Euskaltzaindiarenarauak

1 Aurkibidea
() ?
1. Zenbakien idazkera 2
2. Zenbakien deklinabidea 3
3. Ordinalen eta banatzaileen idazkera 3
4. Lerroz aldatzean marratxoak nola jarri 3
5. Partitiboaren erabilera 3
6. Euskal alfabetoaren letren izenak 3
7. Hitz elkartuen osaera eta idazkera 3
8. Aditzoinen forma 4
9. Diptongoz bukatzen diren izenen deklinabidea 4
10. Bat*batean, behinik behin, batik bat 4
11. Baitu, baikara,bainaiz 4
12. Aurrealde, atzealde 5
13. Hau guz(t)ia 5
14. Ene/nire, niri 5
15. Usain, arrain, zain 5
16. -zio 5
17. Nornahi, nonahi, non-nahi 5
18. Nor/nortzuk, zer/zertzuk, zein/zeintzuk 5
19. bat eta batzuk-en deklinabidea 5
20. Izan ezik 6
21. Benetako, ohiko 6
22. Betiko eta horren kideak 6
23. Arabera 6
24. Iritzi 6
25. -arazi 6
26. ba- eta gabe-ren idazkera 6
27. -z gero 6
28. Hori eta, hori edo eta horrelakoen idazkera 6
29. Ongi etorri 7
30. Hiru kiloko haurra, lau hankako mahaia 7
31. Ordu erdiak eta laurdenak 7
32. Data nola adierazi 7
33. Gonbidatu, iguriki, itxoin/itxaron, deitu eta lagundu aditzen erregimena 7
34. -ari /-lari /-le /-tzaile /-ario 7
35. -go atzizkia eta izen multzokariak 8
36. Topiko(a) bihurtu 8
37. Egiteko asmoz 8
38. Lehenago etorriko zen: lehenago asmatuko zuen 8
39. Euskal herrialdeen, herritarren eta euskalkien izenak 8
40. Espainiako erresumako probintzia eta elkarte autonomoen izenak 8
41. Frantziako errepublikako eskualde, departamendu eta departamenduetako
hiriburuen izenak 9
42. “h” letra duten hitzen zerrenda 9
43. “a” itsatsia duten izenen zerrenda 12
44. Herri eta herrialdeen deklinabidea 13
45. Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak 20
46. Kontinenteak, geografia izen nagusi batzuk eta herritarren izenak 24
Euskaltzaindiaren arauak 2
(
ZENBAKIEN IDAZKERA
Ondoren, Euskaltzaindiak eman dituen arau nagusiak bildu ditugu. Tokirik ezean, ez datoz
guztiak: hikako alokutiboa, komunztadura aposizioetan… eta beste zenbait arau falta dira.
54
55
berrogeita hamalau
)
berrogeita hamabost (berrogeita hamabortz)
Hona hemen Euskaltzaindiaren erabakia zenbakien idazkeraz: 56 berrogeita hamasei
57 berrogeita hamazazpi
0 zero, huts 58 berrogeita hemezortzi (berrogeita hamazortzi)
1 bat 59 berrogeita hemeretzi
2 bi 60 hirurogei (hiruretan hogei)
3 hiru 61 hirurogeita bat (hiruretan hogeita bat)
4 lau 62 hirurogeita bi (hiruretan hogeita bi)
5 bost (bortz) 63 hirurogeita hiru (hiruretan hogeita hiru)
6 sei 64 hirurogeita lau (hiruretan hogeita lau)
7 zazpi 65 hirurogeita bost (hiruretan hogeita bortz)
8 zortzi 66 hirurogeita sei (hiruretan hogeita sei)
9 bederatzi 67 hirurogeita zazpi (hiruretan hogeita zazpi)
10 hamar 68 hirurogeita zortzi (hiruretan hogeita zortzi)
11 hamaika 69 hirurogeita bederatzi (hiruretan hogeita bedera-
12 hamabi tzi)
13 hamahiru 70 hirurogeita hamar (hiruretan hogeita hamar)
14 hamalau 71 hirurogeita hamaika (hiruretan hogeita hamai-
15 hamabost (hamabortz) ka)
16 hamasei 72 hirurogeita hamabi (hiruretan hogeita hamabi)
17 hamazazpi 73 hirurogeita hamahiru (hiruretan hogeita
18 hemezortzi (hamazortzi) hamahiru)
19 hemeretzi 74 hirurogeita hamalau (hiruretan hogeita hama-
20 hogei lau)
21 hogeita bat 75 hirurogeita hamabost (hiruretan hogeita hama-
22 hogeita bi bortz)
23 hogeita hiru 76 hirurogeita hamasei (hiruretan hogeita hama-
24 hogeita lau sei)
25 hogeita bost (hogeita bortz) 77 hirurogeita hamazazpi (hiruretan hogeita
26 hogeita sei hamazazpi)
27 hogeita zazpi 78 hirurogeita hemezortzi (hiruretan hogeita
28 hogeita zortzi hemezortzi)
29 hogeita bederatzi 79 hirurogeita hemeretzi (hiruretan hogeita heme-
30 hogeita hamar retzi)
31 hogeita hamaika 80 laurogei (lauretan hogei)
32 hogeita hamabi 81 laurogeita bat (lauretan hogeita bat)
33 hogeita hamahiru 82 laurogeita bi (lauretan hogeita bi)
34 hogeita hamalau 83 laurogeita hiru (lauretan hogeita hiru)
35 hogeita hamabost (hogeita hamabortz) 84 laurogeita lau (lauretan hogeita lau)
36 hogeita hamasei 85 laurogeita bost (lauretan hogeita bortz)
37 hogeita hamazazpi 86 laurogeita sei (lauretan hogeita sei)
38 hogeita hemezortzi (hogeita hamazortzi) 87 laurogeita zazpi (lauretan hogeita zazpi)
39 hogeita hemeretzi 88 laurogeita zortzi (lauretan hogeita zortzi)
40 berrogei 89 laurogeita bederatzi (lauretan hogeita bedera-
41 berrogeita bat tzi)
42 berrogeita bi 90 laurogeita hamar (lauretan hogeita hamar)
43 berrogeita hiru 91 laurogeita hamaika (lauretan hogeita hamaika)
44 berrogeita lau 92 laurogeita hamabi (lauretan hogeita hamabi)
45 berrogeita bost (berrogeita bortz) 93 laurogeita hamahiru (lauretan hogeita hamahi-
46 berrogeita sei ru)
47 berrogeita zazpi 94 laurogeita hamalau (lauretan hogeita hamalau)
48 berrogeita zortzi 95 laurogeita hamabost (lauretan hogeita hama-
49 berrogeita bederatzi bortz)
50 berrogeita hamar 96 laurogeita hamasei (lauretan hogeita hamasei)
51 berrogeita hamaika 97 laurogeita hamazazpi (lauretan hogeita hama-
52 berrogeita hamabi zazpi)
53 berrogeita hamahiru 98 laurogeita hemezortzi (lauretan hogeita heme-
3 Euskaltzaindiaren arauak
zortzi) Morfemen ordez silabak hartzen badira, berriz, honako hau gera-
99 laurogeita hemeretzi (lauretan hogeita hemere- tzen da: za-ku-rra; du-e-la; du-ten; gi-zo-nik; mai-ta-su-na, e.a.
tzi)
100 ehun Euskaltzaindiak hitzak silabaka zatitzea gomendatzen du.
101 ehun eta bat
102 ehun eta bi EKARTZEA MEREZI DU
200 berrehun
300 hirurehun Hau da Euskaltzaindiaren erabakia: merezi izan/ukan aditzaren
400 laurehun osagarria aditz izen bat denean (joatea, ikustea, egitea…) erabil
500 bostehun (bortzehun) bedi beti absolutiboa, ez ergatiboa: joatea merezi du, ikastea
600 seiehun merezi du…
700 zazpiehun
800 zortziehun
900 bederatziehun PARTITIBOAREN ERABILERA
1.000 mila
1.200 mila eta berrehun Erabil bedi partitiboa euskaraz, beti erabili izan den gisa, hau da,
1.201 mila berrehun eta bat artikulurik gabe (lagunik, lanik, ahuntzik, e.a.) eta pluralik gabe-
1.984 mila bederatziehun eta laurogeita lau ko komunztadura eginez aditzarekin (dugu, dute, genuen, e.a.).
1.000.000 milioi bat
10.000.000 hamar milioi
1.000.000.000 mila milioi (miliar bat) EUSKAL ALFABETOAREN LETREN IZENAK
Euskal alfabetoa edo ABD-a hogeita zazpi letrak osatzen dute,

ordena honetan jarriak, beren izena ondoan dutelarik:
ZENBAKIEN DEKLINABIDEA
Letra Izena
Hiru eta lau zenbatzaileek, zenbakiak berak izendatzeko erabil-
tzen ez direnean, deklinabide berezia dute: a a
b be
—Mugagabean, bokalez amaituriko hitzen antzera: hiruk, hiruri, c ze
lautan, lautatik, e.a. d de
e e
—Pluralean, ordea, r bat behar dute: hirurak, hirurei, lauretan, f efe
lauretatik, e.a. g ge
h hatxe
i i
ORDINALEN ETA BANATZAILEEN IDAZKERA j jota
k ka
Hauxe da Euskaltzaindiaren erabakia: l ele
m eme
1) Ordinaletan “garren” ahoskatzen den bakoitzean puntua jar n ene
bedi haren ordainean: Atano X.arekin, XX. mendean, 12. men- ñ eñe
dean. o o
p pe
2) Oso-osorik letraz idazteko orduan arazoak sor ditzaketen q ku
ordinalek honela egiten dute: hogeita batgarren, hirurogeita r erre
batgarren. Hala ere, bosgarren, hogeita bosgarren, hiruro- s ese
geita hamabosgarren, e.a. idatziko da. t te
u u
3) Distributiboak, -na baliatuz osatzen direnean, honela idaz- v uve
ten dira: bana, bosna, ehuna, mila bana, zenbana, e.a. Hauen w uve bikoitza
aldaerak ere (borzna) berdin idatziko dira. x ixa
y i grekoa
z zeta
LERROZ ALDATZEAN MARRATXOAK NOLA JARRI
HITZ ELKARTUEN OSAERA ETA IDAZKERA
Hizkuntzetan bi irizpide nagusiz baliatzen dira idazleak lerroz
aldatzean hitza ezinbestean zatitu behar dutenean eta, hortaz, Hau da Euskaltzaindiaren erabakia:
marratxoa jarri behar dutenean: marratxo hau morfemak kontuan
harturik jartzen da edo marratxoa silabak bereiziz jartzen da. 1. Bereiz idatziko dira:
• aposizioak (Bidasoa ibaia),
Euskararen kasuan, morfemak hartuko balira kontuan, honela • egin, eman, hartu eta eragin aditzekin osatzen diren aditz
banatuko lirateke hitzak: zakurr-a; due-la; dute-n; gizon-ik; mai- elkarteak (lo egin),
tasun-a, e.a. • etxez etxe moduko bikoiztapenak,
• egin berri modukoak, 4. Aditzoin bukaerak >i< berezkoa duenean, >i< amaiera atxiki
• mahai gainean gisako posposizioak, behar da: jaiki hadi (*jaik hadi), jalgi hadi (*jalg hadi). Ez,
• bigarren osagaia bila, eske edo falta duten elkarteak, ordea, berezkoa ez duenean: ikas ezak, utz dezake, e.a. Itxi sal-
• lehen osagaia erdal, euskal, giza eta itsas duten elkarteak, buespena da, honetan ere atxiki behar baita >i<. Eutsi eta iritzi
ihartuak ez diren neurrian, aditzen kasuan aukera uzten da, bietara.
• lehen osagaiaren amaierako >a< galtzen denean (biologi
azterketa). 5. Ondoko kasu hauetan bakarrik onartzen da -t bukaera
aditzoinetan:
2. Marrarekin idatziko dira: - Aditz eratorria bada eta haren oinarria -t duna:
• gorri-gorria moduko bikoiztapen indargarriak, laket / laketu.
• apurka-apurka bezalako bikoiztapenak, - Literatura tradizioan jokabide bakarra izan badu:
• seme-alaba, zuri-gorri modukoak, ohart, ezagut.
• barra-barra, plisti-plasta bezalakoak, - Di bukaerako oinarri batetik eratorria izatea eta forma
• Ezkio-Itsaso moduko leku izen elkartuak. Bi hizkuntzatan laburtu gabetik semantikoki bereiz izatea: hant, ert.
ematen direnean, ordea, ez: Lizarra / Estella).
Besteetan -t gabe: urrun nahiz urrundu (baina ez *urrunt), lagun
3. Loturik idatziko dira: nahiz lagundu (baina ez *lagunt), neur, ezkon, e.a.
• jarleku moduko elkarteak,
• aldagaitz bezalako izaera elkarteak, (*) Oharra: Erabaki honetan forma bakarrik aztertzen da, ez erabile-
• odolustu moduko izen-elkarte arruntak, ra. Hots, idazle batek aditzoinak erabili nahi baditu, aditzoin hauen
• bigarren osagaia -gin, -gile, -zain, -zale, -dun, -gabe, edota forma zein den esaten zaio (zorrotz daiteke, *zorroz daiteke, hobe
-gintza, -za(i)ntza duten elkarteak, daiteke, hobetu daiteke. Ez, ordea, noiz erabili behar dituen.
• bigarren osagaia -aldi, -buru, -gizon, -(g)une, -kide,
–(k)ume, -orde duten izen elkarteak,
• lehen osagaia aurre-, azpi- eta gain- duten izen elkarteak, DIPTONGOZ BUKATZEN DIREN IZENEN DEKLINABIDEA
• lauburu moduko elkarteak.
Hauxe da Euskaltzaindiaren erabakia: diptongoz bukatzen diren
4. Marrarekin edo marra gabe, nahi den bezala: hitzak, orohar, bokalez amaitzen diren gainerako izen guztiak beza-
• eguzki lore, eguzki-lore moduko izen elkartu arruntak, la deklinatuko dira. Alde batera utzirik lau zenbatzaileak, beste arra-
• kale garbitzaile, kale-garbitzaile modukoak. zoi batzuengatik, sortzen dituen arazoak, salbuespen bakarra gau
(Bi hitzak letra larriz hasten direnean hobe da, hala ere, hitza da, ondoko hiru kasu hauetan: gauez, gaueko, gauean.
marra gabe idaztea). Monosilaboak izanik instrumentalean doazenak ere salbuespentzat
hartzen dira (deiez).
5. Elkarteko lehenbiziko osagaiak >ia< amaiera duenean >a<
–rekin nahiz >a< gabe idatz daitezke: biologi azterketa, bio-
logia azterketa. Bestelako >a< itsatsiak ez dira galtzen elkar-
keta egiten denean, eta hitzak bere osotasunean eman behar BAT-BATEAN,
dira. Salbuespen dira, dena dela, honako sei hitz hauek: bur- BEHINIK BEHIN,
dina, eliza, hizkuntza, kultura, literatura eta natura. Hitz BATIK BAT
hauek, hala nahi izanez gero, gal dezakete >a< hori.
Honela idatziko dira hitz hauek:
Idazkerari dagokionez, amaierako >a< galtzen den bakoitzean, • Bat-batean,
bereiz idatziko da hitz elkartua eta >a< gordetzen denean, aukeran • Behinik behin,
izango da bereiz idaztea nahiz marratxoa erabiltzea kultur etxea, • Batik bat
biologi azterketa, kultura(-)etxea, biologia(-) azterketa.
Lehenbizikoa marrarekin eta beste biak marra gabe eta bereiz. Ez
erabili beste formarik: *bat batean, *behinik-behin, *batik-bat edo
*bapatean, *behinipehin, *batipat, e.a.
ADITZOINEN FORMA
Hau da, Euskaltzaindiaren erabakia, aditzoinen formari dagokiona:

BAITU,
1. Normalean aditzoina eta partizipioa bereizten dira: BAIKARA,
ikas / ikasi, bil / bildu, sar / sartu. BAINAIZ
2. Aditza beste kategoria batetik eratortzen denean eta jatorriz- baitu baikara
ko oinarritik ezertan ere bereizten ez denean, -tu atzizkia ere bainaiz baihaiz
erabil daiteke aditzoinean: ur / urtu, gizon / gizondu, gorri / bailuke baitzuen
gorritu, hobe / hobetu. Kasu hauetan, hortaz, urtu, gizondu eta baitabiltza baitator
hobetu aditzoin gisa ere erabil daitezke. baitoaz baikentozke
baikintuen bainator
3. Aditzoinen bukaera afrikatua denean, aditzoinak nahitaez bainenbilen bailetorke
atxiki behar du afrikatua: huts dezaket (*hus dezaket), zorrotz baihintzen e.a.
dezaket (*zorroz dezaket). bailitzateke
AURREALDE, tikulaz osaturiko esapideak hitz bakar batean idatz daitezela zer-
ATZEALDE nahi, nornahi, nornahik, nolanahi, noranahi e.a. Aldiz, lehen osa-
gaia n-z, t-z edo k-z bukatzen bada, hitz batean (nonahi, zenba-
Erabil daitezela, oraintsu arte egin den bezala, esapide osoak: nahi, nondinahi, nonahitik), edo marratxo baten bidez bereziak.
aurreko alde, atzeko alde, barruko alde, gaineko alde, azpiko
alde, goiko alde, beheko alde, kanpoko alde e.a., edota forma (non-nahi, zenbat-nahi, nondik-nahi, non-nahitik) idatz daitezke.
atzizkidun jatorrak: aurrealde, atzealde, barrualde, gainalde,
azpialde, goialde, behealde, kanpoalde e.a.
NOR/NORTZUK,
HAU GUZ(T)IA ZER/ZERTZUK,
ZEIN/ZEINTZUK
Euskaltzaindiak gogorarazi nahi du hau guz(t)ia, bide hartan
guz(t)ian, horiekin guz(t)iekin eta kidekoak hobestekoak direla Euskaltzaindiak, kontuan harturik forma atzizkidunak (nortzuk,
batasunaren izenean. Eta orobat gauza hauek guz(t)iak eta honen zertzuk, zeintzuk) literatura tradizio jakin bati lotuak daudela, hau
kidekoak. Beraz, hau guz(t)ia eta guz(t)i hau esapideen artean, erabakitzen du: non, zer eta zein formei lehentasuna ematea. Ez
lehena da hobesten dena. Eta berdin gertatzen da bide hartan ditu, ordea, atzizki pluralgileak dituzten formak inola ere gaitzes-
guz(t)ian / bide guz(t)i hartan, horiekin guz(t)iekin / guz(t)i horie- ten. Orokorki duten izaera markatua aitortzen zaie soil-soilik, eta
kin eta hauen antzeko bikoteetan. Denetan lehen aldaera da hobes- modu horretan -forma markatu gisa esan nahi da- aurkezten, bai
tekoa. eta onesten ere.
Hala ere, hau guz(t)ia eta hori guz(t)ia formekin batera hau Edonola ere, forma hauen deklinabideko paradigmak hauek dira:
guz(t)iau eta hori guz(t)iori ere oso bidezkoak dira (ez, ordea, nortzuk, zertzuk, zeintzuk (abs), nortzuek, zeintzuek, zertzuek
*gizonau bezalakoak, jakina). Halaber, hauek guz(t)iok, horiek (erg), nortzuei, zertzuei, zeintzuei (dat), e.a.
guz(t)iok, (gauza) hauek guz(t)iak, horiek guz(t)iak eta haiek
guz(t)iak formak.
BAT ETA BATZUK-EN DEKLINABIDEA

ENE/NIRE,
NIRI Literatura tradizioaren bilakaera hau gogoan harturik, leku-den-
borazko kasuei dagokienez, forma hauek erabakitzen ditu
Hauxe da Euskaltzaindiaren erabakia: ni izenordainaren noren Euskaltzaindiak euskara baturako (kontuan izan bata, batak eta
kasuan nire erabil dadila (eta, jakina, niretzat, nirekin), eta orobat halakoak beste hitzaren agerraldi mugatu baten eraginpean baka-
ene, maila jasoan bederen; nori kasuan niri erabil dadila. rrik erabiltzeko direla):
Mugagabea Mugatua
USAIN, bat bata

ARRAIN, batek batak
ZAIN bati batari
baten bataren
Hau da Euskaltzaindiaren erabakia: -ain eta -ai aldaerak dituzten batentzat batarentzat
hitzetan -ain formak erabil daitezela; hau da, arrain, usain, zain, batekin batarekin
(eta honen eratorriak diren artzain, atezain, diruzain, itzain, batez bataz
ertzain, gotzain e.a.), dohain, eta orobat, orain idatz daitezela eus- batean, baten batean
kara batuan; baina beste sail batekoa denez gero mahai, eta ez bateko bateko
mahain, idatz dadila. batera batera
batetik batetik
Forma hauek erabakitzen ditu Euskaltzaindiak batzuk-en deklina-

-ZIO bideari dagokionez:
Euskaltzaindiak -zio, -zino, -ziño, -zinoe edo -zione aldaeren arte- batzuk
an -zio aldaera (hots, amorrazio, begitazio, debozio, instalazio, batzuek
integrazio, zibilizazio, administrazio, segizio, barkazio, bezalako batzuei
formak) hobesten du euskara baturako. batzuen (batzuengan, batzuengana,
batzuengandik, batzuen baitan, e.a,)
batzuekin
batzuez
NORNAHI, batzuentzat
NONAHI, batzuetan
NON-NAHI batzuetako
batzuetara
Hau da Euskaltzaindiaren erabakia: galdetzaile batez eta nahi par- batzuetatik (-tarik)
IZAN EZIK 3) Zenbait aditzen aldaera t-dunak, hots, sortarazi, agertara-

zi eta kidekoak, sorrarazi, agerrarazi eta kidekoak bezain
Erabil bedi formula osoa, izan ezik, (zu izan ezik, hark esandakoa zilegizkotzat hartzen dira.
izan ezik, guk egindakoak izan ezik) eta ez ezik bakarrik, eta aurre-
ko sintagmak har beza dagokion kasu marka. Nolanahi ere, erga- 4) -arazi-ren aurreko aditza a bokalaz amaitzen baldin bada,
tiboaren kasuan zilegi da absolutibo kasua erabiltzea. a biekin bat egingo da: aldarazi, benedikarazi, jokarazi, koor-
dinarazi, obligarazi, sozializarazi.
BENETAKO, Eta ARAZI aditzaren erregimenaz honako hau erabaki du

OHIKO Euskaltzaindiak:
Hona Euskaltzaindiak erabakitzen duena: idatz dadila euskara 1) Arazi-ren subjektua beti ergatiboan doa: Koldok etorrara-
batuan benetako (eta ez benetazko). Ohiko/ohizko bikoteari dago- zi du Mikel.
kionez, Euskaltzaindiak, inolako aukerarik egin gabe, gogorarazi
nahi du ohiko dela tradizioan nagusitzen dena eta Iparraldean gaur 2) Oin aditzaren objektua beti absolutiboan: Sagarrak salara-
bizi den forma bakarra. zi ditugu.
3) Oin aditza iragankorra denean, subjektua datiboan darama:

BETIKO ETA HORREN KIDEAK Niri liburua irakurrarazi zidaten.
Hau da Euskaltzaindiaren erabakia: Idazleen erabilera eta dekli- 4) Oin aditzaren subjektua absolutiboan doanean, absolutibo-
nabideko egituratze formala kontuan hartuta, garbi dago betiko an ageri da perpaus kausatiboan ere: Mikel jarrarazi dute.
dela forma egokia Euskal Herri osoari begira eta aditzondoa +ko
forma dela hobetsi beharrekoa. Hortaz, gaurko, biharko... bezala- 5) Oin aditzaren subjektua ergatiboa baldin bada eta agerian
xe, atzoko, etziko, sekulako, luzaroko eta betiko bezalako formak objekturik ez badu, bi egoera bereizi behar dira:
dira aditzondoentzako hobesten direnak.
a) Objektua ezabatua edo aditzari atxikia duten aditzekin
datiboa eskatzen du subjektuak: Mikeli janarazi diote;
Mikeli irri eginarazi diote.
ARABERA
b) Sekula objekturik hartzen ez duten aditz deponenteekin,
Iparraldeko eta Nafarroako literatura tradizioetako hitz hau hain- aditzaren izaera semantikoa kontuan hartu behar da.
bat eratan agertu da testuetan: araura, arauera, arauiala, arabe- Aditzak subjektu biziduna eskatzen duenean, datiboa ageri
ra, etab. Dena dela, XVIII. mendeaz gero erdarazko “según / da (Inori ez diogu pairarazi behar), baina subjektua bizi-
selon”-en kide bezala, arabera, arauera, e.a. aldaera horien guz- gabea bada, absolutiboa (Ura irakinarazi dute).
tien artean, arabera da literaturan erabili den forma nagusia.
Beraz, euskara baturako erabakitzen den forma bakarra arabera

da esapide gisa erabiltzeko. BA- ETA GABE-REN IDAZKERA
Hauxe da Euskaltzaindiaren erabakia: elkarturik idatzi behar da

ba-, baina bereiz gabe.
IRITZI
Badirudi, euskara baturako gomendatu behar den era iritzi dela -Z GERO
nahiz izen, nahiz aditz bezala. Inork ez du zalantzan jartzen e-z
hasten diren formak zaharragoak direla euskaraz, baina ebili eta 1. Kasu guztietan -(e)z gero idatz bedi: hori eginez gero, hori
ekusi zaharkitutzat jotzen direnez gero, ez da arrazoirik ikusten egin duzunez gero.
eritzi-rekin beste horrenbeste ez egiteko.
2. Orduekin, eta oro har denbora posposizio gisa, ezkero ere
Beraz, hau da Euskaltzaindiaren erabakia: iritzi erabil bedi aditz idatz daiteke: hamarrez gero / hamarrak ezkero, zortziez gero
nahiz izen gisa. / zortziak ezkero, San Ferminez gero / San Ferminak ezkero,
atzoz gero / atzo ezkero.
3. Honezkero, horrezkero eta harrezkero aditzondoak, era

-ARAZI horretan idatziko dira, horrela erabili baitira euskararen lite-
ratura tradizioan, nahiz horrezkero aditzondoaren maiztasuna
Hau da arauaren forma berria: beste biena baino askoz ere apalagoa den.
1) Aditz “arazleak” eratzeko, arazi aldaera gomendatzen du
Euskaltzaindiak, salbuespen bakarra adierazi delarik.
2) Aurreko aditzari lotua idatziko da beti -arazi: harrarazi, HORI ETA, HORI EDO ETA HORRELAKOEN IDAZKERA
erorarazi, iraunarazi, hilarazi, betearazi, galarazi, geldiara-
zi, ezagutarazi, nabarmenarazi, ihardetsarazi, inarrosarazi. Euskaltzaindiak hau erabaki du:
1. Egitura hauetan guztietan ageri diren juntagailuak osorik Eta era berean:
idatziko dira beti: eta, edo. 1993-03-07ko Euskaldunon Egunkaria-n
2. Egitura agerikoa eta antzematen erraza denean, bereiz ida- Urtarrilak 20 bezalakoak ere erabil daitezke, baina aposizioan:
tziko da juntagailua —ondoan koma izan edo ez—, bere gaur, urtarrilak 20... bezalakoetan (beraz, *otsailak 20 egin zuten
garaian Euskaltzaindiak erabaki zuen bezala (hori —eta, hori bilera ez da zuzena).
edo, hori dela eta).
3. Perpaus konplexua denean, ordea, beharrezkoa izan gabe

ere, aukeran izango du idazleak juntagailuaren aurrean marra- GONBIDATU, IGURIKI, ITXOIN/ITXARON, DEITU
txoa ipintzea, testua ulertzeko lagungarri dela iruditzen ETA LAGUNDU ADITZEN ERREGIMENA
bazaio (hori-eta, hori-edo, zer dela-eta).
Hauxe da Euskaltzaindiaren erabakia aditz horien erregimenaz:
Gonbidatu aditzak NOR-NORK eskatzen du: “Mikel gonbidatu

ONGI ETORRI dute”.
Hau da Euskaltzaindiaren erabakia: Iguriki aditzak NOR-NORK eskatzen du: “Ez dute bertzerik igu-
rikitzen”.
Agurra egitean eta ongi etorri! esan bedi, ez ongi etorria! edo
ongi etorriak! Itxoin eta itxaron aditzek NORK-NORI eskatzen dute objektua
dutenean: “Mireni denbora luzean itxoin zioten”. Eta objekturik
Hala ere, perpaus baten barruan, izen sintagma gisa erabil daiteke: gabe daudenean, NOR-NORK behar dute: “Egongelan itxoin dute
ongi etorria eman digute. goiz osoan”.
Deitu eta lagundu, berriz, bietara erabil daitezke: “Mikeli deitu

diogu”, “Mikel deitu dugu”; “Mikeli lagundu diote”, Mikel
HIRU KILOKO HAURRA, lagundu dute”.
LAU HANKAKO MAHAIA
Nolako galderari erantzuten denean, -ko hobesten da, tradizioak -ARI /-LARI /-LE /-TZAILE /-ARIO
erakusten duen eta idazle gehienek segi duten bidetik, eta ez -tako.
-ari eta -lari formen arteko banaketaz hauxe erabaki du
Oinarrian zenbatzaileren bat ageri denean eta adina, prezioa, neu- Euskaltzaindiak:
rria, pisua... adierazten duten izenlagunak osatzen direnean ere,
–ko hobesten da. Idatz bedi, hortaz, bi urteko umea, hiru kilome- Erabil bedi -ari forma, a bokalaz amaitzen diren izen oinarriei
troko bidea. eransteko, batez ere bi silabatik gorakoak direnean. Beraz, gra-
matikari edo politikari erabil bitez batasunerako (eta ez gramati-
kalari, edo politikalari). -ia amaierako izenekin, berriz, ialari
hobesten da: historialari, zientzialari.
ORDU ERDIAK ETA LAURDENAK -ari eta -le/-tzaile atzizkien erabileraz beste hau erabaki du:
ordu (oren) bat eta erdiak ordu (oren) bat eta erdietan -ari atzizkia izenari ezartzen zaio, eta -le -tzaile atzizkia, berriz,
ordu bi eta erdiak ordu bi eta erdietan aditzei. Hortaz, hezle, hezitzaile edo ikertzaile dira batasunerako
hiru eta erdiak hiru eta erdietan formak, hezi eta iker(tu) aditzak baitira. Dena dela, aditz batek
ordu bat eta laurdenak ordu bat eta laurdenetan adiera bat baino gehiago duenean, zilegi izan daiteke adiera bate-
ordu (oren) bata eta laurden ordu (oren) bata eta laurdenetan an -le edo-tzaile eranstea, eta -ari beste adieran: idazle / idazkari,
ordu bi eta laurdenak ordu bi eta laurdenetan zuzentzaile / zuzendari.
ordu (oren) biak eta laurden ordu (oren) biak eta laurdenetan
hiru eta laurdenak hiru eta laurdenetan -ario eta -ari atzizkiei buruz honako arau hau eman du:
hirurak eta laurden hirurak eta laurdenetan
Erdal -ario/-aire atzizkiez osatutako izen-izenondoak -ario for-
man, eta ez -ari forman, mailega bitez:
-izenen artean notario, komisario, unibertsitario, funtzionario,
DATA NOLA ADIERAZI kortsario, mertzenario, etab. (salbuespenik balego, hiztegi batuan
zehaztuko dira salbuespen hauek bere garaian);
Data adierazteko Durangon, 1983ko martxoaren 7an eta
Durango, 1983ko martxoaren 7a formak gomendatzen ditu -izenondoetan, (talde) parlamentario, (sistema) planetario, (joka-
Euskaltzaindiak, Durango(n), 1983ko martxoak 7 baztertuz. bide) sektario, etab. Baina ahal dela, maileguz hartutako erdal ize-
Zenbaki bidez adierazteko, berriz, honako hauek ematen ditu nondoen ordez, hobe euskal egituraren araberako ordainak erabil-
aukeran: tzea: talde parlamentario esan beharrean, parlamentu(ko) talde,
1983/03/07; 1983/III/07; 1983-03-07; 1983-III-07 edo sistema planetario esan beharrean, planeta-sistema edo pla-
neta sistema esatea egokiagoa da. Gauza bera aldizkari unibertsi-
tario-ren kasuan ere, egokiagoa baita unibertsitate(ko) aldizkari ESPAINIAKO ERRESUMAKO PROBINTZIA ETA ELKARTE
erabiltzea. AUTONOMOEN IZENAK
Erkidego hitza erabili beharko litzateke elkarte eta komunitate

