Topik 6:

Model Perhubungan Entiti

1.
2.
3.
4.

Jenis Entiti,Hubungan dan Atribut

Hubungan 1:1
Hubungan 1:M
Hubungan M:N

Model E-R

Definisi: Model Perhubungan Entiti (Model E-R)

adalah satu perwakilan logikal kepada
data-data dalam sesuatu organisasi atau
domain

Alat yg digunakan = Rajah E-R

menunjukkan model E-R dalam bentuk
grafik

Latar belakang
Model

E-R merupakan salah satu

model yang berasaskan objek
Teknik ini digunakan dlm fasa reka
bentuk konseptual
Mula diperkenalkan pada tahun 1976
oleh Peter Chen
Selepas daripada itu banyak
variasi/notasi E-R telah diperkenalkan
3

Tujuan Model E-R

1.
2.
3.
4.
5.

Melihat dan memahami masalah pemodelan

secara menyeluruh
Menterjemah pandangan berbeza &
memuatkan di rangka yang sama
Untuk mengenalpasti proses & kekangan
Membantu dlm melaksanakan pangkalan
data
Membantu menghasilkan model yang tidak
bertindih

Contoh Model E-R

Konsep Model E-R

Konsep

asas pemodelan E-R ialah

Entiti, Hubungan, dan Atribut.

Contoh:-

Pelajar

NoMatrik

Nama

Kursus

Daftar

Jabatan

Kod
6

Nama

Entiti

Entiti ialah suatu konsep, objek atau

peristiwa yang wujud dalam suatu
persekitaran, boleh dikenalpasti dengan
jelas dan berbeza dengan objek-objek lain

Satu entiti biasanya diwakilkan oleh satu

jadual dalam pangkalan data
Setiap satu baris rekod dalam jadual
dikatakan adalah satu kejadian (instance)
entiti tersebut

Jenis Entiti

Entiti Kuat ----->

Entiti Kuat

Kewujudannya

tidak bersandar kepada

entiti lain, memiliki primary key

Entiti Lemah ----->

Entiti Lemah

Kewujudannya

bersandar kepada entiti

lain, tidak ada atribut untuk dijadikan
primary key
8

Entiti Kuat vs Entiti Lemah

Atribut
Maklumat

mengenai sesuatu entiti atau

ciri-ciri yang menakrifkan sesuatu entiti
Setiap atribut mempunyai jenis nilai
yang dipanggil domain (jarak nilai).
Pelajar

NoMatrik

Nama

Atribut

Jabatan
10

Jenis Atribut
Setiap

atribut bersifat mempunyai

kombinasi setiap satu sifat-sifat
berikut:-

Sifat

1 : Mudah atau Komposit

Sifat 2 : Tersimpan atau Terbitan
Sifat 3 : Tunggal atau Berbilang Nilai

11

Sifat 1 : Mudah atau Komposit

Atribut Mudah

Atribut yg terdiri drpd satu komponen sahaja

Tidak boleh dipisah-pisahkan
Contoh: jantina dan gaji

Atribut Komposit

Atribut yg terdiri drpd berbilang komponen

Masih boleh dipisahkan kpd beberapa komponen
Contoh: alamat terdiri drpd komponen jalan,
bandar, negeri

12

Contoh Sifat 1
Atribut Mudah
Pelanggan
Nama

Atribut Mudah

Tel
Alamat

Atribut Komposit
NoRumah

Jalan

Bandar

Negeri

13

Sifat 2 : Tersimpan atau

Terbitan

Atribut Tersimpan

Data wujud dalam jadual sepertimana ia

dimasukkan
Contoh : Tarikh Lahir

Atribut Terbitan

Atribut ini mewakili nilai yang diterbitkan dari nilai

atribut atau set atribut lain
Atribut lain tersebut tidak semestinya daripada
entiti yang sama
Contoh : Umur diterbitkan daripada tarikh lahir
14

