitje t plot t zgjidhjes s

problems, si dhe pr t ushtruar te nxnsi T kuptuarit e problems, q sht elsi i
zgjidhjes s problemave matematikore.
Nxnsi n etore paraqet t dhnat shkurt, far krkohet dhe llon zgjidhjen. Puna duhet
t jet n grupe ifte me shokun e banks.
Pas zgjidhjes s problems, n tabel paraqesin zgjidhjet dy nxns. Krahasohen zgjidhjet
n drejtim t interpretimit t veprimeve dhe saktsis s veprimeve.
Rezultatet:
Veprimi 1: 27 2 = 54
Veprimi 2: 29 2 = 58
Veprimi 3: 54 + 58 = 112
Hapi II. Ditari dypjessh.
Punohet ushtrimi 2 me ditar dypjessh.
U lihet pak koh nxnsve t studiojn problemn.
M pas n etoren e tij secili nxns shnon sipas skems n drrasn e zez t dhnat
(krkohet), zgjidhjen e problems. Pr zgjidhjen e problems pyeten disa nxns:
- Nga do t lloj zgjidhja e problems?
- kuptojm me 2-shin e nj numri? Po me 10-shin e tij?
- kuptojm me fjaln m pak se etj?
Prforcohen mendimet e nxnsve.
Lidhja e t dhnave me njra-tjetrn.
T dhnat e problems:
- Skuadra e par me 12 nxns. Secili preu 15 amur.
- Skuadra e dyt me 11 nxns. Secili preu dyshin e amurve q preu 1 nxns
n skuadrn e par.
- Skuadra e tret ka 9 nxns. Secili pret 12 amur m pak se 1 nxns i skuadrs
s dyt.
Krkohet: Numri i amurve gjithsej?
Interpretimi i zgjidhjes:
- Sa amur preu nj nxns i skuadrs s dyt?
2 15 = 30 amur
- Sa amur preu nj nxns i skuadrs s tret?
30 12 = 18 amur
- Sa amur preu skuadra e par?
12 15 = 180 amur
+ 162 = 672
skuadra e tret?
- Sa amur preu
skuadra e dyt?
11 30 = 330
amur
- Sa amur preu
pren s
bashku?
180 + 330
18 = 162 4 dhe 5 n
amur
pun
me
- Sa amur grupe
ift
amur
Hapi
III.
Diagrami
i
Venit.
Punohen
ushtrimet
n etoren e klass. Ushtrimet mund t ndahen sipas niveleve, prandaj sht mir q
nxnsit t vihen n bank sipas niveleve.
81
Ushtrimi 4: Gjej prodhimin:

267 309=
4670
237
MAT E M AT I K A 5
96503
430
Ushtrimi 5. Gjej hersin dhe mbetjen.
35 : 5 = ___ ( ) 22 : 7 = ___ ( ) 39 : 4 = ___ ( )
Ushtrimi 5 mund t plotsohet n libr.
PYETJE:
- Nga ndryshon shumzimi nga pjestimi?
- Cilat jan ndryshimet dhe t prbashktat mes tyre?
Merren mendime nga disa nxns. Ndrtohet diagrami i Venit.
Shumzimi:
kuzat e pjestimit
kuptimi i prodhimit
mnyrat e shumzimit: rresht, shtyll, shkurt
t gjesh dyshin, shumshin
vetit e shumzimit
gjetja me mend prodhimit
Pjestimit:
kuptimi i hersit
jan veprime matematike

Msimi 2. 22
Tema: KUPTIMI PR PJESTIMIN
Objektivi i prgjithshm: Nxnsi n fund t ors s msimit t arrij:

T kuptoj pjestimin si mnyr pr t ndar n pjes t barabarta.
I. T pjestoj n shtyll nj numr dyshifror me nj numr njshifror.
T kryej provn e pjestimit.
II. T gjej hersin e dy numrave me tri mnyra.
T shkruaj dy pjestime pr nj shumzim.
T pjestoj n shtyll nj numr treshifror me nj numr njshifror.
III. T bj provn e pjestimit me shumzim.

T zgjidh situata problemore me pjestim.
82
Konceptet: pjestim, ndaj, prova me shumzim, pjestimi n shtyll.

Struktura e msimit
E
Diagrami i Venit
R
Lexim i drejtuar
MAT E M AT IK A 5
Pun n grupe ift
Evokimi: Diagrami i Venit.

Kontrolli e diskutimi i detyrs s shtpis (ushtrimet 2, 3, n Fletoren e puns).
Kalimi n lndn e re: punohet ushtrimi 1. Kemi 28 lule. Sa mnyra ka pr ti ndar n
buqeta me nga 4 lule secila?
Nxnsit lexojn shembujt e zgjidhur.
Pyetje:
- Nga ndryshojn kto mnyra nga njra-tjetra?
- Cila mnyr sht m e shpejt?
Ndrtohet diagrami i Venit.
Mnyra I.
Me mbledhje t prsritura.
- Kryhen mbledhjet njra pas tjetrs. Fillohet nga pjestuesi.
Mnyra II.
Me pjestim.
- I pjestueshmi ndahet nga pjestuesi n hers t barabart.
- Ndarja e nj numri n pjes t barabarta.
Mnyra III.
Me zbritje t njpasnjshme.
- Kryhen zbritjet njra pas tjetrs. Fillohet nga numri m i madh.
- Ndarja e nj numri n pjes t barabarta
Msuesi/ja mbledh mendimet e nxnsve dhe i prforcon mendimet e tyre, duke

zbuluar iden kryesore q ato projn te nxnsit: Pjestimi sht veprimi i kundrt i
shumzimit. T pjestosh do t thot t ndash n pjes t barabarta.

Nxnsit punojn ushtrimin 2 n etore.
Puna ndahet n dy grupe: grupi i biskotave dhe grupi i karameleve.
Nxnsit i ndajn biskotat ose karamelet me 3 mnyra n pjes t barabarta. Mnyrat
jan ato q msuan n pjesn e par t msimit. Pas puns n tabeln e zez dy nxns
pr do grup plotsojn mnyrat e ndarjes n mnyr t barabart. Zgjidhet mnyra m e
leht, m e shpejt.
Punohen ushtrimet 3, 4 n libr.
Nxnsit plotsojn kutit n libr. Prova e pjestimit bhet me shumzim n etore.
Lexohen hersit e gjetur.
Punohet ushtrimi 4: Lidh me shigjet ose ifto t pjestueshm-hers, sht e
njjta krkes, q nxnsit duhet ta kuptojn.
Pas pune lexohen iftimet e sakta.
Drejtohen pyetjet:
- Si e kuptoni fjaln pjestoj?
- Sa mnyra ka pr pjestimin e dy numrave? Cilat jan ato?
- Cilat jan kuzat e pjestimit?
- Si bhet prova e pjestimit?
Merren mendimet e disa nxnsve. Prforcohen disa nga konceptet e pjestimit.
Vendi I
Reektimi: Pun n grupe
5 : 3 =ift.
1 (2)
Vendi II
Punohet n grup me shokun
ushtrimet 5 dhe 6.
26e :banks
3 = 8 (2)
Ushtrimi 5. Shembulli jepet28
i zgjidhur,
kshtu vazhdohet edhe me shumzimet
Vendi III
: 3 = 9 (1)
e tjer.
Hersi: 149
Ushtrimi 6. Pjesto n shtyll. Bj provn.
Mbetja: 1
P.sh., 35 : 2 = 17
- 2
Prova
83
MAT E M AT I K A 5
----Hersi 17
17 2 + 1 = 35
15
Mbetja 1
- 14
-----1
N tabeln e zez paraqesin zgjidhjet 4 nxns. Pas zgjidhjes s ushtrimit ata interpretojn
pjestimin n shtyll me fjalt e tyre.
PYETJE:
- Cilat jan kuzat e pjestimit? (Shtohet edhe mbetja)

- Si pjestojm n shtyll?
- Si bhet prova e pjestimit me mbetje?
- do t thot t pjestosh?
Merren mendimet e nxnsve, duke zbuluar informacionin themelor q duhet t jet baz
pr pjestimin.

Msimi 2. 23
Tema: PJESTIMI ME AN T TENTATIVS

T shkathtsohet n gjetjen e shpejt t hersit me an t shumzimit.
I. T gjej hersin e nj numri treshifror me nj numr njshifror n shtyll.
T bj provn e pjestimit.
II. T zbuloj gjetjen e hersit me an t tentativs me shumzim.

T prcaktoj mbetjet e lejueshme me pjestues t njohur.
III. T interpretoj me fjal kryerjen e pjestimit n shtyll. T kryej provn e pjestimit
me mbetje.
T zgjeroj njohurit mbi veprimin e pjestimit.
Konceptet: pjestim, kuzat e pjestimit.

Struktura e msimit
P
N
Msimdhnie reciproke
P
Shkrim i shpejt
Parashikimi: Dil rrotull/ fol rrotull.

Kontrolli e diskutimi i detyrs s shtpis, ushtrimet 2 dhe 3 n Fletoren e puns.
Kalimi n lndn e re: studiohet ushtrimi 1 me laps nga nxnsit.
Pyetje:
- A sht prova 1 e rastsishme?
- Pse bhet prova me 9?
- Deri n sa prova mund t bjm pr t gjetur hersin?
- Pse hersi sht 8? (Nga shumzimi 8 8 = 64)
Punohet ushtrimi 2 n libr nga nxnsit.
84
MAT E M AT IK A 5
Nxnsit shkruajn vetm veprimet. Interpretimi bhet kur nuk kuptohet me goj. Mund t
bhen edhe m shum prova, p.sh.:
Ushtrimi nga nxnsi:
6 1 = 6; 6 2 = 12; 6 3 = 18; 6 4 = 24; ......6 8 = 48; 6 9 = 54; Hersi 9.
Nxnsi prmbledh zgjidhjen e ushtrimit 1 dhe 2 dhe et me fjalt e tij rreth ksaj mnyre
t zgjidhjes s ushtrimit ose gjetjes s hersit me tentativ shumzimi.
Ndrtimi i kuptimit: Msimdhnie reciproke.

Studiohet nga nxnsit ushtrimi 3. Klasa ndahet p.sh., n 6 grupe. Nj nxns q zgjidhet
si prfaqsues grupi, ua shpjegon shokve t tij me z t lart kryerjen e ktij pjestimi deri
n gjetjen e plot t hersit.
Nj nxns i grupit tjetr ua shpjegon kryerjen e provs t pjestimit disa shokve t tjer
dhe njkohsisht klass n prgjithsi, me fjal.
Msuesi/ja ua shpjegon duke marr mendime nga nxnsit kt pjestim ose nj pjestim
t ngjashm, gjith klass. Kjo varet nga niveli i klass.
Zbulohet Msuesi i vogl m i mir nprmjet pikve t grumbulluara pr secilin interpretim
t zgjidhjes.
568:3=149
- 3
-----26
24
------28
---------27
Prova:
149
3
------567
+ 1
--------568
1
PYETJE:
- A mund t
jet mbetja
4?
ajo?
Merren disa
nxnsit.
ushtrime
- Sa duhet t jet pr mbetjet e prforcohen
duke
u
lejueshme.
+
n
Pas puns kto zgjidhur
tabeln e zez
mendime
nga
Prforcimi: Shkrim i
shpejt.
Punohet ushtrimi 4 n etoren
e klass.
Plotsohet ushtrimi 5 n libr.
Plotsohen
prcaktimet
nga disa nxns t ndryshm.
Bhet prmbledhja e msimit nprmjet pyetjeve-prgjigjeve t marra nga nxnsit.
P.sh.: - Pse mbetja sht m e vogl se pjestuesi?
Sepse pjestuesi prmbahet edhe nj her m shum te i pjestueshmi. Nse mbetja
do t ishte m e madhe nuk do t isnim pr ndarje n mnyr t barabart t t
pjestueshmit.
Cilat jan kuzat e pjestimit?
Si bhet prova e pjestimit?
Detyr Shtpie: Ushtrimi 1 dhe 2. Probleme n Fletoren e puns.

85
Msimi 2. 24
MAT E M AT I K A 5
Tema: VETIT E PJESTIMIT

T interpretoj vetit e pjestimit pr lehtsimin e gjetjes s hersit.
I. T zbatoj vetin e pjestimit me 1, pr gjetjen e hersit.
T zgjeroj njohurit mbi pjestimin me nj numr dyshifror.
II. T zbuloj vetit e pjestimit t dy numrave natyror.
T zbatoj vetin e prdasimit n lidhje me mbledhjen dhe zbritjen.
T pjestoj me nj numr dyshifror.
III. T gjej hersin me dy mnyra q lehtsojn kryerjen e veprimit t pjestimit.

T zbuloj
se gjat pjestimit
dy, njT
numr
zvoglohet
dy her.
Msimi
2.25
Tema: me
RASTE
VEANTA
PJESTIMI

T gjej hersin e dy numrave natyror n situata t reja.
I. T gjej hersin e dy numrave natyror, kur i pjestueshmi mbaron me nj ose dy zero
n fund.
T bj provn e pjestimit.
II. T gjej hersin e dy numrave natyror n situata t ndryshme.
T identikoj nnshat e nj numri.
T prcaktoj mbetjet e mundshme t pjestimit.
III. T zbuloj se do shifr e pjestuar jep nj hers, qoft edhe zero.

T zgjeroj njohurit mbi kryerjen e veprimit t pjestimit, kur i pjestueshmi ka shifrn
zero n mes ose n fund.
Konceptet: shifr, hers, zero, mbetje, i pjestueshmi, shumsh, nnsh.

Struktura e msimit
P
Shkrim i shpejt
N
Diskutim
P
Hart semantike
Parashikimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis ushtrimet 2 dhe 3 (dy

ushtrime pr secilin).
Kalohet n temn e re: Shkrim i shpejt.
Punohet ushtrimi 1 n libr.
Nxnsi gjen hersin dhe njkohsisht bn provn n libr.
32000 : 8 = 4000 sepse 4000 8 = 32000
N etoren e detyrave t klass shkruan shpejt far zbuloi nga ky ushtrim.
Pas puns merren mendimet e nxnsve pr kryerjen e pjestimit, gjetjen e hersit kur i
pjestueshmi ka zero n fund, kryerjen e provs.
86
MAT E M AT IK A 5
Ndrtimi i kuptimit: Diskutim.

Punohet ushtrimi 2 nga nxnsit. Kryhet prova e pjestimit n libr.
Lexohet me z t lart nga 2-3 nxns kryerja e pjestimit, realizohet prova e pjestimit
pr t dyja rastet.
PYETJE:
- Nga ndryshojn kto shembuj nga njri-tjetri?
- Cila sht e veanta e tyre?
- Si mund t prcaktohen mbetjet?
Merren mendime nga disa nxns, lidhen ato me njohurit e msuara.
N dy msime prpara sht zbuluar se mbetja sht gjithmon m e vogl se pjestuesi.
Pra, mbetjet e mundshme jan: 11, 10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1.
do shifr e pjestuar jep nj hers, qoft edhe zero.
Ushtrimi 3: Nxnsi kryen provn n libr dhe prcakton si m lart mbetjet e mundshme.
Ushtrimi 4: Nxnsi interpreton me z pjestimin. Prova kryhet n libr.
PYETJE:
- Si gjenden mbetjet e mundshme pa br pjestimin?
Ushtrimi 5: I pjestueshmi ka zero n fund.
PYETJE:
- ndodhte kur faktort kishin zero n fund?
- Cilat jan rastet e veanta t pjestimit?
Diskutohen 5 rastet e paraqitura n libr.

Nxnsit punojn njkohsisht n etore kur punohet n tabel. Pr t gjitha diskutimet n
fjal ndrtohet harta semantike.
Harta semantike mund t punohet edhe n tabak letre.
Hersi del me zero n mes
I pjestueshmi
mbaron me zero
n fund
Raste t veanta pjestimi:

etj.
I pjestueshmi ka zero n mes
Pr plotsimin e ksaj harte kontribuojn disa nxns.

Punohet ushtrimi 6.
Interpretimi i ushtrimit 6:
18 zbrthehet n: 18
Punohet nga 1 shembull pr do rast nga
Fletorja e puns n etoren e klass.
6
2
3
9
24
2
3
4
6
8
Detyr shtpie: Fletore pune 2.25, ushtrimet 1-2, problema.

Msimi 2.26
Tema: PJESTIMI ME NJ NUMR TRESHIFROR

T gjej hersin e dy numrave natyror duke e kontrolluar me an t provs.
87
MAT E M AT I K A 5
I. T pjestoj nj numr natyror me 10.

T pjestoj nj numr natyror me 100.
II. T gjej hersin e nj numri 6-shifror me nj numr 3-shifror n shtyll.
T prcaktoj mbetjet e pjestimit.
T realizoj provn e pjestimit.
III. T krahasoj pjestimin e nj numri me 10 me pjestimin e nj numri me 100.
Struktura e msimit
Konceptet: pjestime n shtyll, prova e pjestimit, mbetjet e mundshme, pjesto me

10, 100.
E
R
R
Rrjeti i diskutimit
INSERT
Diagrami i Venit
Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrs s shtpis ushtrimi 2, problema n Fletoren

e puns.
Kalimi n lndn e re: Rrjeti i diskutimit.

Punohet ushtrimi 1 nga nxnsit. M pas secili prfaqsues grupi lexon zgjidhjen.
Rasti 1, 3 shifra; rasti 2, 2 shifra; rasti 3, 3 shifra.
Nxnsi nuk e kryen pjestimin.
Prcaktimi i shifrave t hersit bhet intuitivisht.
Tani sht krijuar nj baz e mjaftueshme njohurish pr t punuar me mend veprimin e
pjestimit.
Organizohet diskutimit i 5-6 prfaqsuesve t grupit n lidhje me pyetjen:
PO
A varet numri i shifrave t hersit nga

numri i shifrave t t pjestueshmit? Apo
hersi dhe i pjestueshmi varen nga njri-tjetri?
Pse pr dy rastet e fundit ka
prgjigje t ndryshme?
JO
Pr t dy qndrimet nxnsit diskutojn n grup, prfaqsuesit diskutojn mendimin e

grupeve t tyre me msuesin dhe klasn n trsi. Prforcohen nga msuesi/ja mendimet
e sakta.
Realizimi i kuptimit: INSERT.

Studiohet nga nxnsit ushtrimi 2 duke lexuar.
Plotsohet me laps prova.
Prcaktohet hersi; mbetjet e mundshme.
Nxnsi mban shnimet sipas shenjave , +, -, ?.
Nnvizimet e bra n libr, nxnsi i hedh n tabeln e ndrtuar n etoren e tij t INSERTit.
88
+
Kontrolli i pjestimit
me ann e provs:
Pjestimi shkurt:
-
MAT E M AT IK A 5
6284 : 435 = 14
435
-----1934
-1740
-------194
(mbetja)
43514+194= 6284
P.sh.:
Prcaktimi i t
gjitha mbetjeve
etj.
Pjestimi gjat.
6284 : 435 = 10+3+1
- 4350
-------1934
- 1205
-------629
- 435
--------194 (mbetja)
Zhvillohet diskutimi n grup.

Sqarohen pyetjet e ngritura nga nxnsi.
M pas, msuesi/ja plotson tabeln INSERT n drrasn e zez.
Tabela plotsohet sipas t dhnave q merren nga nxnsit. Ne po imagjinojm vetm
shembuj t plotsimit t tabels, por plotsimi i saj varet nga nxnsit me t cilt
punohet.
Pjestohet nga nxnsit:
241175 : 136 =
Zgjidhja paraqitet n drrasn e zez nga nxnsit.

Nxnsit punojn ushtrimet 3 dhe 4 me libr mbyllur.
Jepen ushtrimet: Pjesto: 35 : 10 =_____
6278 : 10 =_____
PYETJE:
- Si gjendet hersi dhe mbetja kur pjestojm me 10?
Zbulohet rregulli nga nxnsit.
Jepen ushtrimet. Pjesto:
674 : 100 =
7564 : 100 =
268969 : 100 =
3451956 : 1000 =
PYETJE:
- far zbuluat nga kto pjestime?
- Si gjendet hersi e mbetja pa kryer pjestime n shtyll?
Ndrtohet Diagrami i Venit.
Krahasohet pjestimi me 10 me pjestimin me 100.
Nxnsit shum t mir, krahasojn edhe pjestimin me 1000.
Pjestimit me 100
Prcaktimi
shkurt i hersit
dhe mbetjes
Pjestimi me 10
Pjestimi me 1000
N Fletoren e puns, msuesi/ja przgjedh nga nj ushtrim pr secilin rast t trajtuar dhe
ua jep nxnsve pr ta zbatuar n klas ose iu bn nj minitest me 3 ushtrime.
Vlersohet msimi.
Detyr shtpie: Ushtrimi 1 dhe 2, probleme n Fletoren e puns.

89
Msimi 2.27
MAT E M AT I K A 5
Tema: PROBLEMA DHE USHTRIME

T zgjidh probleme t ndryshme me pjestim, duke argumentuar me fjal veprimet.
I. T gjej shumshin e nj numri.
T listoj t dhnat e nj probleme.
II. T prcaktoj lidhjen midis t dhnave t problems.
III. T zgjidh problema me tem nga jeta e prditshme, duke prdorur veprimet e duhura.
T interpretoj me fjal zgjidhjen e problems.
Konceptet: n mnyr t barabart, her m shum, her m pak, shumsh.

Struktura e msimit
Msimdhnia e drejtprdrejt:
Hapi I. Diskutim/ tabela krahasuese
Hapi II. Ditari dypjessh
Hapi III. T nxnit n bashkpunim
Hapi I. Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpie, problemat 1 dhe 2.

Kalohet n lndn e re: Diskutim/ tabela e krahasuese.
Punohet problema 1.
Pyetje:
- Cilat jan hapat pr zgjidhjen e nj probleme?
Merren mendime nga disa nxns. U lihet pak koh nxnsve. Nxnsit mund t
komunikojn me njri-tjetrin n grupe ift. Pas puns n tabel paraqesin zgjidhjet dy
nxns.
Krahasohen zgjidhjet e tyre:
Veprimi 1: 2 430=860 kg
Veprimi 2: 12550 : 860 = 14
kamionina
- 860
-------3950
- 3440
--------510 kg
Veprimi 3: 14 + 1 = 15 kamion
Argumentimi i zgjidhjes s problems bhet nga secili nxns me shkrim.
PYETJE:
- kuptoni me togfjalshin n mnyr t barabart?

90
MAT E M AT IK A 5
- Duhen 14 apo 15 kamion? Pse?

Diskutohen mendimet e nxnsve.
Nxnsit punojn problemn 2, etorja ndahet n dy pjes.
T dhnat e problems.
Lidhja midis t dhnave:
Zgjidhja e problems:
Mishi i viit: 36765L

Mishi i pulave: 3 her m pak se
mishi i viit
Mishi i gjelit: 2 her m shum se
mishi i viit
1) Sa lek u arktuan nga mishi i puls?

36765 : 3 = 12255 L
2) ..................................
36765 2 = 73530 L
3) 36765 + 12255 + 73530 =..... L
Krkohen:
Lekt e grumbulluara gjithsej?
Prgjigje:........
Nxnsit e zgjidhin problemn sipas mendimit t tyre. Pas puns kontrollohet puna e
disa nxnsve.
N drrasn e zez msuesi aktivizon pr zgjidhjen e ksaj probleme disa nxns q e
kan kuptuar at, pr t plotsuar zgjidhjen e saj pjes-pjes.
Kjo veprimtari zhvillohet n situata nxitse, formuese t drejtuara nga msuesi/ja.
Nxnsit pas plotsimit t ditarit dypjessh n tabeln e zez t krahasojn zgjidhjet e tyre
me zgjidhjen n tabel. Nse kan gabime i plotsojn ose i korrigjojn ato.
Hapi III. T nxnit n bashkpunim.
N grupe dyshe punohet problema 3. Pas puns n tabel paraqesin punn dy nxns.
Njri shnon Lidhjen midis t dhnave, tjetri shnon zgjidhjen e problems.
Veprimi 1:
15670 : 5= 3134 km
Veprimi 2:
3134 + 230 = 3364 km
Veprimi 3:
15670 + 3134 + 3364 + 22168 km
Punohet ushtrimi 4.
Pyetje:
- Si prftohen shumshat e nj numri?
- Si sht 8 n lidhje me 4?
- Si sht formuar 8 nga 4?
- Si formohen shumshat e nj numri?
Plotsimet pr ushtrimin 4 shnohen n libr.
Prforcohen konceptet baz pr zgjidhjen e problemeve me veprime t ndryshme, si dhe
koncepti pr gjetjen e shumshave t nj numri.
Bhet vlersimi i msimit.

Msimi 2. 28
Tema: PROBLEMA DHE USHTRIME

T zgjidh probleme me tem nga jeta e prditshme duke argumentuar veprimet e
kryera.
91
MAT E M AT I K A 5
I. T gjej shumn e dy numrave.

T gjej ndryshesn e dy numrave.
T ilustroj t dhnat e nj probleme me shembuj.
II. T prcaktoj lidhjen midis t dhnave t nj probleme.
III. T zgjidh probleme me katr veprimet e msuara: mbledhje, zbritje, shumzim,
pjestim.
T interpretoj me fjal zgjidhjen e problems.
Konceptet: Po nj?, t dhna, krkohet, veprimet +, -, , : , argumentim.

Struktura e msimit
Hapi II. Diskutim/ ndales/ diskutim
Hapi III. Mendo/ krijo n dyshe/ diskuto
Hapi I. Kontrolli i detyrave t shtpis, problemat 3 dhe 4.
Kalimi n temn e re: Stuhi mendimesh.
Punohet ushtrimi 1 nga nxnsit.
Pas pune drejtohen pyetjet:
1.A mund t formuloni me fjalt tuaja problemn shkurt?
2.Si vepruat pr zgjidhjen e problems?
N drrasn e zez dy nxns shkruajn zgjidhjen e problems. Krahasohen zgjidhjet e
problemave.
Korrigjohen gabimet, nse ka t tilla.
Skem zgjidhjeje
Zgjidhje:
T dhna:
1. Sa m sht i gjat nj tub?
..............
45 : 3 = 15 m
Krkohet:
2. Sa m sht distanca burim-fshat?
...............
235 15 = 3525 m
Prgjigje: Distanca.........
Hapi II. Diskutim/ ndales/ diskutim.
Punohet problema 2 nga nxnsit n grupe dyshe.
Diskutohet zgjidhja e problems n tabel, sipas skems s msuar n Hapin I.
Veprimi 1:
164 : 4 = 42 kv
Veprimi 2:
6620 : 42 = 110 rrug
- 42
-----0420
- 42
--------Prgjigje:
00
Problema 3 sqarohet nga msuesi/ja dhe her pas here krkon mendime nga nxnsi.
92
MAT E M AT IK A 5
PYETJE:
- Cili do t ishte arsyetimi i par?
- Po arsyetimi i dyt?
- Sa lek kushtojn stilolapsi dhe rezerva sikur t kishin mimin t barabart?
30 10 = 20 L
- Sa lek kushton nj rezerv?
20 : 2 = 10 L
- Po stilolapsi?
10 + 10 = 20 L
Prgjigje:
Diskutohen t dyja problemat e zgjidhua duke pyetur nxnsit:
- Cilat jan hapat pr zgjidhjen e nj probleme?
- Nga ndryshojn nga zgjidhjet e ktyre dy problemave?
Merren mendimet e nxnsve. Prforcohen ato.
Hapi III. Mendo/ krijo n dyshe/ diskuto.
Punohet problema 4 nga nxnsit n grupe dyshe.
Pas puns zgjidhja e problems diskutohet n tabel.
A mund t formoni nj problem t ngjashm me problemin 4?
Punohet ushtrimet 6 dhe 7 n pun individuale.
Kontrollohen n grupe dyshe.
Pas puns diskutohen zgjidhjet e 3 nxnsve n tabel.
Pun e diferencuar:
1.
a. Gjej prodhimin n shtyll:
45360 20 =
b. Gjej hersin e faktorve t shumzimit.
c. Gjej shumn dhe ndryshesn e hersve t faktorve.
23085 405 =
2. Plotso duke vendosur shenjat >,<.

