Professional Documents
Culture Documents
wigniereba
klasikuri enebis ganyofileba.
2008-2011 wlebSi muSaobda erovnu-
li saswavlo gegmebisa da Sefaseb-
is centrSi qarTuli enisa da literaturis jgufis
xelmZRvanelad. 2011-2012 wlebSi iyo saqarTvelos
ganaTlebisa da mecnierebis saministros zogadi ga-
naTlebisa da erovnuli saswavlo gegmebis ganviTare- maswavleblis saxelmZRvanelo
bis departamentis saxelmwifo enebis jgufis xelmZ-
Rvaneli. 2012 wlidan dRemde muSaobs gamocdebis
erovnul centrSi qarTuli enisa da literaturis
jgufis xelmZRvanelad. aqvs pedagogiuri gamocdile-
ba. aswavlida qarTuli enasa da literaturas, aseve
laTinur enas me-6 saavtoro skolaSi.
irina samsonia
wigniereba
maswavleblis saxelmZRvanelo
Tbilisi 2013
proeqti ,,axali SesaZleblobebi saganmanaTleblo saWiroebis mqone
bavSvebs“ dafinansebulia evrokavSirisa da Ria sazogadoebis institu-
tis mier da xorcieldeba samoqalaqo ganviTarebis institutis, asocia-
cia zekarisa da marneulis axalgazrduli centris mier.
publikaciaSi gamoTqmuli mosazrebebi SeiZleba ar gamoxatavdes ev-
rokavSirisa da Ria sazogadoebis institutis mosazrebebs.
sakonsultacio sabWo
anTaZe ia
boWoriSvili manana
gorgoZe sofio
mosiaSvili Tamar
ISBN 978-9941-0-5318-4
sarCevi
Sesavali........................................................................................................ 5
misaRwevi Sedegebis CarCo................................................................... 7
mimarTuleba: wera.................................................................................11
sityvebis wakiTxva.................................................................................14
rogor vaswavloT moswavleebs sityvebis wakiTxva?...........16
Tavisuflad kiTxva...............................................................................17
rogor vaswavloT Tavisuflad kiTxva?.....................................18
leqsikis daufleba...............................................................................22
rogor davexmaroT moswavleebs leqsikis dauflebaSi?.. 23
wakiTxulis gaazreba............................................................................29
rogor vaswavloT wakiTxulis gaazreba?.................................30
motivacia...................................................................................................36
gamoyenebuli literatura..............................................................94
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
Sesavali
5
irina samsonia
6
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
mimarTuleba: kiTxva
kiTxvis mimarTulebaSi gamovyaviT oTxi ZiriTadi
saswavlo mizani:
1. kiTxvisteqnikis daxvewa;
2. aramxatvruli (pragmatuli, sainformacio, SemecnebiTi)
teqstebis gageba-gaazreba;
3. mxatvruli teqstis gageba-gaazreba, Sefaseba;
4. kiTxvis strategiebis daufleba.
7
irina samsonia
8
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
• amoicnobs Temas;
• gamoyofs da asaxelebs teqstis mTavar
sakiTxebs;
• teqstis mTliani gaazrebis safuZvelze
gamoaqvs daskvna.
3. mxatvruli teqstis gageba-gaazreba, Sefaseba
3.1. moswavles SeuZlia • teqstis konkretul monakveTSi moi-
sxvadasxva saxisa da Ziebs miTiTebul sityvebs (mag., perso-
Janris TxrobiTi/lit- naJTa saxelebs, cxovels, saTa-maSos da
eraturuli teqstebis sxv.);
(zRapris, novelis, • amokrebs konkretul informacias (sad,
moTxrobis, igav-ara- rodis, ramdeni, ramdenjer, rogori,
kis, werilis, namdvili riTi da sxv.);
ambis...) damouki- • asaxelebs moqmed pirebs;
deblad wakiTxva da • gansazRvravs moqmedebaTa drosa da ad-
gageba-gaazreba. gils;
• amoicnobs da asaxelebs dialogSi mona-
wileTa raodenobas;
• gansazRvravs teqstSi gadmocemul
moqmedebaTa, movlenaTa qronolo-gias;
• amoicnobs movlenebs, faqtebs, moqmede-
bebs Soris arsebul logi-kur da qro-
nologiur kavSirebs;
• imaxsovrebs da sakuTari sityvebiT gad-
mocems teqstis/misi calkeuli monakve-
Tis Sinaarss, gamoyofs arsebiT infor-
macias;
• amoicnobs personaJebis moqmedebebs,
grZnobebs, emociebs;
• akvirdeba personaJTa qcevas, moqmede-
bas, Tvisebebs da dakvirvebis safu-
Zvelze gamoaqvs saTanado daskvna maTi
azrebis, ganzraxvebis, gancdebis Se-
saxeb;
• amoicnobs, ra tipis urTierToba aqvT
personaJebs erTmaneTTan (naTesauri,
mtruli, megobruli da sxv.);
• amoicnobs nawarmoebis ZiriTad Temas
/ ideas;
• jgufis wevrebTan erTad dgams nawar-
moebSi asaxul scenebs.
9
irina samsonia
10
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
mimarTuleba: wera
weris mimarTulebaSi gamovyaviT xuTi ZiriTadi saswavlo
mizani:
1. weristeqnikis daxvewa;
2. sxvadasxva saxiswerilobiTi teqstebis Seqmna;
3. TviTgamoxatva da SemoqmedebiToba;
4. enobrivi gamarTuloba;
5. weris strategiebis daufleba.
11
irina samsonia
3. TviTgamoxatva da SemoqmedebiToba
3.1. moswavles SeuZlia • qmnis sxvadasxva Janris mcire zomis
sxvadasxva saxis teq- teqstebs (zRapars, moTxrobas, le-
stebis damoukideblad qss);
Seqmna; aqvs mxatvruli • werilobiT gadmoscems wakiTxuli
warmosaxvis unari da teqstis Sinaarss;
avlens TviTgamoxatvis • gamoxatavs sakuTar damokidebulebas
survils. personaJis mimarT sxvadasxva for-
miT (mag., mokle daxasiaTebis, gmiris
saqcielze gakeTebuli komentaris
saxiT da a.S.);
• avlens faqtisadmi (movlenisadmi) sa-
kuTar damokidebulebas; axerxebs mis
emociur Sefasebas;
• qmnis misTvis azrobrivad saintereso
epizodis gagrZelebis / nawarmoebis
gansxvavebuli dasasrulis sakuTar
versias;
• sakuTari gancdis, STabeWdilebis
gadmosacemad irCevs misTvis sasur-
vel mxatvrul formas;
• mokled wers piradi gamocdilebis
Sesaxeb, aRwers konkretul faqts /
movlenas sakuTari cxovrebidan;
• Tanamimdevrulad gadmoscems faqteb-
sa da movlenebs;
• axasiaTebs misTvis nacnob sagnebs da
adamianebs.
