ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΡΕΒΕΚΚΑ «Το ταξίδι μιας …μπουκιάς» ΠΕ 70

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

1.1. Τίτλος διδακτικού σεναρίου

«Το ταξίδι μιας… μπουκιάς»

1.2. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

Το σενάριο διαπραγματεύεται γνωστικές περιοχές του μαθήματος των
Φυσικών ( Ερευνώ και Ανακαλύπτω).

1.3. Τάξεις στις οποίες μπορεί να απευθύνεται

Απευθύνεται και θα εφαρμοστεί σε μαθητές της Πέμπτης (Ε) δημοτικού.

1.4 Συμβατότητα με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ.

Το θέμα είναι απολύτως συμβατό με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ, εφόσον «Το
ταξίδι της τροφής συνεχίζεται» αποτελεί κεφάλαιο της ενότητας «Το Πεπτικό
Σύστημα» στο βιβλίο Φυσικών «Ερευνώ και Ανακαλύπτω» της Ε΄ τάξης και οι
στόχοι που τίθενται άπτονται πλήρως του αναλυτικού προγράμματος
Φυσικών.
Το σενάριο θα υποστηρίξει τη μαθησιακή διαδικασία με την παιδαγωγική
αξιοποίηση των ΤΠΕ:
 Επεξεργαστή κειμένου (Microsoft Word)
 Λογισμικό δημιουργίας παρουσιάσεων (Microsoft PowerPoint)
 Διαδίκτυο (Internet) και μηχανές αναζήτησης (Google)

1.5. Οργάνωση της διδασκαλίας & απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή

Οργάνωση της διδασκαλίας
Η διδασκαλία της ενότητας θα υλοποιηθεί στο δεύτερο τμήμα της Πέμπτης
τάξης του σχολείου, το οποίο αποτελείται από 16 μαθητές. Οι μαθητές θα
εργαστούν σε ομάδες των δύο ατόμων και ανάλογα με το φύλλο εργασίας θα
επεξεργάζονται το ίδιο θέμα ή θα γίνεται καταμερισμός των εργασιών.

1
 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΡΕΒΕΚΚΑ «Το ταξίδι μιας …μπουκιάς» ΠΕ 70
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή

Θα χρησιμοποιηθεί το εργαστήριο υπολογιστών του σχολείου το οποίο είναι
πλήρως εξοπλισμένο με ικανό αριθμό υπολογιστών, εκτυπωτή, σαρωτή,
βιντεοπροβολέα (video projector), απαραίτητος για να παρουσιαστεί μέρος
της δουλειάς των παιδιών στην τάξη. Επίσης διατίθεται μόνιμη ADSL
σύνδεση στο διαδίκτυο.
Ως προς το λογισμικό, στα μηχανήματα που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει
να είναι εγκατεστημένα λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (το Microsoft Word)
και λογισμικό παρουσίασης (Μicrosoft PowerPoint).
Χρήσιμη είναι και η ύπαρξη ενός μοντέλου του ανθρώπινου σώματος σε
πραγματικές διαστάσεις.
Το σενάριο θα πραγματοποιηθεί τις ώρες της Φυσικής.

Γνωστικά Προαπαιτούμενα
Οι μαθητές έχουν μάθει να εργάζονται ομαδοσυνεργατικά. Έχουν βασικές
γνώσεις χρήσης του επεξεργαστή κειμένου, του προγράμματος δημιουργίας
παρουσιάσεων (τα παιδιά έχουν εξοικειωθεί ήδη με το πρόγραμμα αφού το
έχουν χρησιμοποιήσει και σε άλλο εκπαιδευτικό σενάριο) κι έχουν εξοικειωθεί με
την αναζήτηση πληροφοριών από το Διαδίκτυο με χρήση μηχανών αναζήτησης
όπως Google κ.ά.

1.6 Διδακτικοί Στόχοι

Οι μαθητές στο τέλος της διδασκαλίας της ενότητας θα πρέπει:
Α. Ως προς το γνωστικό αντικείμενο
Να αναφέρουν οι μαθητές τα όργανα του πεπτικού συστήματος και να
εξηγήσουν τη λειτουργία καθενός από αυτά.
• Να εντοπίσουν οι μαθητές σε τομή του ανθρώπινου σώματος τη θέση των
οργάνων του πεπτικού συστήματος.
• Να διαπιστώσουν οι μαθητές πειραματικά τη χρησιμότητα του σάλιου για
τη διάσπαση του αμύλου των τροφών.
• Να διαπιστώσουν οι μαθητές πειραματικά τη χρησιμότητα της χολής στη
λειτουργία της πέψης.