147 : 7 O 459 : 9
3.
532 : 2 O 532 - 2
Formo nj problem q zgjidhet kshtu:

a.
5 320 = 1600 L
b.
3 150 = 450L
c.
1600 L + 450 L = 2050L
d.
400 L 2050 L = .....L
Detyr shtpie: Problema 5 n libr, ushtrimet 1-5 n Fletoren e puns.

Msimi 2. 29
Tema: SHUMFISHAT DHE PJESTUESIT

T gjej shumshat dhe pjestuesit e nj numri deri n njqind.
I. T gjej shumshat e nj numri.
T gjej dy pjestues t nj numri.
II. T zbuloj rregulln e formimit t vargut t shumshave t nj numri.
T gjej t paktn dy pjestues t nj numri jo t thjesht.
93
MAT E M AT I K A 5
III. T krahasoj shumshat me pjestuesit e nj numri.

T analizoj pjestuesit dhe shumshat e nj numri.
Struktura e msimit
Konceptet: pjestues, shumsh, vargu i shumshave t nj numri, numr i fundm,

pjestues.
Mjetet: teksti i nxnsit, tabela kartoni, lapustila, Fletore pune.
P
N
P
Lexim i drejtuar
Analiza e tipareve semantike
Pun e pavarur/ minitest
Parashikimi: Lexim i drejtuar.

Kontrolli i detyrave t shtpis, problemat 3, 4, 5, nga Fletorja e puns.
Kalimi n temn e re: lexohet me z paragra i par. Nxnsit mbajn shnime n
lidhje me njohurit q mund t ken t paqarta.
Pas leximit shtrohen pyetjet:
- jan shumshat?
- Po pjestuesit?
- Si formohen shumshat?
- Si gjenden pjestuesit?
Plotso tabelat:
a)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 100 g
12
b)
:
1
12
far zbulon?
Merren mendimet e disa nxnsve. Diskutohen ato.
Ndrtimi i kuptimit: Analiza e tipareve semantike.

Pyetje:
- Nga ndryshojn shumshat nga pjestuesit e nj numri?
- Si gjenden shumshat?
- Po pjestuesit?
Shumfishat
Pjestuesit
Prkuzimi
Formimi i tyre
T veantat e tyre
Kjo tabel plotsohet n etoren e klass nga nxnsit, m pas msuesi/ja n tabel
prmbledh konceptet baz t pjestuesve dhe shumshave duke marr mendimet e
nxnsve.
Prforcimi: Pun e pavarur.

94
MAT E M AT IK A 5
N pun t pavarur punohet:

Ushtrimi 1: Punohen 6 numrat e par:
28 ka pjestues
Nxnsi thot
vetm dy prej
tyre.
Ushtrimi 2: Punohet komplet

Ushtrimi 3: Lidhet me 2.
36
108
96
1
36
Ushtrimi 4: Punohen 6 numrat e par.
12
1
2
4
14
28
82
2
3
4
12
6
Pas puns, n tabel paraqesin zgjidhjet 4 nxns. Vlersohen nxnsit n lidhje me
saktsin dhe shpejtsin e kryerjes s ushtrimeve.
Prmblidhet msimi me an t feedback-ut, ose mendimeve t nxnsve n lidhje me
konceptet e drejtuara.
Minitest: Gjej vargun e shumshave
Grupi A:
1.
Gjej shumshat e numrit 3 deri n 30.
2.
Shkruaj pjestuesit e numrit 54.
Grupi B:
1.
Gjej shumshat e numrit 4 deri n 44
2.
Shkruaj pjestuesit e 48

Msimi 2.30
Tema : KRITERE T PJESTUESHMRIS

T njoh disa rregulla praktike t pjestimit pa mbetje.
I. T njoh rregulln e plotpjestimit me 2.
T njoh rregulln e plotpjestimit me 10, 100.
II. T njoh rregulln e plotpjestimit me 3, me 9.
T zbatoj rregullat e plotpjestimit me 5, me 4.
III. T gjej kur nj numr plotpjestohet me 1000.
T zgjeroj njohurit mbi kryerjen e shpejt t pjestimit.
Konceptet: pjestues, kritere t pjestueshmris, shumsh.

Mjetet: teksti i nxnsit, Fletore pune, tabak letre, lapustila.
Struktura e msimit
Hapi I. Lexim i drejtuar/ t pyeturit
Hapi II. Diskutim

Hapi III. Pun individuale/ pem mendimesh
95
MAT E M AT I K A 5
Hapi I. Lexim i drejtuar/ t pyeturit.

Kontrolli e diskutimi i detyrs s shtpis ushtrimi 1 dhe 2 n Fletoren e puns.
Kalimi n lndn e re: lexohen kriteret e pjestueshmris nga nxnsit me ndalesa.
Gjat leximit nxnsit mbajn shnimet prkatse p.sh.: 9 nse nuk e kuptojn nj koncept
ose nj fjali n libr.
M pas sqarohen paqartsit nga msuesi/ja.
Zbrthehet kuptimi i togfjalshit kritere t pjestueshmris.
Drejtohen pyetjet: - Kur nj numr plotpjestohet me 2?, me 3?, me 5?
- Kur nj numr pjestohet njkohsisht me 2 dhe me 5? Jep shembull p.sh., 10; 20 etj.
- Kur nj numr plotpjestohet me 3 dhe me 9 njkohsisht? Jep shembull.
- Kur nj numr plotpjestohet me 4 dhe me 9? Jep nj shembull.
Hapi II. Diskutim.
Jepen pr zgjidhje ushtrimet:
1. Shkruaj shumshat e 2 dhe 5 nga numri 40-90.
2. Shkruaj shumshat e 3 dhe 9 nga numri 0-81.
3. Shkruaj shumshat e 4 dhe 100 nga 100-400.
4. Shkruaj t gjith pjestuesit e 40.
5. Shkruaj pjestuesit e prbashkt t elementeve t bashksis
30
90
150
40
70
Cili sht m i vogli?

Cili sht pjestuesi m i madh i prbashkt
i numrave?
A plotpjestohet 25 me 2?
Po me 5? Pse?
Pas puns diskutohen n tabel zgjedhjet e secilit ushtrim:

Si quhet shumshi i 2 numrave? Shumsh i prbashkt i tyre
Nga ndryshon shumshi i prbashkt i dy numrave nga pjestuesi i prbashkt i tyre?
Merren mendimet e disa nxnsve. Konkretizohen prgjithsimet.
Hapi III. Pun individuale.
Punohet ushtrimi 1 n mnyr individuale, n libr.
P.sh., pjestimi me 2 n tabeln e par kryhet me t gjith numrat; n tabeln e dyt shtylla
1, rreshti 4 vihet X kutis ngjitur me 195.
Pas puns n tabel paraqesin zgjidhjet dy nxns.
Kontrollohet zgjidhja e ushtrimeve.
Rikujtohen njohurit kryesore pr pjestimin.
Mendimet e nxnsve organizohen n pemn e mendimeve.
Pema e mendimit mund t punohet edhe n tabak letre.
Kuptimi i
pjestimit.
Pjestimi me 10, 100,

1000 etj.
Pjestimi:
Secili nxns vendos n njrn nga gjethet

e pems nj mendim pr pjestimin.
96
Kriteret e
pjestueshmris.
Veti e pjestimit
me 1.
Vetit e pjestimit.
Vetia e prdasimit etj.
MAT E M AT IK A 5
Detyr shtpie: Ushtrimet 1-5 n Fletoren e puns, sqarohet ushtrimi 5 nga

msuesi/ja.
Msimi 2.31
Tema: MBLEDHJA E NUMRAVE DHJETOR

T gjej shumn e dy numrave dhjetor duke iu referuar mnyrs s vendosjes s
vendvlerave.
I. T mbledh n shtylla dy numra me presje.
T mbledh n shtyll dy numra me presje deri n tri shifra.
II. T gjej me mend shumn e dy numrave dhjetor deri n tri shifra (me 1 shifr pas
presjes).
III. T gjej n shtyll shumn e dy numrave dhjetor me m shum se tri shifra.
T zgjidh situata problemore me an t veprimit t mbledhjes s numrave dhjetor.
Konceptet: mbledhje, kuzat e mbledhjes, shum, mbledhor.

Struktura e msimit
Hapi I. Lexim i drejtuar
Hapi II. Msimdhnie reciproke
Hapi III. Pun individuale/ minitest
Hapi I. Lexim i drejtuar.
Kontrolli dhe diskutimi i detyrs s shtpis, ushtrimet 3 dhe 5 n Fletoren e puns.
Kalimi n lndn e re: lexohet problema e zgjidhur me ndalesa.
Pyetje:
- Si do ta zgjidhnit ju kt problem?
Punohet n etoren e klass kjo problem me arsyetim, me veprim, me prgjigje.
780.2 Cilat jan kuzat e mbledhjes?
+ 935.5 Kur njshet rriten me nj njsi?
-----------1715.7
Pr t gjitha kto pyetje merren mendimet e disa nxnsve. Sqarohen paqartsit nga
msuesi/ja.
Hapi II. Msimdhnie reciproke.
Jepet pr zgjidhje problema:
N treg, nga nj fermer u shitn 725.5 kg rrush dhe 672.8 kg moll pr nj jav.
- Sa kg moll e rrush shiti ky fermer gjithsej at jav?
Kjo problem punohet n grupe dyshe, m pas prfaqsuesi i nj skuadre prej 10 vetash
ua shpjegon me fjalt e tij zgjidhjen e problems antarve t tjer t grupit. Po kshtu
veprojn edhe dy prfaqsuesit e tjer t dy grupeve t tjera.
Msuesi/ja drejton mnyrn e organizimit t puns dhe korrigjon gabimet, q mund t
bjn nxnsit. Nxnsit japin vlersimin e tyre pr msuesit e vegjl.
97
MAT E M AT I K A 5
Punohen kto dy ushtrime nga nxnsit:

Gjej:
39.6 + 12.3 =
105.4 + 121.8 =
PYETJE:
- Si vepruat pr gjetjen e shums n rastin e dyt?
Merren mendime nga disa nxns. Dy prej tyre punojn kto ushtrime n tabel.
Hapi III. Pun individuale/ minitest.
Punohet n pun individuale ushtrimi 1, sipas niveleve.
Nga disa nxns kolona e par, mund t plotsohet me mend n libr.
Pas puns n tabel dalin tre nxns, p.sh., pr ushtrimet:
28.8 + 12.1 =
1009.9 + 100.2 =
81.17 + 0.83 =
PYETJE:
- ndodh kur shuma e t dhjetave sht m e madhe se 10?
- Si mblidhen dy numra dhjetor?
Prforcohen konceptet baz.
Minitest: Gjej shumn e numrave dhjetor.
12.6 + 20.3 =
71.8 + 135.9 =
19.108 + 124.97 =
Detyr shtpie: Ushtrimi 1, problema 2 a/b n Fletoren e puns.

Msimi 2.32
Tema : ZBRITJA E NUMRAVE DHJETOR

T gjej ndryshesn e dy numrave dhjetor, duke u bazuar n mnyrn e vendosjes s
vendvlerave t do numri.
I. T zbres n shtyll dy numra dhjetor, pa kalim dhjetshesh.
T zbres n shtyll dy numra dhjetor me nj ose dy shifra pas presjes.
II. T gjej ndryshesn e dy numrave dhjetor n shtyll.
T bj provn e zbritjes.
T prcaktoj kuzat e zbritjes.
III. T zgjidh situata problemore me an t veprimit t zbritjes.
T zgjeroj njohurit mbi mbledhjen e zbritjen e numrave dhjetor nprmjet
krahasimit.
Konceptet: zbritje, kuzat e zbritjes, prova e zbritjes.

Struktura e msimit
E
R
R
98
Lexim i drejtuar
Pun individuale/ diskutimi
Diagrami i Venit
MAT E M AT IK A 5
Evokimi: Lexim i drejtuar.

Kontrolli e diskutimi i detyrs s shtpis, problema 2 n Fletn e puns.
Kalimi n lndn e re: lexohet paragra 1, problema dhe veprimi i zgjidhjes. Shnohet nga
msuesi/ja n drrasn e zez kjo zbritje. Prcaktohen kuzat e zbritjes nga nxnsit.
Diskutohet duke u nisur nga pyetjet:
- Zbritja e numrave dhjetor sht e njjt me zbritjen e numrave natyror?
- Cilat jan kuzat e zbritjes?
- Si mund t zgjidhni problemn n mnyr t plot?
Realizimi i kuptimit: Pun individuale/ diskutim.

Punohet ushtrimi 1 nga secili nxns. Pas puns diskutohet, si zbriten dy numra
dhjetor?
- Si kryhet prova e zbritjes?
Kryhet prova e zbritjes nprmjet mbledhjes.
- Si plotsohet tabela e ushtrimit 2?
Veprimet kryhen n etore.
- N tabel vendosen vetm ndryshesat e mundshme.
- Pas puns n tabel diskutohet nga 3 nxns plotsimi i tabels.
Me an t ktij ushtrimi, nxnsit shkathtsohen n gjetjen e ndryshess s dy numrave
dhjetor.
- Punohet ushtrimi 3 n libr.
Diskutohen rastet e vendosjes gabim t kuzave.
Pyetje:
- Si vendosen kuzat e zbritjes n shtyll? Pse?
Prforcohen mendimet e nxnsve nga vet msuesi/ja.

- Nga ndryshon zbritja e numrave dhjetor nga mbledhja e numrave dhjetor?
Krahasohen mbledhja me zbritjen e numrave dhjetor nprmjet diagramit t Venit.
Mbledhja
Zbritja
Mbledhja e numrave
Zbritja e numrave
Mbledhja dhe
dhjetor:
dhjetor.
zbritja jan veprime
kuzat e mbledhjes
kuzat e zbritjes jan:
matematikore t
mbledhori 1, mbledhori 2,
i zbritshmi, zbritsi,
kundrta
shuma.
ndryshesa etj.
Detyr shtpie: Ushtrimi 1 n Fletoren e puns.

Problem: N librari nj libr me tregime kushtonte 250.5 lek, kurse nj libr me
problema 320.95 lek. Mira kishte 700 lek. Sa lek i mbetn asaj pasi bleu t dy
librat bashk?
99
Msimi 2.33
MAT E M AT I K A 5
Tema: MBLEDHJA E THYESAVE ME EMRUES T NJJT

T mbledh thyesat me emrues t njjt, duke iu referuar shums s numruesve.
1 1
1
, 3,
e nj gure t dhn, kur ajo sht ndar prkatsisht n 2, 3 dhe
2
4
4 pjes t barabarta.
T veoj 1 , 1 , 1 e nj gure n form drejtkndore.
4
3
2
II. T zbuloj si gjendet shuma e dy thyesave me emrues t njjt.
T prcaktoj pjesn e veuar t nj gure, si shum t dy thyesave.
T gjej shumn e thyesave me emrues t njjt.
I. T dalloj
III. T zgjeroj njohurit mbi thyesat e barabarta me 1 ose thyesat e plota.
Konceptet: mbledhje e thyesave, emrues, numrues, pjes, shum.

Struktura e msimit
P
N
P
Shkrim i shpejt
Diskutim
Harta semantike
Parashikimi: Kontrolli e diskutimi i detyrs s shtpis, ushtrimi 1 n Fletoren e puns,

problema.
Parashtrohet situata para ushtrimit 1.
Ana ka 2 e torts, ndrsa Beni 1 e saj.
4
4
1
Pyetje: far tregon 4 n lidhje me tortn n trsi? (erekun)
2
far tregon
e torts? (gjysmn)
4
2
1
A jan t barabarta kto dy thyesa? 2 me 4
A e kan kt mendim Beni dhe Ana?
2
1
pr Benin? Po 4 pr Ann?
tregon
2
Nxnsit zgjidhin problemn (me argumentim, veprim, prgjigje).
Nxnsit pa e par rregullin e mbledhjes s dy thyesave duhet ta zbulojn vet at, duke
e shkruar n etore.
Pyetje:
3
- tregon thyesa a ?
- A mund t veoni kt thyes n kt gur me ngjyrosje ose vizatim?
Ndrtimi i kuptimit: Diskutimi.

Punohet ushtrimi 1 n pun individuale.
10
MAT E M AT IK A 5
M pas n drrasn e zez nxnsit paraqesin ushtrimin e zgjidhur. Ata e sqarojn

zgjidhjen e ushtrimit nprmjet pyetjeve:
- pjes t gurs tregojn tre drejtkndshat me ngjyr t verdh n gurn 1?
- Po dy drejtkndshat me ngjyr t gjelbr?
- pjes t gurs tregon shuma?
Msuesi/ja drejton t njjtat pyetje edhe pr gurat trekndore.
Nxnsi duhet t dalloj 1/3, , , , 1 e plot ose 3/3 n gurn 5.
Nse niveli i klass sht i mir kalohet edhe n gjetjen e pjess s pa ngjyrosur t gurave,
vetm me an t parit dhe jo n veprim matematikor (si zbritje).
Msuesi/ja prforcon zbulimet e bra duke i prmbledhur n mnyr t sakt e t plot
ato.

Nxnsit punojn ushtrimin 2, duke plotsuar n libr shumat.
Ushtrimi 2/b sht i thjesht pr nivelin minimal e mesatar. Ushtrimi 2/c krkon t
plotsohen vendet bosh.
Nxnsit pr plotsimin e ktij ushtrimi zbrthejn rregulln e zbuluar pr mbledhjen e
thyesve me emrues t njjt.
- ndodh kur numruesi sht i barabart me emruesin?
- Me sa sht e barabart kjo thyes? Si 11/11=?; 3/3=? Pse?
Msuesi/ja kontrollon punn e disa nxnsve libr.
N tabel paraqesin zgjidhjet 3 nxns.
Ata diskutojn vetm pr zgjidhjen e nj ushtrimi.
Bhet prmbledhja e msimit me an t harts semantike.
Thyesa q tregojn
gjysmn, erekun
etj.
Rregulla e
mbledhjes.
Thyesa t
barabarta
me 1.
Mbledhja e thyesave
me emrues t
njjt:
Kuzat e
mbledhjes
Bhet vlersimi i nxnsve.

Msuesi/ja jep edhe nj problem me thyesa pr detyr shtpie.
Msimi 2.34
T ema : MBLEDHJA E THYESAVE ME EMRUES T NDRYSHM

T gjej shumn e thyesave me emrues t ndryshm, duke i kthyer ato n emrues t
njjt.
I. T kthej thyesa n emrues t njjt.
T gjej thyesa t barabarta me thyesn e dhn.
10
MAT E M AT I K A 5
II. T zbuloj si kthehen n emrues t njjt.

III. T gjej shumn e dy thyesave me emrues t ndryshm.
T zgjeroj njohurit mbi mbledhjen e thyesave.
Konceptet: emrues, numrues, thyes, thyesa t barabarta, shum, emrues t

ndryshm.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Ditari dypjessh
Pun e pavarur

Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, ushtrimet 1 dhe 2 n Fletoren e puns,
problema.
Kalohet n temn e re: shqyrtohet zgjidhja e problems, llohet me t dhnat e saj.
1
1
- far tregon 2 e torts? Po 4 e saj?
- Si krahasohen dy thyesa me emrues t ndryshm?
Studiohet niveli i dhn. Merren mendime nga nxnsit.
Nxnsit pasi sqarohen nga msuesi/ja pr zgjidhjen e problems, n etoret e klass
plotsojn zgjidhjen e saj me arsyetimin dhe veprimin prkats, duke shnuar edhe
prgjigjen.
1
6
3
6:2
4
2 4+2
1
2 + 4 = 8 + 8 = 8 = 8 = 8:2 = 4
- Si vepruat pr kthimin e thyesave n emrues t njjt?
Organizohet stuhi mendimesh. Pyeten disa nxns.

Jepet pr zgjidhje ushtrimi:
Gjej shumn e thyesave 2 + 1 =
6
4
Nxnsit punojn njkohsisht n etore, kur punohet n tabel:
Nxitet situat problemore:
Si gjendet shumshi i prbashkt i 4 dhe 6?
Sh. 4 = 4, 8, 12, 16, .... etj.
Sh. 6 = 6, 12, 18, 24, ..... etj.
Si gjendet numruesi i thyesave t dhna?

3
2
6
=
4
12
2
1
1 2
=
= 12
6
6 2
10
12:4=3
32=6
Pjestohet emruesi i prbashkt me 4.

Numri q del shumzohet me numruesin e dhn
ose n baz t kuptimit t thyesave t barabarta
formohen thyesa t barabarta me ato t dhna.
MAT E M AT IK A 5
Argumentimi me fjal i zgjidhjes:
Gjetja e shums s dy thyesave:
1.Gjejm shumshin e prbashkt t 4 e 6.

2.Formojm thyesat e barabarta me thyesat
e dhna.
3.Gjejm shumn e numruesve.
4.Thjeshtojm.
6+2
2
1
6
2
8
4 + 6 = 12 + 12 = 12 = 12
8:4
2
= 12:4 = 3
Kjo tabel plotsohet nga msuesi duke marr edhe mendimet e nxnsve.
Reektimi: Pun e pavarur.

N pun t pavarur punohet ushtrimi 1 (nga 3 ushtrime do nxns).
Ky ushtrim mund t ndahet n grupe sipas niveleve. Nxnsi i gjen pa argumentim shumat,
dhe shnon vetm prfundimet n etore.
Pas puns n tabel paraqesin zgjidhjet tre nxns.
Bhen sqarimet e nevojshme nse ka paqartsi.
Minitest. Pr t kontrolluar nse nxnsi e ka kuptuar msimin jepen sipas grupeve
ushtrimet:
Grupi A:
1
2
4
7
1. Krahaso thyesat:
4 O 5
15 O 15
2. Gjej shumn e thyesave
Grupi B:
1. Krahaso thyesat:
3
2
4 + 4 =
3
1
4 O 2
2. Gjej shumn e thyesave:
5
1
7 + 7 =
1
1
5 + 6 =
6
6
9 O 11
2
1
3 + 4 =

Msimi 2.35
Tema: ZBRITJA E THYESAVE

T gjej ndryshesn e dy thyesave duke u bazuar n kthimin e thyesave n emrues t
njjt.
I. T gjej ndryshesn e dy thyesave me emrues t njjt.
T gjej thyesa t barabarta me thyesn e dhn.
II. T zbuloj si zbriten dy thyesa me emrues t njjt.
III. T interpretoj zbritjen e dy thyesve me emrues t ndryshm.
T gjej ndryshesn e dy thyesave me emrues t ndryshm.
10
MAT E M AT I K A 5
T zgjeroj njohurit mbi veprimin e zbritjes n prgjithsi dhe zbritjen e

thyesave n veanti.
Struktura e msimit
Konceptet: zbritja e thyesave, kuzat e zbritjes, emrues i ndryshm, thyesa t

barabarta.
P
N
P

Rrjeti i diskutimit
Pun individuale

Kontrolli e diskutimi i detyrs s shtpis, ushtrimet 1 dhe 2 n Fletoren e puns.
Kalimi n lndn e re: jepet problema n libr. Lexohet nga nj nxns. Shnohet n
tabel. Shpjegohet gura nga 2-3 nxns. Mbyllen librat.
Pyetje:
- Me far veprimi?
- Cilat jan kuzat e zbritjes?
Msuesi/ja mund t ndrtoj nj skic n tabeln e zez.
Nxnsit rreth ktyre pyetjeve prgjigjen n etore sipas mendimeve t tyre.
N fund t ksaj etape msuesi/ja mbledh mendimet e nxnsve dhe przgjedh zgjidhjet
m t plota.
9
5
9-5
4
Zbulohet se: 12 - 12 = 12 = 12
Ndrtimi i kuptimit: Rrjeti i diskutimit.

Pyetje:
- Si zbriten dy thyesa me emrues t ndryshm?
Studiohet shembulli:
3
4
1
2
32
14
=
4 2
24
6
8 -
4
=
8
2
8
2:2
1
=
8:2
4
Nxnsit me fjalt e tyre interpretojn shembullin e zgjidhur.

Msuesi/ja n tabel shnon hapat kryesor pr gjetjen e ndryshess, duke u bazuar n
argumentimin e nxnsve.
1. Kthehen thyesat n emrues t njjt.
2. Formohen thyesa t barabarta me thyesat e dhna.
3. Gjenden ndryshesa e numruesve.
4. Thjeshtohet thyesa ose formohet nj thyes e barabart me thyesn e dhn, n qoft
se mundet (me pjestim).
Organizohet rrjeti i diskutimit.
PO
10
A zbriten dy thyesa me emrues t

ndryshm pa i kthyer ato n
emrues t njjt?
JO
MAT E M AT IK A 5

Punohet ushtrimi 1 n libr, dy shtyllat e para, kurse shtylla e tret punohet n libr shkurt
dhe shnohen n libr zgjidhjet.
Pas puns n tabel dalin 3 nxns.
Krahasohen prgjigjet e nxnsve, korrigjohen gabimet, nse ka.
Detyr shtpie: Ushtrimi 1 n Fletoren e puns.

Mund t jepet 1 problem nga msuesi/ja me mbledhjen e zbritjen e thyesave.
Msimi 2.36
Tema: MBLEDHJA E NUMRAVE ME SHENJ

T gjej shumn e dy numrave me shenj, duke iu referuar boshtit numerik.
I. T gjej shumn e dy numrave me shenj, m t vegjl se 10.
II. T prshkruaj lvizjet n bosht t ndrtuara pr gjetjen e shums t dy numrave
natyror.
T zbuloj vetin e ndrrimit t mbledhjes pr numrat e plot.
T zbuloj se zbritja nuk e gzon vetin e ndrrimit.
III. T interpretoj gjetjen e shums s dy numrave t plot n bosht.
T gjej shumn e dy numrave n bashksin e numrave t plot.
Struktura e msimit
Konceptet: numra me shenj, mbledhje, zbritje, shigjet majtas, shigjet djathtas,

shigjeta shum.
E
R
R
Rrjeti i diskutimit
INSERT
Pun n grupe dyshe
Evokimi: kontrolli e diskutimi i detyrs s shtpis, ushtrimi 1 n Fletoren e puns.

