Professional Documents
Culture Documents
4
8
2
3
7
1
5
6
miRebuli fanjris Field Name (2) velSi Segvyavs cxrilis svetebis saTaurebi klaviaturidan. es veli
avtomaturad ID (1) CanaweriT, anu unikaluri kodiT iwyeba, davamatoT mas sityva piradi da gadavideT
Semdeg striqonze.
gamorCenili striqonis damateba misi konteqsturi meniudan (7) an bazis instrumentebis panelidan (8) xdeba.
velis saTaurebis Setanisas saxelSi ar Seitaneba sxvadasxva sasveni niSnebi: wertili, Zaxilis niSani,
simboloebi [ ] , ar SeiZleba saTauris dawyeba intervaliT. amasTan, ar SeiZleba saTaurebis gameoreba.
Data Type (3) velSi gavsazRvravT mis marcxniv Setanili monacemis tips (amaze dawvrilebiT ixilavT
TavSi “monacemTa tipi”)
Description (4) velSi SesaZlebelia SeniSvnis dafiqsireba. es veli Cvenebis reJimSi ar gamoCndeba.
General CanarTSi (5) ganisazRvreba Setanili monacemebisTvis sasurveli parametrebi.
Lookup CanarTSi (6) ganisazRvreba ujrisTvis damatebuli CamonaTvlidan SesarCevi velis parametrebi.
striqonis waSla: movniSnoT striqoni, davawkapunoT delete Rilakze da miRebul SetyobinebaSi
davadasturoT Cveni brZaneba Rilakze dawkapunebiT.
striqonis moniSvna
svetis velebSi Camowerili moncemebi View reJimis cxrilSi aseTi saxiT aisaxeba:
1
avtomricxveli anu unikaluri kodi
konkretul studentTa monacemebSi SesaZloa ganmeordes saxelebi, gvarebi, TariRebi an nebismieri sxva
monacemi, magaliTad erTi da igive saxeli an gvari gaaCndes ramdenime students, ramdenime dabadebuli iyos
erTi da imave qalaqSi an erTi da imave dros, da a.S. miuxedavad amisa, cxrilSi Setanil yvela studentze
monacemTa nakrebi CamonaTvali TavisTavad unikaluria, anu ganumeorebeli. swored am unikalurobas
monacemTa baza avtomaturad, avtomricxvelis daxmarebiT aniWebs Tavis ID unikalur kods. igi Tavisi
bunebiT Zalian hgavs piradobis damadasturebeli mowmobis nomers, romelic adamianis gardacvalebis
SemTxvevaSic ki aRaravis eniWeba. aseTi ID kodebi nebismier cxrilSi nebismier monacemTa nakrebs unda
mieniWos. miuxedavad imisa, rom es kodebi ar warmoadgens TavisTavad aucileblobas, is mainc unda
davafiqsiroT. swored am kodis saSualebiTaa SesaZlebeli SemdgomSi, ukve Seqmnili cxrilebis dakavSireba,
rac maT relaciur bunebas gansazRvravs. cxrilis dizainis reJimi saSualebas gvaZlevs, kodi CvenTvis sasurvel
nebismier monacems mivaniWoT, magaliTad gvars, misamarTs da a. S., magram raRac periodis Semdeg,
rogorc ki bazaSi analogiuri gvaris, an misamarTis mqone pirovneba gamoCndeba, kodi Tavis unikalurobas
dakargavs da baza Tavis funqcias veRar Seasrulebs. ase rom, ID-s gansazRvra mivandoT programas, ubralod
mas mivaweroT monacemTa jgufis saerTo ganmsazRvreli saxeli, Cvens SemTxvevaSi magaliTad “studenti”,
an “piradi”. biblioTekisTvis gankuTvnili bazis Seqmnisas wignebis monacemTa cxrils mivaniWebdiT
magaliTad ID wigni, da ase Semdeg.
monacemTa striqonis waSlis Semdeg, ra Tqma unda, unikaluri kodic waiSleba, magram is am cxrilSi
aRarasodes aRaravis da aRarafers ar mieniWeba.
unikaluri kodis miniWeba SesaZlebelia mxolod AmonacemTa Autonumber, Number an Text tipebs.
erTi cxrilidan monacemis Text tips SesaZlebelia miebas sxva cxrilidan mxolod analogiur, Text tipis
monacems. xolo Autonumber da Number tipis monacemebi _ Number-s, monacemTa tipebs Semdeg TavSi
ganvixilavT.
kodis miniWeba: davawkapunoT striqonis sawyis ujraze (1), Semdeg ki Rilakze Primary Kay (2).
Sedegad vels mieniWeba unikaluri kodis funqcia _ am striqonis win gaCndeba patara gasaRebis niSnaki.
Tumca-Ra, Tu Cven ar mivaniWebT kods, baza Tavad mianiWebs mas avtomaturad.