4. enobrivigamarTuloba
4.1 moswavles SeuZlia • sworad damarcvlavs sityvebs da
gramatikuli wese-bis gadaaqvs striqonidan striqonze;
marTebulad gamoye- • iyenebs zmnas saTanado pirisa da
neba, marTlwerisa da ricxvis formiT;
punqtuaciis elemen- • saTanadod iyenebs piris, CvenebiT da
taruli wesebis dacva kiTxviT nacvalsaxelebs;
teqstis Seqmnisas. • sworad uxamebs zmnas saxels pirsa da
ricxvSi, sworad aTanxmebs ricxviT
da / an zedsarTav saxelsa da arsebiT
saxels brunvasa da ricxvSi;
• sworad arCevs saxelis brunvis
formebs zmnis sintaqsuri kon-
struqciebis mixedviT;
12
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
13
irina samsonia
sityvebis wakiTxva
14
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
15
irina samsonia
16
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
Tavisuflad kiTxva
17
irina samsonia
18
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
rekomendaciebi:
• erTi da imave teqstis ganmeorebiTi kiTxva moswavles
saSualebas aZlevs, gazardos im sityvebis raodenoba,
romelTa wakiTxvasac is avtomaturad, erTi SexedviT,
anu dekodirebis gareSe SeZlebs; aseTi sityvebis raode-
nobis zrdasTan erTad ki izrdeba kiTxvis siswrafec, anu
moswavle sul ufro da ufro Tavisuflad kiTxulobs
teqsts. swored amitom iTvleba, rom kiTxvaSi CamorCe-
nili moswavleebisTvis SesaZlebelia sasargeblo iyos
erTi da imave teqstis ganmeorebiTi kiTxva, Tuki moswav-
le amasTanave axerxebs ukugebis miRebas masze ufro
gawafuli mkiTxvelisagan.
• efeqturi meTodia mravalferovani, gansxvavebuli sax-
is teqstebis erTjeradad wakiTxva.teqstebi ar unda
iyos gadatvirTuli moswavlisaTvis rTuli da ucnobi
sityvebiT. am gziT moswavleebiecnobian sxvadasxva tipis
teqstebis ZiriTad (struquturul Tu enobriv) maxasi-
aTeblebs, sagrZnoblad imdidreben leqsikur marags da
Sinaarsobrivimravalferovnebis wyalobiTiReben bevr
19
irina samsonia
saintereso informaciasac.
ganmeorebiTi kiTxvis meTodis gamoyeneba ormagad sasargeb-
lo iqneba moswavleebisTvis, Tuki maswavlebeli paralelurad
ukve Seswavlili leqsikis ganmtkicebazec izrunebs. imisaTvis,
rom moswavlem daimaxsovros naswavli sityvebis mniSvneloba,
saWiroa am leqsikasTan maqsimalurad xSiri Sexeba sxvadasxva
konteqstSi. amitom, sasurvelia, Tumaswavlebeli am kriteri-
umsac gaiTvaliswinebs sakiTxavi masalis SerCevisas.
rogorc ukve aRvniSneT, erTjeradi kiTxva saSuale-
bas aZlevs moswavleebs, gaecnon sxvadasxva tipis teqstebis
struqturas, daeuflon axal leqsikas da Tu dargobriv te-
qstebsac3 gamoviyenebT, es xels Seuwyobs maTi codnisgaR-
rmavebasac sxvadasxva saskolo saganSi.
im moswavleebTan samuSaod, romlebsac SedarebiT mZime
problemebi aqvT Tavisuflad kiTxvaSi, maswavleblebs vTava-
zobT damatebiT rekomendaciebs:
• maswavlebelma periodulad xmamaRla unda waukiTxos te-
qsti Tavis moswavleebs.
• am gziT maswavlebeli moswavleebs uCvenebs Tavisuflad
kiTxvis nimuSs. amasTanave, man dro da dro unda auxs-
nas kidec moswavleebs sxvadasxva tipis teqtebis Tavisu-
flad kiTxvis martivi xerxebi, magaliTad, urCios, rom
SedarebiT monotonuri, dinji intonacia Seefereba
maTematikuri teqstis kiTxvas, xolo mxatvruli teqs-
tis kiTxvisas metyveleba da intonacia ufro dinamiuri
da gamomxatvelobiTi unda iyos. am midgomis gamoyeneba
gansakuTrebiT sasargebloa axali sakiTxavi masalis Se-
Tavazebisas, sanam moswavleebs daevalebaT misi damouk-
ideblad wakiTxva. maswavlebels SeuZlia mxolod teqs-
tis dasawyisi waukiTxos moswavleebs, aCvenos magaliTi
da amis Semdeg sTxovos maT kiTxvis gagrZeleba.
• xmamaRla wakiTxvisas maswavlebelma yuradReba unda
gaamaxvilos da pirdapir auxsnas moswavleebs, rogor
3 dargobrivi teqstebi - sxvadasxva dargis (disciplinis) Sesaswavlad
gankuTvnili aramxatvruli teqstebi, romelTa wakiTxvac skolis moswav-
leebs, ZiriTadad, uwevT saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli sagnebis (mag.,
istoriis, geografiis, fizikis, biologiis, maTematikis da a.S.) Sesaswavlad.
20
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
21
irina samsonia
leqsikis daufleba
22
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
23
irina samsonia
24
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
25
irina samsonia
26
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
27
irina samsonia
28
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
wakiTxulis gaazreba
29
irina samsonia
30
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
31
irina samsonia
grafikuli maorganizeblebi
wakiTxulis gasaazreblad sasargebloa aseve grafikuli
maorganizeblebis gamoyeneba. grafikuli maorganizebeli aris
martivad da TvalsaCinod warmodgenili teqstis Sinaarsi, rac
exmareba moswavles, amoicnos, sistemurad dainaxos da daimax-
sovros yvela mniSvnelovani detali, romelic mas wakiTxulis
dasamuSaveblad da gasaazreblad sWirdeba. grafikul maor-
ganizeblebs ganekuTvneba:azrobrivi ruka, venis diagrama, ambis
ruka, cnebaTa ruka, qronologiuri ruka, obobas qseli (igive
ablabuda) da mravali sxv. (nimuSebisTvis ix. danarTi 1).
grafikuli maorganizeblebis efeqturad da droulad gamoy-
enebisaTvis, sasurvelia, rom maswavleblebma gaiTvaliswinon
Semdegi rCevebi:
grafikuli maorganizeblebis gamoyeneba sasargebloa kiTxvis
wina etapze, raTa moswavleebi saTanadod moemzadon teqstis
wasakiTxad, miiRon saWiro informacia winaswar, gaixsenon da
Tavi mouyaron winare codnasa da gamocdilebas, rac maT wak-
iTxulis srulyofilad gaazrebaSi daexmareba, agreTve, winas-
war gamoTqvan TavianTi varaudebi wasakiTxi teqstis miznis,
daniSnulebis, Temisa da Sinaarsis Sesaxeb.
grafikuli maorganizeblebis gamoyeneba saWiroa kiTxvis pro-
cesSic, radgan moswavleebi vizualuri TvalsaCinoebis saSu-
alebiT ufro advilad da swrafad dainaxaven kavSirebs teqstSi
asaxul movlenebs, faqtebsa da mosazrebebs Soris, gadmoce-
muli ambis an movlenebis qronologias, aRmoaCenen da daimaxs-
ovreben mniSvnelovan detalebs. yovelive es ki mniSvnelovnad
exmareba moswavles gaigos da gaiazros wakiTxuli teqsti.