Kalimi n lndn e re: studiohet paragra 1 nga nxnsit.
Nxnsi njkohsisht plotson tabelat, u prgjigjet pyetjeve, plotson frazat, p.sh., mbledhja
sht gjithmon e mundshme n bashksin e numrave natyror.
M pas rrethohet Po pr rastin e mbledhjes.
N tabeln e dyt zbritja nuk sht gjithmon e mundshme n boshtin e numave natyror.
do prgjigje shoqrohet me sepse.
Merren mendimet e nxnsve pr prgjigjet e pyetjeve.
Zbulohet se mbledhja e gzon vetin e ndrrimit, kurse zbritja nuk e gzon n bashksin
e numrave natyror.

Nxnsit lexojn paragran e dyt dhe mbajn shnimet prkatse. , +, -, ?.
Nxnsit pas leximit pyeten pr prshkrimin me fjalt e tyre t lvizjeve n bosht pr
10
MAT E M AT I K A 5
mbledhjen e numrave t plot. Msuesi/ja jep edhe dy-tre shembuj n lidhje me mbledhjen
e numrave t plot t prgatitur n tabela kartoni ose n pamundsi shnon boshtet
numerik n drrasn e zez.
-3
+36=
-3
0
-6
+3
Interpretimi:
Nisemi nga 0: lviz djathtas +3, ku mbaron
lvizja e par, lviz majtas -6.
Rezultati: lviza gjithsej majtas -3.
Msuesi/ja ndrton n drrasn e zez tabeln INSERT.
Pr plotsimin e tabels merren mendimet e disa nxnsve. Sqarohen paqartsit nse

ka.
Reektimi: Pun n grupe dyshe.
Nxnsit punojn ushtrimin 1 n pun individuale llimisht duke provuar veten. M pas
ata krahasojn prfundimet me shokun e banks.
Msuesi/ja n varsi t kohs mund t mos i jap t gjitha ushtrimet, por vetm 4-5 t tilla,
sepse edhe ndrtimi i boshtit numerik, paraqitja n bosht e shums krkon koh pr tu
zhvilluar.
E rndsishme sht q nxnsi t gjej saktsisht shumn e dy numrave duke i kuptuar
lvizjet n bosht.
Pyetje:
- Si mblidhen dy numra me shenj n bosht?
- kuptojm me lvizje majtas? Po me lvizje djathtas?
- Si gjendet lvizja shum?
Merren mendimet e nxnsve. Vlersohet msimi.

Problem: Temperatura e ajrit brenda 3 ditve ndryshoi kshtu: Ishte +250C, u ul 30C ditn
e dyt, m pas u ngrit ditn e tret me 80C. Sa sht temperatura e ajrit ditn e tret?
Msimi 2.37
Tema: ZBRITJA E NUMRAVE ME SHENJ

T gjej ndryshesn e dy numrave me shenj duke prdorur boshtin numerik.
I. T gjej dy numra t kundrt me njri-tjetrin n bosht.
T prkuzoj rregullin e zbritjes t dy numrave me shenj.
II. T gjej nj numr t kundrt me numrin e dhn.
T gjej ndryshesn e dy numrave me shenj, me dy mnyra, sipas rregullit dhe sipas
zhvendosjeve n bosht.
III. T interpretoj me fjalt e tij lvizjet n bosht pr gjetjen e ndryshess s dy numrave.
10
MAT E M AT IK A 5
Konceptet: numra t kundrt, zbritje, mbledhje, numra me shenj, bosht numerik.

Mjetet: teksti i nxnsit, Fletore pune, tabak letre, tabela kartoni me boshte numerike
t vizatuar, lapustila.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Msimdhnie reciproke
Pun me grupe sipas niveleve

Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis. Kalimi n lndn e re:
Punohet nga nxnsi paragraft 1, 2 faqe 40. do nxns punon me laps n libr duke
plotsuar gurat 1, 2 t ushtrimit 1.
Pas puns nxnsit lexojn numrat e gjetur nga plotsimi:
psh:
+4
+3
25
36
57
60 etj
36 25 = 11
60 57 = 3
- Po si mund ti gjejm mbledhort pa kryer veprimet?
Nga 100 sht zbritur 15 dhe marrim 85. Nga 85 duke i shtuar 15 marrim 100.
Duke krahasuar kto fjali far kuptoni.
- Si lidhet mbledhja me zbritjen? Po shumzimi me pjestimin?
Realizimi i kuptimit: Msimdhnie reciproke.

Shpjegohet nga msuesi/ja koncepti i numrave t kundrt n bosht.
P.sh.: +5 me -5, -10 me +10 etj.
Zbritja e numrave me shenj:
Pr kt zbatohet rregulla e zbritjes. Mblidhen numrat me shenj n bosht, sipas
-5
-4
zhvendosjeve majtas dhe djathtas.
p.sh.: -4 (+5) = -4 + (-5) = -9
-9
-4
M pas krkohet shpjegimi i atyre

-9
njohurive q nxnsi ka kuptuar dhe
tua shpjegoj shokve shembulli -2 (-3). Ngrihen dy nxns n drrasn e zez pr t
dhn shpjegimin. M pas nxnsit japin vlersimin e tyre pr nxnsin q shpjegon m
qart e m sakt.
Reektimi: Pun n grupe sipas niveleve.

Punohet ushtrimi 1 duke iu referuar kuptimit t numrave t kundrt dhe boshtit numerik.
Niveli baz:
Niveli mesatar:
Niveli i prparuar:
-3 (+4)=
+7 (-4)=
-11 (-5)=
-2 (-7)=
+2 (-3)=
+20 (+7)=
+5 (+6)=
-4 (+5)=
+15 (-9)=
Pas puns n grupe sipas niveleve t nxnsit, zgjidhet nj prfaqsues pr t treguar
punn e realizuar n gjetjen e ndryshess s dy numrave n tabel. Korrigjohen gabimet
nse ka, sqarohen paqartsit. Bhet prmbledhja e msimit me an t pyetjeve:
10
MAT E M AT I K A 5
- Si kryet zbritja e numrave me shenj?

- Po kur dy numra kan shenj t kundrt?
- Nga ndryshon mbledhja nga zbritja e numrave me shenj?
Merren mendimet e disa nxnsve. Prmblidhen ato duke br prfundimet e duhura.
Vlersohet msimi.

Msimi 2.38
Tema : PROBLEMA
Objektivi i prgjithshm: N fund t ors s msimit, nxnsi t arrij:

T argumentoj zgjidhjen e problems duke u bazuar n skemat e dhna.
I. T gjej t dhnat e nj probleme.
T zgjidh problema me shumzim me nj veprim me prmbajtje nga jeta e prditshme.
II. T gjej lidhjen midis t dhnave t nj probleme.
III. T argumentoj me fjal veprimet e zgjidhjes s nj probleme.
T interpretoj zgjidhjen e nj probleme sipas skemave t dhna.
T zgjeroj njohurit mbi zgjidhjen e problemave.
Konceptet: skem zgjidhjeje, t dhnat e problems, argumentimi me fjal i

zgjidhjes.
Struktura e msimit
Hapi II. Diskutim
Hapi III. Tabela krahasuese
Hapi I. Stuhi mendimesh.
Kontrolli dhe diskutimi i detyrave t shtpis.
Kalimi n lndn e re: studiohen skemat e dhna n paragran 1 nga nxnsit.
Pyetjet:
- Si i shpjegoni me fjalt tuaja kto skema?
- A ndryshojn ato nga njra-tjetra? Jepni shembuj konkret pr do rast.
Merren mendimet e disa nxnsve nprmjet zhvillimit t metods Stuhi mendimesh.
Aktivizohen disa nxns.
Hapi II. Diskutim.
Studiohet problema 1.
- far krkohet?
- Si lidhen t dhnat e problemave me njra-tjetrn?
- Cila skem t ndihmon pr zgjidhjen e problems?
U lihet pak koh nxnsve t punojn n etore. M pas kontrollohen zgjidhjet nga msuesi/
ja t disa nxnsve. Nj prfaqsues grupi realizon zgjidhjen n tabel. 85 4 = 360
10
MAT E M AT IK A 5
Punohet problema 2. nxnsit lihen vet t punojn. Kontrollohen zgjidhjet 1000/230=4

(mbeten8). Prforcohen hapat e zgjidhjes s nj probleme:
shnimi i t dhnave, far krkohet, lidhja e t dhnave / skema e zgjidhjes, arsyetimi,
veprimi, prgjigja.
T gjitha kto organizohen me nj skem t posame t ndrtuar nga msuesi duke marr
mendimet e nxnsve.
Hapi III. Tabela krahasuese.
Punohen problemat 3 dhe 4 n pun me grupe n ift. Nxnsit mund t ndajn punn
midis tyre pr nj paraqitje sa m t sakt e t plot t zgjidhjes s problemave n etore.
Pas puns, prfaqsuesi i grupit mbledh mendimet e nxnsve dhe paraqiten n tabel
zgjidhjen e dy problemave.
Krahasohet zgjidhja e t dy prfaqsuesve t grupeve. Arrihet n nj prfundim t
prbashkt:
Problema 3: 850/25=34 lek
Problema 4: 2200+600=3800 lek; 3800 3=11400 lek
Kontrollohet interpretimi i veprimeve sipas t gjitha hapave t paraqitura tek etapa 2 e
msimit. Prmblidhet msimi nprmjet pyetjeve formuese. Vlersohet msimi.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1 dhe 2 n Fletoren e puns faqe 38.

Msimi 2.39
Tema: PROBLEMA
Objektivi i prgjithshm: N fund t ors msimore nxnsi:

T arrij t zgjidh problemat me prmbajtje nga jeta e prditshme, duke shnuar m par
t dhnat n skemn prkatse.
I. T prcaktoj t dhnat e problems.
T njoh zgjidhjen me skem t nj probleme.
II. T interpretoj lidhjen e t dhnave t problems me njra-tjetrn.
III. T argumentoj zgjidhjen e problems me an t skems.
T zgjidh problema me skem, sipas veprimeve matematikore t duhura pr do
arsyetim.
Konceptet: problema me disa veprime, skem zgjidhjeje.

Struktura e msimit
Hapi I. T nxnit n bashkpunim
Hapi II. Tabela krahasuese
Hapi I. T nxnit n bashkpunim.
Kontrolli dhe diskutimi i detyrave t shtpis.
Kalimi n lndn e re: studiohen nga nxnsit problema 1.
Pyetje:
- Cilat jan t dhnat e saj?
- far krkohet?
- Si mund ta zgjidhim kt problem pa skem?
10
MAT E M AT I K A 5
- Po sipas skems si do ta zgjidhim?

- Cila sht zgjidhje m e thjesht, me e qart, m e kuptueshme nga ju?
Nxnsit punojn me njri-tjetrin n grupe ift. Njri nga antart e grupit shkon te grupi
tjetr dhe shkmben ide pr zgjidhjen e problems. Po kshtu edhe prfaqsues t tjer
shkojn te nj grup tjetr pr t shkmbyer ide. Msuesi/ja pyet 2-3 prfaqsues grupi dhe
me mendimet e nxnsve plotson zgjidhjet n tabel t problems 1 t interpretuar nga
nxnsit.
Hapi II. Tabela krahasuese.
Punohet problema 2 n grupe ift. Pas puns n
tabel paraqesin zgjidhjen dy prfaqsues grupi
me t dyja mnyrat q ato njohin me skem: me
pyetje, arsyetimet dhe veprimet prkatse.
Mnyra I.
85
-
800
77
700
61600 lek
400
1200
1400
+
5000
Mnyra II.
- Sa lek kushtojn biletat e prindrve?
700 2=140 etj.
Krahasohen dy mnyrat e zgjidhjeve duke marr
mendimet e disa nxnsve. Vlersohet msimi.
2600
2400
Detyr shtpie: Ushtrimet 1 dhe 2 sqarohet nj prej shprehjeve t ushtrimit

2 n tabel.
Msimi 2.40
Tema: PROBLEMA

T zgjidh problema me tem nga jeta e prditshme, duke u bazuar n skemn e t
dhnave t problems.
I. T prcaktoj t dhnat e problems.
T gjej lidhjen e t dhnave t problems me goj.
II. T interpretoj organizimin e t dhnave sipas skems s dhn.
T zgjeroj njohurit pr zgjidhjen e problemave.
III. T argumentoj zgjidhjen e problems sipas skems s dhn.
T zgjidh probleme me skem sipas veprimeve matematike t njohura, interpretuar
me arsyetimet prkatse.
110
Konceptet: problema me skem, t dhna, veprime, arsyetim i problems me skem.

MAT E M AT IK A 5
Struktura e msimit
Hapi I. Shkrim i shpejt
Hapi II. Tabela krahasuese
Hapi III. Diagrami i Venit
Hapi I. Shkrim i shpejt.
Kontrolli dhe diskutimi i detyrave t shtpis. Nxnsit pr zgjidhjen e nj shprehjeje
kontrollohen n heqjen e kllapave duke kryer veprimet brenda tyre, radhn e kryerjes s
veprimeve, nxjerrjen e rezultatit t sakt.
Kalohet n lndn e re: studiohet problema 1 nga nxnsit.

Nxnsit pyeten pr:
- Cilat jan t dhnat e problemave?
- A mund ta prmblidhni problemn 1 me fjalt tuaja?
- Si zgjidhet nj problem me skem?
- A ka ndonj mnyre tjetr pr zgjidhjen e saj?
Pasi merren mendimet e nxnsve n lidhje me pyetjet e drejtuara, nxnsit shnojn n
libr me laps organizimin e t dhnave sipas skems.
2500
4750
5000
9500
500
14500
9500
250
Nxnsit zgjidhin problemn

me skem, duke shnuar n
etoren e tyre si kan vepruar
pr gjetjen e krkess s
problems. Pas puns n tabel,
shnohet skema e zgjidhur duke
pyetur disa nxns. Plotsimet e
skems n tabel i bjn nxns
t ndryshm, duke arsyetuar
veprimet prkatse.
:
38
Hapi II.
Tabel krahasuese.
6
3
12
Punohet problema 2 nga
6
nxnsit n grupe ift. Pas
puns n tabel paraqesin

45
18
72
zgjidhjet dy prfaqsues
40
grupi. Krahasohen zgjidhjet e
problems me skem nga t

+
dy nxnsit. Argumentohen
2880
810
me fjal zgjidhjet pr kto
3610
problema.
Hapi III. Diagrami i Venit.
Nse ka mnyra t tjera zgjidhjeje, nxnsit i shkruajn ato n etore. Msuesi/ja drejton
pyetje nxitse nse sht e nevojshme. Pr shembull njra mnyr sht ajo tradicionale
111
MAT E M AT I K A 5
sipas arsyetimeve dhe sqarimeve prkatse. Mnyr tjetr sht zgjidhja e problems me
shprehje numerike. Nxnsit paraqesin zgjidhjet e ksaj probleme dhe me dy mnyrat m
lart n tabel. Pas puns ndrtohet diagrami i Venit. Krahasohen kto mnyra. Zbatohet
mnyra m e qart, m e kuptueshme pr nxnsit.
Mnyra 1
Me skem
Prfytyrim
i njjt
Mnyra 2
Mnyra 3
Me arsyetime
dhe veprime
Me shprehje
numerike
Detyr shtpie: Problemat 1 dhe 2, faqe 41 n Fletoren e puns.

Para 4 msimeve, nxnsve u lihej detyr t shnonin pr 7 dit temperaturat
ditore dhe ti sillnin.
Msimi 2.41
Tema : PROBLEMA

T zgjidh problema me prmbajtje nga jeta e prditshme, duke u mbshtetur n
interpretimin e veprimeve me shkrim.
I. T gjej t dhnat e problems.
T zgjidh nj problem me 1-2 veprime me tem nga jeta e prditshme.
II. T interpretoj lidhjen e t dhnave t problems.
T argumentoj zgjidhjen e problems sipas veprimeve prkatse.
III. T zgjeroj njohurit mbi zgjidhjen e problemave.
Konceptet: mnyrat e zgjidhjes s nj probleme, veprimet e problems.

Struktura e msimit
E
R
R
Diskutim
Ditari dypjessh
Pem mendimesh
Evokimi: Diskutim.
Kontrollohen dhe diskutohen detyrat e shtpis.
Kalimi n lndn e re: punohet problema 3 nga nxnsit.
Pyetjet:
- far krkohet?
- Sa lidhen t dhnat me njra-tjetrn?
- Si mund ta thoni problemn me fjalt tuaja?
- N far mnyre mendoni t zgjidhni problemn?
112
MAT E M AT IK A 5
Merren mendimet e disa nxnsve. Shnohet n tabel zgjidhja e problems sipas dy

mnyrave t gjetura nga nxnsit.
Mnyra I. Me skem
6
55
1000

Kjo problem shpjegohet nga msuesi duke marr edhe
mendimet e nxnsve. Nxnsi punon njkohsisht n
etore.
330
-
670 leke
Lidhja e t dhnave n problem:

120 nxns
70 buk pr nj nxns
1 kg buk80 lek
Sa lek kushton buka?
PYETJE:
- Pse 100 g buk kushtojn 10 her
m pak se 1000 g?
- Pse 8400 g ndahet n capa 100 g?
- A ka mnyr tjetr zgjidhjeje?
-Cila mnyr sht m e
kuptueshme pr ju? Pse?
Krahasojini ato. Merren mendimet e
disa nxnsve.
Argumentimi i veprimeve t zgjidhjes:

- Sa kg buk konsumojn nxnsit?
120 70 = 8400
- Sa lek kushtojn 100g buk?
80 : 10 = 8lek
- Sa cop 100 gramsh konsumojn nxnsit?
8400 : 100 = 84
- Sa lek kushton buka?
84 8 = 672 lek
Prgjigjja: Buka e nxnsve kushton 672 lek.
Mnyra II.
120
70
80
Reektimi: Pem mendimesh.
8400
10
100
:
84
Punohet nga nxnsit problema

8
3 n etore duke bashkpunuar
edhe me shokun e banks me
mnyrn q nxnsit i duket m e
prshtatshme pr ta zgjidhur. Pas
puns n tabel dalin 2 nxns. Krahasohen zgjidhjet.
48 24 = 1152 ; 1152 6 = 6912 lapsa
672
48
6
24
1152
Ndrtohet pema e mendimeve, me qllim q t

mblidhen njohurit mbi zgjidhjen e problemave.
6912
Lidhja e t dhnave t
problems me njra-tjetrn.
Mnyra 1
me arsyetime
dhe veprime.
Interpretimi i problems me
fjalt e nxnsit (shkurt).
Mnyra 2
me skem.
Zgjidhja e problemave
etj.
113
MAT E M AT I K A 5
Merren mendimet e disa nxnsve, t cilt japin mendimet e tyre pr kt tem, si dhe pr
ort e mparshme n lidhje me zgjidhjet e problemeve. Vlersohet msimi.
Detyr shtpie: Problemat 3 dhe 4 te Fletorja e puns.

Msimi 2.42
Tema: MESATARJA ARITMETIKE

T gjej mesataren aritmetike t disa numrave n situata konkrete me prmbajtje nga jeta
e prditshme.
I. T listoj numrat e dhna n nj ushtrim pr gjetjen e mesatares.
T prkuzoj rregullin e gjetjes s mesatares aritmetike.
II. T zbuloj rregullin e gjetjes s mesatares aritmetike.
T gjej mesataren aritmetike t disa numrave.
III. T zgjeroj njohurit pr gjetjen e mesatares aritmetike t disa numrave n situata
problemore.
Konceptet: mesatare aritmetike, shuma e numrave t dhn.

S truktura e msimit
P
N
P

Di/ Dua t di/ Msova

Kontrollohen dhe diskutohen detyrat e shtpis.
Kalohet n lndn e re: studiohet n heshtje ushtrimi i dhn pr gjetjen e mesatares
aritmetike. Nxnsit zgjedhin njrn nga situatat e zgjidhjes s ushtrimit dhe asin n
lidhje me far sht gjetur dhe si. Aktivizohen disa nxns n lidhje me zbulimin mbi
gjetjen e mesatares aritmetike. Msuesi/ja drejton punn pr kt zbulim.
N llim:
Listohen numrat e dhn
M pas:
Gjendet shuma e tyre
Pjestohet shuma me aq numra sa jan ose me numrin e nots
mesatare.
N fund:
Shnohet prgjigja e nots mesatare.
Pyetje:
- far zbuluat?
- Si gjendet mesatarja aritmetike e disa numrave?
Prkuzohet gjetja e mesatares aritmetike.
Ndrtimi i njohurive: Di/ Dua t di/ Msova

Punohet problema 2 n libr nga nxnsit. Nxnsit mbajn shnime n libr mbi njohurit
q din, njohurit q duan t din dhe njohurit q msuan. Pyetjet msuesi/ja i shnon
114
MAT E M AT IK A 5
n kolonn Dua t di.

Di
Mnyrn e gjetjes s
mesatares aritmetike.
- Mblidhen numrat
- Pjestohen pr aq sa
Dua t di
jan
A mbidhen t gjith?
Msoj
numrat e dhn.
Gjetjen e mesatares
aritmetike n situata
problemore.
Bhet prmbledhja e ksaj tabele nga msuesi/ja n drrasn e zez. Sqarohen pyetjet
dhe paqartsit e nxnsve. Prforcohet gjetja e mesatares aritmetike nga ana teknike,
rrugt q ojn n gjetjen e saj.
Prforcimi: T nxnit n bashkpunim.

Punohet n grupe sipas niveleve.
Niveli baz:
Gjej mesataren aritmetike t 36,
25, 42, 63
Hapi I 36+24+42+63
Hapi II
Shuma e gjetur
4
Niveli mesatar:
Gjej mesatar aritmetike
t 96, 72, 54, 48, 38, 24
Ktu ndiqet e njjta
zgjidhje, si ajo e
msiprmja.
Niveli i prparuar:
Punon ushtrimin 2.
- Pse mesatarja
aritmetike do t jet midis
vlers m t madhe dhe
vlers m t vogl t
numrave t dhn?
- Plotsohet fjalia sipas
mendimit t nxnsit.
- Saktsohen nga
msuesi/ja.
Problemn 3 nxnsit e punojn pasi mbarojn ushtrimet e niveleve t tyre. Prfaqsuesit

e niveleve shohin zgjidhjen e nxnsve t tyre dhe shkmbejn mendime n lidhje
me zgjidhjen e ushtrimit. M pas paraqesin punn e br n tabel. Bhet vlersimi i
msimit.
Detyr shtpie: Zgjidhjen e ushtrimit 1 n Fletoren e puns.
115
MAT E M AT I K A 5
Kreu III
Matja
KUPTIMI DHE PRDORIMI I MATJES
Msimi 3.1
Tema: SISTEMI METRIK DHJETOR (ORA I)

T njihen dhe t kmbehen njsit matse.
I. T prmend emrat e njsive t gjatsis, vllimit, t lngjeve, mass.
II. T shpreh numrin nj emror n shum emror (ora I).
III. T kryej veprime me numra shum emror duke kaluar grupimin e njsive.
Mjetet: tabela e njsive (gjatsia, vllimi te lngjet, masa n SI).

Konceptet: njsit e gjatsis, njsit e mass, njsit e vllimit te lngjet.
Struktura e msimit
P
N
P
Stuhi mendimesh
Tabela e koncepteve
Mendo/ puno dyshe/ diskuto n klas
Parashikimi: Stuhi mendimesh.

far do tu kujtojm nxnsit nga klasa IV?
Prmend disa njsi mbi gjatsin dhe masn.
Cilat jan shumshat e metrit dhe nnshat e tij?
A njihni ndonj njeri q shpreh vllimin e lngjeve
(shih disa sende me lngje, shishe suko, koka-kola, kanae lngjesh).
Lexo disa shifra me njsit prkatse n sendet e mparshme.
Plotso:
1 m = .........cm
1 kg=...........g
1 m = .........dm
1 kv=...........kg
1 m = .........mm
1 t=............kg
1 km = .........m
Ndrtimi i njohurive: Tabela e koncepteve.

N drras msuesi/ja vizaton tabeln.
NR
Madhsit
Njesia baz
Shumshat
10
gjatsia
1m
vllimi i lngjeve
1l
masa
1kg
100
1000
Nnshat
1/10
1/100
Tabela plotsohet nga nxnsit duke i drejtuar pyetjet pr seciln madhsi:

116
1/1000
MAT E M AT IK A 5
- Cila sht njsia baz?

- Cilat jan shumshat e njsis baz?
- Cilat jan nnshat e njsis baz?
- ndodh kur kalon nga njsia m e madhe tek e vogla?
- Sa her m e madhe sht e madhja nga e vogla?
- ndodh kur kalon nga m e vogla te m e madhja?
- Sa her sht m e vogl sht njsia nga ajo pasardhse?
Me nxnsit nxirren dy konkluzione:
Kur kalon nga e madhja tek e vogla, n do shkall shumzohet me 10 dhe e kundrta.
Jepet numri emror dhe dhjetor, prcakto vendvlerat e shifrave dhjetore 3,254.
Jepet 3,273 m
- far njsie prfaqson shifra 3, po 2, po 7, po 3?
Ather, numri 3,273 m = 3m 2dm 7cm 3mm
Jepet numri emror: Plotso:
7321,93 m =............... hm = ......................km
20,82 kg = .............. hg = ......................dag
- ndodh kur kalon nga m e madhja te m e vogla dhe anasjelltas?
- Si veprojm kur mbledhim ose zbresim dy numra me emrtim t ndryshm?
p.sh.: 7,9 kg + 52 g =
Mnyra I.
Njsia m e madhe kalon n njsin m t vogl dhe kryhet veprimi (numr natyror).
7,9 kg + 52 g=
7900 g + 52 g=
7952 g
Mnyra II.
Njsin e vogl e kalojm te njsia m e madhe dhe kryhet veprimi (numr dhjetor).
7,9 kg + 52 g =
7,9 kg + 0,052 kg =
7,952 kg
Prforcimi: Mendo/ puno dyshe/ diskuto n klas.

U jepen nxnsve kto ushtrime:
Ushtrimi 1 kolona I.
Ushtrimi 2, 3 t parat.
Ushtrimi 4, e para.
N fund diskutohen s bashku me nxnsit ku prgjigjet njri nga dyshet e nxnsve.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson disa nxns t planikuar.
Detyr shtpie: Pjesa e mbetur te libri, faqe 79.

Msimi 3.2
Tema: SISTEMI METRIK DHJETOR (ORA II)

T njoh dhe t kmbej njsit matse.
117
MAT E M AT I K A 5
I. T prmend emrat e njsive t gjatsis, vllimit, t lngjeve, mass.

II. T shndrroj njsin nga m e madhja te m e vogla.
III. T kryej veprime me numra shum emror duke kaluar grupimin e njsive.
Mjetet: tabela e njsive (gjatsia, vllimi te lngjet, masa n SI).

Konceptet: njsit e gjatsis, mass, vllimit te lngjet.
Struktura e msimit
P
N
P
Stuhi mendimesh
Diskuto
Parashikimi: Stuhi mendimesh.

