HOC VIEN KY THUAT QUAN SU KHOA VO TUYEN DIEN TU - BO MON THONG TIN DO QUOC TRINH - PHAM VAN BINH CO SO XAY DUNG DIEN DAI QUAN SU (Tai liéu ding cho giang day Kf su théng tin quan su) MERE "oT oO80710* HA NOI- 2003LOI NOI DAU Mon hoc "Co sé xdy dung dién dai quén su’ 14 m6n co sé chuyén nganh cho céc mén hoc vé thiét bi thong tin vO tuyén, dugc dua vao ging day chinh thtic cho nganh K¥ su Thong tin quan su khoang 10 nam nay. Thuc té gidng day nhitng nam qua nhu cau vé tai ligu hoc tap cho mon hoc nay 1a rat Ion. Gido trinh "Co sé xdy dung dién dai quan su’ ra ddi nham dap ting nhu cdu én. Gido trinh gém 4 chuong. Noi dung chinh cdc chuong nhu sau. Chuong 1 trinh bay vé cdc dac trung téng quat cia kénh théng tin v6 tuyén va do tin cay thong tin v6 tuyén. Chuong 2 phan tich co sé lua chon céc chi tiéu ki thuat cho cdc dién dai quan sy. Chuong 3 gidi thiéu vé co sé xay dung so 46 khdi cdc loai dign dai quan su dang sit dung hién nay. Céc hé théng ty dong diéu chinh tw dong trong méy thu va méy phat dugc trinh bay trong Chuong 4. Tai ligu duge bién soan lain déu, chic chin khong trénh khéi thiéu s6t. Chiing ti hy vong sé nhan duge nhiéu ¥ kién déng gop cla cdc ban déng nghiép dé trong lan tdi ban tai liéu s® duoc hoan chinh hon. Nhom tée gidMHI Chuong 1 DAC TINH KENH VO TUYEN ie 5 DQ TIN CAY THONG TIN VO TUYEN ‘14 DAL TAN VO TUYEN VA UNG DUNG CHO THONG TIN Ta biét ring théng tin vo tuyén dam bao viée phat thong tin di xa nhé cdc song dign tir. Méi trxdng truyén song (khi quyén trén mat dét, vii try, nudc, d6i khi 18 céc I6p dja chat cua mat dét) la chung cho nhiéu kénh thong tin v6 tuyén. Vige phan kénh chii yéu dyra vao tiéu chudn tan s6. Phé tan téng cong va mién ap “dung cia ching duge chi ra trén hinh 1.1. Dai tins ratio Dai sp quan ee Vita, Tia Am Siéu AM TV, vétinb, Hing nhin Tia Tia in than) am al FM rade ngogi thdy Cue tim Tia X gamma vittry eel | | { CHEE ‘oF io 10F 10% FOR FO FO GOK 40H GOH + thsscy) ——> Hinh 1.1. Phé tén sé Phé nay kéo dai tir cac tan sé du6i am thanh (subsonic - vai Hz) va try (107 ‘Hiz) va durge chia tiép thinh cdc doan nho goi id cdc bang tin. Troan b6 dai tin s6 v6 tuyén (RF) lai duge chia ra thanh céc bang nhé hon, ¢é tén va sd higu nhu bang 1.1 (theo CIR). Tén goi céc bang tin nhur sau: Céc tin sé cue ki thdp. Cé gid tri nim trong pham vi 30-300 Hz, chtta ca tin 86 dién mang AC va céc tin higu do luong tir xa tan thdp. Cae tan s6 tiéng ndi. Co gid tri nim trong pham vi 300 - 3000 Hz, chita cac ‘th’ s6 kénh thoai tiéu chudn, “Cae tan sé rét thdp. Co sia trj nm trong pham vi 3 kHz- 30 kHz, chita phan cia dai nghe duge cua tiéng ndi. Ding cho cdc hé théng quan sy va chuyén ai iia chinh phi nhu 1a thong tin duéi nuréc (gitta céc tau ngdm). “Cie tn s6 thdp. C6 gid tri nim trong pham vi 30 kHz - 300 kHz. (thuong ‘goi la séng dai), chi yéu ding cho din duong hang hai va hang khéng.Cac tan sé trung binh. Co gia tri nim trong pham vi 300 kHz - 3 MHz (thudng goi la song trung), cha yéu ding cho phat thanh thuong mai song trung (535 dén 1605 kHz). Cac tén sé cao. Cé gid tri nim trong pham vi 3 MHz - 30 MHz (thudng goi la séng ngin). Phan Ién cac théng tin v6 tuyén 2 chiéu (two-way) sir dung dai nay. Cac tan sé rat cao. Cé gid tri nam trong pham vi 30 MHz - 300 MHz (con goi ld song mét), thudng ding cho v6 tuyén di dong, thong tin hang hai va hing khéng, phat thanh FM thuong mai (88 dén 108 MHz), truyén hinh thuong mai (kénh 2 dén 12 voi tin sé tir 54 MHz dén 216 MHz). Cae tan s6 cue cao. Cé gid tri nim trong pham vi 300 MHz - 3 GHz (con goi la séng dé xi mét), ding cho cac kénh truyén hinh thong mai 14-83, cdc dich vu théng tin di dong mat dat, cdc hé thong dign thoai té bao, mot sé hé théng rada va dan durong, cdc hé théng vi ba va thong tin vé tinh. Cée tan sd siéu cao. Cé gia tri nam trong pham vi 3 GHz - 30 GHz, chu yéu ding cho vi ba va théng tin vé tinh. Cae tan sé cue ki cao. Cé gia tri nim trong pham vi 30 GHz - 300 GHz, it sit dung cho théng tin v6 tuyén. Cae tan so hong ngogi. Co gia tri nim trong pham vi 0,3 THz - 300 THz, noi chung khéng goi 14 song v6 tuyén. Str dung trong hé théng din dudng tim nhiét, chup anh dién tir va thién vn hoe. Cac anh sdng nhin thay. C6 gid tri nim trong pham vi 0,3 PHz - 3 PHz, ding trong hé théng soi quang. Cae tia cuc tim, tia X, tia gamma vé tia vit tru. Rat it sir dung cho thong tin. Chi thich: THz = terahertz = 10"? Hz, PHz = petahertz = 10'° Hz, EHz = exahertz = 10'* Hz 1.2. SU TRUYEN SONG VO TUYEN Sy truyén lan cdc s6ng dién tir trong khéng gian ty do thudng duoc goi la sur truyén song tan sé v6 tuyén ho’e don gian la sy truyén séng v6 tuyén. Mac dit khong gian ty do ham y la chan khéng, sur truyén sng qua khi quyén trai dt vin thudng duge coi la truyén séng trong khéng gian ty do. Sy khéc nhau chi yéu 1a 6 chd khi quyén trai dat gay nén cac tén that déi voi tin higu, con trong chin Khéng thi khéng cé tén that. 8Bang 1.1 Ki higu bang tan theo CCIR sé TT Pham vi tin so Tén goi 1. 30 Hz-300 Hz Tan so cue ki thp (ELF) 2. 0.3 KHz-3 kHz Tan s6 thoai (VF) | ee 3 kHz-30 kHz Tan s6 rat thap (VLF) 4 30 kHz-300 kHz [Pn sé thap (LF) 5, 0.3 MHz-3 MHz ~~ Tan s6 trung binh (MF) | , 6. 3MHz-30MHz | Tan sé cao (HF) 7 30 MHz-300 MHz Tan so rat cao (VHF) see "300 MHz-3 GHz Pn sé cure cao (UHF) 9. | 3 GHz-30 GHz Tan sé siéu cao (SHF) | “10. "30 GHz-300 GHz | Tan sO eyeki cao (EHF) | il. 0.3 THz-3 THz | | 12, 3 THZ-30 THz | B. | 30THz300THz | ng ngoai 0.3 PHz-3 PHz | "Tia nhin thay 7 iis | peeeeaaa PEL 3 O)P Hz teeeeere ___ Tia eye tim i 16. 30 PHz-300 PHz Tia X 17. 0.3 Bhz-3 EHz Tia gamma_ [18 3EHZ-30EHz Tiavitry 1.2.1. Mo iém co ban irony iruyén song vo iuyén 1. Phdn cuc ciia song dién tix Phan cye cba séng dién vy phing chinh 1a sy dinh hudng eda vecto dign trudng so voi bé mat trai dat. Néu phan cuc gitt nguyén khéng thay déi, ta cé phan cue tuyén tinh. Phan cue ngang (dién trudng di chuyén song song véi bé mat trai dat) va phan cue dimmg (dién trudng chuyén déng vudng géc véi mat dat) 142 dang phan cuc tuyén tinh. Néu vecto phan cyc quay 360° khi séng di qua 1 bude song va cudng dé trudng nhu nhau tai tat cd cdc géc phan cyte, ta co phan cuc tron. Khi cudng d6 trudng thay déi theo phan cuc, ta 6 phan cue elip. 2. Tia song va m@t song Cfe séng dién tir 14 khéng nhin thay, vi vay ching duge phan tich gian tiép qua khai niém tia séng va mat song. Tia song 1a dudng di doc theo huéng truyén 9lan cia séng dign tir trong kh6ng gian ty do. M&t song 14 bé mat cé pha ctia séng khong 46i, dugc tgo nén Khi cdc diém ¢6 cing pha trén céc tia lan truyén tir cing nguén hop | ai véi nhau (ABCD nhw hinh 1.2). Ngudn diém la 1 vi tri tir dé cdc tia Jan truyén nhu nhau vé moi huéng (nguén ding huwéng). Ngudn Huéng lan truyén Hinh 1.2. Song phéing 3. Tré khdng dic treng cia khong gian te do Dugc tinh theo céng thire nhu sau: & (ay trong 464, la d6 tir tham ciia khéng gian ty do, ¢6 gia tri bang 1,26.10° Him, & la d6 dién tham ciia khéng gian ty do, c6 gid tri bing 8,85.10" F/m. Thay vao ta 6 Z,=377Q. 4. Mat séng céu va ludt binh phwong nghich Hinh 1.3 14 nguén diém bite xa cong sudt véi téc dé khong déi déng déu theo moi hudng (g9i la b¢ bite xa deing huéng). BO bitc xa ding huréng tao ra mat song cau véi ban kinh R. Mat 46 céng suat tai diém bat ki trén ba mat s6ng cdu la: = 12 As Ree (12) trong dé: P,, 1a tong céng suat bite xa (W); R, 1a khoang cach tir diém bat ki trén bé mat hinh cdu dén nguén. Suy ra cudng dé dién trudng: a 30P R, (1.3) Ta 06 nh§n xét 1a mat d6 céng suat ti 1é nghjch véi binh phuong khoang cach dén nguén (Judt binh phuong nghich B R 105. Suy hao va hap thu séng Khéng gian ty do Ja chan khéng vi thé khong cé tén that nang Iugng khi song truyén qua né. Tuy nhién, khi cde séng di qua khéng gian ty do ching bi trai ra, dan dén giam mat d6 céng sudt. Hign tugng nay goi 1 suy hao va xay ra trong khéng gian ty do cing nhu trong khi quyén trai dat. Song khi quyén khéng phai la chan khong ma chtta cdc hat c6 thé hap thu nang long dién tir. Loai giam céng suat nay dug goi la ton hao hdp thu. Hé sé tén hao 1a: P =10log— 14 1, =10lons a4) Tia Mitséng 2 Mat song 1 Hinh 1.3. Mat séng cau tir nguon ding huéng Hap thy song do khi quyén tuong ty voi tén that cong sudt PR. Khi 46, nang lvgng bi mat mai mai. Suy hao séng do hdp thy khdng phu thudc vao khoang cach tir ngudn bite xa, ma vao téng khoang cach séng di qua. 1.2.2 Cac tinh chat quang hoe cita song v6 tuyén Bao gom kinic xa, phan xa, nhiéu xa va giao thoa. 1. Khitc xq séng (refraction) Khuc xa dign tir 1a sy thay hudng cua tia song khi né di chéch tt mot méi truong sang méi trudng khac v6i téc dd truyén khac nhau. Téc dO truyén ti 1g nghich véi mat dé cia méi trudng truyén. Vi vay, khiic xa xay ra bat ctr khi nao sng di tir m6t mdi trudng sang mdi trudng khdc c6 mat dO khdc (hinh 1.4) Tia A di vao méi trudng 2 truéc tia B, do dé tia B lan nhanh hon tia A (khoang cach B-B’ dai hon A-A’). Vi thé, mat song A°B’ bi nghiéng xudng dudi (vé phia phdp tuyén). Goe @, 1a géc t6i, g6c 8, 1a géc khtic xa. DO nghiéng ciia tia phu thudc vao chiét suat n=c/v, v la téc 46 anh sang trong chit da cho.5. Suy hao va hap thu song Khéng gian ty do 1a chan khéng vi thé khéng c6 t6n that nang Iwong khi song truyén qua né. Tuy nhién, khi cdc séng di qua khéng gian ty do ching bi trai ra, din dén giam mét 46 céng sudt. Hién tugng nay goi la suy hao va xay ra trong khéng gian ty do cing nhu trong khi quyén trai dat. Song khi quyén khong phai la chan khong ma chita cdc hat c6 thé hap thy nang Igng dién tir. Loai giam céng suat nay duge goi 1a 16n hao hdp thu. Hé sé tan hao la: n =10t0g ZL (14) Tia Matsing? Hinh 1.3. Mat song cdu tie nguén ding hung Hap thy séng do khi quyén tuong ty voi tén that cong sudt PR. Khi d6, nang lvgng bj mat mai mai. Suy hao song do hdp thy khdng phu thudc vao khodng cach tir nguén bite xa, ma vao tong khoang cach séng di qua. 1.2.2. Cac tinh cht quang hoc cia song vo tuyén Bao gém khtic xa, phan xa, nhiéu xa va giao thoa. 1. Khitic xa séng (refraction) Khic xa dién tir 14 su thay déi hudng cia tia sng khi né di chéch tir mét méi truéng sang méi trudng khac véi téc dé truyén khac nhau. Téc d6 truyén ti Ig nghjch véi mat 46 cia méi trudng truyén. Vi vay, khiic xa xay ra bat of khi nao séng di tir mOt mdi trudng sang mdi trudng kha c6 mat 46 khéc (hinh 1.4). Tia A di vao méi truong 2 truéc tia B, do dé tia B lan nhanh hon tia A (khoang céch B-B’ dai hon A-A’). Vi thé, mat song A’B’ bi nghiéng xudng dudi (vé phia phép tuyén). Géc @, la géc tdi, gdc O, 1A gée Kiuic xa. DO nghiéng cua tia phu thudc vao chiét sudt n=c/v, v 14 téc d6 anh sang trong chat da cho.Dinh luét Snell gidi thich phan tg cia song dién tir khi gap dung bién hai chi nhu sau: n,sin8, =n, sind, (1.5) : sind _m_ fen : —1- [Ar2. 1.6 hay: sind, 7m, Ye, Ce 6 day: ¢,,6, 1a hang sé dién méi ctia moi trudng 1 va 2. a ae } Phép tuyén Che ti ei or re M6i trudng 1 it dae hon Duong bién Mat song _\ MGi truong 2 dic hon khiic xa ~ A” Hinh 1.4. Hign tong khie xa tai bién gidi 2 méi truong Mi trong 2 Hinh 1.5. Phan xa song tai bién gioi phéing cia 2 méi truong 2. Phan xa song (reflection) Phan xa dign tit xy ra khi sng t6i va dap vao bién cia 2 méi trudng va 1 phan hodc ton b6 céng suét téi khong di vao méi trudng 2 ma phén xa lai. Vi Song phan xa van 6 trong méi trudng 1 nén téc 6 ciia séng t6i va séng phan xa bing nhau. Do dé, géc Phan xa bang géc t6i (6, =6,) (hinh 1.5). Hé sé phan xa duge tinh nhu sau: Ee* _E eee cae (1.7) et 12trong dé T° 1a hé sé phan xa (khong thir nguyén), £, = cuong dé dién dp téi (von), E, = cuong dé dign dp phan xa (vén), 6,, 8, = pha t6i va pha phan xa (46). 3. Nhiéu xa song (diffraction) LA sy phan b6 lai nang hrong trong mat song khi né di qua gin mép ctia vat thé khéng trong suédt vdi kich thuéc so sinh duoc véi bude song. Nhiéu xa la hign tuong cho phép s6ng v6 tuyén di vong qua géc (hinh 1.6). Vat chin Tia phén xa \Vaing béng ram Mat sng to Ss, Song con > wit nhau Hinh 1.6. Nhiéuxa song dién tir 4. Sw giao thoa séng (interference) Xay ra khi 2 hoac hon cdc song dién tir két hop véi nhau sao cho chat long hé théng bi giam di. Sy giao thoa song tudn theo nguyén Ii xép chéng tuyén tinh cua song dién tir a xdy ra bat ctr khi nao 2 hoc nhiéu hon cac song déng thoi chiém cing 1 diém trong khéng gian (hinh 1.7). Newén Tas Tia B fap i d6i hvng 1 mit phn xa Hinh 1.7. Sw céng tuyén tinh 2 song co pha khdc nhau va su giao thoa séng 1.2.3. Cac phwong thirc truyén lan song dign tir Cac séng bite xa tir diém phat co thé dén duge cc did thu theo nhitng duéng khdc nhau. Céc séng truyén lan doc theo bé mat qua dat goi ld séng dat hay séng bé mat, cdn cdc séng di t6i cdc lép riéng biét cia ting ion va phan xa lai goi 1a song dién ly hay song tdi va séng khéng gian (gdm song truc tiép va 13s6ng phan xa tir mat dat) (hinh 1.8). 1. Sw truyén lan séng dat Song dét la song truyén lan doc theo bé mat trai dat, do dé cdn duge goi li song bé mét. Song dat la song phan eye dimg béi vi dién trudng trong séng phin| cure ngang sé song song v6i bé mat trai dat, va cdc song nhu thé sé bi ngén mach béi su din dién ciia dat. Thong tin v6 tuyén bing cac song dign ly c6 thé thyc hién duge néu cdc tin sé st dung nim thap hon cdc hod cila cde 1ép phan xg d6i vi mdi ov ly lién lac. Ngoai ra thong tin chi é thé c6 néu cong sudt may phat véi hé s6 khuyéch dai ctia cdc anten duge sir dung bao dam cuéng 46 trudng cAn thiét tai diém thu v. thy nang lung da cho 6 trong ting ion. Diéu kién dau han ché gidi han trén ctia tin sé sir dung, diéu kién sau - gidi han dudi. Vi vay thong tin SN nly chi c6 trong mét khodng tan sé nhat dinh. Bé rong cia uy hap bing séng khoang nay phy thudc vao thdi gian cia mét ngay dém, vao mia, vao chu trinh hoat dong cla mat tréi. > Hign tong pha dinh trong thong tin SN: Hign tuong nay 1am giam nhiéu 21Nguyén nhan cia mét v: chat lugng théng tin SN bang song dién ly. Pha dinh xuat hién do sy thay di cu tric cua cée [6p phan xa 6 tang ion, do su nhigu loan ctia tang ion va do su truyén s6ng theo nhiéu tia. Ban chat cia pha dinh vé co ban 1a su giao thoa cia mot vai tia téi diém thu véi pha thay déi lién tye do sy thay déi trang thai cua ting dién ly. tia toi diém thu cing lic La: - Su phan xa cua tang ion duéi cdc géc ma cdc tia phan xa mét s6 lan khac nhau ti tang ion va mat dat lai hdi ty tai diém thu (hinh 1.15a). - Hign tuong khuc xa kép dudi téc d6ng cia tring dign tir qua dat. do hién tugng nay hai tia phan xa tir cdc lop khdc nhau ctia tang ion lai dén cing mét diém thu (hinh 1.15b). - Su khéng ddng nhdt ciia tang ion din t6i su phan xa khuyéch tén cdc song ti cdc ving khéc nhau cita né (hinh 1.15c). NRX ») Hinh 1.15. Pha dinh da dudng trong thong tin séng ngdn Pha dinh con cé thé xay ra do sy thing giang phan cue cdc séng khi phan xa tir tang dién ly, dan toi sw thay déi m6i quan hé gitta cdc thanh phan dimg va ngang ciia trudng dign tir tai noi thu. Pha dinh phan cue xay ra hiém hon nhiéu pha dinh giao thoa (10 -15% tong sd). 22 > Cac bio tir va bao ion cé thé anh hudng dang ké dén trang thai thong tin SN. Day 1A cdc nhiéu loan cia tang dién li va cua tir trudng qua dat dudi tac dng cia cdc dong hat dién tich do mat trdi phun ra. Céc dong hat nay thudng pha huy lp phan xa co ban F,. Cc nhiéu loan tang ion xay ra cb chu ky va lién quan dén thdi gian mat troi quay quanh trac cia minh (27 ngay dém). > Céc vy né hat nhan do con ngudi thyc hién trong khi quyén cé thé gay ra su ion hoa nhan tao tang khi quyén va kéo theo’ sw anh hudng tinh trang thong tin SN. 4. Cie sing cue ngdn (SCN) Bao gdm m6t loat cdc doan tan sé cé dung Iygng Ién.