sxvadasxva qveyanaSi Catarebulma araerTma kvlevam aCvena, rom
gansakuTebiT misasalmebelia, Tuki moswavleebi Tavad iswav-
lian Tundac umartivesi saxis grafikuli maorganizeblebis
(sqemebis, organizebuli komentarebis,teqstis gegmis, sxv.)
gamoyenebas kiTxvis procesSi, radgan es exmareba mas wakiTxu-
lis srulyofilad gaazrebaSi.
teqstis wakiTxvis Semdeg grafikul maorganizeblebs iyen-
eben masSi gadmocemuli informaciis Sejamebis mizniT. misi
saSualebiT moswavleebi axerxeben teqstSi mizez-Sedegobrivi
kavSirebis gansazRvras, informaciis klasifikacias sxvadasx-
va logikuri niSniT, aseve mis dakavSirebas realur cxovre-
32
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
basTan.
imisaTvis, rom grafikuli maorganizeblebis gamoyeneba re-
alurad Sedegismomtani iyos, aucilebelia misi sworad Ser-
Ceva teqstis tipis mixedviT. magaliTad, msgavsebebisa da gan-
sxvavebebis diagrama umjobesia dargobrivi teqstebis (mag.,
teqstebi sazogadoebrivi an sabunebismetyvelo mecnierebebis
sferodan) gasaazreblad gamoviyenoT, xolo ambis qronologi-
is amsaxveli diagrama, bunebrivia, naratiul teqstebs ufro
Seesabameba.
metakognicia
wakiTxulis gaazrebis xelSewyobis mizniT aseve mniSvnelova-
nia, rom moswavleebs vaswavloT sakuTari kiTxvis procesis
kontroli. wakiTxulis gaazrebas didad Seuwyobs xels, Tuki
moswavle kiTxvis dros yuradRebiT daakvirdeba, risi gage-
ba gauWirda da myisierad gamoiyenebs Sesabamis strategias am
xarvezis gamosasworeblad. amitom, sasurvelia, rom maswavle-
belma daarwmunos moswavleebis amgvari strategiebis gamoyeneb-
is aucileblobaSi da pirdapiri gziT aswavlos, ra strategiebi
arsebobs sakuTari kiTxvis procesis gasakontroleblad da ra
SemTxvevaSi romeli strategiis gamoyenebaa mizanSewonili kiTx-
vis dros warmoqmnili dabrkolebebis Tavidan asacileblad.
moswavleebi unda daeuflon strategiebs, romelTa saSu-
alebiTac isini SeZleben kiTxvis dros daSvebuli xarvezeb-
is identificirebas. aseTi strategiebia, magaliTad: yvela
ucnobi an rTulad gasagebi leqsikuri erTeulis (sityvis,
frazeologiis, cnebisa Tu terminis) dafiqsireba; kiTxvis
procesSi teqstSi asaxuli movlenebis, faqtebis warmosax-
vaSi gacocxleba, anu cocxlad warmodgena imisa, rac weria
an rasac mogviTxrobs avtori; TiToeuli abzacis an Sinaar-
sobrivad dasrulebuli monakveTis wakiTxvis Semdeg mcire
pauzis gakeTeba da wakiTxulis Sejameba; sakuTari TavisTvis
kiTxvebis dasma wakiTxulis Sesaxeb.
moswavleebi unda daeuflon konkretul strategiebs kiTxvis
dros warmoqmnili xarvezebis gamosasworeblad. aseTi strat-
egiebia, magaliTad: ucnobi an rTulad gasagebi leqsikuri
erTeulebis amosacnobad konteqstis, gramatikuli codnis
(lingvisturi analizis unaris) gamoyeneba, saWiroebis SemTx-
33
irina samsonia
wakiTxulis Sejameba
kiTxvis mizani upirvelesad wakiTxulidan azris gamotanaa. es
ki SeuZlebelia, Tuki mkiTxvels ara aqvs unari, Tavi mouyaros
wakiTxul teqstSi mocemul mTel informacias, romelic zogjer
SesaZlebelia sakmaod tevadic iyos da daiyvanos igi mxolod
ZiriTad, yvelaze mniSvnelovan elementebamde. swored es aris
wakiTxulis Sejamebis unari, rac mniSvnelovnad ganapirobebs
teqstis gaazrebas. am unaris gamomuSavebas dros sWirdeba. ami-
tom, aucilebelia, rom maswavlebelma etapobrivad, sistemuri
varjiSisa da ukugebis gziT aswavlos Tavis moswavleebs, Tu ro-
gorSeajamon wakiTxuli teqsti. am miznis misaRwevad sasurve-
lia, rom
moswavleebs jer vaswavloT teqstis SedarebiT mcire mo-
nakveTebis (magaliTad, erTi abzacis an Sinaarsobrivad das-
rulebuli ufro mcire monakveTis) Sejameba. amis Semdeg ki
etapobrivad SeiZleba gaizardos Sesajamebeli monakveTebi
moculoba.
pirvel etapze gamoviyenoT pirdapiri instruqciebisa da mod-
elirebis meTodi, magaliTad:
• maswavlebeli exmareba moswavleebs teqstSi ZiriTadi wina-
dadebis amocnobaSi, xolo Tuki teqstSi pirdapir ar aris
mocemuli aseTi winadadeba - mis SeTxzvaSi;
34
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
35
irina samsonia
motivacia
36
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
38
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
39
irina samsonia
mimarTuleba
kiTxvis dawyebamde
varaudebis cxrili o • o
TanamSromlobiTi o • o
strategiuli kiTxvis
„qronika“
cnebaTa klasifikacia • • o
pirveli striqoni o • o
sityvis ruka • o o
CamoTvale, daajgufe, • o o
daarqvi saxeli
moismine, waikiTxe da o • o
imsjele
swavla mewyvilesTan • • •
erTad
SesaZlo winadadebebi • o o
xmamaRla fiqri o • o
40
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
kiTxvis dros
ideaTa ruka o • o
ormagi Canawerebi • • o
gamokiTxvisfurceli o • •
yvelaze mnivnelovani o • o
faqtebi
kiTxva wyvilebSi o • o
abzacis SekumSva/ o • •
Semokleba
mTavari, naklebad o • •
mTavari da meorex-
arisxovani
kiTxvis gzamkvlevi o • o
ormxrivi swavleba • • •
SerCeviTi moniSvna • • o
semantikuri kavSirebi • • •
ambis ruka o • •
SQ3R o • o
teqstis struqtura o • o
kiTxvis Semdeg
klasSi dasatovebeli o • o
baraTebi
CarCoebi o • o
kiTxvebiavtors o • o
kiTxva da pasuxi o • o
SevajamoT wakiTxuli o • o
41
irina samsonia
saxeli
sakiTxi
42
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
kiTxvis daw-
kiTxvis das-
yebamde
rulebis Semdeg
debuleba / kiTxva
(veTanxmebi / ar
(veTanxmebi /
veTanxmebi)
ar veTanxmebi)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
aqtivobis dagegmva
aqtivobis „varaudebis cxrili“ dagegmvis sxvadasxva gza
arsebobs, magram maTi umetesoba Sedgeba Semdegi etapebisagan:
1. maswavlebeli gansazRvravs mTavar Temebsa da sakiTxebs
sakiTxavi masalidan.