N drras ndrtohen tri shkallt dhe krkohet nga nxnsit t plotsohen emrat e shkallve
dhe numri q vendoset n kutizn bosh.
gjatsia
masa
vllimi
. 10
.
mm.
ml.
g.
Ndrtimi i njohurive: Mendo Puno dyshe Diskuto n klas

Punimi i ushtrimeve te Fletorja e puns, ushtrimet 1/a, 3, 4/b, 5 a/b.
Prforcimi: Diskuto.
Msuesi/ja ngre njrin nga dyshet pr diskutimin e ushtrimeve t msiprme.
Vlersimi: Vlerson disa nxns t planikuar.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1/b, 2, 4/a, 5 c/d te Fletorja e puns.

Msimi 3.3
T ema : NJSIT MATSE T SIPRFAQES DHE VLLIMIT (ORA I)

T dalloj njsit e siprfaqes dhe njsit e vllimit.
I. T njoh njsit standarde dhe jostandarde t siprfaqes dhe vllimit, si dhe grupimin e
tyre.
II. T kthej nga njsia m e madhe n t vogln njsit e siprfaqjes dhe vllimit.
III. T prdor njsit e siprfaqes dhe vllimit te problemat e ndryshme.
Konceptet: njsi, mas, vllim, siprfaqe.

118
MAT E M AT IK A 5
Mjetet: tabela e njsive t siprfaqes dhe vllimit, teksti i nxnsit, Fletore pune.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Imagjinata e drejtuar
Evokimi: Stuhi mendimesh:

Jepet katrori dhe kubi me brinj 1m :
1m
1m
1m
1m
1m
-Sa sht siprfaqja e katrorit?

-Sa sht vllimi i kubit?
-Sa do t jet siprfaqja e katrorit nse
brinja e tij shkruhet me dm, cm, mm?
-Sa do t jet vllimi i kubit kur brinja
shprehet n dm,cm,mm?
Plotso:
1m2=...........dm2=.................cm2=..................mm2;
1m3=.............dm3=.....................cm3=...................mm3
-Cilat jan shumshat dhe nnshat e m?
-A mund t prmend dikush shumshat e m2 dhe m3?
Realizimi i kuptimit: Imagjinata e drejtuar.

Nxnsit i l t lexojn faqen e librit (f. 77). M pas, duke vshtruar tabelat e gjatsive,
siprfaqes, vllimit, nxnsve i krkohet tu prgjigjen ktyre pyetjeve:
-far kemi thn pr kalimin e njsis s gjatsis nga njri grup te tjetri?
-Pse autori ka vendosur tabeln e gjatsis?
-Me sa shumzohet kur kalon nga nj njsi n njsin pasardhse n njsit e
siprfaqes dhe vllimit?
-Me sa pjestohet kur kalon nga nj njsi n tjetrn paraardhse n njsit e
siprfaqes dhe vllimit?
-A mund t krahasohen dy numra emror t ndryshm?
far duhet t kryejn n llim?
p.sh.: 736 hm2 > 73,6 dam2
736 hm2= 73600 dam2
Reektimi: Mendo Puno dyshe Diskuto n klas.

Nxnsve i jepen ushtrimet 1, 2, 3, faqe 78.
Diskutohen n klas duke ngritur njrin nga dyshet.
Vlersimi: Vlersohen nxnsit e planikuar.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1, 2 dhe ushtrimet te Fletorja e puns.

Msimi 3.4 T e m a: NJSIT MATSE T SIPRFAQES DHE VLLIMIT (ORA II, USHTRIME)
Msimi llon me pyetjet:
Si duhet t veprojm q nj numr shum emror t kthehet n nj emror?
119
MAT E M AT I K A 5
Si duhet t veprojm t mbledhim dy numra emror t ndryshm?

Si duhet t veprojm pr t gjetur nj numr emror kur sht dhn shuma e tyre
dhe njri prej tyre?
Struktura e msimit
P
N
P
Pun e pavarur e drejtuar

Diskuto
Parashikimi: Pun e pavarur e drejtuar.

Shembull 1
85 m2 e 450 dm2 =
8500 dm2 + 450 dm2= 8950 dm2

Shembull 2
1,12dm2 + 25cm2=
112 cm2 + 25 cm2= 137 cm2

Shembull 3
1008 cm2 +
1008 cm2 +
Pyetjet:
Sa dm2 ka 1 m2? Po 85 m2?
Pyetjet:
sa cm2 ka 1dm2? Po 1,12 dm2?
cm2 = 10m2
cm2 = 100000 cm2
Pyetjet:
Sa cm2 ka 1m2? Po 10 m2?
cm2 =100000 cm2 1008 cm2 = 98992 cm2
Ndrtimi i njohurive: Diskuto.

Diskuto me shokt shembujt e msiprm.
Prforcimi: Mendo/ puno dyshe/ diskuto n klas.

Nxnsit lihen t punojn.
Ushtrimi 3 te libri faqe 78.
Ushtrimi 3 b/d te Fletorja e puns, f. 43.
Ushtrimi 4/a te Fletorja e puns, f. 43.
Pasi ka prfunduar puna n dyshe, msuesi ngre me radh njrn nga dyshet.
Vlersimi: N fund, msuesi vlerson disa nxns q ka planikuar.
Detyr shtpie: Fletorja e puns 3/a, c faqe 43, 4/b faqe 43.
Nxnsit e prparuar punojn problemat e librit n faqen 78.
Msimi 3.5-3.6
Tema : MATJA E KNDEVE

T njehsoj masn e kndit me raportor.
I. T prdor raportorin mbi matjen e mass s kndit t dhn.
II. T ndrtoj nj knd kur sht dhn masa e tij.
12
MAT E M AT IK A 5
III. T organizoj situata t ndryshme mbi matjen e kndit me raportor.
Mjetet: raportor, vizore, or lvizse.

Konceptet: grad, knd i gjer, knd i ngusht dhe i drejt.
Struktura e msimit
E+R
R
Di/ Dua t di/ Msova

Minitest
Evokimi + Realizimi i kuptimit: Di/ Dua t di/ Msova.

Kjo metod ndjek dy strukturat e para t ors s msimit. N llim, msuesi/ja n drras
dhe nxnsit n et, ndrtojn tabeln.
Di
Dua t di
Msova
Msuesi/ja drejton nxnsit pr t plotsuar tabeln me an t pyetjeve dhe shkruan n

tabel se cilat koncepte njihen nga nxnsit, dhe cilat jan t panjohura prej tyre:
- A e njihni kndin dhe elementet e tij?
- Cila sht njsia matse e tij?
- Cili sht matsi i mass s tij?
- Cilat jan llojet e kndit q formohen nga dy akrepat e ors?
- A e dini si veprohet pr matjen e tij me raportor?
- A dini si t veproni pr ndrtimin e kndit kur sht dhn masa?
Nga prgjigjet e nxnsve plotsohen dy kolonat e para t tabels dhe niset puna me
kolonn II, q llon struktura e realizimit t ors s msimit. Shpjegimi prfaqsohet
kryesisht n faktin se:
1. Si prdoret raportori pr matjen e mass s kndit t dhn?
2. Duke u bazuar te akrepi i ors kur kryen rrotullim t plot masa e kndit sht
360. Plotsohet tabela e librit, faqe 79.
3. Si veprohet pr ndrtimin e kndit kur sht dhn masa e tij?
Kto tri situata msuesi/ja, s bashku me nxnsit veprojn njkohsisht me mjetet
personale. Msuesi/ja vshtron dhe kshillon gjat puns.
Pasi prfundohet kjo etap, nxnsve i jepen pr t punuar ushtrimet 1, 2, 3, 4 t faqes 80.
N fund, pasi diskutohet me nxnsit ushtrimet e msiprme, i lihet nxnsit t plotsoj
kolonn e tret.
Msuesi/ja kontrollon plotsimin e kolons s tret, ku shikon se far ka msuar secili
nxns.
Reektimi: Minitest.
Pr efekt sigurimi, msuesi/ja zhvillon nj minitest pr t par se sa sht % e prtuar
nga nxnsit me objektivin minimal.
Minitesti:
Ndrto nj knd me vizore dhe mat masn e tij me raportor.
12
MAT E M AT I K A 5
Detyr shtpie: Fletorja e puns, faqe 43-44.

Shnim: Sipas udhzimit t ndrhyrjes s msuesit/es n ort e kapitullit kt tem e
zhvilloj 1 or ( 10 % e orve t kapitullit).
Msimi 3.7
Tema: TREKNDSHAT DHE ELEMENTET E TYRE

T aftsohet n gjetjen e mass s kndit t trekndshit kur ai mungon.
I. T njoh llojin e trekndshave sipas kndeve t dhna dhe shumn e tyre.
II. T gjej njrin knd kur jan dhn masat e dy t tjerve.
III. T argumentoj gjetjen e njrit knd kur jan dhn masat e dy kndeve ose lloji i
trekndshit.
Konceptet: trekndsh, mas knd.
Mjetet: vizore, raportor, llojet e trekndshave prej kartoni.
Struktura e msimit
E
R
R
Diskutim me klasn (brainstorming)

Di/ Dua t di/ Msova
Mendo/ puno n dyshe/ diskuto
Evokimi: Diskutim me klasn (brainstorming).

Paraqiten n drrasn e zez trekndshat prej kartoni (trekndsh kndngusht,
kndgjere, kundrejt)
Parashtrohen kto pyetje pr nxnsit:
- Cilt jan elementet e ktyre gurave?
- far kan t prbashkt kto gura?
- Cilt jan llojet e kndeve n do gur?
- A emrtohen kto trekndsha?
- A mund t gjeni shumn e masave t kndeve n do gur ?
- A mund t gjeni njrin knd kur jan dhn dy kndet e tjera?
Realizimi i kuptimit: Di/ Dua t di/ Msova.
Msuesi/ja n drrasn e zez ndrton tabeln si m posht:
12
Di
MAT E M AT IK A 5
Dua t di
Msova
Nga pjesa e par e msimit, nxnsit prsritin, ndrsa msuesi/ja i shkruan n drrasn
e zez se far dinin ata rreth ksaj teme. Kto shkruhen n kolonn e par Di.
N kolonn e dyt, Dua t di shnohen konceptet q nxnsit i kan t paqarta dhe
duan tì msojn.
Kolona e tret, Msova plotsohet n fund t s msimit, pasi nxnsit t kalojn n
kto etapa.
Nxnsit ndahen me grupe sipas llojit t trekndshit (emrtohen grupet me t njjtin
emr m trekndshin).
N do grup krkohet kjo pun:
T ndrtoj trekndshin me vizore.
T mas kndet e tij dhe t prcaktoj masn e secilit knd n gur duke prdoruar
raportorin.
T emrtoj llojin e kndeve n secilin trekndsh.
T gjej shumn e masave t kndeve n secilin trekndsh.
Pasi realizohen pikat e msiprme, msuesi/ja pyet nxnsit:
- Sa jan masat e kndeve n seciln gur?
- far lloj trekndshi sht?
- Pse quhet i till?
- Sa sht shuma e masave t kndeve n do trekndsh?
Sipas emrtimit t kndeve n do trekndsh, msuesi ndrhyn pr llojin e
trekndshit.
Nga prgjigjet e marra nga tri grupet nxirret konkluzioni se: Shuma e masave t
kndeve n do trekndsh sht 180.
N fund t ksaj etape msuesi/ja pyet nxnsit:
- A mund t prcaktohet masa e njrit knd i trekndshit pa matje me raportor kur jan
dhn dy t tjert?
Nxnsit japin prgjigjet e tyre, por gjithmon t mbshtetur n arsyetime matematikore.
Reektimi: Mendo/ puno n dyshe/ diskuto.
1. Sa sht shuma e kndeve t trekndshit kur jan dhn:
A = 30
B = 90
C = 70
- far vini re?
- A sht trekndsh?
2. Gjej masn e kndit A kur jan dhn:
a) kndi B = 50 dhe kndi C = 20 (far lloj trekndshi sht, pse?)
b) kndi B i drejte dhe kndi C = 45
12
MAT E M AT I K A 5
Pasi diskutohen me nxnsit prgjigjet e ushtrimeve t msiprme, msuesi/ja vlerson

nxnsit q dhan prgjigje t sakta duke motivuar kshtu vlersimin.
Detyr shtpie: Ushtrimet te Fletorja e puns, faqe 44.
Msimi 3.8-3.9
Tema: NJSIT MATSE T KOHS

T mat kohn duke prfshir t gjitha njsit e saj (sek., min., or .....).
I. T njoh njsit e kohs dhe grupimet e tyre.
II. T kryej veprime me njsit e kohs.
III. T argumentoj situatat e ndryshme n veprimet me njsit e kohs.
Mjetet: or lvizse, tabel me njsit e kohs.

Konceptet: sekonda, minuta, or, dit, jav, muaj, vit, shekull.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Di/ Dua t di/ Msova

- Cilat jan njsit e kohs nga m e vogla te m e madhja?
Plotso:
1 min = ............... sek
1 or = ................min = ...................sek
1 dit/nat = ...................or
1 jav = .....................dit/nat
1 vit = ........................muaj
1 pesvjear = .......................vite
1dhjetvjear =..............................vite
1 shekull = .....................vite
1 mijvjear = ........................vite
- Lexo 2h 3045
- A mund t gjeni sa minuta ka nga ora 900 deri n 9 e 20?
- A mund t llogarissh shumn apo diferencn:
5h30 + 3h40 =
6h05 3h49 =
12
MAT E M AT IK A 5
Realizimi i kuptimit: Di/ Dua t di/ Msova

Ndrtohet tabela:
Di
njsit e kohs
Dua t di
Msova
simbolet
1 Prcaktimi i kohs kur
jan dhn kujt.
grupimi i njsive
2 Shkrimi i sakt i njsive

t kohs.
3 T kryej veprime me
to. N prcaktimin e
kohs kur jan dhn
kujt.
Msuesi/ja ndrhyn n shpjegimin se si duhet t veproj n veprime e mbledhjes dhe t

zbritjes me njsit e kohs, sidomos me h, min, sek.
Reektimi i kuptimit: T nxnit n bashkpunim.

Ora I: Msuesi/ja ndrhyn n konceptet e para.
Simbolet e njsis s kohs, gjetjen e njsive midis kujve.
Ora II: Msuesi/ja ndrhyn n veprimet e mbledhjes dhe zbritjes me njsit e kohs.
Ora I: Shembulli 1
- Sa minuta kan kaluar nga ora 8 deri n orn 9 e 20?
Pyetjet:
- Sa or kan kaluar? (1 or)
- Sa minuta ka 1or? (60)
- Sa minuta jan gjithsej? (60 + 20= 80)
Shembull 2
Kemi 8 h 124 75
- A sht i sakt shkrimi? Pse?
8 h 124 75= 10 h 5 15
Shembull 3
- Sa sekonda kan kaluar nga ora 7 e 15 deri n orn 7 e 45?
- Sa minuta kan kaluar? (30)
- Sa sekonda ka 1min? (60)
- Po 30? (1800)
Reektimi: Puno dyshe/ diskuto n klas.

Punohen ushtrimet 1 tre t parat, 2 tri t parat te libri, faqe 82.
Punohen ushtrimet 1 dhe 2/a te Fletorja e puns, faqe 45.
Vlersimi: Pasi diskutohen ushtrimet e mparshme vlersohen nxnsit e planikuar.
Ora II:
12
Shembull 1
+
3 h 15 + 4 h 30=
Shtyll
MAT E M AT I K A 5
3 h 15
4 h 30
7 h. 45
5 h 30
+
3 h 40
Shembull 2
Kur ndahet grupi i njsive:
5 h 30 + 3 h 40
Shtyll
8 h 70
9 h 10
Shembull 3
`
-
6 h 05
4 h 49
5 h 65
4 h 49
1 h 16
klas.
Punohet n dyshe dhe m pas diskutohen n klas ushtrimi 1
n libr, faqe 83 dhe ushtrimet 3 tri t parat dhe 4 tri t parat n
Fletoren e puns, faqe 45.
Vlersimi: Vlersohen nxnsit q jan planikuar nga
aktivizimi i tyre.
Detyr shtpie: Jepen ushtrimet 3 tre t dytat e kolonave

dhe 4 tre t dytat e kolonave te Fletorja e puns.
Reektimi: Puno dyshe/ diskuto n

Msimi 3.10
T ema : T KMBEJM MONEDHA DHE KARTMONEDHA

T aftsohen n kmbimin e monedhave dhe kartmonedhave dhe t kryej veprimet me
to.
I. T njoh monedhat dhe kartmonedhat tona n qarkullim.
II. T kryej shkmbime me monedhat dhe kartmonedhat tona.
III. T zgjidh problema me shkmbime monedhash dhe kartmonedhash.
Mjetet: monedha dhe kartmonedha t ndryshme.

Konceptet: monedha, kartmonedha.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Marrdhnie pyetje - prgjigje
Puno dyshe/ diskuto n klas

Paraqiten disa monedha dhe kartmonedha n tavolin. Krkohen nga nxnsit:
Emrto monedhat dhe kartmonedhat.
12
MAT E M AT IK A 5
- Cilat jan monedhat q formojn:

100 lekshin =
50 lekshin =
20 lekshin =
10 lekshin =
- Cila sht monedha m e madhe?
- Po m e vogla?
Formo me kartmonedha:
5000 lek =
1000 lek =
500 lek =
200 lek =
- Cila sht kartmonedha m e madhe?
- Po m e vogla?
- ndryshim ka monedha nga kartmonedha?
Realizimi i kuptimit: Marrdhnie pyetje prgjigje.

Zgjidhje e problemit 3 faqe 84. Jepen nga msuesi/ja etapat e kalimit t zgjidhjes s nj
problema:
- Sa kushton nj pjat me fruta?
- Sa kushton nj pjat me peshk?
- Cilat jan t panjohurat e problems?
- Sa pagoi nj nga miqt? Po t dy?
Prgjigjet merren nga nxnsit dhe n mnyr konstruktive ndrtohet zgjidhja e
problemit.
Reektimi: Puno dyshe/ diskuto n klas.

Punohet ushtrimi 1 dhe problema 2.
Vlersimi: vlersohen nxns n prgjigjet q dhan.
Msimi 3.11
Tema: T TESTOJ NJOHURIT E MIA

T zgjeroj njohurit nprmjet situatave problemore.
I. T prforcoj njohurit mbi njsit e kohs, gjatsis dhe mass.
12
MAT E M AT I K A 5
II. T veproj me njsit e msiprme.

III. T operoj n situata t ndryshme me njohurit e msiprme dhe n zgjidhjen e
problemave.

Konceptet: njsit e kohs, mass dhe gjatsis.
Struktura e msimit
E
R+R
Stuhi mendimesh

-
Cilat jan njsit e gjatsis?

Cilat jan njsit e kohs?
Cilat jan njsit e mass?
Cilat jan veprimet kur kalojm nga njsia m e madhe n t vogln dhe
anasjelltas?
R ealizimi i kuptimit + Reektimi: Mendo/ puno dyshe/ diskuto n klas.

Nxnsit i l n pun t pavarur n dyshe. Msuesi vshtron reagimet e dysheve dhe
reagon ndaj tyre me qetsi. Kjo pun duhet t zgjas 30, ndrsa 15 msuesi/ja diskuton
n klas prgjigjet e t gjitha ushtrimeve duke krkuar prgjigje t argumentuara nga njri
prej dysheve t nxnsve.
Vlersimi: Msuesi/ja n fund vlerson at grup nxnsish duke i motivuar ata.
Detyr shtpie: Ushtrimet te Fletorja e puns, faqe 47 deri tek ushtrimi 5.

1.
2.
3.
4.
5.
12
Detyr shtes (me grupe nxnsish) u jepet ushtrimi 6, f. 77. Pikat:

Vllimin e klass
Siprfaqen e dhoms
Lartsin e pallatit tuaj
Siprfaqen e fushs s futbollit
Masn e nj bostani
MAT E M AT IK A 5
N j e h s i mi i perimetrit, siprfaqes dhe vllimit

Msimi 3.13
Tema: PERIMETRI

T njehsoj duke prdorur formulat, perimetrin e gurave t thjeshta.
I. T shpreh se si gjendet perimetri i gurave gjeometrike.

II. T njehsoj perimetrin e gurave gjeometrike duke br matjen e brinjve.
III. T njehsoj perimetrin e gurave, duke kryer veprimet e lidhjeve midis gjatsive t
brinjve t tyre.
Mjetet: vizore, tabel.

Konceptet: prmas, perimetr.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh duke prdorur imagjinat

Di/ Dua t di/ Msova
Tabela e koncepteve
Evokimi: Stuhi mendimesh duke prdorur imagjinat.

Msuesi/ja n drras vizaton nj trekndsh, drejtkndsh dhe nj gur t rregullt
6cm
3cm
3cm
4cm
1,5cm
2cm
1cm
2cm
3cm
P=
P=
0,5 cm
Plotso:
P = ..............;
P=
0,2cm
P = ...............;
P = .................
- Si gjendet perimetri i gurave?

- Si mund t gjesh m shpejt perimetrin e trekndshit barabrinjs, katrorit,
gjashtkndshit t rregullt, drejtkndshit?

Di
Dua t di
Msova
12
MAT E M AT I K A 5
Ndrtohet tabela me tri kolona. N kolonn e par vendosen konceptet q dihen nga
nxnsit. Gjat punimit t ushtrimit n faqen 86, n shtylln e dyt vendosen:
1. formula e perimetrit t trekndshit barabrinjs
2. formula e perimetrit t katrorit
3. formula e perimetrit t gjashtkndshit t rregullt
4. formula e perimetrit t drejtkndshit
Krkohet nga nxnsit t emrtojn llojin e trekndshit, katrkndshit dhe t zbulojn sa
m shpejt formuln e gjetjes s perimetrit t tyre. N fund t procesit, nxnsi plotson
kolonn III kur shnon se far msoi n kt or msimi.

Figurat
Perimetri
trekndshi barabrinjs
trekndshi dybrinjshm
rombi, katrori
drejtkndshi, paralelogrami
trapez dybrinjshm
balona
shumkndshat e rregullt
Kjo tabel shoqrohet me gurat e shnuara dhe gjatsit e brinjve me shkronja t
vogla.
a
a
a
a
a
b
a a
a
a
b
a
b
a
Vlersimi: N fund t ors s msimit vlersohen nxnsit e planikuar.
b
a
Msimi 3.14
Tema: SYPRINA E KATRORIT DHE DREJTKNDSHIT

T njsoj syprinn e katrorit dhe drejtkndshit.
I. T shpreh formulat e syprins s katrorit dhe drejtkndshit.
II. T njehsoj syprinn e katrorit dhe drejtkndshit.
III. T njehsoj brinjn e katrorit (ose drejtkndshit), kur sht dhn syprina (njra brinj
e drejtkndshit dhe syprina e tij).
Mjetet: tabela e syprinave t katrorit, drejtkndshit dhe vizore.

Konceptet: prmas, syprin, katror, drejtkndsh.
13
Struktura e msimit
E
R
R
MAT E M AT IK A 5
Stuhi mendimesh
Di/ Dua t di/ Msova
Mendo/ puno n dyshe/ diskuto n klas

- Sa katror jan vendosur sipas gjatsis s gurs?
- Sa katror jan vendosur sipas gjersis?
- Sa katror mbulojn gurn?
- Si mund t gjejm m shpejt numrin e katrorve q mbulojn gurn?
- Nse si njsi ndarse n gjatsi dhe gjersi prdoret c, m, dm, mm etj., cila do t
ishte njsia e syprins s gurs?
Plotso:
cm x cm =
mm x mm =
mxm=

Me an t pyetjeve plotsohet tabela me tri kolona:
- A njihet drejtkndshi dhe katrori nga ju?
- Cilat jan elementet e tyre?
- Si jan kndet e gurave?
- Si jan brinjt e katrorit dhe drejtkndshit?
- far natyre kan brinjt e drejtkndshit dhe katrorit sipas pozicionit t tyre?
- Si quhen brinjt e drejtkndshit?
- Si mund t gjejm me formul syprinn e secils gur?
- A mund t gjejm brinjn kur sht dhn syprina?
Nprmjet bashkpunimit msues-nxns plotsohet tabela e ngritur.
Reektimi: Mendo/ puno n dyshe/ diskuto n klas.

Punohet n klas ushtrimet 1 dhe 3 a/b, te Fletorja e puns, faqe 49, problemi 2, faqe 7
n libr.
Vlersimi: Vlersohen nxnsit e planikuar.
Detyr shtpie: Ushtrimi 1, 2, 3 c/d/e te Fletorja e puns ,faqe 49 dhe

problema 3 te faqja 87 n libr.
Msimi 3.15-3.16
Tema : T TESTOJ NJOHURIT E MIA (2 OR)

T zgjeroj njohurit n situata t ndryshme problemore.
I. T njehsoj syprinn e katrorit, drejtkndshit kur jan dhn prmasat e tyre.
II. T njehsoj syprinn e katrorit dhe drejtkndshit kur jepet njra prmas dhe tjetra
pjes e prmass s dhn.
III. T operoj n situata t ndryshme q lidhen me syprinn e drejtkndshit dhe katrorit.
13
MAT E M AT I K A 5
Mjetet: libri, libri shtes Matematika 5.

Konceptet: syprina e katrorit, syprina e drejtkndshit.
Struktura e msimit
E
R+R
Tabela e koncepteve
Pun e pavarur
Evokimi: Tabela e koncepteve.

Plotsohen nga nxnsit vendet bosh.
Figurat
Prmasat
a
Perimetri
Suprina
Realizimi i kuptimit + Reektimi: Pun e pavarur.

Klasa ndahet n 5 grupe dhe ndahen 10 problemat, nga 2 problema pr secilin grup.
Grupi 1 ushtrimet 1, 10
N mbarimin e puns s nxnsve ngrihen pr diskutim 2 nxnsit nga secili grup.

Ora II e ksaj teme:
Msuesi/ja i jep pun paraprake nxnsve, ku secili grup me nga 3 nxns t marr nj
nga kto detyra:
1. T gjeni syprinn e dyshemes s klass suaj (duke br matjet).
2. T gjeni syprinn e palestrs s shkolls.
3. T gjeni syprinn e dritareve t klass.
4. T gjeni syprinn e tavolins s msuesit.
5. T gjeni syprinn e pllakave q nevojiten pr shtrimin e nj dyshemeje kur jan dhn
prmasat e saj: 5 m x 4 m dhe pllaka sht n form katrore me brinj 20 cm.
6. Prmasat e nj klase jan 5m x 4m x 3m. Nj bojaxhi merr pr lyerje 100 lek pr metr
katror. Sa lek do ti japin atij pr lyerjen e ksaj dhome, kur dim se n njrn faqe t saj
vendosen dy dritare me prmasa 2 m x 2 m dhe n tjetrn nj der me prmasa 2 m x 1
m?
13
MAT E M AT IK A 5
Gjat ksaj ore bhet bashkbisedim pr punn e br nga secili grup.
Vlersimi: Msuesi/ja mund t vlersoj edhe n mnyr kolektive pr punn e mir

nga secili grup.
Msimi 3.17
Tema: VLLIMI I KUBIT DHE KUBOIDIT

T njehsoj me formul vllimin e kubit dhe kuboidit.
I. T shpreh formulat e vllimit t kubit dhe kuboidit.
II. T njehsoj vllimin e kubit, kuboidit kur jan dhn prmasat.
III. T njehsoj njrn prmas kur sht dhn vllimi (ose vllimi i kuboidit dhe siprfaqja
e bazs s tij).
Mjetet: kubi, kuboidi, vizore.