-GO ATZIZKIA ETA IZEN MULTZOKARIAK hitzen ordez komunitate politikoa oro har adierazteko. Bestetik,
Euskaltzaindiak aukeran utzi bazuen ere autonomi nahiz autonomia
1. Euskaraz askotan ez dago izen multzokariaren beharrik, nahi- erabiltzea hitz elkarteetan, kasu honetarako autonomia hobetsi du.
koa da plurala erabiltzea: ikastetxe honetako irakasle eta ikasleak, Aldi berean, Euskal Herri eta Euskadi baino egokiago ikusten du
herri bateko biztanleak, hizkuntza bateko hiztunak, etab. Euskal hitza erabiltzea. Proposamen honek, bere osotasunean har-
turik, gainera, ez lituzke egungo siglak aldatuko EAE-ren kasuan.
2. Hala ere, izen multzokaria beharrezkoa denean, -eria atzizkia
erabili bedi: langileria, gazteria, biztanleria edo bezeria. Beraz, hauek dira Euskaltzaindiak gomendatzen dituen izen ofi-
zialak, hitz hauek Euskal Herriko hiru eremu politikoetan oinarri-
3. -go atzizkia erabil bedi: tzen direlako eta bi erkidegoen arteko hizkuntzaren batasuna bul-
- ofizioa, lanbidea adierazteko: artzaingoa, zurgingoa, etab. tzatzen dutelako:
- tasuna adierazteko: euskaldungoa, ahaidegoa, etab. Nafarroako Foru Erkidegoa
Euskal Autonomia Erkidegoa
TOPIKO(A) BIHURTU Autonomia-erkidegoak
Perpaus baten barnean bi NOR-sintagma agertzen direnean, eta Andaluzia Gaztela-Mantxa

horietako bat bestearen predikatu osagarria denean, bihurtu adi- Aragoi Kanariak
tzak mugagabean eskatzen du predikatu osagarri hori: ura ardo Asturiasko Printzerria/Asturias1 Kantabria
bihurtu zuten. Hala ere, sintagma izen soil batek osatu beharrean Balear Uharteak/Balearrak2 Katalunia4
beste ingurukariz janzten denean, izenondoak, izenlagunak, Errioxa Madrilgo Erkidegoa
adjektibo konparatiboak, perpaus, e.a. erabiliz, orduan artikulua Euskal Autonomia Erkidegoa Murtziako Eskualdea/Murtzia
eskatzen du askotan. Kasua, berriz, beti absolutiboa erabiliko da: Extremadura Nafarroako Foru Erkidegoa/Nafarroa
emakumerik ederrena bihurtu zen. Galizia3 Valentziako Erkidegoa5
Gaztela eta Leon
EGITEKO ASMOZ 1 Oharra: “Asturias” singularrean deklinatuko da: Asturiasen, Asturiasko,

eta abar. Asturieraz (bablez), principáu d’Asturies edo Asturies.
Erabil bitez egiteko asmoz, joateko asmoz, eztabaidatzeko asmoz, 2 Katalanez, Comunitat Autònoma de les Illes Balears, Illes Balears edo
e.a., tradizioa duten egiturez baliatuz, eta ez *joan asmoz, *egin Balears. Izen ofizial bakarra katalanezkoa izanagatik, gaztelaniazko lehen-
asmoz, *eztabaidatu asmoz. go izena erabili ohi da oraindik gaztelaniaz: Islas Baleares edo Baleares.
3 Galegoz, Comunidade Autónoma de Galicia edo Galiza/Galicia.
4 Katalanez, Comunitat Autònoma de Catalunya edo Catalunya.
5 Izen ofizial bakarra katalanezkoa (“valentziera”zkoa, autonomia-erkidego
LEHENAGO ETORRIKO ZEN: LEHENAGO ASMATUKO ZUEN horretan erabiltzen den izendapen ofizialaren arabera) izanagatik, gaztela-
niazko izena erabili ohi da oraindik gaztelaniaz: Comunidad Valenciana.
Hau da Euskaltzaindiaren erabakia. Hau jakin (izan) banu, etorri-
ko nintzatekeen; berehala esango niokeen, etab. nahiz hau jakin Probintziak6
(izan) banu, etorriko nintzen; berehala esango nion, etab. Biak,
ontzat ematen dira. Alacant Castelló Kordoba Santa Cruz
Albacete Ciudad Real Las Palmas Tenerifekoa
Almería Coruña León Segovia
EUSKAL HERRIALDEEN, HERRITARREN ETA EUSKALKIEN IZENAK Araba Cuenca Lleida Sevilla
Asturias Errioxa Lugo Soria
Hau da Euskaltzaindiaren erabakia probintzien, herritarren eta Ávila Gipuzkoa Madril Tarragona
euskalkien izenez: Badajoz Girona Málaga Teruel
Balear Uharteak Granada Murtzia Toledo
Herrialdea Herritarra Euskalkia Bartzelona Guadalajara Nafarroa Valentzia
Bizkaia Huelva Ourense Valladolid
Araba arabar Arabako euskara Burgos Huesca Palentzia Zamora
Bizkaia bizkaitar bizkaiera Cáceres Jaén Pontevedra Zaragoza
Gipuzkoa gipuzkoar gipuzkera Cádiz Kantabria Salamanca
giputz
Lapurdi lapurtar lapurtera 6 Oharra: gaztelaniaz azentua duten hitzak azentuarekin nahiz
Nafarroa (Garaia) (Hegoaldeko) nafar (goi) nafarrera azenturik gabe idatz daitezke: León/Leon.
Nafarroa Garaiko (goi-) nafarrera
Nafarroa Beherea (Iparraldeko) nafar (behe) nafarrera
Baxenabarre Nafarroa Behereko (behe-) nafarrera Hiri autonomoak
baxenabartar Ceuta (Ceutako Hiri Autonomoa)
Zuberoa zuberotar zuberera Melilla (Melillako Hiri Autonomoa)
Izen historikoak “H” LETRA DUTEN HITZEN ZERRENDA

Asturietako Printzea
Asturietako printzerria Zeinuen argitzea:
Compostelako Donejakue >>: geziaren eskuin aldeko forma hobesten dela esan nahi du.
Kataluniako printzerria
Oska / /: Barnean dagoen hitzak esanahia argitzen du.
Sanandere
Sibilia Ik.>>: Ikus.
Izen historiko hauek lurralde bakoitzaren historiarekin loturik -: marra honek, hitz amaieran denean, adierazten du forma hura
daude eta, hortaz, historia gaietan erabil daitezke. hitz konposatu eta erakarrietan erabiltzen dela. Aurrean badator,
lehen zatia falta duela, atzizkia dela.
FRANTZIAKO ERREPUBLIKAKO ESKUALDE, DEPARTAMENDU “ “: komatxoen artean datorren hitza bestea baino zabalduago eta
ETA DEPARTAMENDUETAKO HIRIBURUEN IZENAK erabilgarriago dela esan nahi du.
Eskualdeak Hitz bat beltzez jartzen denean esan nahi du ez dela bestea bezain
gomendagarri.
Akitania Lorrena
Alsazia Midi-Pyrénées +: gehitu behar dela esan nahi du.
Auvernia Nord-Pas-de-Calais
Borgoina Normandia Beherea : zenbakiak hitzaren gainean: forma berberekoak izan arren, hitz
1,2
Bretainia Normandia Garaia desberdinak direla esan nahi du.

Centre Pays de Loire
Champagne-Ardennes Pikardia ( ): parentesi artean datorren hitza forma baztergarria dela esan
Franche-Comté Poitou-Charentes nahi du.
Ile-de-France Provence-Alpes-Côte d’Azur
Korsika Rhône-Alpeak Zerrenda
Languedoc-Rousillon
Limousin abil “trebea”
adina /bezainbeste/
(*) Oharrak: ahabia
ahago /landarea/
1. Rossello (azentuarekin nahiz gabe), Proventza eta Burgundia
ahaide
izen historiko gisa ere erabil daitezke Rousillon, Provence eta ahaire “doinua”
Borgoina-ren ordez. ahakar, aharra
2. Mendiak izendatzeko Alpeak erabiliko da. Ibaiak izendatze- ahal /baina ik. al, albait/
ko Rodano eta Loira erabiliko dira. ahalke
ahamen
ahantzi, ahaztu
ahardi
Frantziako zenbait departamendu eta departamendu hiriburu ahari
aharra, ahakar
Alpe Garaiak Gironda Paue aharrausi
Angulema Guyana Frantsesa Perpinyà ahate
Ardenak Hego Korsika Pirinio Atlantikoak ahaztu, ahantzi
Arroxela Itsas Alpeak Pirinio Garaiak ahi
Avignon ahitu
Kortsika Garaia Rouen
ahizpa
Bordele Landes / Landak Savoia aho
Dordoina Lyon Savoia Garaia aholku
Ekialdeko Pirinioak Marseila Tarbe ahots
Estrasburgo Martinika Tarn eta Garona ahotz /gariarena/
Garona Garaia Niza Tolosa ahul
ahuntz
(*) Oharrak: ahuñe “antxumea”
ahur
1. Aturbe, Erruan eta Auski erabil daitezke Tarbe-ren, Rouen-
ahutz, “masaila”
en eta Auch-en izen historiko gisa. ai, aiei
2. Landes/Landak izena dela eta, deklinabidea ere bietara egi- aiduru “zain”
ten du: Landesetara, Landetara, e.a. aiei, ai
3. Estrasburgo izenarekin batera onartzen da jatorrizko hizkun- aienatu
tzako Strasbourg grafia ere. aiene
aieru
aihen
Bestelakoak aiher
aihotz
Akize Cognac adina /bezainbeste/
Armañac Auch aintza
“H” letra 10
aintzat, aintzakotzat bihortz handi

aio “zain” bihurri hanka
aitzur bihurtu hanpatu
aizkora bizpahiru hantu
aizto bostehun hantuste
aiztur buhame har /animalia/
al /galde partikula/ buhatu hara
ala (buhurdi) >>bururdi harabartu
alabaina deiadar haragi
alafede desohore haran “ibarra”
alajainkoa dohain harea “hondarra”
albait /+ aditza; ... -en/ ehe hari /jostekoa/
alegia /ipuina, partikula/ eihera harik eta
altu ehiza haril
amu ehortzi haritz
anitz ehun 1 /hamar aldiz hamar/ harpa
ar /emea ez dena/ ehun 2 /oihala/ harpe
aran eraztun harrabots
arbel erbeste harrapatu
arbi /landarea/ erbi harri
are eri /osasun gabea; behatza/ harritu
ari /aditza/ ero harro
arkatz errain harresi
arma errauts harrobi
armarri erresa /irin eta zahia/ hartu
aro /garaia/ erresaka hartz
arotz erribera hartzitu
arpoi erronka haserre
arrantza 1 /astoarena/ ertz hasi
arrantza 2 /arrain harrapatzea/ ertzain hasperen
arrisku esparru hastandu
arroka espetxe hastapen
astelehen estu haste “hasiera”
atseden etika hastio
atzapar etsi hats
atzazal, azazkal, azkazal gauerdi hatz
atzeman gehiago hau
atzitu gehiegi haur
auhen gehitu haurride
aukera gihar hausnar
aurpegi goganbehar hauspo
autu /solas/ gohaindu hausterre
auzi goien hautatu
auzo guhaur hauteman, hautu
azaro haatik hauts
azazkal, atzazal, azkazal habaila hautsi
azienda habe 1 “pilarea” hautu, hauteman
azkordin habe 2 “animalia” haxe “zama”
aztarna, aztarren habia hazi
aztarren, aztarna haboro “gehiago” hazka
aztore haga hazpegi
aztura hagin 1 /arbola/ haztatu
bahe hagin 2 /ahokoa/ hebain
bahitu hagitz hedatu
basahuntz hagoan “orekan” hede
behar hagun hegal, hego
behatz haikatu /zutiarazi/ hegan
behatu hain hegatz
behaztopa haina “delako hura” hegazkin
behazun hainbat hegazti
behe /baina -be, -pe/ hainbeste hegi “bazterra, ertza”
behere haitada /txanda, aldia/ hegigo
behi haitz hego /haizea/
behiala haize heia
behin haizu izan “zilegi izan” heiagora
behintzat hala /horrela/ hein
behor halabehar heldu
belarri halaber hemen
berehala haltsar hera /hegaztiena/
berrehun haltz /zuhaitza/ herabe
bihar hamahiru herbal
biharamun hamar herdoil
bihi han heren
11 “H” letra
herenegun hurko nahiz “ba...ere”

herensuge hurran /hurbil/ naro
herexa “aztarna” hurren nehor “inor”
herio hurrupatu neurri
heriotza hustu nihaur
herots “harrabotsa, omena” huts noharroin “eskalea”
herra “higuina” hutsal ohaide
herratu “galdua” iaz ohartu
herren /maingua/ ibai ohatze
herresta ibi ohe
herri idoi “lohia” ohi
herronka /errenkada, ilara/ ihabali “beldurtia” ohil “basa”
hertsatu ihakin “burla” ohitu
hertsi ihalozkatu /iraulkatu/ ohitura
hertze, heste ihar ohol
hesi ihardetsi ohoin
heste, hertze iharduki ohondikatu
hetika /eritasuna/ (ihauli) >>irauli ohoratu
hetsi, itxi ihaurri ohore
heze ihes oies
hezi ihesi oihal
hezur ihi oihartzun
hi ihintz oiher “zeharkakoa”
higatu ihizi, ehiza, ehizi oihu
higitu ihurtzuri oinarri
higuindu ilargi omenaldi
hil 1 /ez bizi/ ilaun onartu
hil 2 /hilabete/ ildo onddo
hilabete ile “biloa” ondo /albo/
hilarri ilinti ontsa “ongi”
hilaur inarrosi or “zakur”
hilerri inauteri ordu, oren
hilobi iraka orots /abere arra/
hira iratze orri, hosto
hiri irrits “irrika” orrialde
hiro /zornea/ istorio “ipuina” osin “leizea”
hiru itxi ospe
hiruhortz /tresna/ keheila /landarea/ ospel
hirurehun lahar ospitale
hirurogei laurehun ostu
hisia “gorrotoa” laurogei saguzar /gauenara/
historia lauhortz /tresna/ sahats
hits lehen saihets
hitz lehenbizi sehaska
hizkuntza lehendakari sehi
hobe lehenengo seiehun
hoben lehertu suhar
hobi lehia suhi
hodei lehoi txahal
hodi lehor (ugarte) >>uharte
hogei lei uhal
(hogoi) >>hogei leial uharte
hondamendi leiho uher “arrea” /baina uger “herdoila”
hondar leun uhin
hondatu liho uholde
hondo /behea/ linazi ukitu /baina hunkitu/
hor /non?/ lohi umidura “hezetasuna”
horditu mahai umil
hori 1 /erakuslea/ mahats umore
hori 2 /kolorea/ mahuka ur /edatekoa/
horma /izotza, pareta/ mea “minerala” urmael
hornitu mehar urri
horrela mehatxatu urteurren
hortz mehatxu xahu
hosto, orri mehe zahagi
hots mendeurren zahar /baina -tzar/
hotz mihi zaharo /haga/
hozitu mihimen zahato
hunkitu /baina ukitu/ mihise zahi
huntz mihura zehar
hur /hurbil/ mihuri “alea” zeharo
hura nahasi zehatu
hurbil nahi zehatz
“A” itsatsia 12
zehe burdina iskanbila

