MODEL PERHUBUNGAN ENTITI

ENTITY-RELATIONSHIP DIAGRAM
(ER DIAGARAM)
Di dalam bab ini, anda akan mempelajari:
1. entiti
2. atribut: jenis, nilai nol dan kunci
3. perhubungan: jenis, kardinaliti dan penyertaan
4. penggunaan entiti lemah, super-kelas, sub-
kelas, generalisasi, pengkhususan dan
pengagregatan
5. panduan-panduan dalam membina model
perhubungan entiti.
 PENGENALAN

Model E-R diperkenalkan oleh Chen (1976)

sebagai alat pemodelan pada peringkat reka
bentuk konseptual.
Model E-R berasaskan objek, bebas drp aspek
fizikal & DBMS
Digunakan untuk
 menerangkan struktur pangkalan data
 menyokong pandangan pengguna terhadap data
Tiga komponen penting dalam model E-R ialah
Entiti, Atribut, Perhubungan
ENTITI

Entiti ialah sesuatu objek yang wujud dalam

suatu persekitaran, boleh dikenal pasti dengan
jelas dan berbeza dengan objek-objek lain.
(pelajar, pesakit, pekerja, daerah, negeri, mesin,
bangunan, kenderaan, jualan, pendaftaran,
pembaharuan, akaun, kursus, projek, jabatan )
ENTITI

Ali kejadian
Samad
Raju
Kim

dimodelkan sebagai

entiti
PELAJAR
ATRIBUT

Maklumat tentang sesuatu entiti dipanggil

atribut.
Atribut mudah mengandungi satu komponen,
wujud secara bebas dan tidak boleh dipecah-
pecahkan. (nama dan jantina)
Atribut komposit terdiri daripada banyak
komponen di mana setiap satu wujud secara
bebas. (alamat ialah norumah, jalan, taman dan
poskod)
 ATRIBUT
Atribut tunggal mengandungi hanya satu nilai..
Boleh terdiri drp atribut mudah dan atribut
komposit. (nomatriks, nopekerja)
Atribut terbitan mewakili nilai yang diterbitkan
dari nilai atribut atau set atribut lain tetapi tidak
semestinya dari atribut yang sama. (atribut umur
diterbitkan dari atribut tarikhlahir)
Atribut berbilang nilai mengandungi banyak nilai.
(notelefon dan kemahiran seorang pelajar boleh
ada lebih daripada satu)
ATRIBUT
nomatriks

namapelajar

jantina
norumah

a) PELAJAR tarikhlahir
jalan

alamat
taman

notelefon
poskod

kemahiran

umur

b) nomatriks
PELAJAR namapelajar
jantina
tarikhlahir
norumah
jalan
taman
poskod
notelefon
kemahiran
umur
ATRIBUT
Domain atribut adalah satu set nilai untuk
sesuatu atribut. (Domain untuk atribut nomatriks
ialah nilai integer di antara 1 dan 10000). Atribut
yang berbeza boleh mempunyai domain yang
sama.
Nilai nol bermakna nilai atribut tersebut tidak
diketahui pada masa tersebut atau tidak wujud.
Atribut-atribut untuk entiti boleh ada nilai nol.
(Pelajar Ahmad tidak ada notelefon pada hari
pendaftaran tetapi mungkin akan ada pada masa
akan datang)
ATRIBUT
Kunci adalah set satu atau lebih atribut yang
boleh membezakan antara satu entiti dengan
entiti yang lain. Kunci tidak boleh ada nilai nol
dan nilainya mesti unik. Kunci digariskan
dalam model E-R. (nomatriks mengenal pasti
seorang pelajar dan nopendaftaran
mengenalpastikan sebuah kereta).
PERHUBUNGAN
Perhubungan adalah interaksi logikal di antara
entiti-entiti kerana entiti sahaja tidak
memodelkan satu sistem yang lengkap.
Pelajar daftar kursus
Kursus didaftar oleh pelajar

Pelajar daftar kursus

 PERHUBUNGAN

Jenis perhubungan:
Perhubungan rekursif atau unari melibatkan satu
entiti sahaja.
Perhubungan binari adalah perhubungan di antara
dua entiti.  
Perhubungan ternari adalah perhubungan yang
berlaku serentak di antara tiga entiti.
PERHUBUNGAN
a) Hubungan Rekursif

KURSUS Prasyarat

b) Hubungan Binari

PENSYARAH Ajar PELAJAR

c) HubunganTernari

PENAJA Sedia PELAJAR

BIASISWA
PERHUBUNGAN
Atributperhubungan ialah huraian tentang
perhubungan tersebut.