Konceptet: kub, kuboidi, vllim, siprfaqe, baz.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Di/ Dua t di/ Msova
Tabela e koncepteve
Shih gurn dhe prgjigju:

- Sa kube t vegjl jan vendosur sipas gjatsis?
Po gjersis? Po n siprfaqen e bazs?
Po sipas lartsis s tij?
- A mund t gjeni se sa kube duhen pr t mbushur
gjith hapsirn e ktij trupi?
- Cilat jan njsit e vllimit? Prmend disa.
- A e dini se sht vllimi i trupave?
- A i njihni prmasat e kubit, kuboidit?
- A e dini si njsohet vllimi i kubit, kuboidit?

N baz t pyetjeve t strukturs s par ndrtohet kolona I dhe II e tabels.
Di
Dua t di
Msova
M pas shqyrtohen shtjet q nxnsi nuk njeh:

1. sht vllimi i trupave?
2. Prmasat e trupave (lartsi, gjatsi, gjersi).
Pasi bhet ndryshimi nga kubi dhe kuboidi, ku kubi ka gjatsi, gjersi dhe lartsi t barabarta
jepet dhe formula e njehsimit t vllimit t tyre.
13
MAT E M AT I K A 5
V= (gjatsi x gjersi) x lartsi, ose V = a x b x c dhe V = S bazs x lartsi, ose V = Sb x l

Vkubit = a x a x a

Bhet plotsimi i tabels s koncepteve.
gjatsi
gjersi
lartsi
2cm
2cm
2cm
3cm
4 cm
6 cm
5cm
5cm
8cm
siprfaqja e bazs
vllimi
N fund t ksaj etape plotsohet kolona III, ku nxnsi plotson shtjet:

1. Si njsohet vllimi i kubit dhe kuboidit?
Vlersimi: vlersohen nxnsit e planikuar.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1, 2 te Fletorja e puns, faqe 51.
Msimi 3.18-3.19
Tema: USHTRIME DHE PROBLEMA (2 OR)

T zgjerojn njohurit nprmjet situatave t ndryshme problemore.
I. T njoh konceptet baz n problemat q do t shqyrtohen.
II. T prdor formulat e ndryshme n problemat e mposhtme.
III. T argumentoj situatat e ndryshme n problemat e mposhtme.

Konceptet: trekndsh barabrinjs, katror, drejtkndsh, kub, kuboidi, siprfaqe.
Struktura e msimit
E
R+R
Stuhi mendimesh
Shpjegim/ pun n dyshe/ diskutim
Evokimi: Stuhi mendimesh

- Sa sht perimetri i:
a) trekndshit barabrinjs a = 3cm
b) katrorit a = 5 cm
c) drejtkndshit a = 2 cm b = 4 cm ?
- Sa sht siprfaqja:
a) e katrorit ku a = 2 cm
b) e drejtkndshit, kur a = 3 cm b = 5 m?
- Sa sht vllimi i:
a) kubit, kur a = 3 cm
b) kuboidit, kur a = 2 cm b = 3 m c = 4 cm
Realizimi i kuptimit + Reektimi: Shpjegim/ pun n dyshe/ diskutim n klas.

13
MAT E M AT IK A 5
Msuesi/ja prqendrohet n zgjidhjen e nj probleme, duke i dhn nxnsit rrugn e

zgjidhjes s problemit:
1. Lexo problemin dhe analizo at.
2. Vizato gurat q kan t bjn me objektet e dhna n problem.
3. Pasqyro t dhnat n gur.
4. Prcakto t dhnat dhe t panjohurat.
5. Fillo t gjesh t panjohurat duke ditur formulat.
P.sh., problema 8, faqe 90.
100cm
150cm
tavolina I
Drejtkndshi:
T dhnat:
Drejtkndsh a = 150 cm b = 100 cm
T panjohurat:
Pdrejt=?
tavolina II
Katrori:
T dhnat:
Katror Pkatror = Pdrejt
T panjohurat:
a=?
- A mund t gjejm perimetrin e drejtkndshit me t dhnat e tij?

P = 2a + 2b= 2 x 150 cm + 2 x 100 cm
= 300 cm + 200 cm
= 500 cm
- Si sht Pkatr me Pdrejt?
Pdrejt = Pkatr = 500 cm
- Si gjendet Pkatr? (P = 4a)
- Si gjejm brinjn nga kjo formul?
a = P/4
Meqense Pkatr = 500, ather a = 500 cm/4 = 125 cm
Pra, brinja e tavolins katrore sht 125 cm.
Punohen dyshe problemat:
Ora I ushtrimet 1, 2, 3, 4, 5
Ora II ushtrimet 6, 7, 8, 9, 10.
Gjat ktyre orve punohet me nxnsit e prparuar dhe
ushtrime shtes nga libri Matematika 5.
Detyr shtpie: Ora I ushtrimet 1 dhe 2 Fletorja e puns, faqe 51.

Ora II ushtrimet 3 dhe 4, ushtrimet te Fletorja e puns, faqe 52.
13
Kreu IV
MAT E M AT I K A 5
Gjeometria
Objektivat pr kapitullin:
a)
Emrtimi i drejtzave nga pozicioni i tyre.
b)
Ndrtimi i drejtzs paralele me nj t dhn.
c)
Ndrtimi i drejtzs pingule me nj t dhn.
d)
Prcaktimi i llojit t kndit sipas mass.
e)
Emrtimi i shumkndshit.
f)
Prcaktimi i elementeve t shumkndshit.
g)
Emrtimi i katrkndshit.
h)
Vetit e drejtkndshit (brinjt, kndet).
i)
Vetit e katrorit (brinjt kndet).
j)
Vetit e rombit (brinjt).
k)
Prcaktimi i llojit t trekndshit sipas brinjve.
l)
Prcaktimi i llojit t trekndshit sipas kndeve.
m)
Rrezja e rrethit dhe diametri i tij.
n)
Korda e rrethit.
o)
Shumkndshat e rregullt.
p)
Vizatimi i nj gure gjeometrike.
Gjeometria n plan
Msimi 4.1
Tema: DREJTZAT DHE KNDET

T emrtoj drejtzat nga pozicioni i tyre dhe kndet q formohen nga ndrprerja e dy
drejtzave.
I. T emrtoj pozicionin e drejtzave dhe llojet e kndeve.
II. T ndrtoj drejtzn paralele dhe pingule me drejtzn e dhn.
III. T argumentoj pse drejtzat jan paralele dhe pingule.
Mjetet: vizore, raportor, vizore trekndsh knddrejt.

Konceptet: drejtz paralele, pingule dhe prerse.
13
Struktura e msimit
E
R
R
MAT E M AT IK A 5
Paratest
Di/ Dua t di/ Msova
Evokimi: Paratest 15.

Paratesti:
a)
Rretho drejtzat paralele dhe pingule.
a
b)
Rretho kndin e shtrir dhe plotso masn e tij.
masa.................grad
c)
masa.................grad
masa.................grad
Emrto elementet e gurs.

b
d)
Rretho trapezin dhe paralelogramin.
e)
Rretho trekndshin barabrinjs dhe dybrinjnjshm.

2
5
f)
Rretho trekndshin knddrejt dhe at kndgjer.
a
g)
Plotso.
diametri = 10cm
2cm
diametri = ................. cm
R = .................cm
13
MAT E M AT I K A 5
Pas kontrollit t paratestit msuesi/ja ndrton nj tabel (ky test nuk vlersohet me not).
Objektet
Nxnsi
1
Shuma

A
x
d
A
x
B
x
Emrto
A e di kur dy drejtza jan paralele, prerse, pingule?
Emrto dhe plotso masn e tyre.

sht kndi? Cilt jan elementet e tij?
Jepet drejtza (d).
0
0
0
0
Ndrto drejtzn paralele me t dhe pingule me t.
Pas ktij bashkbisedimi plotsohet kolona I dhe II. N kolonn II plotsohen t gjitha
objektet q nuk njihen nga nxnsit. Pak a shum prcaktohen prkuzimet e t gjitha
koncepteve t msiprme dhe ndrtimin e drejtzave paralele dhe pingule.
Reektimi: Mendo/ puno n dyshe/ diskuto n klas.

Punohen ushtrimet 1 dhe 2 n libr, faqe 92; ushtrimi 3 n Fletoren e puns, faqe 52.
Detyr shtpie: Nga libri ushtrimi 3, faqe 92; nga Fletorja e puns ushtrimet 1 dhe
2, faqe 52.
Msimi 4.2
Tema: SHUMKNDSHAT DHE KATRKNDSHAT

T dalloj dhe t emrtoj gurat e thjeshta.
I. T prmend emrat e disa shumkndshave dhe elementet e tyre.

II. T bj dallimin midis trapezeve dhe paralelogrameve.
13
MAT E M AT IK A 5
III. T prcaktoj dallimin dhe t prbashktn midis katrkndshave.
Mjetet: gura t thjeshta gjeometrike t ndrtuara me karton.

Konceptet: shumkndsh, katrkndsh, trapez.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Diagrami i Venit
Tabela e koncepteve

- Si quhen vizatimet nga ana gjeometrike?
- far kan t ndryshe ato?
- Prcakto elementet e gurave.
Si quhen gurat?
Nga se dallohen ato?
Emrto seciln prej tyre.
sht trapezi?
jan paralelogramet?
Cilt futen te paralelogramet?

Pjesa e shumkndshit sqaron vet konceptin se sht nj shumkndsh. Cilat nga
gurat jan shumkndsha? Pse?
Katrkndshat. Jepen gurat.

A
Plotso diagramin e Venit.

Vendos shkronjat n bashksin e duhur.
13
MAT E M AT I K A 5
paralelogram
trapez
katrkndsh

trapez
paralelogram
drejtkndsh
romb
Dy brinj paralele
Brinjt dy e nga dy //
Brinjt dy e nga dy
t barabarta
Brinjt e barabarta
Kndet e drejta
Punohet ushtrimi 1 faqe 94.

Vlersimi: Vlersohen nxns t planikuar.
Detyr shtpie: Ushtrimet te Fletorja e puns, faqe 53-54.

Msimi 4.3
Tema: DREJTKNDSHI, KATRORI, ROMBI

T njoh vetit e paralelogrameve (drejtkndshit, katrorit, rombit).
I. T njoh vetit e brinjve dhe t kndeve te drejtkndshi, katrori, rombi.
II. T bj dallimin midis drejtkndshit, katrorit, rombit sipas vetive t tyre.
III. T dalloj vetit e brinjve dhe kndeve midis trapezit dhe paralelogramit.
Mjetet: drejtkndsh, katror, romb prej kartoni.

Konceptet: drejtkndsh, katror, romb.
14
katror
Struktura e msimit
E
R
R
MAT E M AT IK A 5
Stuhi mendimesh
Tabela e koncepteve
Diagrami i Venit

-
A sht e vrtet se paralelogrami sht nnbashksia e trapezve?

jan paralelogramet?
A sht drejtkndshi, katrori, rombi paralelogram? Pse?
Si i ka kndet drejtkndshi dhe katrori?
Si i ka brinjt rombi dhe katrori?

Duke lexuar librin n faqen 95 nga nxnsit duhet t plotsohet tabela.
gura
brinjt
kndet
drejtkndshi
katrori
rombi
Reektimi: Diagrami e Venit.

Plotso diagramin e Venit sipas bashkpunimit t etaps II t msimit.
Punohen ushtrimet 1 dhe 2, faqe 95.
Vlersimi: Vlersohen nxnsit e
planikuar.
Detyr shtpie: Fletorja e puns,
Msimi 4.4
Tema: TREKNDSHI DHE RRETHI

T gjej elementet e trekndshit.
I. T ndrtoj elementet e rrethit, si: kordn, rrezen, diametrin.
T dalloj trekndshin nga rrethi.
II. T zgjeroj njohurit mbi trekndshin dhe rrethin.
T shpreh m fjal vetit e trekndshit barabrinjs, kndngusht, kundrejt, kndgjer.
T dalloj trekndshin nga rrethi ndrmjet vetive t veanta q ata kan.
III. T zbuloj karakteristika t tjera pr trekndshin dhe rrethin.
Konceptet: trekndsh, knd, brinj, rreth, rreze, diametr, kord.
Mjetet: trekndsh dhe rreth prej kartoni.
14
MAT E M AT I K A 5
Struktura e msimit
E
Stuhi mendimesh
R
INSERT
R
Diagrami i Venit
Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis te Fletorja e puns, faqe 55.
Nxnsi studion n heshtje pr 3-4 minuta faqen 46 dhe iu krkohet t plotsojn
vendet bosh dhe tiu prgjigjen pyetjeve:
1. Trekndshi kndgjer nuk ka knd tjetr t gjer, sepse shuma e dy prej ktyre
kndeve do t kalonte shumn 180 dhe nuk do t ishte nj vij e thyer, e mbyllur.
Sqarime t tilla krkohen pr t gjitha pikat.
Pas leximit aktivizohen disa nxns, t paktn dy, pr t dhn mendimet e tyre pr faqen 96.
Prforcohen njohurit ndrmjet prsritjes.
Nxnsit lexojn faqen 97 dhe mbajn shnimet prkatse pr fjali t caktuara, duke
punuar n grupe dyshe. Pas puns, msuesi/ja mbledh mendimet e nxnsve dhe plotson
n drrasn e zez tabeln prmbledhse t INSERT-it.
V
U kontrollua
+
Informacion i ri
-
Informacion i
ndryshm nga ai q di
Prkuzimi i rrethit
Rreze, diametr
Kord
?
Informacion i paqart
ose doni t dini dika
m shum rreth tij
Diametr
Msuesi/ja shpjegon informacionin q nxnsit nuk e din ose e kan t paqart.

Zhvillohen n pun t pavarur ushtrimet 1, 2, 3.
Krkohet t interpretohen me fjal zbulimet e bra. Disa mund t prdorin edhe simbolet
matematikore.
Nj nxns zbulon gjatsin e rrezes s rrethit, ndrsa nj tjetr diametrin e tij. T tjetr
pyeten pr gjatsin e kords t ndrtuar nga ata. (pr ushtrimin 1)
Pr ushtrimin 2 msuesi/ja pyet 2-3 nxns n lidhje me numrin e trekndshave t
ndrtuar n gur.
Gjithsej do t jen 15 trekndsha.
Kta numrohen nga do kulm i pesbrinjshit.
Ushtrimi 3\a
R= 26 : 2 = 13 cm
3\b
po, diametri sht korda m e madhe e rrethit sepse bashkon
dy pika t rrethit
3\c
26 cm
3\d
jo sepse nuk bashkon dy pika t rrethit.
Pas puns me ushtrimet secila skuadr plotson si m posht diagramin e Venit:
Trekndshi ka tri knde, tre brinj.
Trekndshat jan disa llojesh.
Trekndshi
14
Figura
gjeometrike
Rrethi ka si elemente: rrezen,

diametrin, kordn.
Rrethi
MAT E M AT IK A 5
Msuesi/ja dgjon mendimet e nxnsve jep informacionin e ri dhe korrigjon gabimet e bra.
Detyr shtpie: Ushtrimet te Fletorja e puns, faqe 55. Jepen sqarimet prkatse nga
msuesi/ja.
Msimi 4.5
Tema: SHUMKNDSHAT E RREGULLT

T evidentoj shumkndshat e rregullt dhe vetit e tyre.
I. T njoh shumkndshat e rregullt m t prdorshm.
II. T prcaktoj vetit e shumkndshave t rregullt.
III. T prcaktoj numrin e drejtzave t simetris n shumkndshat e rregullt.
Mjetet: shumkndshat e rregullt prej kartoni, vizore.
Konceptet: shumkndsh, veti, simetri, drejtz.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Kllaster
120
5
600
600
600
5
2
- far vren te gurat e msiprme?
- Si i ka kndet do gur?
2
0
Realizimi i kuptimit: Puno n dyshe/ diskuto n klas.

Pas evokimit prcaktohet se kur shumkndshi sht i rregullt. M pas nxnsit lihen t
punojn n dyshe faqen 98 ku:
1. Do ngjyros shumkndshat e rregullt
2. Do plotsoj fjalit sipas vetive t shumkndshave t rregullt
3. Do plotsoj fjalit e shumkndshave t rregullt pasi t ndrtoj drejtzat e simetris.
4. Si sht numri i brinjve me drejtzat e simetris n do shumkndsh t rregullt?
Reektimi i kuptimit: Kllaster.

Plotsohet kllasteri s bashku me nxnsit.
14
MAT E M AT I K A 5
brinjt
:
kndet
shumkndshat e
rregullt
numri i
kuklmeve

Msimi 4.6
Tema: T VIZATOJM FIGURAT GJEOMETRIKE

T vizatoj gurat e thjeshta gjeometrike kur jan dhn elementet e tyre.
I. T ndrtoj gurat, si: katrori, drejtkndshi, rrethi me mjetet e gjeometris, ku jan
dhn brinjt e atyre dhe rrezja e rrethit.
II. T ndrtoj gurat, si: trapezi dybrinjnjshm, rombin kur jan dhn brinjt e tyre.
III. T argumentoj ndrtimet e kryera me ann e mjeteve t gjeometris.
Mjetet: vizore, kompast, raportor.

Konceptet: gur gjeometrike, raportor, kompast.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Puno n dyshe/ diskuto n klas

Vizato n drras.
katrori
trapezi dybrinjshm
trapezi knddrejt
R
14
rrethi
rombi
paralelogrami
trekndshi knddrejt
drejtkndshi
trekndshi kndngusht
MAT E M AT IK A 5
- Krko nga nxnsit pr do gur se far din pr kto gura mbi brinjt dhe kndet.
- Krko sa sht shuma e kndeve t trekndshit dhe katrkndshit.
Realizimi i kuptimit: Mendo/ puno n dyshe/ diskuto n klas.

Msuesi/ja i jep zgjidhje nj problemi ndrtimi duke br analiz dhe ndrtimin s bashku
me nxnsit.
P.sh., problema 2.
T vizatohet trapezi dybrinjnjshm kur jan dhn bazat dhe brinja ansore.
N llim msuesi/ja vizaton me dor t lir nj trapez dybrinjnjshm duke i vendosur
prmasat n gur.
Krkon nga nxnsit se:
2
1
- Sa sht shuma e t katrt kndeve t trapezit?(360)

- Si sht masa e kndeve me nj vij? Pse? Prcakto llojin
e kndit.
- Si sht masa e dy kndeve me dy vija? Pse? Prcakto
llojin e kndit.
- Nga llohet me ndrtimin e gurs?
Fillon ndrtimi i gurave me nxnsit s bashku:

- Ndrto nj drejtz.
- Cakto n t segmentin AB=4cm
D
C
- Ndrto me raportor kndin e ngusht. P.sh: 30
- N gjysmdrejtzn AC caktoj segmentin AC=1cm.
1cm
- Nga pika C hiq paralelen me AB. N t cakto segmentin
0
CD=2cm.
30
- Bashko D me B, katrkndshi i ndrtuar sht trapezi i
B
A
krkuar.
Reektimi: Puno n dyshe/ diskuto n klas.

Jepet pun dyshe n banka faqe 99-100.
Vlersimi: vlersohen nxnsit q do t ngrihen n drras pr ndrtimin e gurave.

Msimi 4.7-4.8

T prcaktoj dhe t prshkruaj gurat nga vetit e tyre specike.
I. T emrtoj gurat gjeometrike duke i par.
II. T prcaktoj vetit e brinjve, kndeve, gurave t thjeshta gjeometrike.
III. T analizoj vetit e brinjve, kndeve t gurave t thjeshta gjeometrike.

Konceptet: trekndsh, paralelogram, rreth, trapez.
5
14
MAT E M AT I K A 5
Struktura e msimit
E
R+R
Stuhi mendimesh
Loj/ Tabela e koncepteve/ Diagrami i Venit

Krkohet nga nxnsit t kujtojn se far din mbi gurat e thjeshta gjeometrike q nga
trekndshi dhe deri te rrethi.
Plotso:
katrkndshat
rrethi
trekndshat
trapezat
sipas
brinjve
paralelogramt
sipas
kndeve
Realizimi i kuptimit + Reektimi: Loj/ Tabela e koncepteve/ Diagrami i Venit.

Ushtrimi 1 bhet me konkurs se cili sht m i shpejti.
Ushtrimet 2, 3, 4 nxnsit i punojn n dyshe dhe, pastaj i diskutojn n klas.
Pas gjith puns q kryhet nga nxnsit me librin n faqet 101-102, msuesi/ja vlerson
disa nxns sipas shkalls s aktivizimit n orn e msimit.
Shnim: kujdes ushtrimet 3 dhe 5, aktivizo nxns t nivelit t lart.
14
MAT E M AT IK A 5
Gjeometria n hapsir
Msimi 4.9
Tema : TRUPAT GJEOMETRIK

T dalloj dhe t emrtoj trupat gjeometrik.
I. T emrtoj trupa t ndryshm gjeometrik.
II. T dalloj shumfaqshat nga trupat e rrumbullakt.
III. T argumentoj dallimin midis shumfaqshave dhe trupave t rrumbullakt.
Mjetet: trupa t ndryshm gjeometrik, gura gjeometrike.

Konceptet: trupa gjeometrik, shumfaqsh, shumkndsh.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Di/ Dua t di/ Msova

Vendos n tavolin disa trupa gjeometrik dhe gura gjeometrike. Krko nga nxnsit:
- T ndajn trupat nga gurat.
- T emrtojn secilin prej tyre.
- T ndaj trupat shumfaqsha dhe trupat e rrumbullakt.
- Plotso skemn duke treguar trupat.
trupat gjeometrik
shumfaqshit
trupat e rrumbullakt
- Nga dallohen shumfaqshat nga trupat

e rrumbullakt?
- lloj shumkndshi jan faqet e
shumfaqshit?
- Si prtohen trupat e rrumbullakt?
- Cilat jan prmasat e nj trupi
gjeometrik?

Me an t pyetjeve t drejtuara n etapn I msimore, plotsohet kolona e I.
Me an t pyetjeve t dyta plotsohet kolona II.
- A e dallon prizmin nga piramida?
- A e di sa faqe t kundrta ka prizmi?
- A e di nga se prbhet baza dhe faqja ansore e piramids?
- A e di si prftohet cilindri, koni, sfera?
- A e di se si emrtohen prizmat dhe piramidat?
Kto pyetje diskutohen s bashku me nxnsit, duke i konkretizuar me an t trupave.
Ndahet pikrisht n prtimin e cilindrit, konit dhe sfers.
Cilat figura rrotullohen rreth brinjs (a)? Emrto prizmat dhe piramidat.
14
MAT E M AT I K A 5
Reektimi: Puno n dyshe/ diskuto

n klas.
Punohen n dyshe ushtrimet 1 dhe 2,
faqe 103 n libr.
Vlersimi: vlerso nxns
t planikuar duke motivuar vlersimin.
(a)
(a)
(a)
Detyr shtpie: Fletorja e puns, faqe 59.

Msimi 4.10
Tema: KUBI, KUBOIDI

T prshkruaj kubin, kuboidin si trupa t thjesht gjeometrik.
I. T prcaktoj elementet e kubit dhe kuboidit.
II. T dalloj faqet ansore dhe bazat e kuboidit dhe kubit.
III. T ndrtoj hapjen e kubit dhe kuboidit sipas prmasave t dhna.
Mjetet: kub, kuboidi (t hapur prej kartoni dhe trup).

Konceptet: kubi, kuboidi.
- sht kubi? Po kuboidi?
- Nga dallohet kubi nga kuboidi?
- Sa faqe, kulme, brinj kan secili?
- Cilat jan natyrat e faqeve t kubit dhe kuboidit?
- Si gjendet siprfaqja e katrorit dhe drejtkndshit?

Duke pasqyruar hapjen e kubit dhe kuboidi:
- Cilat jan bazat e kubit dhe kuboidit?
- Cilat jan llojet e shumkndshave te dy trupat?
- Cilat jan siprfaqet ansore t dy trupave?
- Si mund t quhen ndryshe gjatsia e drejtkndshit
q prfaqson siprfaqen ansore?
- A mund t gjejm syprinn e bazave, faqes ansore dhe t prgjithshme t dy trupave?
P.sh.:
- Sa sht syprina e nj faqeje? S= 2x2 = 4cm2
- Sa sht syprina e bazave? Sb = 2x4 = 8cm2
- Sa sht syprina ansore? Sa = 4x4 = 16cm2
- Sa sht syprina e prgjithshme? S= 6x4 = 24cm2
14
MAT E M AT IK A 5
Reektimi: Rishiko n dyshe.

Gjej syprinn ansore t bazave t prgjithshme t kuboidit me prmasa 5 cm, 6 cm, 7 cm.
Detyr shtpie: Fletore pune, faqe 59.
Msimi 4.11
Tema: PRIZMI DHE PIRAMIDA

T prshkruaj prizmin dhe piramidn.
I. T prcaktoj numrin e faqeve, brinjve, kulmeve t prizmit dhe piramids duke i vzhguar
ato.
II. T njehsoj numrin e faqeve, kulmeve, brinjve t prizmit, piramids nprmjet
formulave.
III. T ndrtoj hapjen e prizmave dhe piramidave dhe t gjej numrin e kulmeve, brinjve,
faqeve.
Mjetet: prizma t ndryshm, piramida t ndryshme.

Konceptet: prizm, piramid, baz, brinj.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Tabela e koncepteve
Puno n dyshe/diskuto n klas

Duke vzhguar disa prizma dhe piramida pyeten nxnsit:
- Cilt jan prizmat? Po piramidat? Emrtoji ato.
- far kan t prbashkt? Po dallimet?
- Sa sht numri i faqeve, kulmeve, brinjve pr secilin trup?
Paraqiten hapjet e prizmave dhe piramidave dhe krkohet:
- Cilat jan faqet ansore te trupat e msiprm? Po bazat?

Paraqitet tabela:
lloji i trupit
nr. i brinjve
prizm trekndor
prizm katrkndor
prizm peskndor
piramid trekndor
piramidv katrkndor
piramid peskndor
nr. i faqeve
nr. i kulmeve
14
MAT E M AT I K A 5
- far shikohet te tre rreshtat e par pr prizmat?

- Si mund t gjendet m shpejt numri i faqeve, brinjve, kulmeve?
- Po e njjta gj krkohet pr piramidn.
numri i faqeve
numri i bazave
numri i brinjve t bazs
p.sh.: Prizmi katrkndsh

numri i bazave
numri i brinjve t bazs
nr. i kulmeve
8
nr. i brinjve
12
=
=
3
3
numri i faqeve
6 ( A sht e vrtet?)
nr. i kndeve t bazs
nr. i brinjve t bazs
(A sht e vrtet?)
(A sht e vrtet?)
Po t njjtn gj jepet shembull edhe pr nj lloj piramide.
Reektimi: Pun n dyshe diskuto n klas.

Jepet t punohet ushtrimi 1, faqe 105.
Vlersimi: Vlersohen dy nxns t planikuar.