© Tinh chat truyén lan: Nang luong SCN bi hap thu manh bei mat dat (néi chung la ty 1é v6i binh phuong ciia tin s6), vi vay song dat bi suy gidm rat nhanh. SCN khéng c6 sy phan xa déu dan tir ting ion, do d6 thong tin SCN chi yéu dya trén séng dat va song truc tiép. * Cy ly théng tin: Cy ly théng tin bing séng dat phy thudc nhiéu vao bude séng. Cyr ly 16n nhat 1a 6 cdc séng mét gan voi dai SN (lu y ring voi sy tang tn sé higu qua cia hé théng anten tang 1én nhd d6 bi lai ton hao nang lugng trong dat). SCN cé y nghia én déi voi théng tin trong khong gian ty do, tite Ia trong ving tén hao ning hrgng rit nho. Cu ly théng tin gitta cdc thiét bj bay trang bj dién dai céng sudt nhd cé thé dat toi vai trim kilomet. © Mién img dung thuc té: Théng tin vo tru, théng tin trong mang co sé dic biét la gitra cdc déi tugng co dong. SCN ding nhiéu trong quén su nén ta xét chi tiét hon mét 36 dic diém cia ching: » Cae séng mét (SM) cé tinh chat nhiéu xa, nghia 1a c6 thé uén cong theo dia hinh. Hign tuong khtc xa ting déi hru lam ting cy ly thong tin SM. Khi trang thai cia tang d6i lu binh thuong (giam déu dan nhiét 46 voi chiéu cao), tia séng néi cae dién dai dang lién lac bj uén cong vé phia trén do dé bao dam duge théng tin trén céc tuyén bj che khudt (dai phat khong hin thay dai thu). Hé s6 khde xa tang déi lu thay déi theo thoi gian do cdc thay d6i cdc diéu kién khi tong, diéu nay dan ti pha dinh tin hiéu (khac véi pha dinh 6 SN, chiing xay ra rét chm va kh6ng sau) > SM nhiéu khi Jan truyén rit xa. D6 1a do: ~ Sw hinh thanh cae dam méy ion hoa tht thuong (lop that thudng Fs) Fs c6 thé xudt hign vao bat ky thoi gian nado. Dac diém ctia cdc dam may nay 1a néng 6 ion hod rat cao, ddi khi di dé phan xa cdc séng cia ca dai SCN. Lite nay eu ly gitta phat va thu 06 thé 14 2000 -2500Km. Cuong d6 tin higu phan xa Fs rat lon ngay cd khi cong sudt phat nho. - Sy tén tai lop thuong xuyén F, trong nhiing nam mit trdi hoat dong manh nhat. Cy ly lién lac ¢6 thé dat t6i pham vi toan cau. + Cée vu né hat nhan 6 trén cao : hie nay xudt hién mét mién phia trén (6 mite 16p F's) SM xuyén qua mién duéi, bj hdp thy mot it, phan xa tir mi&n trén va quay tré lai dt. Khoang cdch bao trim nim trong pham vi 100 - 2500 Km. Céc tan s6 thép nbét bj hdp thy manh nhdt 6 cdc mién ion 23hoa phia duéi, cdc tin sé cao nhat bi phan xa khéng toan phan tir mién trén, 1.3. CAC DAC TRUNG CO BAN CUA HE THONG THONG TIN 1.3.1 Hé théng théng tin. Kénh théng tin Cac hé thong thong tin ding dé truyén tin. Tin c6 thé la Lién tue (tiéng ni, 4m nhac) hode roi rac (van ban, dit ligu s6). Trong hé théng théng tin, tin duoc bién d6i thanh tin hiéw pht hop véi kénh théng tin. Theo loai tin truyén di, c6 thé chia céc hé théng thong tin thinh hé théng roi rac hode lién tue. Cac hé théng dign thoai v6 tuyén va truyén hinh v6i diéu tin hode diéu bién cé thé qui vé loai hé théng lién tuc (tuong ty). Déi khi cdc tin lién tue duge bién d8i thanh tin roi rac (ugng tir hod) rdi truyén di bing cdc phuong phép dac trung cho cac hé thong rdi rac (ching han truyén tiéng néi bing PCM). Hé théng lign lac dign bio la vi du cia hé Ngudi ta qui ude goi tap hop cdc phwong tién ki thuat ding dé truyén tin tir ngudn dén ngudi nhan tin la duéng thong tin. Cac phuong tién nay bao gdm thiét bi phat, kénh théng tin va thiét bi thu (hinh 1. 16). Duong théng tin cing voi Ang rai rac. nguon va ngudi nhan tao thanh hé thong théng tin. Chite nang ciia thiét bi phat 1a bién d6i tin thanh tin higu thuan tién nhat cho viéc truyén trén dudng théng tin da cho. Téng quat, qua trinh bién déi mi hoa va diéu ché. in thanh tin higu gdm 3 céng doan: bién déi, Kénh thong tin — la méi trudng ding dé truyén cdc tin higu tir may phat dén may thu. N6 co thé la cap, éng dan séng hoac khi quyén. - 7 _— Tin bigs - j Tin, Tio hiéy,| enh thong |_+ nhidu | Tin [sen a Taso A te uh er | L_ Le ¥ _ —— Noo) Nhidu | Hinh 1.16. So d6 chite nding hé thong thong tin Trong cdc hé théng théng tin thyc té khong thé tranh khéi cdc nhigu loan lam méo tin higu. Cac nhiéu cé thé 14 cng tinh (nhigu khi quyén va nhigu cong nghiép, nhiéu tir cac may lan can). Nhiu nay tac d6ng vao may thu khong phu thudge vao tin higu va xay ra ngay ca khi Idi vao may thu kh6ng cé tin hiéu. Dang 24nhiéu loan phé bién khéc trong céc hé théng théng tin la nhiéu loan gay boi cdc thay d6i ngdu nhién cdc tham sé cita kénh (lién quan truc tiép dén qué trinh tin higu di qua kénh, vi thé chi xudt hign khi cé tin higu). Vi du ciia loai nay 1a hién tugng pha dinh. Trong trudng hop lan truyén I tia va c6 nhiéu cong tinh va nhiéu nhan trong kénh, tin hiéu & 16i vao may thu cé thé viét 6 dang: X= LO At-70),90.uN]+NO (1.15) 6 day: u(t)- hé sé truyén dat ctia kénh; A(/,u)- tin hiéu Pht di; is #0)- thoi gian té tin higu, g(t)- pha ofa tin higu; u(t)- tin phdt di; N(t)- ab énh thong tin cé w va 7 cé dinh theo thdi gian duge goi la kénh c6 tham sé khéng di. Truong hop nguge lai duoc goi 1 kénh c6 tham sé bién déi. Tin higu nhiéu tia duoc mé ta bing bidu thire tuong ty: xO =u OAlt-7,19.9,0.00]+ NO (1.16) oa 6 day: k- 1a sé tia, 44,(¢),7,(,9,(0) 1a cdc tham sé tuong tmg cia tia tht i. 1.3.2. Cac tinh chat ciia kénh thong tin v6 tuyén 1. Kénh théng tin v6 tuyén c6 dé suy hao rit lon, thuong dat t6i 140 - 160 aB. Céng suat tin higu 6 Idi vao phan thu cia kénh thudng c6 gid tri nim trong Khoding 10 oe 10°“ W, trong khi Me lai can céng sudt hang W hoa Ién hon & 16i ju cua Kénh phai c khuyéch dai theo cong suat it nhat 1a 10'° - 10" hay 10° - 10” theo dign 4p. Van a8 khuyéch dai tin higu kh6ng chi khé 6 ché hg sé khuyéch dai phai cao ma con kh6 6 ché mite tin hiéu 6 16i vao thiét bj thu so sanh duge voi tap 4m thing gidng. Tap 4m thang ging lan vao tin hiéu va khéng thé tach riéng duoc. 2. D6 suy hao ctia kénh v6 tuyén thay déi trong pham vi réng. Cudng d6 trudng dién tir tai diém thu ty 16 nghich voi binh phuong cia quang dudng ma séng di qua, vi vay sy thay déi mite tin higu 6 164i vao phan thu cua kénh trong dai cy ly thong tin can thiét dat t6i 100 — 120 dB. Cé nghia la vie bao dam mite tin hiéu ra khong déi (dé thiét bj cudi hoat dong binh thuong) gap nhiéu kho khan. D6 suy hao thay déi cia kénh con gay khé khan cho vie thanh lap cac hé thong théng tin duplex (song cong), tong tyr nhu hé théng théng tin day din véi Idi ra hai day, néu tham s6 mang tin cita tin higu cao tan 1a bién 46 (vi khé tranh 25khoi sy mat én djnh tire 1a ting kha nang ty kich). D9 suy hao kénh thay adi lon khi tién hanh thong tin gitta cdc déi tugng co dong néu sir dung cdc song SCN (SCN lan truyén phy thuée vao dia hinh). Dieu kién tién hanh théng tin tré nén khong thuan loi khi trén duéng hanh tid gap! phai cdc déi trong phan xa song vo tuyén, vi sé gy nén hién tugng pha dinh giao thoa. 3. DO suy gidm cita kénh thong tin v6 tuyén bién déi con do sur thay doi cha céc tham sé khi quyén qua dat. Su thay di nay thdy rd hon 6 dai song ng&n, khi tién hanh théng tin bang cae song phan xa tir ting ion. Trude hét do nhimg thay 44i cham theo ngay dém cia mite dé ion hod céc mién khac nhau ciia ting khi quyén ma xuat hign cdc dao thu cdc song phan xa tir ting ion kém theo nhimg pha dinh thudng xuyén va khé nhanh ctia tin higu do sy giao thoa cua 4. Kénh thong tin, néu han ché chi la méi truéng truyé' dong theo ngay dém cia mitc tin higu. Ngoai ra vi tia dén duge diém thu bing nhing con dudng khée nhau. sdng, thi vé mit vit lj la chung cho tat cd cdc phwong tién thong tin v6 tuyén dang ton tai, cc dai phat thanh, dan dwong v6 tuyén Kha nang phat ddng thoi mot s6 lugng 1dn céc tin trén v6 tuyén dua trén co s@ phan tach tin higu theo tan sé. Tuy nhién, vi vigc sir dung mét cdch cd 16 chtte dai tin ma ew ly truyén séng khéng bj gidi han (SN), 14 cuc ky kho khiin, trong, khi nhu cau & mot sé dogn tan lai vuot qué dung lugng vat ly ctia ching thi dé kha nang va sy khéng tranh KI mat mat nao dé ctia tin tite. dang rit ra ia vige gay nhiéu lan nhau khi phat tin, Tinh hinh Iai cang tdi t¢ hon do su khéng hoan thién vé mat ky thugt cia thiét bi, thé hién 6 chd viée phat tin higu thudng kém theo cdc bite xa phy, con vige thu thi lai tiép nhén ca céc nhiéu tir mién tin s6 Ién hon nhiéu dai tan chiém b6i tin hiéu can nhén, nhat 14 khi nguén nhiéu 6 gan ngay noi thu. Ngoai ra cac nguon nhiéu cdn 1a cdc qua trinh ty nhién, nhu sy phong dién con giéng trong khi quyén, bite xa vo tuyén cla mat trdi va thién ha. Nguén nhiéu con 1a cac thiét bj dién trong céng nghiép va sinh hoat. Da sé cdc nhiéu cé ngudn géc ty nhién va cong nghiép 1a cdc nhiéu dai rng, bao trim hau hét toan bé6 dai tan. 5. Kénh v6 tuyén gay méo tin higu phat di do sur han ché phé tan cia né Ngudi ta han ché phé réng v6 han cia tin higu c6 d6 rng hiru han trong tat ca cdc hé théng théng tin, vi nang long co ban cua cc tin higu chi tap trung 26trong dai trong déi hep. Trong cdc hé thong théng tin v6 tuyén, sur cn thiét phai han ché phé cén do dung Itong khéng dui cia dai tin va gidm xc sudt nhiéu la lot vao dai théng cia kénh. ‘6m lai: Khdc véi kénh duéng day, kénh v6 tuyén due dic trung bai dai rong cla nhimng thay ddi nhanh va cham cia d6 suy hao va béi sy téc dong sé lugng lon cdc nhiéu tir ngudén ngoai. 1.3.3. Cac tinh chat théng ké cia tin higu vo tuyén va nhiéu trong kénh théng tin v6 tuyén 1. Moi kénh thong tin vé tuyén déu la kénh cd tham sé bién abi Diéu nay thé hién ro hon 6 kénh SN vi 6 day fa dinh biéu hién 16 nhdt va tinh hinh nhiéu cyc ky phire tap. Do dé ta bat dau tir kénh SN truéc tién. M6 hinh téng quat cia tin hiéu pha dinh thod man khé tét nhiéu nghién ciru thyc nghigm la mé hinh biéu dién tin higu hinh thanh tir song phan xa thuong xuyén (c6 tham sé it thay déi) va mdt float cac s6ng phan xa khong thuong xuyén (c6 bién 46 va pha thay déi ngau nhién) cing téi diém thu. Voi m6 hinh nay cudng d6 truéng cia tin hiéu pha dinh diéu hoa tai diém thu c6 thé biéu dién nh sau: E, coset +9,) +9 F, cost +9) (17) 7 trong dé: Ey, ~ Ta bién 46, tan sé va pha cita sng phan xa thuong xuyén; £,,,.@, - la bién d6, tan 6 va pha ciia song phan xa khong thuong xuyén. Hinh 1.17. Biéu dién mé hinh & dang vec to Hinh 1.17 la biéu dién vée to cia mé hinh. Vigc cdng vée to cita cae thanh phan thudng xuyén va khong thurdng xuyén cila séng tao nén véc to ting c6 bién d6 va pha thay déi: e= E(tcos[apt + 9(0)] (1.18) 27Mute d6 thay déi theo thdi gian cia bién dé va pha ctia véc to tong hop phu thugc vao méi quan hé bién d6 gitta cdc thanh phan thudng xuyén va khong thudng xuyén. Khi sé lugng cac thanh phan khong thudng xuyén da dui lon, dao déng téng cia ching [a qua trinh ngdu nhién chudn, cdn dung bao cia qué trinh nay cé phan bé Rolay. Sy cé mat cia thanh phan thudng xuyén lam cho phan bé nay img v6i luat Rolay téng quat: ay Ke : W(E)= a te) (1.19) Ey Ey Ey trong d6: E la bién d6 téng cla cdc dao dong; wy 1a cong suat trung binh cia song phan xa khéng thudng xuyén, duge xdc dinh béi vec to Ex = YE ; E, la bién d@ song phan xa thong xuyén; J, 14 ham Bessen bién thé cdp khong. Ngudi ta xéc io duge ring phn b6 pha ciia qua trinh oé dang sau: W(g)= 1 exp(- -a?) + 2208? ~ ? exp(-a’ sin’ @)F(acosp) (1.20) trong dé: a =—*~; Ey F(Bacose)=~2— j on -$ \a la tich phan xdc sudt Laplace; vet a= 2acose Tir biéu dé véc to cia tin hiu pha dinh ta suy ra ring d6 sau pha dinh va mite d@ thay déi pha phy thugc vao méi quan hé £, va E,,(¢). Néu E,,(¢)=0 thi bién dO va pha cua tin hiéu sé khong ddi, diéu nay img véi trudng hop hoan toan khong cé pha dinh. Nguge lai néu £, triét tiéu thi pha dinh sé sau nhat, con pha thay déi trong pham vi vi tir 0 dén + x. Dé thdy ring lic nay ham phan bé téng quat bién thanh luat Rolay: ( p WB) =F exp) |; 1, =1 (1.21) \ Ey} Phan bé pha khi d6 tré thanh ding xac sudt nghia la: EE w(g)=-4-; a=0 (1.22) Qn 28Cac trudng hop pha dinh Rolay xay ra rat thong xuyén vi vay ching durge _ chi ¥ nhiéu khi danh gia chat Ivgng théng tin v6 tuyén SN. Sur thay ddi bién do céc tin higu theo théi gian khi cé pha dinh cé thé dac trung bing hé sé tuong quan.Trong da sé cdc truéng hop pha dinh giao thoa, hé sé tuong quan duge x4p xi bing dung cong Gaoxo: a R(r)= vo(-Z] (1.23) Dai lugng r, dugc goi 14 khoang tuong quan va dic trumg cho téc 46 pha dinh, Theo cde s6 Hig u 2, whan cde gid iri itr Cis & dén 2s & cdc tuyén tuong d6i ngan. Chat luong théng tin v6 tuy ph th thudc vao méi quan hé gitta t6c d6 pha dinh va tc d6 thay d4i céc tham sé mang tin cia tin higu Vira rdi ta xét cic pha dinh ctia dao d6ng diéu hoa. Cac tin higu thye té ed phé tin chiém mét dai nao d6 AFs - hic nay bite tranh pha dinh sé phite tap. Thuong cé vai tia cing dén diém thu, song dé don gidn ta chi xét tring hop 66 . mot tia phan xa hai lan (hinh 1.18): hai tia, m6t tia phan xa mét iy Z / Hinh 1.18. Sw giao a ctia cde tia Khi khéng cé thang gidng cita tang ion, déi voi mdi tin s6 cia phé, cudng d6 tring tai diém thu sé duge xdc dinh bang hai thanh phin: e=Ecosat+ pE cosa(t—r) (1.24) lac trung cho sy suy yéu bién dé ota tia thir hai; r€ cuia tia thi hai Két qua cia viée phach hai dao d6ng la: EK(a)cos[ot +y(o)] 5 (1.25) 6 day e 6 truyén dat hay 1a dac tinh bién 6 day: K(@)= 1+ p?+2pcos@r - médun d6 tan s6 (DTBDTS) ctia méi trrdng truyén song; 29meee ~ pha cia hé sé truyén dat hay dic tinh pha tan sé + pcosot cua méi trudng truyén song (BTFTS). Khi r«< 1/AFs, DTBDTS va DTFTS thyc té sé khéng thay ddi trong pham vi dai tan nhung khi diéu kién nay khong dugc ‘hoa man thi trong DTBDTS xuat hign céc khodng sut, cn DTFTS sé phi tuyén va c6 tinh chu ky. Bay gid néu ta dé y ring d6 cao cia mién phan xa ciing thang ging, t 1a dai hrong ngdu nhién dan téi xudt hién pha dinh. Khi r«< 1/AFs , toan b6 phé tin hiéu bi pha dinh déng thai, nghia la xay ra pha dinh chung, con Khit > 1/ AFs chi mot s6 doan phé bj pha dinh nghia la xay ra pha dink chon Toc dan dén méo tin hiéu. Ngoai cae pha dinh giao thoa nhanh cia tin hiéu, con t8n tai cée pha dinh cham. Ban chat ciia cdc pha dinh nay duge xéc dinh bdi cdc thay d6i ngdu nhién W(@) = aretg cia tén hao ning lugng khi séng v6 tuyén di qua tang dién ly. Co nghia 1a tham 86 cia phan bé Rolay £,, (trong trig hop phan bé Roly téng quat cb va Ey) thay d4i gia tri cua minh theo thoi gian. Dé tinh duge d6 tin cdy thong tin vo tuyén can biét durge cdc tham sé nay thay d6i nhu thé nao theo thoi gian, Tir nay vé sau ta chi xét phan bé Rolay ctia bién do nhu phan bé bat Ioi nhat déi v6i théng tin. Néu gid tri higu dung cua cudng d6 trudng £,, (do pham vi bién ddi lon cua n6) duge biéu din theo dB déi véi 1 p/m va ky hiéu la q thi ta c6; 4 =201og,, Ey (1.26) Vi cde nghién citu thue nghiém hign trong pha dinh duge tién hanh bing cae thiet bi thu noi véi mot s6 Logi anten xée dinh, nén ngudi ta thudng sit dung di¢n 4p cia tin higu 6 16i vao may thu thay cho curing d6 trudng tai diém thu Diep dp nay (Us, ) biéu dién qua dB déi voi 1 WV duge ky hiéu la y, do dé: 01085 Us, (1.27) Ngudi ta goi gia tri higu dung cua di ap Idi vao may thu biéu dign theo GB la mic tin hiéu. Cac nghién ctru thyte nghiém chimg té ring céc mitre tin hiéu trong phan Ién cae trudng hop déu phan bé theo luat chudn voi mat d6 xac xudt: Wy) =k —exp| P72). (1.28) v2z0, a trong dé: y= 20log,, Usyy; 30¥=20log,, Usyy, - gid trj trung binh ciia mite tin hiéu: Usgy - dién 4p higu dung median ctia tin higu; 08.) Usyyo)~ sai Iéch trung binh binh a, =20,/(log,, phuong so yi gia trj trung binh ctia mirc tin hiéu. Phan bé cdc mite tin higu theo théi gian thoa man dung cong xap xi: K,(2) -ea{ -Z5] (1.29) V6i khong tong quan r, o6 hang chue phiit, v6i cdc cy ly thng tin va diéu kign truyén séng cho truéc, mite trung binh ciia tin higu y c6 thé tinh due, con sai 1éch binh phuong trung binh g, duge xae dinh bing thuc nghiém. Vao nhing gid trang thai ting dién ly trong d6i én dinh, c, 1a dai hrgng rét bn dinh. Vi du khi AFs = 1,2 kHz, trén cdc tuyén dai 500-800 Km, né bang 3-5dB vé ban ngay va 5-7 dB vao ban dém. 2. Trong cde kénh thong tin v6 tuyén ngodi cdc tap am riéng, luén luén c6 sur tic dong cia céc nhiéu. Ta xét mot s6 nhiéu dién hinh: Theo nguén géc ta phan biét céc dang nhiéu sau: tir cdc dign dai la, nhigu khi quyén, nhiéu céng nghiép, nhigu vii try va tap 4m trong ciia chinh may thu. Theo cée tinh chat théng ké ctia nhiéu cé thé chia ra lam 3 nhom: thing gidng, Xung va tp trung. Nhiéu la cac hién tugng khong c6 qui luat va duoc mé ta nhu cdc qué trinh ngdu nhién véi cdc dic trung co ban 1a ham phn bd xéc suat va phé nang lugng. Thong thudng trong céc bai todn thyc té chi can biét cdc ham phan bé 1 chiéu va 2 chiéu la di. Tir dé c6 thé xée dinh cdc dae trung co ban cua qua trinh ngdu nhién nhu ki vong toan hoe, phuong sai va ham tuong quan. Qué trinh ngdu nhién 1a ding theo nghia rong néu ki vong va phuong sai khéng phy thuéc vao thdi gian, con ham tuong quan chi phy thugc vao hiéu 2 thai diém, khong phu thuge vao timg tri cu thé clia théi gian. Déi véi qué trinh ngdu nhién dig, ¢6 thé 4p dung dinh Ii ergodic theo dé trung binh théng ké cé thé thay bing trung binh