You are on page 1of 5

bm;&uftdkbm;rm;?

[lusifawmif ESifh tm&Stcif;tusif;


a'gufwm&efrsKd;odrf;
2009 ckESpf? {NyDv\ urÇmhowif;pmrsufESmrsm;wGif vlOD;a& 1346 oef;ausmf&Sdonfh tBuD;rm;qHk;aps;uGufudk udk,fpm;jyK
aom w½kwfjynfolUor®wEdkifiH? or®wBuD; [lusifawmif ESifh tar&duefa':vm 14.264 x&DvD,rf pkpkaygif;jynfwGif;
xkwfukefyrmP&Sdonfh tBuD;rm;qHk;pD;yGm;a&;,EÅ,m;udk udk,fpm;jyKaom tar&duefjynfaxmifpkor®wBuD; bm;&uftdkbm;
rm;wdkY\ yxrqHk;tBudrfawGUqHkrIudk pdwf0ifpm;zG,ftaumif;qHk;owif;tjzpf azmfjycJhMuonf/
t*FvefEdkifiH? vef'efNrdKUwGif usif;yonfh *sD 20 xdyfoD;tpnf;ta0;rwdkifrD? 2009 ckESpf {NyDv 1 &ufaeYwGif
tar&duefor®wbm;&uftdkbm;rm; ESifh w½kwfor®w[lusifawmifwdkY yxrqHk;tBudrf rsufESmcsif;qdkif awGUqHkcJhMuonf/
yxrqHk;awGUqHkrIrwkdifrD? 2008 ckESpf Edk0ifbmv 9 &ufaeYwGif [lusifawmifonf bm;&uftdkbm;rm; xH w,fvDzkef;rS
wqifh or®wa&G;aumufyGJ tEdkif&&SdrItwGuf 0rf;ajrmuf*kPf,laMumif; ajymMum;cJhonf/ tar&duefor®w bm;&uftdkbm;
rm; uvnf; 2009 ckESpf Zefe0g&DvwGif ayusif;NrdKUü usif;yrnfh w½kwf-tar&duefoHwrefqufqHa&; ESpfoHk;q,fjynfh
tcrf;tem; wufa&mufrnfh or®wa[mif;*sifrDumwmESifh [lusifawmifxH *kPfjyKEIwfqufpum;ESifhESpfEdkifiHyl;aygif;aqmif
½GufrIjr§ifhwifa&;tjrifwdkYudk yg;cJhonf/
{NyDv? vef'efNrdKU? awGUqHkyGJwGif or®wbm;&uftdkbm;rm; onf or®w[lusifawmif\ w½kwfEdkifiHodkYtvnftywf
vma&muf&efzdwfMum;rIudk vufcHcJhonf/ xdkYtjyif tdkbm;rm;tkyfcsKyfa&;acwfwGif yxrqHk;tBudrf w½kwf - tar&duef
r[mAsL[mESifhpD;yGm;a&;aqG;aEG;yGJudk vtenf;i,ftwGif; tar&duefEdkifiH? 0g&Sifwef'DpD wGif usif;y&ef oabmwlcJhMuonf/
w½kwf-tar&duefqufqHa&;udk pD;yGm;a&;rSonf tMurf;zufrIwdkufzsufa&;txd e,fy,fpHkwdk;jr§ifhaqmif½Guf&ef? ESpfEdkifiH
acgif;aqmifrsm;onf vufeufrjyefYyGm;a&; tygt0if tjcm;tjynfjynfqdkif&mvHkNcHKa&;udpörsm;udk aqG;aEG;oGm;&ef ESifh ESpf
EdkifiHvlUtcGifhta&;aqG;aEG;yGJudkvnf; tjrefqHk;jyefvnfpwif&ef oabmwlcJhMuonf/
tar&duefor®wbm;&uftdkbm;rm;\ Edk0ifbmvv,f w½kwfEdkifiHc&D;pOftwGif;? ESpfEdkifiHtMum; qdkif;iHhqJjzpfaom
aqG;aEG;zG,fudpöta<u;rsm;udk rnfírnfrQ&Sif;vif;Edkifrnfudkrl avhvmqef;ppfolrsm;taejzifh twyfajym&efcufcJaeonf/
odkY&mwGif 2009 ckESpf? Edk0ifbmv? ayusif;NrdKUwGif awGUqHkrnfh bm&uftdkbm;rm;ESifh[lusifawmifwdkY\ xdyfoD;tpnf;ta0;
onf urÇmhEdkifiHa&;tcif;tusif;udk twkdif;twmwpfcktxd ajymif;vJEdkifzG,f&Sdaeonf/