Contoh Sifat 2
Atribut Tersimpan
Pelanggan
Nama

TLahir

Atribut Terbitan

Umur

Atribut Tersimpan

15

Sifat 3 : Tunggal atau

Berbilang Nilai

Atribut Tunggal

Atribut yg hanya mempunyai satu nilai bagi satu

entiti
Contoh: No_pekerja bagi entiti pekerja

Atribut berbilang nilai

Atribut yang mempunyai banyak nilai untuk

sesuatu entiti
Contoh: Kemahiran bagi entiti pekerja

16

Contoh Sifat 3
Atribut Tunggal
Pekerja
No_Kerja

Nama

Atribut Berbilang Nilai

Kemahiran

Atribut Tunggal

17

Kunci
Kunci ialah atribut yang boleh mewakilkan
setiap satu kejadian dalam entiti secara unik.
Tujuannya ialah untuk membezakan satu
kejadian dengan kejadian lain dalam satu
entiti tanpa perlu merujuk kepada
keseluruhan rekod

Jenis-jenis kunci: Kunci Calon

Kunci Utama
Kunci Komposit
18

Kunci Calon
Mana-mana

atribut atau set-set atribut

yang boleh digunakan untuk
mewakilkan satu kejadian entiti dengan
unik

Contoh

Entiti

pelajar mempunyai atribut nomatrik,

nama, alamat, nokp, jabatan, dan program.
Kunci Calon bagi entiti pelajar adalah
nomatrik dan nokp.
19

Kunci Utama
Salah satu kunci calon yang dipilih untuk
mewakilkan setiap kejadian dalam entiti.
Nama atribut yang menjadi kunci utama bagi
suatu entiti dalam Rajah E-R digariskan

Pelajar

Contoh :

NoMatrik
Nama
Jabatan
Nokp
Kunci calon bagi entiti pelajar adalah nomatrik dan
nokp
Atribut nomatrik dipilih sebagai kunci utama
20

Kunci Komposit
Kunci

calon yang terdiri daripada lebih

daripada satu atribut
Hanya gabungan nilai atribut-atribut
kunci komposit perlu unik
Kunci komposit juga boleh dijadikan
kunci utama
Nama

setiap atribut dalam kunci komposit

tersebut perlu digaris dalam Rajah E-R

21

Contoh-contoh kunci komposit

Contoh 1 :

Senarai Gred
Contoh 2 :
NoMatrik

KodKur

Gred
22

Ciri-Ciri Wajib Kunci

Tidak akan berubah nilainya
Tidak boleh mengandungi nilai null (atau
tiada nilai)
Tidak boleh berulang jika ia bukan kunci
komposit

Jika kunci komposit, kombinasi nilai kunci tidak

boleh berulang

Tidak boleh terdiri sepenuhnya oleh atribut

yang mengandungi nilai peribadi/bernama
yang mungkin boleh ubah

Contoh : nama tempat, nama orang, nilai numerik

23

Hubungan
Definisi:
Satu interaksi logikal di antara entiti-entiti
dalam satu persekitaran

Contoh: Pelajar daftar Kursus

Pelajar

Daftar

Kursus
Hubungan

Contoh: Doktor rawat Pesakit

Doktor

Rawat

Pesakit

Hubungan antara setiap kejadian dalam entiti

boleh digambarkan melalui rajah kejadian
(occurrence diagram)
24

Contoh Rajah Kejadian

25

Hubungan samb.

Dua entiti boleh mempunyai lebih dari satu

jenis hubungan di antaranya

Dalam kes tertentu, hubungan juga boleh

memiliki atribut
Atribut ini menerangkan perincian
berkenaan kaitan entiti-entiti yang
berhubung tersebut
Hubungan jenis ini juga dipanggil Entiti
Kalis Sekutuan (Associative Entiti)
26

Entiti Kalis Sekutuan (Associative

Entity)

27

Darjah Hubungan

Hubungan boleh dikategorikan dalam

beberapa darjah berdasarkan bilangan entiti
yang terlibat dalam satu hubungan

1.

Hubungan Unari (atau Hubungan Rekursif)

2.

Hubungan Binari

3.