thi gian. Nhiéu thang gidng: Cé thé hinh dung nhiéu thing gidng nhu 1a chudi cdc xung ngan v6 han cé chiéu cao ngdu nhién va lap lai sau cdc khoang thoi gian ngau nhién. Nhu vay, cac xung nay xuat hién thong xuyén dén néi cdc hién 31tugng qua d6 trong may thu do cdc xung riéng gay ra xép chéng Jén nhau tao! thanh qué trinh ngdu nhién lién tuc. Qué trinh nay 1a dimg. Gid trj cda nhiéu tai cdc thoi diém riéng biét 14 déc lap, ttre hé s6 tuong quan cia nhiéu bang 1 khi r=0 va bang 0 khi r #0. Theo dinh li giéi han Liapunop, nhiéu thing ging nhu téng cua s6 lugng rat 16n cdc dao d6ng ngdu nhién déc lap sé cé phan bé chuan vi trung binh bang 0 va phuong sai bang céng sudt trung binh ctia nhiéu. Mat do ¢ gid tri tire théi cla nhi&u cé dang: xp-Z) (1.30) xc sudt 1 chiéu cia P(X) = Ham phan bé tich phan cé dang: at =t1+0e) (1.31) dt 1a ham Cramp. dhe Vi du dién hinh cia nhiéu thang siding li tap dm trong eiia méy thu (ngodi ra con 6 day : @(x)= Nhieu xung. Gém cde nhiéu 6 dang xung don ngau nhién tsp lai sau cac khodng thoi gian sao cho ede ign tong qua d9 trong may thu do 1 xung thc té ét thie teude a xung theo xuat hién. Nhié dang nhiéu oe nghi¢p v va aig c6 thé tac dong may thu nhu nhiéu xung (néu dai thong rong) hoac nh nhiéu thang gidng (néu dai théng kha hep). Cae nhiéu céng nghiép tao béi cdc thiét bi dién khdc nhau citing 14 qua trinh ngdu nhién phic tap. Nhiéu thyc nghiém da chi ra ring phan bé xac suat bién d6 cdc xung nhiéu cong nghiép duge xAp xi t6t bang lat phan bd chuan loga. Néu ki hiéu bién 46 xung la U, tinh theo dB, thi ta c6 luat chuan loga: (1.32) trong d6 yw, 0 duge xdc dinh bing thuc nghiém. Nhiéu khi quyén: do phong dién con giéng x uat hién & ngay gan noi thu cfing nhu 6 cae ving xa. Mat 6 phd ctia cdc nhiéu khi quyén cyc dai & mién tan s6 am thanh va giém dan voi su tang tan sé. Tap dm vit tru: tao ra nén tap 4m chung, ching xudt hién do bic xa ctia thién 32hi va ngoai Thién ha. Mat dé phé 16n nhat ctia cdc tap am nay ndm trong dai dm va cm va can luu y téi trong thong tin vii tru. Nhiéu cong nghiép: Xuat phat tir cde thiét bi dign khac nhau. Mite nhiéu thudng gidm theo tang tan sé. Nhiéu tap trung: Gém cac tin higu tir cdc dai la, cdc bite xa ciia cac b} dao déng cao tin c6 nhigm vy khéc nhau (cng nghigp, y hoc) v.v. Trong trugng hop tang quat, day la cde dao dOng cé digu ché (dao déng hinh sin cé tham s6 thay déi). Cac dao dong nay cé thé 1a lién tuc (vi dy tin hiéu ca cdc dai phat thanh va truyén hinh), hoc c6 tinh chat xung (tin higu cde dai phat tin va cde dai diéu ché xung). Nhimg thay ddi tham sé dao dng ciia nhiéu tai diém thu khéng chi phy thudc vao tinh chat cdc tin higu cia nguén nhiéu, ma con vao diéu kién truyén sng clla cdc tin higu nay. Khéc véi nhigu thing gidng va nhiéu xung 6 phd ip trung trong da so cac truong hop nho hon dai thong may thu (chinh vi thé ma 6 tén soi fa nhidu tap trung). Trong dai song ngn, nhiéu tir cdc dai la 1a co ban va quyét dinh 46 én dinh lign lac, Nhiéu khi trong dai théng may thu déng thai cé dén hon 10 dai lam vige. Mire dO nhi€u cting thay di lién tye, nén nbiéu tir cde dai lan c@n 18 qué trinh ngau nhién. Khi thiét ké cac hé théng thong tin, ngudi ta thudng coi phan bé theo tan sé cia cdc nhiéu tap trung ngau nhién 1a phan bé déu. Nghia la chiém toan bé dai thong may thu, bé rong phé cita nhiéu ic sudt roi vao dai tin tin hiéu ti 1é v6i dd rong ca dai. Két qua tac ddng cita s6 lugng Ién cae nhiéu tap trang tir cic nguén 6 xa tao ra nhiéu téng voi cdc tinh chat gin véi tap thing gidng chuan. Phan b6 xac suat mite cia nhiéu tép trung thoa man Iuat chudn loga. Cac tham sé, 0 duge xée dinh bing thy nghiém. Miic nhiéu tap trung 1a gid tri hiu dung cia dién 4p nhiéu & 16i vao may thu véi mot loai an ten nhat dinh va dugc biéu dién theo dB adi véi 1mV nghia 1a x= 20log,,Uny . Mire nhiéu dién dai tap trung 1a dai lxong ngau nhién trén true thoi gian tai mot tan sé, cling nhw trén tryc tan s6. é minh hoa trén hinh 1.19 c6 biéu dé thoi gian cdc két qua do ty bieu Phan b6. phan bé cdc mic tin higu duge xp xi bang luat chudn voi mat 46: dng theo chu ky cia mite nhigu. c sudt cdc mite nhiéu theo cdc nghién ciru théng ké ciing giéng nhu W=een (3) (1.33) “Yano, | 20? ; L trong do: x =20log,,Uny; 33x= 200g, Unyy, - gid tri trung binh cia mite nhiéu; Usyo - dign dp higu dung median eta nhiéu; 6, = 20y{(logy Uy —log;,Unyo) - sai lech trung binh binh phuong so véi gid tri trung binh ctia métc nhiéu. xe “ ssa ket, xan 1978 APAI2 Kite | i 1 Tc alam 7 1 anal ae Hinh 1.19. Biéu dé théi gian mite nhiéu Dai luong x trong phan bé nay dac trung cho tai trong trung binh cia doan tin sit dung hay 14 mite ahiéu trung binh trén tn sé chon ngdu nhién bat ky tir doan nay. Tan xa o, dic trung cho su khéng déng déu cia curdng d6 nhiéu theo dai tan hodc theo thdi gian. Cc thuc nghiém chi ra ring khi chuyén tir ngay sang dém, gid tri trung binh 1 va tin xa cia ching tang lén, dac biét 1 trong phan dudi ctia dai ciia mite nhi SN. Cée dai lugng x va o, phy thudc vao dai thong may thu, x ting véi su ting dai théng, cén g, thi lai giam. Tan xa o, phy thugc vao thoi gian quan. sat (46 lau), diéu d6 chimg to vé tinh khéng dimg cia qué trinh bién ddi cia x. Tuy nhién khi trang thai cia tng ion én dinh va déi voi nhimg khodng thdi gian khéng vuot qua hai gid, qué trinh ngau nhién dang xét c6 thé coi la dimg. Doi voi 34dai AFs = 1,2 KHz, cdc gia tri o, trung binh 1a 5-10 dB vao ban ngay va 10-15 dB vao ban dém. Hé s6 tong quan cia qué trinh thay déi mite nhiéu theo thdi gian cing nhu d6i voi tin hiéu dugc xdp xi bing dudng cong: Kto-en(-Z5] (1.34) 6 day 7, la khoang tuong quan cia mite nhiéu, thay déi tuy thudc vao chiéu dai ctia tuyén trong pham vi hang chuyc phit. Hinh 1.20. Tinh chat thay déi mie nhiéu trung binh Hinh 1.20 cho ta mét hai niém nao do vé tinh chat thay déi cua mtre nhiéu dimng trung binh trén dai tin, Tu dé ta thay rd rang nhting diéu kién bat loi déi vi thong tin xdy ra vé ban dém, 6 phan duéi ctia dai SN. Tom lai: Trong dai SN, nhiing thang giéng cham ciia cdc tham sé tin higu va nhiéu do su hap thy, mé va g ion, két hgp véi ce pha dinh giao thoa nhanh dic trung cho kénh SN nhu Ia kénh c6 tham sé bién déi d6t ngét. 3. Trong dai SCN tinh hinh e6 khdc Ta da biét ring cdc mire tin hiéu khi théng tin bang song dat trong dai nay bj nhiing pha dinh cham va nhé do sy thay doi theo ngay dém cua diéu kién khi tuong. Hon nifa nhiing thay ddi nay quan sat duge trén cdc tuyén c6 chiéu dai lon hon 20 - 40 Km. Céc pha dinh sau hon quan sat duge trong diéu kién tién hanh lién lac gitta cdc déi trong co dong. Dé 1a do: cae nguén nhiéu, nhiéu loan cuc b6 © Nhiing thay déi ciia diéu kién truyén song béi dia hinh thay déi. © Sw phan xa song tir cdc vat tai ché din téi giao thoa trudng dién tt tai thu. Vé phan nhiéu tp trung thi tinh chat va anh huéng cla ching dén chat 35ma chung ta quan tam (f, t) va tim duge cac dac trung sé tuong ting véi cdc quy luGt d6 thi khi danh gia tac dong cia nhiéu trong dai SCN ta khéng thé ding t6i cae sé liéu théng ké, thim chi khéng thé nhan dugce cdc sé ligu d6 vi nhiéu khé khan. Ta chi c6 thé gia thiét ring trong trong hop trayén song SCN bing ting ion, cdc quy luat phan bé mite tin higu va nhiéu cing giéng nhu 6 SN. Tuy nhién cae dic trung sé cia ching c6 thé khac di rat nhiéu. 1.3.4 Tée d6 truyén tin tire vA dung long kénh Lugng tin tite chtra trong tin da cho trong trudng hop tong quat duge xdc dinh boi mite d6 bat dinh khi truyén tin. D6 bat dinh trudc lic truyén duge dae tung béi phan bé tién nghigém cdc tin higu cé thé (cia cdc tin P(A), P(A,)y oes P(A,)). Git str ring gitta cdc tin {u,} va cdc tin higu truyén di {4} tn tai sur tong tng don tri. Sau khi thu duge tin, con lai dd bat dinh nao 46 dic trung béi phan bé hau nghiém cia cae tin hi P(ALX;),P(A,IX yeeros P(A! X)) Khi d6 hong tin tire nhan dirge c6 th JA, X,) =log—L~ - log PA) PAP G day /(4,/X,) 1a lwong tin chita trong tin higu thu duge x, déi véi tin higu 4. Luong tin tite trung binh duge xéc dinh nhu 1a ki vong ton hoc J(4,/X,) theo vac tin higu c6 thé A va X: oe P(A,/X,) JA, OPP Adee a (1.36) Dé y rang: P(X, A) = P(A)P(X, 14.) = P(X) )P(AYX,) nén ta cé: J(A,X) = H(A)- H(A/ X) = H(X)-H(X/A) (1.37) 6 day: 36H(A)=-3°P(A)log P(A) lientropy ctiatin higu phat dis H(AIX) =-¥ P(X, PUA, 1X, )logP(4,/X,) Pia 'a entropy 6 digu kign ca tin higu. Entropy cia tin higu thu duge W(x) va cba fap am H(X/A)= H(N) duge xéc dinh bing cdc hé thite tuong ty. Téc 46 truyén tin tie trén kénh cé tap am la R 45 ) bivgiay, véi gia thiét 14 tdt cA cée tin higu c6 cing d6 dai 7. Suy ra ae lugng cia kénh 1a (bit/giay): (1.38) C= max R=max 14%) = max t [A- H(A/X))= max $109 HO] 6 day cuc dai dugc tim bang tat ca cdc phuong phap truyén cé thé. Déi voi kénh nhi phan ta c6: C=F[l+Rlog?, +-R)logil-2)] (1.39) trong d6: 2, la xe sudt thu sai tin higu nguyén t6, Khi truyén tin hi m vi tri trén kénh d6i xing thi: =2)logm+ Plog +(-B)log(l-P,) (1.40) T ml Tir day suy ra réing khi truyén tin rdi rac, dung lugng kénh hoan toan duoe xe dinh béi co sé ma m, téc d6 truyén cdc tin higu neuyén t6 : va xée sudt thu sai cc tin higu nay P, Dung Ivong kénh lién tuc khi cé nhiéu thing giang véi phd déu duoc xac dinh boi cng thie Shannon: C= Flog{ © 1) (1.41) @ day: z ti sé cOng suat trung binh cita tin hiéu va nhiéu Idi vao may thu; F - dai thong kénh, bang dai théng tuyén cao tin may thu. Néu gia thiét cdc tin phat di 6 cau tric théng ké cia tap 4m “tring”, thi téc do truyén la: 37R=E, (24) (1.42) 6 day 2 1a ti sé cong sudt trung binh tin higu va nhiéu 6 1éi ra may thu; F, dai tn cia tin hiéu truyén di, thurng bang dai thong tuyén thdp tan may thu. Sy khde nhau co ban gita R va C li: C dic trng cho kénh, cdc gid tri gi Khéng phu thudc vao hé théng ngudn tin - nhan tin; con R dic trung cho hé théng thong tin cu thé nao dé. ‘Theo dinh li Shannon, tdn tai cdc phuong phap truyén tin va céc phuong han cia né phap thu twong img sao cho xée sudt 15i 6 thé nhé tuy y néu RSC. Con khi R>C thi khong thé lam cho xéc sudt 16i nhé tuy ¥. Déi véi kénh cé tap am tring cOng tinh, xc sudt 18i gidm theo ham mii khi ting 46 dai tin higu (d9 dai day ma mn P(n)< Ae (1.43) trong dé: A 1a hé sé nao dé thay déi cham véi su ting n, E(R) 1d ham ota téc a9 truyén tin tte R, duong khi R PW)PE, /u,) = P= xdc suat 16i trang binh (1.54) ta Nhu 46 chéng nhiéu (d6 trung thyc) cia thé danh gid bang gid tri ctia dé mao hiém trung binh. Khi truyén cac tin lién tue, 6 mao hiém trung binh bing binh phuong sai s6 quan phyong (véi ham t6n hao bic hai), con khi truyén tin rdi rac d6 mao hiém trung binh bing xéc su: phan trung binh (voi ham ton hao don gian). Gitta cdc hé théng truyén tin lién tye é thdng thang tin bat ki 6 toan ng. Trong hé thong truyén tin Hén tuc bat ki mot tac d6ng nao ctia nhiéu dén tin higu di 1a rat nho ma gay nén méo tham so didu ché, déu kéo theo sai sé tuong img ctia tin truyén di. Trong hé théng roi 15i chi xudt hién khi tin hiéu duoc kh6i phuc khong ding; didu nay chi xay ra c6 cdc méo khé In (tinh chat nay duge goi la kha nang sita sai). Cuéi cing ta xét tiéu chudn 46 chéng nhiéu theo tin tic, duge dinh nghia nhu 1a gid tri tn hao tuong di cia tin tite trong kénh: go : (1.55) 6 day: J, =7R, la lung tin tite tir nguén dua dén 16i vao kénh; y =TR,, la hugng tin nhan duge 6 16i ra kénh. 73 41Goi ti sé dai tan & 16i vao va I6i ra may thu la v= -, tacé: Bek (1.51) v Dai lugng B dc trung khach quan cho d6 chéng nhiéu, vi v6i mat phd nhiéu cho truéc 6 16i vio o? = N/F va voi cOng suat cho trude ciia tin higu vao P cho phép xdc dinh m6t cach don tri ti s6 tin/nhiéu 6 16i ra. Tigu chudn 46 chéng nhiéu néu trén r duge dig cho cac hé théng truyén cac tin lién tyc(u 4). nay duge xdc dinh boi Déi voi cac hé théng truyén tin rdi rac, tiéu ch thire sau day: r= YY alv,.u)Pu PO, /u,) (1.52) ia iat Ham tén hao don gian khi d6 c6 dang: PW,.u,)=1-53 8, (1.53) D6 mao hiém trung binh bing: ral} PlndPey /u,) = P= xac suat 16i trung binh (1.54) (d6 trung thyc) cia hé théng thong tin bat ki cé c tin lién tuc, Nhu v: thé dinh gia bing gid tri cia dd mao hiém trung binh. Khi truyén d6 mao hiém trung binh bang binh phuong sai s6 quan phyong (véi ham tén hao hai), con khi truyén tin roi rac d6 mao hiém trung binh bang xac suat 16 phan trung a (v6i ham tn hao don gian). Gitta cdc he théng truyén tin lién tuc khac nhau quan trong. Trong hé théng trayén tin Hién tuc bat ki , d6 chéng toan mét tac d6ng nao cia nhiéu dén tin higu di 1a rat nho ma gay nén méo tham sé bi digu ché, déu kéo theo sai s6 tuong tmg cia tin truyén di. Trong hé théng réi rac, 16i chi xudt hién khi tin higu duge khGi phyc khéng ding; diéu nay chi xay ra khi cé cae méo kha 16n (tinh cht nay duge goi la kha nang sita sai). Cui cing ta xét tiéu chuan d6 chéng nhiéu theo tin tic, dugc dinh nghia nhu la gia trj t6n hao tuong déi clia tin tire trong kénh: J. op a .. 1.55) gay (1.55) day: J, =7R,, 1a lugng tin tite tir nguén dua dén 16i vao kénh; J, =TR,, la lung tin nhan duge 6 1di ra kénh. T3Luong tin tao boi ngudn lién tye phy thudc vao sai sé phép do, thuong duge danh gid bang d6 Iéch quan phuong cia tin do duge u"(0) véi gid tri chinh xae cua nd u(t): a =[u'@-u} (1.56) Cé thé coi «? nhu “tap 4m” cia nguén tin. Trong trudng hgp dic biét, 6; don gian 1a céng suat tap m lugng tir trung binh va ta c6: 1. =Thl( 1] (57) & trong dé: F, 1a bé rong dai tin tin higu phat, P, 14 cOng suat trung binh cita n6. Luong tin ttre nhan duge 1a: oar alee ve Tis be 21) (1.58) 6 day: WN, 1a céng sudt nhiéu trung binh 6 Idi ra may thu, c6 tri iN, = N,, +40 voi N', cong sudt nhiéu trung binh xép chéng Ién tin higu khi truyén trén kénh. (1.59) Khi khéng c6 nhiéu trong kénh: N,, =0 va g=1.Khi N, >» thi g=0. Khi truyén tin rdi rac, J, duge xae dinh béi téc d9 truyén trong kénh khong cé tap am. Khi cac tin higu la ding xéc suat J,, =logm, con J,, Iie nay bing: J,, = TC =logm+ Plog A_s(-Ryload-R) (1.60) m+ Do do, déi v6i kénh d6i xtmg roi rac: log fo galeR—malaa—p) eA) (1.61) logm logm Tinh hiéu qué cia hé théng théng tin d6i khi duge danh gid bing tbe do truyén tin tire R (don vi nhj phan trén gidy) khong phy thudc vao cac tham sé cla kénh hoic tin higu. Song viée dinh gid nay 14 khong day dit. Téc d6 truyén tin tire chi dic trung cho hiéu qua sir dung thoi gian truyén. Van dé sir dung dai tan 42va cong suat tin hiéu van con dé ngé. Dé dénh gid higu qua hé théng théng tin, can sit dung mot sé hé sé dic trung cho vige sir dung cdc tham sé co ban ciia kénh. Dé 1a: hé sé sit dung céng suat tin higu (higu qua £): R__R “Pig? SF va h¢ sé sir dung dai tin kénh (higu qua 7): (1.62) (1.63) trong dé: o” 1a curong dd nhigu 6 16i vio may thu (céng sudt nhigu trong dai tin 1 Hz); R la téc a6 truyén tin tire (bit/gidy). H@ sO la dic trung quan trong nhét ciia cdc hé théng han ché céng sudt (théng tin va tru v.v). Trong nhing trudng hyp diéu kién han ché khéng phai 1a cOng suat trung binh ma la cOng sudt dinh cia tin higu, ngudi ta ding “higu qua # dinh”: R “. Boa =p (1.64) neat Pog la cOng suat dinh cia tin higu. Trong ede hé théng han ché dai théng (thong tin dudng day) dae trung quan trong nhit 1a hé sé y. Gidi han trén cia # c6 thé nhan duge tir céng thirc Shannon déi voi dung iugng kénh c6 nhiéu cong tinh & dang tap am tring chudin: Pe...) we we | | Kee tM? | | DSB (2 bién, khdng song mang) 2 7 1 Viéc phan tich céc dudng cong va sé ligu nhan duoc eta bang 1.3 chi ra ring trong cac hé thong thu té thi FM c6 d6 chéng nhiéu ldn hat. Vai sur ting chi sé dié u ché, higu qua 2 cia hé théng nay tang do su gidm higu qua 7, higu 6 giam khong dang ké. Cac hé théng AM, DSB va SSB dam bao hiéu qua 77 cao va str dung t6t dai tan kénh. Tuy nhién ching c6 d6 ting ich B nho va qua 7 khi str dung céng sudt tin higu kém (higu qui # nh6). nf 10 08 06 O4 02 ° 0 2 0 4 80 Sia Hinh 1.21. Dudng cong hiéu qué cia AM va FM 45Bang 13 Két qua tinh ton higu qua lién lac Kieu digu ché |v B 17 | #B — ‘AM (M-1) 2 0.67 048 | 44.107 66 | | DSB. | 2 1 0,50 6,6.107 6,6 SSB i i 1 133.107 | 13,3 | | ' PM(m, =1) 2 1 705 66.107 | 66 PM(m,=10) | 20 1000 | 0,19 6,6.10° 0,66 FM(m=1) a 3 6 (O87 2.10" 6,6 FM(m=10) | 20 3000 | 0,32 02 | 0,66 Litwong | 2 “100 | ot 6.6.10" 66 ~ Lituéng | 20 6310 7 0,42 | 0,66 Hinh 1.22. Hiéu qud cdc hé théng truyén tin roi rac Khi dai tin kénh hep nhw nhau (v=2), tat cd cdc hé théng duge xét thu té déu nh nhau. Trong diéu kign nay higu qua va tinh chéng nhiéu cia cic hé théng gan nhu nhau. Hiéu qua cdc hé théng truyén tin roi rac: Voi 49 chéng nhiéu (xac suat 151 2.) cho trade, higu qua cdc hé théng roi rac hoan toan duge xdc dinh béi hé sé st dung céng suat tin hiéu B vahé sé sir dung dai tan kénh 7. V6i xéc sudt 181 P, = 10°, ta cé hinh sau (hinh 1.22). 