zihatu dardara itxura
ziho “seboa” dema izara
ziur demanda jaka
zohi denbora jela
zohar “garbia” denda justizia
zuhaitz desira kaiola
zuhamu distira kamamila
zuhaur domeka kandela
zuhur dotrina kanika
duda kanta
egia kapa
“A” ITSATSIA DUTEN HITZEN ZERRENDA eliza karga
enara karta
abantaila enparantza kartzela
ahizpa era kezka
aintzira erasia kondaira
aita erdara kontzientzia
aitaginarreba erregela kopeta
aitona erregina korda
aitzakia erreminta koroa
aizkora erresuma korta
akabera erromeria koska
akademia errota kutxa
alaba esamesa labana
aldapa eskailera laia
alegia eskola landa
alkandora eskopeta langa
ama esperantza lanperna
amaginarreba euskara lapa
amama ezkila laranja
amona ezpata leka
anaia eztabaida lotsa
animalia falta lotura
antsia fama lukainka
arantza familia maila
arbola feria makila
ardura festa ganbara makina
arma ganora malezia
arnasa garizuma maratila
arrautza gatazka marka
arraza gauza marra
arreba gaztaina marruma
arreta gaztanbera maskuria
arroa gazteria mataza
arropa gela matraila
arrosa geriza meta
asaba gerra meza
aska giltza mihura
atorra gona mika
ausardia gramatika mila
axola grazia mizpira
aza grina moda
azienda gupida moja
azoka gutizia mota
aztarna habia muga
baba hanka nahaspila
bailara harea neska
balea hasiera neskatila
bandera hezkuntza neskatxa
bazka hizkera oilaloka
bela hizkuntza oilanda
berba horma okela
berna ideia ola
beta ikara ordena
bezpera ikaskuntza osaba
bilduma ikastola ostia
birjina ilara parrasta
bista iloba pena
bizitza imajina penitentzia
borda inbidia pertsona
borroka irakaskuntza pertsonaia
bortxa iseka pezeta
13 “A” itsatsia
pila soja zira

pilota soka zirrara
pipa sona ziza
pixa sorta zopa
piztia taberna zuhurtzia
plaza teila
politika tema
premia tipula
presa traba
proba tresna
probintzia tripa
profeta tristezia
punta tristura * Eta jatorrizko erdaran –a hizkiz
purga trufa bukatutako guztiak.
puska txalupa * Eta atzizki-sorta hau:
puta txanda -KERIA: alferkeria, handikeria…
puxika txantxa -TURA/-DURA: prozedura, abiadura…
puzka txosna -TZA: agintaritza, nekazaritza…
sakela ubera -KUNTZA: irakaskuntza, berrikuntza…
salda uda -(k)ADA: besarkada, matxinada…
salmenta udara -KINTZA/-GINTZA: zapatagintza, kulturgintza…
saltsa ugazaba -(T)ERIA: gazteria, tresneria…
sama ugazama -(K)ERA: harrera, bukaera…
sardina uharroila -(K)ETA: ikasketa, hizketa…
sega ukabilka
segurantza xerra * Eta osakin hauek:
segurantzia zapata -GURA: logura, negargura…
sehaska zarata -BERA: bihozbera, hozbera…
serora zerra
seta zerrenda
HERRI ETA HERRIALDEEN DEKLINABIDEA
“A” itsatsia duten herri eta herrialdeen izen bereziak direla eta, askotan sortzen zaizkigu zalantzak lekuzko kasuetan.
Hiru sail daude:
a) “a” itsatsita dutenak, alde batetik. Hauek kasu guztietan gorde behar dute “a” hori. Adb.: Gipuzkoa, Nafarroa, Zuberoa; Alegia,
Ondarroa...
b) -a artikulua dutenak, bestetik. Euskal leku-izen batzuk izen arrunt modura deklinatzen dira lekuzko kasu batzuetan (nongo, nora,
norantz, noraino, nondik). Antza denez, -a letraz amaitzen diren hainbat herriren izenak jatorriz izen arruntak ziren eta denboraz
berezi bilakatu dira, baina beren deklinabidean izen arrunt bezala jokatzen dute. Adb.: Euskal Herria, Bizkaia, Nafarroa Beherea;
Iruñea...
c) “a” itsatsirik gabekoak. Erdarazko toponimian bukaerako “a”rekin ikusten ditugulako sortzen da nahasketa. hauek, baina, eus-
karaz ez dute inolako “a”rik behar. Adb.: Altsasu, Aulesti, Legazpi...
a-rik ez a- beti a- kasu jakinetan
Altsasu, Aulesti, Bakaiku, Errigoiti, Aezkoa, Alegia, Aria, Atarrabia, Bedia, Abaurregaina, Abaurrepea, Azkoitia,
Ibargoiti, Larrabetzu, Legazpi, Luhuso, Bildoze-Onizpea, Burrundia, Donostia, Azpeitia, Basaburua, Berriatua, Bizkaia,
Olazti, Otsagi, Ubide, Urretxu. Errenteria, Gabiria, Garaioa, Getaria, Busturia, Erribera Beitia, Erribera Goitia,
Gipuzkoa, Hendaia, Ledia, Legaria, Ermua, Euskal Herria, Harana,
Leioa, Lemoa, Makea, Mendabia, Hondarribia, Iruñea, Itzagaondoa,
Mendigorria, Mungia, Muskaria, Lizagorria, Mallabia, Mañaria, Mutiloa,
Nafarroa, Olaberria, Ondarroa, Ordizia, Urizaharra, Zigoitia.
Ostankoa, Pasaia, Plaentzia, Urraul-
Behekoa, Urraul-Goikoa, Urketa, Usua, * Molde honetakoak dira beste zenbait
Zaldibia, Zestoa, Ziordia Zuberoa, Zuia, izen ere: Euskaltzaindia, Ajuria Enea...
Zumaia.
Adb.: Urretxun, Urretxutik, Urretxura, Adb.: Nafarroako, Nafarroatik, Adb.: Iruñea, Iruñean, Iruñera, Iruñetik,
Urretxuko... Nafarroara... Iruñeko...
Deklinabidea 14
1. BOKALEZ
MUGAGABEA SINGULARRA PLURALA IZEN BEREZIAK
Nominatiboa egoki egoki-A egoki-AK Gernika Eneko

Partitiboa egoki-rik — — Gernika-rIK Eneko-rIK
Ergatiboa egoki-K egoki-AK egoki-EK Gernika-K Eneko-K
Datiboa egoki-ri egoki-ARI egoki-EI Gernika-ri Eneko-ri
Genitibo edutezkoa egoki-rEN egoki-AREN egoki-EN Gernika-rEN Eneko-rEN

G. Leku-denborazkoa egoki-(TA)KO egoki-KO egoki-ETAKO Gernika-KO —
Instrumentala egoki-Z egoki-AZ egoki-EZ Gernika-Z Eneko-Z

Soziatiboa egoki-rEKIN egoki-AREKIN egoki-EKIN Gernika-rEKIN Eneko-rEKIN
Motibatiboa egoki-(rEN)GATIK egoki-A(REN)GATIK egoki-ENGATIK Gernika-(rEN)GATIK Eneko-(rEN)GATIK
Egoki-AKATIK
Destinatiboa egoki-rENTZAT egoki-ARENTZAT egoki-ENTZAT Gernika-rENTZAT Eneko-rENTZAT

egoki-rENDAKO egoki-ARENDAKO egoki-ENDAKO Gernika-rENDAKO Eneko-rENDAKO
Prolatiboa egoki-TZAT — — Gernika-TZAT Eneko-TZAT

egoki-TAKO Gernika-TAKO Eneko-TAKO
Inesiboa egoki-(T)AN egoki-AN egoki-ETAN Gernika-N —
Ablatiboa egoki-(TA)TIK egoki-ETATIK Gernika-TIK —

egoki-TARIK egoki-TIK egoki-ETARIK
egoki-riK
Adlatiboa egoki-(TA)RA egoki-RA egoki-ETARA Gernika-RA —

Adl. Bukatuzkoa egoki-(TA)RAINO egoki-RAINO egoki-ETARAINO Gernika-RAINO —
Adl. bide zuzenezkoa egoki-(TA)RANTZ egoki-RANTZ egoki-ETARANTZ Gernika-RANTZ —

egoki-(TA)RAT egoki-RAT egoki-ETARAT Gernika-RAT
Adl. destinatiboa egoki-(TA)RAKO egoki-RAKO egoki-ETARAKO Gernika-RAKO —
Destinatiboa egoki-(TA)KO egoki-KO egoki-ETAKO Gernika-KO —
BIZIDUNAK
Inesiboa egoki-(rEN)GAN egoki-A(REN)GAN egoki-ENGAN — Eneko-(rEN)GAN
egoki-AKAN
Ablatiboa egoki-(rEN)GANDIK egoki-A(REN)GANDIK egoki-ENGANDIK — Eneko-(rEN)GANDIK

egoki-(rEN)GANIK egoki-A(REN)GANIK egoki-ENGANIK — Eneko-(rEN)GANIK
egoki-AKANDIK
egoki-AKANIK
Adlatiboa egoki-(rEN)GANA egoki-A(REN)GANA egoki-ENGANA — Eneko-(rEN)GANA

egoki-AKAINA
Adl. bukatuzkoa egoki-(rEN)GANAINO egoki-A(REN)GANAINO egoki-ENGANAINO — Eneko-(rEN)GANAINO

egoki-AKANAINO
Adl. bide zuzenezkoa egoki-(rEN)GANANTZ egoki-A(REN)GANANTZ egoki-ENGANANTZ — Eneko-(rEN)GANATZ

egoki-(rEN)GANAT egoki-A(REN)GANAT egoki-ENGANAT — Eneko-(rEN)GANAT
egoki-AKANANTZ
Adl. destinatiboa egoki-(rEN)GANAKO egoki-A(REN)GANAKO egoki-ENGANAKO — Eneko-(rEN)GANAKO

Egoki-AKANAKO
* -au diptongoaz amaitzen diren hitzak (gau, arau…)

kontsonantez bukatzen diren hitzak bezala deklinatzen dira: gaueko, arauetan
* Lau zenbakia izena denean, salbuespen da: Bokalez bukatzen diren gainerako beste edozein sintagma
bezala deklinatuko da: lau, laua, lauak (nom); lauk, lauak, lauek (erg), e.a.
15 Deklinabidea
2. KONTSONANTEZ
MUGAGABEA SINGULARRA PLURALA IZEN BEREZIAK
Nominatiboa labur laburr-A labur-AK Gasteiz Ines

Partitiboa laburr-IK — — Gasteiz-IK Ines-ik
Ergatiboa laburr-eK laburr-AK laburr-EK Gasteiz-eK Ines-eK
Datiboa laburr-I laburr-ARI laburr-EI Gasteiz-I Ines-I
Genitibo edutezkoa laburr-EN laburr-AREN laburr-EN Gasteiz-EN Ines-EN

G. Leku-denborazkoa laburr-e(TA)KO laburr-eKO laburr-ETAKO Gasteiz-eKO —
Gasteiz-KO
Instrumentala laburr-eZ laburr-AZ laburr-EZ Gasteiz-eZ Ines-eZ

Soziatiboa laburr-EKIN laburr-AREKIN laburr-EKIN Gasteiz-EKIN Ines-EKIN
Motibatiboa laburr-E(N)GATIK laburr-A(REN)GATIK laburr-ENGATIK Gasteiz-(EN)GATIK Ines-(EN)GATIK
laburr-AKATIK Gasteiz-EGATIK
Destinatiboa laburr-ENTZAT laburr-ARENTZAT laburr-ENTZAT Gasteiz-ENTZAT Ines-ENTZAT

laburr-ENDAKO laburr-ARENDAKO laburr-ENDAKO Gasteiz-ENDAKO Ines-ENDAKO
Prolatiboa labur-TZAT — — Gasteiz-TZAT Ines-TZAT

labur-TAKO Gasteiz-TAKO Ines-TAKO
Inesiboa laburr-e(T)AN laburr-eAN laburr-ETAN Gasteiz-eN —
Ablatiboa laburr-e(TA)TIK laburr-eTIK laburr-ETATIK Gasteiz-eTIK —

laburr-eTARIK laburr-ETARIK Gasteiz-TIK
laburr-ik
Adlatiboa laburr-e(TA)RA laburr-eRA laburr-ETARA Gasteiz-A —

Gasteiz-eRA
Adl. Bukatuzkoa laburr-e(TA)RAINO laburr-eRAINO laburr-ETARAINO Gasteiz-eRAINO —
Adl. bide zuzenezkoa laburr-e(TA)RANTZ laburr-eRANTZ laburr-ETARANTZ Gasteiz-eRANTZ —

laburr-e(TA)RAT laburr-eRAT laburr-ETARAT Gasteiz-AT
Gasteiz-eRAT
Adl. destinatiboa laburr-e(TA)RAKO laburr-eRAKO laburr-ETARAKO Gasteiz-eRAKO —
Destinatiboa laburr-e(TA)KO laburr-eKO laburr-ETAKO Gasteiz-eKO —

Gasteiz-KO
BIZIDUNAK
Inesiboa laburr-E(N)GAN laburr-A(REN)GAN laburr-ENGAN — Ines-E(N)GAN
laburr-AKAN
Ablatiboa laburr-E(N)GANDIK laburr-A(REN)GANDIK laburr-ENGANDIK — Ines-E(N)GANDIK

laburr-E(N)GANIK laburr-A(REN)GANIK laburr-ENGANIK Ines-E(N)GANIK
laburr-AKANDIK
laburr-AKANIK
Adlatiboa laburr-E(N)GANA laburr-A(REN)GANA laburr-ENGANA — Ines-E(N)GANA

laburr-AKANA
Adl. bukatuzkoa laburr-E(N)GANAINO laburr-A(REN)GANAINO laburr-ENGANAINO — Ines-E(N)GANAINO

laburr-AKANAINO
Adl. bide zuzenezkoa laburr-E(N)GANANTZ laburr-A(REN)GANANTZ laburr-ENGANANTZ — Ines-E(N)GANATZ

laburr-E(N)GANAT laburr-A(REN)GANAT laburr-ENGANAT Ines-E(N)GANAT
laburr-AKANANTZ
Adl. destinatiboa laburr-E(N)GANAKO laburr-A(REN)GANAKO laburr-ENGANAKO — Ines-E(N)GANAKO

laburr-AKANAKO
Deklinabidea 16
3. ERAKUSLEAK
HAU HORI HURA
SING. PL. SING. PL. SING. PL.
Nominatiboa HAU HAUEK HORI HORIEK HURA HAIEK
Ergatiboa HONEK HAUEK HORREK HORIEK HARK HAIEK
Datiboa HONI HAUEI HORRI HORIEI HARI HAIEI
Gen. edut. HONEN HAUEN HORREN HORIEN HAREN HAIEN
Soziatiboa HONEKIN HAUEKIN HORREKIN HORIEKIN HAREKIN HAIEKIN
Destinatiboa HONENTZAT HAUENTZAT HORRENTZAT HORIENTZAT HARENTZAT HAIENTZAT
Motibatiboa HONE(N)GATIK HAUENGATIK HORRE(N)GATIK HORIE(N)GATIK HARE(N)GATIK HAIENGATIK

