You are on page 1of 75

OARSOALDEKO

ERREZETA LEHIAKETA
2010

Harategietako
produktuekin eginiko
platerak
Errenteria, Oiartzun eta Pasaiako harategietan
bezeroek lehiaketara aurkeztutako errezeten

BILDUMA

- 2010eko abendua -
AURKIBIDEA: ORRIALDEA

ERRENTERIA

MANTXAKO KALDERETA ......................................................................................... 2


INDIOILAR HANBURGESAK GAZTA ETA URDAIAZPIKOAREKIN ........................ 3
TXEKOR HARAGI GAINERREA ................................................................................ 4
OSOBUKOA ETA ONDDO BELTZAK SALTSAN ..................................................... 5
HARAGIZKO IJITO BESOA ....................................................................................... 6
OILASKOA SALTSAN ................................................................................................ 7
KARRILERAK ARDO BELTZ SALTSAN ................................................................... 8
BEHI BUZTANA .......................................................................................................... 9
OILASKOA SAGARDOTAN ..................................................................................... 10
KROKETAK MARIREN ERARA ............................................................................... 11
OILASKO IZTERRAK BIRRINDUTA ........................................................................ 13
OILASKO BULARKIA SALTSAN ............................................................................. 14
ODOLKI ETA SAGAR KONPOTAZ BETERIKO CRÊPE-AK .................................. 15
TXERRI TXULETAK SAGARREKIN ........................................................................ 17
TXAHAL ERREGOSIA .............................................................................................. 18
TXERRI AZPIZUNTXOAK TXANPAIN ERARA ....................................................... 19
HARAGI GISATUA IKERREN AMONAREN ERARA .............................................. 20
ALBERJINIA BETEAK ............................................................................................. 21
ARROPA ZAHARRA ................................................................................................ 22
BIRIBILKIA PIPERBELTZ SALTSAN ...................................................................... 23
LIBURU BULARKIAK ............................................................................................... 24
HARAGI LASAGNA ALTZATAR ERARA ................................................................ 25
OILASKOA PATATA ETA PERRETXIKUEKIN ....................................................... 26
XERRAK ROQUEFORT SALTSAN .......................................................................... 27
TXERRI SAIHESKIA EZTITAN ................................................................................. 28
ANGELITAK EGINDAKO OILASKOA ...................................................................... 29
ODOLKI BUDINA ...................................................................................................... 30

PASAIA

ALBONDIGAK “BERMEO” ERARA ........................................................................... 32


ARKUMEA TXILINDRON ERARA PERRETXIKOEKIN ............................................. 33
AZPIZUN BETEA ........................................................................................................ 34
AZPIZUNA ONDDOEKIN ............................................................................................ 35
BIEIRAK ITXAS MENDITAR ERARA ......................................................................... 36
BIRIBILKIA .................................................................................................................. 37
ENTREKOT BOLDELDARRA ..................................................................................... 38
HARAGI-ENPANADA ................................................................................................. 39
OILASKOA EZTIAREKIN ............................................................................................ 40
OILASKOA GARAGARDOTAN .................................................................................. 41
OILASKOA SALTSAN ................................................................................................ 42
PIPER BETEAK ........................................................................................................... 43
TXAHAL HEGAL BETEA ............................................................................................ 44
TXERRI AZPIZUNA KARAMELIZATUA UDAZKENEKO FRUITUEKIN ................... 45
TXERRI AZPIZUNAK SALTSAN ................................................................................ 46
TXERRI ESKUAK BIZKAITAR ERAN ........................................................................ 47
UNTXIA GEREZIEKIN.................................................................................................. 48