46Noi chung c6 thé chia hé théng thong tin rdi rac thanh 2 nhém: nhém cé higu qua nang Iugng cao (song hiéu qua tin s6 nh) va nhém cé hiéu qua tan sé cao (song hiéu qua nang long nhd). Thudc vé nhém 1 1a cée hé théng coi chi tiéu nang long c6 y nghia hang dau, nhu hé théng théng tin vé tinh va vii tru. Nhom 2 1a hé théng théng tin dudmg day ching han, véi yéu cau hiéu qua tan sé 1a quan trong nhat. Nhiéu khi phai ding bién phap dung hoa dé déng thai dat duge céc gid tri kha cao cia # va 7. Cac biéu dd B= S(7) cho phép giai quyét duge bai toan nay. 13.6 Cac dic trung téng quit cia hé théng théng tin C6 thé chia cdc tham sé dic trung cho hé théng théng tin ra am 2 nhém. Nhom 1 1a cdc tham sé tin tire: 49 chéng nhiéu va téc 6 truyén. Nhém 2 1a cdc tham sé kinh té-Ki thuat: kich thuéc va trong lnong thiét bi, cong sudt tiéu thu, gid thanh, dé tin cdy (thoi gian lam vige khong héng trung binh). Cac tham sé tin ttre xde dinh sé Iugng va chét lugng san pham hé thing thong tin, con cée tham sé kinh té-KF thudt xée dinh “gid” theo nghia rong ctia sin phim nay. Phi hop véi su phan loai nay, mot cach hp I ta so sdnh cdc hé théng thong tin theo 2 dic trung téng quat: dé la phim chat Q ciia hé théng va hiéu qua kinh té D. Sau day ta chi xét phdm chat hé théng. Pham chat hé théng Q duge xéc inh nhu la tich cia d6 chéng nhigu tuong d6i g va téc d6 truyén tuong adi 7: Q=8n= smn, =8(-x)-7,)= 8-7) (1.74) H6 thong c6 Q I6n nhat duge coi 1a t6t nat ve phuong dién tin tire. Khi ma hoa va diéu ché, d0 dur thay adi. Vige dua 49 du vao thudng lam ting dé chéng xc dink méi quan hé t4i uu (1—P) enn | (1.75) iogm logm Con voi hé lién tuc thi: oll Ore Ps} si] Oa ed D6i voi hé théng thy 18, O luén nho hon 1, cn véi hé théng li tuéng thi Q=1. 47 (1.76)1.4, BO TIN CAY THONG TIN VO TUYEN .1 Chat lugng thong tin v6 tuyén Kénh v6 tuyén 14 mét phan cia kénh théng tin tong hop, boi vay khi ndi vé chat lugng théng tin v6 tuyén, ta hiéu ngam 1a chat Ivong phat cac tin hiéu trén kénh v6 tuyén. Tiéu chuan chdt long thong tin v6 tuyén la mic d6 chinh xde cha viée khéi phuc céc tin higu dién so cp 6 Idi ra kénh v6 tuyén hay néi cach khéc la d6 trung thuc cua cac tin hiéu nay. Cac méo tin hiéu v6 tuyén 6 thé phat sinh khi bién déi (didu ché) va khuéch dai trong may phat, do tinh chat vat ly cia mdi trudng truyén song, do tac d6ng cia nhiéu khi khuéch dai trong may thu va cudi cing 1a khi bién ddi nguge (gidi diéu ché), Nhiéu 1a nguyén nhan chi yéu nhat trong cdc nguyén nhan dan t6i méo tin higu néu 6 trén. Chat Iugng théng tin trong nhimg diéu kién tac dong ciia nhiéu phy thudc vao cdc dang tin hiéu vé tuyén durge str dung. Cing médt tin higu dién so cdp cé thé bién déi thanh cdc dang tin hiéu v6 tuyén khdc nhau, vi vay ta c6 kha nang lya chon ching. Song vige nang cao chat lugng thong tin v6 tuyén trong hoan canh nhiéu cy thé nhat dinh ma van tuan thi diéu kién phat cdc tin hiéu v6 tuyén voi téc d6 phat cac tin higu so cp dua téi, luén lién quan toi su tra gia nao d6 ching han nhu sé thiét vé dai thong. Viéc nang cao chat lugng thong tin co thé dat duge bang viéc ap dung thiét bi cudi chuyén dung, chang han thiét bi phat cdc tin hi roi rac trong dé str dung ma hoa c6 d@ dur nhim phat hién, kiém tra va stra chita cac Idi xudt hién trong, kénh truyén, nhung thye ra lic d6 chat Ivgng théng tin vn khéng thay déi. Két qua tét dat duge trong trudng hop nay la nho gitr cham viéc phat tin, nghia 1a thiét vé thoi gian. Méi dang tin hiéu v6 tuyén cé dic diém riéng vi vay ta can dua ra nhiing tiéu chuan riéng vé d6 trung thyc. Déi véi cdc tin higu roi rac hay ding nhat trong thong tin v6 tuyén (dién bao), d6 trung thye ctia vié phat duge danh gid bing xac sudt thu sai cde phn tir tin higu (xung), nghia Ja bing ty sé gitta sé phan tir bi méo va téng sé cac phan tir phat di Pe —Ne/ N. Thue hién théng tin bang cac tin hiéu roi rac véi chat lugng hoge d6 trung thye cho truéc c6 nghia 1a thyc hién diéu kién Pe < Pe cup. Nhiing yéu cau déi véi dé trung thuc cia viée thu céc tin hiéu roi rac xuat phat tir sur khdi phyc 15i theo logic va tir ¥ nghia cua tin tire phat di trén dudng théng tin v6 tuyén. Vi du xdc suat Idi cho phép trong khi thu cdc tin hiéu bao phat di trén duong thong tin vo tuyén thong thudng cé thé dat gid tri (3 - 5).10°, con 48trong khi thu cdc phan tir tin higu ma 6 xa cia cdc hé théng diéu khién ty dong khéng vuot qué (1 - 10).10°°. Da s6 céc kénh v6 tuyén SN hién dai déu khéng thé bao dam chét long phat tin higu cao nhu vay, vi thé chit nang sita 18i duge phan cho thiét bi cudi c6 hdi tiép quyét dinh. Tinh hinh sé phitc tap hon mét chut khi danh gié 46 trang thyc khi thu tin higu lién tuc. Dé danh gid mite dd phd hop gitta tin higu phat va tin hiéu thu, tudéng nhu 06 thé loi dung tiéu chuan sai sé binh phuong trung binh: 2 =[v()-unf (1.77) v() - tin higu thu di u(t) - tin hiu phat di. Song phép do sai s6 binh phuong trung binh thudng khéng thy hién duge, vi vay ngudi ta thuong danh gia chat lugng kénh v6 tuyén theo sy so sanh cdc tin ho&c cac phan tir cia chting G Idi vao va Idi ra dudng thong tin v6 tuyén, voi gid thiét ring cdc tuyén phat va thu tin hiéu so cdp khng gay ra méo. Tiéu chuan d6 trung thuc cila cdc tin thoai (Idi ndi) 1a cc mat mat Am A = Re /R, 6 day Re lugng phan tr nhan sai cua tiéng noi, R - lugng phan tir phat di. Cée phin tir cia loi néi c6 thé 1A cac am, van, tir va cau. Thue hign thong tin thoai véi chat long da cho cé nghia Ia thyc hién diéu kign A < Acup. Ngudi ta quy ude coi chat Iugng thong tin thoai 1a cu < 1%, 14 t6t néu & trong pham vi 1 - 3%, 1a thod man néu céc gidi han la 3 - 5%. Céc tin hiéu lién tuc cing c6 thé roi rac hod, Iie nay d6 trung thuc thu duge nh gid nhu d6 trung thu cdc tin hiéu roi rac. Trén day ta di thdy ring cdc méo tin hiéu vé co ban Ia do téc dong cia nhiéu trong kénh v6 tuyén. Do do cé thé coi ring 46 trung thye thu duge xéc dinh béi ty sé céng suat trung binh ctia tin higu va céng sudt trung binh cla nhiéu trong dai tan thu, Suy ra diéu kién tién hanh thong tin v6i chat lugng da cho c6 thé viét: PC /PI> (PC /PI)cup hode UC 4a/UL pa 2 (UC pa /UL padcu- Ngoai sy dénh gia theo d6 trung thuc thu tin higu (quyét dinh chdt hong théng tin v6 tuyén) con can phai so sanh cdc tin hiéu theo higu qua tin sé va higu qua nang long ciia ching dé tra Jéi cau hdi 1a: sy ting chdt Iong théng tin khi chuyén tir tin higu chéng nhiéu kém hon sang tin hiéu’chéng nhiéu tét hon sé phai tra mét gid nhu thé nao? Ngu6i ta danh gia higu qua tan sé theo dai tn cn dé phat dang tin hiéu da cho véi téc dé da cho (46i véi tin higu rdi rac), cdn higu qua nang long dic trung cho cdc tin higu trén quan diém hao phi nang Iuong dy trit dé truyén di mot 49 it néii cac mat matkhéi long tin tire nao dé véi dé trung thu cho trude. Trong cac kénh vé tuyén thu té ngudi ta sit dung rng rai cae dang tin hiéu sau day: - Cac tin higu manip tan sé hay céc tin higu dién bdo tn sé mét kénh (Fl) va dién bao tan sé hai kénh (F6). - Cac tin higu manip pha tuong déi (dién bao pha tong déi F9). - Cac tin higu manip bién d6 hay dién bao bién 49 (A1). - Cac tin higu hén hop dai réng (HHDR) li mét tap hop c6 thir ty cia mot s6 Iuong nao dé cdc tin hiéu nguyén t6 (F1, F9), mi tin higu mang thong tin giéng nhu toan b6 tin hiéu hn hop (nghia la cdc tin higu c6 dé du tin tire), Trén co sé nhimg sé ligu nhan duge 6 ly thuyét thu chéng nhiéu, ngudi ta sip xép cac tin higu trén thanh day theo chat Iugng gidm dan (khi ti sé gitta céng suat trung binh ca tin higu va nhiéu nhw nhau) nhw sau: HHDR, F9, F1, F6, Al. Vigc danh gia hiéu qua tn sé din t6i thir ty sau: F9, Al, F1, F6, HHDR. Viéc danh gid higu qua nang hong cho day sau: F9, F1, F6, Al (HHDR trong day nay tuy thuéc vao cau tric ciia ching, c6 thé chiém mot trong cdc vi tri dau tién). Te s6 ligu nay dé dang nhan thdy ring cdc tin higu F9 chiém vi tri tét nhat. Uu diém ctia chiing thé hién dic biét 16 trong céc kénh co tham sé khong déi, nghia la khong cé pha dinh. Khi c6 pha dinh wu diém nay thé hién tét chi trong cac hé théng téc d6 cao vi xac sudt thu sai phan tir tin higu phu thude vao méi quan hé gitta 46 rng (46 lau) cua tin higu va téc d6 ciia pha dinh. Ly thuyét chéng nhiéu chi ra ring cdc tin higu F9 chiém vj tri néu trong day thir nbat néu t6c dO phat 18 300 — 600 baud. Cac tin higu FI chiém vi tri trung binh trong cac day néu trén. N6 thich hgp nhat di véi cae during dién béo téc dé thdp (50 -100 baud) va duge ding rong rai nhat. Cac tin higu F6 bao dam ting dung long cia dudng v6 tuyén lén hai lan, c6 d6 chéng nhiéu va higu qua tin sé thdp hon Fl va cé thé ap dung khi mite tin higu trdi hon mite nhiéu da 1én. HHDR cé dé én dinh lén nhat d6i v6i cde nhigu tap trung va vi vay e6 higu qua tan sé 16i nhat. Trong nhitng diéu kién dy trit tan sé han ché, ching khéng duge ding dé phat cdc ludng thong tin Ién. Cée tin higu Al khéng thich hop 4é thu in chit do 40 chéng nhiéu thép Song dang tin higu nay rat thich hgp véi cde dudng théng tin v6 tuyén thu nghe vi vige thu nghe cé d6 chéng nhiéu rat cao. Viéc thu nghe tin hiéu phat theo ma Morse véi téc d6 dén 25 baud cé thé thyc hign khi nhiéu tr6i hon tin higu 6 - 12 50dB, vi vay ma trong tat ca cdc dién dai hién dai van c6 dang cong tac Al. TAt cd cdc dang tin hiéu thoai (lién tuc) déu doi hoi dai tan r6ng hon so v6i cée tin higu bao (trir HDR), tite la chiing c6 higu qua tan s6 thap. Vige théng ké cic nhiéu do dién dai 6 dai SN chi ra ring néu trong 10 tan sé duge chon cé 8 -9 tin sé la thich hgp cho thong tin béo thi chi c6 3 - 4 tan sé ding duge cho thong tin thoai voi su diéu ché t6t nhdt. Boi thé trong dai SN théng tin thoai chi ding khi thye sy can thiét. Viée danh gid mét cdch tong déi ba dang diéu ché: bién do (AM, A3A), don bién (SSB, A3J) va tin sé (FM, F3) dua tin higu SSB lén vi tri sé 1. FM co hiéu qua nang lugng cing bac vi SSB, song thua kém dang ké SSB vé hiéu qua tan s6 va sy thua kém nay cang én néu chi sé diéu ché cang 16n (ting chi s6 cho phép tang 46 chéng nhiéu), vi vay FM chi ding trong dai song mét. Con diéu bién da 16i thoi do khOng tot vé mat nang long. Nhim ting dung lvgng cla cac dudng théng tin déi khi ngudi ta ting sé kénh ctia n6. Vi du ding hai hode vai kénh thogi e6 xen ké céc kénh bao, hic nay Pha luu y: céng sudt dinh ia may phat > cOng suat danh dinh nén phai tinh ti hé sé dinh cia tin hiéu nhiéu kénh. Vi du: Sé kénh bang 2 thi céng sudt dinh ctia tin hiéu trong méi kénh phai nhé hon 4 lan céng suat dinh cua may phat. 1.4.2 Khai niém 46 tin cy théng tin v6 tuyén Cac nhiéu va tinh that thudng cia méi trudng truyén song lun luén phan tic dong viée phat cdc tin hiéu trén kénh v6 tuyén. Nhiing thay déi theo thdi gian cia mite nhiéu va ciia cdc tham sé mdi trudng mang tinh ngdu nhién, vi vay thc hién thong tin véi dé trung thuc phat da cho cia cac tin hi u dign so cp (h v6i dé trung thyc thu da cho cia cdc tin hiéu dién so cap 6 16i ra kénh v6 tuyén) duge goi la d6 tin cay thong tin v6 tuyér Gia tri c sudt ctia dé tin cay thong tin durgc biéu dién nhu sau: PDS Dow)=¥0)!ts (1.78) aday: P. - xdc sudt thong tin hay xac sudt thuc hién diéu kién D < Deue D - tiéu chudn dé trung thuc, nghia la xac suat 16i khi thu phan tt cua tin hiéu roi rac Pe, céc mt mat 4m khi thu cdc tin hiéu thoai A hoac mét tiéu chuan bat ky khac. Dcup - d6 trung thu cho phép. 4y- dO rong cia khoang thir i, trong dé D < Demp (Khang thich nghi hitu ich tia kénh vé tuyén). ty - thdi gian hoat d6ng théng tin tng cng, trong ca khoang nay kénh la dimg. 51dB, vi vay ma trong tat ca cae dién dai hién dai van cé dang céng tac Al. Tat cd cde dang tin higu thoai (lién tuc) déu ddi héi dai tn rng hon so véi cdc tin hiéu bdo (trir HHDR), tire 1a chiing cé hiéu qua tan sé thdp. Viéc théng ké cae nhiéu do dién dai 6 dai SN chi ra ring néu trong 10 tin sé duge chon c6 8 -9 tan s6 la thich hgp cho théng tin bao thi chi c6 3 - 4 tin sé ding duge cho théng tin thoai v6i su diéu ché tét nhdt. Bai thé trong dai SN théng tin thoai chi ding khi thyc sy can thiét. Viée danh gid mét cach tong déi ba dang diéu ché: bién dd (AM, A3A), don bién (SSB, A3J) va tan sé (FM, F3) dua tin higu SSB lén vi tri sé 1. FM c6 higu qua nang lugng cing bac vi SSB, song thua kém dang ké SSB vé hiéu qua tan s6 va sw thua kém nay cang I6n néu chi sé diéu ché cng 16n (tang chi sé cho phép ting d6 chéng nhiéu), vi vay FM chi ding trong dai séng mét. Con diéu bién da 16i thoi do khong tét vé mat nang Iuong. Nbim ting dung lugng cia cdc dudng théng tin d6i khi ngudi ta ting sé kénh cita n6. Vi dy ding hai hode vai kénh thoai c6 xen ké cdc kénh bao, hic nay phai luu y: céng suat dinh cla may phat > cng suat danh dinh nén phai tinh ti hé 8 dinh cua tin higu nhiéu kénh. Vi du: Sé kénh bang 2 thi cong sudt dinh ciia tin higu trong méi kénh phai nho hon 4 lan céng suat dinh cia may phat. 1.4.2 Khai nigm d6 tin cy thong tin v6 tuyén Cae nhiéu va tinh that thuong ctia méi trudng truyén song ludn ludn phan tic dng viée phat cac tin hiéu trén kénh vé tuyén. Nhiing thay déi theo thoi gian ctia mite nhiéu va ctia cac tham sé méi trudng mang tinh ngdu nhién, vi vay thue hign thong tin voi dO trung thye phat da cho cia cae tin hi dién so cp (hod vi d6 trung thyc thu da cho cia cdc tin hiéu dién so cAp 6 16i ra kénh v6 tuyén) durge goi la dé tin cdy thong tin v6 tuyén. Gid tri xc sudt ctia dé tin cy théng tin duge biéu dién nhu sau: P(D (Pe /P;) cup hoae Vena/Ur a2 (Ue na/Ur na) cue Ngoai ra con c6 thé thém: Z 2 Zcyp trong dé z= y - x = hiéu cdc mite tin higu va nhiéu. RO rang 1a: (1.82) a su phan bé chuan: (1.83) trong do: z Hinh 1.23 biéu dién mt thé hién cia qua trinh z(t), tic ham cu thé ca thoi gian trong mt quan sat. Duong gach gach song song véi truc hoanh, tmg véi tung d6 Zcup. R6 rang 1 chi trén cdc khoang thoi gian ma Z > Zcyp, chat hrong thng tin mdi théa man yéu cau da cho. Dé tin cay théng tin hic nay co thé viét: Po(zzZeuw) = 7,/(2,+7,) (1.84) 52Hinh 1.23. Thé hién ctia qua trinh z (t) Sir dung luat phan bd mét do xac sudt W(z) c6 thé tinh duge dé tin cay thong tin bang cach ldy tinh phan W(z) trong pham vi tir Zcyp + 00 P(Z2 Zee) = J W(e)de (1.85) Khi 2(t) phan bd chuan, tich phan nay quy vé tich phan xac sudt Laplace: 1 {oan Re? tow) =p Je dt = F(é) (1.86) trong d6: (@)=#[ =a] (1.87) oO, Gia tri Z cup C6 thé tim duge trén co sé biét sw phy thude d6 trung thye thu cla tin higu ma chting ta quan tam vao ti sé Uc he / Uina Chang han, néu biét ring trong diéu kién pha dinh Ro le, xae sud manip tan sé Fl bang: thu sai m6t phan tr cua tin higu Ir. 7 Pes =Iff2+(Ue mY) | (1.88) voi: Ue pg lUy yg 210, => Pp =1/(2+10"") Gor (1-2P, x _. Ta sé nhan duge: z=10lg! a . Thay Pe bang Pecyp, tas C6 Zeyp- CR Cae gid tri Zeyp di voi cdc dang tin hiéu khac nhau c6 thé nhan duge trén co sé thi nghiém tién hanh théng tin. Dai luong z= y -la dai lung tinh toan thyc nghiém. Mite tin higu trung binh y 6 Idi vao may thu phy thudc vao mt cia cudng d6 trudng dién tir tai diém thu, loai an ten str dung va mite 6 phéi hgp cla an ten véi mach vao may thu. Cach tinh toan cdc dai luong nay co trong 53cc tai ligu chuyén khao vé dung théng tin SN. Mic nhiéu trung binh x va cdc sai Iéch binh phuong trung binh o, va o, (thanh phn cia o,) duge coi la da biét theo cac sé ligu théng ké tich luy duge. Ham F(é) duge biéu dién 6 hinh 1.24. Dudng cong nay cé 46 déc Ién nhat tai diém E= 0 va F(E) = 0,5. Lan can diém nay xudt hién sy phy thudc lon nhat cia dé tin cay thong tin vao cdc tham chang han nhd tang céng suat may phat va hé s6 khuéch dai ctia cdc anten thu va phat, khong dan toi su cai thién dang ké thong tin. Hinh 1.24. Tich phan Laplace F(2), voi €=(2-zap)/o,- Trong mién 4m, khi 2 Zcup s& duge thuc hién, diéu nay sé lam cho dé tin cdy théng tin theo huéng bao dim béi tin sé d6 tro nén khac 0. Néu déi v6i hudng da cho ta tach ra khéng phai mét tin s6, ma 1a nhém tan