Hargatik
Instrument. HONETAZ HAUETAZ HORRETAZ HORIETAZ HARTAZ HAIETAZ

Honezaz Hauezaz Horrezaz Horiezaz Harzaz Haiezaz
HONEZ HAUEZ HORREZ HORIEZ HAREZ HAIEZ
Inesiboa HONETAN HAUETAN HORRETAN HORIETAN HARTAN HAIETAN
Gen. leku. HONETAKO HAUETAKO HORRETAKO HORIETAKO HARTAKO HAIETAKO
Ablatiboa HONETATIK HAUETATIK HORRETATIK HORIETATIK HARTATIK HAIETATIK
Adlatiboa HONETARA HAUETARA HORRETARA HORIETARA HARTARA HAIETARA
BIZIDUNAK
Inesiboa HONENGAN HAUENGAN HORRENGAN HORIENGAN HARENGAN HAIENGAN
Ablatiboa HONENGANDIK HAUENGANDIK HORRENGANDIK HORIENGANDIK HARENGANDIK HAIENGANDIK
Adlatiboa HONENGANA HAUENGANA HORRENGANA HORIENGANA HARENGANA HAIENGANA
HEMEN HOR HAN

HEMENGO HORKO HANGO
HEMENDIK HORTIK HANDIK
HONA HORRA HARA
Adberbioak HONAKO HAU HORRAKO HORI HARAKO HURA
HONELA HORRELA HALA
/hola-hala/ /hola-hala/
HONELAKO HORRELAKO HALAKO

/hala-holako/ /hala-holako/
17 Euskal aditz laguntzailea
NOR NOR-NORI NOR-NORK NOR-NORI-NORK
NOR NOR NORI NOR NORK NOR NORI NORK

naiz NA tzai T NA U T T(DA) T
haiz HA tzai K/N HA U K/N K/N (A/NA) K/N
ORAIN
da Zai O D U - O -
gara GA tzai zki GU GA it U GU Di (zki) GU GU
zara ZA tzai zki ZU ZA it U ZU ZU ZU
zarete ZA tzai zki ZUE te ZA it U zte ZUE ZUE ZUE
dira Zai zki E D it U TE E TE
NOR 3. Pertsona NOR 1. edo 2. Pertsona
NOR NORI HURA HAIEK NOR NORK NORK NOR NORI

nintzen NIN tzai DA N nuen nituen NIND U DA N N DA N
hintzen HIN tzai A/NA N huen hituen HIND U A/NA N H A/NA N
LEHEN
zen ZI tzai O N zuen zituen () - eN Z O N

ginen GIN tzai zki GU N genuen genituen GINT U GU N GEN i(zki) GU N
zenuen zenituen
INDIKATIBOA
zinen ZIN tzai zki ZU N ZINT U ZU N ZEN ZU N

zineten ZIN tzai zki ZUE te N zenuten zenituzten ZINT U zte ZUE N ZEN ZUE te N
ziren ZI tzai zki E N zuten zituzten () TE N Z E te N

BALDINTZA
banintz Ba NIN tzai T banu banitu Ba NIND U T Ba N T

bahintz Ba HIN tzai K/N bahu bahitu Ba HIND U K/N Ba H K/NA
balitz Ba LI tzai O balu balitu () - Ba L O
bagina Ba GIN tzai zki GU bagenu bagenitu Ba GINT U GU Ba GEN i(zki) GU
bazina Ba ZIN tzai zki ZU bazenu bazenitu Ba ZINT U ZU Ba ZEN ZU
bazinete Ba ZIN tzai zki ZUE te bazenute bazenituzte Ba ZINT U zte ZUE Ba ZEN ZUE te
balira Ba LI tzai zki E balute balituzte () TE Ba L E te
BALDINTZAZKOAK
HURA HAIEK NOR NORK

nintzateke NIN tzai DA ke nuke nituzke NIND U ke T N DA ke
hintzateke HIN tzai A/NA ke huke hituzke HIND U ke K/N H A/NA ke
ORAIN
litzateke LI tzai O ke luke lituzke () - L O ke

ginateke GIN tzai zki GU ke genuke genituzke GINT U ke GU GEN i(zki) GU ke
ONDORIOA
zinateke ZIN tzai zki ZU ke zenuke zenituzke ZINT U ke ZU ZEN ZU ke

zinatekete ZIN tzai zki ZUE ke te zenukete zenituzkete ZINT U zte ke ZUE ZEN ZUE ke te
lirateke LI tzai zki E ke lukete lituzkete () TE L E ke te
HURA HAIEK NOR NORK

nintzatekeen NIN tzai DA ke eN nukeen nituzkeen NIND U ke DA N N DA ke eN
LEHEN
hintzatekeen HIN tzai A/NA ke eN hukeen hituzkeen HIND U ke A/NA N H A/NA ke eN

zatekeen ZI tzai O ke eN zukeen zituzkeen () - eN Z O ke eN
ginatekeen GIN tzai zki GU ke eN genukeen genituzkeen GINT U ke GU N GEN i(zki) GU ke eN
zinatekeen ZIN tzai zki ZU ke eN zenukeen zenituzkeen ZINT U ke ZU N ZEN ZU ke eN
zinateketen ZIN tzai zki ZUE ke te N zenuketen zenituzketen ZINT U zte ke ZUE N ZEN ZUE ke te N
ziratekeen ZI tzai zki E ke eN zuketen zituzketen () TE N Z E ke te N
NOR NORI NOR NORK NOR NORI NORK

naiteke NA ki DA ke NA zake T DA ke T
ORAIN
haiteke HA ki A/NA ke HA zake K/N A/NA ke K/N

daiteke DA ki O ke De zake - iO ke -
gaitezke GA ki zki GU ke GA it zake GU Dieza (zki) GU ke GU
zaitezke ZA ki zki ZU ke ZA it zake ZU ZU ke ZU
zaitezkete ZA ki zki ZUE ke te ZA it zake te ZUE ZUE ke ZUE
POTENTZIALA
daitezke DA ki zki E ke D it zake TE iE ke TE

nintekeen NEN ki DA ke eN nezakeen nitzakeen NINT zake DA N N DA ke eN
hintekeen HEN ki A/NA ke eN hezakeen hitzakeen HINT zake A/NA N H A/NA ke eN
LEHEN
zitekeen ZE ki O ke eN zezakeen zitzakeen () - eN Z iO ke eN

gintezkeen GEN ki zki GU ke eN genezakeen genitzakeen GINT zake GU N GEN ieza(zki) GU ke eN
zintezkeen ZEN ki zki ZU ke eN zenezakeen zenitzakeen ZINT zake ZU N ZEN ZU ke eN
zintezketen ZEN ki zki ZUE ke te N zenezaketen zenitzaketen ZINT zake te ZUE N ZEN ZUE ke teN
zitezkeen ZE ki zki E ke eN zezaketen zitzaketen () TE N Z iE ke teN

HIPOTETIKOA
ninteke NEN ki DA ke nezake nitzake NINT zake T N DA ke

hinteke HEN ki A/NA ke hezake hitzake HINT zake K/N H A/NA ke
liteke LE ki O ke lezake litzake () - L iO ke
gintezke GEN ki zki GU ke genezake genitzake GINT zake GU GEN ieza(zki) GU ke
zintezke ZEN ki zki ZU ke zenezake zenitzake ZINT zake ZU ZEN ZU ke
zintezkete ZEN ki zki ZUE ke te zenezakete zenitzakete ZINT zakete ZUE ZEN ZUE ke te
litezke LE ki zki E ke lezakete litzakete () TE L iE ke te

nadin NA ki DA N NA za DA N DA DA N
SUBJUNTIBOA
ORAIN
hadin HA ki A/NA N HA za A/NA N A/NA A/NAN

dadin DA ki O N De za - N iO - N
gaitezen GA ki zki GU N GA it za GU N D ieza (zki)GU GU N
zaitezen ZA ki zki ZU N ZA it za ZU N ZU ZU N
zaitezten ZA ki zki ZUE te N ZA it za te ZUE N ZUE ZUE N
daitezen DA ki zki E N D it za TE N iE TE N

nendin NEN ki DA N nezan nitzan NINT za DA N N DA N
hendin HEN ki A/NA N hezan hitzan HINT za A/NA N H A/NA N
LEHEN
zedin ZE ki O N zezan zitzan () - N Z iO N

gintezen GEN ki zki GU N genezan genitzan GINT za GU N GEN ieza(zki) GU N
zintezen ZEN ki zki ZU N zenezan zenitzan ZINT za ZU N ZEN ZU N
zintezten ZEN ki zki ZUE te N zenezaten zenitzaten ZINT za te ZUE N ZEN ZUE te N
zitezen ZE ki zki E N zezaten zitzaten () TE N Z iE te N
INPERATIBOA

() () T NA za () T ()
hadi HA ki K/N K/N K/N K/N
bedi BE ki O Be za - iO -
() () GU GA it za () (B) ieza (zki) GU ()
zaitez ZA ki zki ZU ZU ZU ZU
zaitezte ZA ki zki ZUE te ZUE ZUE ZUE
bitez BE ki zki E B it za TE iE TE
Euskal aditz laguntzailea bizkaieraz 18
NOR NOR-NORI NOR-NORK NOR-NORI-NORK

NOR 3. Pertsona
NOR NORI HA HAREEK NOR NORK NOR NORI NORK
naz na txa t (a) dot dodaz na u t deu st (a) t z

haz ha txa k/n dok dozak ha u k/n (a) deu k/na k/na z
ORAIN
da - ja ko dau dauz da u - deu tso (tsa) - z

gara ga txa ku z dogu doguz ga it u gu deu sku gu z
zara za txa tzu z dozu dozuz za it u zu deu tsu zu z
zarie za txa tzue z e dozue dozuez za it u e zue deu tsue zue z
dira - ja ke z dabe dabez d it u e deu tse e z
a+u=o dau >deu
aue=abe
HA HAREEK
NOR NORI NOR NORK NORK NORI NOR

nintzan nin txa ta n neban nebazan nin du da n neu sta za n
LEHEN
hintzan hin txa ka/na n heuan (henduan) heuazan hin du a/na n heu a/na za n
zan - ja ko n eban ebazan - - (a) eu tso (tsa) za n
ginan gintzazan gin txa ku za n genduan genduzan gin du gu za n geun sku za n
INDIKATIBOA
zinan zintzazan zin txa tzu za n zenduan zenduzan zin du zu za n zeun tsu za n
zinien zintzazen zin txa tzue ze n zenduen zenduezan zin du e zue za n zeun tsue e za n
ziran - ja ke za n eben ebezan - - e eu tse e za n

BALDINTZA
banintz banin txa t(a) baneu baneuz banitu banindu t (da) baneu st (a) z
bahintz bahin txa a/na bahendu bahenduz bahitu bahindu k/n baheu a/na z
balitz bali txa ko baleu baleuz balitu - - baleu tso (tsa) z
bagina bagin txa ku z bagendu bagenduz bagindu gu z bageun sku z
bazina bazin txa tzu z bazendu bazenduz bazindu zu z bazeun tsu z
bazinie bazin txa tzue ze bazendue bazenduez bazindue zue z bazeun tsue e z
balira bali txa ke z balebe balebez balitue - e baleu tse e z
BALDINTZAZKOAK
nintzateke nin tza kit-kida neuke neukez nindu ke t (da) neu skit (skida) z
hintzateke hin tza kik/kina heunke heunkez hindu ke k/na heu skik/skina z
ORAIN
litzateke li tza kio leuke leukez - - - leu skio z

gintzatekez gin tza kigu z geunke geunkez gindu ke gu z geun skigu z
zintzatekez zin tza kizu z zeunke zeunkez zindu ke zu z zeun skizu z
ONDORIOA
zintzatekeze zin tza kizue ze zeunkie zeunkiez zindu ke e zue z zeun skizue e z
litzatekez li tza kie z leukie leukiez - - e leu skie e z
nintzatekean nin tza kida n neukean neukezan nindu ke t (da) n neu skit (skida) za n
hintzatekean hin tza kik/kina n heunkean heunkezan hindu ke k/na n heu skik/skina za n
LEHEN
litzatekean li tza kio n leukean leukezan - - - - leu skio za n

gintzatekezan gin tza kigu za n geunkean geunkezan gindu ke gu za n geun skigu za n
zintzatekezan zin tza kizu za n zeunkean zeunkezan zindu ke zu za n zeun skizu za n
zintzatekezen zin tza kizue za n zeunkien zeunkiezan zindu ke e zue za n zeun skizue e za n
litzatekezan li tza kie za n leukien leukiezan - e leu skie e za n

naiteke naki ke t (da) daiket daikedaz nai ke t(da) d(a)ei ke t (da) t (da) z
haiteke haki ke k/na daikek daikezak hai ke k/na d(a)ei ke k/na k/na z
ORAIN
daiteke daki ke o daike daikez dai ke - d(a)ei ke o - z

gaitekez gaki ke gu z daikegu daikeguz gai ke gu z d(a)ei ke gu gu z
zaitekez zaki ke zu z daikezu daikezuz zai ke zu z d(a)ei ke zu zu z
zaitekeze zaki ke zue ze daikezue daikezuez zai ke zue ze d(a)ei ke zue zue z
daitekez daki ke e z daikie daikiez dai ke e z d(a)ei ke e e z
ei=agi
POTENTZIALA

neintekean nein ki ke t (da) n neinkean neinkezan nein ke t (da) n nein kit (kida) za n
heintekean hein ki ke k/na n heinkean heinkezan hein ke k/na n hein kik/kina za n
LEHEN
(z)eitekean lei ki ke o n leikean leikezan - - - - lei kio za n

geintekezan gein ki ke gu za n geinkean geinkezan gein ke gu za n gein kigu za n
zeintekezan zein ki ke zu za n zeinkean zeinkezan zein ke zu za n zein kizu za n
zeintekezen zein ki ke zue ze n zeinkien zeinkiezan zein ke e zue za n zein kizue e za n
(z)eitekezan lei ki ke e za n leikien leikiezan - - e - lei kie e za n