2
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΡΕΒΕΚΚΑ «Το ταξίδι μιας …μπουκιάς» ΠΕ 70
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Β. Ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών

• να μπορούν να αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο, να τις αξιολογούν,
να επιλέγουν αυτές που χρειάζονται και να τις αποθηκεύουν
• να μπορούν να χρησιμοποιούν το Microsoft Word για να φτιάξουν πίνακες
• να μπορούν να χρησιμοποιούν το Microsoft PowerPoint για να φτιάξουν
μία μικρή παρουσίαση την οποία και θα παρουσιάσουν στους συμμαθητές
τους

Γ. Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία

να μπορούν να παρατηρούν, να μελετούν και να συμπεραίνουν

να καλλιεργήσουν την αναλυτική και συνθετική ικανότητα

να κινητοποιήσουν τη δημιουργική τους σκέψη, την κριτική τους ικανότητα και

τη φαντασία

να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας, ομαδικότητας και συνεργασίας

προκειμένου να επιτύχουν τους προτεινόμενους στόχους

να διασκεδάσουν και να βιώσουν συναισθήματα χαράς

1.7 Εκτιμώμενη διάρκεια

Υπολογίζεται ότι απαιτούνται επτά (7) διδακτικές ώρες. Βέβαια η διάρκεια
μπορεί να εξαρτηθεί από το επίπεδο, την προηγούμενη εμπειρία και τον
αριθμό των μαθητών.

2. Διδακτική προσέγγιση
Θεωρητική προσέγγιση
Το σενάριο στηρίζεται σε αρχές της εποικοδομιστικής προσέγγισης και στις
κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις του Vygotsky και των απογόνων του, όπου
δίνεται έμφαση στις μαθησιακή διαδικασία, στην αλληλεπίδραση των
εμπλεκόμενων μερών καθώς και στο κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον που
λαμβάνει χώρα. Ακολουθείται ένα μοντέλο καθoδηγούμενης διερεύνησης-

3
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΡΕΒΕΚΚΑ «Το ταξίδι μιας …μπουκιάς» ΠΕ 70
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

ανακάλυψης με έμφαση στη κριτική και στοχαστική σκέψη, στη συμμετοχική

και συνεργατική μάθηση, στη δημιουργική έκφραση. Οι μαθητές εργάζονται σε
ομάδες με δραστηριότητες αξιοποιώντας το παιδαγωγικό περιβάλλον των
ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Η οπτικοποίηση εννοιών και πληροφοριών στον
υπολογιστή τις εξελίσσει ώστε να μπορούν να γίνουν ένας τόπος, ένας
χώρος, στον οποίο το παιδί να μπορεί να επέμβει ενεργά. Έτσι, με
αλληλεπιδραστικές δραστηριότητες επεξεργασίας των εικόνων σε συνεργατικά
περιβάλλοντα τα παιδιά αποκτούν τη δυνατότητα με τη φαντασία τους να
πετούν και να βρίσκονται πάνω από τους τόπους για τους οποίους μαθαίνουν.
Μεθοδολογική προσέγγιση
Οι μαθητές θα δουλέψουν σε μικρές ομάδες των 2 ατόμων. Η εργασία σε
ομάδες αποτελεί την ιδανικότερη εφαρμογή γιατί συνδυάζει την
αλληλεπίδραση με την τεχνολογία των υπολογιστών καθώς και
ομαδοσυνεργατικές διαδικασίες, οι οποίες είναι απαραίτητες για την
αποτελεσματική διαπραγμάτευση της γνώσης και της μάθησης. Τα φύλλα
εργασίας δίνονται σε κάθε μαθητή ξεχωριστά, δουλεύονται όμως από όλη την
ομάδα
Ο ρόλος του δασκάλου όσο οι μαθητές δουλεύουν σε ομάδες είναι
υποστηρικτικός, καθοδηγητικός, εμψυχωτικός, δίνει σαφείς οδηγίες όταν αυτό
είναι απαραίτητο, ενημερώνει τους μαθητές για το χρόνο που έχουν στη
διάθεση τους για να ολοκληρώσουν την εργασία τους. Έχει φροντίσει για τη
σωστή και εύρυθμη λειτουργία του εργαστηρίου, έχει προετοιμάσει και
μελετήσει τις ιστοσελίδες που θα διερευνηθούν, έχει ετοιμάσει τα φύλλα
εργασίας των ομάδων, έχει προβλέψει τυχόν απρόοπτα και απρόσμενες
εξελίξεις κατά τη διεξαγωγή του μαθήματος (ενεργές ιστοσελίδες, επάρκεια
μελανιού, κλπ.).

