Deniz Akvaryumu

Deniz akvaryumunun tatlı su akvaryumundan farkı nedir?

Deniz suyundaki fiziksel, kimyasal (sıcaklık, pH, oksijen, tuzluluk, suyun bileşimi,…) günlük, mevsimsel değişim yok denecek
kadar azdır; olsa bile çok yavaştır.

Bu nedenle deniz canlıları genel olarak, sudaki değişimlere tatlısu canlılarına göre çok daha az toleranslıdır.

Deniz akvaryumları, çok bilinçli kurulması ve bakılması gereken, tatlısu akvaryumlarına göre daha hassas ekosistemlerdir.

Deniz akvaryumlarında kullanılacak tuzun doğru kimyasal bileşimde ve doğru miktarda olası gerekir. Pratikte tuzun yoğunluğu
genellikle özgül ağırlık, konsantrasyon skalasına sahip hidrometreyle ölçülür. Tropik akvaryumlar için optimal özgül ağırlık 1.022-1.025
g/ml arası değerler olup, yaklaşık %0 33 yani 1 litre suya yaklaşık 33 gram deniz tuzu demektir.

Genelde pH tatlısu akvaryumlarında 7.0-7.8, deniz akvaryumlarında ise 8.0-8.5 arasıdır. Suyun pH değeri yükseldikçe, sudaki
amonyum(NH4) ve amonyak(NH3) ikilisinde çok daha zehirli olan(NH3) payı yükselir. Amonyağın 0.01 mg/lt. üzerine çıkması deniz
canlıları için ölümcüldür. Sonuç; amonyak birikimi, pH değeri yüksek tuzlusu da daha ciddiye alınması gereken bir tehdittir. Bu nedenle
deniz akvaryumlarına daha az sayıda balık konmalıdır. Tatlısu akvaryumları için önerilen ölçü 1 cm balık boyu başına 1 litre su iken, bu
deniz akvaryumları için 1 cm balık boyu başına 10 litre sudur.

Deniz akvaryumunun biyolojik dengeyi sağlayacak yeterli mikroorganizma sayısına ulaşması tatlısu dan daha uzun sürer. Bu işlem
hızlandırmak için Canlı Kaya ve Canlı Kum kullanılır.

Canlı Kaya
Üzerinde bol miktarda yaşam formu barındıran, esas kısımlarını sert iskeletli canlıların yıllar boyunca birbiri üzerine inşa ettikleri
iskeletlerden oluşan taşların oluşturduğu bol gözenekli dokuda ve derinlerine kadar ulaşan ince kanallar ve çatlakların olduğu kayalardır. İşte
bu dokunun resif ekosisteminde önemli 2 işlevi vardır:

1. Yüzeysel gözenek ve kanallar, ve bunların neden olduğu pürtüklü yüzey, temas yüzeyini arttırıp, daha fazla aerob (oksijene
muhtaç) mikroorganizmanın yerleşmesini sağlar. Bunların en önemli görevlerinden biri Amonyak > Nitrit > Nitrat zincirinin
tamamlamaktır. Kısaca kayanın yüzeyi bir nevi yüksek performanslı biyolojik substrat işi görür.
2. Derine ulaşan çatlaklar ve kanallarda su çok yavaş seyreder ve bu ortamda anaerob organizmalar bulunur. Bunların bir kısmı
sudaki birikmiş Nitrat’ ı metabolize edip, ortama Nitrojen gazı bırakırlar. Yani çürüyen nitrojenli maddelerin oluşturduğu kirliliği
ortadan kaldırırlar. Sonuçta canlı kaya sudaki Nitrat’ı azaltmaya yarar. Denitratör cihazı da bu mantıkla çalışır.

Bundan başka canlı kaya akvaryum canlılarının kendilerini biraz da olsa evlerindeymiş gibi hissetmelerini sağlar. Barındırdıkları
çok çeşitli yaşam formları, birçok canlının tek beslenme kaynağıdır.(Örn: Mandarin balığı)

Doğal ekosisteme benzer bir düzenek ve stabil koşullara sahip bir deniz akvaryumu kurmak istiyorsak (ki doğrusu da budur) canlı
kaya şarttır!