sé thi v6i mét x4c xudt nhat dinh do su phan bé ngdu nhién cdc mite nhidu sé tim duge it nhat mét tan sé trong nhém sao cho tai thoi diém da cho diéu kién Z > Zcup duge thyc hién, Tan sé nay sé hiu ich trong vong mét khoang thdi gian nao dd. Sau khi két thtic khoang nay sé c6 tan sé khde thay thé. Trén co sé nay c6 thé xdy dung duge hé théng théng tin linh hoat. Ta xét xem 6 tin cay thong tin sé nhw thé nao trong trong hop hé thong ding nhom gdm Q tan sé va viée chuyén tir mot tin s6 nay sang tan sé khac xay ra tire thoi. Nhimg diéu kién dé giai bai toan nay 1a: ¢ Tat ca Q tan sé déu hi ich theo diéu kién truyén séng, ¢ Khodng cach gitta cdc tan sé chon sao cac mite nhiéu trén do 1a déc lap, va nhiéu trén tat ca cdc tan sé 1a nhu nhau, © Mire trung binh cita tin hi © X4c xudt théng tin trén mét tin sé da biét 1 Pe, Xac suat khong c6 théng tin trén mot tan sé 1a (1 - Pe), trén Q tan sé: (1 - Pay)? Do do dai lugng phai tim: P.g=1-(1- Pa)? (1.93) i Néu P.; = 0,5 thi P.. = 0,75; P.s = 0,9275; P, 96375. Bay gid ta xét hé thong ma viée chuy: 6 thdi gian nao dé 1,. Thdi gian nay sé bao gdm thdi gian phan tich kénh cong tac, s6 duge thye hién trong mt tite 1a thoi gian can thiét dé nbn ra kénh dang hoat dong khéng thod man Z > Zcup va thoi gian diéu chinh ky thuat dudng v6 tuyén vao tin sé hitu ich moi. | Théi gian mat cho viée phn tich cac tan sé dy trir khOng tinh vao t, vi viée phan tich c6 thé thuc hién thudng xuyén. Khodng thoi gian hé théng sir dung it nhdt mét trong Q tan sé hitu ich cho théng tin ta s€ goi 14 khoang lam viée khong héng mac di ring mét phan thdi gian cla khoang sé mat vao viée chuyén tan sé. Khong thdi gian khéng c6 mot tan 6 hitu ich nao ta sé goi la khoang héng ctia hé théng. Xéc sudt théng tin trong nhing diéu kién nay la: 58. (1.94) dday: T,, - khodng lim vige khong hong trung binh, T,, - thoi gian chuyén di trung binh trong khodng lam viéc khéng hong trung binh, SEBS Be T, - khoing héng trung binh cia hé théng, Thdi gian chuyén ddi trung binh trong khoang T,,, 06 thé xéc dinh nhw sau: Doig = Typ A yy (1.95) ddiy: A - sé chuyén déi trung binh trong mét don vi thoi gian, ” ea ~ thoi gian trung binh cua mét chuyén déi, (7,4. - 86 chuyén di trung binh trong khoang 7, ). Sau cac phép thay thé ta duge: Po(z2 Zep) (1.96) Thiva s6 ngoai déu ngoae la xae xudt thong tin khi 7,4 =0, nghia Ia xée sudt théng tin trong trudng hop hé théng ly tudng (1.93). Do dé: Po (22 Ze4p) = Pag (1-Ata4) (1.97) Dong hoc cia hé théng va biéu dé thoi gian cia céc trang théi hé théng bigu dign 6 hinh 1.28. Ngoai céc khoang théi gian da néu 4 tren, 6 day cdn c6 cdc khoang z,,, - khoang thdi gian phat cac tin higu c6 ich (khodng lién lac thyc té). Cac — 7, cang dai va thoi gian chuyén déi r,,, cang lon, cdc chuyén doi sé cang hiém va sé chuyén déi img voi mot don vi thdi gian sé cang nho, vi vay: Aaufe,, 8 (1.98) Khong 1am viée trung binh r,,, bang nia khoang hitu ich trung binh ctia mt tan s6 zr, (1.89), vi vie chuyén sang tan sé hitu ich c6 thé thyc hién véi xc suat bing nhau tai thoi diém bat ky oa khoang 7, Thay (1.98) va (1.97) ta duge: (a Foal | P, ) (1.99) Tutt Tea ) 59Tt day dé dang tim dug thdi gian chuyén déi trung binh cho phép T,,,c1 phai nhu thé nao néu cho truéc gid tri xdc suat théng tin Poa: Fn (Pig ~Pocuw) (1.100) Teac = eld CP P, ! Tom q, Toa Hinh 1.28. Qud trinh déng hoc théng tin v6 tuyén trén mét nhom tan sé Vi du: néu cho P, =0.9, 2, =10 phtt, Q = 10 thi ta co (2,,. qui ude bang 1): Twracup =10x(1-0.9)/0.9 =i phat Ta thay rang voi cdc gid tri z,,, l6n sé khong dat duge P, da cho va cing Khéng cé durge 46 tang ich so vai lam viéc trén tin sé cé dinh, Nhan xét nay chi ra mot diéu la viée thy hién cé két qua phuong phap lién lac nay chi cé thé c6 duge trén co sé ty dong hod toan bé cdc qué trinh phn tich chdt long céc kénh céng tac va kénh dy trit, cing nhw qua trinh diéu chinh cdc thiét bj phat va thiét bi thu. Ta da xét su lam viéc cua m6t dudng v6 tuyén trén nhém tin sé theo mét huong. Tat nhién ring hé théng c6 diéu chinh ty d6ng phai 1a hé théng 06 héi tiép (lién hé nguge) vi vay tat cd nhiing diéu da néi cing ding cho théng tin theo huéng nguge lai. Ta cé cam tuéng ring phuong phép tién hanh lién lac nay ndi 60chung dai héi sy chi phi rdt 1dn tan sé. Song thyc ra khong phai vay. Nhém gdm Q tan sé cé thé duge sir dung khéng chi béi mét ma vai dudng v6 tuyén vi tai mét thoi diém cé thé co mét vai tin sé hitu ich. Céc tinh toan (khéng dan ra & day vi céng kénh) da chi ra rang véi gid tri hoan toan chap nhan duge cla x4c sudt thong tin trén mOt tin sé P,=0.5 déi voi méi dung trong N dudng vo thuc té sé bing 1 néu Q/N > 3. Ngoai tuyén ly tudng dya trén Q tan sé, thi Pig ap trung sir dung cdc > nhom lon tan $6 ki phan tap theo lanh tho (tue dé i lam vige trén cdc tin sé cé dinh, dai tn duge ding rat khong ddng déu (do khong thé té chire phan bé tan sé trong pham vi rng) thi trong trong hop nay (trén nhém tan s6) viéc san bang tai x4y ra hoan toan ty déng, dan t6i viée thy hién tét nhat dung long cla dai va giai quyét 6 mire dO nao dé van dé phéi hop dién tir (EMC), tite 1 van dé nbiéu Ian nhau. Cac h@ théng théng tin ty déng hoa sit dung phuong phap lam viée trén nhém tan sé due goi la cae hé théng thich nghi theo tan s6, re 1a ty dong thich nghi v6i céc diéu kién tién hanh lién lac trén nhém nay. Nhom tan sé sit dung trong cdc hé théng nay cé thé phan tan trong pham vi ctta dogn tan hitu ich theo diéu kin truy tap trung trong mdt dai khdng doi héi viée diéu chinh lai cdc tuyén cao tin may phat va cdc tuyén chung ciia may thu. Cé thé c6 ci hé théng hén hop, lim viée trén nhém phan tan cac chim tan sé (tap trung) Nhim nang cao dé tin cay théng tin, viéc thich nghi tan s6 thuong dang thich nghi khéc, ching han thich nghi theo dang tin higu (thich rye bd xung ca hop nhét néu hoan canh nbiGu 6 djnh), thich nghi theo te dO phéi ede ifn higu roi rac, thich nghi vi cdc diéu kign tién hanh théng tin va thich nghi theo céng sudt bite xa (tu dong gia é é am ché trudc - viée nay mOt cach gidn tiép sé nang cao dé tin cay vi giam mite nhiéu Lan nhau trong cdc nhém phuong tién théng tin). 3. DG tin cAy thong tin vo tuyén SCN Trong dai SCN, viéc str dung mét cach cé td chite dai tan bao dam loai trir dugc cac nhigu lan nhau gitta cdc dién dai khi lién lac bing séng dat. Boi vay nhang yéu té co ban anh huéng dén d6 tin cdy thong tin la céc nhiéu tir ngudn xa (do sy lan truyén SCN theo tang ion khéng déu dan), dja hinh noi lién lac va diéu kién khi tung. Trudc hét ta xét cdc tiéu chudn d6 trung thyc thu tin higu dac trumg cho dai 14 61song nay. Ta biét ring dang tin hiéu co ban trong mang thong tin SCN cdp co sé 1a tin higu thoai. Tiéu chuan 46 trung thu thu tin higu nay 14 céc mat mat 4m ma cu thé la mat mat 4m tinh theo tir. Ngudi ta quy uéc coi théng tin 1a rat t6t néu cc mét mat 4m tinh theo tir khi kh6i phuc mdi tir (nhém ti) hai lin khéng vuot qua 2%. Théng tin 1a tt va thod man néu cing nhiing didu kién d6 cac mat mat tir lan Iugt nam trong pham vi 2 -7 va 7 -13%. Trong didu kién dac biét phite tap théng tin con c6 thé 06 ich khi cdc tén hao bang 13 -15%. 10 15 20 = (ae) Hinh 1.29. Sw phu thudc ton hao dm vao hiéu mite tin higu va nhiéu Dau tién ta phai gid thiét rang céc nhiéu khéng thudng xuyén tir cdc nguén xa khéng c6, va cdc tin sé céng tac phan bé sao cho khéng cé nhiéu in nhau trong pham vi ving lan truyén cla séng dat. Vay chat long théng tin hoan toan duge xac dinh bdi cdc ty s6 cong s ra may thu hay cing nhu vay, bang higu cdc mite ctia ching Z. Su phu thude ctta dé tén hao tir vao Z, xac dinh bang thuc nghiém, duge vé ¢ hinh 1.29. Bay gid ta xét cdc nhdn t6 quyét dinh d6 tin cy thong tin SCN. Khi truyén lan s6ng dat sé xy ra cdc t6n_hao ning long dac trung béi hé sé suy giam L= Ly ly L jing AL, (1.101) 6 suy gidm nang Iugng song v6 tuyén trong khong gian tu do, ‘in higu va tap thing gidng & Oday: 1, - hé L, ~ hé sé tinh dén cdc tén hao trong dat trong trudng hop bé mat cau bang phing. AL, - hé sé phy, dic trung cho cdc tén hao gay béi su gd ghé cia dia hinh, Laing ~ h€ 86 tinh dén cdc pha dinh c6 thé c6 ciia tin hiéu. Hé s6 2, phy thuge vao bude séng 4 va chiéu dai cia tuyén D, trong khi d6 L, , ngoai phy thuge vao dai lugng nay, con phy thudc vao d6 cao an ten h va cdc tham s6 dién cia dat. (I,,L, tinh theo cdc céng thie & ly thuyét truyén 62song). AL, 1a dai long ngau nhién cé phuong sai cang lén néu dja hinh cing map mé, 1i 16m. $6 phan tram cdc tram lién lac, tai 46 bao dim viée thu céc tin higu cia may phat dat xa m6t khoang nbdt dinh véi dé trung thyc yéu cdu duge goi li xac sudt thong tin theo vi tri TI. Su tdn tai xae sudt nay chimg t6 ring thong tin vo tuyén SCN 6 Kkhodng cdch cho truéc khi dja hinh 16i 16m 1a sy Cu ly théng tin SCN véi d6 trung thye cho truée lu6n lién quan t6i xac sudt theo vi tri cla né, Ngudi ta goi cur ly 1a wrung binh néu 6 oy'ly nay viée thu cae tin sia viing, hoac ngau nhién. hién dirge thre hign v6i dd tung thye di cho ti 50% cfc tral véi xdc sudt thong tin theo vi tri 1 = 0.5. AL, phy thude vao yéu cdu déi v6i xtc sudt théng tin theo vi tri. Né duge coi bing 1 déi véi ving map mé trung binh va cy ly thong tin trung binh (II = 50%). Tan sé cang cao, AL, cang lén voi Tl da cho (hinh 1.30). 99.99 aa 28 0 AL,{68) 24-20-16 12 38 Hinh 1.30. Dé thi xde sudt théng tin SCN theo vi tri Cac dign dai SCN cing thudng hay bé tri trong rimg. Lic nay sé c6 tn hao phu AL," Bing thu nghiém ngwoi ta da xac dinh ring khi bé tri mét dign dai trong rimg c6 mai la che phi AZ," = - (8 -10) dB, con khi khéng cé mai 14 che phi thi AL,'=-4 dB. Néu cd hai dién dai déu dat trong rimg thi cac gid tri tuong ting 18 AL," =- (16 -20) dB va - (8 - 10) 4B. Lean tinh dén nhiing thay 44i ngdu nhién theo thdi gian cia cdc tinh chat ‘fading Kinic xa khi quy€n. Ling = 1 néu D < 30 Km, Vi vay véiD < 30 Km néi vé d6 tin cy thong tin khong cé ¥ nghia. V6i yéu cau cho truée d6i véi dé trang thye né hoic la bing 1, hodc la bang 0, Con néu D > 30 Km thi bat dau cam thdy cae pha dinh cham cia tin hiéu va kha nang tién hanh théng tin tré thanh su kign xde 63suat. Trong trudng hop nay dé tin cdy théng tin SCN la xdc sudt thong tin voi IT va d6 trung thyc phat cdc tin hiéu dién so cdp cho truéc (a6 trung thye thu cdc tin higu dién so cap 6 16i ra kénh v6 tuyén). Diéu kién thu chdc chan tin higu la: M21/L (1.102) 6 day: M=P,.G,,.G,,/Pq, duge goi la thé nang cia dudng v6 tuyén, tire ty 86 cOng suat tin hiéu 6 15i vao may thu khéng tinh dén tin hao toan tuyén (L = 1) va céng suat yéu cdu cy tiéu dé viée thu tin higu thyc hién v6i dé trung the cho truéo. Cong thire co ban (1.81) lic nay cé dang: P(M 21L)=7,/(z,+7,) (1.103) Vic tinh xac suat nay gip kh khan nhdt dinh vi cdc sé ligu théng ké hién c6 vé pha dinh cham & SCN khéng dic trung cho Iudt phan bé mat d6 xac sudt mite tin higu va cdc dac trung sé cia n6, ma de trung cho phan thdi gian ciia mot ngay dém C6 Leung Khong vugt qua gid tri ndo dé (hinh1.31) tai fcr (cong tac) da cho va d6 dai tuyén da cho. Vi vay ngudi ta tinh thé nang cita dong v6 tuyén M va hé s6 tén hao trén tuyén khong ké téi_Z ating» tC 1: [y= Lyly AL, (1.104) rOi xdc dinh gid tri cho PhEP Leogcre tir didu kién: L=UM, Leangcyp = E/ Ly (1.105) Khi tinh toan thé nang cla dudng v6 tuyén ta gia thiét cong suat t6i thiéu cua tin higu 6 16i vao may thu cita dién dai cu thé 1a da biét. Cong sudt nay bao dam nhin duge ty sé tin / tap cho trude (higu z da cho) & Idi ra may thu. Theo gid tri da Biét Leggy NEUdi ta tim duge phan thoi gian cia mét ngay Hién nhién 1a: P,(M 21/L)=1-7 (1.106) Phuong phap xc dinh d6 tin cy théng tin nay cho phép giai quyét nhiéu bai ton, ching han bai ton xéc dinh céng suat bite xa dé bao dam théng tin 6 Khoang cach yéu cau déi voi d6 trung thuc cho trudc. Tat cd nhimg diéu da noi 1a dung v6i trudng hgp khéng 06 nhiéu do cdc dign dai. Néu'c6 nhiéu dién dai theo con dudng tang ion khi c6 mirc ion hod cao cia khi quyén (ty nhién ho&e nhan tao) thi cé thé tinh todn d6 tin cay nhu déi voi théng tin SN néu biét lat thay ddi theo théi gian cia hiéu thie tin higu va nhiéu dém (7) ma L, ‘ading © Easing + 64‘wing AB F = 40 MHz ~ 10! | Moana S|] (km Hinh 1.31. Sy phy thugc ctia fading theo khodng cach 10%; dudng 2: 7 =5%; duong 3: y =2%; 1%: dung 5: y= 0.5%; dudng 6: y= 0.1%. Ghi chi: Duong 1: duang 4: T THONG TIN VO TUYEN Dé thu hién phat cdc tin higu v6 tuyén, tai dau phat can c6 thiét bi phat, tai dau thu can 6 thiét bj thu. Thiét bi phat la tap hop cc phuong tign ky thudt, nam gitta nguén cdc tin hiéu dién so cp va méi trudng truyén song. Thiét bj thu 1a tap hop cdc phuong tign ky ‘thudt, nim gita méi trudng “rhiét bj phat lai bao gm may phat va he théng an ten - phi do. May phat thyc hign ba chite nang co ban: 1. Bién déi tin higu dién so cp thanh dang tin higu cao tan nao d6, 2. Tao dai tin céng tac véi sé long tan s6 céng tac, d6 én dinh tan sé va d6 chinh xac tan sé cho truée, 3. Tao ra cong suit cao tin yéu cau tir nguon nang lung tai chd. Khi tinh toén céng sudt phai tinh dén cur li lién lac yéu cau, higu qua an ten phat va thu dug ding, phuong phap tién hanh lién la May phat thudng gdm bé kich thich, b6 khuéch dai cong sudt va thiét bi phdi hop an ten. Trong b6 kich thich may phat thy hién bién, ddi tin higu so cép thanh tin higu cao tn so cp (tin hiéu vo tuyén), tong hop mang tan sé cong tac trong dai tin da cho, sau 46 chuyén tin higu v6 tuyén so cdp da chon lén tan sé céng tac. B6 khuéch dai céng sudt bao dim khuéch dai tin higu cao tan lén do 65mie can thiét, thuong gdm nhiéu tang mic néi tiép. Thiét bj phéi hop bao dam phéi hop may phat véi thiét bj an ten dé an ten bite xa céng sudt cue dai Thiét bj thu bao gom hé théng an ten phi do va may thu. An ten thu nhan ning long cae séng dign tir rdi nho phi do dura téi Idi vao may thu. Trong may thu tin higu c6 ich duge khuéch dai, bién 43i thanh tin higu dign so cép va dua vé dang can thiét cho sy hoat Ong ciia thiét bj cl Trong théng tin quan sy ta hay gap dang thiét bj thu - phat két hop (thudng goi 1a dién dai) trong d6 may phat va mdy thu cing chung mét vd (tuy truéng hgp s& c6 m6t sé 66 phan ding chung nhu mach ra may phat kiém mach vao may thu, b6 dao dng chi s6ng may phat kiém dao dng ngoai sai méy thu ...). Tép hop cae phuong tién ky thuat va m6i trudng truyén tin hiéu, tao thanh kénh théng tin véi phan co ban la kénh théng tin v6 tuyén, duoc goi la dung théng tin v6 tuyén. Duvdny thong tin v6 tuyén c6 so dé cau tric tong quat nhu & hinh 1.32: | Khuéch dai Thiet bi ‘Thiet bi | cong sust ii hop anten-phido ‘Tne { ] an Tinbjgu_| Tuyén tho Tuyéatha || Tht Moi trang soctp ring [7] chung |__amten pid tnayén song Hinh 1.32. So do edu irtic ctia duéng truyén thong tin v6 tuyén Cac dudng théng tin v6 tuyén cé cau tric ki thuat don gian nhat (ch yéu 1a cla dai SCN) phan lén duge str dung trong mang théng tin cap co sé. Cée duong théng tin v6 tuyén SN lam viéc trén cdc tuyén dai hang tram hoac hang nghin Km, ¢6 edu tréc ki thuat khéc nhau ty thuge vao mae dO ty dong héa céc qué trinh tién hanh lién lac. Hinh 1.33 1a cu tric don gian cia dudng thong tin SN ty déng hoa sit dung nhom tén sé. Diém néi bat cia né 1a ngoai phan thiét bj théng tin thong thuéng cén ding thiét bj ty déng diéu khién durdng thong tin. Thiét bj nay gdm bd phan tich chat long céc tin hiéu nhan duge (thuong dya trén 46 du ctia tin higu) va b6 phan tich cac kénh dy trir (tan s6 dur trit). Viéc phan tich nay cé thé thuc hién nho 66may thu co ban néu sit dung nhom tan sé tap trung va nhd méy thu riéng khi ding nhém phan tén cdc tin sé. Ngoai cdc b6 phan tich con cé thiét bi diéu khién.Thiét bi nay trén co sé cdc sé ligu cha b6 phan tich kénh cong tac khi khong tuan thi di va theo kénh diéu khién dam bao diéu chinh lai may phat dai déi vao tan sé phat 1a boi b6 phan tich kénh dy tri. Viée diéu khién theo huéng nguge lai cing tuong ty. Di nhién 1a khong cdn thiét phai lap kénh diéu khién riéng biét - né co thé la kénh ngugc phat tin tire co ban. Kénh diéu khién duge néi vio mot cach ngdu nhién trong nhimg khoang théi gian rét ngin. Yéu cau co ban voi kénh didu khién 1a phai c6 d9 tin ey cao. su kién z> Zcup, bao dim viée diéu chinh lai may thu cia minh iy pee oi wate | ay ha tintae [| mayen sing tineée Tero Fie Tes] ex6i gain ngoti_| seo e aad | Hinh 1.33. So dé cdu irtic don gin dwong VT ue dong hoa Dé thudn tién cho viée khao sat cc nguyén tic x4y dymg va kha nang khai thac sir dung, ngudi ta thudng phan loai thiét bj thong tin theo cdc tiéu chudn dic trung nhat. Do 1a: 1. Cong dung: Céng dung ciia dién dai, ca cac thiét bi phuc vu va diéu khién quyét dinh pham vi sir dung cia ching. 