HIPOTETIKOA
neinteke nein ki ke t (da) neinke neinkez nein ke t (da) nein kit(kida) z

heinteke hein ki ke k/na heinke heinkez hein ke k/na hein kik/kin z
leiteke lei ki ke o leike leikez - - - lei kio z
geintekez gein ki ke gu z geinke geinkez gein ke gu z gein kigu z
zeintekez zein ki ke zu z zeinke zeinkez zein ke zu z zein kizu z
zeintekeze zein ki ke zue ze zeinkie zeinkiez zein ke e zue z zein kizue e z
leitekez lei ki ke e z leikie leikiez - - e - lei kie e z
naiten nadin na kida n daidan daidazan nai da n d(a)ei da da za n
haiten hadin ha kia/kina n daikan daizakan hai a/na n d(a)ei a/na a/na za n
ORAIN
daiten dadin da kio n daian daizan dai (a) n d(a)ei o - za n

gaitezan ga kigu za n daigun daiguzan gai gu za n d(a)ei gu gu za n
zaitezan za kizu za n daizun daizuzan zai zu za n d(a)ei zu zu za n
SUBJUNTIBOA
zaitezen za kizue ze n daizuen daizuezan zai e zue za n d(a)ei zue zue za n

daitezan da kie za n daien daiezan dai e za n d(a)ei e e za n
ai=agi ei=agi
NOR NORI NOR NORK NORK NORI

neinten nendin nen kida n neian neizan nengi da n nengi da za n
heinten hendin hen kia/kina n heian heizan hengi a/na n hengi a/na za n
LEHEN
(z)eiten zedin e kio n eian eizan - (a) n egi o za n

geintezan gen kigu za n gengian gengizan gengi gu za n gengi gu za n
zeintezan zen kizu za n zengian zengizan zengi zu za n zengi zu za n
zeintezen zen kizue ze n zengien zengiezan zengi e zue za n zengi e zue za n
(z)eitezan e kie za n eien eiezan - e n egi e e za n
en=ein ei=egi.engi

INPERATIBOA
() () kit (kida) () () na gi - () t (da) () ()

haite (hadi) ha kik/kin eik eizak - gi k/n e gi a/na k/n z
beite (bedi) be kio bei beiz (b)e gi - be gi o - z
() () kigu () () ga gi - () gu - ()
zaitez za kizu z eizu eizuz gi zu z e gi zu zu z
zaiteze za kizue ze eizue eizuez gi zue z e gi zue zue z
beitez (bediz) be kie z beie beiez (b)e gi e z be gi e e z
ei=egi gi=i gi=i
Egilea: Lorenzo Zugazaga Martikorena

19 Euskal aditz laguntzailea zubereraz
NOR NOR-NORI NOR-Gero NOR-NORK NOR-NORI-NORK

NOR NORI NOR NORI NORK
niz ni tzai t nizate (ke) t na ü t t (ta) t
hiz hi tzai k/n hizate (ke) k/n ha ü k/n k/n (a/ña) k/n
ORAIN da tzai o date (ke) ü - d ü - dei (z, tz) o -
gira gi tzai gü (kü) girate (ke) d gü g üt (ita) ü gü kü gü
zira zi tzai zü zirate (ke) ütü zü z üt (ita) ü zü zü zü
zirade(i)e zi tzai z (tz) (a) züe (zie) zirate (ke)ie züe (zie) z üt (ita) ü e züe (zie) züe (zie) züe (zie)
dira tzai z (tz) (a) e dirate (ke) (i) e üt (ita) ü (i) e e e

HURA HURAK
NOR NORI NORK NOR NORI

nintzan nin tzei ta n nian (üan) nütian (üan) nünd (ninda) ü da n n ta n
LEHEN
hintzan hin tzei a/ña n hian (üan) hütian (üan) hünd (hinda) ü a/ña n h a/ña n
zen tzei o n zian (üan) zütian (üan) (...) ü a n z o n
ginen gint tzei kü n günian (üan) güntian (üan) günt (ginta) ü gü n gen ei z(tz) kü n
zinen zünian (üan) züntian (üan) zünt (zinta) ü zü n zen zü n
INDIKATIBOA
zin tzei zü n
zinde(i)en zin tzei z (tz) züe (zie)n zünien (üien) züntien (üien) zünt (zinta) ü e züe (zie) n zen züe (zie) e (de) n
ziren tzei z (tz) e n zien (üen) zütien (üen) (...) ü (i) e n z e e (de) n
NOR NORI NOR NORK NORK NOR NORI

banintz ba nin tzei t banü banütü ba nünd ü t ba n t (d,ta)
BALDINTZA
bahintz ba hin tzei k/n bahü bahütü ba hünd ü k/n ba h k/n (a/ña)
balitz ba li tzei o balü balütü (...) - ba l o
bagina ba gin tzei gü (kü) bagünü bagünt ba güntü ü gü ba gen ei z (tz) kü
bazina ba zin tzei zü bazünü bazünü ba zünt ü zü ba zen zü
bazinde(i)e ba zin tzei z (tz) züe (zie) bazünie (üie) bazünie (üie) ba zünt ü e züe (zie) ba zen züe (zie) e (de)
balira ba li tzei z (tz) e balie (üe) balütie (üe) (...) (i) e ba l e e (de)
BALDINTZAZKOAK
nintzate (ke) nin tzei ke t nüke nütuke nünd ü ke t n ke t (d,ta)

hintzate (ke) hin tzei ke k/n hüke hütüke hünd ü ke k/n h ke k/n (a, ña)
ORAIN
lizate (ke) li tzei ke o lüke lütüke (...) - l ke o

ginate (ke) gin tzei ke gü günüke güntüke günt ü ke gü gen ei z (tz) ke gü
zinate (ke) zin tzei ke zü zunüke züntüke zünt ü ke zü zen ke zü
ONDORIOA
zinate (ke)(i)e zin tzei z ke züe (zie) zünükeie züntükeie zünt ü ke e züe (zie) zen ke zü (zie) e (de)
lirate (ke) li tzei z ke (i) e lüke(i)e lütüke(i)e (...) e l ke e e (de)
nintzate (ke) an nin tzei ke da n nükean nütükean nünd ü ke da n n ke da n

hintzate (ke) an hin tzei ke a/ña n hükean hütükean hünd ü ke a/ña n h ke a/ña n
zate (ke) an li tzei ke o n zükean zütükean (...) z ke o n
LEHEN
ginate (ke) an gin tzei ke gü n günükean güntükean günt ü ke gü n gen ei z (tz) ke gü n

zinate (ke) an zin tzei ke zü n zünükean züntükean zünt ü ke zü n zen ke zü n
zinate (ke) (i)en zin tzei z ke züe (zie)n zünükeien züntükeien zünt ü ke e züe (zie) n zen ke züe (zie) e n
zirate (ke) an li tzei z ke (i) e n züke(i)en zütüke(i)en (...) z ke e e n
naite (ke) ni ta ki t niro (ke) nitiro (ke) ne zake t ke da t
haite (ke) hi ta ki k/n hiro (ke) hitiro (ke) he zake k/n ke a/ña k/n
ORAIN
daite (ke) di ta ki o diro (ke) ditiro (ke) (...) - - iza ke o -

gaite (ke) gi ta ki gü giniro (ke) gintiro (ke) gi t zake gü d ke gü gü
zaite (ke) zi ta ki zü ziniro (ke) zintiro (ke) zi t zake zü itza ke zü zü
zaite (ke) (i)e zi ta ki tz (a) züe (zie) ziniro (ke) ie zintiro (ke) ie zi t zake e züe (zie) ke züe (zie) züe (zie)
daite (ke) (i)e di ta ki tz (a) e diro (ke) ie ditiro (ke) ie (...) - e ke e e
POTENTZIALA
NOR NORI NOR NORK NOK NOR NORI

neinte (ke) an nin ta ki da n nezakean netzakean nent zake da n n ke da n
heinte (ke) an hin ta ki a/ña n hezakean hetzakean hent zake a/ña n h ke a/ña n
LEHEN
zaite (ke) an zi ta ki o n zezakean zetzakean (...) - - z iza ke o n

geinte (ke) an gin ta ki gü n genezakean genetzakean gent zake gü n gin ke gü n
zeinte (ke) an zin ta ki zü n zenezakean zenetzakean zent zake zü n zin itza ke zü n
zeinte (ke)(i)en zin ta ki tz (a) züe (zie)n zenezakeien zenetzakeien zent zake zü (zie) n zin ke züe (zie) e n
zaite (ke)(i)en zi ta ki tz (a) e n zezakeien zetzakeien (...) - e z ke e e n
NOR NORI NOR NORK NORK NOR NORI

HIPOTETIKOA
neinte (ke) n ein ki t nezake netzake nent zake t n ke t (da)

heinte (ke) h ein ki k/n hezake hetzake hent zake k/n h ke k/n (a/ña)
leite (ke) l ei ki o lezake letzake (...) - - l iza ke o
ginte (ke) gen ein ki gü genezake genetzake gent zake gü gin ke gü
zinte (ke) zen ein ki zü zenezake zenetzake zent zake zü zin itza ke zü
zinte (ke) (i)e zen ein ki züe (zie) zenezakeie zenetzakeie zent zake züe (zie) zin ke züe (zie) e
lite (ke) (i)e l ei ki e lezakeie letzakeie (...) - e l ke e e

nadin na ki da n dezadan detzadan ne za t n-la da da n-la
hadin ha ki a/ña n a/ña a/ña n-la
ORAIN
dezaian, zañan detzaian, tzañan he za k/n n-la

dadin da ki o n dezan ditzan de za - n-la iza o - n-la
SUBJUNTIBOA
gitean ga ki tz (a) gü n dezagün detzagün gi t za gü n-la d gü gü n-la

zitean za ki tz (a) zü n dezazün detzatzün zi t za zü n-la itza zü zü n-la
zite(i)en za ki tz (a) züe (zie) n dezazien (züen) detzatzien (tzüen) zi t za züe (zie) n-la züe (zie) züe (zie) n-la
ditean da ki tz (a) e n dezen ditzen de ta za e n-la e e n-la
NOR NORI NOR NORK NORK NORI
nendin nen ki da n nezan netzan nent za da n-la n da n
hedin hen ki a/ña n hezan hetzan hent za a/ña n-la h a/ña n
LEHEN
zedin le ki o n lezan letzan (...) - - l, z iza o n

gintean gen ki tz (a) gü n genezan genetzan gentt za gü n-la gin gü n
zintean zen ki tz (a) zü n zenean zenetzan zent t za zü n-la zin itza zü n
zinte(i)en zen ki tz (a) züe (zie) n zenezen zenetzen zent t za züe (zie) n-la zin züe (zie) e n
zitean le ki tz (a) e n lezen letzen (...) e n-la l, z e e n
INPERATIBOA

(...) (...) t ne za (...) la t(da) (...)
hadi ha ki k/n eza k/n etza, itza k/n he za k/n (ña) la k/n (a/ña) k/n
bedi be ki o beza bitza gi t za gü n-la iza o (...)
gitean (...) gü deza gü n-la detza gü n-la hi t za zü n-la (B) gü (...)
zite za ki tz (a) zü eza zü etza (t) zü zi t za züe (zie) n-la itza zü zü
zite(i)e za ki tz (a) züe (zie) eza züe (zie) etza (t) züe(zie) e n-la züe (zie) züe (zie)
bite be ki tz (a) e beze bitze e e
Egilea: Jean Louis Davant

Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak 20
HERRIALDEAREN IZENA, HIRIBURUA;

ESTATUAREN IZEN OFIZIALA HIRITARREN JENDE-IZENA HIZKUNTZA OFIZIALA (K) HIRIBURUKO JENDEAREN IZENA
Afganistan, Afganistango Estatu Islamiarra afganistandar / afganiar paxtuera, persiera Kabul; kabuldar
Afrika Erdiko Errepublika afrikaerditar frantses (ofiziala), sango (hizkuntza nagusia) Bangi; bangiar
Albania, Albaniako Errepublika albaniar albaniera Tirana; tiranar
Alemania, Alemaniako Errepublika Federala alemaniar / aleman aleman Berlin; berlindar
Aljeria, Aljeriako Herri Errepublika Demokratikoa aljeriar arabiera Aljer; aljertar
Ameriketako Estatu Batuak, AEB estatubatuar ez dago hizkuntza ofizialik, baina Washington; washingtondar
ingelesa da, de facto, hizkuntza ofiziala
Andorra, Auda antiguar ingeles Saint John's; saintjohnstar
Arabiar Emirerri Batuak emirerribatuar arabiera Abu Dhabi; abudhabiar
Argentina, Argentinako Errepublika argentinar gaztelania Buenos Aires; buenosairestar
Armenia, Armeniako Errepublika armeniar armeniera Erevan; erevandar
Australia, Australiako Commonwealth australiar ez dago hizkuntza ofizialik, baina Canberra; canberrar
ingelesa da, de facto, hizkuntza ofiziala
Austria, Austriako Errepublika austriar aleman (ofiziala estatu osoan); Viena; vienar
esloveniera (ofiziala Karintian); kroaziera
eta hungariera (ofizialak Burgenlanden)
Azerbaijan, Azerbaijango Errepublika azerbaijandar azerbaijanera Baku; bakutar
Bahamak, Bahametako Commonwealth bahamar ingeles Nassau; nassautar

Bahrain, Bahraingo Erresuma bahraindar arabiera Manama; manamar
Bangladesh, Bangladeshko Herri Errepublika bangladeshtar bengalera Dhaka; dhakatar
Barbados barbadostar ingeles Bridgetown; bridgetowndar
Belgika, Belgikako Erresuma belgikar aleman (Eupen eta Saint-Vith Brusela; bruselar
kantonamenduetan), frantses, nederlandera
Belize belizetar ingeles Belmopan; belmopandar
Benin, Beningo Errepublika benindar frantses Porto Novo; portonovoar
Bhutan, Bhutango Erresuma bhutandar dzongkha Thimphu; thimphutar
Bielorrusia, Bielorrusiako Errepublika bielorrusiar bielorrusiera, errusiera Minsk; minskar
Boli Kosta, Boli Kostako Errepublika bolikostar frantses Abidjan (hiriburu administratiboa); abid
jandar Jamusukro (hiriburu ofiziala); jamusukroar
Bolivia, Boliviako Errepublika boliviar aimara, gaztelania, kitxua La Paz (hiriburu administratiboa);
lapaztar Sucre (hiriburu konstituzionala);
sucretar
Bosnia-Herzegovina, Bosnia eta Herzegovina bosniar bosniera, kroaziera, serbiera (berez Sarajevo; sarajevoar
hizkuntza bakarra izan arren –serbokroaziera–,
ofizialki hiru hizkuntza gisa –bosniera,
kroaziera, serbiera– izendatzen da)
Botswana, Botswanako Errepublika botswanar ingeles (ofiziala), tswanera (hizkuntza nagusia) Gaborone; gaboronetar
Brasil, Brasilgo Errepublika Federala brasildar portuges Brasilia; brasiliar
Brunei; Bruneiko Estatua, Bakearen Egoitza bruneitar ingeles, malaysiera Bandar Seri Begawan; begawandar
(Negara Brunei Darussalam)
Bulgaria, Bulgariako Errepublika bulgariar bulgariera Sofia; sofiar
Burkina Faso burkinafasoar frantses Uagadugu; uagadugutar
Burundi, Burundiko Errepublika burundiar frantses, kirundi Bujumbura; bujumburar
Cabo Verde, Cabo Verdeko Errepublika caboverdetar portuges Praia; praiatar

Costa Rica, Costa Ricako Errepublika costarricar gaztelania San Jose; sanjosetar
Danimarka, Danimarkako Erresuma danimarkar / daniar daniera; Groenlandian groenlandiera eta Kopenhage; kopenhagetar
Faroe uharteetan faroera ofizialak dira
Djibuti, Djibutiko Errepublika djibutiar arabiera, frantses Djibuti; djibutiar
Dominika, Dominikako Commonwealth-a dominikar ingeles Roseau; roseautar
Dominikar Errepublika dominikar gaztelania Santo Domingo; santodomingoar
Egipto, Egiptoko Arabiar Errepublika egiptoar arabiera Kairo; kairotar