Msimi 4.12
Tema: CILINDRI, SFERA, KONI

T prshkruaj cilindrin, sfern, konin.
I. T dalloj cilindrin, konin dhe sfern.
II. T prshkruaj se nga far gurash gjeometrike prbhen siprfaqet e trupave t
msiprm.
III. T argumentoj se si prftohen trupat e msiprm.
Mjetet: trupa n form cilindri, koni dhe sfere, cilindr dhe kon me karton t hapur.
Konceptet: cilindr, kon, sfer, trupa t rrumbullakt.
15
MAT E M AT IK A 5
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Marrdhnie pyetje-prgjigje
Prvijimi i t menduarit

N tavolin vendosen trupa t ndryshme gjeometrike:
Krkohen nga tre nxns t veojn cilindrin, konin dhe sfern.
- far trupash i quajm ato? Pse?
- Sa baza ka cilindri? Po koni?
- far gure kan bazat e cilindrit dhe konit?

Duke vzhguar trupat e msiprm, krkohet nga nxnsit:
- far natyre ka faqja ansore e cilindrit dhe konit? Po sfera?
- far natyre kan bazat e cilindrit dhe konit?
Nga diskutimet e nxnsve duhet t dal se ato kuzohen nga faqet e lakuara dhe faqe
plane.
Duke paraqitur hapjen e cilindrit dhe konit krkohet:
- Sa faqe kan?
- far faqesh kan ato?
- A mund t prshkruani mnyrn dhe cilat gura gjeometrike prdoren pr t
prftuar cilindrin, konin, sfern?
Reektimi: Prvijimi i t menduarit.

Plotso duke menduar:
- far dini pr trupat gjeometrik?
shumfaqshat
prizmat
trupat
piramidat
trupat e rrumbullakt
cilindri
koni
sfera
Pun: ushtrimet 1 dhe 2, faqe 106

Vlersimi: vlersohen disa nxns.
Msimi 4.13
Tema : MODELIMI I TRUPAVE

T modeloj trupa gjeometrik me karton dhe plastelin.
I. T modeloj me plastelin trupa t thjesht.
II. T modeloj trupa me karton duke ndrtuar m par hapjen e tyre.
15
MAT E M AT I K A 5
Mjetet: vizore, laps, karton, grshr, plastelin.

Konceptet: faqe ansore, hapja e trupave.
Struktura e msimit
E
R+R
Pun e drejtuar nga msuesi/ja

Turi i galeris
Evokimi: Pun e drejtuar nga msuesi/ja.
Klasa ndahet n grupe me nga pes nxns dhe vihen n konkurrim, secili grup do ti
modeloj m mir dhe sakt trupat gjeometrik me dy llojet e lnds.
Nxnsit vshtrojn trupat e vendosur n ekspozit dhe japin mimet.
Msuesi/ja duke i marr mendimet e nxnsve vlerson me nota nxnsit q tojn mimin
I dhe II dhe vlerson punn e mimit III.
Realizimi i kuptimit + Reektimi: Turi i galeris.

N fund bhet ekspozita me tem Trupi gjeometrik m i sakt. Nxnsit vlersojn njritjetrin. Zgjidhet punimi m i mir.
Detyr shtpie: Modelimi i trupave me karton n mnyr vetjake, Fletore pune, faqe 61.
Msimi 4.14

T prcaktoj dhe t prshkruaj vetit e trupave.
I. T njoh trupat gjeometrik dhe elementet e tyre.
II. T prcaktoj vetit specike t do trupi gjeometrik.
III. T analizoj dallimin dhe t prbashktat e trupave gjeometrik.
Mjetet: trupa t ndryshm gjeometrik.

Konceptet: trupa gjeometrik, trupa t rrumbullakt, shumfaqsha.
Struktura e msimit
E
R+R
Stuhi mendimesh
Pun ndyshe/ diskuto n klas

-
Cilat jan dy grupet e trupave gjeometrik?

Cilat trupa hyjn te shumfaqshit? Po te trupat e rrumbullakt?
Si gjendet numri i faqeve, i brinjve, i kulmeve te prizmat dhe piramidat?
Cilat jan natyrat e faqeve t trupave t rrumbullakt.
Realizimi i kuptimit + Reektimi: Pun n dyshe/ diskutim n klas.

Nxnsit lihen n pun dyshe n banka dhe pasi punohen ushtrimet 1 dhe 2 te libri faqe
15
MAT E M AT IK A 5
107, diskutohen n klas punt e tyre duke ngritur njrin prej dysheve.
Detyr shtpie: Fletore pune, faqe 61-62.
SHNDRRIMET GJEOMETRIKE
Msimi 4. 15
Tema: BOSHTI NUMERIK DHE PLANI KOORDINATIV

T ndrtoj pikat n bosht dhe n planin koordinativ sipas pikave t dhna.
I. T prcaktoj koordinatat e pikave n bosht dhe plan.
II. T ndrtoj pikat n planin koordinativ kur jan dhn koordinatat e tyre.
III. T ndrtoj nj gur n planin koordinativ kur sht dhn modeli i saj.
Mjetet: vizore, laps.

Konceptet: koordinat, bosht numerik, plan koordinativ.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Di/ Dua t di/ Msova

Vizatohet nj bosht:
13
x
Prcakto koordinatat e pikave A, O, B:

Ndrto pikat C (5) D (-2):
Vizatohen dy boshte pingule:
- Si quhet boshti horizontal?
- Si quhet boshti vertikal?
Prcakto koordinata e pikave A, B, C:

Di
1.
2.
Dua t di
Cx
A
x
x
A
Msova
Lexo faqen e librit 108 dhe prcakto. A di:

T gjesh koordinatn e piks n bosht?
T ndrtosh pikn n bosht me koordinatn e dhn?
15
MAT E M AT I K A 5
3.
T gjesh koordinatat e piks n planin koordinativ?
4.
T ndrtosh pika n planin koordinativ kur jan dhn koordinatat (x, y)?
5.
A mund t vizatosh nj gur t thjesht, i vizatuar n rrjet koordinativ.
Kto renditi n kolonn I dhe II, sipas prgjigjeve t nxnsve pr t plotsuar kolonn III.
Msuesi/ja bashk me nxnsit sipas shembujve punojn me konceptet q nuk njihen nga
nxnsit.
Reektimi: Puno n dyshe diskuto n klas

Punohen ushtrimet 1, 2, 3 n faqen 108 dhe diskutohet nga nxnsit. Kontrollohet puna
n libr, ushtrimet 2 dhe 3.
Vlersimi: Vlersohen disa nxns.

Msimi 4.16
Tema:
SIMETRIA. DREJTZA E SIMETRIS S BRENDSHME DHE T JASHTME

T prcaktoj drejtzat simetrike n do gur.
I. T dalloj drejtzat simetrike t jashtme nga ato t brendshmet.
II. T dalloj llojet e drejtzave simetrike sipas pozicionit t tyre.
III. T ndrtoj drejtzat e simetris n nj gur t dhn.
Mjetet: tabel me gura ku jan pasqyruar drejtzat e simetris.

Konceptet: simetri, drejtz, bosht simetrie.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Harta e koncepteve

- sht simetria?
- sht drejtza e simetris?
- Cilat gura t mposhtme kan drejtz simetrie? Sa t tilla?
Realizimi i kuptimit: Puno n dyshe/ diskuto n klas.

15
Vizato gurn e librit.

Palose gurn sipas drejtzave ndrprerse.
far vini re pr pjest e gurs?
Sa drejtza simetrie ke prdorur?
MAT E M AT IK A 5
- Cilat do jen drejtzat e jashtme? Po t brendshme?

Pas diskutimit n dyshe, msuesi/ja ngre njrin prej dysheve pr t nxjerr konkluzionin se
kur drejtza e simetris sht e brendshme.
Shih gurn e faqes 109.
- A jan gurat simetrike n lidhje me drejtzn e kuqe?
- Si sht drejtza e simetris, e jashtme apo e brendshme?
- N far pozicioni jan drejtzat e simetris n do gur?
- Vepro edhe pr nj gur t vizatuar nga vet nxnsi.
Reektimi: Harta e koncepteve.

SHNDRRIM GJEOMETRIK
E brndshme
far sht?
Simetria n lidhje me nj drejtz
Si sht drejtza e simetris?
e jashtme
Kutit e harts mbushen me prgjigje nga
nxnsit.
Punohet ushtrimi 1, faqe 109.
N cfar pozicioni sht?

vertikal
horizontal
e pjerrt

Msimi 4.17
Tema: VIZATIMI I FIGURAVE SIMETRIKE

T gjej simetrin e nj gure.
I. T ndrtoj drejtzn e simetris n nj gur.
II. T ndrtoj pjesn tjetr t gurs, kur jan dhn drejtza e simetris dhe gjysma e
gurs.
III. T ndrtoj nj gur simetrike n lidhje me nj drejtz dhe gurn e dhn.
Mjetet: vizore, lapsa me ngjyra.

Konceptet: gur simetrike, drejtz, gur.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Plotsimi i vendeve bosh

5
15
MAT E M AT I K A 5
- sht drejtza e simetris n nj gur?

- A ndryshon simetriku i nj gure t dhn me vet at?
- Si duhet t jen dy gura simetrike n lidhje me nj drejtz?

Lihen nxnsit t punojn duke bashkpunuar n dyshe dhe pastaj krkohet tu prgjigjen
ktyre pyetjeve:
- Sa drejtza simetrie ka secila gur tek ushtrimi 1?
- far i bn drejtza simetrike gurs?
- Si jan largsit e kulmeve t gurave t ndrtuara tek ushtrimi 2 nga drejtza e
kuqe?
- N cilin rast kemi t bjm me simetri tek ushtrimi 4 dhe pse?
Reektimi: Plotsimi i vendeve bosh.

1)
Simetria sht.............................................................
2)
Drejtza e simetris sht ...................dhe...........................
3)
Drejtza e simetris e ...................gurn n ............pjes........t.............
4)
Dy gura simetrike n lidhje me .....................jan.............njri-tjetrit dhe n
largsi....................me drejtzn.
Vlersimi: Vlersohen nxns t planikuar.
Msimi 4.18
Tema: ZHVENDOSJA PARALELE (ORA I)

T zhvendos paralelisht n rrjetin koordinativ nj gur t thjesht.
I. T zhvendos gurn paralelisht sipas nj drejtimi horizontal.
II. T ndrtoj zhvendosjen paralele t nj gure sipas nj drejtimi me dy koordinata.
III. T ndrtoj gurn dhe t zhvendos paralelisht n t gjitha drejtimet.
Mjetet: vizore, laps.

Konceptet: paralele, pozicion, rrjet koordinativ.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh

- sht zhvendosja paralele?
- Prcakto koordinatat e A,B,C.
- Prcakto koordinatat e A1, B1, C1.
15
- Prcakto largesat AA1, BB1, CC1

- Si jan kto largesa?
- A mund t themi se trekndshi ABC
sht zhvendosur paralelisht sipas
drejtimit t segmentit OO1? Pse?
- A ndryshon madhsia e gurs?
MAT E M AT IK A 5
Jepen drejtimet:
(1)
(4)
(2)
(5)
(3)
o
(6)
o1
C1
.B A.
B1
Prkthe me drejtime dhe largsi pozicionet e

mposhtme:
Pozicioni (1) = ?; Pozicioni (2) =......; Pozicioni
(3) = ............ ; Pozicioni (4) =........
Realizimi i kuptimit: Mendo/ puno dyshe/ diskuto n klas.

Duke dhn simbolet e drejtimeve (majtas); (lart); (djathtas); (posht)
Prkthe nj nga pozicionet e msiprme. Nxnsit lihen t punojn ushtrimin 1, faqe 111,
pasi t plotsohet libri krkohet t hyjn n diskutim n klas duke u prgjigjur njri nga
dyshet.
Reektimi: Marrdhnie pyetje prgjigje.

Q nj gur t zhvendoset paralelisht:
- Cilat jan elementet q duhen dhn?
- Si veprohet pr t zhvendosur nj gur paralelisht sipas nj drejtimi?
- A mund t themi se zhvendosja sht simetri?

Msimi 4.19
Tema: ZHVENDOSJA PARALELE (ORA II)
Punohen ushtrimet e faqes 112.

N kt or t dyt msimore do t zhvillohet vetm faza e par e stukturs msimore,
pasi fazat e tjera jan realizuar n orn e par.

- Cilat jan pozicionet e drejtimit pr do zhvendosje n ushtrimin 2, faqe 112.
- Lexo drejtimet e zhvendosjes s rrethit n ushtrimin 3, faqe 112.
- Si veprohet pr zhvendosjen e nj gure paralelisht?
M pas, pas prgjigjeve t pyetjeve t msiprme lihen nxnsit t punojn me ushtrimet
2 dhe 3, faqe 112.
15
MAT E M AT I K A 5
Detyr shtpie: Vizatoni gura t thjeshta gjeometrike dhe i zhvendosni ato paralelisht
me kto drejtime:
a. (2), b. (3 2), c. (2 3)
Msimi 4.20
Tema: ZMADHIMI DHE ZVOGLIMI I FIGURAVE

T zmadhoj dhe t zvogloj gurat n rrjetin koordinativ.
I. T zmadhoj e t zvogloj gurat kur sht dhn koecienti i zmadhimit ose
zvoglimit.
II. T argumentoj raportin 1:2 ose 2:1 n procesin e zmadhimit dhe t zvoglimit.
III. T gjej largesn e vrtet kur sht dhn raporti i zvoglimit n hart.
Mjetet: vizore, harta t ndryshme, eta t ndara me katror me prmasa t ndryshme.

Konceptet: gur, zmadhim, zvoglim, koecient.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Imagjinata e drejtuar

- sht zmadhimi dhe zvoglimi n gjeometri?
- do t thot zmadhosh gurn dy her?
- ndodh me koordinatat e kulmeve t gurave gjeometrike n rrjetin koordinativ
kur zmadhohen ose zvoglohen?
Realizimi i kuptimit: Imagjinata e drejtuar.

Shiko gurn e librit faqe 113.
magjino se jeshilja sht (1) dhe e verdha sht (2).
- ka ndodhur me gurn, sht zmadhuar apo zvogluar?
- Po n qoft se i ndrrojm vendin gura e verdh (1) dhe jeshilja (2)?
Vshtro gurat dhe prgjigju:
- A ka ndryshuar forma e gurave?
- Po gjatsia e brinjve?
- Po masa e kndeve?
- A mund t m thot se far ndodh gjat zmadhimit (ose zvoglimit) t gurave?
Shiko gurn 2, faqe 113, prgjigju pyetjeve:
- ka ndodhur me adrn A n pozicionin B? Po n pozicionin C?
- Mat gjatsin e katrorit tek A,B,C.
- Sa her m e madhe sht gjatsia e brinjs s katrorit B nga A?
- Kjo pasqyrohet me simbolin (1:2). do t thot?
15
MAT E M AT IK A 5
Shpjegimi i msuesit/es: nj katror tek A i prket 2 katrorve te B, pra gura sht zmadhuar
dy her.
- Sa m e vogl sht gjatsia e katrorit C nga gjatsia e brinjs s katrorit A?
- Kjo pasqyrohet me simbolin (2:1). do t thot?
Shpjegimi i msuesit/es: dy katror te pozicioni A i prket nj katrori te pozicioni C, pra
gura sht zvogluar dy her.
- ndodh me gjatsin e brinjs s katrorit t zmadhuar me raport (1:2) kur brinja
e katrorit t dhn sht 3cm? (krkohet nga nxnsit cilsor)
Reektimi: Puno dyshe diskuto n klas.

Punohen ushtrimet 1, 2, 3.
Ndalohet tek ushtrimi 3 pr sqarim:
- kupton me shkall 1:350.000 njsi?
- far duhet tjetr pr t gjetur n realitet largsin midis Durrsit dhe Tirans?
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson nxnsit q veprojn n zmadhim dhe zvoglim t

gurave.
15
Kreu V
Msimi 5.1
MAT E M AT I K A 5
Algjebra dhe funksioni
Tema : SHKRONJA SI VENDMBAJTSE

T prdor kutizn dhe shkronjn si vendmbajtse numrash.
I. T njehsoj vlern e shprehjeve shkronjore me nj veprim, kur jan dhn vlerat e
shkronjs.
II. T paraqes lidhjen e vlerave t shkronjs me vlerat e shprehjes me mnyra t
ndryshme.
III. T analizoj vendosjen e shkronjs n vend t numrave n pozicione t ndryshme t
shprehjeve.
Mjetet: libri, Fetorja e puns.

Konceptet: shprehjet shkronjore, vler numerike.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Harta e konceptit
mI
m II
- Si mund ti shkruani kto fjali t mposhtme?
+ 5
a + 5
a)
numrave shtoi 5
b)
numrave zbriti 2
c)
dyshimi i numrit
- 2
x - 2
2 b
y : 6
d)
numrat pjestoi me 6
- A mund t gjesh vlern e shprehjes a+2, kur a{1,3,12}
- Si veprohet?
me tabel
a
a+2
16
: 6
me diagramin e Venit
3
12
a
1
2
3
me aparat
a+2
x
+2
x+2
MAT E M AT IK A 5
- Cilat jan mnyrat e paraqitjes s vlerave a me vlerat a+2?

- Plotso vlerat e a+2 n tri pozicione.
Pra, kur prdoren shkronjat si vendmbajtse t numrave?

Lihen nxnsit t punojn me faqet 115 t librit dhe pasi shikohen dhe diskutohen n dyshe
llohet diskutimi n klas:
- A mund t zvendsohet n ushtrimin 1 me shkronj?
- Cilat jan vlerat e + 6.
- Cila vler e e vrteton barazimit tek ushtrimi 2? Pse?
- Pse shnohet C3=18? (tek ushtrimi 4).
Jep vlern e c + 6 pr do vler t c s dhn.
- Cilt numra futen n diagramin II tek ushtrimi 5?
- Cilat nga vlerat e a e vrteton mosbarazimin?
- Cilat nuk e vrtetojn mosbarazimin? (ushtrimi 6)
-Cilat jan vlerat e shprehjeve pr do vler t shkronjave? (ushtrimi 7)
Shikoni punn q keni br te faqja 115 dhe prgjigju:
- N cilin ushtrim ka vend ekuacioni? Po inekuacioni?
Reektimi: Harta e konceptit.

Inekuacionet
a+2 < 7
Shkronjat n
vend t numrit
Shprehjet shkronjore
p.sh. a+2
Ekuacionet
a + 2 =8
- Ku prdoret shkronja n vend t numrit n matematik?

Vlersimi: Vlersohen disa nxns pr punn e kryer te realizimi dhe reektimi.
Msimi 5.2
T e ma:
VETIT E VEPRIMIT T MBLEDHJES T PARAQITURA ME SHKRONJA
Objektvi i prgjithshm: N fund t ors s msimit nxnsi t arrij:

T aftsohet e vetit e mbledhjes n situata duke prdorur shkronjn.
I. T prdor vetit e mbledhjes (e ndrrimit, e shoqrimit, e mbledhjes me 0).
II. T kryej veprime me thyesa (mbledhje, zbritje) me emrues t njjt.
III. T shpreh me fjal vetit e mbledhjes.
16
Mjetet: libri, Fletorja e puns.

Konceptet: veti, mbledhje, zbritje, thyes.
Struktura e msimit
E
R
R
MAT E M AT I K A 5
Kllaster
Rjeti i diskutimit
Evokimi: Kllaster.
vetia e ndrrimit
vetit e mbledhjes
vetia e shoqrimit
vetia e mbledhjes me 0
- A mund ti paraqisni me shkronja kto veti?
Realizimi i kuptimit: Marrdhnie pyetje - prgjigje:

Jepet:
Si jan vlerat e dy anve t barazimit?
2+3=3+2
5+7=5+7
3
1
1
3
4 + 4 = 4 + 4
100 + 112 = 112 + 100

.......................................
-2 + (-3) = -3 + (-2)
N cilin ushtrim t faqes 116 t librit e gjen kt koncept? Cila veti shpjegohet? Shprehe
me fjal.
Jepet:
Si jan vlerat e dy anve t barazimit?
(3+5) + 4= 3 + (5+4)
(12 + 13) + 24= 12 + (13 + 24)
1
2
2
1
2
2
( 5 + 5 )+ 5 = 5 +( 5 + 5 )
Plotso me shkronja.
N cilin ushtrim t faqes 116 t librit e gjen kt koncept? Cila veti shpjegohet?
Shprehe me fjal thyesn.
Jepet:
2 + 0=
0 + 1=
12 + 0=
1
+ 0=
5
-3 + 0=
16
0 + 112 =
3
0+
=
4
0 + 5=
MAT E M AT IK A 5
Plotso me shkronja:
Plotso me shkronja:
N cilin ushtrim t faqes 116 t librit e gjen kt koncept? Cila veti shpjegohet?
Shprehe me fjal.
4
1
4
4
- Si kryhet mbledhja e numrave dhjetor?
2
- Si kryhet mbledhja (zbritja) e thyesave me emrues t
4
njjt?
3
- Si kryhet mbledhja e numrave me shenj t njjt?
4
- N cilin ushtrim gjejn vend kto pyetje?
- Si mund t gjejm njrin mbledhor t panjohur?
- Plotso fjalin:
................................ sht veprimi i kundrt i mbledhjes.
- Si veprojm?
467 + a = 789
Si duhet ta gjejm vlern e a-s?
a = 789 - 467
a = 322 pse?
Prova:
467 + a = 789
467
789 +=322
789 = 789
Reektimi: Rrjeti i diskutimit.

N fund, msuesi/ja prmbledh njohurit
mbi vetit e mbledhjes dhe i paraqit me
shkronja e fjali dhe hedh pr diskutim
pyetjen:
A prdoret vetia e ndrrimit te zbritja?
A mund ta paraqesim at me shkronja?
a-b=b-a
a-0=a
0-a=a
A sht e vrtet?
PO
JO
Nxnsit do t japin prgjigje n baz t shembujve t

ndryshm.

Msimi 5.3 T e ma:
VETIT E VEPRIMIT T SHUMZIMIT T PARAQITURA ME SHKRONJA

T aftsohet me vetit e shumzimit duke prdorur shkronjat.
16
MAT E M AT I K A 5
I. T njoh vetit e shumzimit n baz t barazimeve shkronjore.

II. T prdor vetit e shumzimit pr t gjetur vlern numerike t shprehjeve.
III. T prdor vetin e prdorimit dhe njsimit e zbritsit ose t zbritshmit n diferencn e
dy numrave
Mjetet: libri, Fletorja e puns.

Konceptet: Veti e mbledhjes, veti e shumzimit, barazime shkronjore.
Struktura e msimit
E
R
R
Diagrami i Venit
Tabela e koncepteve
:
vetit e shumzimit
vetit e mbledhjes
vetit e .................... dhe ......................
Evokimi: Diagrami i Venit

Duke kujtuar vetit e mbledhjes dhe shumzimit plotso diagramin e Venit
12 10 = 10 12
20 30 = 30 20
Realizimi i kuptimit: Marrdhnie
pyetje prgjigje.
.............................
Jepen barazimet:
............................
Si jan vlerat e t dy anve t barazimit?
2 3=3 2
- Plotso me shkronja.
- far vetie pasqyrohet?

(10 20) 30 = 10 (20 30)
- Shprehe me fjal.
............................................
- N cilin ushtrim t faqes 117 gjen
zbatim ky koncept? Plotso.
............................................
Si jan vlerat e t dy anve t barazimit?
Jepen barazimet:
- Plotso me shkronja.
(2 3) 5 = 2 (3 5)
- far vetie pasqyrohet?
- Shprehe me fjal.
20=
21=
- N cilin ushtrim gjen zbatim ky koncept?
30=
31=
Plotso.
...................
...................
...................
...................
Jepen:
- Plotso ann e djatht t barazimit.
10=
11=
- Shprehe me shkronja.
16
MAT E M AT IK A 5
- Shprehe me fjali.
- N cilin ushtrim gjejn vend vetit e msiprme? Plotso.
4 (2 + 6) = 4 x 2 + 4 x 6
..........................................
Jepen:
..........................................
Si
jan
vlerat e dy anve t barazimit?
2 (5 + 3) = 2 3 + 2 5
- Plotso me shkronja
- Cila veti pasqyrohet?
N cilin ushtrim gjen vend kjo veti?
- Si duhet t veprojm ne pr t gjetjen e kuzave t panjohura n diferencn e dy
- N cilin ushtrim gjen vend ky koncept?
numrave?
Shembull:
Prova:
-12 = 35
=12 + 35
= 47
-12 = 35
47 12 = 35
Veprim
vetia e
ndrrimit
vetia e
shoqrimit
vetia e
prdasimit
vetia e
vetia e
mbledhjes shumzimit
me 0
vetia e
shumzimit
me 1
mbledhja
shumzimi
35 = 35

Plotso me x
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson disa nxns n kryerjen e detyrave n libr.

Msimi 5. T e ma:
NJEHSIMI I VLERS NUMERIKE T SHPREHJEVE SHKRONJORE

5
16
MAT E M AT I K A 5
T gjej vlern numerike t shprehjeve shkronjore.
I. T njehsoj vlern numerike t shprehjes shkronjore me 2 t panjohur dhe me 2

veprime.
II. T njehsoj vlern e shprehjeve shkronjore pr do vler t shkronjave me m shum
se 2 veprime.
III. T njehsoj vlern e shprehjeve shkronjore me m shum se 2 t panjohura dhe me
m shum se 2 veprime.

Konceptet: vler minimale, vler numerike, shprehje shkronjore.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Shpjegimi
Stuhi mendimesh

Jepen shprehjet:
3 2 - 4 dhe 3 a - 4
- Nga dallohen kto shprehje?
- Cilat jan veprimet n shprehjen I? Po n t dytn?
- Cila sht radha e veprimit n t dyja shprehjet?
- A mund t gjenden vlera numerike te shprehja I? Po tek II? Pse?
Realizimi i kuptimit: Shpjegimi.

Shpesh n matematik veprimi i shumzimit midis nj numri dhe nj shkronje nuk
shkruhet.
1
5 a = 5a 1) 2 3 +
=
; 2) 2 4 +4 = ; 3) 3a + 2y =
2
4) 3x +2y -2x =
; 5) 3y
1
x=
2
; 6)
1
3
3+
2=
2
4
Mere njrn prej shprehjeve shkronjore p.sh.,

3x + 2y
3x dhe 2y quhen kuza t shprehjeve shkronjore:
te kuzat dallohet koecienti (3 ose 2) dhe pjesa shkronjore (x ose y),
prcakto me radh te shprehjet shkronjore t msiprme kuzat, koecientet e kuzave,
pjesn shkronjore. Plotso ushtrimin 2 n faqen 118.
- far v re te shprehjet 4 dhe 5?
- Si sht pjesa shkronjore te kuzat?
Plotso ushtrimin 3 n faqen 118.
- Si duhet t gjejm vlern e shprehjeve shkronjore me 1 ose 2 t panjohura, kur
jan dhn vlerat shkronjore?
Shembull 1
Gjej vlern e shprehjes:
6x+3=
ku
x = {5; 0}
Pr x = 5
6x+3 = 65+3
16
MAT E M AT IK A 5
= 30 + 3
= 33
Vlera e shprehjes 6 x +3 pr x = 5 sht 33.
Pr x = 2 veprohen nga nxnsi.
Shembull 2
3 xy + 2 x 4
pr
Pr x = 3 dhe y = 4
x=3
y=4
3 xy + 2 x 4 = 3 3 4 + 2 3 4
= 36 + 6 4
= 42 4
= 38
Pr x = 0 dhe y = 2 u lihet nxnsve.
Reektimi: Stuhi mendimesh.
- Cilat jan kuzat e shprehjes?