OIARTZUN

AHATE, PERRETXIKO ETA BARAZKI BROXETA ................................................... 50


ARKUME GISATUA ..................................................................................................... 51
AZPIZUN LIBURUAK ONDDO SALTSAREKIN ......................................................... 52
AZPIZUNA ONDDO SALTSAN ................................................................................... 53
BARRABILAK ONDDOEKIN ETA PATATA PUREAREKIN ...................................... 54
BARRUKIAK ............................................................................................................... 55
HARAGI TXIKITUA BERENJENAREKIN ................................................................... 56
HARAGI ZOPA ........................................................................................................... .57
IDI-ISATS ERREGOSIA ............................................................................................... 58
OILASKOA SALTSAN ................................................................................................. 59
SAGARREZ BETETAKO OILASKOA SAGARDOAREKIN ........................................ 60
SALTXITXA ELURTUAK ............................................................................................. 61
SAN JAKOBOAK ENTSALADAREKIN....................................................................... 62
TXAHAL-MASAILAK BARAZKI ETA ARROZAREKIN .............................................. 63
TXERRI HANKAK SALTSAN (I) ................................................................................. 64
TXERRI HANKAK SALTSAN (II) ................................................................................ 65
TXERRI MASAILAK ..................................................................................................... 66
UNTXI ERREA.............................................................................................................. 67
UNTXI GISATUA .......................................................................................................... 68
UNTXIA.........................................................................................................................69
UNTXIA ASABEN SALTSAN....................................................................................... 70
UNTXIA SALTSAN (I) ................................................................................................. 71
UNTXIA SALTSAN (II) ................................................................................................. 72
- ERRENTERIA -

ERREZETA:

“MANTXAKO KALDERETA”

IRABAZLEA:

LAURA FERRARI SANCHEZ

ESTABLEZIMENDUA:

PEIO HARATEGIA

- 2010eko abendua -
MANTXAKO KALDERETA
MANTXAKO KALDERETA

OSAGAIAK:
OSAGAIAK:

• kgarkume
1 kg arkume
arkum e • Erramua
Erramua
• Baratxuriburu
Baratxuri burubatbat • ogixerra
Bi ogi xerra
• Tipulabat
Tipula bat • Piperrautsa
Piperrautsa
• Piper berde
Piper berdebatbat • Piperbeltza
Piperbeltza
• arrautza
Bi arrautza • Gatza
Gatza
• Gibel bat
Gibel bat(oilo-gibela
(oilo-gibelaizan
izan daiteke)
daiteke) • Perrexila
Perrexila
• 50 g almendra
50 g almendra • Olioa
Olioa
• 1 ll ardo
ardotxuri
txuri • Ura
Ura

NOLA EGIN:
NOLAEGIN:
NOLA EGIN:

Tipula,
Tipula, piper
Tipula,piper berdea
piper berdea eta
etaeta haragia
haragia zatitu.
zatitu.
haragia Ondoren,
Ondoren,
zatitu. haragia
Ondoren,
maneatu gatza
haragiamaneatu
haragia eta piper
maneatugatza beltzarekin.
gatzaeta
etapiperbeltzarekin.
piperbeltzarekin.
Alde
Aldebatetik,
Alde batetik,
batetik, burruntzali
burruntzalibatean arrautzak
batean
batean uretan irakin.
arrautzak
arrautzak uretan
uretan
Bestetik, eltze batean olioa ipini eta beroa dagoenean,
irakin.
irakin.
haragia gorritu. Gero, tipula, piper berdea eta baratxuri burua
Bestetik,
Bestetik, eltze eltzebatean
batean olioaolioa
ipini etaipiniberoa
eta beroa
xaflatu.
dagoenean
dagoenean, , haragia gorritu.
gorritu. Gero,
Gero, tipula,
tipula,
Ondoren, erramu hosto bat, piperrautsa eta gibela piper
piper berdea
berdea
erantsi.
eta
etaba ratxuri
baratxuri
Behin gibelaburua
buruaxaflatu.
xaflatu. dagoenean, atera platerera
txigortuta
baratxuriOndoren,
Ondoren,
buruarekin erramu
batera. hosto
erramu hosto bat,
bat, piperrautsa
piperrautsa eta gibela
erantsi.
erantsi.Ardo txuria eltzean ipini eta kontsumitzen denean, ura
Behin
Behin
bota haragia gibelaartetxigortuta
gibela
estali eta irakitendagoenean,
txigortuta utzi 15 edo 20atera
dagoenean, atera platerera
platerera
minutuz.
baratxu
baratxuri ri buruarekin
buruarekin
Zartagin batean ogibatera.
batera.
xerrak frijitu eta erreserbatu.
Ardo
Ardo txuria
Jarraian, txuria eltzean
eltzean
baratxuri ipini
buruaipini eta
etaeta
zuritu kontsumitzen denean,
gibela, almendrak eta
ura bota
bota h
uraxerrekin
ogi aragiamotrailuan
haragia
batera estali arte
estali arte etairakiten
eta
xehatu. irakitenutzi utzi1515
edoedo2020
minutuz.
minutuz.Haragia egosita dagoenean, lehengo nahasketa gehitu
eta utziZartagin
itzen. batean
Zartagin
lod bateanogi ogixerrak
xerrakfrijitu
frijitueta etaerreserbatu.
erreserbatu.
Jarraian,
Azkenik, baratxuriburua
Jarraian, baratxuri
arrautzak eta burua zuritu
perrexila zuritu
txikitu eta eta gibela,
eta gibela,
platerean jarri,
almendrak
almendraketa
haragiaren etaogi
gainean. ogixerrekin
xerrekinbaterabateramotrailuan
motrailuanxehatu.xehatu.
Haragia egosita dagoenean,
Haragia egosita dagoenean,lehengo lehengo nahasketa
nahasketa
gehitu
gehitueta etautzi
utziloditzen.
loditzen.
Azkenik, arrautzaketaeta
Azkenik, arrautzak perrexila
perrexila txikitutxikitu
eta eta
platerean jarri, haragiaren
platerean jarri, haragiaren gainean. gainean.