Canlı Kum: Son yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. Resif tabanından alınan balçık, tortu, çakıl veya kum, biraz temizlenerek akvaryumun
taban substratına eklenir. İçerdiği yoğun anaerob mikroorganizmalar açısından canlı kayadan bile daha zengindir. Akvaryumda canlı kum ile
aşılanmış (>8 cm) bir kum tabanı, çok iyi bir anaerob işlem (Denitrasyon) kapasitesine sahiptir.

Canlı Kaya İşlenmesi

Kayalar taşınırken yüzeydeki canlıların hasar alması, kayanın kuruması veya sıcaklık değişimi olması ve toplandıkları ortamın su
ve ışık şartlarının evde sağlanan şartlara tam uymaması birçok canlının ölmesine neden olur. İşte bu ölümleri takiben çürüme başlar ve su
kirlenir. Bunun akvaryumu etkilememesi için kayalar bu yoğun çürüme bitene kadar, kontrol altında, bol oksijenli ve iyi temizlenen bir
tanka alınır.

Deniz Akvaryumları
1) Sadece balıkları içeren balık akvaryumu (nispeten kolay)
Balıklar, suyun bileşimine karşı omurgasızlar kadar hassas değillerdir. Nitratın 30 mg/lt kadar yükselmesi önemli bir sorun
yaratmaz. Simbiyotik mercanlar gibi fotosentez yapan canlılar olmadığı için özel aydınlatma sistemine gerek yoktur. Uyumlu türlerin
seçilmesi önemlidir.

2) Sadece omurgasızları içeren omurgasız akvarumu (zor)

Simbiyotik mercanları yaşatabilmek için, mavi renk spektrumunu da yeterli miktarda içeren özel aydınlatma gerekir. Nitratın 10
mg/lt üzerine çıkması yosunları arttıracağı için hassas omurgasızlar için tehlikelidir. Sudaki nitratı ve diğer organik atıkları düşük düzeylerde
tutmak için genellikle bir protein toplayıcı (skimmer) kullanılır. Uyumlu türlerin seçilmesi önemlidir.

3) Balıkları ve omurgasızları içeren resif akvaryumu (çok zor)

Omurgasız akvaryumunda dikkat edilmesi gereken konular resif akvaryumları için de aynen geçerlidir. Organik atıklarının,
omurgasızları tehdit edecek düzeye çıkmaması çok az sayıda balık konulur. Balıklar, birbiriyle uyumlu ve omurgasızlara zarar vermeyen
türlerden seçilmelidir. Akvaryumu organik atıklarla kirletmeden balıkların yeterli besini almasını sağlamak bu tip akvaryumların ayrı bir
zorunluluğudur.
 Yaşayan tek bir mercan bireyine polip adı verilir. Ağız, mide ve dokungaçlardan oluşan polipler kolonileşerek büyük mercan
topluluklarını oluştururlar.
Bazı mercan türlerinin polipleri, kendilerine sürekli besin sağlayabilmek için zooxanthellae cinsi sarı-kahverengi simbiyotik alglerle çok
ilginç bir ortak yaşam biçimi geliştirmişlerdir.

Bu alg hücreleri, mercan dokusunun epidermis tabakasında, ikinci hücre sırasında dizilmişlerdir. Böylece polipin içinde
yaşamalarına rağmen dışarıdan ışık enerjisi alıp fotosentezle kendilerinin ve polipin ihtiyaç duyduğu besin maddelerini üretebilirler.

Polip, bünyesindeki alge karbon kaynağı olarak solunum artığı karbondioksit, azot ve fosfat kaynağı olarak da başta amonyak
(NH3) olmak üzere sindirim artıklarını verir. Buna karşılık zooxanthellae, polipten aldığı hammaddeleri kullanarak ürettiği karbonhidrat ve
proteinlerin %98'ini polipe verir.

Böylece polip, simbiyotik yosuna güvenli bir yaşama ortamı ve gübre, yosun da polipe sürekli besin garanti eder.

Mercan kayalıkları (resifleri) nasıl oluşur?

Mercanlar sert ve yumuşak olmak üzere iki gruba ayrılırlar.