Edk0ifbm? ayusif;rSm qHkrnf


2009 ckESpf? Mo*kwfv 22 &ufaeYwGif w½kwfEdkifiHqdkif&m tar&duefoHtrwfBuD; *sKH[efYpfrif; u owif;axmufrsm;ESifh
awGUqHkpOf? or®wbm;&uftdkbm;rm;onf Edk0ifbmvv,fü w½kwfEdkifiHodkY tvnftywfvma&mufrnfjzpfaMumif; ajymMum;
cJhonf/ bm;&uftdkbm;rm;onf 2009 ckESpf Edk0ifbmv 14 ESifh 15 &ufrsm;wGif puFmylEdkifiHü usif;yrnfh atyufxdyfoD;
tpnf;ta0;udk wufa&mufNyD;? w½kwfEdkifiH? ayusif;NrdKUudk tvnftywfa&muf&Sdvmrnfjzpfonf/ tdkbm;rm;onf tjcm;
a'owGif;EdkifiHtcsKdUudkvnf; tvnftywfoGm;a&mufEdkifaMumif; cefYrSef;rIrsm;&Sdaeonf/
*sKH[efYpfrif;u ]]w½kwf eJU tar&duefvufwGJxm;zdkY tckvdk ta&;BuD;wJhumvrsKd; b,fwkef;urS r&SdcJhbl;/ ,aeY
urÇmBuD;[m wnfNidrfaumif;rGefwJh w½kwf-tar&duefqufqHa&;tay:rSm b,fwkef;ueJUrSrwlatmif rSDcdkaew,f}} [kajym
Mum;cJhonf/ rif'&if;bmompum;udk uRrf;usifpGmajymqdkEdkifNyD;? w½kwfEdkifiHESifhtvGeftuRrf;w0if&Sdaom *sKH[efYpfrif;udk
tar&duefoHtrwfopftjzpfcefYtyfcJhjcif;onf bm;&uftdkbm;rm;tpdk;&\ w½kwfEdkifiHESifhqufqHa&;tay: ydkrdktav;teuf
xm;rIudk axmufjyaeonf/
*sKH[efYpfrif;u ]] or®wBuD;[m w½kwfEdkifiHu acgif;aqmifaumif;awGeJU twlwGJxdkifvdkufNyDqdkwmeJU? tar&duefES ifh
w½kwfqufqHa&;[m b,fwkef;ueJUrSrwlatmif ydkaumif;vmvdrfhr,fvdkY uRefawmfarQmfvifhw,f/}} [k ajymMum;cJhonf/
tar&duefor®wtdrfjzLawmfuvnf; or®wbm;&uftdkbm;rm;\ Edk0ifbmvv,fwGif w½kwfjynfolUor®wEdkifiHodkY
w&m;0ifcspfMunfa&;tvnftywfc&D;pOfudk twnfjyK xkwfjyefaMunmcJhonf/ tqdkygc&D;pOftwGif; bm;&uftdkbm;rm;
onf w½kwfor®wBuD;[lusifawmifESifhvnf; xdyfoD;tpnf;ta0;wpf&yfusif;yrnfjzpfaMumif; od&onf/ t"duaqG;aEG;
zG,f&SdonfhtaMumif;t&mrsm;rSm urÇmhpD;yGm;a&;tMuyftwnf;? ñluvD;,m;ESifhtPkjrLvufeufrjyefYyGm;a&;? tMurf;zufrI
wdkufzsufa&;? tjynfjynfqdkif&mvHkNcHKa&;? obm0ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; ESifh ajrmufudk&D;,m; ñluvD;,m;ta&;udpöwdkY
jzpfonf/
xdkYtjyif bm;&uftdkbm;rm;\ Edk0ifbmcspfMunfa&;c&D;pOftwGif;? tar&duefjynfaxmifpkESifhw½kwfjynfolUor®w
EdkifiHwdkYonf &moDOwkajymif;vJrIqdkif&m ESpfEdkifiHoabmwlpmcsKyfopfwpf&yfudk vufrSwfa&;xdk;csKyfqdkEdkifvdrfhrnf[k arQmfvifh
aMumif; ayusif;NrdKUü a&muf&Sdaeaom tar&dueftxufvTwfawmftrwf rm&D,muefYwf0Jvf u pufwifbmv 4 &ufaeY
wGif xkwfazmfajymMum;cJhonf/
tar&duefESifhw½kwfESpfEdkifiHtMum;? uGef*&ufcsif;qufqHa&;onfvnf; ESpfEdkifiHqufqHa&;tvsiftjrefwdk;wufa&;
twGuf ta&;ygaom armif;ESiftm;wpfckjzpfonf/