-2-
INDIOILAR HANBURGESAK
GAZTA ETA URDAIAZPIKOAREKIN

OSAGAIAK:

• 600 g indioilar haragi xehatu • Arrautza irabiatu bat


• 100 g urdaiazpiko egosi • Tipuleta bat
• 100 g ”serrano” urdaiazpiko • Olioa
• 150 g gazta ondu • Gatza
• 3 baratxuri ale • Irina
• Arrautza bat • Perrexila

NOLA EGIN:

Baratxuri bat zatitu eta zartaginean pixka bat gorritu, olio


pixka batean. Tipuleta zatiturik erantsi eta guztia gorritu artean
kuzinatu.

Ontzi handi batean haragia jarri, tipuleta eta baratxuri


kuzinatuak erantsi.

Perrexil pixka bat, urdaiazpiko egosia, “serrano”


urdaiazpikoa, gazta, ondo zatiturik, arrautza eta gatz pixka bat
erantsi eta ondo nahasi.

Haragi zati txikiak hartu, hanburgesak egin eta irin eta


arrautza irabiatuan pasa.

Pare bat baratxuri ale zapaldu eta zartagin batean oliotan


frijitu. Gorritutakoan, hanburgesak bertan frijitu alde bakoitzetik bi
edo hiru minutuz.

Entsalada edo tomate olioztatuarekin batera zerbitzatu


ahal da.

-3-
TXEKOR HARAGI GAINERREA

OSAGAIAK:

• 200 g arroz • Tipula bat


• 425 ml ur • Tomate frijitua (ontzi bat)
• 300 g txekor pikadiloa • 160 g urdai geza
• 2 baratxuri ale • 160 g Idiazabal gazta
• Arrautza bat

NOLA EGIN:

Lehenik eta behin, eltze batean, olio pixka batean tipula


frijitu eta jarraian arroza bota. Egurrezko koilara batez ondo
nahastu, ura bota eta 20 minutuz irakiten utzi.

Baratxuria frijitu.

Arroza egiten ari den bitartean, pikadiloa, arrautza,


esnetan bustitako ogi mamia eta baratxuri frijitua nahastu.
Nahasketa guztia zartagin batean frijitu.

Behin hori guztia prest daukagula, kristalezko erretilu


batean arroza zabaldu eta tomate frijituaz estali. Horren gainean,
tomatez estalitako pikadiloa bota eta tomate gehiago isuri.

Azkenik, urdai geza geruza bat ipini eta gainetik gazta


bota.

Prest dago labean sartu eta gainerretzeko (200º - 10


minutu).

-4-
OSOBUKOA
OSOBUKOAETA
ETA ONDDO BELTZAK
ONDDO BELTZAK
SALTSAN
SALTSAN

OSAGAIAK:
OSAGAIAK:

•• 1 kgosobuko
1 kg osobuko •• Tomatesaltsa
Tomate saltsa
•• 3 onddobeltz
3 onddo beltz •• Ardo txuria
Ardo txuria
• baratxuri
4 baratxuri •• Piper lehor
Piper lehorbat
bat
• tipula
3 tipula •• salda
salda

NOLAEGIN:
NOLA EGIN:

Lehendabizi,osobuko
Lehendabizi, osobuko zatiak
zatiak su bizian
su bizian gorritu.
gorritu.