Tu erT cxrilSi ID kodi ukve gansazRvrulia Autonumber-iT da Tavad baza aniWebs mas rigiTobas, da
es veli dagvWirda pirvel cxrilze damokidebul meore cxrilSi, maSin meore cxrilSi ID kodebi pirvelidan xeliT
gadmogvaqvs.
imisaTvis, rom bazam Tavisi funqcia Seasrulos srulfasovnad, misi gaxsnisas momxmarebeli darwmunebuli
iyos monacemTa sisworesa da xarisxSi. Tu bazaSi monacemebi araorganizebuladaa Setanili, misi xarisxianoba
da bazis muSaobis moqniloba SeuZlebelia. amasTan, bazas moixmars ara mxolod misi Semqmneli avtori,
aramed sxva dainteresebuli piric, romelic, SesaZloa, ar iyos bazasTan muSaobis gamocdilebis mqone, am
mizeziT man SesaZloa arasworad ganszRvros Sesatani informaciis siswore da daarRvios sasurveli wesrigi.
2
imisaTvis rom bazis organizebuloba da gamarTuloba SevinarCunoT, arsebobs monacemTa SezRudvis
saSualeba monacemTa tipis winaswar gansazRvris mizniT. amasTan, es meTodi aiolebs monacemTa Setanis
process, azRvevs momxmarebels araswori tipis informaciis Setanisgan. amisaTvis Cven unda SegveZlos velSi
monacemis tipis, raodenobisa da formatis winaswar gansazRvra.
avtomturad yvela monacems eniWeba Text tipi, Semdeg ki vcvliT mas saWiroebis mixedviT.
zomis winaswar gansazRvras eqvemdebareba mxolod ricxviTi da Text tipis monacemebi.
avtomaturad ricxviT monacemebs eniWeba Long Integer sidide.
Tu monacemi iqneba gansazRvrul sigrZeze meti, baza ar mogvcems monacemis Setanis uflebas.
monacemTa tipis gansazRvra Semdegnairad xdeba: CamovSaloT monacemTa tipebis CamonaTvlis fanjara
marjvena zeda kuTxeSi moTavsebul Rilakze(1) dawkapunebiT da SevarCioT sasurveli tipi.
1
2
mexsierebaSi 1 bits ikavebs.
OLE Object eniWeba grafikuli obieqtebis Semcvel vels.
Hyperlink eniWeba internetis veb-saitebis, veb-gverdebis, eleqtronuli fostis misamarTebisTvis
gankuTnil vels. monacemidan SegviZlia miTiTebul misamarTTan dakavSireba.
3
Attachment eniWeba vels, romelic gaTvaliswinebulia lokaluri sainformacio qselidan failebis
bazasTan misabmelad.
Attachment formatis mqone ujra, Cvenebis reJimSi gadasvlis Semdeg, avtomaturad aseT formas iRebs:
. masze orjeradi dawkapunebiT gamoCndeba fanjara.
failis misabmelad, anu imisaTvis, rom SemdgomSi ujraSi arsebul monacemze orjeradi dawkapunebiT
gaixsnas sasurveli, nebismieri gafarToebis mqone faili, vawkapunebT Rilakze. SerCeuli failis
misamarTi dafiqsirdeba Attachments CarCoSi. amave Rilakis gamoyenebiT erTi da imave ujras
SeiZleba ramdenime bmuli SevuqmnaT. ujris aseTi saxe niSnavs, rom ujras 1 bmuli aqvs,
2
1. SevarCioT monacemis tipebis CamonaTvalSi: Lookup Wizard… da miRebul fanjaraSi gavaaqtiuroT
brZaneba “I will type the values that I want” anu varCevT CamonaTvlis velis Seqmnis variants. -
iT gadavdivarT Semdeg fanjaraSi.
2. “Number of columns:” velSi klaviaturidan Segvaqvs svetebis sasurveli raodenoba, xolo mis qveda velSi
_ sasurveli monacemebi:
erTsvetianis SemTxvevaSi momdevno fanjara pirdapir gvTavazobs mxolod svetis saTauris SerCevas, da
-ze dawkapunebiT procesi sruldeba, magram ramdenime svetis SemTxvevaSi process emateba
erTi etapi. -iT gadavdivarT Semdeg fanjaraSi.
3. “Available fields”-veli gviCvenebs, Tu romeli svetebi gamoCndeba CamoSlad velSi, anu axladSeqmnil
svetebis saxelwodebebis CamonaTvals. -iT gadavdivarT Semdeg fanjaraSi.