Sert mercanlar, korunmak ve belirli bir yapı içinde kolonileşmek için iskelet oluştururlar. Yumuşak mercanlar iskelet
oluşturmazlar. Yumuşak mercanların bir bölümü, sert mercanların büyük bir çoğunluğu simbiyotiktir.

Sert mercanların son derece karmaşık yapıda olan iskelet yapıları, kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg) ve strontyum (Sr)
elementlerinin karbonat (CO3) bileşiklerinden oluşur. Üst üste gelerek büyüyen ve yayılan iskelet yapısının altta kalan bölümleri zamanla
dağılıp ezilerek sıkışır ve kristalleşerek kireç taşına dönüşür. Kireç taşının binlerce-milyonlarca yıl birikmesiyle de günümüzde bilinen en
büyük yapılar, yani mercan kayalıkları (resifleri) oluşur.

Deniz akvaryumu ekipmanları

Protein skimmer
UV filtresi
RO (Reverse osmoz)
Aydınlatma
Ca Reaktörü
Nitrat Filtresi
Dalga sistemi
Dozaj Pompaları
Sump
Refugium (sığınak)
Soğutucu
Ozonisator

Protein skimmer
Prtoein skimmer, türlü organik atıkları henüz bakteriler tarafından parçalanmadan bir kapta toplayarak akvaryumdan
uzaklaştırılmasını sağlar. Böylece akvaryumda nitrat gibi azotlu bileşikleri ve organik maddeleri (karbon bileşikleri) düşük düzeylerde
tutmak mümkün olur.

UV Filtresi
Filtre sisteminde, imalatçının önerdiği debide pompa kullanılarak, parazit, virüs ve suda yüzen alglerin etkisiz hale getirilmesinde
kullanılır. Balık akvaryumlarında daha çok kullanılır.

RO (Reverse Osmoz)
Çeşme suyu nitrat, fosfat, silikat ve diğer zararlı maddelerden ayırarak akvaryumda kullanılabilir hale getirir.

Aydınlatma
HQI (Metal Halide Lamba) ve florasan lambalar kullanılır. Florasan lambaları su yüksekliğinin fazla olmadığı resif
akvaryumlarda HQI yerine kullanılabilmektedir. Ancak su yüksekliğinin 50-60 cm’i aştığı sistemlerde HQI lambaları kullanılır. HQI
kullanımında göz önünde bulundurulması gereken nokta lambanın akvaryumdan 50 cm yukarıya aşılmasının gerekliliği, ısı oluşumu ve
yüksek elektrik sarfiyatıdır.

Ca (Kalsiyum) Reaktörü
Sert mercanların beslendiği akvaryumlarda kalsiyum değerinin gerçek deniz suyundaki 380-480 mg/lt değerinde sabit olası
sağlıklı gelişim için şarttır. Çalışma prensibi reaktörün içerisindeki kalsiyum hidroksit veya mercan kırıklarını reaktörün içerisine
karbondioksit gazı verilerek eritilmesine dayanır.

Nitrat Filtresi
Her ne kadar amonyak ve nitrit kadar olmasa da nitratın birikimi balıklar üzerinde stres, yavruların gelişmemesi ve sistemde alg
oluşumu gibi etkileri vardır. Nitrat yüksek değerlere ulaşmadan sistem içerisinde çözüm bulmak gerekir.

Dalga filtresi

Dozaj Pompaları
Günlük olarak sıvı yem veya minerallerin akvaryuma otomatik olarak eklenmesi için kullanılan ana ünitedir. 3 farklı sıvıyı günde 0-1999ml
aralığında akvaryuma ekleyebilir.
Sump
Sump bir filtreleme sistemidir. Özellikle geniş hacimli akvaryumlarda kullanılan çok çeşitli nedenlerle tercih sebebi olan bir
sistemdir. Dış filtreler çoğu zaman ihtiyacımızı giderseler de ne yazık ki sump kadar iyi sonuç veremezler. Sumpların tercih sebebi
olmasındaki bir diğer nedense, akvaryumlarımızın içinde görüntü kirliliğine yol açan ısıtıcı, borular, kafa motorları vb. ekipmanımızı
sumpımızın içine koyma şansımızın olmasıdır. Böylelikle akvaryumumuzda hem daha iyi su şartlarını hem daha doğal bir görüntüyü elde
etmek adına sumplar filtreleme sistemlerinin başında yer almaktadır.