2. Nguyén tic sir dung: Chia ra thanh dién dai ddc lap va dién dai diéu khién tap trung. Loai dau thuang sit dung trén cdc huéng théng tin d6c lap, riéng biét. Loai sau 1a cdc t6 hgp phat, t6 hop thu va t6 hgp.thu phat. Ching hgp thanh mot hé théng ky thuat théng nhat, c6 t6 chtte. 3. Tinh co dong: Cac dién dai cé thé 14 cd dinh va co d6ng (mang xach, trén xe).4, Dai tan: SCN, SN... 5. Dang tin higu v6 tuyén: ign bao bién dé, dién bao dich tan, thoai diéu tan, thoai diéu bién, thoai don bién... 6. Ché d6 céng tac: Don céng (simplex), ban song céng (semiduplex, half duplex) va song céng (full duplex). 7. Cong sudt may phat: P < 100 W - céng suat nho ; 100 < P < 1000 W - cong sudt trung binh; P > 1000 W - céng suat l6n. 8. Mite d6 ty dng hoa: cé thé khong ty dong héa va cé ty dong hoa. Trong théng tin quan sir, ngudi ta thudng phan loai cdc dién dai két hop vai tiéu chuan trén. Phé bién nhat 1a céc loai sau: © Dién dai séng cyc ngdn cong suat nho (SCN/CSN). Trong nhém nay lai chia thanh: — + SCN/CSN véi P< 1W + SCN/CSN v6i IW Phai dam bao thong tin chinh xéc, kip thoi, tin cy trong moi tinh hudng chién dau. 2.1.2 Dic tinh ky thuat cia dign dai Tir nhing yéu cdu chién thudt co ban trén, ta thdy vé mat ki thuat dién dai phai dam bao cdc dic tinh sau day : 1. Céc dang tin higu v6 tuyén Dién dai durge thiét ké dé lim vige v6i cde tin higu roi rac va Tién tue. Tia higu dign so cdp 6 thé bién déi thanh nhiéu dang tin higu vo tuyén 6 cac uu nhurgc diém khde nhau trong cdc diéu kién tién hanh théng tin kha nhau. $6 luong dang tin higu v6 tuyén phai dui dé 6 thé thay d6i mét cach linh hoat, theo tig tinh huéng. Cac dang tin higu v6 tuyén phé bién nhat 1a: Dign bao voi cde dang ma nip khée nhau nhur ma nip bién 49 (A1) va ma nip dich tan (tin hicu v6 tuyén rdi rac) va dign thoai voi dang digu ché khdc nhau nhu diéu é tan (tin 6 tuyéa ti 2. Dai tin cong tic va buée tan Hé s6 bao tin (Ky = finex! fain) ctta cdc dign dai hoat dong ngay cang tang lén. 6 la do mong mudn théng nhat 16t hon cic loai dign dai va do c6 co sé ky thudt thyc té cho st mé rng 46. Hign nay dai c6 dign dai bao trum ca cdc dai tin SD, ST, SN, SCN déng thai (vi dy : ICOM -751). Cée dai tan hinh thank nho céc b9 tng hop tin sé rdi rac, céch nhau mot khoang nhat dinh goi 1a bude tan. Khoang nay thudng chon la 100 Hz va 10 Hz. D6 16n cla khoang so sanh duge véi bé réng phd cia dang tin higu dai hep nhat. Dé [a tin hiéu Al- bé rong phd cia né trung binh bang 100 Hz. Tuy nhién trong phan song dai cia dai, do dung lwong tin s6 nho, dé thu hep phé tin higu ngwoi ta lam viée voi cae tic dé rat thap boi vay 6 46 bude tin cla mang bing 10Hz la co 69ich va can thiét. 3. D6 chinh xdc va d@ 6n dinh tan sé cong téc pé dam bao khi bat dau lién lac khéng phai tim kiém va trong qua trinh lién lac khéng phai vi chinh. Ngoai ra yéu cau nay cdn can thiét voi dang tin hiéu nhu tin higu don bién lién tuc va cdc tin higu ghép kénh. Ta da biét dé sai khdc tan sé cho phép gitta may phat va may thu déi véi tin higu don bién khéng durge vugt qua 25 +30 Hz. Nghia la d6 khong én dinh tan s6 cia dién dai phai 1a 12,5 + 15 Hz (tinh dén sy léch tin sé cia may thu vé phia nguge lai) va dé bat én dinh tuong adi co 10°. 4, Mite d6 suy gidm cia ede dao dong khéng co ban D6 1a cdc dao dng (tan sé) nam ngoai dai danh cho tin higu. Chung duge chia thanh cdc dao dong ngoai dai va dao dong phy. Cae dao déng phu phat sinh do céc qué trinh phi tuyén khi tao mang tan sé cOng tac va khi chuyén cdc tin hiéu so cdp thanh dai tan cong tac (cdc hai bac cao cta tin sé cong tac fy , cdc t hop tan sé khdc nhau vwv..). Mite suy giam thudng 1a 80 dB trong dai Iéch cong huéng 3,5 + 25 kHz; 120 dB trong dai tir 25 kHz + 10% tan sé thye dat va 140 dB khi léch 16n hon 10%, Cée dao dong ngoai dai 1a cde tin s6 nim ngay gan tin higu c6 ich. Nguyén nhan phat sinh co. thé 14 cdc sun déc tin hi thiét, sy qua tai clia ctia cdc phan ti bién tan va khn dién bao réng hon mite can éch dai wv. fc dao dong ngoai dai cé thé lam m6 rong dang ké dai tan so voi bé rong thiét cua tin higu (la dai di dé trayén tin higu ma khéng bj méo). Bé rong dai bi chiém thuc té a tin higu 1 dai ma ngoai gidi han cia né tiéu tan 10% cong sudt. Déi voi mdi dang tin higu cé mot dinh murc ddi vai be rong dai can thiét va bi chiém nhu 6 bang 2.1. 5. Toc d6 diéu chinh Cho phép thay ddi nhanh fer, dang tin higu, tc d6 phat tin higu roi rac va cong sudt may phat. 6. Diéu khién Dién dai cd kha nang diéu khién tai chd, diéu khién xa v6 tuyén, diéu khién xa theo dudng day. 7. Nguén dién Dién mang (1 pha hodc 3 pha), dién may né, dién lay tir dong co 6 t6 hoae acqui. 70Bang 2.1 Dai thong ctia cae dang tin higu khiie nhau Dang tin hiéu | Ki Bé rong dai can thiét Bé rong dai higu Bn chiém cho . _ phép Bere Dién bao tin s6 -FI 1,34F sar +0,55.B | Bo B/2 khi 1.5< AFgyr/B <5.5 | 1,05AF sur + 1,9.B khi 5,5< AFgur /B <20 Dién bao tin sé kép | F6 3,9AF sur + 2,75.B Bn + B [ign do bién do Al | (345).B Bn + (B/2 =B) [Don bién triét séng mang | A3) ~ Fy- Fr 13 Bn Don bién cé tin hiéu ABA By 1,15. Bn Dieu tin FM Fut “AF n) Bn + Fa S diy: AFsur= 0 dich tin; B= t6e dé tinh bling baud; AF,, = dé di tan; Fy, = tan sé cao nhat etia tin u so cap; F, = tan sé thép nhat cua tin hiéu so cép. 2.1.3 Chon dai tan cong tac cia dién dai Tir nhiing diéu da trinh bay & dau chuong I, ta thdy ring cdc dai séng SD, ST, SCN khéng thoa min duge cde yéu cdu chién thuat dat ra. Vay chi cdn dai SN [a thich hop. Van dé la gidi han dudi va gidi han trén ciia dai tin cong tac phai nhu thé nao?. Tat nhién ta mong muén 14 pham vi fox ~* fmin CANg rong cang tot vi nhu vay sé ting dung lurong tan sé céng tac. 1. Chon giéi han duéi cia dai tin Dé dam bao lién lac séng ngin 6 cu li gin, ngwoi ta dimg phuong thite truyén lan bang song dat. Lien lac bang phuong thite nay phu thudc vao hai yéu ng suat phat va tan sé. SX ét vé céng suat: Ta biét ring cudng dé trudng tai diém thu E duge tinh bing: E=AJP ID (V/m) 6 day: A = const; P = céng suat bite xa may phat, D = khoding cach tir may phat dén may thu. Nhu vay voi gid tri E 1a c6 dinh thi D tang khi P tang. Song ta khéng thé tang P lén mai duge vi diéu dé sé kéo theo nhiéu van dé khéc nhwr kich thude, trong lugng cua din dai, kha ning thyc hién vé mat ki 71thuat v.v.. “xX étvé tin sé: Trong gido trinh truyén séng ta biét ring ham suy gidm ti lé nghjch v6i budc séng 2. Nhu vay khi tin s6 tang thi him suy gidm ting, tan s6 gidm thi ham suy gidm cang bé. Bai vay dé ting cy li lién lac bing song dat, ngudi ta cé ging gidm tan sé céng tac. Két hop hai diéu kién trén ngudi ta chon gidi han dudi ctia dai tin cong tac bang gidi han dudi cia dai SN déi véi dién dai cong suat trung binh nghia 1a: formin © 1 + 1,5 MHz (thuc té cho thay véi giéi han nay cy Ii lién lac khéng vot qué vai chuc Km). 2. Chon gidi han trén ciia dai tan Khi lién lac xa 6 dai SN, ngudi ta phai ding phuong thite truyén lan bang song trai. Tuy nhién nhu & chuong I da néi théng tin bing song trdi chi thyc hién duoc néu cac tin sé sir dung nam thap hon cac gid tri cue dai, duge xéc dinh béi mite 46 ion hod ciia cdc 1p phan xa déi voi méi cy Ii théng tin. Ngoai ra théng tin chi cé thé thy hién néu céng suat may phat va cdc hé sé khuéch dai an ten bao dim duge cudng 46 trong dién tir can thiét tai diém thu. Diéu kién dau han ché gidi han trén cia dai tan, diéu kién sau - gigi han dudi. Thy té truyén song cho thay tin sé gidi han fisi han = fmax = 12 + 14 MHz. Tinh dén sai s6 khi dy bao va tinh toan, cdc tin sé dugc dig sé chon thap hon tan sé tdi han 20 + 30 %. Nhu vay: formax= 10 +12 MHz dé dam bao théng tin chic chan. Tom lai: Dai tin cong tac cla dién dai cong suat trung binh 1a 1-12 MHz. Chi. Cang véi ohing thanh tuum méi nit trong lin linn vuc vo 6 tuyén dién ti, phan song ngn (tire 18 tir 2.1.4 Chon dang cong tac va phuong phap tao tin higu v6 tuyén 1. Chon dang cong tic Khi chon dang cong tac cho cdc dién dai SN/CSTB, ngudi ta xudt phat tir cae tiéu chudn sau day: % Tinh chéng nhiéu cia dang céng tac, + Hiéu qua tan s6 cia dang céng tac, “+ Hiéu qua nang lugng cia dang céng tac do. Dya trén ba tiéu chudn nay, ngudi ta phan tich va chon ra dang cOng tac thoa man yéu cdu chién thuat cia dién dai. Viée phan tich timg dang tin higu cu thé ta da tién hanh 6 chuong I nén 6 day khong phan tich lai ntra ma chi néu két luan 72cudi cing. Ddi véi dién dai SN/CSTB dang céng tée thich hop nhdt la Fl (thu nghe vat in chit), Hai dang F6 va Al la céc dang céng tée phy. Théng tin thoai chi ding khi the sw can thiét (dang chinh la thoai don bién SSB/A3J). Chi; Nhaim mye dich théng nhat hod dign dai, cc dién dai thé hé moi déu 06 day dui tat c& cc dang céng tac nhu Fl, F6, Al, A3A, A3J, FM (tri dang céng tac dién bao pha tuong déi F9 do phite tap chua thc hién duge). 2, Phwong phép tao tin hiéu vé tuyén Sau day ta sé xét chii yéu phurong php tao tin higu v6 tuyén F1 va F6 (tin higu v6 tuyén roi rac) va A3J (tin higu v6 tuyén lién tuc). a. Phuong phdp tgo tin higu v6 tuyén F1 va F6 (ma nip tan s6) . Theo hé théng ma héa nhj phan, trong cc kénh F1 cdc symbol 0 va 1 duge phat di trén cdc tan sé khdc nhau: 0 u4(0) =U, cos(mpt + 9) 1> u(t) =U, cos(a.t +9) khi 0 (1) =U, cos(w,t +9) O01 u,(0) =U, cos(@,t+ 9) 10> u(t) =U, cos(w,t +9) 11 u,(t) =U, cos(@pt +9) khi0f.>f,>f, Cac dd dich tin fy ~fes fo~ Sos fof, Chon bing nhau. Ki higu F6 - 500 hay J{UT-500, F6- 1000 hay JYT-1000 v.v.. Tan sé danh dinh cita céc tin hiéu 1a: aft he ay (2.1) $ réng va cau tric phé cdc tin higu F1 va F6 phy thudc vao phyong phap ma nip. Néu khi ma nip (khi chuyén tir tn s6 nay sang tan sé khéc) c6 xay ra sy 1Bgién doan pha, thi phé cia tin higu phai xét nhu téng phé cia cdc dao dong ma nip bién d6 (AI) nhom lai gin tan s6 bi ma nip. Néu khéng xay ra sy gién doan pha, thi can xét ma nip tin s nhw IA su diéu tin bing cdc tin higu dang chit nhat Cfu tric va bé rong phé lic nay durge xac dinh bdi chi sé diéu tan: ey = Afar (QF) (2.2) day Afgr - 46 dich tin; F - tan sd ma nip. Bé rong higu qua cla phd khi ma nip khng gidn doan pha hep hon mét chit so voi khi ma nip c6 gién doan pha, béi vay dé thye hign didu kién bé rong dai bi chiém hon. C6 nhiéu phuong phap thye hign sy ma nip tan sé: Phuong php don gidn nhat \a tac dong vao tin s6 ctia khung dao dong b6 tao dao dong (hinh 2.1). Nhd bd ma nip va cée khod K ma cde tt Cy,Cy»Co (Kh lam vige mot kénh chi ding C,,C.) duge mic vao khung dao dong, bang cach dé dam bao duoc d6 dich tan cn thiét d6i véi f, (do cdc tham sé khung dao déng xac dinh). 89 manip Ken Kénh 1 2 Hinh 2.1. BG tao tin hiéu Fl va FO Uu diém: ma nip khong c6 gian doan pha. Nhuge diém: khong thé nhan duge cde tan s6 tin higu én dinh cao. C63 cach (it nhdt) nang cao 46 én dinh tan 86 bj ma nip * Giam tan s6 danh dinh cia bd dao dng dé gidm 46 bat én dinh tuyét déi cla nd. , « On dinh nhigt (didu hod nhigt dd) va boc kin bd dao dong dé loai trir nhing thay déi cia khi hau dén tan s6. * Ding dao d6ng thach anh két hgp véi diéu hoa nbiét 49 va boc kin. Céch thir 3 1 phd bién nhét nén ta xét ky hon cdch nay. Hop cong huéng thach 74anh luén luén ghép yéu véi phan tir tich cyte ca bO dao dng (vi dy: tranzitor) vi dign dung cia gid dé thach anh Co 16n hon nhiéu dign dung cita nhanh ndi tiép Cx (hinh 2.2). Boi vay kha khé tac dong dén tin sé ca thach anh bing cach mac céc phan tir khang vao h6p cOng hudng thach anh. So dd thyc té ctia dao dng thach anh véi cdc phan tir duoc ma nip nhw hinh 2.3. V6i bd dao déng thach anh rat khé nhan duge dé dich tén 16n (4T-1000 hay F1-1000, UT-6000 hay F1-6000) dang duge ding rng rai. Trong cdc may hién dai, ngudi ta ding cdc tao tin higu F1 va F6 bing phuong phdp téng hop Sofas forty ten co sé tin s6 cia b> dao dng thach anh chinh xéc cao. Viée ma nip cdc tin s6 da tng hop luén luén lién quan dén sy gién doan pha, va digu nay dan téi mé rong phé tin higu. Tuy vay néu tao cae tin hiéu 6 cac tn sé kha cao rdi tiép dé lai chia ching thi cé thé gidm sw gidn doan pha dén hang don vi 49. : — hog ce 1 *60>> 6 Lo Hinh 2.2. So dé twong duong cia hop thach anh v7 | np manip [seeeeeeeee | ah enh Hinh 2.3. Bé dao déng thach anh tao tin hiéu FI va F6 Hinh 2.4 1a vi du téng hop cae tin higu F1 va F6. Dau tién nhé cdc thao tée téng hop tryc tiép hinh thanh tin higu F1-F6 dang: ; Sa = So #5 Fon (23) fy - tin s6 danh djnh cia tin higu, AFy,, - 46 dich tin so cdp; n=1 - déi véi tin 75hiéu Fl; »=3 - déi voi tin hiéu F6. DO dich tan trong tin higu so c4p duge chon bing béi céc do dich tin cong tic fern, tite 1a: AB vir =A, Afar, (K, 1486 nguyén) (2.4) Sau dé f, duge chuyén tuyén tinh Ién tin sé cao hon &, lan tite la kf, (thye hign bang bién tan binh thudng dya vao tin s6_f,(k, -1)). Néu chia tin higu da bién déi cé dang (2.5) (2.6) Nhu vay dé c6 ede dé dich tin céng téc can thiét, can tim duge &, tuong tmg. Kesh 1 Kéah2 1 a sf txt | rE crac |e) we en 1 seep Lee Fk "| ting i | f af pan Hinh 2.4. So do tong hap cde tin hiéu Fl va F6 higu cao tan Low va voi db dich tan én hon: fam = Mf £7 AF (2.7) | D6 dich tin mAF,,, duge chon dit ién nhdm dam bao chon loc tot cdc thanh phan m6t cach don gin nhét. Phé cia day xung ngin mARy., duge sir dung dé tao f,,- Bén thinh phan dy dinh lam tin higu tuong Iai vin nim trong thanh | phan phé va dugc chuyén thanh tin sé mf, bing bién tin. Viée ma nip va loc cdc thanh phan tin higu duge thuc hign trong b khuéch dai cong hung (hinh 2.5). Ta xét thém mét vi du nita cua viée tng hop tin higu F1-F6. Viéc tong hop nay duge qui vé viéc nhn durge cdc tin sé dang: 76(2.8) | [> mAF ey 1 my Sinn Sem im Loe fa ale. 1 Bo manip | Keoh | Kenh2 Hinh 2.5. So dé tao tin hiéu F1 - F6 so cdp Bing cach chia mét day xung chudn nao dé ta hinh thanh hai tin sé dang mAF gx, Va 3MABy,,, (m - hang s6). Dé c6 cdc tin sé nay di voi tat ca cde dO dich tan yéu cu, ta thay ddi hé sé chia cia bd chia (hinh 2.6). Sau dé viée ma nip cae tan sé nay duge thyc hién nho cac tin hiéu so cép di dén theo cdc qui the sau: 00 —> 3mAk STs 01 > mA, ‘sure 10, -> mA, ‘sutr i —> 3mAF, C6t dau ctia ki higu ting v6i kénh 1, c6t thé 2 img voi kénh 2. Tiép theo ta hinh thanh tin hiéu F1 - F6 so cdp trong so dé cng trit, Dé lam diéu d6 ta diing tan sé cia day xung f, va tn sé nhan duge 6 16i ra bd ma nip so cap (nhy trén) . Viée hinh thanh (ma nip lan 2) xdy ra duéi tac dong ctia cdc tin higu cba kénh 1 theo qui tac: 0 > f,-3mAF yy, (A) 70 > fi-mAFun, (B) 1 > ftmbPoyr, (C) 1 > ft3mdF yn, (D) Keni 1 - { BO manip ‘sodd | Tin higura zi a Kenh 2. a mdFen,| | Ima i ; 7 Bp | A} Romo | Te khS chia tin dy sung [Tia 6 chad Hinh 2.6. So dé tao tin hiéu Fl - F6 day khéng duge ding nhat thao tac cOng trir vi thao tac nhan tin sé tong hoje higu trong céc b@ bién tan binh thing. Neuyén tic otia so d6 eng trir nhur hai chudi xung tan sé f, lech nhau vé théi gian duge dua dén so dé. sai thoi tac déng 1én 1éi vao thong tin cia so 48, thi tai thoi diém dén cia xung tin sé (3mAFyyr;)s nh su turong tée cla né véi xung tiép theo ca 1 trong cdc ung tin sé mAFy,;, hoi 3mAF,,, cling dura dén so dd. Néu symbol 0 MDF sr, day f ma xung hign thoi cla day thir hai f; (str dung nhu day ra ) durge xod di i thoi diém dén ca xung Con néu symbol 1 téc dong 1én 16i vao thong tin, thi tan s6 mAR ye, (3mAFq,) Xay ta sur ghi lai xung tir day thit nhat sang day thir hai - day ra. Nhu vay sé xung di dén 16i ra cia su dé trong thoi gian dO réng cli phan tir tin hiéu T, sé xdc dinh boi higu tan $6 fi-mAR yr, hodie f,-3mAF gr, Khi c6 tac dng cla symbol 0 va béi ting f,+mAR yy, hose f;+3mMAF yn, Khi 06 the dong cia symbol 1. Dé loai tri sy khéng déu dan thoi gian ciia cdc xung trong day ra, day ra duge chia trén co sé dém céc xung va ghi vao hang tuong img. Phép chia la thao tac bat bude trong sub én tan xung. Néu ding mot day néi tiép cée so 45 céng trir, c6 thé chuyén dich tin higu El - re da tao ra vé phia dudi trén truc tin sé, nhung luc 46 phai tuan tha diéu chia téng cOng khi bién tan phai bing 2m. V6i diéu kién nay trong tin hiéu cudi cing tin s6. mAF yi, VA 3mAFy;,, duge bién thanh céc tin $6 Ayer, /2 va 3 AR yn, /2 . O léi ra cia so dd c6 mic b6 loc tin thap dé bién cae day xung 78thanh cdc dao dng hinh sin. b. Phuong phdp tao tin hiéu vo tuyén diéu ché don bién A3J Don bién duge thia nhan va duge hiéu 1 vé todn hoc vao dau nam 1914, tuy nhién dudng lién lac thanh cng dau tién 1a vao nam 1923 gitta Anh va My. Cé nhiéu loai théng tin don bién; mét sé tiét kiém dai thong, mét sé tiét kim cng suat va mot s6 tiét kiém ca hai. Phd cia mét sé loai duge cho & hinh 2.7. Pe et Tinbiu S] cigucne Psg=mePel4 | Pysa mPP CIA al h uss \|/use ot MEPL - ——+1 @ te Pe Tin higu at Gave Pua= m*P old ir. use \ Pye Pet megs “+f ) ° gt Tinbiew = ae Pusa= miPold = P ala usB © a /use \, P.