2. maswavlebelma unda ivaraudos, daaxloebiT ra warmodgena
aqvT mis moswavleebs ama Tu im Temis/sakiTxis Sesaxeb.
3. am varaudebis gaTvaliswinebiT maswavlebelma unda Camow-
eros iseTi debulebebi/kiTxvebi, romlebic moswavleTa
warmodgenebis provocirebas Seuwyobs xels.
4. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daeTanxmon an ar daeTanx-
mon cxrilSi mocemul debulebebs/kiTxvebs.
konkretuli nabijebi:
1. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, Seavson varaudebis
cxrili. maT SeuZliaT imuSaon damoukideblad, wyvilebSi
an mcire jgufebSi. maswavlebelma unda Seaxsenos moswav-
leebs, rom samuSaos dasrulebis Semdeg maT mouwevT dis-
43
irina samsonia
kusiaSi monawileoba.
2. samuSaos dasrulebis Semdeg imarTeba diskusia, romlis
drosac moswavleebi asabuTeben sakuTar mosazrebebs -
ratom daeTanxmnen an ar daeTanxmnen varaudebis cxrilSi
mocemul debulebebs. am procesSi maswavlebeli maqsimalu-
rad unda cdilobdes moswavleTa kritikuli azrovnebis
waxalisebas. amitom, rac SeiZleba Rrmad da detalurad
unda mosTxovos TiToeul moswavles sakuTari poziciis
dasabuTeba.
3. amis Semdeg moswavleebs unda daevaloT teqstis wakiTxva
da cal-calke moniSvna an amowera iseTi adgilebisa, rom-
lebic daemTxva maT mier winaswar gamoTqmul varaudebs
da romlebic maTgan moiTxovs am varaudebis kritikulad
gadaxedvas.
4. kiTxvis dasrulebis Semdeg moswavleebs unda mieceT dis-
kusiis gamarTvis saSualeba. maswavlebels SeuZlia, hkiTx-
os moswavleebs, Seicvala Tu ara romelime sakuTari azri
cxrilSi warmodgenili debulebebis mimarT da sTxovos
moiyvanon teqstidan magaliTebi, romlebic maTi pirvelad
pasuxebs adasturdebs an, piriqiT, eWvqveS ayenebs.
44
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
Tema
kiTxvis daw-
yebamde
45
irina samsonia
aqtivobis dagegmva:
maswavlebeli sTavazobs moswavleebs wasakiTx teqsts da
uxsnis maT aqtivobis mimdinareobas.
kiTxvis dawyebamde:
1. maswavlebelma unda daajgufos moswavleebi ise, rom Ti-
Toeul jgufSi moxvdnen rogorc CamorCenili, ise war-
matebuli mkiTxvelebic;
2. maswavlebelma unda auxsnas moswavleebs, rogor SeuZlia
Seavsos es cxrili (gaakeTos winaswar moumzadebeli-
Canawerebi eqspromtad, Caweros mokle frazebi, Tundac
Caxatos grafikuli gamosaxulebebi);
3. moswavleebma Sesabamis grafaSi unda Caweron, ra ician
teqstis Temis Sesaxeb da gamoTqvan TavianTi winaswari
varaudebi.
kiTxvis dros maT unda Caiweron, ra gaiges teqstis kiTx-
visas, ra aris misi mTavari Tema, kidev ra sakiTxebs exeba igi,
mokled yvela ZiriTadi informacia, romelic miiRes teqstis
kiTxvis procesSi.
kiTxvis dasrulebis Semdeg ki moswavleebi Seajameben te-
qstis Sinaarss, gaiazreben, ra gaiges da ra kiTxvebi darCaT
wakiTxulis irgvliv.
maswavlebelma kiTxvis samive etapze unda akontrolos es
Canawerebi, saWiroebis SemTxvevaSi, daexmaros moswavleebs
kiTxvebze pasuxis gacemaSi da ganumartos gaugebari an aras-
worad gagebuli adgilebi.
46
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebeli arCevs sakiTxav masalas moswavleebisTvis;
2. SerCeuli teqstis safuZvelze maswavlebeli amoiwers Te-
masTan dakavSirebul mniSvnelovan leqsikas, oRond ise,
rom gaiTvaliswinos, ra kategoriebad SeiZleba daiyos
es sityvebi;
3. maswavlebeli baraTebze wers (an beWdavs) am cnebebsa Tu
terminebs (TiTo baraTze TiTos);
4. maswavlebeli Tavad sTavazobs moswavleebs sityvaTa
kategoriebs, an exmareba maT dajgufebuli sityvebis sax-
eldebaSi. SeniSvna: am SemTxvevaSi, sasurvelia, Tu maswav-
lebeli jer aaxsnevinebs moswavles, ratom daajgufa man
sityvebi ase da Semdeg sTxovos ganmazogadebeli sityvis
mofiqreba.
gTavazobT cnebaTa klasifikaciis aqtivobis nimuSs:
1. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs winaswar SerCeuli
terminebis CamonaTvals:
47
irina samsonia
aqtivoba: pirvelistriqoni
„pirveli striqoni“ aris saklaso aqtivoba, romelic igeg-
meba kiTxviswina etapze. am dros moswavleebi kiTxuloben wa-
sakiTxi teqstis mxolod pirvel or an sam winadadebas (raode-
noba, ra Tqma unda, damokidebulia winadadebis sigrZesa da
Sinaarsobrv datvirTulobaze) da cdiloben amoicnon, rogor
gagrZeldeba teqsti, an rogor ganviTardeba misi Sinaarsi.
es aqtivoba moiTxovs moswavlisagan: a) kiTxvis dawyebamde
ivaraudos, rogor SeiZleba gagrZeldes teqsti da b) gaixsenos
yvelaferi, rac icis teqstis Temis Sesaxeb. garda imisa, rom
moswavle kiTxvis procesis aqtiuri monawile xdeba. igi aseve
erTveba diskusiebSic da, amasTanave, uviTardeba weris unar-
Cvevebic, radganac mas uwevs sakuTari varaudebis organizeba
da werilobiT warmodgena. moswavleTa mier gamoTqmuli da
werilobiT Camoyalibebuli varaudebis gacnoba, cxadia, daex-
mareba maswavlebels gaigos, ramdenad arian misi moswavleebi
mzad teqstis aRsaqmelad da Sesabamisad dagegmos momdevno
nabijebi.
aqtivobis dagegmva:
maswavlebels SeuZlia winaswar moniSnos an gadaRebuli
aslebidan calke amoWras wasakiTxi teqstis pirveli striqoni
da daurigos moswavleebs. man kargad unda auxsnas moswavleeba
aqtivobis mizani da misi mimdinareoba. moswavleebs SeuZliaT
imuSaon rveulebSi an Seavson specialurad am aqtivobisTvis
momzadebuli forma.