1|Page
uGef*&ufcsif;qufqHa&;
or®wbm;&uftdkbm;rm;acwfwGif w½kwfjynfolUor®wEdkifiH ESifh tar&duefjynfaxmifpkwdkY\ ESpfEdkifiHqufqHa&;,EÅ,m;
onf e,fy,fpHkwGif tvsiftjrefa&GUvsm;aeonf/ wenf;tm;jzifh olomudk,fom? olremudk,frem rl0g'tay:wGif tajcjyK
um jzpfay:wdk;wufaeonf/ xdktajctaewGif ESpfaygif;ESpfq,ftwGif; w½kwftrsKd;om;jynfolUuGef*&uftNrJwrf;aumfrwD
OuúXBuD;\ yxrqHk;tBudrf tar&duefEdkifiHcspfMunfa&;c&D;pOfonfvnf; xl;jcm;qef;opfaeonf/ OuúXBuD; 0lbef*dk (Wu
Bangguo) onf 2009 ckESpf pufwifbmv 6 &ufaeYwGif tar&duefjynfaxmifpk? t&DZdk;em;jynfe,fodkY a&muf&SdvmcJhonf/
0lbef*dkonf pufwifbmv 8 &ufaeYwGif 0g&SifwefodkYoGm;a&mufNyD;? tar&duef or®wbm;&uftdkbm;rm;? 'kwd,
or®w*sKd;bD'if? EdkifiHjcm;a&;0efBuD; [Dvm&Duvifwef ESifh tar&duefuGef*&ufvTwfawmf OuúX eefpDyDvdkpD wdkYESifh awGUqHk
aqG;aEG;cJhonf/ 0lbef*dk\c&D;pOfonf atmufvTwfawmf ESifh jynfolUuGef*&ufwdkYtMum; tjyeftvSefem;vnfrI? tjyef
tvSef,HkMunfrIwdkYudk jr§ifhwifEdkif&ef tvGefta&;ygNyD;? tar&duefuGef*&ufvTwfawmf\ w½kwfEdkifiHtay:tjrifydkrdk aumif;
rGefap&ef taxmuftuljyKvdrfhrnf[k arQmfvifhMuonf/ w½kwfESifhtar&duefvTwfawmfESpf&yftMum; tjyeftvSefvnfywfrI
rsm;onf or®wtdkbm;rm;vufxufwGif ydkrsm;vmcJhonf/ tar&duefatmufvTwfawmfOuúX eefpDyDvdkpDonf arvwGif
w½kwfEdkifiH? ayusif;NrdKUodkY tvnftywfoGm;a&mufcJhNyD;? vGefcJhaomumvtwGif; txufvTwfawmftrwf *Refu,f&D ESifh
*Refrufudef;wdkYonfvnf; w½kwfEdkifiHodkY oGm;a&mufvnfywfcJhonf/
w½kwf-tar&duefqufqHa&;onf tpdk;&csif;qufqHa&;xuf jynfolvlxkudk udk,fpm;jyKaom uGef*&ufcsif;
qufqHa&;odkY ajymif;vJwdk;wufvmaejcif;onf ESpfEdkifiHqufqHa&;\ ckdifrmrI ESifh tjyeftvSefqufpyfaerIwdkYudk azmfñTef;
onf[kvnf; avhvmapmifhMunfholrsm;u oHk;oyfMuonf/ 0lbef*dkonf ukefoG,fa&;aqG;aEG;yGJwGif tar&duef ESifh w½kwf
EdkifiHwkdYtaejzifh? vuf&Sd&ifqdkifae&aom pD;yGm;a&;tMuyftwnf;rsm;udk ausmfvTm;Edkif&ef vGwfvyfpGmukefoG,fa&;rl0g'rsm;
udk qGJudkifxm;&rnfjzpfaMumif; ESifh ukefoG,fa&;qdkif&mrdrdudk,fudktumtuG,fay;a&;enf;vrf;rsm;udk wm;qD;&rnfjzpf
aMumif; ajymMum;cJhonf/
tcsKdUaomavhvmqef;ppfolrsm;u tar&duefjynfaxmifpkonf w½kwfEdkifiHudk pD;yGm;a&;t& rsufESmomay;?
acsmharmhaygif;ae&onf[k ajymqdkMuonf/ vufawGUwGifrl? urÇmhpD;yGm;a&;taetxm;t&? w½kwfEdkifiH ESifh tar&duefEdkifiH
wdkYonf tjyeftvSeftrSDo[JjyKNyD;? olEdkifudk,fEdkiftajctaewpfckqDodkY OD;wnfyHkazmfaejcif;omjzpfonf [k qef;ppfolrsm;
u oHk;oyfMuonf/