=Po+ MP4 4 — of @) e Pe A Tin igo =m A Pang PLA Bien dp Tin hiew did che ign do oN eA ‘Tay yor \ rer Perm vm Pe Pige 6 khdi céia phuong phdp nay nhu hinh 2.8. So dé nay ding 3 lan bién tan len lién tiép. Sau mdi Jan bién tan ta Iai tach ra dai bién mong mudén bang 09 loc thong dai. Hé sé phim dit Q cia b6 Ioe don bién phu thude vao tin sé séng mang, phan cach tan sé gitta cdc dai bién va dé suy hao mong muén dai bién khong cdn thiét. Vé mat toda hoc ta c6 thé viét: log” $/ 20)" O= fees" loc. So (2.11) trong dé: Q =hé sé phim chat; 7, = tan 96 trung tam hay tan sé song mang; = mite d6 tigt dai bién khong mong mudn (dB); Af = phan cdch tin sé gitta Gn sé cao nhat cia dai bién dudi va tin sé thép nhdt cia dai bién trén. Cac b6 loc LC thuing c6 Q thap, do 46 bé loc hay ding 1a loc thach anh, loc gém, loc co khi hoc loc séng am bé mat (SAW). BQ loc thach anh phé bién mht, 6 kich thude nhé gon, Q cao cd 100.000, tén hao cho qua khoang 1,5-3 dB. B6 Igc gém 6 Q khéng cao lim, c 2000, tin hao cho qua tir 2 - 4 dB, kich thuée hd, bén ving voi diéu kién moi trudng. Bd loc co khi bin vig hon 2 loai b6 loc trén, song kich thudc én va nang. B6 loc. SAW rt bén ving va tin cay, khong can diéu chinh phite tap, kich thuée trong lurgng nhé, song tén hao cho qua rat 16n co 25 - 35 dB va thoi gian tré dai. TSI 81Nhim ting higu qua cdc may phat n6i chung, khi tao tin higu don bién d6i khi ngudi ta giam hé sé dinh cla no. Hé sé dinh la ti sé gitia dién ap cuc dai (dinh) cua tin higu va gid tri hiéu dung cia no. Khi hé sé dinh Ién, ting ra duoc sit dung kém. No phai duge tinh toan véi céng sudt dinh ctia tin hiéu, trong khi 46 céng suat trung binh lai thp hon nhiéu céng suat dinh. Hé sé dinh cia tin hiéu tiéng noi la 3,3 + 4,2 c6 nghia la céng sudt trung binh sé thdp hon céng suat dinh 11 +18 lan. M6t trong cac bién phap giam hé s6 dinh 1a xén (han bién) tin hiéu don bién bang céch mic b6 han bién hai phia vao tuyén tao tin hiéu don bién. Ngudi ta da xac dinh ring cé thé han ché tin higu don bién dén d6 sdu 12 +15 4B. Tiohidu [Knee | _ Hie] J L_ [cer x me _ tat J? Lean ting [BPE 1 > B08 can BPF2 [ Rhuer Rudi {dai dem agi dem | [Bene SE mang L mang 2 | Antenna xf tee) apr 3 [—+ Lean bing Rhuseh yi dm 1 | Hinh 2.8. Tao tin hiéu don bién bing phuong phép loc * Phuong phép dich pha: trong phuong phdp nay dai bién khong mong muén duge triét di 6 Idi ra b6 diéu ché, do dé viée Igc sic 14 khong can thiét. So dé khdi cita phuong phap nay nhu hinh 2.9. Thy chat & day c6 2 bé diéu ché 2 bién riéng biét. Tin hiéu diéu ché va song mang duge dura tryc tiép dén 1 b6 didu ché. CA 2 duge dich pha di 90° rdi dua dén b6 didu ché kia. Tin hiéu ra clia 2 b6 didu ché duge c6ng voi nhau trong bé cong tuyén tinh dé lay dai bién mong mudn (bién duéi). Uu diém cita phuong phap nay 1a cho phép lam viéc tai tan s6 cao hon (vi khéng diing bd loc) va dé chuyén bién. Nhuge diém Ia cn cé mach dich pha 90° trén ca dai tn sé am tin. 82Be aba che | Sino,7 Let bing Dao dong séng mang | ‘Tin higu 1 [Beeone|_Tip hiew digu che f, L ‘uyén inh _| don bign (dus) Dich pha 90° FT cos(o,-0,) | coset LL [ORRRRe | cose, Papier 90? can bang 2 Hinh 2.9. Tao tin hiéu don bién bang dich pha " Phuong phap thir ba: Duge dé xudt boi D. K. Weaver vao nim 1950, giéng phuong phap dich pha 6 ché la cing ding dich pha va cong dé triét dai bién khéng can thiét. Song uu diém cua né 1a tin hiéu tin tire dau tién duge ché séng mang dm tan phu, vi thé khéng cin b6 dich pha dai réng. So dé khéi cia phuong phap nay nhu hinh 2.10. a cao tan cudi cing 1a dai bién dui. Dich pha 90° la dich pha tuyét d6i clia tat ca cdc tan sé, vi thé khong quan trong. Néu can dai bién trén cao tan, chi viéc tréo déi cdc 16i vao séng mang ctia cdc bo uu diéu ché can bing 3 va 4. Serf fa" 90" La 80 aida eh (Be abaahe | A+ 90" tee L J ang tip > | fe Dao dong, | Ze f i “ ‘Song mane ph am tin Dich pha 90° _,{ Baek] [tee [Boigu cid _ | | eantiog? Gag {angie 2 gL dings 7a gon, fon fer fo" Hinh 2.10. Zao tin hiéu don bién bang phiong phdp thit 3 | fh eo = Phuong phap Verzunov: it phé bién nén khéng xét 6 day. = Tao tin higu don bién d6c lap: So dé khéi nhw hinh 2.11. Hai tin higu diéu ché ring biét diéu ché cing mét tin sé séng mang. Hai b6 loc théng dai ding dé loc dai bién trén ctia mOt kénh va dai bién dudi cla kénh kia. Sau dé 2 dai bién nay dugc két hop lai trong mach lai dé tao ra tin hiéu 2 bién séng mang bi triét, 83mdi bién mang tin tirc riéng biét. Day la mOt phuong phap duge ding dé tao tin higu diéu bién stereo. Sn di ch Toettong | Lt Fa cin bing | ail BO ket hop séng mang f Eee ha Toetiong | Le ~So cin bing? [~ *|__ ati? Hinh 2.11. Tao tin hiéu don bién déc lap * Don bién nén gidn bién 46 (ACSSB): Cho phép lién lac thoai dai hep voi chat Iugng dat duge gan nhuw hé théng digu tin, song dai thong chi bing 1/3. 6 day céc tin higu 4m tn duge nén trude khi diéu ché bing cdch khuéch dai cdc tin higu c6 bién 46 Idn it hon cdc tin higu c6 bién dé nhd. Nén gidn tin hiéu tin tic Lim ting dai dong ciia hé théng bang cach giam dai déng cia cdc tin hiéu tin tite truée khi phat, sau d6 gian ching sau gidi diéu ché. Vi dy, khi co nén gidin cdc tin higu tin te voi dai dong 80 dB 6 thé truyén qua hé théng th6ng tin véi dai déng chi 50 dB. Nén giain lam gidim mot chut ti s6 tin/tap déi voi cac tin higu bién dd I6n, song lai tang dang ké ti so tin/tap cila cac tin higu bién do nh. Cac hé théng ACSSB yéu cau rang tin hiéu Tin hiéu Idi ding dé déng bo cdc bd dao dong trong may thu va cung cp tin higu cho AGC theo doi va diéu chinh dé khuéch dai cia may thu va lam cam may thu khi khdng thu duge tin higu lai. song mang lai bién d@ gidm phai duge phat di cing voi cdc tin higu tin t 21.5 Chuyén cac tin higu vo tuyén so cfip lén dai tin cong tac Thue hién bing cdc phép bién tan lién tigp. Khi bién tin sir dung cae tan sé chuan én dinh cao duge téng hop tir tan sé cia b6 dao déng thach anh cye ky chinh xac. Nhitng yéu cdu co ban khi chuyén tin tin higu ld 4 tuyén tinh cita phép chuyén (git nguyén khéng thay 44i cau tric cla cdc tin higu) va khdng c6 cdc san pham phy cla bién tan, Dau tién ngudi ta chuyén cc tin higu tir mot sé tan sé cé dinh sang cac tan sé cé dinh khac, sau 46 chuyén lén dai rng cdc tan sé gién 84doan. Sé lan bién tin trong tuyén durge xéc dinh béi higu gitta tn s6 céng tac va tan sé hinh thanh tin higu v6 tuyén so cAp va béi cdc tinh chét chon loc ciia cdc b6 loc 6 16i ra mdi cdp bién tan. Truéc tién xét phép chuyén cdc tin hiéu lén tan sé don: Cac phan tt co ban ctia b6 bién tin 1a b6 tron va bd loc. Néu cé hai dao dong (ctta tin higu f, va chudn /,) dua dén tr6n tan thi 6 16i ra sé 06 tp vo han cac tan s6 dang: |mf, £nf,|;_ m,n la cdc sé nguyén duong, 6 trj tir | dén vo han. Téng m+n=p duge goi la bac cua t6 hop tin sé (p ting thi cudng d6 t6 hop M6t trong hai dao d6ng tao nén khi m=n=1 (tng hodc higu) la dao dong 6 ich. Cac dao dong con lai déu 1a phy. Dé tach léy dao déng cé ich va loai bé cae dao dong phy ngudi ta ding céc bé loe dai. Suy gid dang ké céc dao dong phu 06 thé dat duoc bang su ha chon so dd bO tron tan. Tét nhdt 1a bd trén tan vong cin bang vi céc dao dong phy & Idi ra ciia né chi c6 dang: Foy = (2n-+1) fy £ (m+) f. (2.12) Chuyén tin hiu lén dai tén: Sé phite tap hon vi sé tan sé chudn bay gid sé bing sé tan sé trong dai va méi tan sé chudn Iai phai thot man diéu kién suy gidm can thiét cdc dao dong phu. Xae xudt hinh thinh cdc dao dong phu c6 hai s€ cang nhé néu hé sé bao tin cang hd (K, = fom! Sonn) Gidm bé sé bao tin c6 thé thye hién bing céch chuyén so b6 tin higu ién tan sé rat cao. DOi Khi c6 thé tranh duc sy hinh thanh cc dao dong phy bang phép chuyén tin hiéu déi v6i lan bién tin cu cung lén khéng phai mét ma 1a 2-3 tan sé cach nhau mét khodng bing dai tin chudn da gidm hé sé bao tan (hinh 2.12). 56.222 MHz ——-~», — Step in ty il | Tin higu ra 48.222 MHz ———+ as thi (36.222 MHz ———* f ‘Bang |: 1.5 - 10 MHz. Bang Ui: 10-20 MHZ ‘Bang Ik: 20-30 MHz 96.222 - 66.222 MHz Hinh 2.12. Vi du tao dai tan cong téc Dé Iya chon linh hoat nhdt cdc cach bién tan, déi véi phép bién tan cudi cing c6 thé chuyén tin hiéu lén vai tin s6 voi Khoang cach khac nhau gitta ching va tao nén mét loat cdc dai tin chudin véi hé s6 bao tin khdc nhau (hinh 2.13). 6 85day cin tao dai 0 + 60 MHz. Tin hiéu truéc phép bién tan cudi duge chuyén én 3 tin sé 12.8; 37.8 va 42.8 MHz. Con dai tan cong tac va dai tan sé chuan tmg voi ching durgc tao theo bang 2.2. Bang 2.2 Tao dai tan cng tac Doan tan cong tac Tan sé Gtinhiguéidi | Dai tn sé chuan (MHz) vao bé bién tin cudi (MHz) | (MHz) | 28 = 42.8 =55.8 \ 37.8 50.8 + 52.8 | Bos 57.8 +628 | 378 57.8 + 60.8 | 2s 65.8 + 70.8 - 378 [ 6584678 128 42.8728 C6 nhidu cach dé tao nén doan tan céng tac (xem tir bang) song ta chon cach t6t nha 128 MHz 42.8 - 72.8 MHz “Toe thong thip | 10 MH) Lira Toe thong dai | (55-60 Miz) Hinh 2.13. Vi du tao dai cong tac Bay gid ta xét vin dé loc tin hiéu & 164i ra b6 bién tan cudi cling. Vi cdc tan sé ra hinh thanh nhw hiéu cdc tan sé rat cao f,~f., tin higu déi xtmg cubng do manh nhat f, +f. nam rat xa pham suy giam & mire nao dé trong bd vi dai cong tac. Cac tin sé chuan (da bi 6n can bang) ciing vugt ra ngoai gidi han cia toan b6 dai tin céng tac hoc mét phan cia nd. Diéu nay cho phép ta sit dung bd loc théng thdp (hinh 2.12) ho&c nhém bé loc gdm bé loc théng thap va mét loat 86cdc bd loc dai thong (hinh 2.13), Dé dap tmg yéu cau ty déng hod qué trinh digu chinh, ngudi ta ding cdc bé loc diéu chinh gidn doan gdm ede nhom tu dién va dign cam gidn doan. 2.1.6 M6t sé phuong phap téng hop tin s6 chudn khi hinh thanh tin higu vo tuyén va chuyén ching thanh dai tan céng tic Cae tin sé chudn én dinh cao duge ding dé hinh thanh phin 16n céc dang tin higu v6 tuyén va dé chuyén ching lén céng tac. Thiét bj trong dé tgo ra cac tan sé dn dinh cao dé ding lam tan sé chudn cho cdc muc dich trén duge goi la bé tong hop tan sé (frequency synthesizer). Ngoai nhig yéu cau chat ché déi véi d6 chinh xdic va d6 dn dinh tan sé cha b6 téng hop, ngwoi ta cing dit ra yéu cdu khong kém phan chat ché déi dé sach dao déng (d6 tinh khiét phé) ciia né, tite 1a cdc dao dong phai rét gin véi dao dong don didu hoa, khéng c6 céc dao déng phu dang ké, khong c6 sur diéu bién, diéu tin hay didu pha 76 rét bdi cae tap am, bdi tiéng a xoay chiéu v.v., 1. Céc phuwong phap truc tiép tong hop dai tan gidn dogn Téng hop truc tiép tan sé c6 nghia 1a nhan duge tin sé da cho tir tin sé cia dao déng chuan so cap bing cdc phép tinh sé hoc don gidn déi véi tan sé dé: nhan, chia, cOng va trit. “ Hai phép tinh dau cho phép tir tan sé f, nhfin duge cae tin sé cao hon Kf, va thap hon f,/K, (Ky, Kz la cdc s6 nguyén), Thy hién lién tiép hai phép 0 phép nhan dug cde tan s4 véi thn of duge hinh thinh nhu vay néu van chua thoa man yéu cdu thi cé thé cong hodc trir lién tigp. f, sé 1a thiva sé chung trong tdi ca phép tinh duge thue high. Boi vay ta P- So zB pi ¢ i sé biéu dién cdc phép tinh bing mét todn tir V. Tan s6 dugc ting hop f =Vf,. Néu f, c6 s6 gia Af, thi: f +f =Vf,+VAf, va Af =VAf, (2.13) suy ra: Af/f=Afy/ fy. Phép nhan tin dya trén co sé hin thanh cdc dao dong c6 dang khdng sin song lai tuan hoan (cé chu ky), hay gap nhat 1a day xung giau hai bac cao va tach lay hai cn thiét nh bé loc (céng hung). * Phép chia tn duge thyc hién trén co sé sit dung rong rai cdc vi mach tich hop logic. Nhimg bd chia xay dung trén IC thudng goi 1a bd chia sé. Ching 1a thiét bi dém, tao nén day xung 6 16i ra véi tan sé nho hon tan sé lap lai cia xung 87vao mét hé sé chia K,. © Trigo cé I6i vao dém 1a b6 chia hai don gian nhat. Néi ndi tiép n trigo cho ta bé chia voi hé sO chia K,=2" (tan sé duoc chia gidi han Si thai cua trigo). Thuong can b6 chia voi hé s6 chia thoa man diéu kign 2" < K, < 2". Muén Nc, +t,) - @ day tr, 18 d6 réng xung vao, r, 1a thi gian chuyén trang vay can néi ndi tiép » trigo va loai bd cac trang thai thira. Diéu nay dat dugc bing cach chuyén mach cudng bite mét sé trigo hodc gitt chang khéng chuyén mach m6t cach cudng birc. D6 thira trang thai duge loai trir bing viée dua cdc héi tiép phu vao day trigo (hinh 2.14). eee Hinh 2.14. B6 chia cé hdi tiép Néu dua hdi tiép tir hang n vé hang dau tién thi hé sé chia sé giam di don Vir Ky) =2"-2°=2"-1. Néu dua héi tiép tir hang n vé hang thir hai thi: K oq) =2" -2' = 2.2" =1), tite 1a K,, giam di 2. Hoi thir i (khi_i| Sosénh j Bao dong |_" E Phan tir LPF} hang Hinh 2.21. So dé tinh chinh te dong tan sé 94Tan s6 ciia b6 dao dong dugc tinh chinh (duge dn dinh) sé so sanh voi mot trong cdc tan a mang tao bang phuong phap tryc tiép. Dién ap ra cia phan tir so sanh c6 gia tri va dau phu thudc vao dé sai pha hodc sai tin va sé dugc loc bdi bG loc thap tan dai hep. Dién dp sau loc nay ding dé diéu chinh tan sé cia bd dao dong théng qua phan tro khang, Tuy thudc vao kiéu cia phan tir so sinh ma né cé thé phan tmg voi hiéu pha hodc hiéu tan sé clia céc dao dong duge so sanh. Twong tg sé cé cdc hé thong tinh chinh ty d6ng tan sé theo pha (TDF) va tinh chinh tu d6ng tin sé theo tin sé (TDT). Ta lan lugt xét hai hé théng nay: * Hé théng TDF (vong khéa pha PLL): VCO: 14 b6 dao dong c6 tn s6 bn dink phy thude vao thién ap ngoai. Tin higu ra cia VCO 1a tin 36, cdn tin higu vao la dién ap diéu khién (c6 thé la de hode ac). Die tuyén diéu khién dién hinh cia VCO nhuw hinh 2.22. Tan sé ra khi thién ap vao bing 0 (V) Ia tan sé tu nhién f,, cdn khi thién dp thay déi gay nén sy Iéch tan Af Do do, tacé f, =f, +4f. Dé Af déi ximg, tin sé tu nhién ctia VCO phai nam 6 giita cla doan tuyén tinh dic tuyén vao - ra. Ham truyén dat cla VCO 1a: K,=Af/AV,, trong d6 AV 1a su thay déi thién ap diéu khién, Af 1a su thay déi tn sé ra. Thien 4p (V) Hinh 2.22. Dac tuyén dién dp vdo - tan sé ra clia VCO BO so pha (PD): 1a thiét bj phi tuyén c6 2 tin hiéu vao: tin higu chuan (fo) va tin higu ra cla VCO (fyco). Tin higu ra cba PD la tich cia 2 tin higu vao, vi thé c6 chira cae thinh phan /, + fico . Vé toan hoe ta 06: Vi) = K pa Veco¥, Sim Ot + Q).SiM( @ycot + Pvco) Kyat, = = Aatcotsffcoseo It + (Preo ~ Po) ~ [COS(Oyoo +)! + (Prco + Po)]} LPF loai bé thanh phan tan sé ting, nén sau loc ta c6 dién 4p diéu khién 1a:KK Vo Vat) = K, lahé sé truyén dat cita bd loc LPF. Khi hai tin sé vao bing nhau @yco = ta 22 feos yoo ~ Wo)! + (Pvco~%0)| (2.24) e6: alt= Ae Ket cos(Qyco MI Kiscose, (225) & day: K, hé sé truyn dat cia vong, @, 18 sai pha gitta 2 tin higu vao Hinh 2.23 la dac tuyén hiéu pha Idi vao - dién dp ra cia b@ so pha. Hinh 2.23a 1a cia bd so pha dang song vudng, cd dang ring cua voi 46 déc am tir 0° dén 180°. Dién dp ra eye dai duong khi 2 t vao cing pha, bang 0 khi VCO vugt pha tin higu chudn 90°, we dai am khi VCO nhanh pha hon tin higu chuan 180°. Néu VCO nhanh pha nhiéu hon nia, dign dp ra tro nén it ém hon, con khi VCO cham pha hon thi dign ap ra tré nén it duong hon. Nhu vay, sai pha cye dai ma bd so pha cé thé bam 1a 90° + 90°, hay tir 0° dén 180°. BS so pha tao nén dign ap ra ti Ie v6i sai pha gitta 2 tin higu vao. Hinh 2.23c 1a dae tuyén pha cita b6 so pha tuong ty véi de tinh hinh sin. Dign ap ra chi tuyén tinh v6i sai pha trong Khoang 45° dén 135°. Tir 2 hinh nay ta thdy ring dign ap ra so pha bang 0 Khi 2 tin higu vao c6 tan s6 bang nhau va Ich pha nhau 90°. Vi thé, néu ban dau tan 36 dao dong ty nhién bing véi tan sé chuan thi cin cd sai pha 90° dé gitt dign ap ra so pha bing 0 (V) va tin sé VCO bang tin s6 ty nhién cia né. Sai pha 90° nay tuong duong véi