Refugium (Sığınak)
Türkçe karşılığı sığınak anlamına gelen ve içindeki makro algler yardımıyla nitrat ve fosfatın emilmesini ve yok etmesini kolaylaştıran doğal
bir sistemdir.

Soğutucu
Yazın akvaryumlar ısınma eğilimi göstermekde bu da özellikle resif akvaryumlarında suyu sabit ısıda tutmak konusunda zorluk
cıkarmaktadır. Soğutucular akvaryumun boyutlarına göre tercih edilmelidir. Balık akvaryumlarında ise fan kullanımı yazın akvaryum ısısını
uygun değerde tutmak için kullanılan bir diğer yöntemdir.

Deniz akvaryumlarında bazı önemli bilgiler

Canlı kaya deniz akvaryumu için en önemli filtre malzemesidir. Azot döngüsünün tamamlanabilmesini sağlayan bakteriler için bu
kayalar en uygun yerdir. Kayalar şekil ve cinsine göre değişebilir ama 100 litre akvaryum için en az 12 en çok 20 kg kaya tavsiye edilir.

Sert mercan akvaryumlarının, yumuşak mercan akvaryumlarına göre ışık ve akıntı ihtiyaçları daha fazladır. Yumuşak mercanlar
daha düşük ışık altında bakılabilirler. Metal Halide armatürlerinin 60 x 60 cm bir alanda etkili olduğu, floresan boylarının 60 ~ 90 ~ 120 cm
olduğu dikkate alınmalıdır.

Resif akvaryumlarında ise sıcaklığın mutlaka kontrol altında tutulması gerekir. Bu sıcaklık değeri 25 ~ 26 oC değerini
aşmamalıdır.

Akvaryum tabanında içerisinde pisliğin birikmeyeceği küçük taneli kum seçilmelidir. Tercihen piyasada satılan, argonit diye tabir
edilen kumun akvaryumun tabanına 1 cm kalınlığında kapatması istenir.

Melek Balıkları
Yaşam alanları Kızıldeniz ve doğu Afrika kıyılarından başlayarak Hawaii kıyılarına kadar uzanırken, kuzeyde ise güney
Japonya'dan başlayarak Avustralya kıyılarına kadar uzanır. İyi bakılan bir akvaryumda melek balıkları 15 yıla kadar yaşayabilir. Bazı türlerin
erişkin bireyler ile yavru bireyler arasında desen farkı vardır.

Majestic melek Dalgalı tetik balığı Palyaço balığı

Asfur melek Aslan balığı Sarı kuyruklu damsel
Mavi halkalı melek Altı bantlı lapin Mavi damsel
İmparator melek Kelebek balığı Domino damsel
Fransız melek Kardinal balığı Blue regal tang
Ateş melek Deniz atı Yellow tang
Palyaço tetik balığı Mavi cromis Lipstick tang

Omurgasızlar
Kan kırmızı ateş karidesi
Temizlikçi karides

Ülkemizde en çok satılan ve kolay bulunan resif canlıları

Boru Kurdu
Boru kurtlarının birçok türü vardır. Beslenmeyi ortak yaşam gösterdiği ve içerisinde barındırdığı bakteriler sayesinde sağlar.

Düğme Polipleri
Renkleri, görünümleri ve yaşam standartlarının kolay sağlanabilirliği nedeniyle resif akvaryumlarında sık sık görünen canlılardır.
Bakımı kolay türler arasındadır. Sadece ışık ile beslenebilecek olmasına rağmen ara sıra artemia verilebilir.

Yıldız polpleri
Yıldız polpleri 5 koluyla yıldız şekline benzediği için bu adı almışlardır. Oldukça çekici renklere sahiptir ve hemen hemen bütün
mercan akvaryumlarında bulunur. Bakımı oldukça kolay olan bu canlı foto sentetiktir.

Xenia
Akıntıda yaptığı salınım ve açma kapama hareketi ile çok çekici görüntüsü vardır. Işığı sever ve istediği ortam akvaryumlarda
bolca bulunduğundan hızlı çoğalıp akvaryumu kaplayabilir.

Tüp kurdu
Mercanlar