Olio
Olio horretan
horretanbertan frijitufrijitu
bertan osobukoa, tipula eta
osobukoa, baratxuri
tipula eta
xehatua.
baratxuri xehatua.
Gero, osobukoa lapikoan ipini ardo zuriarekin.
Gero, osobukoa lapikoan ipini ardo zuriarekin.
Erantsi piper zatiak, onddo xehatuak, tomatea eta gatza.
Erantsi piper zatiak, onddo xehatuak, tomatea eta
gatza. Ur apur bat erantsi, salda bota eta egosi ordubetez.

Ur apur bat
Amaitutakoan, erantsi,
saltsa salda bota
txanotik pasa. eta egosi
ordubetez.
Platerera atera eta... on egin!!!
Amaitutakoan, saltsa txanotik pasa.

Platerera atera eta... on egin!!!

-5-
HARAGIZKO IJITO BESOA

OSAGAIAK:

• 4 patata 400 g txekor pikadiloa


• Arrautza gorringo bat 300 g onddo
• Olioa 4 piper gorri
• Tipula bat

NOLA EGIN:

Patatak egosita daudenean, zuritu eta gorringoa eta


koilarakada pare bat olioarekin nahastu.

Hori guztia puregailu batetik pasa eta kotoizko zapi baten


gainean zabaldu.

Tipula, pikadiloa eta onddoak, azken horiek


baratxuriarekin batera, bakoitza bere aldetik frijitu.

Lehenik tipula zabaldu “purearen” gainean, horren


gainetik pikadiloa eta, azkenik, onddoak ipini.

Behin hori bukatuta, ijito beso baten moduan bildu patata


purea.

Amaitzeko, piperra tiratan zatitu eta gainean jarri


apaingarri moduan.

-6-
OILASKOA SAGARDOTAN
OILASKOA SALTSAN

OSAGAIAK:
OSAGAIAK:

•• Oilasko
4 oilasko bat
izter •• Litro erdi1 sagardo
Azenario
•• Bi tipula hegal
4 oilasko •• Gatzatomate birrindu
250 g
• Bi piper
Tipula 1 berde • Piperbeltza
4 baratxuri ale
• Lau baratxuri
2 piper gorri ale • Perrexila
Oliba-olioa
• Brick txiki
2 piper berdebat esnegain • Irina
Gatza
• Ontzi bat perretxiko • Olioa

NOLAEGIN:
NOLA EGIN:

Hasteko,oilasko
Hasteko, oilaskoa garbitu
zatiak etaeta
moztu zatitu.
zartagin batean oliba
olioa bota, 2 baratxuri alerekin.
Ondoren, gatza eta piperbeltzarekin maneatu eta
Oilaskoa pasa.
gero, irinetan ere bertan bota, gatz pixka batekin, gorritu arte.

Ondoren, tipula, piperrak, azenarioa eta beste bi baratxuri


Kazola batean olio pixka bat ipini eta beroa
ale txikitu eta beste zartagin batean oliba-olioarekin egin su
dagoenean, oilaskoa
motelean, 15 edo zatiturik bota.
20 minutuz.
Oilaskoa
Hori gorritzen
egin eta utzi etagehitu,
gero, oilaskoa tipulak, baratxuriak,
tomate birrindua eta
eta
piper berdeak zatiturik
gatza pixka bat erantsi. erantsi.

Dena
Azkenik,irabiatu eta
15 minutuz tipula,
egosi baratxuria eta piper
eta kito.
berdeak kolorea hartzen hasten direnean, perretxikoak
gehitu.On dagizuela!

Gero, sagardoa bota eta utzi irakiten urritu arte.

Bukatzeko, esnegaina, gatz pixka bat eta perrexila


bota. Utzi sutan hiru minutuz.

-7-
KARRILERAK ARDO BELTZ SALTSAN

OSAGAIAK:

• Bi behi-karrilera • Baso bat ardo beltz


• Bi tipula • Ura
• Bi azenario • Olio birjina
• Porru bat • Gatza
• Hiru baratxuri ale • Piperbeltza

NOLA EGIN:

Lehendabizi, karrileraren azalak ondo kendu labanarekin.

Tipulak, azenarioak, porrua eta baratxuriak moztu eta


kazola batean jarri olio zurrutada batean frijitu.

Gatza eta piperbeltza bota karrileren gainean, eta


zartagin batean frijitu. Su bizian gorritu bi aldeetatik.

