‘Hudhud Hi Aliguyon’ : binaligtad ni Pumbakhayon ang sibat at
Alamat Ni Aliguyon hinagis pabalik kay Aliguyon. Umiwas
Ifugao Legend of the hero, Aliguyon
Sa bulubundukin tinatawag na
Cordillera sa hilagang Luzon, inaawit pa
hanggang ngayon sa mga patitipon at
mga pagdiriwang ang ‘hudhud’ - mga
lumang alamat ng mga nakaraang
bayani. Tanging paksa sa mga ‘hudhud’
ang magiting na bayani, si Aliguyon, ang
matapang na mandirigma...
-- Introduction to Philippine
Folklore
ISANG ARAW nuong Unang
Panahon, sa nayon ng Hannanga, isang
sanggol na lalaki ang isinilang sa mag-
asawang Amtalao at Dumulao. Ang
pangalan niya ay Aliguyon. Siya ay
matalino at masipag matuto ng iba’t
ibang bagay. Katunayan, ang napag-
aralan niyang mahahalaga mula sa mga
kasaysayan at pangaral ng kanyang ama
ay marami. Natuto siya kung paano
makipag-bakbakan nang mahusay, at
paano umawit ng mga mahiwagang
gayuma (encantos, magic spells). Kaya
kahit nuong bata pa, tiningala na siya
bilang pinuno, at hanga ang mga tao sa
kanya.
Nang mag-binata si Aliguyon,
ipinasiya niyang sagupain si Panga-
iwan, ang kaaway ng kanyang ama, sa
nayon ng Daligdigan. Subalit ang
sumagot sa kanyang hamon (reto,
challenge) ay hindi si Panga-iwan. Ang
humarap sa kanya ay ang mabangis na
anak nito, si Pumbakhayon, marunong
ng hiwaga at bihasa rin sa bakbakan
tulad ni Aliguyon.
Hindi naaling, pinukol ni Aliguyon ng
sibat si Pumbakhayon. Kasing bilis ng
kidlat, umiktad si Pumbakhayon upang
iwasan ang sibat at, kagila-gilalas, sinalo
sa hangin ang sibat ng isa niyang kamay!
Wala pang isang kurap ng mata,
din si Aliguyon at sinalo rin ng isang
kamay sa hangin ang humahagibis na
sibat. Binaliktad din niya at ipinukol uli
kay Pumbakhayon.
Pabalik-balik at walang tigil,
naghagisan at nagsaluhan ng sibat si
Aliguyon at Pumbakhayon hanggang
umabot ng 3 taon, hindi pa rin tumigil
ang bakbakan, at walang nagpakita ng
pagod o pagsuko. Subalit sa bangis at
dahas ng kanilang paghahamok, kapwa
sila humanga sa giting at husay ng
kalaban, at pagkaraan ng 3 taong
bakbakan, natuto silang igalang ang isa’t
isa.
Biglang bigla, tumigil sina
Aliguyon at Pumbakhayon at nahinto, sa
wakas, ang bakbakan. Nag-usap at
nagkasundo sila ng payapa (paz, peace)
ng kanilang nayon ng Hannanga at
Daligdigan. Buong lugod na sumang-
ayon lahat ng tao sa 2 nayon, at
ipinagdiwang nila ang kampihan ng 2
bayani.
Sa paglawak ng katahimikan,
umunlad ang 2 nayon. Naging matalik
na magkaibigan sina Aliguyon at
Pumbakhayon. Nang sapat na ang
gulang ni Aliguyon, pinili niyang asawa
si Bugan, ang batang-batang kapatid na
babae ni Pumbakhayon. Inalagaan niya
sa bahay si Bugan hanggang lumaki
itong napaka-gandang dalaga.
Ang pilining asawa naman ni
Pumbakhayon ay ang kapatid na babae
ni Aliguyon, si Aginaya. Ang 2 familia
nila ay yumaman at iginalang ng lahat sa
Ifugao.