48
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
gTavazobT nimuSs:
saxeli
saTauri
pirveli striqoni
varaudi
dasabuTeba / axsna
Sesworebebi
aqtivobis mimdinareoba:
1. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, waikiTxon pirveli
winadadebebi / striqoni teqstidan;
2. amis Semdeg igi sTxovs moswavleebs, gamoTqvan TavianTi
varaudebi wasakiTxi teqstis Sinaarsis Sesaxeb pirveli
winadadebebis / striqonis safuZvelze;
3. maswavlebelma aucileblad unda Seaxsenos moswavleebs,
rom am dros ar arsebobs „mcdari“ da „swori“ mosazre-
bebi, magram aucilebelia, rom gamoTqmuli varaudebi em-
yarebodes im informacias, romelsac wakiTxuli pirveli
winadadebebi / striqoni gvawvdis;
4. TiToeuli moswavlis mier gamoTqmuli varaudis Sesaxeb
warimarTeba saklaso diskusia;
49
irina samsonia
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebeli aqtivobis dawyebamde wasakiTxi teqstidan
winaswar SearCevs sityvebisa da cnebebis CamonaTvals;
2. maswavlebeli acnobs moswavleebs dasamuSavebel leqsi-
kas;
3. maswavlebeli sTxovs moswavleebs waikiTxon teqsti,
romelic Seicavs am leqsikas da aZlevs saSualebas,
yuradRebiT dafiqrdnen maT SesaZlo mniSvnelobaze;
4. maswavlebeli avalebs moswavleebs oTxnawiliani cxri-
lis Sevsebas. moswavleebs saSualeba unda mieceT, Tavad
airCion dasamuSavebeli leqsikuri erTeulebi;
5. samuSaos dasrulebis Semdeg TiToeuli namuSevari ganix-
ileba mTel klasTan erTad da moswavleebi midian saer-
50
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
ganmarteba faqtebi
sityva/mcneba
51
irina samsonia
aqtivobis dagegmva:
sakiTxavi masalidan maswavlebelma unda SearCios sakvanZo
cneba, ris Semdegac:
1. igi avalebs moswavleebs, ifiqron da gaixsenon yvela is
sityva, romelic, maTi azriT, dakavSirebulia am cnebasTan.
sasurvelia, maswavlebelma moswavleebis mier dasaxelebu-
li yvela sityva Camoweros dafaze. rekomendacia: SesaZle-
belia, zogierTi dasaxelebuli sityva sruliad ararele-
vanturi iyos, magram am etapze ar aris mizanSewonili maTi
pasuxebis gakritikeba. aqtivobis momdevno etapze, rode-
sac isini daiwyeben sityvebis dajgufebas, Tavadve ityvian
uars Seusabamo sityvebze.
2. maswavlebeli yofs klass mcire jgufebad da avalebs maT,
Tanaklaselebis mier CamoTvlili da dafaze Camowerili
sityvebidan SearCion iseTebi, romlebic, maTi azriT, Si-
naarsobrivad (Tematurad) aris dakavSirebuli erTmaneT-
Tan, xolo Semdgom maTgan msgavsi (Sinaarsobrivad yvelaze
axlos mdgomi) sityvebidaajgufon qvekategoriebad. sam-
uSaos dasrulebis Semdeg maswavlebelma unda dausvas
TiTeoul jgufs kiTxvebi, Tu ratom moxvda esa Tu is
sityva konkretul qvekategoriaSi da ara sxvagan, an ratom
amovarda romelime sityva saerTo CamonaTvalidan da a.S.
3. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, moifiqron da Seur-
Cion saTauri / saxelwodeba maT mier Seqmnil sityvaTa
TiToeul jgufs. am gziT isini daasabuTeben kidec, Tu
ratom moaqcies es sityvebi erT jgufSi.
gTavazobT samuSao furclis nimuSs:
52
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
53
irina samsonia
54
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
aqtivobis dagegmva:
maswavlebeli gamoavlens moswavleebs, romlebsac proble-
mebi aqvT kiTxvaSi, gansazRvravs, romeli unarebis gamomuSave-
baSi sWirdebaT maT daxmareba da amis mixedviT SearCevs maT
mewyviles. isini inawileben rolebs: erTi xdeba „mwvrTneli“,
xolo meore - „mkiTxveli“. magaliTad, rodesac „mkiTxveli“
xmamaRla kiTxulobs teqsts, „mwvrTneli“ yuradRebiT usmens
mas da usworebs Secdomebs, aZlevs mas saTanado rCevebs, kiTx-
vis dasrulebis Semdeg usvams kiTxvebs da exmareba wakiTxu-
lis gaazrebaSi.
mewyvileebi regularulad unda enacvlebodnen erTmaneTs.
imisaTvis, rom klasi ar daiyos Zlier da sust moswavleebad,
maswavlebeli unda Seecados, rom garkveuli drois Semdeg
yvela moswavles mieces saSualeba, Seasrulos „mwvrTnelis“
roli.
aqtivoba „swavla mewyvilis daxmarebiT“ daaxloebiT 25-
dan 35 wuTamde SeiZleba gagrZeldes, radgan is kiTxvis yvela
etaps moicavs. Sedegis misaRebad misi ganxorcieleba dasaS-
vebia kviraSi erTxel an orjer. moswavleTa wasaxaliseblad
55
irina samsonia
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebeli qmnis moswavleTa wyvilebs zustad im prin-
cipiT, rogorc es wina aqtivobaSia aRwerili. TiToeuli
moswavle rig-rigobiT asrulebs „mwvrTnelisa“ da „mkiTx-
velis“ rols.
2. yvela moswavle iwyebs teqstis xmamaRla kiTxvas daaxloe-
biT xuTi wuTis ganmavlobaSi. TiToeuli abzacis wakiTx-
vis Semdeg igi Cerdeba da ajamebs wakiTxuls. orientiris
misacemad maswavlebeli winaswar, aqtivobis dawyebamde
miuTiTebs moswavleebs, raze unda gaamaxvilon yuradReba
teqstis monakveTis Sesajameblad (magaliTad: ra aris am
abzacis/monakveTis mTavari saTqmeli? visze an razea es
abzaci/monakveTi? ra aris yvelaze mniSvnelovani, rac mas
ukavSirdeba am monakveTSi?)
3. „mwvrTneli“ yuradRebiT usmens Tanaklasels da uzusto-
bebis aRmoCenis SemTxvevaSi, usvams mas damatebiT kiTxvebs
an sTxovs, xelaxla waikiTxos mocemuli abzaci (an wina-
dadeba) da gaasworos Tavisi Secdoma.