5
4. momdevno fanjaraSi “what label would you like for your lookup column?” velSi Setanili saxelwodeba
gansazRvravs cxrilis im svetis saxelwodebas, romelsac lookup wizard-iT mobmuli aqvs striqoni. “do you want
to store multiple values for this lookup?” kiTxva azustebs, gvsurs rom mobmul striqonebs hqondes ubralo
CamonaTvlis striqonebis saxe Tu maT gaaCndeT arCevis almebi. am ukanasknelis uzrunvelsayofad CavrToT
“allow multiple values” alami. vawkapunebT Rilakze. cxrilis mobmis procedura sruldeba.
ar dagvaviwydes gansxvaveba zemoT aRwerili princips Soris. erTi miabams monacemebis striqonebs
sxva cxrilidan, xolo meore qmnis absoluturad damoukidebel striqonebs da abams maT cxrilze.
cxrilis dizinis reJimSi svetebis saTaurebis, maTi tipebisa da SeniSvnebis striqonebs qvemoT moTavsebulia
ori CanarTi: General da Lookup, romlebic cxrilSi Sesatan monacemTa damatebiT parametrebsa da
formatebs gansazRvraven.
GENERAL CanarTi
svetebis saTaurebSi gaaqtiurebuli striqonis parametrebi ganisazRvreba General CanarTSi, magram radgan
monacemebi sxvadasxva tipis arsebobs, TavisTavad cxadia, maTi formatebic gansxvavebuli iqneba.
1 2 3
daakvirdiT, rom velebSi(1) parametrebis(2) SerCevisas mis marjvniv gamodis aqtieri parametris mniSvnelobis
ganmarteba(3).
ganvixiloT parametrebi saTiTaod monacemTa yvela tipis SemTxvevaSi cal-calke.
2. Memo tipi:
Field Size_ gansazRvravs velis zomas, 0-dan 64000-mde.
Text Format_teqstis martivi(Cveulebrivi teqstis reJimi) da rTuli(teqstis programuli enis) formatebis
SesarCevi saSualeba
3. Number tipi:
Field Size_
Byte(mTeli ricxvi 0-dan 255-mde)
Integer(mTeli ricxvi -32768-dan 32767-mde)
Long Integer(grZeli mTeli ricxvi -2 147 483 648-dan 2 147 483 647-mde)
Single(erTeuli mTeli ricxvi. uaryofiTi -3,402823E38-dan -1,401298E-45-mde da dadebiTi
1,401298E-45-dan 3,402823E38-mde)
Double(ormagi ricxvebi, uaryofiTi -1,79769313486231E308-dan -4,94065645841247E–324-
mde da dadebiTi 1,79769313486231E308-dan 4,94065645841247E–324-mde)
Replication ID(procentuli warmosaxvisTvis)(aseuli kodebis micema, raTa ar ganmeordes),
Decimal(aTeuli cifrebi 10^28-1-dan 10^28-1-mde).
Decimal Places_ gansazRvravs cifrebis raodenobas aTwild nawilSi. vTqvaT gvsurs, rom aTwilads hqondes
aseTi forma: 2,87. amisTvis Decimal Places_Si Segvyavs 2, anu mZimis Semdeg 2 cifri, Cvenebis reJimSi
Setanili cifri miiRebs 2,87 saxes. (magram Tu velSi Decimal SeviyvanT 1-s, maSin cifri damrgvaldeba da
2,87-is Seyvanis Semdeg is miiRebs saxes: 2,9.) amasTan, FFormat-velSi unda ganvusazRvroT Fixed
parametri.
Validation Rule_ zRudavs monacemis Setanas am velSi dasaxelebuli pirobis Sesabamisad.
6
(ricxviT da savaluto tipebSi es veli ra Tqma unda, identuri kanonebiT imarTeba.)
>0 _ SesaZlebelia mxolod dadebiTi cifris Seyvana
>0 and <100 _ baza mxolod nulze meti da 100-ze naklebi monacemebis Setanis uflebas dagvrTavs
>=0 and <=100 _ 0-ze meti an toli da 100-ze naklebi an toli monacemis Setanis ufleba
5 or 7 or 11_ baza nebas dagvrTavs, mxolod am samidan erT-erTi monacemis Setanis uflebas.
magaliTi. vTqvaT, gvsurs avtomaturad Caiweros monacemi aseTi saxiT: 0,00 _ Field Size_Si
vuTiTebT Long Integer, Format-Si Standard, Decimal plases-Si 2, Default value-Si 0; da yvela monacems
daaboloebs aTwiladSi 0,00-iT; magram Tu gvsurs ujraSi monacemSi dafiqsirdes sxva, fiqsirebuli aTwiladiT,
magaliTad yvelgan Caiweros 0,74, yvelafers vimeorebT, magram Field size-Si vafiqsirebT double-s.
1. Date/Time tipi:
Format _ Si varCevT sasurvel TariRs, an Segvyavs klaviaturidan(simboloTa registris sidides ara aqvs
mniSvneloba), magaliTad: dd\mm\yy _ TariRi Caiwereba aseTi saxiT: 23\08\04, dd/mmm/yy _ Caiwereba
23/agv/04, dd-mmmm-yyyy _ Caiwereba 23-agvisto-2004, intervalebSi simboloebic Cveni survilis mixedviT
Segvyavs.