- Prcakto n do kuz koecientin, pjesn shkronjore.
- Cilat jan kuzat e ngjashme?
2
2
2 xy 3 ab +
xy 5ab + 4 =
5
Detyr shtpie: Ushtrimi 1 c/d, ushtrimi 2, Fletore pune, faqe 68.
Msimi 5.5
Tema : USHTRIME DHE PROBLEMA

T njehsoj vlern numerike e shprehjeve shkronjore n ushtrime dhe problema t
ndryshme.
I. T njehsoj vlern e shprehjes shkronjore kur jepen vlerat e shkronjave.
II. T njehsoj vlern numerike n shprehje q ka kuza t ngjashme.
III. T zgjidh problemat dhe i paraqitur me shprehje shkronjore ose barazime shkronjore.

Konceptet: kutiza t ngjashme, barazim shkronjor.
Struktura e msimit
E
R+R
Stuhi mendimesh

Kthe n mbledhje:
2 3=
2 1 =
3
- Si kryhet zbritja e dy numrave me shenj? P.sh.:
16
MAT E M AT I K A 5
-2 4 =
-3 (-5) =
Realizimi i kuptimit + Reektimi: Mendo/ puno n dyshe/ diskuto n klas.

Nxnsit lihen duke punuar ushtrimet 1, 2, 3 n ift dhe pastaj bhet diskutimi duke ngritur
n drras njrin prej nxnsve. Ndalohet me kujdes n veprimin e zbritjes me numra me
shenj. Ktu ngrihen nxns mesatar ose cilsor:
- Si mund t veprosh n problemat me shprehje shkronjore ose barazime shkronjore?
Duhet t dallojm t panjohurat dhe t dhnat e problemit.
- Si lidhen t dhnat me t panjohurn e problemit?
- Si formohet shprehja duke lidhur t dhnat e problemit.
Lexohet problema 4 dhe plotsohet zgjidhja e tij:
- Prgjigja mendohet nga nxnsit e nivelit t lart.
- Lexohet problemi 5 dhe formohet barazimi shkronjor:
I + II + III = 15
x + (x+4) + (x-6) = 15
Zgjidhja mendohet nga nxnsit cilsor.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson nxnsit q ngrihen n zgjidhjen e ushtrimit t

msiprm.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1 dhe 2, te Fletore pune, faqe 69.

Msimi 5.6
Tema: ZGJIDHJE E EKUACIONIT ME TENTATIV

T zgjidh ekuacione t ndryshme me tentativ.
I. T zgjidh ekuacionet me tentativ kur kan 1 veprim m shum veprime.
III. T argumentoj se pse zgjidhja e gjetur me tentativ sht zgjidhje ekuacioni n dy
llojet e msiprme.

Konceptet: ekuacion, zgjidhje me tentativ.
Struktura e msimit
E
R+R
Stuhi mendimesh
Pun n dyshe/ diskutim n klas

Gjej vlern e shprehjeve:
x +12 =
25 x =
2a=
25 : x kur x = 5
16
MAT E M AT IK A 5
- Si duhet t veprojm pr zgjidhjen e ekuacionit me tentativ?
Realizimi i kuptimit + Reektimi: Pun n dyshe/ diskutim n klas.

Pr ti dhn prgjigje pyetjes s msiprme shikojm ekuacionet e librit:
x + 12 = 15;
25 x = 23;
3 x X = 24;
21 : x = 3
- Sa veprime kan secili ekuacion?
- Sa vlera t x-it jan dhn?
- Sa prova pr do ekuacion duhen br?
- ndodh me x = 3 pr ekuacionin I?
- far quhet x = 3 n ekuacionin I?
- Plotso pr ekuacionet e tjera dhe jep zgjidhjet pr secilin (merret prgjigja pas nj pune
pr x = 3 nuk sht e vrtet
dyshe).
x 3shum
4 = 3veprime?
- Si mund t veprojm me ekuacionet 3me
94=3
Jepet shembulli 1. Si duhet t veproj nxnsi.
53
3x 4 = 3
Njlloj veprohet edhe pr vlerat e tjera t x-it. Jep
prgjigjen: secila sht zgjidhje e ekuacionit.
Lihen nxnsit t punojn ekuacionet e ushtrimit 2, faqe 120, m pas ngrihen nj nga
nxnsit e dysheve pr t dhn prgjigjen.
- Ushtrimet 3 dhe 4, faqe 120, msuesi/ja i zhvillon me goj s bashku me nxnsit.
- N llim krkohet nga nxnsit t plotsojn operatort e kundrt.
- M pas, plotsohet tabela duke kryer veprimet n mnyr t shpejt. Duke pasur,
nxnsi, vetin e ndrrimit n mbledhje e n shumzim i krkohet t plotsoj barazimet
e ushtrimit 4 me goj.
Vlersimi: N fund msuesi bn nj prmbledhje se si veprohet me tentativ pr

zgjidhjen e ekuacionit dhe vlerson disa nxns duke i motivuar ata.

Msimi 5.7 T e ma : ZGJIDHJE E EKUACIONEVE ME OPERATOR T KUNDRT

T zgjidh ekuacionet nprmjet operatorve t kundrt.
I. T prdor operatort e kundrt n zgjidhjen e ekuacioneve.
II. T zgjidh ekuacionet me nj veprim nprmjet operatorve t kundrt.
III. T argumentoj pas zgjidhjes pse vlera e ndryshme sht zgjidhje e ekuacionit.
16
MAT E M AT I K A 5

Konceptet: ekuacion, operator t kundrt.
Struktura e msimit
E
R
Stuhi mendimesh
:4
12
13
25
+12
30
36
-6
R
25
125
5
Minitest

Plotso operatort:
- Si quhen ato pr operatort e dhn.
operator?
Realizimi i kuptimit: Mendo/
puno
n dyshe/ diskuto n klas.
- Si mund t zgjidhet nj
ekuacion jo me tentativ, por me
x+7=25
+7
x
x+7
-7
18
25
Kalojm kuzat e ans s majt n operator:
- Sa sht vlera e x+7?
Zvendsojm me 25 operatorin x+7 dhe kalojm operatorin e kundrt -7 q gjejm x =
18.
x = 18 e quajm zgjidhje t ekuacionit, sepse
x + 7 = 25
18 + 7 = 25
25 = 25
Ktu jepet dhe koncepti me prkuzim se cila sht zgjidhje e ekuacionit.
Vepro sipas shembullit dhe me ushtrimin 2 faqe 121.
Nxnsit pasi punojn dyshe, diskutojn ushtrimet duke u ngritur. Nxns n drrase, njri
nga dyshet.
Reektimi: Minitesti.
Bhet nj minitest ku msuesi/ja shikon sa % sht prftuar zgjidhja e ekuacionit me
operator t kundrt
Grupi A
Grupi B
x + 32 = 75
a+34 = 85
x - 24 = 67
b-12 = 74
x 9 = 63
a 8 = 72
17
MAT E M AT IK A 5

Msimi 5.8
Tema: ZGJIDHJA E INEKUACIONIT ME TENTATIV

T zgjidh duke prdorur provn pr do vler.
I. T kryej provn e nj inekuacioni kur sht dhn vlera e ndryshme.
II. T argumentoj pse vlera e ndryshe sht vler e inekuacionit.
III. T zgjidh inekuacionet me tentativ dhe t argumentoj zgjidhjen duke pasur m
shum se veprime.

Konceptet: inekuacion, vler, tentativ.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Minitest

Jepen x+3 = 8;
x+7 < 20;
x 7 > 21
- Emrto secilin prej tyre.
- x = 5 a sht zgjidhje pr t tre ekuacionet/inekuacionet? Pse?
Di
Dua t di
Msova
sht ekuacioni?
sht inekuacioni?
Zgjidhja e inekuacioneve me nj veprim me
tentativ
.......................................
.......................................
etj.
I lihet nxnsit t plotsoj n

Zgjidhja e inekuacioneve
fund t etaps s dyt.
me tentativ me 2 a m
Me pyetjen si i msove gjrat
shum veprime.
q nuk i dije?
Radhn e veprimit n
nj shprehje q prmban
m shum se 2 veprime
matematikore.
..........................................
.........................................
- Si duhet t veprojm pr t etj.
gjetur zgjidhjet e nj informacioni, kur jan dhn disa vlera
t ndryshme?
Jepen shprehjet. Gjej vlern numerike t tyre.
2 x 3-2 =
;
7-2x1 =

Nga pjesa I e msimit (evokimi), msuesi/ja radhit s bashku me nxnsit se cilat koncepte
N njihen.
llim
njihen nga nxnsit dhe cilat nuk
Pastaj; zbritje.
Bashkpunimi me nxnsit duke punuar ushtrimet 1, 2, 3, 4, n faqen 122 t librit.
17
MAT E M AT I K A 5
Para se t llojn inekuacionin e ushtrimeve 2 dhe 3, msuesi/ja duhet t sqaroj se

radha e veprimit n nj shprehje q ka + - x / sht:
Shumzim, pjestim n llim, pastaj mbledhje, zbritje:
p.sh.:
7 - 2 3=
7
6 =1
Reektimi: Minitest.
N fund, msuesi/ja pr t par rendimentin e ors s msimit kryen nj minitest me
pyetjet:
Gjejm me tentativ se cili element i {2, 3, 4} sht zgjidhje e inekuacioneve.
a) x+5<8
b) x 6 - 2>18

Msimi 5.9
T ema : USHTRIME PR ZGJIDHJEN E EKUACIONEVE

T zgjidh ekuacionet me t dyja mnyrat (me tentativ, me operator t kundrt).
I. T zgjidh ekuacionet me t dyja mnyrat duke patur 1 veprim matematikor.
II. T zgjidh ekuacione me t dyja mnyrat duke patur m shum se 2 veprime
matematikore.
III. T zgjidh ekuacione me operator t kundrt duke prdorur m par vetin e ndrrimit
n veprimet e mbledhjes.

Konceptet: ekuacion, zgjidhje ekuacionesh.
Struktura e msimit
E
R+R
Stuhi mendimesh

- sht ekuacioni?
- sht zgjidhja e ekuacionit?
- Cilat jan mnyrat e zgjidhjes s ekuacionit?
- Cila sht radha e veprimit n nj shprehje, e cila ka 4 veprime?
Punohen me goj ushtrimet 1 dhe 2, faqe 123.
Realizimi i kuptimit: Mendo/ pun n dyshe/ diskuto n klas.

Msuesi/ja i v n pun nxnsit me ushtrimet 3 dhe 4, faqe 123 t librit. Kur sheh q
nxnsit kan prfunduar edhe punn dyshe, llon t diskutoj n klas duke ngritur njrin
17
MAT E M AT IK A 5
nga dyshet. Klasa mund t ndahet dhe n dy grupe:

P.sh.: Grupi A dyshja I, ndrsa grupi B dyshja III, e kshtu me radh.
Ushtrimet i ndan sipas grupeve.
Grupi A:
ushtrimi 3 c/e
ushtrimi 4, kolona II
Grupi B:
ushtrimi 3 a/b/c
ushtrimi 4, kolona III
N fund diskutohen prgjigjen e ushtrimeve dhe korrigjohen gabimet.

Vlersimi: Msuesi/ja vlerson disa nxns pr punn q kan br.

Msimi 5.10
Tema: BASHKSIA, RELACIONI, FUNKSIONI

T emrtoj bashksin dhe t zbuloj lidhjen midis dy bashksive.
I. T bj relacionin e dy bashksive, kur jan dhn elementet e tyre.
II. T prdor t gjitha format e relacionit midis dy bashksive.
III. T plotsoj elementet e bashksis s dyt, kur jan dhn elementet e bashksis
I me relacionin.

Konceptet: bashksi, relacion, funksion.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Turi i galeris
Evokimi: Stuhi mendimesh:

- sht bashksia? Jep shembuj.
- Jepen bashksit e sendeve t ants dhe e numrave t plot. Thuaj disa elemente.
- sht funksioni?
- Cilat jan mnyrat e paraqitjes s funksionit?
- far duam t dim pr t plotsuar elementet e bashksis II n nj funksion?

Msuesi/ja organizon pyetjet dhe i ndan n dy kolona; ato q di dhe ato q nuk di.
- sht bashksia?
- Cilat jan simbolet q prdoren pr bashksit?
- sht relacioni?
- sht funksioni?
- Si mund t plotsohen elementet e dyta n bashksit e ushtrimeve 3 dhe 4.
17
MAT E M AT I K A 5
Merren me radh pyetjet duke konkretizuar n libr nprmjet bashkpunimit me nxnsit.

Pasi diskutohen n klas t gjitha konceptet e msiprme, krkohet nga nxnsi se far
msuan sot.
numri i brinjve
n
Reektimi:
Turi i galeris.
numri i diagonaleve nga nj kulm n - 3
Msuesi ndan 4 eta (pasi i ka ndar nxnsit n grupe), duke shnuar njrn mnyr t
paraqitjes s funksionit. Nxnsit duhet t paraqesin n mnyra t ndryshme lidhjen midis
dy bashksive duke plotsuar dhe elementet e bashksive.
A.
x 3x
B.
perimetri i 12 brinjshit t rregullt (x 12x).
C.
D.
Nj kg sheqer kushton 80 lek. Sa lek do t paguaj pr t marr 2 kg, e kg,

5 kg, 100 kg, x kg?
N fund, kur nxnsit prfundojn, msuesi/ja vendos n mur punimet e nxnsve. Ata
duke par punimet e tyre prcaktojn punimin m t sakt dhe t plot. Msuesi/ja
vlerson punn e grupit.

Msimi 5.11
Tema: FUNKSIONI ME OPERATOR - X /

T plotsoj dy bashksit kur jan dhn relacionet e tyre.
I. T plotsoj elementet e bashksis s dyt n funksionet me nj veprim.
II. T plotsoj mnyrat e tjera t funkdionit duke ditur relacionin dhe njrn mnyr.
III. T prpiloj probleme me funksione me operator - x /.

Konceptet: funksion, operator.
Struktura-e5msimit
a)
E
R
R
3
Stuhi mendimeshb)
Turi i galeris
c)

- do t thot simboli i mposhtm?

17 Pasi lexohet dhe vshtrohet nga nxnsit faqja e librit 125, krkohet:
4
:5
MAT E M AT IK A 5
Pyetjet
Prgjigjet
far sht e njohur pr ju?
far shtjesh trajtohen?
a) mnyrat e paraqitjes s funksionit
far pyetje keni pr kto
b) elementet e bashksis I
koncepte?
c) relacionin e dy bashksive
- Si sht i organizuar materiali i
paraqitur pr do operator?
Plotsimi i elementeve s bashksis II n t gjitha mnyrat e paraqitjes nga nxnsit.
-
Reektimi: Turi i galeris.

Jepen katr eta arter dhe n to pasqyrohen t 3 llojet e operatorve. Ndahen nxnsit
n grupe. Krkohen nga grupet t pasqyrohen me mnyra t ndryshme dhe m pas bhet
prcaktimi i punimit m t plot e t sakt.
Vlersimi: N fund, msuesi/ja vlerson grupin m t mir e m t plot.
Msimi 5.12
Tema: FUNKSIONI N RRJETIN KOORDINATIV

T ndrtoj funksionin n rrjetin koordinativ.
I. T prcaktoj koordinatat e piks n rrjetin koordinativ.
II. T ndrtoj funksionin n rrjetin koordinativ kur jepen elementet e bashksis I.
III. T vrtetoj se do pik e drejtzs s ndrtuar ndodhet n funksionin e dhn.
Mjetet: laps, vizore, et me katrore.

Konceptet: funksion, rrjet koordinativ, koordinat.
me bashksi
me shprehje
shkronjore
me rrjet
koordinativ
Mnyrat e paraqitjes
s funksionit
me diagramin e
Venit
Struktura e msimit
me tabel
me boshte
A
x
E
Kllaster + Stuhi
mendimesh
R
Mendo/ puno n
dyshe/ diskuto n klas
R
Turi i galeris
17
MAT E M AT I K A 5
Evokimi: Kllaster + Stuhi mendimesh.

- Sa koordinata ka pika n bosht?
- Po n rrjetin koordinativ?
- Prcakto koordinatat e piks A.
- Ndrto pikn B (2; 5).

Lihen nxnsit t punojn me ushtrimet e faqes 126, duke diskutuar n dyshe banke dhe,
m pas llohet diskutimi n klas me an t pyetjeve:
- Cilat jan koordinatat e pikave C, D n ushtrimin 1?
- far shikoni pr koordinatat e do pike?
- Cilt jan elementet e bashksis I? Po t bashksis II n funksionin x x.
E njjta gj krkohet pr diskutim edhe pr ushtrimet 2 dhe 3.
Ndalojm n ushtrimin 4:
- Ku ndodhet pika A?
- Cilat jan koordinatat e pikave B, C, D? A mund ti gjejm dot? Pse?
- prfaqsojn koordinatat I apo t II n do funksion n ushtrimet 1, 2, 3, 4.
Reektimi: Turi i galeris.

Klasa ndahet n 4 grupe, sipas 4 llojeve me operator. N et shnohet vetm emri i
operatorit t funksionit me + - : . Ata do t paraqesin:
a) shkronja
b) elementet e bashksis s par x
c) operatorin
d) elementet e bashksis s dyt
e) pikat n rrjetin koordinativ
N fund prcaktohet grupi m i shpejt, m i sakt, m i plot.
Detyr shtpie: Ushtrimet te Fletorja e puns, faqe 73 (zgjidhen me

ndihmn e funksionit).
Msimi 5.13
Tema: FUNKSIONI N VARGUN NUMERIK

T prcaktoj funksionin kur sht dhn vargu numerik i numrave dhe e kundrta.
I. T ndrtoj vargun kur sht dhn lidhja e kuzs paraardhse me at pasardhse.
II. T prcaktoj lidhjen midis kuzave n vargjet numerike.
III. T argumentoj lidhjen midis kuzave n vargjet numerike.

Konceptet: funksion, varg numerik, kutiza.
17
MAT E M AT IK A 5
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Minitest

Jepet vargu
2 ; 5 ; 8 ; 11 ; 14 ; ______ ; ______ ; ______
Plotso dhe tri kuzat e fundit.

- far v re nga nj kuz n tjetrn?
- Nse pas tyre do t jet kuza
x , cila kuz vjen pas saj?
- A gjen zbatim funksioni te ky varg?
3 ; 6 ; 12 ; 24 ; _____ ; _____ ; x ; _____
- A mund t ndrtojm vargun kur na jepet funksioni midis kuzave?

Nxnsit lihen t punojn n dyshe me ushtrimet 2, 3, 4, 5, faqe 127-128 t librit, n fund
diskutohen me nxnsit kto shtje:
- Pse tek 2/c sht funksioni x x 4?
- Pse tek 2/d sht funksioni x x 2?
- Si vepruat pr t ndrtuar vargun e ushtrimit 3?
- Cilat jan kuzat e para q prdoret?
- Pse ndrtuat kto funksione tek ushtrimi 4?
- Cilat jan elementet e bashksis I tek ushtrimi 5?
- Cilat jan elementet e bashksis II tek ushtrimi 5?
- Cila sht lidhja midis atyre me blu? Po me t kuqe?
Reektimi: Minitesti.
Pr t par sa sht rendimenti i ors s msimit msuesi/ja zhvillon nj minitest:
1.Gjej funksionin te vargu. Plotso:
5: _____ ; 45 ; 135 ; x ; _____
2. Formo vargun kur sht dhn: x x 6
Msimi 5.14
Tema: ZBATIME T FUNKSIONIT

T prdor funksionin n veprimtarit praktike.
I. T dalloj funksionin n veprimtarit e ndryshme.
II. T prdor funksionin n zgjidhjen e problemeve t ndryshme.
III. T analizoj problemat q zgjidhen me ndihmn e funksionit.

Konceptet: funksoin, relacion.
7
17
MAT E M AT I K A 5
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Rishikim n dyshe

-
sht funksioni?
Kur dy bashksi kan relacione t sakta?
Si plotsohen elementet e bashksis II n nj funksion?
do t thot lidhja: x x + 5 ;
x 3x
x
14
18
24
32
M
D
x +5
x-8
x 2
x:2

Nxnsit lihen t punojn me ushtrimet 1, 2, 3, 4, faqe 128 dhe duke diskutuar nj her
n dyshe, pastaj n klas duke ngritur njrin prej dysheve me shtjet:
Argumento prgjigjen e ushtrimit 1.
- Cila sht madhsia q nuk ndryshon tek ushtrimet 2, 3?
17
MAT E M AT IK A 5
- Cila madhsi quhet funksion i ............ tek ushtrimet 2, 3?

- Cijat jan funksionet me shkronja t ushtrimit 4?
- Cilat jan elementet e do funksioni tek ushtrimi 4?
Paraqit me tabel. Plotso:
Reektimi: Rishikim n dyshe.

Jepen pr t punuar ushtrimi me tem Krijo nj problem me funksion dhe jepja shokut ta
zgjidhi. Ndrro rolet.
Kreu VI
Msimi 6.1
Probabiliteti dhe statistika
T ema: BASHKSIT DHE NNBASHKSIT

T prdor konceptin e bashksis dhe nnbashksis n jetn praktike.
I. T njoh simbolin e bashksis dhe nnbashksis dhe elementet e tyre.
II. T prcaktoj nnbashksin e nj bashksie t dhn.
III. T analizoj konceptet e bashksis, nnbashksis n situata t ndryshme.
Mjetet: sende t ndryshme q prbjn bashksi, teksti i nxnsit, Fletore pune.

Konceptet: bashksi, nnbashksi.
Struktura e msimit
E
R
R
Stuhi mendimesh
Rrugdalje pr t lexuarit n matmatik

- sht bashksia? Formo bashksi me sende t ndryshme.
- sht nnbashksia? Formo bashksi t ndryshme numrash dhe prcakto
nnbashksin e tyre.
Jepet A = {a,b,c,d...}
Emrtoje at:
Lexo: aA
A
Formo nnbashksi:
Realizimi: Rrugzgjidhje pr t lexuarit n matematik.

Lihen nxnsit t lexojn pjesn pr Bashksit. M pas krkohet nga nxnsit:
- far parashikon autori se ne dim pr bashksit? Ai mendon se ne dim do gj
pr bashksit.
- Cila nga gurat na jep kuptimin e nj bashksie? Pse?
17
MAT E M AT I K A 5
- Cilat jan dy mnyrat e paraqitjes s bashksis?

- Ku pasqyrohen ato n pjesn Bashksia?
Nse themi se: Banania bn pjes n busulln A,
- Si paraqitet me simbol kjo fjali?
Lexohet pjesa e nnbashksis.
- far parashikon autori q ne dim? Ai mendon se ne kemi njohuri mbi nnbashksit.
Klasa ndahet n 4 grupe me nga nj et arter ku jan pasqyruar:
1. bashksia e perimeve
2. bashksia e sendeve shkollore t nj nxnsi
3. bashksia e numrave natyror deri n 9
4. bashksia e kafshve shtpiake
Dhe secili grup t formoj nj nnbashksi
- Cili sht simboli q prdoret pr nnbashksin?
Plotsohet ushtrimi 1.
Lexohet pjesa e Prerja e bashksive.
- far parashikon autori q ne dim? Ai mendon se ne kemi njohuri mbi prerjen e
bashksive.
Shikohet numrimi n libr dhe nxnsve i drejtohen pyetjet.
- Si emrtohen bashksit A, B, E, ...?
- A mund t themi se
BA
CA
EB
EC
EA
C gurat gjeometrike me ngjyr t verdh
B trekndshat gjeometrike.
Plotso E?
Pra, E t prera e { C } me { B }.

Punohet ushtrimi 2, faqe 75, te Fletorja e puns.
N fund diskutohet me nj nga nxnsit e dysheve.
Detyr shtpie: Ushtrimet 1, 3, 4 faqe 75, te Fletorja e puns.

Msimi 6.2 6.3
T e m a : INTERPRETIMI I T DHNAVE DHE PRPUNIMI I TYRE (2 OR)

T paraqes t dhnat e grumbulluara nga nj anket n mnyra t ndryshme.
I. T njoh elementet n nj studim t dhnash.
II. T grumbulloj t dhnat me simbole dhe ti paraqes ato n mnyra t ndryshme.
III. T analizoj nj studim me t dhnat n mnyr simbolike.

Konceptet: diagram me gura, diagram me shtylla.
18
MAT E M AT IK A 5
Struktura e msimit
E
R
R
Imagjinat e drejtuar
Leximi i nj graku me shtylla
Evokimi: Imagjinat e drejtuar.

Imagjinoni sikur na kan ngarkuar nj pun n lagje: Do t studiojm temn:
Sa fmij jan n shkoll n do familje
- Cilat jan mjetet q na nevojiten?
- Si duhet t veprojm pr t marr t dhnat n do familje?
- Si do ti paraqesim t dhnat n fund t studimit?
- Cilat jan mnyrat e paraqitjes t t dhnave?
- sht moda e t dhnave?
- Si gjendet mesatarja e t dhnave?
Realizimi i kuptimit: Mendo/ puno dyshe/ diskuto n klas.

Nxnsit lihen t punojn me ushtrimet 1, 2, 3, 4, 5 t librit, faqe 131-132.
faqe libri te
lexuar. 80
70
60
50
40
30
20
10
E hn
E mart
E mrkur E enjte E premte E shtun
E diel
Pasi sht kryer puna, ku nxnsit kan bashkpunuar n dyshe, msuesi krkon diskutime
n klas. Prgjigjet merren nga njri nxns i dysheve.
- Ku jeni bazuar ju, kur prcaktuat numrin e secils dshir t supozuar nga nxnsit?
- Cilat jan simbolet e prdorura n prcaktimin e t dhnave?
- A ndryshon vlera e simboleve tek ushtrimet 2 dhe 3?
- Cila sht mnyra m e rregullt e paraqitjes s t dhnave n ushtrimin 4?
Prcakto modn n secilin numrim.
Prcakto mesataren tek ushtrimi 5.
Reektimi: Leximi i nj graku me shtylla.

Pyetjet formulohen nga nxnsit dhe prgjigjet po nga nxnsit duke ia drejtuar njritjetrit.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson nxnsit e planikuar duke i motivuar pr prgjigjen e

tyre.
Detyr shtpie: Ushtrimet e Fletores s puns, faqe 76-77.

1
18
MAT E M AT I K A 5
Shnim: ora e dyt e ksaj teme i dedikohet vetm puns krijuese t nxnsve duke i
dhn m par detyrat: klasa ndahet n 4 grupe, ku secili grup duhet t ket nga nj tem
studimi pran komunitetit t tyre.
p.sh.,
A Numri i fmijve n shkolla n zonn prreth shkolls son.