4. moswavles specialur cxrilSi Seaqvs TiToeuli abzacis
56
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
abzaci # Sejameba
Sejameba:
57
irina samsonia
aqtivobis dagegmva:
1. sanam moswavleebi daiwyeben teqstis wakiTxvas, maswavle-
beli yvelasTvis dasanax adgilze akravs SerCeuli dargo-
brivi sityvebis / cnebebis CamonaTvals;
2. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, rom scadon am sityvebis
mniSvnelobis amocnoba da, Tu SeZleben, daawyvilon msgav-
si an erTmaneTTan Sinaarsobrivad dakavSirebuli sityvebi;
3. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, individualurad an wy-
vilebSi imuSaon da Seadginon winadadebebi am sityvebis
gamoyenebiT. sasurvelia, Tu moswavleebi dawyvilebuli
sityvebidan orives gamoyenebas SeZleben winadadebaSi;
4. amis Semdeg moswavleebi iwyeben teqstis kiTxvas, romlis
drosac erTmaneTs adareben sakuTari winadadebebisa da
teqstis Sinaarss;
5. Tu moswavleebis mier Sedgenili winadadebebi Seicavs Sinaar-
sobriv uzustobebs, maswavlebeli sTxovs maT, gaasworon Ta-
vianTi Secdomebi da xelaxla daweron winadadebebi;
6. moswavleebs SeuZliaT gauziaron erTmaneTs sakuTari wina-
dadebebi teqstis wakiTxvamdec da mis Semdegac. teqtis
wakiTxvis Semdeg amas SeiZleba TamaSis saxec mieces. magal-
iTad, erTi waikiTxavs sakuTar winadadebas, xolo sxva
moswavlem an moswavleTa jgufma unda amoicnos, ramdenad
sworad aris masSi gamoyenebuli esa Tu is sityva an cneba.
aqtivobis es nawili saSualebas miscems maswavlebels, Sea-
fasos, ramdenad kargad gaiges moswavleeba wakiTxuli te-
qsti da Sesabamisi leqsika.
gTavazobT moswavleTa samuSao furclis nimuSs:
instruqcia: waikiTxeT maswavleblis mier Camowerili
sityvebi. amoicaniT sityvebis mniSvneloba da daawyvileT
erTmaneTTan mniSvnelobiT dakavSirebuli sityvebis. Camow-
ereT sityvaTa es wyvilebi.
58
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
1.
2.
3.
4.
5.
59
irina samsonia
aqtivobis mimdinareoba:
maswavlebeli moswavleebs wasakiTxad sTavazobs teqsts da
damxmare kiTxvebs xmamaRla fiqrisTvis.
imisaTvis, rom moswavleebma kargad gaigon, rogor unda
Seasrulon es davaleba, Tavdapirvelad maswavlebeli iwyebs
teqstis xmamaRla kiTxvas, xolo moswavleebi mas Cumad kiTxu-
loben. dro da dro maswavlebeli Cerdeba da pasuxobs winas-
war SemuSavebul kiTxvebs.
magaliTisTvis gTavazobT ramdenime kiTxvis nimuSs:
1. ra vici am Temis (sakiTxis) Sesaxeb?
2. ra SeiZleba gavigo teqstidan am Temis (sakiTxis) Sesax-
eb?
3. kargad gavige Tu ara, rac am wuTas wavikiTxe?
4. kargad SemiZlia Tu ara warmovidgino gonebaSi, rac aq
weria?
5. ra SemiZlia gavakeTo, rom es adgili ufro kargad gav-
igo?
6. romeli iyo yvelaze mniSvnelovani adgili (adgilebi)
am teqstSi?
7. ra gavige axali wakiTxulidan?
8. rogor SemiZlia erTmaneTTan davakavSiro is, rac vi-
codi da is, rac axla gavige?
60
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
aqtivobis dagegmva:
1. Tuki maswavlebeli am aqtivobas kiTxvis procesSi gamoi-
yenebs, maSin igi mTliani teqstis an misi erTi monakveTis
wakiTxvis Semdeg sTxovs moswavleebs, wakiTxuli mo-
nakveTidan gamokveTon mTavari saTqmeli. imisaTvis, rom
moswavleebma amis gakeTeba SeZlon, sasurvelia, rom mas-
wavlebels garkveuli mosamzadebeli samuSao hqondes Ca-
tarebuli pirdapiri swavlebisa da modelirebis gziT.
2. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs Sesavsebad gamzade-
buli ideaTa rukis nimuSs (an dafaze, an furclebze,
romlebsac urigebs yvela moswavles) da sTxovs maT,
centralur rgolSi Caweron teqstis an misi monakveTis
mTavari saTqmeli (idea), garSemo ganlagebul rgolebSi
ki - a) teqstidan amoiweron faqtebi an mosazrebebi, rom-
lebic amyarebs mTavar saTqmels (ideas) an 2) sakuTari
mosazrebebi, romlebic ukavSirdeba wakiTxuli teqstis
an misi monakveTis mTavar saTqmels. muSaobis procesSi
SesaZlebelia ideaTa rukaze rgolebis raodenobis gaz-
61
irina samsonia
rdac.
3. Tuki maswavlebeli am aqtivobas kiTxvis wina etapze
gamoiyenebs, maSin centraluri ideis garSemo moswavlee-
bi Caweren imas, ra codnasac (informacias) floben war-
modgenili sakiTxis Tu Temis Sesaxeb. kiTxvis procesSi
ki isini miubrundebian rukas da gadaaxaliseben mas axal-
axali informaciiT.
4. maswavlebels SeuZlia ideaTa ruka gamoiyenos, rogorc
wakiTxuli teqstis Sejamebis saSualebac.
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebeli moswavleebs avalebs SerCeuli teqstis
wakiTxvas da aZlevs instruqcia, rogor Seavson ormagi
Canawerebis furceli: moswavleebs Sinaarsobrivad das-
rulebuli nebismieri monakveTis wakiTxvis Semdeg, maT-
Tvis sasurvel adgilas SeuZliaT droebiT Sewyviton
kiTxva da gaakeTon Canawerebi;
2. moswavleebi Canawerebis fuclis marcxena mxares amoi-
weren teqstidan maTTvis yvelaze mniSvnelovan frazas
an winadadebas, xolo mis gaswvriv, marjvena svetSi gad-
62
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
63
irina samsonia
aqtivobis dagegmva:
moswavleebi muSaobas iwyeben dagegmvis etapiT, romelsac
uZRveba maswavlebeli. es etapi moicavs Semdeg nabijebs:
1. Temis / sakiTxis SerCeva;
2. kiTxvebis Camoyalibeba;
3. gamokiTxvis furclis Sedgena;
4. masalis Segroveba.
momdevno etapia interaqcia, romelic moicavs Semdegs:
1. winare (arsebuli) codnis aqtivacia;
2. saintereso / mniSvnelovani faqtebis gaziareba;
3. kiTxva informaciis moZiebis mizniT.
aqtivobis bolo, integrirebisa da Sefasebis etaps ki kvlav
maswavlebeli uZRveba. es etapi moicavs Semdeg operaciebs:
1. Sejameba;
2. Sedareba;
3. gamokvleva;
4. angariSis momzadeba.