Karrilerak, barazkiak, ardoa eta bi baso ur erantsi.

Jarri estalkia eta sutan eduki, egosten diren arte.

Karrilerak kazolatik atera.

Saltsa irabiatu eta gutxiagotu, hamar minutuz.

Karrilerak txikitu eta kazola zabal batean jarri.

Saltsa gainetik iragazi.

Perrexilarekin apaindu.

-8-
BEHI BUZTANA

OSAGAIAK:

• Kilo eta erdi buztan • Litro erdi ur


• 3 baratxuri ale • Irina
• 2 piper berde • Gatza
• 50 g tomate • olioa
• Baso bat ardo (adb:
Remelluri)

NOLA EGIN:

Lehenengo baratxuria tipula eta piper berdea zatitu.

Zatitu eta gero, dena lapiko barruan sartu, olio pixka bat
gehitu eta frijitu.

Bitartean, buztana irinetan pasa, lapikoan sartu eta pixka


batean frijitu.

Jarraian, ardo beltz zurrutada bota eta alkohola


ebaporatutakoan, ura eta tomatea gehitu.

Gatza bota.

Utzi horrela su motelean 3 orduz eta... kito!!!

-9-
OILASKOA SAGARDOTAN
OILASKOA SAGARDOTAN

OSAGAIAK:
OSAGAIAK:

•• Oilasko
Oilasko batbat •• Litro erdisagardo
Litro erdi sagardo
•• Bi tipula
Bi tipula •• Gatza
Gatza
• Bi piperberde
Bi piper berde • Piperbeltza
Piperbeltza
• Lau baratxuri
Lau baratxuri aleale • Perrexila
Perrexila
• Brick txikibat
Brick txiki bat esnegain
esnegain • Irina
Irina
• Ontzi bat perretxiko
Ontzi bat perretxiko • Olioa
Olioa

NOLAEGIN:
NOLA EGIN:

Hasteko,oilaskoa
Hasteko, oilaskoa garbitu
garbitu eta eta zatitu.
zatitu.

Ondoren,
Ondoren, gatza
gatzaeta
etapiperbeltzarekin maneatu
piperbeltzarekin eta gero,
maneatu eta
irinetan pasa.
gero, irinetan pasa.
Kazola batean olio pixka bat ipini eta beroa dagoenean,
Kazola batean olio pixka bat ipini eta beroa
oilasko zatitua erantsi.
dagoenean, oilasko zatitua erantsi.
Tipulak, baratxuriak, piper berdeak zatitu eta gehitu.
Tipulak,
Aurretik, baratxuriak,
utzi oilaskoa gorritzen. piper berdeak zatitu eta
gehitu. Aurretik, utzi oilaskoa gorritzen.
Dena irabiatu eta tipula, baratxuria eta piper berdea
koloreaDena
hartzenirabiatu eta tipula,
hasten direnean, erantsi baratxuria
perretxikoak. eta piper
berdea kolorea hartzen hasten direnean, erantsi
perretxikoak.
Gero, sagardoa bota eta utzi irakiten urritu arte.

Gero, sagardoa
Bukatzeko, bota eta
esnegaina, gatzutzi irakiten
pixka bat etaurritu arte.
perrexila bota
eta utzi sutan hiru minutuz.
Bukatzeko, esnegaina, gatz pixka bat eta perrexila
bota eta utzi sutan hiru minutuz.

- 10 -
KROKETAK MARIREN ERARA

OSAGAIAK:

• Irina: 250 g • Gatza (probatuta)


• Gurina: 125 g • Urdaiazpikoa: 200g puska
• Esnea: 1500ml. txikitan.( Esate baterako,
Esneketariarena, ahal bada, “Basatxerri” izan daiteke).
hobe. Eskualdean badaude • Arrautza egosi 1
makinak horretarako. (sardexkarekin puska txikiak
egin). Baserrikoa ahal bada,
hobe.

(*) Plater merkea da eta denon gustukoa. Umeei sukaldaritzan


erakusteko ere txoil egokia da.
Ia-ia edozerekin egin daitezke kroketak, baina guk hemen
urdaiazpikoarenak egitea proposatzen dugu.