B Stacioni m i shikuar n qytetin e Tirans.
C Cila mosh dhe cili seks i thyen rregullat e qarkullimit, duke vzhguar n nj
udhkryq t komunitetit ton.
E Sa or studion n dit?
N do grup krkohet:
- paraqitje e t dhnave me tabel dhe graku
- t prcaktohet moda
- t prcaktohet mesatarja
- t prshkruajn punn e tyre t br?
Msimi 6.4
Tema : EKSPERIMENTE T THJESHTA

T interpretoj t dhnat nprmjet tabelave ose grakve.
I. T prcaktoj t dhnat nprmjet tabelave ose grakve.
II. T analizojn t dhnat nprmjet tabels dhe grakut.
III. T prcaktoj modn, mesataren e t dhnave nprmjet tabelave dhe grakut.

Konceptet: eksperiment, mesatare aritmetike.
Struktura e msimit
E
R+R
Stuhi mendimesh
- Cilat jan mnyrat e paraqitjes s t dhnave nse nj gur
prfaqson 10 kg
1
1
- Sa do t prfaqsoj 2 e gurs? Po 4 e saj?
- Cila sht moda e t dhnave?
- Si gjendet mesatarja e t dhnave?
Realizimi i kuptimit + Realizimi: Mendo/ puno n dyshe/ diskuto n klas.

Pasi i jepet prgjigje pyetjeve tek evokimi, nxnsit lihen t mendojn dhe t punojn n
dyshe npr banka. Msuesi/ja i vshtron diskutimet q bjn njri me tjetrin. N fund
bhet diskutimi n klas duke u prgjigjur njri nga dyshet.
- Cilat jan mnyrat q jan prdorur pr t dhnat n secilin ushtrim?
18
MAT E M AT IK A 5
- Cilat jan t dhnat e tabels 1 dhe pse?

- Cila sht moda e t dhnave?
- Cila sht mesatarja e t dhnave?
Po kjo pun ndiqet dhe me ushtrimin 3.
M pas klasa ndahet n dy grupe.
Pr t br studimin me tema:
A Cila sht lnda e preferuar?
B Cili sht lloji i lmit i preferuar?
N do grup prcaktohen:
1 intervistuesi
2 mbajtsi i shnimeve
3 ndrtuesi i tabels me t dhnat
4 ndrtuesi i grakut
5 zdhnsi i grupit
Pasi t kryhet puna e grupeve zdhnsit na japin informacionin pr do studim.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson punn e disa nxnsve
Detyr shtpie: Ushtrimet q nuk u punuan n klas, faqe 77-78, te Fletorja e

puns.
Msimi 6.5
T e m a : NGJARJA E SIGURT. MUNDSIA DHE PAMUNDSIA E NDODHJES N NJ NGJARJE

T prdor kuptimin intuitiv t mundsis n eksperimente t thjeshta, konkrete ose t
imagjinuara.
I. T prcaktoj probabilitetin e ngjarjeve t sigurta, t pamundura.
II. T prcaktoj probabilitetin e nj ngjarje t mundur, n mnyr konkrete dhe t
imagjinuar.
III. T analizoj probabilitetin e ngjarjeve t mundura n mnyr intuitive.
Mjetet: qese me karamele shumngjyrshe, zar.

Konceptet: probabilitet, eksperiment.
Struktura e msimit
E
R
Stuhi mendimesh
Kllaster/ eksperiment
Puno
dyshe/
R
diskuto n klas

- Sa nxns ka klasa juaj?
18
MAT E M AT I K A 5
- Sa djem dhe sa vajza ka klasa juaj?

Gjej probabilitetin e secilit n klasn tuaj.
- Gjej sa sht probabiliteti i vajzave n klas, po i djemve?
- Sa nxns jan me syze? Gjej probabilitetin e tyre.
t sigurta
Realizimi i kuptimit: Kllaster/ eksperiment.
t mundura, por jo t sigurta
ngjarjet
t pamundura
Sqarohen nga msuesit/et dhe krkohen nga

nxnsit shembuj nga jeta e prditshme.
Eksperimenti 1.
N nj qese letre fusim 3 karamele t kuqe, 5 karamele t verdha, 2 karamele jeshile.
Duke kryer eksperimentin dhe duke i mbajtur shnim, krkojm n fund nga nxnsit:
- Sa sht:
P (karamele t kuqe) = ?
P (karamele t verdha) = ?
P (karamele jeshile) = ?
1mbajn
numrinshnim
e karameleve
t kuqe
Dy nxns
n drras.
2 numrin e karameleve t verdha
3
10
3 numrin e karameleve jeshile

4 numrin e karameleve t nxjerra gjithsej
Msuesi/ja ndrhyn.
Pr t gjetur probabilitetin e nj ngjarje na duhen:
1 numri i prgjithshm i ngjarjeve
2 numri i ngjarjeve t krkuara
P=
numri i ngjarjeve t krkuara

numri i prgjithshm i ngjarjeve
p.sh.:
3 karamele t kuqe
p (karamele t kuqe) =
10 karamele gjithsej
Nga probabiliteti paraqitet me thyes.
Eksperimenti 2. (me zar)
- Cili sht simboli i numrave n zar? (shiko librin n faqen 135)
N mnyr intuitive krkohet t plotsohen probabilitetet te zari.

Punohen ushtrimet 1 dhe 4, faqe 79, te Fletorja e puns.
Prgjigjet e ushtrimeve diskutohen n klas me njrin nga dyshet e nxnsve.
Detyr shtpie: te Fletorja e puns, ushtrimet 2, 3, 5, 6 faqe 79-80.
18
MAT E M AT IK A 5
Pas kontrollit t paratestit msuesi/ja ndrton nj tabel (ky test nuk vlersohet me not).
Objektet
Nxnsi
1
Shuma
18
MAT E M AT I K A 5
T testoj njohurit e mia
(1)
Msimet 1.1 1.22

KREU: KUPTIMI I NUMRIT
1
2
a. Jepet numrori 134 047 971. Ndaje kt numror n klasa.

b. Trego vlern e shifrs 9; 7; 3 me fjal.
(1+3) pik
a. Shkruaj me shifra numrat.

Dy mij e pesqind e katr
Tridhjet e katr milion e gjashtqind mij e shtatdhjet e pes.
(2 pik)
b. Shkruaj me fjal numrin:
16
2 906
81
304
007
(3 pik)
3.
Shkruaj si romakt numrat natyror:

36
198
4 501
(3 pik)
4.
Vendos shenjn >, < ose =.
12 O 75
8
11
8.
18
O18 O75 ;
3
4
3
5
-1
O0
3
5
0,305
-9
O 0,296
O
(6 pik)
-13
a. Me shifrat 3, 2, 0, 7 shkruaj numrin m t vogl dhe numrin m t madh

katrshifror.
b. Shkruaj numrin m t vogl 4-shifror, ku shifra e tret mos t jet dhjetshe.
(2+1 pik)
a) Rendit numrat n varg rrits: 150 124, 31052, 745 195, 615 124 263
b) Rendit numrat n varg zbrits: 104 513; 726 052; 15 037; 215 472 021
(4 pik)
a. Rrumbullakos n dhjetshen m t afrt: 125 ......; 153 104 224
b. Rrumbullakos n qindshen m t afrt: 358 ......; 415 710
c. Rrumbullakos n mijshen m t afrt: 4512 ; 18967 ; 31215
Plotso
(7 pik)
katrort bosh me vlerat e mundshme me afrsi 10, 100, 1000
(3 pik)
30
31000
500
9.
MAT E M AT IK A 5
a pjes e gurs sht vizuar?

b. pjes e gurs nuk sht vizuar?
c. Trego jan pr secilin rast thyesat e gjetura nga prgjigjet?
(3 pik)
10
a. pjes e segmentit CD sht segmenti CA?

C
b. pjes e segmentit CL sht CM?
11.
(2 pik)
Shno numrat -5, +6; 0; -9; +3 n boshtin numerik

(5 pik)
12
a. Shndrro thyesat dhjetore n numra dhjetor:

4
10 =
36
100 =
271
=
10
154
=
1000
b. Shndrro numrat dhjetor n thyesa dhjetore:

0,8 =
0,39 =
0, 407 =
31, 016 =
(4 pik)
13.
14
15
16.
Plotso: a.
8
5 =
b.
3
7 =
(2 pik)
a. pjes e javs jan 2 dit?

b. pjes e ors jan 30?
c. pjes e metrit jan 100cm?
a. Formo nj problem q zgjidhet me kt veprim:
21 kg jan 3 e ...
4
b. Zgjidh problemn e formuar.
(2 +2 pik)
1
Rruga nga qyteti A n B sht 544 km. Nj automjet prshkoi n llim 4 e

rrugs. Pasi pushoi pak rilloi nisjen dhe hern e dyt prshkoi 1 e pjess s
2
mbetur e pushoi prsri.
- Sa km prshkoi hern e tret?
(4 pik)
Vlersimi:
Pikt
Nota
0-17
4
18-25
5
26-33
6
34-41
7
42-49
8
50-58
9
59-66
10
Shnim: Ky testim mund t ndahet n dy grupe.
18
MAT E M AT I K A 5
T testoj njohurit e mia (2)

Kreu 2
1.
Gjej shumn e dy numrave.

12597
+ 4102
-------------
2.
35821
+ 1587
-----------(3 pik)
11010
- 3052
-----------
(2+2 pik)
135 - = 101
Plotso shifrat q mungojn:

4.06
+ 3. 9
-------
5.
1222
- 333
----------
Gjej numrin q mungon. Bj provn.

532 + = 1124
4.
(1+1 pik)
Kryej zbritjet:
5124
- 2013
-----------
3.
Msimet 2.1-2.21
(2 pik)
28706
-.5.4.
----------
Kryej veprimet:
(3 pik)
12124 3052 + 128 19 =
6.
Gjej me mend shumn:
(2 pik)
a. 26 + 5 =
7.
Gjej me mend ndryshesn:

a. 34 16 =
8.
b. 418 + 235 =
Plotso katrorin magjik:
(2 pik)
b. 253- 37 =
(3 pik)
14
9
9.
a. Vendos >, < .

2 300
18
2 800
10
45 709 130
(2 pik)
O 5 555 555
MAT E M AT IK A 5
b. Plotso shifrat q mungojn:
(2 pik)
2579 > 2 89 > 1 8 >
c. Rendit numrat n varg zbrits.

478 052,
10.
945 712,
(2 pik)
593 251,
700 513
Gjej prodhimin:
(3 pik)
136
5
--------
11.
459
46
-------
Gjej me mend prodhimin:

a. 25 80 =
12.
(2 pik)
b. 48 20 =
a. Gjej shifrat q mungojn:
(3 pik)
b. Gjej faktorin q mungon
5
3
----370
255
--------
13.
596
108
-------
80 = 320
700 = 63000
Gjej hersin dhe mbetjen:
(2 pik)
a. 38 : 4 = mbetja ( )
b. 77 : 6 = mbetja ( )
14.
Problem: Nj autobus turistik do t prshkonte pr 4 dit 1640 km. Ditn e par prshkoi
300 km. Ditn e dyt dy her m shum se ditn e par. Ditn e tret prshkoi 440 km
m shum se pjesa e mbetur e rrugs. Sa km prshkoi autobusi ditn e katrt? pjes t
rrugs prshkoi n lidhje me ditn e dyt?
(5 pik)
Shnim: Ky testim mund t ndahet n 2 grupe duke shnuar edhe nj problem tjetr.
Vlersimi:
Pikt
0-11
12-16
17-22
23-27
28-32
33-37
38-42
Nota
10
18
MAT E M AT I K A 5
T testoj njohurit e mia (3)

KREU 2
Msimet 2.22 - 2.42
1. Pjesto n shtyll. Bj provn pr nj rast:

a)325 : 5=
b)80450 : 23=
c)526032 : 135=
(3+1pik)
2. Gjej hersin dhe mbetjen (nse ka):

a) 32 : 10=
6405 : 100=
762 : 1000=
b) 4200 : 100=
84051 : 1000=
46089 : 1000=
(6 pik)
3. Gjej shumshat e 4 dhe 8 t till q t jen m t mdhenj se 12 dhe

m t vegjl 40.
(3 pik)
4. Plotso numrat q duhen:
5.
6.
16 sht shumsh i ____, ____, ____, ____

15 sht shumsh i ____, ____, ____, ____
(2 pik)
a) A plotpjestohet 1342 me 2? Po me 3?
b) A plotpjestohet 6324 me 4? Po me 9? Pse?
c) Cili numr plotpjestohet me 100? Nnvizojeni at:
700, 30, 50, 71, 32, 1000, 45, 5000
(4 pik)
Gjej shumn e numrave:

12,5 + 11,3=
7.
(2 pik)
Kryej zbritjen dhe bj provn pr nj rast:

68,5 42,3=
8.
19,01 + 118,104=
304,25 118,075=
Kryej veprimet:
a)
4/15 + 3/15=
b)
1/3 +1/4=
c)
5/16 3/16=
d)
1/10 1/5=
(2+1 pik)
(4 pik)
9. a) Kryej mbledhjet n bashksin e numrave t plot duke iu referuar boshtit numerik:

+3 + (-8)=
-4 + (-5)=
-18 + (+11)=
b) Kryej zbritjet, prdor si ndihmes boshtin numerik:
(+8) (+6)=
19
MAT E M AT IK A 5
(-4) (+5)=
(+16) (-9)=
(6 pik)
10. Krahaso duke vendosur shenjn <;>; =

42 : 6
9:3
18 : 2
63 : 7
56 : 8
23
(3 pik)
11. Plotso
- bosh
293 :
=29 mbetja 2
+2,07=9.03
: 10=56 mbetja 3
- 2,158=3,22
(4 pik)
12. Krahaso thyesat:

13
10
9
10
1
2
1
4
1
2
3
4
(3 pik)
13. Kryej veprimet:

a) 6 + (15 : 3)=
b) 16 18 : (6 3) + (9 4)=
(2 pik + 3 pik)
14. Problem: Pr lulishten e shkolls 6 nxns solln pleh me qese, sipas peshave
prkatse: 3,4 kg; 9,5 kg; 2,1 kg; 2,7 kg; 3,1 kg; 3,2 kg. Sa kg pleh solli mesatarisht do
nxns? Nse njri nga nxnsit sjell edhe 4 kg pleh, a do t ndryshoj pesha mesatare e
plehut pr secilin nxns? Nse po, sa do t jet mesatarja aritmetike?
(4 pik)
15. Problem: N shtator 200 nxns t nj shkolle do t prgatitin uniformn me rastin
e llimit t vitit t ri shkollor. Pr do nxns duhet 140 cm dok pr uniformn. Sa lek
kushtojn t gjitha uniformat nse 1m dok kushton 50 lek? Zgjidh problemn me nj nga
mnyrat q njeh me skem ose me arsyetim dhe veprimet prkatse.
(6 pik)
Vlersimi:
Pikt
Nota
0-16
17-24
25-32
33-40
41-48
49-56
57-63
10
Shnim: Ky provim krkon nj kohzgjatje prej 90 minutash ose n pamundsi t zhvillimit

t tij disa ushtrime mund t ndahen pr dy grupe.
19
MAT E M AT I K A 5
T testoj njohurit e mia (ora II)

Msimi 3.12
Detyr kontrolli

Matja e mass s njohurive t do nxnsi mbi konceptet e zhvilluara n kto or
msimi.
Testi
1.
Plotso emrtimet.
a) Km
b)
c) t
hm2
d) km3
m
m2
kg
5,8 km = .............hm
8,54 m2 =.................dm2
2,5 dl = ..................l
355g = ................ kg
m3
2. Plotso barazimet.
a)
cm
mm2
g
cm3
b)
28,7 hm=...................dam
12 kg=..................dag
6,85 l=.................hl
255 g=....................hg
b)
3,25 m +12,3 dm =
8,22 dal 52 dl =
3h55 2h15=
6h30 + 7h35=
3. Kryej veprimet:
a)
24,3 m + 0,4 cm =
2,9h l 11,9 l =
5h30 + 2h20
2h05 1h30
4. Sa kartmonedha 500 lekshe dhe 200 lekshe duhen pr t formuar:

a) 4800 lek =
b) 3600 lek =
5. Mat masn e kndit dhe emrtoje at.
19
MAT E M AT IK A 5
6. Mat masn e kndeve dhe prcakto llojin e trekndshit. Gjej shumn e masave
t tyre:
b)
a)
7. Problem:
a) Mira kishte 1000 lek. Ajo u fut n librari dhe bleu nj libr 250 lek, nj revist
150 lek. M pas n kancelari bleu nj etore vizatimi 100 lek dhe nj etore
shkrimi 50 lek. Sa lek i ktheu mamas?
b) Ariani donte t shtronte me pllaka dyshemen e shtpis s re. Ai pr kuzhinn
me siprfaqe 60 m2 bleu 2000 lek metrin katror, dhomn dhe korridorin me
siprfaqe 20 m2 bleu 1500 lek metrin katror dhe pr banjn me siprfaqe 16 m2
bleu 1000 lek metrin katror. Sa lek i duheshin atij gjithsej?
Pikt
ushtrimi
shuma
pikt
22
Vlersimi:
Pikt
0-6
7-9
10-12
13-15
16-18
19-20
21-22
Nota
10
19
MAT E M AT I K A 5
T testoj njohurit e mia (ora II)

Testi fundor
1. Cakto iftin e drejtzave paralele, pingule.
2.
Ndrto nj drejtz pingule me drejtzn e dhn.
3.
Ndrto nj drejtz paralele me drejtzn e dhn.
4.
Emrto kndin sipas gurs s dhn.

b
1800
900
5.
Emrto shumkndshin.
a
6.
Emrto elementin n gur.

a
19
MAT E M AT IK A 5
7. Rretho trapezin knddrejt, katrorin.

a
9. Plotso fjalin:
8. Plotso fjalin:
Drejtkndshi brinjt i ka.............................
Katrori brinjt i ka .........................
dhe kndet...................................................
dhe kndet.............................................
10.
Rretho alternativn e sakt:

Rombi ka:
a) kndet e drejta
b) dy brinj t barabarta
c) t gjitha brinjt e barabarta
d) dy brinj paralele
11 . Rretho trekndshin dybrinjnjshm.

1
a
3
c
3
12. Rretho trekndshin knddrejt.
13. Plotso.
b
1,5cm
diametri = ................. cm
AB = 10cm
0
B
R = .................cm
14. Te rrethi i ndrtuar, ndrto kordn AB.
19
15
MAT E M AT I K A 5
Plotso fjalin e mposhtme:
a) Gjashtkndshi i rregullt
b)
ka.......................brinj t.....................dhe
dhe ka................brinj t.................dhe
knde t....................................................
knde t.................................................
16
Ndrto drejtkndshin me brinj:

a) 4 cm dhe 5 cm.
Katrori sht.................i rregullt
Ndrto trapezin knddrejt me baza:

b) 3 cm dhe 5 cm.
Shnim: Pas kontrollit t testeve fundore prcakto progresin si klas dhe,

pastaj pr nxns nxirr punn e br pr kt sekuenc msimore.
19
Testi
1.
2.
3.
4.
5.
prgjithsues
Numri i shifrave t shtat milion e tridhjet e katr sht:

a) 3
b) 6
c) 7
d) 9
(1pik)
Nse numri 9999 shifrn e qindsheve e rrisim me 2, numri bhet:
a) 29999
b) 10019
c) 10199
(1 pik)
Numri 18653 sht m i madh se:
a) 28420
b) 18454
c) 18853
(1 pik)
Zbrthe numrin 14567848 =
(2 pik)
Rrumbullakos numrin e dhn n 10; 100; 1000 m t afrt
6 4 5 8 6
6.
MAT E M AT IK A 5
1
2
3
(3 pik)
Figura e dhn i prket thyess:

1
a) 3
2
b) 6
1
c) 4
1
d) 2
(1 pik)
Plotso vendet bosh:

4
1
3
8.
6
9
4
7
b)
4
9
(2 pik)
7
3 ;
5
2 ;
2
7
(1 pik)
Shkruaj ndryshe:
a)
11.
(2 pik)
Rretho thyesat e parregullta:

1
3 ;
10.
Vendos shenjn <,>

5
a) 9
9.
28
10 =..........
b) 0.008=..........
(2 pik)
Jepet numri 2,534. Shkruaj:
19
12.
13.
a) numrin m t madh................................
b) numrin m t vogl................................
(2 pik)
Numrat e plot midis -3 dhe 4 jan:

a) -5
b) -2 c) 0
d) {-2; -1; 0; 1; 2; 3}
(1 pik)
Kryej veprimet
a) 9999
+
101
------------
14.
c)
b)
8060
84
------------
4365
507
-----------
d) 2674 : 35=
(4 pik)
Numri 160 ka si pjestues:

a)2
15.
MAT E M AT I K A 5
b) 4
c) 5
d) T tria
(1 pik)
Shuma numrore e 0,003 me 0,1 sht:

a)
0,004
b)
0,013
c)
0,103
(1 pik)
16.
Kryej veprimet:
1
1
2
1
a) 3 + 3 = b) 6 + 5 = c) -3 + (-5)=
17.
Lidh me shigjet:
1,5km
18.
19.
Kryej veprimet:
d) -4 (-3)=
(4 pik)
150 m
15 hm
15000 dm
15 km
1500 mm
(1 pik)
2h10 + 1h55=
14,3 m + 0,4 cm=
(2 pik)
Plotso:
km2
100 2
mm
(2 pik)
20.
Jepet kndi m()= 70, ai sht:

a) i drejt
b) i shtrir
c) i ngusht
d) i gjer
(1 pik)
21.
19
Jepet trekndshi ABC:
MAT E M AT IK A 5
C
a) emrto llojin e trekndshit sipas kndeve
b) gjej perimetrin e tij (duke br matjet)
B
22.
23.
24.
25.
26.
Rretho V ose G n pohimet e mposhtme:

a)
trapezi sht paralelogram
b)
katrori sht paralelogram
c)
rombi sht nnbashksi e paralelogramve
d)
rombi sht katror
V
V
V
V
G
G
G
G
(4 pik)
Rretho V apo G:
a)
kubi i ka faqet trekndsh
b)
prizmi i ka faqet drejtkndsh
c)
faqet e cilindrit jan rreth dhe drejtkndsh
d)
sfera sht nj shumfaqsh
V
V
V
V
G
G
G
G
(4 pik)
Gjej vlern e shprehjes:

a) x -4y n qoft se x = 10, y = 2
(2 pik)
Zgjidh ekuacionet me operator t kundrt:

a)
x 5 = 30
b)
4 x 12 = 10
(2 pik)
Gjej me tentativ cilat jan zgjidhjet e inekuacionit

2x + 3 > 15
27.
(3 pik)
A = {2,7,9}
(2 pik)
Jepet gura:
Ndrto bashksit dhe plotso:
B.............A
C.............A
paralelogramet
B........C n D
(3 pik)
28.
Nj shits furnizoi dyqanin me 120 kg fruta. Ditn e par shiti 1/6 e tyre. Ditn e
dyt shiti 1/2 e sasis s mbetur. Sa kg fruta i mbeten pr t shitur ditn e tret?
( 4 pik)
Vlersimi:
Pikt
Nota
0-14
4
15-22
5
23-30
6
31-38
7
39-48
8
49-55
9
56-59
10
19
20
MAT E M AT I K A 5

Udhezues Matematika 5 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Udhezues Matematika 5 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Libr msuesi

Botime shkollore Albas

Libr msuesi pr tekstin

Albas, Tiran 2008

Shtpia Botuese Albas

Libr msuesi pr tekstin

Libr msuesi pr tekstin

Tema: NUMRI DHE KLASA

Objektivi i prgjithshm: N fund t ors s msimit nxnsi t arrij:

Parashikimi: Mendo/ krijo n dyshe/ diskuto.

Libr msuesi pr tekstin

Ndrtimi i kuptimit: T nxnit n bashkpunim.

Prforcimi: Pun individuale.

Detyr shtpie: Fletore pune. Jepen sqarime pr ushtrimin 3, tabeln e dyt.

Tema: LEXIMI I NUMRAVE ME 6 SHIFRA

Objektivi i prgjithshm: N fund t ors s msimit nxnsi t arrij:

Libr msuesi pr tekstin

I. T lexoj nj numr natyror deri n 4 shifra.

Konceptet: numr, rend, klas, leximi i numrit, shifr, shkrimi i numrit.

Evokimi: Kontrolli e diskutimi i detyrave t shtpis, ushtrimi 3/II, ushtrimi 4 n

Kalimi n lndn e re: Lexim i drejtuar.

Realizimi i kuptimit: Pun me grupe dyshe.

Reektimi: Shkrim i shpejt.

Libr msuesi pr tekstin

- Leximin e numrave natyror deri n 6 shifra.

Detyr shtpie: Fletore pune, ushtrimet 3, 4, 5.

Tema: NUMRAT N LASHTSI

Objektivi i prgjithshm: N fund t ors s msimit nxnsi t arrij:

Konceptet: shifrat romake, shifrat egjiptiane, shifrat arabe.

Evokimi: Lexim i drejtuar.

Kalimi n lndn e re: lexohet ushtrimi 1 nga msuesi/ja.

Realizimi i kuptimit: Pun n grupe ift.

Libr msuesi pr tekstin

Nxnsit plotsojn n tekst ushtrimin 3, ushtrimin 4. Nxnsit punojn e shkmbejn

Reektimi: Shkrim i lir.

Detyr shtpie: Jepen n Fletoren e puns, ushtrimet 1 dhe 3.

Tema: KLASA E MILIONAVE

Objektivi i prgjithshm: N fund t ors s msimit nxnsi t arrij:

Konceptet: klas, rend, milion.

Libr msuesi pr tekstin

Punohen ushtrimet 1 dhe 2 nga nxnsit pr pak minuta.

Ndrtimi i kuptimit: Rrjeti i diskutimit.

Pyetje: - Si lexohet numri 586; 859; 465?

A duhet lexuar nj numr

Reektimi: Pun individuale.

Libr msuesi pr tekstin

Vlersohen me goj ose me not t paktn 2-3 nxns.

Detyr shtpie: Ushtrimet 1, 2, 3 n Fletoren e puns.

T ema: SHKRIMI I NUMRAVE ME 7, 8 DHE 9 SHIFRA

Objektivi i prgjithshm: N fund t ors s msimit nxnsi t arrij:

Konceptet: rend, klas, shkrimi i numrit.

Kalimi n lndn e re: Dil rrotull/ fol rrotull.

Ndrtimi i kuptimit: Mendo/ krijo n dyshe/ diskuto.

Libr msuesi pr tekstin

Kto ifte nxnsish krahasojn punn midis tyre.

Koncepti i ndarjes s numrave n klasa do t ndihmoj nxnsin pr t shkruar sakt

Prforcimi: Problem i ri.

Detyr shtpie: Ushtrimet 1-5 Fletore pune, jepen sqarimet prkatse.

Objektivi specik: N fund t ors s msimit nxnsi t arrij:

Libr msuesi pr tekstin

T krahasoj vlerat e klass s milionave.

Konceptet: rend, klas, vler, zmadhimi i numrit, numra t rinj.

Evokimi: Stuhi mendimesh.