[Dvm&D\tBudKtm&Sc&D;
tar&duefEdkifiHjcm;a&;0efBuD; [Dvm&Duvifwefonf 2009 ckESpf azazmf0g&DvwGif w½kwfjynfolUor®wEdkifiHtygt0if
tm&SEdkifiHrsm;udk cspfMunfa&;tvnftywfc&D;vma&mufcJhonf/ w½kwfjynfolUor®wEdkifiHodkY azazmf0g&Dv 20 &ufaeYwGif
a&muf&SdvmcJhNyD;? w½kwfjynfolUor®wEdkifiH? or®wBuD;[lusifawmif? 0efBuD;csKyf0rfusm;aygif? EdkifiHawmfaumifpD0if 'dkifbef
*dk? EdkifiHjcm;a&;0efBuD;,efusm;csD wdkYESifh awGUqHkaqG;aEG;cJhonf/
[Dvm&Duvifwefonf w½kwfEdkifiHc&D;pOftwGif;? tdkbm;rm;tpdk;&tzGJUonf w½kwfEdkifiHESifh euf½dIif;aomqufqH
a&;udk xlaxmifvdkaMumif; xkwfazmfajymMum;cJhonf/ w½kwfEdkifiHjcm;a&;0efBuD;uvnf; ESpfEdkifiHtMum;uGm[rIrsm;&Sdaevifh
upm;? vlYtcGifhta&;qdkif&maqG;aEG;yGJrsm;udk tjyeftvSefav;pm;rI? jynfwGif;a&;0ifrpGufrIponfhtajccHrsm;tay:wGif
jyefvnfusif;yvdkaMumif; xkwfazmfajymMum;cJhonf/ xkdYtjyif ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;ESifhpGrf;tifu@yl;aygif;aqmif½Guf
a&;wdkYonfvnf; ESpfEdkifiHtMum;ta&;ygaomudpörsm;tjzpf ½IjrifcJhMuonf/
tqdkygc&D;pOfonf w½kwf? tmqD,H ESifh ta&SUtm&SEdkifiHrsm;tMum; tar&dueftpdk;&tzGJUopf\ enf;AsL[m? r[m
AsL[m tcif;tusif;opfESifh wdkuf½kdufqufpyfaecJhonf[k avhvmqef;ppfolrsm;u ,lqMuonf/ w½kwfEdkifiH\ MoZm
BuD;rm;rIudk xdef;csKyfzdkYqdkonfh tjrifudk tcsKdUavhvmqef;ppfolrsm;u vufrcHMuay/ vuf&Sdjzpfay:aeaom EdkifiHwum
tcif;tusif;wGif tar&duefjynfaxmifpkonf w½kwfEdkifiH\ MoZmBuD;rm;rIudk xdef;csKyfzdkYxuf tusKd;wlyl;aygif; aqmif½Guf
EdkifNyD;? olEdkifudk,fEdkifAsL[mudk cif;usif;Edkifa&;u ydkrdkta&;BuD;onf/ tar&duefjynfaxmifpkESifhw½kwfEdkifiHwdkYonf tusKd;
pD;yGm;rsm; qufpyfywfoufaeNyD;? tjyeftvSefem;vnfrIwnfaqmufjcif;? yl;aygif;aqmif½Gufjcif;uom ESpfEdkifiHpvHk;
twGuf epfemqHk;½IH;rI avsmhenf;Edkifayrnf/
tu,fpifppf w½kwfjynfolUor®wEdkifiH ESifh tar&duefjynfaxmifpkwdkYonf ESpfEdkifiHoHwrefqufqHa&; jyefvnf
xlaxmif&ef oHcif;wrefcif; c&D;&SnfcsDwufyGJudk wpfq,fhig;ESpfwdkif csDwufcJhMu&onf/ tqkdygaqG;aEG;yGJrsm;aMumifh
tpaumif;cJhaom ESpfEdkifiHqufqHa&;onf tvGefcdkifrmNyD;aocsmaom tem*wfudk ydkifqdkifaeNyDjzpfonf/