NOLA EGIN:

Kazola batean esnea berotu. Beste batean gurina urtu eta


pixkanaka irina bota eta eskuzko hagaxka batekin irabiatu.
Ondoren, esnea pixkanaka botatzen joan irabiatzeari utzi gabe.
Pikorrak ateratzen badira, saiatu eskuz desegiten, baina ezin bada,
irabiagailu elektrikoa erabili.

Gatza eman eta segi bueltak ematen. Ordu laurden batera,


urdaiazpikoa erantsi eta segi irabiatzen.

Bost minutu falta direnean, arrautza erantsi eta segi


eragiten. Hiru edo lau aldiz sua indar guztiarekin jarri eta irakiten
hasten denean, indarra jaitsi.

Ordu erdi batean bueltaka ibili. Oso garrantzitsua da


denbora hori eskaintzea orea irabiatzeari, kroketak guriagoak atera
daitezen. Horixe da platen honen gakoa: asko irabiatzea.

Horren ondoren, erretilu zapal batera atera orea eta hozten


utzi. Erretiluaren arabera, komeni izan daiteke ur hotzez bustitzea
orea itsas ez dadin.

- 11 -
KROKETAK BILTZEKO OSAGAIAK:

• Irina • Gatza (probatuta)


• Arrautzak: 3 edo. (ahal bada, • Urdaiazpikoa: 200g puska
baserrikoak erabili) txikitan.( Esate baterako,
• Ogi birrindua. (Kroketak “Basatxerri” izan daiteke).
askoz hobeak ateratzen dira • Arrautza egosi 1
ogia etxean birrintzen bada. (sardexkarekin puska txikiak
Nola egiten den. Oso erraza. egin). Baserrikoa ahal bada,
hobe.

(*) Ogia birrintzeko: ogi puska zaharrak labean xigortu eta gero
birringailu batekin, pazientziaz, birrindu. Ez dugu, ordea, beti denbora
izaten horretarako. Hona “martingala” ttiki bat etxean ogia aise-aise
birrintzeko.
Ogi xigortua erosi, integrala bada hobe, eta birrindu. Etxean
birrindutakoarekin, erositakoarekin baino askoz hobeak ateratzen dira
eta era honetan, 10 minutu besterik ez dira behar.

NOLA BILDU:

Lehenik eta behin, gogoan izan behar da oreak hotza egon


behar duela kroketak biltzeko.

Lan gehixeago ematen badu ere, kroketak txiki samarrak


aiseago eta gusturago jaten dira. Horregatik, biltze-lana bizpahiru
lagunen artean egiten bada, askoz hobeto denontzat.

Biltzeko, ore pixka bat hartu, irineztatu forma ematearekin


batera, gero arrautzan blaitu eta azkenik, ogi birrinduaz estali. Lehen
esan bezala, bizpahiru lagunen artean egiten bada lan hau… askoz
hobeto.

Arestian zehaztutako kopuruarekin 85-90 kroketa ateratzen


dira, gutxi gorabehera, baina denak jaten ez badira, izozgailuan sar
daitezke, eta komeni denean… hortxe daude frijitzeko prest.

Frijitzeko oliba-olioa erabili. 0,4º motakoa egokia izan daiteke.

Onena da olioak kroketa osorik estaltzea. Horregatik, egin


nahi den kroketa kopuruaren arabera, aukeratu behar da kazolaren
tamaina, olio gehiegi ez gastatzeko. Olioak oso beroa egon behar du,
baina kontuz ibili behar da kroketak ez erretzeko.

Komeni da kroketak atera behar diren plater edo erretiluan


paper xurgatzailea paratzea soberako olioa paperak (eta ez guk)
xurga dezan.

- 12 -
OILASKO IZTERRAK BIRRINDUTA

OSAGAIAK:

• 4 oilasko izter • Baratxuri ale bat


• 2 piper berde • Olioa
• 3 edo 4 porru • Gatza
• Tipula 1

NOLA EGIN:

Lehendabizi, izterrak irakin behar ditugu.

Hori egiten den bitartean, baratxuri xehatua gorritu behar


dugu oliotan eta jarraian piperrak (Juliana erara moztuak), tipula
eta porruak txikiturik erantsi behar ditugu.

Hori guztia sueztitu eta gero izterrak eskuz birrinduta


erantsi behar ditugu, azal eta hezurrik gabe.

Bukatzeko gatza botako diogu eta… kito!!!