Default Value _ (Tu gvinda CavweroT “miRebis TariRi”, anudaregistrirebisas Cajdes mimdinare TariRi,
unda mivuTiToT Date(), xolo Tu TariRs gvinda davamatoT droc, maSin Now().
2. Currency tipi:
savaluto formatis gamomxatveli veli ricxviTi velis identuria, magram mas ar gaaCnia Field size parametri.
amasTan, Tu gvsurs, rom monacems miesweros sasurveli valutis maCvenebeli niSnaki, SevarCioT is Format
velSi. Tu aq araa sasurveli niSnaki, SevarCioT is Control Panel-is regionalur parametrebSi Regional and
Language options. cvlileba bazaSic aisaxeba.
3. Autonumber tipi:
7. Yes/no tipi:
Format_Si ganisazRvreba am parametris sami tipis formati, rodesac bazaSi Setanil monacems 1. gaaCnia
an ar gaaCnia veliT(svetis saTauriT)gansazRvruli raime niSani(Yes/No), 2. velis saTauriT gansazRvruli
argumenti WeSmaritia Tu mcdari (True/False) 3. velis saTauriT gansazRvruli parametri moqmedebs Tu ar
moqmedebs CanawerisTvis (On/Off)
8. Lookup Wizard
gamomdinareobs monacemis tipisgan. da vaniWebT im vels, romelsac ainteresebs informacia sxva
cxrilidan.
LOOKUP CanarTi
maSin, roca Text an Number tipis monacems ar aqvT miniWebuli Lookup Wizard tipi, maSin mas Lookup
CanarTSi mxolod erTi veli: Display Control gaaCnia, masSi miTiTebuli Text box variantiT.
Lookup wizard formatis SemTxvevaSi ki mas emateba velebi. amasTan Text da Number tipebisTvis velebi
identuria. ganvixiloT isini saTiTaod.
Display Control _ rogorc ukve aRvniSneT, text box-iT ganiszRvreba parametri maSin, roca vels ar aqvs
gansazRvruli Lookup Wizard, magram misi gansazRvris SemTxvevaSi ori varianti gaaCnia: List Box da
Combo Box. es sxvaoba mxolod “Form” obieqtSi aisaxeba, romelsac mogvianebiT ganvixilavT. List Box-is
SemTxvevaSi formaSi am velisTvis gamoisaxeba mTliani sia arCevis velis saxiT, xolo Combo Box-is
SemTxvevaSi formaSi gamoCndeba CamoSladi veli arCevis funqciiT.
7
Row Source Type _ aq sami parametria: Table/Query, Value List da Field List. isini gansazRvravs mibmuli
velebis tips da CamoSlis maT sxvadasxvanairad.
Row Source: striqonSi ganlagebulia Lookup Wizard CamonaTvalSi Cvens mier Setanili obieqtebi. aqvea
SesaZlebeli maTi redaqtirebac.
Bound Column _ gviCvenebs, SeqmnilTagan romel svets ukavSirdeba.
Column Count _ gviCvenebs CamonaTvlis svetebis raodenebas
Column Heads_ Yes _ mobmul svetebs CaurTavs saTaurebs, No _ gamourTavs.
Column Widths _ gviCvenebs mobmuli svetebis siganeebs, aqedanve xdeba maTi Secvlac(Tumca es
operacia View reJimSic advili SesaZlebelia)
List Rows_ gansazRvravs View reJimSi Lookup wizard-iT CamoSlil cxrilSi mwkrivebis raodenobas.
List width _ gansazRvravs CamoSlili cxrilis saerTo siganes. Tu sigane ise davapataraveT, rom mobmuli
svetebi masSi aRar Cans, SegviZlia svetebi rbias saSualebis davaTvalieroT.
Limit To List _
Allow Multiple Values _
Allow Value List Edits _
List Items Edit From _
Show Only Row Source Values _
Yes/no:
Display Control veli gansazRvrulia Check Box tipiT. sxva parametrebi ar gaaCnia.
monacemTa Memo, Date/Time, Currency, Autonumber, OLE Object, Hyperlink, Attachment tipebs
Lookup CanarTi ara funqcionirebadi aqvT.
Design reJimSi cxrilis velebis parameterebis Cvenebas emsaxureba instrumentebis panelze moTavsebuli
Property Sheet Rilaki. masze dawkapunebiT programis fanjris marjvena kideze gaCndeba analogiuri
saxelwodebis fanjara. misi daxurva Rilakze dawkapunebiTaa SesaZlebeli.
Cven SegviZlia pirdapir Cvenebis reJimSi daviwyoT bazis Seqmna. samuSao areze Cans Cveulebrivi
cxrili, romlis pirvel svets ID hqvia. masSi avtomaturad inomreba yoveli striqoni, amiT striqons eniWeba
unikaluri kodi.