2.1 Διδακτική προσέγγιση με ΤΠΕ

Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία ευνοεί την αλλαγή
του παραδοσιακού διδακτικού μοντέλου και τη χρήση σύγχρονων διδακτικών
προσεγγίσεων. Με τη χρήση λογισμικών και κατάλληλων φύλλων εργασίας
αναδεικνύεται το μαθητοκεντρικό μοντέλο της διερευνητικής μάθησης μέσα
από την αναζήτηση της γνώσης στις πηγές.

4
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΡΕΒΕΚΚΑ «Το ταξίδι μιας …μπουκιάς» ΠΕ 70
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Το Διαδίκτυο ως γνωστικό εργαλείο αξιοποιείται για

την κριτική επεξεργασία της πληροφορίας και της ένταξή της στα πλαίσια
που θέτουν οι μαθητές και το σενάριο. Οι μαθητές μόνοι τους αναζητούν και
ανακαλύπτουν τις γνώσεις έτσι η μάθηση ελέγχεται περισσότερο από το
μαθητή.
Το λογισμικό παρουσίασης επιτρέπει την προετοιμασία και την
παρουσίαση εγγράφων (προβολές παρουσίασης), τα οποία μπορεί να
περιλαμβάνουν κείμενα, εικόνες, βίντεο και ήχο. Πρόκειται για εργαλείο, απλό
ως προς την εκμάθηση και στο χειρισμό, που επιτρέπει τη δημιουργία
πολυμεσικών (με χρήση πολλαπλών μορφών πληροφορίας) ή και
υπερμεσικών (με χρήση κόμβων και υπερσυνδέσμων) παρουσιάσεων. Όταν
ένας μαθητής δημιουργεί ένα υπερμέσο αναπτύσσει ικανότητες διαχείρισης
έργου, δεξιότητες οργάνωσης και σχεδιασμού, δεξιότητες έρευνας, δεξιότητες
συλλογισμού και δεξιότητες παρουσίασης. Στο πλαίσιο αυτό, τα υπερμέσα
συνιστούν ισχυρά γνωστικά εργαλεία στη διάθεση του μαθητή για την
ενίσχυση και των ανάπτυξη των γνωστικών δομών του.
Ο επεξεργαστής κειμένου ως εργαλείο επεξεργασίας και διαχείρισης
πληροφοριών, μπορεί να διευκολύνει την ομαδοσυνεργατική παραγωγή
γραπτού λόγου από τους μαθητές, οι οποίοι πειραματίζονται και καταλήγουν
σε δικά τους κείμενα μέσα σε ένα ελκυστικό περιβάλλον που καλλιεργεί τη
γλωσσική τους έκφραση και δημιουργικότητα. Με τη χρήση του γίνεται δυνατή
η επιλογή πληροφοριών επιλεκτικά, η κατασκευή πινάκων οργανώνοντας τα
ζητούμενα στοιχεία.

Η προστιθέμενη αξία από τη χρήση των ΤΠΕ στο συγκεκριμένο

εκπαιδευτικό σενάριο είναι ότι παρέχουν στο μαθητή ένα πολυμεσικό
περιβάλλον, μέσα στο οποίο αναζητεί στοιχεία, επιλέγει πληροφορίες και
εικόνες, συνθέτει κείμενα, συνδέοντας νοητικά τις λεκτικές και τις εικονικές
αναπαραστάσεις με αποτέλεσμα γνωστικές δεξιότητες υψηλού επιπέδου και
μάθηση Ενισχύεται η αυτενέργεια του μαθητή, ενώ παράλληλα δίδεται
έμφαση στη διερευνητική μάθηση που τον ωθεί να οικοδομήσει γνώσεις που
έχουν νόημα γι’ αυτόν.

2.2 Το προτεινόμενο σενάριο

5
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΡΕΒΕΚΚΑ «Το ταξίδι μιας …μπουκιάς» ΠΕ 70
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Α. 1η + 2η διδακτικές ώρες
Την 1η διδακτική ώρα με τη βοήθεια του μοντέλου του ανθρώπινου σώματος
φέρνουμε τα παιδιά σε επαφή με τα όργανα του πεπτικού συστήματος. Με
κατάλληλες ερωτήσεις προκαλούμε συζήτηση μέσα από την οποία εξηγούμε
στα παιδιά τη χρησιμότητα των οργάνων. Πραγματοποιούμε τα πειράματα
που αναφέρονται στο τετράδιο εργασιών του μαθητή.