15 ESpfMum pm;yGJ0dkif;aqG;aEG;yGJrsm;
tar&duefjynfaxmifpk ESifh w½kwfjynfolYor®wEdkifiHwdkUtMum; ESpfEdkifiHqufqHa&;ordkif;wGif txl;pdwf0ifpm;zG,fjzpfpOf
wpfckrSm oHtrwftqifh ESpfEdkifiHawGUqHkaqG;aEG;yGJrsm;yifjzpfonf/ tqdkyg oHtrwftqifhESpfEdkifiHpm;yGJ0dkif;aqG;aEG;yGJrsm;udk
tar&duefjynfaxmifpkonf w½kwfjynfolYor®wEdkifiHudk w&m;0iftodtrSwfjyKjcif;r&Sdaom? 1954 ckESpf rS 1970 tapm
2|Page
ydkif;q,fpkESpfrsm;twGif; usif;yjyKvkyfcJhonf/ *seDAmuGefz&ifhumvtwGif;? 1954 ckESpf ZGefv 5 &ufaeYwGif
w½kwf0efBuD;csKyf csLtifvdkif;\ vrf;ñTefrIjzifh w½kwfjynfolUor®wEdkifiHudk,fpm;vS,frsm;onf tar&duefjynfaxmifpkrS
udk,fpm;vS,frsm;ESifh yxrqHk;tBudrfawGUqHkaqG;aEG;cJhonf/ ZGefv 21 &ufaeYtxd ESpfzufudk,fpm;vS,frsm;aqG;aEG;yGJudk
ajcmufBudrfusif;ycJhonf/ 1955 ckESpf Mo*kwfv 1 &ufaeYwGif ESpfEdkifiH? oHtrwftqifhawGUqHkaqG;aEG;yGJrsm;udk pwifcJh
onf/ tqdkygaqG;aEG;yGJrsm;onf 1972 ckESpf azazmf0g&Dvtxd? wpfq,fhig;ESpfMumcJhNyD;? tpnf;ta0;tBudrfaygif; 136
Budrfusif;ycJhonf/ acwfopfEdkifiHa&;ordkif;wGif t&SnfMumqHk; pm;yGJ0dkif;aqG;aEG;yGJwpfck[k a,bk,stm;jzifh owfrSwfEdkif
onf/ tapmydkif; aqG;aEG;yGJrsm;udk qGpfZmvefEdkifiH? *seDAmNrdKUwGif jyKvkyfcJhNyD;? aemufydkif;aqG;aEG;yGJrsm;udk ydkvefEdkifiH?
0gaqmNrdKUawmfwGif usif;ycJhonf/
1970 ckESpf atmufwdkbmv 25 &ufaeYwGif? tar&duefor®wBuD;&pfcsufepfqifu tdrfjzLawmfü ygupöwefEdkifiH
or®wBuD; ,m[mcef (Yahya Khan) ESifhawGUqHkpOf? tar&duefjynfaxmifpktaejzifh? w½kwfjynfolUor®wEdkifiHESifh yHkrSef
qufqHa&;jyefvnfxlaxmif&efqHk;jzwfxm;aMumif; ESifh rMumrD tar&duefvQKdU0Sufudk,fpm;vS,ftzGJUudk w½kwfEdkifiHodkY
apvTwfrnfjzpfaMumif;? w½kwfacgif;aqmifrsm;xH owif;pum;yg;cJhonf/ xdkYaemuf atmufwdkbmv 26 &ufaeYwGif ½kdar;
eD;,m;acgif;aqmif csufqufpul;twGuf wnfcif;aom*kPfjyKnpmpm;yGJwGif epfqif u w½kwfjynfolUor®wEdkifiH qdkonfh
pum;vHk;udk yxrqHk;tBudrf rdefYcGef;xJwGif xnfhajymcJhonf/ Edk0ifbmvwGif ygupöwefor®w ,m[mcef (Yahya Khan)
onf w½kwfEdkifiHcspfMunfa&;c&D;pOftwGif; 0efBuD;csKyfcsLtifvdkif;xH epfqif\ owif;pum;udk ajymjycJhonf/ csLtifvdkif;rS
OuúXBuD;armfpDwHk;xH taMumif;Mum;cJhonf/ aemuf&uftenf;i,ftMumwGif csLtifvdkif; u ,m[mceftm; OuúXBuD; armfpD
wHk;taejzifh? tar&duefwdkY\tpDtpOfudk oabmwlaMumif; jyefMum;cJhNyD;? tao;pdwftcsuftvufrsm; ñSdEdIif;&ef vdktyf
aMumif;vnf; taMumif;jyefcJhonf/