Eire / Irlanda eiretar / irlandar Irlandako gaeliko / irlandera; ingeles Dublin; dublindar
Ekialdeko Timor, Ekialdeko Timorko Errepublika Demokratikoa timortar portuges, tetum Dili; diliar
Ekuador, Ekuadorko Errepublika ekuadortar gaztelania, kitxua, shuarrera Quito; quitoar
Ekuatore Ginea, Ekuatore Gineako Errepublika ginear / ekuatoreginear gaztelania, frantses Malabo; malaboar
El Salvador, El Salvadorko Errepublika salvadortar gaztelania San Salvador; sansalvadortar
Eritrea, Eritreako Estatua eritrear ez dago hizkuntza ofizialik Asmara; asmarar
Erresuma Batua, Britainia Handiko eta Ipar Irlandako britainiar ingeles (de factoko hizkuntza ofiziala); Londres; londrestar
Erresuma Batua Galesen galesa eta Eskozian Eskoziako
gaelikoa hizkuntza ofizialak dira
Errumania errumaniar errumaniera Bukarest; bukarestar
Errusia, Errusiar Federakundea errusiar errusiera; gainerako hizkuntza ofizialak Mosku; moskutar
(parentesi artean adierazten da hizkuntza
non den ofiziala) abazera, karatxaiera,
txerkesera (Karatxai-Txerkesia) adigera
(Adigea) altaiera (Altai) baxkirera
(Baxkortostan/Baxkiria) buriatera (Buriatia)
dolganera (Taimiria) erziera eta mokxera
(Mordovia) evenkera (Evenkia) inguxera
(Inguxetia) kabardera eta balkarera
21 Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak

(Kabardino-Balkaria) kalmukera (Kalmukia)
khakasera (Khakasia) khantiera eta mansiera
(Khanti-Mansi) komiera (Komi) koriakera
(Koriakia) mariera (Mari El) nenetsera
(Nenetsia) osetiera (Ipar Osetia-Alania)
sakhera/jakutera (Sakha/Jakutia) tatarera
(Tatarstan/Tartaria) tuvera (Tuva) txetxenera
(Txetxenia) txuktxiera (Txukotka) txuvaxera
(Txuvaxia) udmurtera (Udmurtia) yiddish
(Juduen Lurralde Autonomoa)
Eslovakia, Eslovakiar Errepublika eslovakiar eslovakiera Bratislava; bratislavar
Eslovenia, Esloveniako Errepublika esloveniar esloveniera Ljubljana; ljubljanar
Espainia, Espainiako Erresuma espainiar / espainol espainiera / gaztelania; Galizian galiziera, Madril; madrildar
Hego Euskal Herrian euskara eta Herrialde
Katalanetan katalana hizkuntza ofizialak dira.
Valentziako Erkidegoan katalanari,
ofizialki, valentziera deritzo. Aran
Haranean, okzitanieraren aldaera den aranera
ofiziala da.
Estonia, Estoniako Errepublika estoniar estoniera Tallinn; tallinndar
Etiopia, Etiopiako Errepublika Demokratiko Federala etiopiar ez dago hizkuntza ofizialik, baina amharera Addis Abeba; addisabebar
da, de facto, hizkuntza ofiziala.
Fiji, Fiji Uharteetako Errepublika fijiar ingeles, fijiera, hindustanera Suva; suvatar
Filipinak, Filipinetako Errepublika filipinar ingeles, filipinera (tagalo hizkuntzaren Manila; manilar
aldaera estandarizatua da)
Finlandia/Suomi, Finlandiako Errepublika / finlandiar / suomitar finlandiera / suomiera, suediera Helsinki; helsinkiar
Suomiko Errepublika
Frantzia, Frantziako Errepublika frantses / frantziar frantses Paris; paristar
Gabon, Gabondar Errepublika gabondar frantses Libreville; librevilletar

Gambia, Gambiako Errepublika gambiar ingeles Banjul; banjuldar
Georgia georgiar1 georgiera, abkhaziera (ofiziala Tbilisi; tbilistar
Abkhaziako Errepublika Autonomoan)
Ghana, Ghanako Errepublika ghanatar ingeles Akkra; akkratar
Ginea, Gineako Errepublika ginear frantses Konakry; konakriar
Ginea Bissau, Ginea Bissauko Errepublika ginear / gineabissautar portuges Bissau; bissautar
Grenada grenadar ingeles Saint Georges; saintgeorgestar
Grezia, Heleniar Errepublika greko, greziar greko / greziera Atenas; atenastar
Guatemala, Guatemalako Errepublika guatemalar gaztelania Guatemalako Hiria; guatemalar
Guyana, Guyanako Errepublika Kooperatiboa guyanar ingeles Georgetown; georgetowndar
Haiti, Haitiko Errepublika haitiar frantses, Haitiko kreolera Port-au-Prince; portauprincetar

Hegoafrika, Hegoafrikako Errepublika hegoafrikar afrikaans, ingeles, ndebelera, pediera, Pretoria (administratiboa); pretoriar
sothoera, swaziera, tsongera, tswanera, Bloemfontein (judiziala); bloemfonteindar
vendera, xhosera, zuluera Lurmutur Hiria (Parlamentuaren egoi-
tza); lurmuturtar
Hego Korea, Koreako Errepublika korear koreera Seul; seuldar
Herbehereak, Herbehereetako Erresuma herbeheretar / nederlandar nederlandera, frisiera (Frisian) Amsterdam; amsterdamdar
Honduras, Hondurasko Errepublika hondurastar gaztelania Tegucigalpa; tegucigalpar
Hungaria, Hungariako Errepublika hungariar hungariera Budapest; budapestar
India, Indiako Errepublika indiar assamera, bengalera, bodoera, dograera/do- New Delhi; newdelhiar
gri, gujaratera, hindi, ingeles, kannada,
kaxmirera, konkanera, maithili, malabarera,
manipurera, marathera, nepalera, oriya,
punjabera, sanskritoa, santalera, sindhi,
tamilera, telugu, urdu
Indonesia, Indonesiako Errepublika indonesiar indonesiera Jakarta; jakartar
Ipar Korea, Koreako Herri Errepublika Demokratikoa korear koreera Piongiang; piongiangdar
Irak, Irakeko Errepublika irakiar arabiera, kurduera, asiriera, turkomanera Bagdad; bagdadar
Iran, Islamiar Errepublika irandar persiera Teheran; teherandar
Irlanda / Eire irlandar / eiretar irlandera, ingeles Dublin; dublindar
Islandia, Islandiako Errepublika islandiar islandiera Reykjavik; reykjavikar
Israel, Israelgo Estatua israeldar arabiera, hebreera Jerusalem; jerusalemdar
Italia, Italiako Errepublika italiar italiera; Hego Tirolen alemana eta Erroma; erromatar
Val d'Aostan frantsesa hizkuntza ofizialak dira
Jamaika jamaikar ingeles Kingston; kingstondar

Japonia japoniar2 japoniera Tokio; tokiotar
Jordania, Jordaniako Haxemi Erresuma jordaniar arabiera Amman; ammandar
Kamerun, Kamerungo Errepublika kamerundar frantses, ingeles Jaunde; jaundetar

Kanada kanadar frantses, ingeles Ottawa; ottawar
Kanbodia, Kanbodiako Erresuma kanbodiar khmerera Phnom Penh; phnompenhdar
Kazakhstan, Kazakhsatango Errepublika kazakhstandar errusiera, kazakhera Astana; astanar

Kenya, Kenyako Errepublika kenyar ingeles, swahili Nairobi; nairobiar
Kirgizistan / Kirgizia; Kirgizistango Errepublika kirgizistandar errusiera, kirgizera Bishkek; bishkekar
Kiribati, Kiribatiko Errepublika kiribatiar ez dago hizkuntza ofizialik, baina, de facto, Hego Tarawa; tarawar
ingelesa eta kiribatiera dira ofizialak
Kolonbia, Kolonbiako Errepublika kolonbiar gaztelania Bogota; bogotar
Komoreak, Komoreetako Batasuna komoretar arabiera, frantses, komoreera Moroni; moroniar
Kongo, Kongoko Errepublika kongoar frantses, lingala, kituba (munukutuba) Brazzaville; brazzavilletar
Kongo, Kongoko Errepublika Demokratikoa (lehen, Zaire) kongoar frantses (ofiziala); kikongo, lingala, swahili, Kinshasa; kinshasar
tshiluba (nazio-hizkuntzak)
Kosovo, Kosovoko Errepublika kosovar albaniera, serbiera Pristina; pristinar
Kroazia, Kroaziako Errepublika kroaziar kroazier Zagreb; zagrebar
Kuba, Kubako Errepublika kubatar gaztelania Habana; habanar
Kuwait, Kuwaiteko Estatua kuwaitar arabiera Kuwait; kuwaitar
Laos, Laosko Herri Errepublika Demokratikoa laostar laosera Vientian; vientiandar

Lesotho, Lesothoko Erresuma lesothoar ingeles, sothoera Maseru; maseruar
Letonia, Letoniako Errepublika letoniar letoniera Riga; rigatar
Libano, Libanoko Errepublika libanoar arabiera Beirut; beirutar
Liberia, Liberiako Errepublika liberiar ingeles Monrovia; monroviar
Libia, Libiako Arabiar Herri Jamahiriya Sozialista Handia libiar arabiera Tripoli; tripoliar
Liechtestein, Liechtesteingo Printzerria liechtesteindar aleman Vaduz; vaduztar
Lituania, Lituaniako Errepublika lituaniar lituaniera Vilnius; vilniustar
Luxenburgo3, Luxenburgoko Dukerri Handia luxenburgotar ez dago hizkuntza ofizialik alemana eta Luxenburgo; luxenburgotar
frantsesa administrazio-hizkuntzak dira, eta
luxenburgera nazio-hizkuntza
Madagaskar, Madagaskarko Errepublika madagaskartar frantses, malgaxe Antananarivo; antananarivoar

Malawi, Malawiko Errepublika malawiar chewera (chichewa) Lilongwe; lilongwetar
Malaysia malaysiar malaysiera Kuala Lumpur; kualalumputar
Maldivak, Maldivetako Errepublika maldivar dhivehi (maldivera) Male; maletar
Mali, Maliko Errepublika maliar frantses Bamako; bamakoar
Malta, Maltako Errepublika maltar ingeles, maltera Valleta; valletar
Maroko, Marokoko Erresuma marokoar arabiera; amazigera (behialako berberera, Rabat; rabatar
irakaskuntzarako ofizialki onartua)
Marshall Uharteak, Marshall Uharteetako Errepublika marshalldar ingeles, marshallera Majuro; majuroar
Mauritania, Mauritaniako Errepublika Islamiarra mauritaniar arabiera (ofiziala); fula, soninkera, Nuakchot; nuakchotar
wolofera (nazio-hizkuntzak)
Maurizio, Maurizioko Errepublika mauriziar ingeles Port Louis; portlouistar
Mazedonia, Mazedoniako Errepublika (estatuak bere mazedoniar albanniera, mazedoniera Skopje; skopjetar
buruari emandako izendapena da. Nazioarteko
erakundeetan, behin-behineko izendapen ofiziala hau da:
Mazedoniako Jugoslaviar Errepublika Ohia)
Mexiko, Mexikoko Estatu Batuak mexikar gaztelania (de factoko hizkuntza ofiziala); Mexiko Hiria; mexikar
maia hizkuntzak nazio-hizkuntzatzat
onartuak dira, eta, zeinek bere eremuan balio
ofiziala dute
Mikronesia, Mikronesiako Estatu Federatuak mikronesiar ingeles, yapera, chuukera, pohnpeiera, Palikir; palikirtar
kosraera, woleaiera, ulithiera
Moldavia, Moldaviako Errepublika moldaviar errusiera, gagauzera, moldaviera (errumaniera) Chisinau; chisinauar
Monako, Monakoko Printzerria monakoar frantses Monako; monakoar
Mongolia mongoliar mongoliera Ulan Bator; ulanbatortar
Montenegro, Montenegroko Errepublika montenegroar serbiera Podgorica, podgoricar
Mozambike, Mozambikeko Errepublika mozambiketar portuges Maputo; maputoar
Myanmar (Birmania), Myanmarko Batasuna myanmartar, birmaniar birmaniera Yangon (Rangun); yangondar, rangundar
(Birmaniako Batasuna) Naypyidaw (hiriburu administratibo berria)
Namibia, Namibiako Errepublika namibiar ingeles Windhoek; windhoektar

Nauru, Nauruko Errepublika nauruar nauruera Yaren; yarendar
Nepal, Nepalgo Erresuma nepaldar nepalera Katmandu; katmandutar
Niger, Nigerko Errepublika nigertar frantses (ofiziala); fula, zarma (hizkuntza Niamei; niameiar
nagusiak)
Nigeria, Nigeriako Errepublika Federala nigeriar ingeles (ofiziala); hausa, igboera, jorubera Abuja; abujar
(hizkuntza nagusiak)
Nikaragua, Nikaraguako Errepublika nikaraguar gaztelania; miskitoera hizkuntza onartua da Managua; managuar
miskitoen lurralde autonomoan
Norvegia, Norvegiako Erresuma norvegiar norvegiera (estatu osoan); finlandiera, Oslo; osloar
samiera/laponiera (udalerri batzuetan)
Oman, Omango Sultanerria omandar arabiera Maskat; maskatar
Pakistan, Pakistango Islamiar Errepublika pakistandar ingeles, urdu Islamabad; islamabadar

Palau, Palauko Errepublika palauar angaurrera, ingeles, japoniera, palauera, Melekeok, melekeoktar
sonsoralera, tobiera
Panama, Panamako Errepublika panamar gaztelania Panama Hiria; panamar
23 Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak

Papua Ginea Berria, Papua Ginea Berriko Estatu Burujabea gineaberriar hiri motu, ingeles, motu, tok pisin Port Moresby; portmoresbiar
Paraguai, Paraguaiko Errepublika paraguaitar gaztelania, guaraniera Asuncion; asunciondar
Peru, Peruko Errepublika perutar aimara, gaztelania, kitxua Lima; limatar
Polonia, Poloniako Errepublika poloniar poloniera Varsovia; varsoviar
Portugal, Portugalgo Errepublika portuges portuges; mirandes (Miranda do Douro eta Lisboa; lisboar
Vimioso udalerrietan erabiltzen den
asturleonesaren aldaera)
Puerto Rico, Puerto Ricoko Estatu Libre Elkartua puertorricar gaztelania San Juan, sanjuandar
Qatar, Qatarko Estatua qatartar arabiera Doha; dohatar
Ruanda, Ruandako Errepublika ruandar frantses, ingeles, kinyaruanda Kigali; kigaliar
Saint Kitts eta Nevis, Saint Kitts eta Nevisko Federazioa sankistar ingeles Basseterre; basseterretar
Saint Vincent eta Grenadinak saintvincentar ingeles Kingstown; kingstowndar
Salomon Uharteak salomondar ingeles Honiara; honiarar
Samoa, Samoako Estatu Burujabea samoar ingeles, samoera Apia; apiar
San Marino, San Marinoko Errepublika sanmarinoar italiera San Marino; sanmarinoar
Santa Luzia santaluziar ingeles Castries; castriestar
Sao Tome eta Principe, Sao Tome eta Principeko saotometar portuges Sao Tome; saotometar
Errepublika Demokratikoa
Saudi Arabia, Saudi Arabiako Erresuma saudiarabiar arabiera Riad; riadar
Senegal, Senegalgo Errepublika senegaldar frantses Dakar; dakartar
Serbia, Serbiako Errepublika serbiar serbiera (Vojvodinako Probintzia Belgrad; belgradar
Autonomoan, serbieraz gainera, hungariera,
eslovakiera, errumaniera, ruteniera eta
kroaziera ere ofizialak dira. Kosovon,
serbieraz gainera, albaniera eta ingelesa ere
ofizialak dira)
Seychelleak, Seychelleetako Errepublika seychelletar frantses, ingeles, Seychelleetako kreolera Victoria; victoriar
Sierra Leona, Sierra Leonako Errepublika sierraleonar ingeles Freetown; freetowndar
Singapur, Singapurko Errepublika singapurtar ingeles, malaysiera, tamilera, txinera Singapur; singapurtar
Siria, Siriako Arabiar Errepublika siriar arabiera Damasko; damaskoar
Somalia somaliar arabiera, somaliera Muqdisho; muqsdishoar
Sri Lanka, Sri Lankako Errepublika Sozialista Demokratikoa srilankar tamilera, sinhala Kolonbo (hiriburu administratiboa);
kolonboar Sri Jayewardenepura Kotte
(legegintza-hiriburua); kottear
Sudan, Sudango Errepublika sudandar arabiera Khartum; khartumdar
Suedia, Suediako Erresuma suediar suediera (de factoko hizkuntza ofiziala) Stockholm; stockholmdar
Suitza, Suitzar Konfederakundea suitzar aleman, erretorromaniera, frantses, italiera Berna; bernatar
Surinam, Surinamgo Errepublika surinamdar nederlandera Paramaribo; paramariboar
Swazilandia, Swazilandiako Erresuma swazilandiar ingeles, swaziera Mbabane (hiriburu administratiboa);
mbabanetar Lobamba (legegintza-hiri-
burua); lobambar
Tajikistan, Tajikistango Errepublika tadjikistandar tajikera Dushanbe; dushanbetar