Β. 3η + 4η διδακτικές ώρες
Στο εργαστήριο πληροφορικής τα παιδιά αναζητούν πληροφορίες και εικόνες
που αφορούν το πεπτικό σύστημα, επιλέγουν αυτές που χρειάζονται, τις
επεξεργάζονται και φτιάχνουν ένα μικρό κείμενο για τα διάφορα όργανα του
πεπτικού συστήματος.
1Ο Φύλλο Εργασίας
«Αναζητώντας πληροφορίες για το πεπτικό σύστημα»

Γ. 5η + 6η διδακτικές ώρες
Αφού έχουν συλλέξει και επεξεργαστεί τις πληροφορίες και τις εικόνες, τις
χρησιμοποιούν για να φτιάξουν τη δική τους παρουσίαση για το πεπτικό
σύστημα με το κατάλληλο λογισμικό παρουσιάσεων .
2ο Φύλλο Εργασίας
«Δημιουργώ μια παρουσίαση για το πεπτικό σύστημα»

Δ. 7η διδακτική ώρα
Οι μαθητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους στους συμμαθητές τους και τους
δίνεται το 3ο Φύλλο Εργασίας « Τι έμαθα για το πεπτικό σύστημα»

2.3 Επέκταση –Αξιολόγηση

Το προτεινόμενο σενάριο μπορεί να επεκταθεί και με άλλες δραστηριότητες

που θα περιλαμβάνουν:

 Δημιουργία σταυρολέξου με το πεπτικό σύστημα με τη βοήθεια του

προγράμματος Hot Potatoes

6
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΡΕΒΕΚΚΑ «Το ταξίδι μιας …μπουκιάς» ΠΕ 70
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

 Δημιουργία εννοιολογικού χάρτη του πεπτικού συστήματος με τη χρήση

ενός λογισμικού εννοιολογικής χαρτογράφησης
 Δημιουργία κολλάζ σε χαρτόνι εικόνων και φωτογραφιών του
ανθρώπινου σώματος
 Δημιουργία ενός μοντέλου του πεπτικού συστήματος με πλαστελίνη την
ώρα των Εικαστικών.

Η εφαρμογή, επέκταση αλλά και η και η διαφοροποίηση του σεναρίου

εξαρτάται από το γνωστικό επίπεδο της τάξης, τη δυναμική των ομάδων που
συμμετέχουν καθώς και από την υλικοτεχνική υποδομή που διαθέτει το
σχολείο.

Η αξιολόγηση της εργασίας των μαθητών έγινε ενδιάμεσα και τελικά από τον
εκπαιδευτικό καθώς και από τους ίδιους τους μαθητές και αφορούσε:
o Την επιτυχία των σκοπών και των στόχων
o Τον τρόπο λειτουργίας της ομάδας σε συνεργατικά πλαίσια
o Την έκφραση των συναισθημάτων τους (ικανοποίησης, δυσκολίας,
διασκέδασης, κλπ.) κατά τη διάρκεια του σεναρίου.

Έτσι, μέσα από το διάλογο, την παρατήρηση καθώς και από τα αποτελέσματα
των δραστηριοτήτων που παρουσιάζονται στα φύλλα εργασίας των ομάδων
συμπεραίνουμε ότι:

• Οι μαθητές έδειξαν ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο θέμα, το οποίο

στην πορεία ενισχύθηκε με τη χρήση των τεχνολογικών εργαλείων.
• Οι ομάδες σε γενικές γραμμές λειτούργησαν καλά.
• Οι μαθητές στο σύνολό τους χάρηκαν τις δραστηριότητες, παρ’ όλες
τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν μερικά παιδιά στη χρήση των
εργαλείων, ένιωσαν ικανοποίηση από το ομαδικό αποτέλεσμα.
Ακόμα και δύο μαθητές που σε προηγούμενες δραστηριότητες δε
συμμετείχαν άρχισαν να εκδηλώνουν ενδιαφέρον, γεγονός πολύ
ενθαρρυντικό.
• Παρουσίασαν τις εργασίες τους στους συμμαθητές τους, ένιωσαν
χαρά και ικανοποίηση και ευχαριστήθηκαν πάρα πολύ με το τελικό

7
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΡΕΒΕΚΚΑ «Το ταξίδι μιας …μπουκιάς» ΠΕ 70
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

αποτέλεσμα της δουλειά τους (την ομαδική παρουσίαση που

δημιούργησαν για το πεπτικό σύστημα) .