Cvenebis reJimSi monacems ar sWirdeba tipis winaswar gansazRvra, es avtomaturad xdeba svetis pirvel
ujraSi monacemis Setanisas Setanili monacemis tipis mixedviT.
meore svetis saTauri Field 1–ia, da yovel momdevno Add New Field svetSi monacemis Setanisas
fiqsirdeba axal-axali saTaurebi: Field 2, Field 3, Field 4 da a.S. saTaurebis Secvla SesaZlebelia maTze
orjeradi dawkpunebiT da axali saTauris SetaniT.
ujrebSi navigacia xorcieldeba klaviaturis RilakebiT „ Tab „, „ Enter „ da oTxi mimarTulebis isrebiT.
svetebisa sigane SesaZloa SevcvaloT svetebis saTaurebs Soris mausis marcxena Rilakze dawkapunebiTa
da “Drag” operaciiT saTanado mimarTulebiT gadaadgilebiT. analogiurad icvleba striqonebis simaRlec.
svetebis, striqonebisa da ujrebis konteqsuri meniuebidan umartivesadaa SesaZlebeli cxrilis Semadgeneli
obieqtebis formatireba/redaqtireba.
rogorc xedavT, ujris konteqsturi meniudan funqcionirebs buferis brZanebebi(Cut, Copy, Paste),
monacemTa dalagebis(Sort A to Z, Sort Z to A) da filtraciis brZanebebi(yvela darCenili brZaneba).
8
ujris konteqsturi meniu da qvemeniu
9
esaa fanjara, romelic miiReba Row Height... brZanebaze dawkapunebiT. Tu CarTulia Standard Height
alami, ese igi, striqons standartuli zomis simaRle gaaCnia. Tu gvsurs sxva parametris Setana, movxsnaT alami,
SevitanoT sasurveli monacemi da davawkapunoT OK Rilakze. striqonis simaRle Seicvleba miTiTebuli zomis
Sesabamisad (analogiurad vmuSaobT Column Width fanjarasTan, romelic svetis siganes aregulirebs).
rogorc ukve iTqva, yovel svetSi Setanili monacemebi erTgvarovani tipis unda iyos. Tuki Cvenebis reJimSi
svetSi Segvyavs wminda ricxviTi, anu „Number“ tipis monacemi, am svetSi vTqvaT teqstis gamoiwvevs
4
Setyobinebis gamotanas, rac gvauwyebs, rom Setanili monacemi ar emTxveva am ujris winaswar gansazRvrul
formats (1), baza gvTxovs marTebuli tipis monacemis Setanas (2), vcvliT monacemTa tips (3) an viZaxebT
daxmarebas monacemTa tipebis Sesaxeb informaciis moZiebisTvis (4).
TavisTavad cxadia, svetSi CamoTvlili monacemebi erTgvarovani unda iyos, magaliTad, Tu vqmniT
monacemTa bazas studentebis pirad monacemebze, gvarisTvis gankuTvnil svetSi mxolod gvarebi und
CamovweroT, saxelisTvis gankuTvnilSi _ saxelebi da a. S. Tu Cven cxrilis Seqmna Cvenebis reJimSi
gadavwyviteT da Tu velisTvis Lookup Wizard tipis miniWeba gvsurs, amisaTvis sulac araa aucilebeli Design
reJimSi gadasvla _ es svetis konteqsturi menius Sesabamisi brZanebidan imave TanmimdevrobiT xdeba,
rogorc es Design reJimiSi.
svetis, striqonisa da ujris konteqstur meniuebSi mocemul formatireba/redaqtirebis brZanebebis analogiuri
da agreTve sxva damatebiT brZanebebi Tavmoyrilia mTavari menius Home nawilSi.
ganvixiloT formatirebis saSualebebi.
Home menius Clipboard ganyofileba gankuTvnilia buferis operaciebisTvis. monacemis moniSvnisa da
Cut(amoWra) an Copy(aslis gakeTeba) Rilakze dawkapunebiT monacemi Sesabamisad amoiWreba an misi
asli Seiqmneba. orive SemTxvevaSi mas Sualeduri mexsiereba, Clipboard imaxsovrebs. misi Casma sxva
adilas Paste RilakiT xorcieldeba. Format Painter Rilaki gankuTvnilia formatis aslis SeqmnisTvis.
yoveli calkeuli ganyofilebis marjvena dabliTa kuTxeSi moTavsebuli patara samkuTxa niSnakze
dawkapunebiT Sinaarsobrivad aqtiuri ganyofilebis Tanmxvedr brZanebebs an dialogur fanjrebs gamoitans.