64
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
Tema/sakiTxi ____________________________________
saintereso axali
kiTxva 1 kiTxva 2 kiTxva 3 kiTxva 4
faqtebi kiTxvebi
viciT,
rom....
wyaro 1
wyaro 2
wyaro 3
Sejame-
ba
65
irina samsonia
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebeli akompleqtebs 3-5 moswavlisagan Semdgar
jgufebs, romlebSic gaerTianebulia kiTxvaSi sxvadasxva
doneze myofi moswavleebi;
2. maswavlebeli moswavleebs avalebs dasamuSaveblad Ser-
Ceuli teqstis wakiTxvas;
3. maswavlebeli arCevs sakiTxebs/TemebssakiTxavi masalidan
da jgufis TiToeul wevrs urigebs dasamuSaveblad;
4. paralelurad iqmneba „eqspertTa jgufebi“, romlebSic
erTiandebian is moswavleebi sxvadasxva jgufebidan, rom-
lebsac erTi da igive sakiTxi/Tema aqvT dasamuSavebeli.
5. aqtivobis mimdinareoba winaswar unda gaiweros da mas-
wavlebelma sxvadasxva jgufSi samuSaod konkretuli
dro unda gamouyos moswavleebs. agreTve, sasurvelia,
Tu maT winaswar eqnebaT gamzadebuli samuSao furcleb-
is Sablonic;
6. maswavleblis daxmarebiT „eqspertTa jgufebi“ dasam-
uSavebeli sakiTxis/Temis safuZvelze gamoyofen sakvanZo
sakiTxebs da imuSaveben maT Sesaxeb saWiro informaciis
66
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
moZiebasa da damuSavebaze;
7. sasurvelia, rom „eqspertTa jgufebs“ damatebiTi in-
formaciis mosaZieblad maqsimalurad mravalferovani
resursebis gamoyeneba SeZlon, raTa kargad da amomwura-
vad Seiswavlon esa Tu is sakiTxi;
8. amis Semdeg „eqspertTa jgufebis“ wevrebi ubrundebian
TavianT jgufebs da mocemuli sakiTxis/Temis Sesaxeb
mopovebul informacias awvdian Tanajgufelebs. es pro-
cedurac winaswar unda gaweros maswavlebelma, raTa Ti-
Toeul moswavles Tanabrad mieces sakuTari namuSevris
prezentaciis saSualeba da, amave dros, ar dairRves te-
qstis Sinaarsi;
9. sxvadasxva „eqspertis“ mier mowodebuli informaciis
Sesagroveblad da Sesajameblad sasurvelia grafikuli
maorganizeblis winaswar momzadebac da darigeba Ti-
Toeuli moswavlisTvis;
10. moswavleebma unda icodnen, rom maT yuradRebiT unda
mousminon erTmaneTs daiswavlon „eqspertebisgan“, rasac
maswavlebeli aucileblad Seamowmebs.
SeniSvna: radgan es aqtivoba teqnikuri TvalsazrisiTi sak-
maod kompleqsuria da mTel gakveTils moicavs, mniSvnelova-
nia, rom maswavlebelma misi mimdinareobisas gamudmebiT
adevnos Tvalyuri TiToeuli moswavlis muSaobas, mkacrad
gaakontrolos reglamenti. saWiroebis SemTxvevaSi, maswavle-
beli unda daexmaros kidec jgufebs masalis kargad da zedmi-
wevniT gaazrebasa da yvela mniSvnelovani sakiTxis gamokveTa-
Si.
sasurvelia, jgufis TiToeulma „eqspertma“ wevrma Seavs-
os winaswar gamzadebuli cxrili (grafikuli maorganizebe-
li), romelSic Tavs mouyris da Seajamebs mTel informacias.
es, erTi mxriv, xels Seuwyobs informaciis daxarisxebisa da
Sejamebis unar-Cvevebis gamomuSavebas moswavleebSi, meore
mxriv ki, saSualebas miscems maswavlebels, Seafasos rogorc
jgufebis, ise TiToeuli moswavlis muSaoba.
67
irina samsonia
mniSvnelovani informacia:
1.
2.
3.
Sejameba:
damatebiTi faqtebi:
68
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
aqtivobis dagegmva:
1. aucilebelia, rom maswavlebelma winaswar gaacnos moswav-
leebs, ras isaxavs miznad wyvilebSi kiTxva, Semdeg ki
maTTan erTad gansazRvros, rogor unda imuSaon erTad.
magaliTad, moswavleebs SeuZliaT Semdegnairad dagegmon
erToblivi kiTxva: a) xmamaRla erTad waikiTxon teqstis
romelime monakveTi, Semdeg - cal-calke da mas Semdeg,
rac SedarebiT susti moswavle miiRebs magaliTs Tavisi
warmatebuli Tanaklaselisagan, isev erTad waikiTxon
igive monakveTi; b) moswavleebs SeuZliaT gainawilon
teqsti da rigrigobiT waukiTxon erTmaneTs sxvadasxva
monakveTi. erToblivi kiTxvis es formac modelirebis
princips efuZneba; g) SesaZlebelia mTeli teqsti wai-
kiTxos mxolod erTma - waramtebulma mkiTxvelma, xolo
69
irina samsonia
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs wasakiTx teqsts,
acnobs maT aqtivobis mizans da magaliTis safuZvelze uxsnis,
70
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
• kategoria 2. katebi:
o kategoria 3. siamis kata
o kategoria 3. sparsuli kata
2. rodesac maswavlebeli darwmundeba, rom moswavleebma
kargad gaiges informaciis kategorizaciis principi, mas Seu-
Zlia daavalos moswavleebs, amokribon teqtidan 1-li katego-
riis informacia.
3. amis Semdeg isini iwyeben qvekategoriebze (2, 3, 4 da a.S.)
muSaobas. pirvel etapze, sasurvelia, rom muSaoba warimarTos
mTel klasTan erTad da TiToeuli kategoriisTvis SerCeuli
informacia (detali) erToblivad iqnas ganxiluli.
4. amis Semdeg moswavleebi avseben winaswar gamzadebul
grafikul maorganizebels.
71
irina samsonia
I kategoria
II kategoria
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebeli SerCeuli sakiTxavi masalis mixedviT ad-
gens kiTxvis gzamkvlevs, romelSic gamokveTs teqstis
yvelaze mniSvnelovan, yuradsaReb faqtebsa da naklebad
mniSvnelovan detalebs. SesaZlebelia kiTxvis sxvadasxva
doneze myofi moswavleebisTvis maswavlebelma SeimuSaos
gzamkvlevis sxvadasxva versia.
2. maswavlebeli urigebs moswavleebze kiTxvis gzamkvlev-
ebs da sTxovs maT, kiTxvis procesSi Seavson igi. sas-
urvelia, rom aqtivobis sawyis etapze maswavlebeli
72
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
73
irina samsonia
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebeli SearCevs sakiTxav masalas da yofs mas
mcire monakveTebad;
2. amis Semdeg maswavlebeli yofs klass jgufebad, romleb-
Sic gaerTianebulni arian sxvadaxva donis mkiTxvelebi.
erT-erTi moswavle iniSneba „maswavleblad“. igi pasux-
ismgebelia, rom misma jgufma imuSaos zemoT CamoTvlil
oTxive strategiaze.
3. „maswavlebeli“ ukiTxavs Tavis jgufs teqstis nawils da
uZRveba ormxrivi swavlebis aqtivobas.