- 13 -
OILASKO BULARKIA SALTSAN

OSAGAIAK:

• Oilasko bularki bat, xerratan • Limoi bat


• Sorta bat porru • Oliba olioa
• Tipula bat • Irina
• 2 laranja

NOLA EGIN:

Tipula eta porruak zuritu, garbitu eta mehe zatituko


ditugu.

Kazola bat su eztira hurbildu, olioa bota eta barazkiak


gaineratu, gorritzen utzi gabe.

Xerrak irinetan pasa, soberako irina kenduta.

Kazolan sartu eta limoi eta laranjen zukua erantsi, baita


ur pixka bat ere.

30 minutuz eduki su eztian.

Ez du gatzik behar.

- 14 -
ODOLKI ETA SAGAR KONPOTAZ
BETERIKO CRÊPE-AK

OSAGAIAK:

• Kilo erdi tipula odolki • Koilarakada bat margarina


• Kilo erdi Errezil sagar • 150 g ”Piquillo” piper
• Kanela zotz txiki bat • Poto bat tomate frijitu (400
• 3 koilarakada azukre g)
• 5 arrautza • Gatza
• Soja esnea (litro erdia crêpe- • Oliba olioa
entzat eta zorrotada bat • ura
saltsarako).
• 150 g arto irin

NOLA EGIN:

Errezil sagarrak zuritu, bihotza eta txortena baztertuz, eta


kazola batean sartu. Jarraian, azukrea eta erdibitutako kanela
zotza gehitu, ondoren basokada erdi (100 ml) ur epel bota eta su
motelean egosi. Noizean behin buelta batzuk eman konpotari,
pure baten tankera eduki arte (biguntzen denean, sardexka batez
zanpatu). Egina dagoenean, edukiontzi batera atera eta hozten
utzi.

Crêpe orea egiteko, sojazko esnea, arrautzak, margarina,


arto irina eta gatz pixka bat jarri ontzi batean eta irabiatu.
Hozkailuan sartu, ordu erdiz, gutxienez.

Piper saltsa egiteko, su motelean dagoen zartagin batean


olio tanta bat jarri. Piper potoa (bere saltsa eta guzti) gainean
hustu, eta itxaron piperrak berotu arte (hamar bat minutu).
Tomate frijitua ontzi batean jarri, piperrak olio zorrotada bat, gatz
pixka bat eta soja esne zorrotada batekin. Irabiatu. Zartaginera
bota iragazkitik pasa ondoren. Berotu irakin arte, horrela airea
ateratzeko (saltsa finagoa lortzeko) et ondoren, ontzi batean
hozten utzi.

Odolkiak egosteko, sardexka batez odolkiak luzeran


zulatu (eztanda saihesteko) eta kazola batean jarri. Urez bete
odolkia estali arte. Egosteko su motela behar da, irakiten hasten
denetik barrutik egina egon arte (ordu laurden bat) egosi. Odolkia
uretatik kontuz atera eta labanarekin azala luzeran ebaki.

- 15 -
Oharra:

Ez da komeni odolkia bi bider berotzea. Errezeta hori


kontuan harturik dago ordenatuta.

Crêpe-ak frijitzeko garaian, olio zorrotada txiki bat jarri


zartaginean, su bizi-bizian. Beroa dagoenean, zartaginaren
hondoa estaltzeko adina crêpe orea bota, geruza fin bat osatu
arte. Likidorik geratzen ez denean, buelta eman eta beste aldetik
egin arte itxaron. Orduan, atera plater batera kontu handiz.

Crêpe-ak betetzeko, odolki haragiarekin lerro zuzen bat


osatu eta, gainean, sagar konpota ipini, irudian erakusten den
eran.

Amaitzeko, crêpe-ak bildu.

platera

crêpea

odolkia eta sagar konpota

- 16 -
TXERRI TXULETAK SAGARREKIN

OSAGAIAK:

• 8 txerri txuleta ertain • Kanela, ezpaltxo bat


• 4 sagar, zurituak eta zati loditan • Gurina, mutur eder bat
moztuak, zuztarrik gabe. • Oliba olioa
• Xorta bat limoi zuku • Gatza

NOLA EGIN:

Txuletak bi txandatan egin, egos ez daitezen. Su bizi-bizian.

Xorta bat oliba olio isuri eta bi aldeetatik txigortuko ditugu, txuletak
kanpotik gorri eta barrutik mamitsu gera daitezen.

Gatza emango diegu, oparo, atera baino lehen.

