Moleküler Geometri

Bir molekülde; atomlar arası oluşan bağlar, çevre atomların merkez atom etrafında
üç boyutlu yerleşme düzeni, bağlar arası açılar molekülün geometrisini (şeklini-
yapısını) belirler. Molekül geometrisi molekülün fiziksel ve kimyasal özelliklerini
belirler. Molekül geometrisini açıklamak için farklı kuramlar mevcuttur. modeller

VSEPR Valens Bağ Teorisi Molekül Orbital Teori

 Değerlik Kabuğu Elektron Çiftleri İtmesi
(VSEPR) (Valence Shell Electron Pair Repulsion Theory)

Molekül şeklini (geometrisini), merkez atom üzerindeki (bağ yapmış

ve bağa katılmayan) elektron grupları üzerinden tahmin yapılabilir.
 Elektron çiftleri (bağ yapmış ve bağa katılmayan) birbirlerini iterler. Bunun
sonucunda, elektronlar birbirlerinden mümkün olduğunca uzakta yerleşirler
(itme kuvvetlerinin en az olacak yerleşme düzeni)

• Son yörüngede 2 elektron çifti olması halinde Çizgisel (lineer)

• Son yörüngede 3 elektron çifti olması halinde Üçgen düzlemsel

• Son yörüngede 4 elektron çifti olması halinde Düzgün dört yüzlü (tetrahedral)

• Son yörüngede 5 elektron çifti olması halinde Üçgen bipiramidal

• Son yörüngede 6 elektron çifti olması halinde Düzgün sekiz yüzlü (Oktahedral)

Bağ yapmamış elektron çiftlerinin diğer elektron çiftlerini itme gücü, bağ
elektronlarının itme gücünden daha yüksektir.
Elektron çiftleri birbirleri arasındaki itme kuvvetlerinin en az olacağı geometride yerleşirler
 VSEPR teorisinin uygulanması

• Molekül veya iyon için Lewis yapısı çizilir.

• Merkez atomun bağ yapmamış elektron çifti sayısı ile tekli bağ
sayısı belirlenir.

• Bδ + No

• Elektron çifti sayısına karşılık gelen elektron çifti geometrisi

belirtilir.

• molekül geometrisi bulunur.

VSEPR teorisine göre CO2 HCN CH4, NH3 SO2 PCl5,
SF6 and H2O bileşiklerinin şekillerini açıklayınız.
VSEPR teorisine göre CO2 HCN CH4, NH3 SO2 PCl5,
SF6 and H2O bileşiklerinin şekillerini açıklayınız.
 İtme Kuvveti

Bağ yapmamış e- Bağ yapmamış e> Bağ yapmamış e-bağ e > bağ e - bağ e

Bağ yapmamış e çiftleri molekülün yapısının belirlenmesinde bağa katılan

elektronlar kadar önemlidir.

Bağ yapmamış elektronlar bağ elektronlarından daha fazla yer kaplarlar.

Merkez atom üzerinde bağ yapmamış elektron çifti mevcut ise, elektron çiftlerinin
yerleşim düzeni,olduğu tüm elektron çiftlerinin bağ elektronları geometrik
şekilden farklı olacaktır.

Bağ açıları molekülde bağ yapmayan elektron çiftleri sayısı arttıkça azalır.
 Valens (Değerlik) Bağ Teorisi
Kovalent bağ, iki atomun tek elektronlu orbitallerinin uygun şekilde üstüste
çakışması (örtüşmesi) sonucunda (elektronların zıt spinli bir şekilde bu
orbitalleri doldurması ile) oluşur.
Valens Bağ molekülün şeklini çakışan orbitallerin şekli ve yerleşme düzenine göre
açıklar.

Çoğunlukla bağ oluşumu için atomlarda elektron düzenlemesi ve orbitaleri şeklinin

değişmesi olur. Bunun sonucunda merkez atomda hibrit orbitaller meydana gelir.
Metan ın hibritleşmesi ve bağ yapması
 Geometri Orbital sayısı Hibritleşme
tipi
Çizgisel (lineer) 2 sp
Üçgen düzlemsel 3 sp2
Düzgün dört yüzlü 4 sp3
(tetrahedral)
Üçgen bipiramidal 5 sp3d
Düzgün sekiz yüzlü 6 sp3d2
(Oktahedral)
CH4, PCl5, SF6. NH3 BeF2 bileşiklerinin hibritleşme türü ve
molekül geometrilerini bulunuz.
Çoklu bağlar: tek elektronlu orbitallerin çakışması sonucu δ bağı oluşur, eksenlerde
geri kalan e ların paralel örtüşmesi sonucu ise π bağları oluşur.
 Molekül Orbital Teori
Bir molekülde atom çekirdeklerinin etrafında molekül yörüngeleri
bulunur. A molecular orbital describes a region of space in a molecule
where electrons are most likely to be found.

Molekül orbitaller atom yörüngelerinin birleştirilmesiyle oluşur.

Atomik Orbitallerin birleşmesi
 MO deki bağ elektronları sayısı - antibağ MO deki elektron sayısı
Bağ derecesi =
2
 Metalik Bağ

Elektron denizi modeli Band teori

 Metalik Bağ

• Elektron denizi modeli

 Metalik Bağ

Band teori
Band teori
Yarı iletkenler
Photovoltaic Cells