3. dazusteba.
a) SeaxseneT Tqvens jgufs, rom mosmenisa da kiTxvis pro-
cesSi dausvan kiTxvebi sakuTar Tavs, Tu romeli sityvis mniS-
vneloba an fraza ver gaiges, an gauCndaT eWvi, rom arasworad
74
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
4. Sejameba.
a) sTxoveT moswavleebs, rom kiTxvis procesSi Seajamon
teqstis TiToeuli nawili. kiTxvis dasrulebisas sTxoveT
Tqvens jgufs, rom jer zepirad Seajamon mTliani teqsti,
Tqven ki Tavi mouyareT maT naazrevs, CaiwereT da waukiTxeT
maT saboloo versia. teqstis nawilebisa da mTliani teqstis
Sesajameblad maT SeuZliaT gamoiyenon „Semoklebuli abza-
cis“ meTodi (ix. gv.....)
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs sakiTxav masalas da
uxsnis aqtivobis mimdinareobas;
2. moswavleebi kiTxuloben teqsts Tavidan bolomde;
75
irina samsonia
76
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
erTiani saqarT-
velos mefe + + + +
gaatara reforme-
bi + + + -
gaaerTaiana saqa-
rTvelo + - + -
Seipyres da
mokles mtrebma
- - - +
mefobda 30 welze
met xans + - + -
77
irina samsonia
nimuSi 2:
prezi- impera-
mefe ministri
denti tori
moRvaweobs monar-
qiul saxelmwi-
foebSi + -/+ + -
moRvaweobs de-
mokratiul sax-
elmwifoebSi -/+ + - +
SesaZlebelia misi
xelaxla arCeva
- + - -
ganagebs imperias
-/+ - + -
niSnavs qveynis
mTavroba
- - - +
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebelis SearCevs teqsts da winaswar amzadebs
semantikur matricas. igi amokrebs teqstidan sakvanZo
78
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
ativobis dagegmva:
• maswavlebeli SearCevs sakiTxav masalas da masze dafuZne-
biT Camowers ZiriTad detalebs, romlebzec, misi azriT,
moswavleebma aucileblad unda gaamaxvilon yuradReba.
gTavazobT im ZiriTadi detalebis sanimuSo CamonaTvals,
79
irina samsonia
80
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
saTauri
sad?
rodis?
mTavari gmirebi
sxva personaJebi
problema
problema
81
irina samsonia
82
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
aqtivobis mimdinareoba:
1. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs sakiTxav masalas,
xolo kiTxvis dawyebamde uxsnis maT, rom yovel teqstSi
informacia garkveuli saxiT aris organizebuli, rasac
teqstis struqturas uwodeben;
2. maswavlebeli moswavleebs acnobs teqstis struqturis
yvelaze gavrcelebul tipebs. aseTebia, magaliTad:
• aRwera
• movlenaTa Tanamimdevroba
• mizezi da Sedegi
• Sedareba-Sepirispireba
• problema da misi gadawyveta
teqstis sturuqturis swavlebisTvis, sasurvelia, rom mas-
wavlebelma Semdegi midgomebi gamoiyenos:
1. maswavlebelma unda gaacnos moswavleebs teqstis yvela
zemoT CamoTvlili struqturis nimuSi;
2. maswavlebelma unda misces moswavleebs saSualeba, daak-
virdnen specifikur sityvebsa da frazebs, romlebic
damaxasiaTebelia sxvadasxva struqturis teqstebisaT-
vis;
3. maswavlebelma modelirebis mizniT unda aCvenos moswav-
leebs magaliTi, rogor iqmneba ama Tu im struqturis
teqsti;
4. sasurvelia, Tu moswavleebi SeTavazebuli modelebis
mixedviT, Tavad Seecdebian sxvadasxva struqturis mqone
teqstebis Seqmnas.
gTavazobT cxrils, romelSic warmodgenilia teqstis
struqturis yvelaze gavrcelebul tipebis aRweriloba, maT
ZiriTadi maxasiaTeblebi da Sesabamisi grafikuli maorganize-
blebis nimuSebi:
83
irina samsonia
ra moxda - ra moxda
bolos? bolos?
84
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
85
irina samsonia
- unda - teqstis
gadawydes es mixedviT, rome-
sakiTxi lia problemis
gadawyvetis
- problema saukeTeso gza?
mogvarebulia
86
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
87
irina samsonia
88
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
aqtivoba: CarCoebi
es aqtivoba moswavleebs exmareba wakiTxul teqstSi dasmu-
li sakiTxebis, ZiriTadi Temebisa da detalebis organizebaSi.
amisaTvis isini iyeneben specialur, ierarqiuli tipis grafi-
kul maorganizebels, romelsac avseben kiTxvis dasrulebis
Semdeg.
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebeli acnobs moswavleebs grafikul maorganize-
bels da uxsnis, rogor unda Seavson igi;
2. moswavleebi amoicnoben da Sesabamis CarCoSi Caweren im
ZiriTad sakiTxs/Temas, romelsac exeba wakiTxuli teqs-
ti. es faqtobrivad teqstis saTauris funqcias Seasru-
lebs;
3. moswavleebi amoicnoben da mokled Camoayalibeben im
mniSvnelovan mosazrebebs / ideebs, romlebic teqstis
mTavar Temas/ZiriTad sakiTxs ukavSirdeba;
4. amis Semdeg moswavleebi ixseneben im detalebs, romlebic
mniSvnelovania am mosazrebebisa Tu ideebis gagebisaT-
89
irina samsonia
teqsti exeba
mTavari saTqmeli
90
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
91
irina samsonia
aqtivobis dagegmva:
1. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, waikiTxon SerCeuli
teqsti an Tavad kiTxulobs mas xmamaRla;
2. kiTxvis dasrulebis Semdeg maswavlebeli kiTxvebis das-
mis gziTexmareba moswavleebs naweris agebaSi. aseTi
kiTxvebia, magaliTad:
92
wigniereba. maswavleblis saxelmZRvanelo
93
irina samsonia
gamoyenebuli literatura
94
irina samsonia, filologi irina samsonia
daamTavra iv. javaxiSvilis saxelo-
bis Tbilisis saxelmwifo univer-
sitetis filologiis fakulteti,
wigniereba
klasikuri enebis ganyofileba.
2008-2011 wlebSi muSaobda erovnu-
li saswavlo gegmebisa da Sefaseb-
is centrSi qarTuli enisa da literaturis jgufis
xelmZRvanelad. 2011-2012 wlebSi iyo saqarTvelos
ganaTlebisa da mecnierebis saministros zogadi ga-
naTlebisa da erovnuli saswavlo gegmebis ganviTare- maswavleblis saxelmZRvanelo
bis departamentis saxelmwifo enebis jgufis xelmZ-
Rvaneli. 2012 wlidan dRemde muSaobs gamocdebis
erovnul centrSi qarTuli enisa da literaturis
jgufis xelmZRvanelad. aqvs pedagogiuri gamocdile-
ba. aswavlida qarTuli enasa da literaturas, aseve
laTinur enas me-6 saavtoro skolaSi.