Ang Kaligirang

Pangkasaysayan
ng Tulang
Pilipino

Ang Katutubong Panahon

Bago pa dumating ang mga
Espaol, may panitikan nang
pasalita ang mga sinaunang
Pilipino. Kabilang dito ang mga
tula, kwento at dula na
isinasalin lamang sa susunod na
henerasyon sa pamamagitan ng
bibig.

Ang sinaunang panulaan ay

binubuo ng mga bugtong,
salawikain at kasabihan, tanaga,
tulang pambata, bulong, awiting
bayan at epiko. Maaaring
naisulat ng ating mga ninuno
ang mga ito, ngunit nawala ang
karamihan sa kanilang akda
dahil sinunog ng mga Espaol.

Ang mga di nasunog ay

natunaw pagkalipas ng
maraming taon dahil nakasulat
lamang sa kahoy at dahon.
Bagamat magkakaiba ang
wikang gamit ng mga sinaunang
Pilipino. Ang kanilang panitikan
ay may iisang mensahe at
layunin.

Ang mga di nasunog ay

natunaw pagkalipas ng
maraming taon dahil nakasulat
lamang sa kahoy at dahon.
Bagamat magkakaiba ang
wikang gamit ng mga sinaunang
Pilipino. Ang kanilang panitikan
ay may iisang mensahe at
layunin.

BUGTONG.
Ang unang layunin ay
magbigay kasiyahan sa mga
tagapakinig at mga manlalaro.
Kahit simple ang estruktura,
dito nasusukat ang talino at
kaalaman tungkol sa bayan.

SALAWIKAIN at KASABIHAN.
Ang salawikain at kasabihan
ay nagpapakita ng asal,
moralidad, at pag-uunawa ng
ating mga ninuno. Ang
salawikain ay nagbibigay-aral
at ang kasabihan ay
nagbibigay-unawa sa mga
pang-araw-araw na gawain.

TANAGA.
Naglalaman ng pangaral at
payak na pilosopiyang
ginagamit ng matatanda sa
pagpapagunita sa mga
kabataan. Ito ay may
estrukturang apat na taludtod
na may tigpitong pantig sa
iisang saknong.

TULANG PAMBATA.
Ito ay nagsisilbing pag-unawa
sa kamusmusan ng ating mga
ninuno. Ito rin ay
nagpapahayag at nagpapaalala
sa mga maliligayang karanasan
nila noong silay mga bata pa.

BULONG.
Ang ating mga ninuno ay
naniniwala rin sa mga di
nakikitang espiritu at lamanglupa. Ang ating mga ninuno ay
humihingi ng pasintabi at
paumanhin sa mga ito upang
hindi sila mapahamak sa
masasamang pangyayari.

AWITING-BAYAN.
Ang mga paksa nitoy
nagpapahayag sa damdamin,
kaugalian, karanasan, relihiyon
at kabuhayan.

Pinili nila ang mga panitikang

sa kanilang palagay ay
makatutulong sa kanila sa
pagpapalaganap ng
Kristiyanismo. Nakita nilang ang
mga katutubo ay mahilig tumula
at bumigkas ng mga tugma.
Nahilig din silang umawit kaya
ang lahat halos ng mga pangaraw-araw nilang mga gawain

EPIKO.

Ang epiko ay mahabang salaysay

na patula. Ito ay karaniwang
inaawit o binibigkas. Ang epiko ay
madalas na patungkol sa
mahiwagang pangyayari o
kabayanihang kinapapalooban ng
mga paniniwala, mga kaugalian,
at mga huwaran sa buhay ng mga
sinaunang mamamayan ng isang

naisasagawa nila nang may

angkop na awitin. Dahil dito,
ang mga tula ang unang
kinakitaan ng pagbabagongbihis. Ang mga sinulat na tula
ng mga paring Kastilang
misyonero ay maiikli sa simula
ngunit habang tumatagal ang
mga ito ay nadagdagan ng mga
taludtod.

Nagsimula sa dalawang
taludtod hanggang sa umabot
nang lilimahing taludtod.
Nanatili ang sukat at tugma sa
kanilang mga tula kaya hindi
nawala ang indayog sa
panulaan nang panahong ito.

Ang dating mga tulang katutubo

na nakasulat sa matandang
baybaying Alibata ay sinulat ng
mga misyonero sa alpabetong
Romano. Kasabay ng pagsulat
sa alpabetong Romano ng mga
tulang katutubo ay pumasok na
rin sa panulaang Tagalog ang
ilang mga salitang Kastila.