Hanya melibatkan satu entiti sahaja

Melibatkan dua entiti

Hubungan Ternari (atau Hubungan n-Ary)

Melibatkan tiga atau lebih entiti

28

Contoh Darjah Hubungan

Satu entiti berhubung dengan jenis entiti yang sama

Dua entiti berbeza berhubung sesama sendiri

Tiga atau lebih entiti berbeza berhubung sesama sendiri

29

Kardinaliti Hubungan

Kardinaliti hubungan menunjukkan bilangan

kejadian untuk satu entiti yang boleh
dihubungkan dengan satu entiti lain

Contoh:1. Satu Kursus hanya boleh diajar oleh

seorang pensyarah, tetapi satu pensyarah
boleh mengajar banyak kursus
2. Seorang pelajar boleh mengambil banyak
kursus, dan satu kursus boleh diambil
oleh banyak pelajar
30

Jenis Kardinaliti Hubungan

Hubungan satu-ke-satu (1:1, one-toone)
2. Hubungan satu-ke-banyak (1:M,
one-to-many)
3. Hubungan banyak-ke-banyak (M:N,
many-to-many)
1.

31

Hubungan 1:1
Setiap

satu kejadian entiti dalam

hubungan hanya boleh berkait dengan
satu kejadian entiti lain sahaja
Pekerja

Ditempatkan

Menunjukkan 1 pekerja
ditempatkan di
1 bilik pejabat sahaja

Bilik Pejabat

32

Hubungan 1:M

Satu kejadian entiti di satu penjuru hubungan

boleh mempunyai kaitan dengan banyak
kejadian entiti di penjuru lain. Tetapi satu
kejadian entiti di penjuru lain ini hanya boleh
mempunyai kaitan dengan hanya satu
kejadian entiti asal
Pekerja

Memiliki

Kenderaan

Menunjukkan 1 pekerja boleh memiliki banyak kenderaan

tetapi
1 kenderaan hanya boleh dimiliki oleh 1 pekerja
33

Hubungan M:N
Setiap

kejadian entiti pada kedua-dua

penjuru hubungan boleh mempunyai
kaitan dengan banyak kejadian entiti
lain
Pelajar

Mendaftar

Kursus

Menunjukkan 1 pelajar boleh mendaftar untuk banyak kursus

dan
1 kursus boleh didaftar oleh banyak pelajar
34

Penyertaan hubungan

Penyertaan entiti di dalam satu hubungan

boleh dikategorikan sebagai penyertaan
wajib (mandatori) atau pilihan

1.

Penyertaan wajib berlaku apabila kewujudan

sesuatu entiti mesti dikaitkan dengan entiti
yang dihubungkan dengannya melalui
sesuatu hubungan
Penyertaan pilihan berlaku apabila
kewujudan sesuatu entiti tidak semestinya
dikaitkan dengan entiti yang dihubungkan
dengannya melalui satu hubungan

2.

35

Penyertaan dalam Rajah E-R

36

Contoh Rajah E-R lengkap

Entiti

boleh mempunyai lebih dari satu

hubungan diantara mereka dengan
kardinaliti dan penyertaan yang
berbeza

37

Menghubungkan Entiti Kuat

dengan Entiti Lemah

Entiti Kuat

Entiti Lemah

Wujud secara bebas dari entiti lain

Mempunyai kunci tersendiri
Bergantung kepada kewujudan satu entiti kuat
Tidak boleh wujud secara sendiri
Tidak mempunyai kunci yang khusus (meminjam
kunci entiti kuat)

Entiti Kuat dan Entiti Lemah dihubungkan

dengan satu double line diamond
38

Cara Entiti Kuat Berhubung

dengan Entiti Lemah

39

Entiti Kalis Sekutuan

(Associative/Composite Entity)

Sebenarnya adalah satu hubungan yang

mempunyai atribut-atribut sendiri untuk
melengkapkan hubungan tersebut

Associative entity perlu digunakan apabila: Hubungan antara entiti adalah M:N
Hubungan berkemungkinan memiliki
maksud yang tersendiri yg lain
Hubungan akan mempunyai kunci dan
atribut sendiri yang lain
Hubungan adalah ternari
40

Contoh Associative Entity

Bahagian M dalam hubungan sentiasa

menghadap ke associative entity dan bukan
ke entiti-entiti lain
41

Contoh Associative Entity

dalam Hubungan Ternari

42

Tamat.
Sekian. Terima Kasih!

43