Semdegi Font ganyofileba saSualebas gvaZlevs SevarCioT sasurveli Srifti, Sriftis zoma, simboloebis da
ujrebis feri, monacemis mdebareoba ujraSi. Gridlines Rilakze dawkapunebiT CamoSlil fanjaraSi SegviZlia
vareguliroT cxrilis bade: CavrToT/gamovrToT mTliani bade an misi mxolod vertikaluri an horizontaluri
xazebi. Alternate Fill/Back Color Rilakis CarTviT miRebul fanjaraSi SesaZlebelia aqtiuri cxrilis luwi
numeraciis striqonebSi sasurveli feris Casxma.
momdevno Records meniudan SesaZlebelia Canaweris ganaxleba (Refresh), axal striqonze gadasvla
(New), calkeuli monacemis Senaxva(Save), aqtiuri striqonis an svetis waSla(Delete), orTografiuli Secdomebis
Sesworeba(Spellin), svetebisa Tu striqonebis zomebis regulireba, maTi damalva/gamoCena, gayinva/gayinvis
moxsna(More). miuxedavad imisa, rom cxrilSi arsebul monacemebze gamoTvlebs bazaSi arsebuli calke
obieqti (Query) emsaxureba, cxrilsac aqvs saSualeba, Totals Rilakis saSuaebiT martivi gamoTvlebi awarmoos.
Sort & Filter meniu gankuTvnilia monacemTa filtraciisTvis.
Window menius Switch Windows CamonaTvali gankuTvnilia bazaSi gaxsnili obieqtebis ekranze erTdrouli
gamoCenis sxvadasxva reJimebis SesarCevad. xolo Size to fit Form _ Form obieqtSi aqtiurdeba da
uzrunvelyofs grafikuli obieqtis Cvenebas misTvis gankuTvnili ujris zomis Sesabamisad.
Find ganyofileba cxrilSi monacemis moZiebisTvisaa gankuTvnili. Find Rilakze dawkapunebiT miviRebT
fanjaras, romelic saZiebo sityvas an konteqsts mogvaZebninebs. Replase RilakiT gamoZaxebuli fanjara
10
moZiebuli teqsts sasurveli teqstiT SecvlaSi dagvexmareba. Go to Rilaki navigaciis operaciebsTvis, xolo Select
_ obieqtebis moniSvnisTvis gankuTvnili saSualebaa.
imisaTvis, rom cxrilebi gaxdes relaciuri, anu romelime cxrilis monacemebis daTvaliereba sxva
cxrilebidanac SevZloT, anu, cxrilebis romelime ganyofilebebs Soris damyardes kavSiri, es cxrilebi erTmaneTs
unda davakavSiroT, rac Database Tools menius relationships brZanebis daxmarebiTaa SesaZlebeli.
3
2
1
4
rogorc suraTidan Cans, erTmaneTTan dasakavSireblad gamotanili gvaqvs 4 sxvadasxva cxrili. rogorc
xedavT, yvela cxrils gaaCnia unikaluri kodi, amas velze mixatuli gasaRebiT vxvdebiT. pirvel cxrilSi(1) mausi
id pir kods, mivitanoT id pir velTan meore cxrilSi(2) da avuSvaT Rilaks. gamoCndeba fanjara, romelic
gvTavazobs gadabmis tipis SerCevis variantebs.
11
Enforce Referential Intergrity Rilakis CarTva gansazRvravs iseTi kavSiris Seqmnas, rodesac SeuZlebelia
monacemTa gauqmeba sawyis, pirvelad cxrilSi.
Cascade Update Related Fields _ gansazRvravs kavSirisTvis ganaxlebadi bunebis uzrunvelyofas: yoveli
cvlileba aisaxeba mierTebul cxrilebSi, garda monacemis waSlisa.
Cascade Delete Related Records _ gansazRvravs Tvisebas, erT cxrilSi monacemis waSlisas avtomaturad
waiSalos yvela mimdebare monacemi kavSiris danarCen mierTebul cxrilebSic.
kavSiris tipis SerCeva fiqsirdeba Sesabamisi almis CarTviT. xolo kavSiris dadastureba _ “Create” Rilakze
dawkapunebiT.
kavSiri sxvanairadac klasificirdeba:
1. erTi mravalTan One-to-Many
2. erTi erTTan One-to-One
3. mravali mravalTan Many -to-Many
cxrilSi sxva dakavSirebuli cxrilebis CamoSla monacemTa mwkrivebis marcxniv mdebare Rilakze
dawkapunebiT xorcieldeba, cxrilis akecva _ Rilakze dawkapunebiT.
xSirad cxrilebi saWiroeben redaqtirebas, aris momentebi, rodesac cxrilebs Soris bma redaqtirebisas
procesSi winaaRmdegobas warmoadgens. redaqtirebis aucileblobis SemTxvevaSi moxseniT dafaze gadabma,
SeinaxeT es cvlileba, daxureT Relationships dafa da cxrilSi mxolod Semdeg SeitaneT Sesworeba. anu
kavSiris darRvevisas daxureT cxrilebi da ise gaauqmeT kavSiri. marjvena RilakiT davawkapunoT gadabmis
xazze da Semdeg misi konteqsturi menius “Delete” brZanebaze.da saerTodac gaiTvaliswineT, rom bazis
struqtura sjobs bazis Seqmnamde zustad iyos mofiqrebuli, raTa SemdgomSi masze muSaobisas ar
gadavawydeT sxvadasxva tipis sirTuleebs.