Taiwan, Txinako Errepublika taiwandar txinera Taipei; taipeitar
Tanzania, Tanzaniako Errepublika Batua tanzaniar ingeles, swahili Dar es Salaam (hiriburu administrati-
boa); daressalaamdar
Dodoma (hiriburu ofiziala); dodomar
Thailandia, Thailandiako Erresuma thailandiar thaiera / thailandiera Bangkok; bangkokar
Togo, Togoko Errepublika togoar frantses Lome; lometar
Tonga, Tongako Erresuma tongatar ingeles, tongera Nuku'alofa; nukualofar
Trinidad eta Tobago, Trinidad eta Tobagoko Errepublika trinitatear ingeles Port-of-Spain; portofspaindar
Tunisia, Tunisiako Errepublika tunisiar arabiera Tunis; tunistar
Turkia, Turkiako Errepublika turkiar turkiera Ankara; ankarar
Turkmenistan turkmenistandar turkmenera Ashgabat; ashgabatar
Tuvalu tuvalutar ingeles, tuvaluera Funafuti; funafutiar
Txad, Txadeko Errepublika txadar arabiera, frantses N'Djamena; n'djamenar
Txekia, Txekiar Errepublika txekiar txekiera Praga; pragatar
Txile, Txileko Errepublika txiletar gaztelania Santiago; santiagotar
Txina, Txinako Herri Errepublika txinatar txinera; kantonera, ingeles, portuges, Pekin4, pekindar
uigurrera, mongoliera, tibetera eta koreera
hizkuntzak ere ofizialak dira zenbait
lurraldetan
Uganda, Ugandako Errepublika ugandar ingeles, swahili Kampala; kampalar

Ukraina ukrainar ukrainera Kiev; kievtar
Uruguai, Uruguaiko Ekialdeko Errepublika uruguaitar gaztelania Montevideo; montevideoar
Uzbekistan, Uzbekistango Errepublika uzbekistandar uzbekera Tashkent; tashkentar
Vanuatu, Vanuatuko Errepublika vanuatuar bislama, frantses, ingeles Port Vila; portvilatar
Vatikanoa (Egoitza Santua5), Vatikano Hiriko Estatua vatikanoar latin Vatikano Hiria; vatikanoar

izaera juridiko desberdina dute
nazioarteko zuzenbidean
Venezuela, Venezuelako Bolibartar Errepublika venezuelar gaztelania Caracas; caracastar
Vietnam, Vietnamgo Errepublika Sozialista vietnamdar vietnamera Hanoi; hanoitar
Yemen, Yemengo Errepublika yemendar arabiera Sana; sanatar
Zambia, Zambiako Errepublika zambiar ingeles Lusaka; lusakar

Zeelanda Berria zeelandaberritar ingeles, maoriera Wellington; wellingtondar
Zimbabwe, Zimbabweko Errepublika zimbabwetar ingeles Harare; hararetar
Zipre, Zipreko Errepublika zipretar greko, turkiera Nikosia; nikosiar
Oharrak:
1) Izen laburtua (Venezuela) eta ofiziala (Venezuelako Bolibartar Errepublika) ematen dira.
2) Batzuetan, bi aukera uzten dira: Irlanda/Eire, nahi dena erabil dadin.
3) Estatu ez izanagatik, hona garrantzi handiko beste bi izen: ___Europar Batasuna (es: Unión Europea; fr: Union européenne)
(Euskaltzaindiak, Bilbon, 1999ko maiatzaren 28an onartua) ___Estatu Burujabeen Erkidegoa (EBE) (es: Comunidad de
Estados Independientes [CEI]; fr: Communauté des États indépendants [CEI])
4) Zenbaitetan, estatu batzuetako herritarrak izendatzeko, sasisinonimoak erabiltzen dira. Hala, behin baino gehiagotan entzuten
edo irakurtzen da judu hitza Israel estatuko herritarrak izendatzeko; azteka hitza, Mexikoko herritarrak izendatzeko; ingeles
hitza, Erresuma Batuko herritarrak izendatzeko... Izendapen horiek ez dira zuzenak, ez zehatzak. Ez da komeni historia alda-
tzea, ezta etnia-izenak eta herritar-izenak nahastea ere. Israel estatuko herritarrak israeldarrak dira; batzuk juduak, eta beste-
ak arabiarrak (musulmanak eta kristauak). Mexiko estatuko herritarrak mexikarrak dira. Aztekak Mesoamerikako herri
batzuk izendatzeko hitza da; gaur egungo Mexiko estatuko erdialdean bakarrik bizi izan zirenak izendatzeko, hain zuzen.
Erresuma Batuko herritarrak britainiarrak dira: batzuk ingelesak, beste batzuk eskoziarrak, edo galestarrak, edo
ulstertarrak. Orokortze horiek egitea frantsesak izendatzeko galiar hitza erabiltzea edo espainolak izendatzeko iberiar edo
gaztelau hitzak erabiltzea bezain zehaztugabetzat jo behar da. Testuinguru berezietan edo egokiera berezietan lizentzia onar-
garritzat har badaitezke ere, ez dira zehatzak eta ez dira gomendatzekoak. Adibidez: ___azeriar etnia-izena da. Azeriar asko
azerbaijandarrak dira, baina beste asko irandarrak dira. ___uzbeko etnia-izena da. Uzbekistanen bizi dira gehienak, baina
Afganistanen, Tajikistanen, Kirgizistanen, Turkmenistanen edo Kazakhstanen ere uzbeko asko bizi dira. ___mongol etnia-
izena da. Mongol asko mongoliarrak dira, baina mongol asko bizi dira Txinan (Barne Mongoliako Eskualde Autonomoan)
eta Errusian ere (Buriatiako Errepublika Autonomoan). ___magyar etnia-izena da. Magyar gehienak hungariarrak dira, baina
badira magyar asko beste estatu batzuetan ere, hala nola Errumanian, Eslovakian edo Serbian. Beste hainbeste esan daiteke
turko/turkiar eta beste «etnia-izen / herritar-izen» bikote askori buruz ere. Heleniar, lusitaniar eta galiar izenen erreferente-
ak, adibidez, Antzinateko Grezia, Lusitania eta Galia izeneko eskualdeak dira (adibidez, Lusitaniako hiriburua egungo
Extremadurako hiriburua da: Mérida —Emerita Augusta—). Herritar-izen horiek, beraz, ez dira egokiak, ezta zehatzak ere,
behialako eskualde horiek zeuden tokian —gutxi gorabehera— gaur egun diren Grezia, Portugal eta Frantzia izeneko esta-
tuetako herritarrak izendatzeko.
1 Kartveliar ere onartzen da.

2 Nipondar ere onartzen da.
3 Luxemburg (luxemburgar) ere onartzen da.
4 Beijing (beijingdar) ere onartzen da.
5 Vatikano Hiriak eta Egoitza Santuak izaera juridiko desberdina dute nazioarteko zuzenbidean.
KONTINENTEAK, GEOGRAFIA IZEN NAGUSI BATZUK ETA HERRITARREN IZENAK
Europa: Asia: Afrika Amerika (1): Ozeania Antartika:

Ipar Europa Asia Txikia Ipar Amerika (baina adjektiboa denean
Hego Europa Eurasia Hego Amerika “Antartiko”: “Ozeano
Ekialdeko Europa Erdialdeko Amerika Antartikoa”. Bide beretik
Mendebaldeko Europa “Ozeano Artikoa”).
Erdialdeko Europa
Ekialde Hurbila
Ekialde Urruna
europar asiar afrikar amerikar (2) ozeaniar

eurasiar
(1) Geografia zentzu hertsian kontinenteari Amerika deitu arren, horrek ez du eragozten, hizkuntza mintzatu eta ida-
tzian pluraleko formak ere erabiltzea (Ameriketara joan nintzen, Ameriketatik etorri da...) inguruko erdaretan egin ohi
den bezala: Hacer las Américas, Irse a las Américas, Aller aux Amériques, il vient des Amériques...
(2) Amerikano hitza ere bada, noski, eta aspaldian Europatik Ipar Ameriketara bizimodu hobe baten bila joandakoa
aipatzeko erabiltzen da: osaba amerikanoa, euskaldun amerikanoak... Ameriketara, orohar, joandakoari indiano esan
ohi zaio.

Euskaltzaindiarenarauak

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Euskaltzaindiarenarauak

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1 Aurkibidea

Euskal alfabetoa edo ABD-a hogeita zazpi letrak osatzen dute,

Hau da, Euskaltzaindiaren erabakia, aditzoinen formari dagokiona:

BAT ETA BATZUK-EN DEKLINABIDEA

USAIN, bat bata

Forma hauek erabakitzen ditu Euskaltzaindiak batzuk-en deklina-

IZAN EZIK 3) Zenbait aditzen aldaera t-dunak, hots, sortarazi, agertara-

BENETAKO, Eta ARAZI aditzaren erregimenaz honako hau erabaki du

3) Oin aditza iragankorra denean, subjektua datiboan darama:

Beraz, euskara baturako erabakitzen den forma bakarra arabera

Hauxe da Euskaltzaindiaren erabakia: elkarturik idatzi behar da

3. Honezkero, horrezkero eta harrezkero aditzondoak, era

3. Perpaus konplexua denean, ordea, beharrezkoa izan gabe

Gonbidatu aditzak NOR-NORK eskatzen du: “Mikel gonbidatu

Deitu eta lagundu, berriz, bietara erabil daitezke: “Mikeli deitu

Erkidego hitza erabili beharko litzateke elkarte eta komunitate

TOPIKO(A) BIHURTU Autonomia-erkidegoak

Perpaus baten barnean bi NOR-sintagma agertzen direnean, eta Andaluzia Gaztela-Mantxa

EGITEKO ASMOZ 1 Oharra: “Asturias” singularrean deklinatuko da: Asturiasen, Asturiasko,

Izen historikoak “H” LETRA DUTEN HITZEN ZERRENDA

Bretainia Normandia Garaia desberdinak direla esan nahi du.

aintzat, aintzakotzat bihortz handi

herenegun hurko nahiz “ba...ere”

zehe burdina iskanbila

pila soja zira

HERRI ETA HERRIALDEEN DEKLINABIDEA

Hiru sail daude:

a-rik ez a- beti a- kasu jakinetan

Nominatiboa egoki egoki-A egoki-AK Gernika Eneko

Genitibo edutezkoa egoki-rEN egoki-AREN egoki-EN Gernika-rEN Eneko-rEN

Instrumentala egoki-Z egoki-AZ egoki-EZ Gernika-Z Eneko-Z

Destinatiboa egoki-rENTZAT egoki-ARENTZAT egoki-ENTZAT Gernika-rENTZAT Eneko-rENTZAT

Prolatiboa egoki-TZAT — — Gernika-TZAT Eneko-TZAT

Inesiboa egoki-(T)AN egoki-AN egoki-ETAN Gernika-N —

Ablatiboa egoki-(TA)TIK egoki-ETATIK Gernika-TIK —

Adlatiboa egoki-(TA)RA egoki-RA egoki-ETARA Gernika-RA —

Adl. bide zuzenezkoa egoki-(TA)RANTZ egoki-RANTZ egoki-ETARANTZ Gernika-RANTZ —

Adl. destinatiboa egoki-(TA)RAKO egoki-RAKO egoki-ETARAKO Gernika-RAKO —

Destinatiboa egoki-(TA)KO egoki-KO egoki-ETAKO Gernika-KO —

Ablatiboa egoki-(rEN)GANDIK egoki-A(REN)GANDIK egoki-ENGANDIK — Eneko-(rEN)GANDIK

Adlatiboa egoki-(rEN)GANA egoki-A(REN)GANA egoki-ENGANA — Eneko-(rEN)GANA

Adl. bukatuzkoa egoki-(rEN)GANAINO egoki-A(REN)GANAINO egoki-ENGANAINO — Eneko-(rEN)GANAINO

Adl. bide zuzenezkoa egoki-(rEN)GANANTZ egoki-A(REN)GANANTZ egoki-ENGANANTZ — Eneko-(rEN)GANATZ

Adl. destinatiboa egoki-(rEN)GANAKO egoki-A(REN)GANAKO egoki-ENGANAKO — Eneko-(rEN)GANAKO

* -au diptongoaz amaitzen diren hitzak (gau, arau…)

Nominatiboa labur laburr-A labur-AK Gasteiz Ines

Genitibo edutezkoa laburr-EN laburr-AREN laburr-EN Gasteiz-EN Ines-EN

Instrumentala laburr-eZ laburr-AZ laburr-EZ Gasteiz-eZ Ines-eZ

Destinatiboa laburr-ENTZAT laburr-ARENTZAT laburr-ENTZAT Gasteiz-ENTZAT Ines-ENTZAT

Prolatiboa labur-TZAT — — Gasteiz-TZAT Ines-TZAT

Inesiboa laburr-e(T)AN laburr-eAN laburr-ETAN Gasteiz-eN —

Ablatiboa laburr-e(TA)TIK laburr-eTIK laburr-ETATIK Gasteiz-eTIK —

Adlatiboa laburr-e(TA)RA laburr-eRA laburr-ETARA Gasteiz-A —

Adl. Bukatuzkoa laburr-e(TA)RAINO laburr-eRAINO laburr-ETARAINO Gasteiz-eRAINO —

Adl. bide zuzenezkoa laburr-e(TA)RANTZ laburr-eRANTZ laburr-ETARANTZ Gasteiz-eRANTZ —

Adl. destinatiboa laburr-e(TA)RAKO laburr-eRAKO laburr-ETARAKO Gasteiz-eRAKO —

Destinatiboa laburr-e(TA)KO laburr-eKO laburr-ETAKO Gasteiz-eKO —

Ablatiboa laburr-E(N)GANDIK laburr-A(REN)GANDIK laburr-ENGANDIK — Ines-E(N)GANDIK

Adlatiboa laburr-E(N)GANA laburr-A(REN)GANA laburr-ENGANA — Ines-E(N)GANA

Adl. bukatuzkoa laburr-E(N)GANAINO laburr-A(REN)GANAINO laburr-ENGANAINO — Ines-E(N)GANAINO

Adl. bide zuzenezkoa laburr-E(N)GANANTZ laburr-A(REN)GANANTZ laburr-ENGANANTZ — Ines-E(N)GANATZ

Adl. destinatiboa laburr-E(N)GANAKO laburr-A(REN)GANAKO laburr-ENGANAKO — Ines-E(N)GANAKO

HAU HORI HURA