dinh thién pha. Noi chung, ngudi ta coi dinh thién pha nh pha chuan cé tri bing + 90°. Do 46, dién ap ra di tir gid tri duong eye dai cla nd tai - 90° dén gid tri 4m cyte dai tai + 90° (hinh 2.23b). Hinh 2.23. Dae tuyén tach song pha Hoat déng cia hé théng: Khi khéng cé tin hi¢u chudn bén ngoai, dién dp V,(0)=0, VCO dao dng 6 tin sé ty nhién cia né f,. Khi cé tin higu chuan, tai bé so pha sé thyc hign trn 2 tin higu vao. Ban dau, 2 tin s6 khong bang nhau Saco # fy Va vong khéng khéa. Vi b6 so pha la thiét bi phi tuyén nén sau trOn ta 96c6 céc thinh phan tin sé VCO, tin sé chuan va thanh phan tin sé ting va hié cia chang. LPF chin 2 tan sé vao va tan s6 téng nén Iéi ra bd loc chi con thanh phan dign ap tin sé higu_f,- fyco = fy (di Khi duge goi la tin sé phdch) dura dén (co thé qua khuéch dai) 16i vio VCO. Dign ap digu khién nay lam thay déi tan sé VCO mét Ivong ti 1é voi cyc tinh va bién 6 cla nd. Khi tin sé VCO thay déi, bién d6 va tan sé ciia tan s6 phach cing thay déi tuong img (hinh 2.24 - tai diém ahinh 2.21). p Hinh 2.24. Tan sé phdch Sau vai chu ki, tan sé VCO bing vai tin s6 chun va vong duge kha. Khi da khéa thi tan s6 phach tai Idi ra LPF bang 0 Hz (dién Ap de), diéu nay 1a cin thiét dé dinh thién VCO va gitt né khéa vao tin sé chudn. M6t khi vong da khéa, bat ki su thay d6i nao ctia tan sé vio déu durge nhin nhan nhu sai pha, va b6 so pha tao nén su thay déi tuong img 6 dign ap ra cia né dé tai lap kha. Dai khod = 21, ——— > pai gin=4, H L_Dibkhod=76, agit! : oemey | | ! ee ' ' i ff Hinh 2.25. Dai khéa va dai bat ctia PLL Hai tham sé quan trong cia vong PLL la dai khéa va dai bdt: Dai khéa: duge dinh nghia nhw dai tan 6 lan can tan s6 ty nhién ctia VCO, trén d6 PLL 6 thé duy tri sy khéa voi tin higu chudn. C6 nghia 1a hic dau PLL duge khéa vao tan sé chudn. Dai khoa con duge goi la ddi bém, trén dé PLL sé bam 97chinh xac tan sé chudn. Dai khéa ting khi d6 ting ich tong c6ng cia vong PLL tang. Dai gift bing mét ntta dai khoa. Méi quan hé gitta dai khéa va dai gitr duoc minh hoa trén hinh 2.25a. Tan sé thdp nhat ma PLL van bam duge goi 1a gidi han khéa didi ( f,), tan sé cao nhat ma PLL vn bam duge goi la giéi han khéa trén (J,,) Dai khéa phy thuée vio d9 1dn ciia cde dign 4p dua dén b6 so pha, vao 46 déc ciia dac tuyén so pha, vio d6 déc cita dic tuyén didu khién VCO. Dai thong b6 loc tan thap thuc té khong anh hong dén dai khoa vi trong ché 46 khéa dién ap diéu khién thay d6i rdt chm theo thai ian va phé ctia né chiém dai rat hep. i nh nghia nhw d: , tran dé PLL cé thé thiét lap hoac nhan biét sur khéa voi tin higu, chudn. Dai bat néi chung nam gitta 1.1 va 1.7 lan tan sé ty nhién cta VCO. Dai bat phy thuéc vao dai théng cla LPF. Dai bat giam khi dai thong bd loc gidm vi khi dé cdc hai bi ctia dién dp diéu khién cing duge loc tét, dién ap diéu khién cang gan véi hinh cosine, dan téi gidm thanh phan 1 chiéu quyét dinh mirc d6 diéu chinh cia VCO. Dai kéo bang mot miza dai bat (hinh 2.25b). Ta c6 gidi han dai bat dwdi (f,) va gidi han dai bat trén (f,,). Dai bat khong bao gid lén hon (hau nh luén ludn nhé hon) dai khéa (hinh 2.25c). Dé dat dirgc hiéu qua loc cia cdc dao déng td hop phy, cn ding LPF cé dai thong rat hep va do d6 gidm dai bal. Boi vay khi chuyén bd téng hgp ti tan sé nay sang tin sé khac, ngudi ta phai ding mét hé théng ty ddng dua tan sé cia bd dao dong diéu chinh vao dai bat cia vong PLL. D6 thirsng 14 hd dao dang tim kiém hay 66 tao dién 4p ring cua. Khi bat ngudn bd téng hyp, dign dp nay tac d6ng lén phan tir khang va thuc hién su quét tan sé ctia VCO, sao cho bat durge dai chita tan sé danh dinh. Sau khi bit durge thi bO dao dong tim kiém ty ngét ra. Trong mét sé b6 téng hop ngudi ta 4p dung bd so pha xung. Trong so pha dao dong co dang hinh sin hoac chit nhat duge ding lam cac dao déng chuyén mach va dugc chuyén mach. Trong so pha xung, dé chuyén mach ngudi ta ding day céc xung ngin. Tinh chat ly tha cia so pha xung a kha nang so sénh khéng chi cac tan s6 nhu nhau, ma cén cé cdc tan sé boi ctia nhau. Néu tan sé ctia day xung 1a fp thi dé so s4nh v6i né co thé ding dao dong diéu hoa n. fp. Dign dp 6 16i ra bG so pha xung duge xéc dinh béi gid tri va ddu ciia dign 4p hinh sin tai thoi diém tac dng cia xung. Néu fico va fo la bdi cha nhau thi cdc xung tring véi cing mét gid tri clia dién Ap hinh sin tin s6 fico va dign 4p ghim béi xung sé nhu nau (hinh 2.26). D6 16n cia dién 4p nay xac dinh bdi dé dich pha cia dién Ap hinh sin so véi day xung. Khi céc tan sé khong phai 98 diroebéi clia nhau, day xung ra sé bj bién déi vé bién dd. Dién 4p ra bd so pha xung dugc san bing béi LPF cé thi hing dit én. Mt I ‘ Hinh 2.26. Hinh thanh dién dp ra ctia so pha xung So dé minh hoa img dung vong PLL nhu hinh 2.27. 6 day tin s6 b6 dao d6ng diéu chinh duge bién déi ndi suy dé dua vé tn sé khong d6i dé so sanh voi tan sé chuan so pha. Su bién tan thyc hién tir cao dén thdp cing véi sy thu hep lién tiép dai théng cdc bé loc, nh& dé triét t6t cdc t6 hop phu. Uu diém nay giai thich su img dung rOng rai clia so 43. Varicap L—+)vé za} a por le 0 > chon 1 hon 2 Hinh 2.27. So dé ndi suy c6 vong PLL + Hg théng ty dng diéu chinh theo tin s6 (TBT) G day thiét bj so sanh phan ting voi su thay déi tan s6 cua b6 dao dong duge diéu chinh va cing khéng cé sy so sanh tryc tiép cac tan sé. Tan sé b6 dao déng a cua thanh phan cia mang, duge bién déi xuéng thanh tan sé cla b6 (TSTS). Dac tinh eta b6 phan bist nhu hinh 2.28a, Néu tn s6 da bién ddi ctia b6 dao dong khdc vi fpo thi 6 Idi ra cua bo phan sé xuat hién dién 4p cé gid tri va dau duge quyét dinh bdi gia tri va dau cua 6 léch tn sé b6 dao déng so véi danh dinh (tan sé danh dinh la f+ fpo hode f- fo néu fla thanh phan ctl mang tan s6). 99@ Hinh 2.28. Dade tinh cia b6 phan biét Hinh 2.286 14 sy biéu dién két hop dic tinh clia TSTS va ciia phan tir didu Khién, Trong hinh nay: Af, - D6 Ich ban dau ctia tan sé b6 dao dong so voi danh dinh, Afay - DG Iéch cdn du. Diém O” ting véi trang thai can bing dn dinh cia hé. Dé tang ich cla TDT la: Krpr = Afpa! Af (2.26) Afjy phy thuéc vao d6 déc cita dic tinh TSTS va phan tir khang. Cu t Sp = (Vi Afp) = tga va Sa =(Afvco/V)=tgB (2.27) 6: Kor = 1+ (Afig ~ fay /Afoa (2.28) Tai diém can bang: Afha - Aftw = - Ste-V Aly = Vitga Kypr= 1 - SeSp Vican c6 Kror> I nén Su, va S; 6 Iéch ban dau cue dai cia bd dao dong duge diéu chinh, khi dé vin bio dim duge téc dung digu chinh ctia hé kién ban dau bat ky vi du khi bat nguén, khi thay d6i thong (voi nhiing 4 nhanh tan sé ...). Dai git cla TPT duge xée dinh boi 6 Iéch cwe dai cia b6 dao dong diéu chinh ma van gitr nguyén tac dung diéu chinh trong qué trink ting 46 léch ban dau (khi bé théng durge mé nguén lién tuc). Co cu loc t6 hop phy trong hé théng TDT kha gidng trong hé TDF da xét. Gitta thanh phan chudn ctia mang f va cdc dao déng t6 hop f + F phat sinh cac phach. Cac phdch bién dé dugc han ché béi bd han bién, cdc phach tan sé duge tach song boi bd phan biét. Vi vay cdc dao d6ng véi tan sé F duoc chéng lén dién dp diéu khién. Néu F > fiir ier n6 sé bj loc bd, néu F < fei rpp_n6 s€ digu ché cdc dao déng cia b6 dao dong duge diéu chinh. 100Trong truéng hop phat sinh diéu tin ki sinh fyco va tuan thi diéu kién tan sé diéu ché nhé hon tan s6 cat LPF, d6 di tin sé giam di Kypr lin (c6 sy giai diéu ché). Do c6 d6 léch con du, nén Kypr khong 4p dung duge trong cdc bé téng hop 6 vai tro nhu TDF. Thudng TDT dong vai tro phu. Khi xét so dd ba trir ta da thay ring can duy tri fyco khéng duge vugt qué + Af/2 (dai théng cia b6 loc co ban). Yéu cau nay thudng dat duge nho he TT (hinh 2.29). Hoat dong ciia so 46 nhu sa; Khi dat tn sé céng téc cia b6 téng hgp, tin s6 eta dao dong phy tmg voi tin sé céng tac cii hod tan sé ngdu nhién trong dai ctia nd, b 6 Idi ra b6 loc co ban ciia so dé bi trir sé khéng 6. Day 18 didu ki dOng tich thoat lim viéc, bao dam quét tan sé cla dao dong phy. Dién 4p ngudn (- B) nap tu C qua R, va V,. Khi Uc dat gid tri nguéng nao 46, khéa K2 mé ra va tu phong. Vi tu néi voi phan tir khang 1, sy thay ddi dién dp trén tu kéo theo su thay ddi tan sé dao dng phy. Khi tan sé nay di qua gid tri danh dinh, & Idi ra BPE] xuat hién dién 4p. Sau han ché, khuéch dai, tach song sé m6 khod K1. Dién ap trén tu C durge ghim lai va théi nap. | rebar |_, FcR Fn] ori Le f re Peis = be sé aging |] en tuyén dich -{ | Liss 4 Hy want PRE warn ih | ; | Lo J H 2.29. So dé diéu chinh dién the b6 dao d6ng phu Cing lic dé TDT bat dau hoat déng. Dién dp diéu khién tir Idi ra TSTS qua LPF2 tac dong lén phan tir khdng 2. Dign dp nay con duge khuéch dai trong bd khuéch dai m6t chiéu va bao dam nap thém cho ty C dang phéng cham. Thoi hang RjC >> thoi hang bé loc LPF2, dién ap ra b6 loc R, C >> dign dp ra LPF2, boi vay 6 day c6 thé coi nhu cé hai hé théng TDT dai réng va dai hep. TDT dai rng (RoC - phan tir khang 1) bao dam dua tin s6 b6 dao déng vao dai khéa cia TDT dai hep (RoC - phan tir khang 2), con TDT dai hep duy tri tan sé da bién déi 76 101cia bé dao dng trong dai théng cia BPF 1. Trong mét sé bé tng hyp, ngudi ta sit dung két hop ca TDF va TDT (hinh 2.30). G day a6 Iéch cdn dur cia TDT phai nhé hon mot nia dai bat cua TDF. of pee | —sfsonta} [tres ee _in | ten L—o[t515 }ftrre Hinh 2.30. TPT va TDF két hop 4. Ctic phuong phap sé téng hop dai tan réi rac Nguyén tic tong hgp sé 1a sy phat trién tiép theo cla hé théng c6 ‘TDF va khac véi hé thong do 6 ché thay vi sy bién tan ndi suy b6 dao déng diéu chinh ngubi ta thuc hién viée chia tan sd dao dong. So dé cau trac cia hé théng TDF cé bé chia tin nhu hinh 2.31. f Phin Bao |_‘e So pha Ler [+ Phin F ~ > Hinh 2.31. So dé TDF cé b6 chia bién doi Tai b9 so pha, tin sé da chia ctia bd dao déng duge so sinh voi tin sé chuan. Dign ap diéu khién da duge loc boi LPF tac dong lén tan s6 b6 dao dong qua phan tir khéng sao cho dat duge su can bing cdc tin s6 dua dén so pha. Kp cé thé thay d6i trong pham vi rt rong nhd b6 chia c6 hé sé chia bién d6i. Tai trang thai cén bing cia hé théng ta cé fy = Kp -fy. Didu nay c6 nghia la: * d@ bat én dinh tuong ddi cia bd dao dong sé duge x4c dinh bai dé bat én dinh tuong déi cua tan s6 chudn, = trong hé nay cé thé thu hién duge thao tac thudn tién dé diéu khién tin sé: do 1a "sé - tan sé" Buse ciia mang tin 6 Idi ra xac dinh boi Kp va kha nang loc ctia LPF. Néu Kp biéu dién bang sé nguyén thi mang tin 6 Idi ra s& c6 bude tan Ia Afy = fo, con néu Kp 1a phan s6 thi bude cia mang sé durge chia nhé ra. Khi cO phan chuc, 102phan tram trong Kp, bude cia mang tuong tng sé la fy/10, f/100.v.v... Dac diém ctia hé théng nay 1a: = Dai bat cla TDF 6 bé chia réng hon chimg Ky lan so v6i TDF cé bién adi ni suy béi vi: tin sé phach cang cach xa tn sé cat clia bé loc, sir loc hai bac cao cang nhé, thanh phan mét chiéu can dé diéu chinh b6 dao dng cang én. * Tinh chat loc cua hai_hé TDF cting khong nhw nhau: trong hé c6 b6 chia, néu cdc dao déng cia b6 dao dong bi diéu ché ky sinh voi di tan nhdt dinh, thi lung di tan din dén so pha sé nhé hon Kp lan. Mic thay déi (dap mach) trong dién 4p diéu khién sé nho di mét lwong tuong img va vi thé khong xdy ra sy ba trir thich dang diéu ché ky sinh. Do dé yéu cau vé 46 sach dao d6ng ctia bé dao dOng sé rat cao. * Thdi gian xc lap ché d6 dimg trong bé tng hop sé tang 1én do cé thém bd chia, nhat ld khi Kp 1én. Vi hién nay bd chia bién ddi chi cé thé lam viée én dinh trén cae tin sé kh6ng cao lim nén cing voi n6 ngwéi ta ding thém bé chia c6 hé sé chia cé dinh déng vai tro bé chia so b6 (hinh 2.32). very Sl fem {1 KyKy a, , Keer apc] estan | l {ant} [Dao done] Lehusa_} a dé TDF c6 b6 chia bién Géi va c6 dinh Ngoai b6 chia cé dinh 1, ngudi ta con dua thém vao bé chia cé dinh 2. Can 6 b@ chia nay vi tin s6 t6i uu ciia bo dao dong thach anh chuan cao hon nhieu tan sé so sénh fy. Trong ché d6 xc lap ta cd: fa = fy K pri-Kp (2.29) Tuc la khi Kp thay déi di m6t don vi, fa sé thay déi di Kpp .f , trong duong ting budc cia mang tan sé ra. Dé bi lai cé thé chuyén sang ding Kp phan sd. Hinh 2.33 laso dé cé bién déi so b6 tan sé ctia b6 dao dong duge diéu chinh. B6 téng hop nay cé thé 14 b6 tong hop nhiéu bang. Dé chuyén bang can thay ddi sé m va thu hién diéu chinh tuong tng b6 dao dong. Néu trung tin bing hiéu m.frr - fra thi: 103fo = (m.Kpra-fo ~ fa)! Koei-K Suy ra: fra = (m-Kpr2 - Kpri-Kp)-fo (2.30) tire 1a d@ bat én dinh tong déi cia bO dao dong bing d6 bat dn dinh tuong déi clia dao dong chudn. Néu Kpr: = 1 mang sé c bude tan Afs = fo, con néu Kpri > 1, Afy = Kopi. fo. A 5, Phan tir Toe he oe ao +[ bm dng} [one on Tie [sem jf hss b}-Yoocaen co f Mba [Gis ,__[Brwaing]_f Leo inh 2 chun [gL Nha Hinh 2.33. So dé TDF cé b6 chia bién déi va bién tan so b6 Ngay nay cac b6 téng hgp s6 hai vong (th4m chi 3 vong) duge 4p dung rat rong rai (hinh 2.34). Ca hai vong déu thye hign theo so dé cé bién tin so b6, nhung khéng c6 b6 chia voi chia cé dinh. : 6 dinh 2 thing? aa “L. ma’ Sle 71 | wienasi2['——— | 4 Bio dng | hie |" eer Lf Pan” | ehuén = [Les ian 1 FL So8he LPF L Ling 1 we) 60S igh asi tJ oi Hinh 2.34. So dé TDF hai vong Trung tin trong tin trong vong thir nhat: frou = m-frer ~ frat for = frer/ Kori, froi = ™-Kori-for ~ frat Suy ra: fra = m-Kprr-fo1 - Koi-for = (Kort - Ki). for Trung tin trong vong thi hai: 104fro2 = fra2- frais faz = Kpo- foo + frat fo2 = free/ Kpr2 = Kori. for/ Kor Tan sé ra: fra2 = [Kp2 Koei / Kora ~ Koi + m-Koe1]-for Dé nhan duge mang mau khi cdc tan s6 so s4nh fo; va fo2 tong adi cao, can chon ti sé Kori / Kora bang 0.9; 0.99; 0.999.v.v. Néu déng thoi thay déi Kp, va Kp) di m6t don vj vé cing mét phia thi todn b6 hé sé cita fo; sé thay d6i tuong tmg 0.1; 0.01; 0.001 .v.v.... 5. Céc phwong phap giai diéu ché tin higu don bién = Phuong phap phach kh6ng lién két (non-coherent) (hinh 2.35): Tin higu thu dugc tir an ten dugc khuéch dai ri ddi tin xudng thanh tin hiéu trung tan va khuéch dai chon loc tiép. Tin hiéu ra tang IF cudi duge phach véi tin higu cia bo dao d6ng tan sé phach BFO cé tn sé bang trung tan. Vi vay, higéu cia ching 1a tin hiéu tin ttc. Phuong phdp nay 1a khong lién két vi cdc tin higu BFO va dao d6ng ndi RF khong déng b6 voi nhau va véi céc b6 dao dong bén phat. Do 6, bat ki sai Iéch nao gitta tn sé may phat va may thu cting sinh ra 1éi dich tan trong tin higu tin 4a giai diéu ché. Sai sé nay phai < 50 Hz. Tin tie Teme r [7 ets Ff Aare — | p> | Hinh 2.35. Tach séng khong lién két = Phuong phap phach lién két (coherent) (hinh 2.36): Aten Tine [xocra Tre wore | [ten | tine carta 88 [>] eons in | Gar dae 7 goa a 1 eters | tag hgp tin 96 HO Hinh 2.36. Tach séng lién két 105Giéng phuong phép trén, ngoai trir céc tan sé LO va BFO duge ding bé voi dao dgng song mang cla may phat. Mach khéi phuc séng mang la vong PLL dai hep bam theo tin higu lai trong tin higu thu duge va ding séng mang khéi phuc dé tao lai cdc tan sé dao dong ndi lién két. Nhu vay, nhimg thay déi nhé trong tin s6 song mang mdy phat dugc bi trir trong may thu. * Phuong phap tach song dudng bao (hinh 2.37) Str dung cdc séng mang déng b6 va tach s6ng dudng bao dé gidi diéu ché tin higu don bién. Séng mang Idi duge phat hién va tach ra tir phé giai digu ché, rOi duge tai sinh trong mach khdi phyc s6ng mang. Séng mang tai sinh duge ding lam nguén tan sé chuan cho may thu tao tin higu ngoai sai, Trung tan tai sinh duge cOng thém vao phé trung tan tai b6 céng tuyén tinh sau cing, tao nén during bao toan séng mang SSB. Dudng bao nay duge tach séng trong b6 tach sng diode théng thuéng dé khi phuc tin tire géc. too | [kore | | cong Tach s6nj cao tin 7 SBP tuyga tinh) dun Anten a4 in Ioe N Khoi phye sing mang vi (ng hop tinsé [Trung win in caoin Hinh 2.37. Tach sing dudng bao 2.1.7 Chon an ten va phuong thire diéu khién 1. Chon an ten Trong chuong m6t ta da biét mdt trong cdc biéu thite cua diéu kién thy hién théng tin v6 tuyén voi chat lugng khéng x4u hon chat lugng quy dinh Ia bat ding thite: M2> 1/ Wink Trong dé: —-M - thé nang hong cia dung vo tuyén, Wun - hé sé suy giam nang lugng cia séng v6 tuyén trén tuyén thong tin. M = (Prx-Grx-Gpx) / Pro rx | aoe Grx, Gx va Prx c6 vai tro nhw nhau trong biéu thitc cia M. Pyaorx ti thiéu xc dinh béi cong suat trung binh cia nhiéu. Céng sudt nhiéu lai phy thude vao hung tinh ciia an ten thu. Nhu vay ta thay vai trd ciia an ten 1a rét quan trong. 106