romelime cxrilze an obieqtze muSaobisas, yvela danarCeni obieqti daxureT.
jer SeqmeniT cxrilebi, gadaabiT erTmaneTs, da mxolod amis Semdgom SeavseT, rac agvacilebs
zedmet problemebs.
erTmaneTs ukavSirdeba mxolod is velebi, romelTac arsobrivad Sesatyvisi monacemebi gaaCniaT. araa
aucilebeli, maTi saxelebi emTxveodes erTmaneTs.
monaceTa Setanisas SeuZlebelia monacemTa sortireba sasurveli mimdevrobiT _isini Zalauneburad
mainc aireva. sortirebis mizniT upriania gamoviyenoT moTxovna.
Rilaki Report
Tu ekranze romelime obieqtia aqtiuri, magaliTad cxrili studentTa piradi monacemebiT, Report Rilakze
dawkapunebiT avtomaturad Cndeba aRniSnuli cxrilis amosabeWdi versiis avto-formis View reJimi.
aRniSnul reJimSi, Format meniudan SesaZlebelia angariSSi arsebuli informaciis damuSaveba.
es operaciebi cxrilis monacemebis formatirebisTvis gankuTvnili Home menius brZanebebis identurad
xorcieldeba. Format meniu dawvrilebiTaa ganxiluli Form obieqtis aRwerisas. Tumca am menius, angariSebze
muSaobisas isev emateba Grouping & Totals ganyofileba.
12
is emsaxureba
1. amosabeWd angariSebSi monacemTa dalageba/sortirebas(Group & Sort)
2. gavZlevs saSualebas, aqtiur velze movaxdinoT martivi ariTmetikuli gamoTvlebi da angariSs davamatoT
Sedegis mwkrivi (Totals)
3. Hide Details Rilaki gvaZlevs saSualebas, amosabeWdi angariSidan gavaqroT yvela monacemi, garda
gamoTvlili Sedegebis mwkrivisa.
dawvrilebiT ganvixiloT Group & Sort Rilakis moqmedebis principi.
masze dawkapunebiT amosabeWdi angariSis qveda sazRvarTan Cndeba Group, Sort and Total fanjara.
Add a group Rilaki uzrunvelyofs monacemTa svetebis sasurveli Tanmimdevrobis gansazRvras. Rilakze
dawkapunebiT gamoCndeba patara fanjara cxrilis svetebis saTaurebiT. cxrilis sasurvel svetis saTaurze orjer
dawkapunebiT SeirCeva veli, romelis monacemebic angariSis(furclis) marcxena, pirvel svetad ganlagdeba.
Semdeg SerCeuli velis monacemebi pirveli svetis monacemTa marjvniv, meore svetad ganlagdeba da a.S.
Add a sort Rilaki uzrunvelyofs monecemTa striqonebis sasurveli TanmimdevrobiT ganlagebas. Rilakze
dawkapunebiT gamosul fanjaraSi orjeradi dawkapunebiT virCevT im vels, romlis mixedviTac gvsurs
monacemTa sortireba. magaliTad, studentebis piradi monacemebis cxrilSi gvaqvs sveti “daojaxebuli”, romelic
dasturdeba an ar dasturdeba Sesabamisad CarTuli, an gamorTuli almiT. Tu gvsurs sortireba am velis
mixedviT, Add a sort Rilakze dawkapunebiT gamosul fanjaraSi virCevT vels “daojaxebuli”. Sedegad
amosabeWd angariSSi monacemebi lagdeba aseTi TanmimdevrobiT: sawyis striqonebze ganlagdeba
monacemebi daojaxebul studentTa Sesaxeb, xolo bolo striqonebi daeTmoba dauojaxeblebs.
sortirebis kriteriumebi erTmaneTisgan gansxvavdeba. aris saSualeba monacemebi davalagoT anbanis
mixedviT an mis sawinaaRmdegod, monacemTa zrdadobis an klebadobis, Setanis drois Tanmimdevrobis
mixedviT da a.S.
Create menius Report ganyofilebis Blank Report RilakiT View reJimSi ixsneba angariSi monacemebis
gareSe. avtomaturad ixsneba Format menius Add Existings Fields fanjarac, bazaSi arsebuli obieqtebis
CamonaTvliT. davawkapnoT “+” niSnakze sasurveli obieqtis marcxniv. CamoiSleba CamonaTvali, romelic
Seicavs SerCeuli obieqtis velebis(svetebis) saTaurebs. orjer davawkapunoT sasurvel saTaurze. misi
monacemebi angariSSi moTavsdeba. Semdeg virCevT sxva vels da a. S.