yifaygifoHwrefa&;
tar&duefESifhw½kwfqufqHa&;taMumif;udkajymvQif? yifaygif ac: pm;yGJwifwif;epf onf rygrNyD;jzpfonf/ yifaygifoHw
refa&;[kyif trnfwGifcJhonf/ yifaygifoHwrefa&;onf 1971 ckESpf rwfv 28 &uf rS {NyDv 7 &ufaeYtxd? *syefEdkifiH?
em*dk,mNrdKUwGifusif;ycJhaom 31 Budrfajrmuf urÇmhpm;yGJwifwif;epfcsefyD,Hzvm;NydKifyGJwGif jrpfzsm;cHcJhonf/ tqdkygNydKifyGJwGif
tar&duefESifhw½kwfupm;orm;rsm;onf wpfBudrfxufru? txl;tuRrf;w0ifjzpfcJhNyD;? vufaqmifypönf;rsm;vJvS,fcJhMu
onf/ w½kwfuGefjrLepfygwDOuúXBuD; armfpDwHk; onf 1971 ckESpf {NyDv 7 &ufaeYwGif tar&duefpm;yGJwifwif;epftoif;udk
w½kwfEdkifiHodkY zdwfac:&ef qHk;jzwfcJhNyD;? em*dk,m&Sd w½kwftoif;acgif;aqmifxH taMumif;Mum;cJhonf/ w½kwftoif;
acgif;aqmifu tar&dueftoif;tkyfcsKyfoludk today;cJhonf/ tar&dueftoif;tkyfcsKyfolonf *syefEdkifiHqdkif&mtar&duef
oHtrwfBuD;xH tqdkygzdwfMum;rIudk taMumif;Mum;cJhonf/ tar&duefor®wBuD;epfqifonf wdkusKdNrdKU? tar&duefoHtrwf
BuD;xHrS aMu;eef;udk vufcH&&SdNyD;aemuf? tar&duefpm;yGJwifwif;epftoif; w½kwfEdkifiHwGif cspfMunfa&;yGJoGm;a&mufupm;
a&;udpöudk oabmwlcJhonf/
w½kwf0efBuD;csKyfcsLtifvdkif;onf 1971 ckESpf? {NyDv 14 &ufaeYwGif ayusif;NrdKU&Sd jynfolYcef;raqmifBuD;wGif
tar&duef? uae'g? udkvHbD,m ESifh Edkuf*sD;&D;,m;EdkifiHwdkYrS {nfhonfyifaygifupm;orm;rsm;udk awGUqHk{nfhcHcJhonf/ csL u
tar&duefpm;yGJwifwif;epfupm;orm;rsm;ESifh awGUqHkcJhpOf? ]]cifAsm;wdkY[m tar&duefjynfolawGeJU w½kwfjynfolawG&JU t
Mum; ESpfzufqufqHa&;rSm ordkif;0iftcef;u@opfwpfckudk zGifhvSpfrSmjzpfw,f}} [k ajymMum;cJhonf/ odkYjzifh
yifaygifoHwrefa&;onf ydkrdkyDjyifvmcJhonf/ tqdkyg{nfhcHyGJjyKvkyfNyD;? em&Dtenf;i,ftMumwGif tar&duefor®wepfqif
onf w½kwfEdkifiHtm; ydwfqdkYrIrsm;tm; avQmhcsaMumif; xkwfjyefcJhonf/

rmudkydkvdk ac: [ife&Dupfqif;*sm;


1971 ckESpf {NyDvukefydkif;wGif w½kwfEdkifiHonf ygupöwefEdkifiHrSwqifh tar&duefjynfaxmifpkodkY taMumif;Mum;pmay;ydkYcJh
onf/ tqdkygpmwGif w½kwfjynfolYor®wEdkifiHtaejzifh? tar&duefor®w\ txl;udk,fpm;vS,f odkYr[kwf tar&duefEdkifiH
jcm;a&;0efBuD; odkYr[kwf tar&duefor®wudk,fwdkif vma&mufvnfywfjcif;udk vufcH&ef tqifoifh&SdaMumif; xkwfazmfa&;
om;cJhonf/ tar&duefor®wepfqifonf 1971 ckESpf arvwGif w½kwfEdkifiHrSpmudk vufcH&&SdaMumif;ESifh olUtaejzifh
ayusif;NrdKUodkY cspfMunfa&;tvnftywfc&D;zdwfMum;jcif;udk vufcH&eftqifoifh&SdygaMumif;? csLtifvkdif; odkYr[kwf tjcm;
tqifhjrifhw½kwfacgif;aqmif ESifh upfqif;*sm;wdkYtMum; vQKdU0SuftBudKñSdEdIif;rIrsm;jyKvkyfEdkif&ef tqdkjyKaMumif; azmfjycJhonf/
tar&duefor®w&pfcsufepfqif (Richard M. Nixon)\ trsKd;om;vHkNcHKa&;tBuHay;yk*¾dKvf [ife&Dupfqif;*sm;onf
1971 ckESpf? ZlvdkifvwGif ygupöwefEdkifiHodkY oGm;a&mufcJhonf/ tqdkygc&D;pOftwGif; aexdkifraumif;onfh taMumif;jy
csufjzifh aysmufaecsdefwGif [ife&Dupfqif;*sm;onf vQKdU0Suftrnf rmudkydkvdk [k ay;xm;onfh xdyfwef;vQKdU0Suftqifhjrifh
udk,fpm;vS,ftzGJUudk OD;aqmifí 1971 ckESpf Zlvdkifv 9 &uf rS 11 &uftwGif;? w½kwfEdkifiH? ayusif;NrdKUodkY vQKdU0SufoGm;
a&mufcJhNyD;? w½kwf0efBuD;csKyfcsLtifvdkif;ESifhawGUqHkaqG;aEG;cJhonf/ Zlvdkifv 15 &ufaeYwGif w½kwf-tar&duefESpfEdkifiH