PELAJAR Daftar KURSUS

Gred
PERHUBUNGAN
Rajah Kejadian menunjukkan bagaimana entiti
berinteraksi dengan entiti yang lain

Ali
Sains
Samad
Matematik
Raju
Komputer
Kim

PELAJAR Daftar KURSUS

Ali daftar Sains

Samad daftar Sains
Samad daftar Matematik
Raju daftar Matematik
Raju daftar Komputer
Kim daftar Komputer
 PERHUBUNGAN

Kardinaliti perhubungan menunjukkan bilangan

perhubungan sesuatu entiti dengan entiti yang
lain.
Petua bisnes juga boleh diwakilkan melalui
kardinaliti perhubungan.
Perhubungan 1:1 (satu-ke-satu)
Perhubungan 1:M (satu-ke-banyak)
Perhubungan N:M (banyak-ke-banyak)
PERHUBUNGAN

1:1

1 1
PELAJAR Daftar KURSUS

Seorang pelajar hanya boleh mendaftar satu kursus

Satu kursus hanya boleh didaftar oleh seorang pelajar

Ali
Sains
Samad
Matematik
Raju
Komputer
PERHUBUNGAN

1:M

1 M
PELAJAR Daftar KURSUS

Seorang pelajar boleh mendaftar satu atau lebih kursus

Satu kursus hanya boleh didaftar oleh seorang pelajar

Ali
Sains
Matematik
Samad
Sejarah
Akaun
Raju
Komputer
PERHUBUNGAN

M:N

M N
PELAJAR Daftar KURSUS

Seorang pelajar boleh mendaftar satu atau lebih kursus

Satu kursus boleh didaftar oleh satu atau lebih pelajar

Ali
Sains
Samad
Matematik
Raju
Komputer
PERHUBUNGAN
Penyertaan entiti di dalam suatu perhubungan
boleh dikategorikan sebagai penyertaan wajib
atau penyertaan pilihan.
Perhubungan pilihan berlaku jika kejadian suatu
entiti tidak perlu dikaitkan dengan kejadian pada
entiti yang dihubungkan.
 PERHUBUNGAN
Penyertaan entiti
a)
1 M
PENSYARAH Selia PELAJAR

Seorang pensyarah mesti menyelia seorang atau lebih

pelajar pada setiap semester

b) M
1
PENSYARAH Selia PELAJAR

Seorang pensyarah boleh atau tidak menyelia

seorang atau lebih pelajar pada setiap semester
PERHUBUNGAN
Entiti komposit boleh digunakan apabila
terdapat perhubungan M:N
Perhubungan M:N dipecahkan kepada dua
perhubungan 1:M
Entiti komposit mempunyai kunci entiti-entiti
yang dihubungkan.
 PERHUBUNGAN
Entiti komposit
a) M N
PELAJAR Daftar KURSUS

b) 1 M M 1
PELAJAR Daftar KURSUS

nomatriks nomatriks kodkursus

namapelajar kodkursus masa
namapensyarah
MODEL PERHUBUNGAN ENTITI
TAMBAHAN
Melibatkan:
Entiti lemah
Entiti super-kelas dan sub-kelas
Generalisasi
Pengkhususan
Pengaggregatan
 ENTITI LEMAH
Entiti lemah timbul apabila kewujudan sesuatu
entiti bergantung kepada entiti yang lain.
Entiti lemah mempunyai sifat pewarisan iaitu
kunci entiti bapa dan kunci untuk entiti lemah.


1 M
PEKERJA Ada TANGGUNGAN

nopekerja
nopekerja
notanggungan
namapekerja
namatanggungan
tarikhlahirpekerja
tarikhlahirtanggungan
ENTITI SUPER-KELAS DAN SUB-
KELAS
Setiap entiti super-kelas mempunyai sub-kelas.
Perhubungan di antara super-kelas dan sub-kelas
ialah 1:1
Setiap sub-kelas mempunyai sifat pewarisan