Create menius Reports ganyofilebidan Report Wizard Rilaki ekranze gamoitans amave saxelwodebis
fanjara-ostats. is saSualebas gvaZlevs, nabij-nabij, Cvens mier SerCeuli parametrebis mixedviT Seiqmnas
amosabeWdi angariSi.
13
Tables/Queries areSi virCevT im obieqts, romelzec angariSis Seqmnas vapirebT. Available Fields: velSi
gamoCndeba SerCeuli obieqtebis velebi (cxrilis svetebis saTaurebi). romlis Sesatyvisi monacemebic gvsurs,
rom angariSSi gamoCndes, maT saTaurze vawkapunebT orjer (an vniSnavT vels da erTxel vawkapunebT
Rilakze. yvela monacemis erTdroulad SerCeva Rilakze dawkapunebiT xdeba), SerCeuli velebi
gamoCndeba Selected Fields areSi. -iT gadavdivarT ostatis momdevno fanjaraSi. aq marcxena
areSi CamoTvlil saTaurebidan vawkapunebT orjer im saTaurze, romelic gvsurs, rom angariSSi pirvel svetad
sxva obieqtebisgan gansxvavebiT, angariSs mTavar meniuSi emateba Page Setup meniu, romelic
aregulirebs amobeWdvasTan dakavSirebul parametrebs.
Size _ gvTavazobs qaRaldis zomis arCevans, A4 Tabaxis furclis zomaa, A5 _ A4-is naxevari zomis da a.
S. A3 zomiT A4-ze orjer didia, da a. S.
Portrait _ uzrunvelyofs monacemTa ganTavsebas vertilaluri mdebareobis furcelze, e.w. portretis stili.
Landscape _ uzrunvelyofs monacemTa ganTavsebas horizontaluri mdebareobis furcelze, e.w. albomis,
ganivi stili.
Margins _ gvTavazobs arCevans furclis kideebidan monacemebis daSorebasa.
Show Margins _ CarTavs an gamorTavs mindvrebs furclis oTxive kidesTan.
Print Data Only _ amobeWdavs mxolod monacemebs.
Columns _ gamoitans Page Setup fanjaras, aqtiuri CanarTiT Columns, saidanac SegviZlia svetebis zomebis
SerCeva.
page Setap _ iZaxebs Page Setup fanjaras sami CanarTiT. Print options _ aq SesaZlebelia monacemebis
daSorebis SerCeva furclis kideebTan. Page _ gvTavazobs furclis zomebis arCevans. Columns _ ukve
ganvixileT.
(igive fanjaras gamoCndeba page Setap Rilakis dabla moTavsebul isarze dawkapunebiT).
14
angariSis amobeWdva
angariSebis, iseve, rogorc bazis sxva obieqtebis amobeWdvis procedura sruldeba ofisis menius Print
brZanebis qvebrZanebebis gamoyenebiT.
1. Print brZaneba uzrunvelyofs amave saxelwodebis fanjris gamoZaxebas, saidanac SesaZlebelia printeris
(romelzec unda amovbeWdoT masala) SerCeva(Name), amosabeWdi masalis gansazRvra (Print Range),
aslebis raodenobisa(Number of Copies) da Tanmimdevrobis(Collate) gansazRvra(Copies), Properties RilakiT
gamoZaxebul fanjaraSi ganisazRvreba qaRaldis zoma(Page Size) da orientacia(Orientation), xolo Setup
RilakiT gamoZaxebul fanjris Print Options CanarTSi xdeba furclis kideebTan daSorebebis
mindvrebis(Margins) gansazRvra, xolo Columns CanarTidan daSorebebis badis zomebis (Grid Settings),
svetebis zomebis (Columns Size) da svetebis Tamnimdevrobis (Columns Layout) gansazRvra.
2. Quick Print uzrunvelyofs masalis pirdapir beWdvaze gaSvebas yovelgvari parametris gansazRvris
gareSe.
3. Print Preview uzrunvelyofs amobeWdvamde masalis winaswari daTvalierebis reJimis CarTvas.
reJims angariSebis ganxilvisas aRwerili meniu Page setup-is Page Layout ganyofilebis garda, emateba 1.
Print Rilaki, obieqtis amobeWdvaze gaSvebis funqciiT, 2. Rilaki Close Preview, romelic xuravs daTvalierebis
reJims da gvabrunebs programis ZiriTad fanjaraSi, 3. Zoom ganyofileba, saidanac SegviZlia SevcvaloT
masStabi (Zoom) an erTdoulad davaTvalieroT amosabeWdi ramdenime furceli(One Page, Two Pages, More
pages), 4. ganyofileba Data, romelic gankuTvnilia monacemTa ganaxlebisa Tu maTi
eqsportireba/importirebisTvis sxvadasxva failebidan.
15