3|Page
oabmwlaMunmcsufudk xkwfjyefcJhonf/ ygupöwefEdkifiHESifhtwl ½kdar;eD;,m;EdkifiHonfvnf; tar&duef-w½kwfqufqHa&;
xlaxmifrIwGif Mum;cHaqmif½Gufay;cJhonf/
tar&duefor®wBuD;&pfcsufepfqifonf 1971 ckESpf? Zlvdkifv 15 &ufaeYwGif upfqif;*sm;\ w½kwfEdkifiHc&D;pOfudk
urÇmodkY xkwfazmfajymjycJhNyD;? w½kwfjynfolYor®wEdkifiHu olYtm; vma&mufvnfywf&ef zdwfMum;rIudk &&SdaMumif; ESifh tqdk
ygzdwfMum;rIudk olu oabmwlvufcHcJhaMumif; azmfjycJhonf/ odkYjzifh yifaygifoHwrefa&;onf tar&duefESifhw½kwfEdkifiH
tMum; ESpfaygif;ESpfq,fausmf jywfawmufaecJhaom qufqHa&;udk jyefvnfaumif;rGefEdkif&ef vrf;cif;ay;cJhonf/ epfqif\
pum;aMumifh urÇmw0Srf;tHhMowkef vIyfcJhMu&onf/

oHwrefqufqHa&;xlaxmifjcif;
tar&duefjynfaxmifpkESifhw½kwfjynfolUor®wEdkifiHwdkYonf oHwrefqufqHa&;xlaxmifonfh yl;wGJaMunmcsufudk 1979
ckESpf Zefe0g&Dv 1 &ufaeYwGif xkwfjyefcJhonf/ tqdkygyl;wGJaMunmcsufwGif tar&duefjynfaxmifpkonf w½kwfjynfolY
or®wEdkifiHtm; w½kwfEdkifiH\ wpfckwnf;aomw&m;0iftpdk;&tjzpf todtrSwfjyKcJhonf/ w½kwfEdkifiHwpfEdkifiHwnf;rl0g'udk
vufcHcJhNyD;? xdkif0rfuRef;udk w½kwfjynfolUor®wEdkifiH\tpdwftydkif;wpfcktjzpf owfrSwfcJhonf/ tar&duefjynfaxmifpk
taejzifh? xdkif0rfuRef;ESifh ,Ofaus;rI? ukefoG,fa&; ESifh tpdk;&tqifhr[kwfaom qufqHa&;rsm;om jyKvkyfrnfjzpfaMumif;
yl;wGJaMunmcsufwGif azmfjycJhonf/
1979 ckESpf rwfv 1 &ufaeYrSpwifí w½kwfjynfolUor®wEdkifiHESifhtar&duefjynfaxmifpkwdkYonf oHtrwfBuD;
tqifhtwef;&Sd oH½kH;rsm; tjyeftvSefzGifhvSpf&ef oabmwlNyD;aMumif; azmfjycJhonf/ ESpfEdkifiHoHwrefqufqHa&;xlaxmifjcif;
onf ESpfEdkifiHjynfolrsm;twGufomru? urÇmhNidrf;csrf;a&;ESifhtm&Sa'oNidrf;csrf;a&;wdkYtwGuf ta&;ygaom tajymif;tvJ
BuD;wpfckjzpfcJhonf/

ed*Hk;
tar&duefjynfaxmifpkESifhw½kwfjynfolUor®wEdkifiHwdkYrS xdyfwef;acgif;aqmifrsm; tjyeftvSeftvnftywfc&D; rMumcP
oGm;a&mufjcif;onf tar&duefESifhw½kwfESpfEdkifiHwnf;twGufomru? urÇmhNidrf;csrf;a&; ESifh zGHUNzdK;wdk;wufa&;wdkYtwGuf
vnf; rsm;pGmtusKd;&SdEdkifonf[k urÇmhta&;avhvmqef;ppfolrsm;u ,lqMuonf/ tar&duefjynfaxmifpk ESifh w½kwfjynf
olUor®wEdkifiHwdkYonf tjyeftvSef,HkMunfrI? tjyeftvSefem;vnfrIwdkYtay: tajccHNyD;? ESpfzuftusKd;wljzpfay:wdk;wufrI
rsm;qD OD;wnfonfh olomudk,fomrl0g' udk udkifpGJxm;Muonf/ bm;&uftdkbm;rm; ESifh [lusifawmifwdkYonf yGifhvif;
vGwfvyfaomvlUtzGJUtpnf;qDodkY OD;wnfa&GUvsm;MurnfrSm rkcsjzpfonf/ odkYaomf enf;AsL[muGJjym;rIrsm;tMum;wGif
tdkbm;rm;ESifh[lusifawmifwdkY\ r[mAsL[mvGefqGJyGJonf urÇmBuD;udk ydkrdkNidrf;csrf;<u,f0aomtpGef;qDodkY qGJac:oGm;zdkYom
arQmfvifh&onf/ xdktajctaewGif tm&Stcif;tusif;onf rnfonfhzufodkYrS ododomom r,drf;r,dkif? ydkaeNrJusm;aeNrJ
taetxm;wGifyif &SdaeOD;rnfjzpfaMumif; oHk;oyfrdygonf/

