SPEKTRI ELEKTROMAGNETIK

C’eshte spektri magnetik ?

Spektri elektromagnetik ( EM ) eshte thjesht nje emer qe shkencetaret ia dhane nje numri
te madh llojesh te rrezatimit,kur duan te flasin rreth tyre thjesht si nje grup i
vetem.rrezatimi eshte nj eenergji qe udheton dhe shperndahet nderkohe ( si psh : nje drite
e dukshme qe vjen nga nje llampe ne shtepine tende dhe valet e radios qe vijne nga nje
stacion radioje ).

Spektri magnetik shtrihet nga frekuencat e uleta ,te perdorura per radio moderne deri tek
rrezatimi gamma , qe mbulon nje gjatesi vale prej mijera kilometrash deri ne nje pjese te
madhesise se atomit.Kufiri i gjatesise se vales me te gjate eshte vete permasa e
universit,nderkohe qe mendohet qe kufiri i gjatesise se vales me te shkurter eshte ne afersi
te gjatesise Planck,edhe pse ne parim spektri eshte i pafund dhe i vazhdueshem.

Rradhitje te spektrit

Valet EM jane te pershkruara ne menyre tipike me emertimet fizike : Frekuenca f, gjatesia

e vales λ. Frekuencat shkojne nga 2.4 ×1023 Hz deri tekfrekuenca locale plazma jonizimit
nderyjor te mesem. Gjatesia e vales eshte anasjelltas e perpjesshme me frekuencen e vales,
keshtu qe rrezet gamma kane gjatesi vale shume te shkurter qe jane fraksionet e madhesise
se atomeve.Energjia foton eshte ne perpjestim me frekuencen e vales,keshtu qe rrezet
gamma kane energji me te larte ( rreth nje billion volt elektronike ) dhe valet e radios kane
nje energji shume te ulet.
Sa here qe valet elektromagnetike ekzistojne ne mjet me rendesi,gjatesia e vales se tyre
zvogelohet.Gjatesi e valeve te rrezatimit elektromagnetik , pa marre parasysh se me c’mjet
atop o udhetojne , jane cituar zakonisht ne kusht te gjatesise se vales vakum.
Ne pergjithesi rrezatimi EM eshte klasifikuar nga gjatesi vale ne radio vale,mikrovale,infra
te kuqe, dhe rrezet gamma.Sjellja e EM varet nga gjatesia e vales se tij.
Ja disa lloje te ndryshme te rrezatimit ne spektrin EM , nga ato me energji me te ulet ne
ato me energji me te larte :

1.Radio
Radio eshte ne te njejtin lloj te energjise qe stacionet e radios leshojne ne ajer per ate boxin
tuaj dhe kthehen ne Mozart-in tuaj te preferuar.
Por valet e radios jane te rrezatuara dhe nga gjera te tjera si psh yjet dhe gazet ne
hapesire.

2. Mikrovala
Mikrovalat gatuajne kokoshka per ne vetem ne pak minuta ! Mikrovalat ne hapesire jane
te perdorura nga astronomet per te mesuar strukturen galaktikave te aferta dhe Rrugen e
Qumeshtit tone !

3. Infra te kuqe UV
Lekura jone leshon infra te kuqe,dhe kjo eshte arsyeja pse ne mund te dallohemi nga
dikush gjate nates duke perdorur size vision.

4.Rrezet ultravjollce
Ne e dime qe Dielli eshte nje burim ultravjollce,sepse jane rrezet UV qe shkaktojne djegien
e lekures tone ! Yjet dhe objekte te tjera te “ nxehta “ ne hapesire I leshojne keto rrezatim
UV.

5. Rrezet -X
Mjeku I perdor keto rreze per te pare kockat tona ,apo dhe dentist per te kontrolluar
dhembet. Gazet e ngrohta qe gjenden ne univers I leshojne kero rreze X.

6.Rrezet Gamma
Materialet radioactive mund te leshojne rreze gama.Por gjeneratori me I madh I
prodhimit te ketyre rrezeve eshte universi !Kjo ben qe gamma te jete nje rrezatim I te
gjitha llojeve.