Nawala ang talinghaga sa

panulaan dahil sa layuning
huwag maipagkamali ng mga
mambabasa ang mensaheng
panrelihiyon at
pangkagandahang-asal.

Mga Bagong Uri

TUGMA.
Pagkakatulad ng tunog sa
dalawa o mahigit pang salita sa
katapusan ng mga taludtod.
PASYON
Sinasalaysay sa paraang
pakanta ang buhay at
pagpapakasakit ni Hesucristo.

DALIT.
Awit na pumupuri sa Diyos o
Mahal na Birhen.
AWIT
Nagtataglay ng 12 pantig
bawat taludtod. Higit na mas
masigla kaysa korido.
KORIDO
8 pantig, karaniwang mahaba
at may mahusay na banghay

Sa kapanuhang ito
marahil wala ng hihigit pa
sa kontribusyon ni Francisco
Balagtas Baltazar.

Ang Panahon ng
Propaganda at
Paghihimagsik

Layunin ng Kilusang
Propaganda ang paghingi sa
Espanyang mga reporma sa
Pilipinas. Pinakilala sa mga
propagandista si Dr. Jose Rizal.
Ginanyak niya ang mga Pilipino
na labanan ang mga sakit ng
lipunan at hamunin ang

ri sa ating bansa ng mga

Espanyol. Nang siya ay
papatayin na, sinulat niya ang
Mi Ultimo Adios. Dalawa pang
pangunahing propagandista sina
Graciano Lopez-Jaena at si
Antonio Luna.

Nang hindi makamtan ng mga

propagandista ang kanilang
layunin, ipinasya ng ilan sa
kanila na maglunsad ng
himagsikan. Itinatag ni Andres
Bonifacio ang Katipunan upang
palayain ang Pilipinas sa mga
pananakop sa pamamagitan ng
armadong rebolusyon.

Ang Panahon ng Amerikano

Binigyang kalayaan ng mga
Amerikano ang mga makatang
sumulat tungkol sa mga
paksang makabansa, relihiyon,
politika, lipunan at demokrasya.
Ang kinikilalang makata sa
panahong ito ay si Jose Corazon
de Jesus na kilala rin bilang
Huseng Batute.

Siya ay isa sa mga unang

makata na lumayo sa mga
tradisyonal na anyo ng
pagsusulat. Dalawa sa mga
kilalang tula ni Batute ang
Bayan Ko at Ang Pamana.

Ang Panahon ng Hapon

Natutuhan ang pagsulat ng
haiku na may 17 pantig lamang
sa loob ng isang saknong at ng
tanaga na binubuo ng 4 na
taludtod na may tig-7 pantig at
magkakatugmang tunog sa
dulo. Namayani ang tulang may
malayang taludturan sa
panahong ito.

Isa sa mga halimbawa nito

ay ang Ilaw ng Silangan ni
Idelfonso Santos.

Ang Panahon ng Kalayaan

Krisis sa politika ang
pangunahing paksa sa
panahong ito. Si Amado
Hernandez ang kinikilalang
makata sa panahong ito at ang
kanyang tulang Kung Tuyo na
ang Luha Mo, Aking Bayan ay
naghahayag ng mga makikitang
sakit ng lipunan.

KASALUKUYAN
Ang tula sa kasalukuyan ay
naglalaman ng halos walang
kakimiang pagpapahayag ng
tunay na damdamin ng makata,
ang kanilang mga tuwirang
panunuligsa sa mga
nanunungkulang may tiwaling
gawain at pagpapuri sa mga
nakagagawa ng kabutihan.

Ilan sa mga napabantog na

akda ay ang Giting ng
Bayan at Himala ni
Bathala ni Francisco
Rodrigo; Alambreng May
Tinik, Bombang Tubig at Usok
Na Malupit ni Remi Alvarez
Alva.

MGA URI NG
TALUDURAN

TRADISYONAL

May sukat at tugma

Maaaring wawaluhin,
lalabindalawahin,
lalabing-animin ang
taglay na pantig sa
bawat taludtod.

MALAYANG TALUDTURN

Walang sukat at
walang tugma.
Malaya ang
manunulat.

BLANGKO BERSO

May sukat
ngunit
walang