Super-kelas mengandungi atribut yang dikongsi

bersama
Sub-kelas mengandungi atribut yang unik
 ENTITI SUPER-KELAS DAN SUB-
KELAS
 Generalisasi ialah proses meminimumkan perbezaan di
antara entiti dengan mengenal pasti sifat mereka yang
sama. (sub-kelas professor dan sub-kelas pentadbir
mempunyai atribut yang sama iaitu nopekerja)
 Pengkhususan ialah satu proses memaksimumkan
perbezaan di antara sub-kelas dengan mengenal pasti
atribut-atribut yang unik untuk setiap sub-kelas. ( sub-
kelas professor mempunyai atribut elaun kereta, manakala
sub-kelas pentadbir mempunyai atribut jawatan sama ada
Dekan, Timbalan Dekan Akademik, Timbalan Dekan
Pembangunan atau Ketua Jabatan) .
 ENTITI SUPER-KELAS DAN SUB-
KELAS
Pertindihan di antara sub-kelas bermakna kejadian
satu entiti sub-kelas boleh menjadi ahli kepada
sub-kelas yg lain dalam masa yang sama. Simbol
(o) (overlap).
Tiada pertindihan di antara sub-kelas bermakna
kejadian satu entiti sub-kelas tidak boleh menjadi
ahli kepada sub-kelas yang lain dalam masa yang
sama. simbol (d) (disjoint).
ENTITI SUPER-KELAS DAN SUB-
KELAS
WARGA Super-kelas
UNIVERSITI

Super-kelas/
PEKERJA PELAJAR Sub-kelas

O d

Sub-kelas
PROFESOR PENTADBIR SISWAZAH PRASISWAZAH
ENTITI SUPER-KELAS DAN SUB-
KELAS
PEKERJA PELAJAR
Satu sub-kelas
mempunyai
U
lebih daripada
satu super-
kelas. simbol
AHLIKELAB
penyatuan()
M

Daftar

KOLAM
RENANG
PENGAGREGATAN
a) PEKERJA Guna ALAT

nopekerja kodalat
nama nama
Pengagregatan
Untuk

membolehkan
satu set PROJEK
noprojek
nama

perhubungan
dilihat sebagi b)

PEKERJA Guna ALAT

satu objek. nopekerja kodalat

nama nama

Untuk

noprojek
PROJEK nama
 PANDUAN MEMBINA MODEL E-R
Persekitaran
sistem yang dimodelkan tidak harus
dimasukkan ke dalam model E-R
Persekitaran di mana
SPD akan dibina
a) M o d e l y a n g s a la h

KE R E TA S im p a n B IS N E S

Se w a

PE LA N G GA N

b) M o d e l y a n g b e tu l

KE R E TA D ise w a PE LA N G GA N
PANDUAN MEMBINA MODEL E-R
a) Model yang salah

PELANGGAN Sewa KERETA

namasyarikat
Entiti yang namaindividu
alamat
tarikhsewa
tarikhpulang
nopendaftaran
model
tahun
tarikhlahir
berlainan (tidak diskaun
warna

mempunyai b) Model yang betul

kunci yang SYARIKAT

namasyarikat
alamat
namaindividu
alamat INDIVIDU
diskaun tarikhlahir
sama) tidak
seharusnya sya-sewa
tarikhsewa
tarikhpulang
tarikhsewa
tarikhpulang
Indi-sewa

diletakkan dalam
entiti yang sama. KERETA

nopendaftaran
model
tahun
warna
PANDUAN MEMBINA MODEL E-R

Adakah suatu objek itu entiti atau atribut?

a) nokarya
KARYASENI tajukkarya
tahun
artis

b)
KARYASENI hasil ARTIS

nokarya noartis
tajukkarya namaartis
tahun alamat
PANDUAN MEMBINA MODEL E-R

Kelaskan atribut berbilang nilai sebagai entiti.

nopekerja
a)
PEKERJA nama
alamat
kemahiran

b)
M N
PEKERJA Ada KEMAHIRAN

nopekerja kodkemahiran
nama huraian
alamat
PANDUAN MEMBINA MODEL E-R
Dua entiti boleh dimodelkan bersama lebih
daripada satu perhubungan
tempoh

urus
1
1
nojabatan
nopekerja
namajabatan JABATAN PEKERJA
nama
alamat
tarikhlahir
1 M
rekrut

tarikhrekrut
 PANDUAN MEMBINA MODEL E-R
Apabila memodelkan perubahan masa, atribut
yang berubah-ubah mengikut masa, boleh
diletakkan di dalam entiti lemah
a) nokomponen b) nokomponen
KOMPONEN huraian KOMPONEN huraian
tarikh
harga 1

urus

M
nokomponen
HARGA-
tarikh
KOMPONEN
harga
METODOLOGI ATAS-BAWAH
 Tentukan set entiti dan set perhubungan antara mereka.
Mulakan dengan entiti utama terlebih dahulu diikuti
oleh entiti yang lain.
 Tentukan atribut yang berkaitan dengan set entiti.
 Tentukan atribut yang berkaitan dengan set
perhubungan (jika ada).
 Pilih kunci bagi entiti.
 Tentukan domain bagi setiap atribut.
 Gabungkan rajah entiti, perhubungan dan atribut untuk
membentuk model E-R yang lengkap.
 Halusi model E-R jika perlu (pastikan dengan
pengguna