w½kwfEkdifiHa&muftar&duefor®wBuD;rsm;
w½kwfjynfolUor®wEdkifiHodkY yxrqHk; w&m;0ifcspfMunfa&;tvnftywfc&D;oGm;a&mufcJhaom tar&duefor®wrSm 1969
ckESpf Zefe0g&Dv 20 &uf rS 1974 ckESpf Mo*kwfv 9 &ufaeYtxd tdrfjzLawmfwGif or®wwm0efxrf;aqmifcJhaom 37
OD;ajrmuf tar&duefor®wBuD;&pfcsufepfqif (Richard M. Nixon) jzpfNyD;? 1972 ckESpf? azazmf0g&Dv 21 &uf rS 28
&ufaeYtxd w½kwfEdkifiHodkY tvnftywfoGm;a&mufcJhonf/
1974 ckESpf Mo*kwfv 9 &ufaeY rS 1977 ckESpf Zefe0g&Dv 20 &ufaeYtxd tdrfjzLawmfwGif wm0efxrf;aqmifcJh
aom 38 OD;ajrmuf tar&duefor®wBuD; *s&,ftmzdkY'f (Gerald R. Ford) onf 1975 ckESpf 'DZifbmv 1 &ufaeY rS 5
&ufaeYtxd? w½kwfjynfolYor®wEdkifiH? ayusif;NrdKUodkY w&m;0ifcspfMunfa&;tvnftywfc&D;oGm;a&mufcJhonf/
tar&duefor®wBuD; a&mfe,f&D*if (Ronald Reagan) onf 1984 ckESpf {NyDv 26 &uf rS arv 1 &ufaeYtxd
w½kwfjynfolYor®wEdkifiHodkY w&m;0ifcspfMunfa&;tvnftywfc&D;oGm;a&mufcJhNyD;? ayusif;NrdKU? &Sef[dkif;NrdKU ESifh ZD,efNrdKUrsm;
odkY oGm;a&mufvnfywfcJhonf/ &D*ifonf 1981 ckESpf Zefe0g&Dv 20 &ufaeY rS 1989 ckESpf Zefe0g&Dv 20 &ufaeYtxd
tdrfjzLawmfwGif wm0efxrf;aqmifcJhaom av;q,fOD;ajrmuf tar&duefor®wBuD;jzpfonf/
1989 Zefe0g&Dv 20 &ufaeY rS 1993 ckESpf Zefe0g&Dv 20 &ufaeYtxd tdrfjzLawmfwGif wm0efxrf;aqmifcJhaom
av;q,fhwpfOD;ajrmuf tar&duefor®wBuD; a*smh&Sfbkcsf (George Bush) onf 1989 ckESpf azazmf0g&Dv 25 &uf rS 27
&uftwGif; w½kwfjynfolYor®wEdkifiHodkY w&m;0ifcspfMunfa&;tvnftywfc&D;oGm;a&mufcJhonf/
1993 Zefe0g&Dv 20 &ufaeY rS 2001 ckESpf Zefe0g&Dv 20 &ufaeYtxd tdrfjzLawmfwGif wm0efxrf;aqmifcJhaom
av;q,fhESpfOD;ajrmuf tar&duefor®wBuD; 0DvsHa*suvifwef (William J. Clinton) onf 1998 ckESpf ZGefv 25 &uf rS
Zlvdkif 3 &uftwGif; w½kwfjynfolYor®wEdkifiHodkY w&m;0ifcspfMunfa&;tvnftywfc&D;oGm;a&mufcJhonf/

4|Page
tar&duefjynfaxmifpk\ or®wBuD;rsm;wGif w½kwfjynfolYor®wEdkifiHodkY tBudrfBudrfoGm;a&mufcJholrSm 2001 ckESpf
Zefe0g&Dv 20 &ufaeY rS 2009 ckESpf Zefe0g&Dv 20 &ufaeYtxd tdrfjzLawmfwGif wm0efxrf;aqmifcJhaom av;q,fhoHk;OD;
ajrmuftar&duefor®wBuD; a*smh'AvQLbkcsf (George W. Bush) jzpfonf/ olonf 2001 ckESpf? atmufwdkbm 18 &uf rS
21 &uftwGif; yxrtBudrf? 2002 ckESpf azazmf0g&D 21 &uf ESifh 22 &ufwGif 'kwd,tBudrf? 2005 ckESpf Edk0ifbm 19 &uf rS
21 &uftwGif; wwd,tBudrf? 2008 ckESpf Mo*kwfv 8 &uf rS 11 &uftwGif; aemufqHk;tBudrf? w½kwfEdkifiHodkY
w&m;0ifcspfMunfa&;tvnftywfc&D; oGm;a&mufcJhonf/

tudk;tum;
www.wikipedia.org
www.chinadaily.com
www.whitehouse.gov

a'gufwm&efrsKd;odrf;

5|Page

You might also like