Sua guztiz apaldu eta gurin muturra erantsiko dugu zartaginean.


Urtu eta apartzen hasi orduko gaineratuko ditugu sagar zatiak, limoi zukuan
bustiak.

Su ertainean salteatuko ditugu. Kanela ezpaltxoa erantsi eta


gorritzen utziko dugu guztia, erre gabe, 8 bat minutuz, guztira.

Ondoren, aurrez berotutako labean sartuko dugu eta 45 bat minutuz


utziko dugu, 180 gradutan, budina egin dadin.

Tanta batzuk brandy-a erantsi ahal diogu bukaeran.

Haragi salteatuarekin zerbitzatuko ditugu sagar horiek.

- 17 -
TXAHAL ERREGOSIA

OSAGAIAK: (4 lagunentzat)

• 600 g txahal, puskatxotan • Tipula bat


• 4 goilarakada oliba olio • 4 baratxuri ale
• Baso bat ardo zuri • Hosto bat erramu
• 2 patata • Piperbeltz zuri txikitua

NOLA EGIN:

Lehenengo, baratxuriak eta tipula, oso txikituak, haragia eta beste


osagai guztiekin batera, egosten dira su motelean, haragia bigundu arte.

Gero, patatak zuritu, xerretan moztu eta egosi.

Bukatzeko, patata horiek saltsaren gainean jarri eta dena prest


dago!!!

- 18 -
TXERRI AZPIZUNTXOAK
TXANPAIN ERARA

OSAGAIAK:

• 2 txerri azpizun • Baso bat esnegain


• kilo laurden txanpinoi • Oliba olioa
• 3 baratxuri ale • Gatza
• Baso bat xanpain • Piperbeltza

NOLA EGIN:

Lehendabizi, azpizuntxoen gainetik gatza eta piperbeltza botako


duzu eta lapikoan olioarekin sartu behar duzu, baratxuri xehatuekin.

Goritu direnean, eta olio horretan, txanpinoiak frijituko dituzu,


garbiak eta lamina xehatutan.

Ia eginda daudenean, xanpaina botako duzu eta hamar minutuz


bakean utzi behar duzu.

Ondoren, esnegaina erantsi behar duzu eta beste hamar minutuz


itxaron.

Bukatzeko azpizunak xerratu eta platerean ipiniko dituzu.

Horren gainetik saltsa jarri behar duzu.

- 19 -
HARAGI GISATUA
IKERREN AMONAREN ERARA

OSAGAIAK:

• Kilo erdi txahalki haragi • Tomate 1


• 4 azenario • 200 g perretxiko
• 2 tipula • Oliba olioa
• Piper berde 1 • Maizena (koilarakada 1)
• Espezieak (gatza, ereinotza, • Azukre beltza
piperbeltza, piperrautsa eta ezkaia) • 4 baratxuri ale
• Kopa bat koñak

NOLA EGIN:

Lehendabizi, azenarioak moztuko ditugu, tipulak eta piper berdea


txiki-txiki egin eta baratxuriak zuritu.

Hori egin eta gero, lapiko batean 3 koilarakada oliba oliotan frijitu
dena, su bizian, gorritu arte.

Orain, azenarioak moztuko ditugu Juliana erara, tomatea zatitu eta


perretxikoak xaflatu.

Dena lapikoan sartu eta bueltak eman.

Bitartean, haragia moztu zatitxotan eta gatza eman.

Gero, bota lapikoan koilarakada bat maizena eta azukre beltza


nahasirik

Ondoren, espeziak botako ditugu: bi ereinotz hosto, koñak kopa eta


piperbeltz eta piperrauts pixka bat.

Jarraian erantsi etxean egindako barazki salda eta egosi su baxuan.


Horrela ordubetez eduki.

Bukatzeko, zerbitzatu pusketetan frijitutako patatekin eta ardo


onarekin.

- 20 -
ALBERJINIA BETEAK

OSAGAIAK:

• 750 g haragi gordin txikitu • 4 koilarakada tomate saltsa


(txahalkia eta txerria) • Litro bat bexamel
• 4 alberjinia handi • Gazta birrindua
• 4 koilarakada oliba olio • Gatza

NOLA EGIN:

Alberjiniak garbitu eta lehortuko ditugu. Luzeetara moztu bitan eta


koilarakadatxo baten laguntzaz, hustu egingo ditugu, kontu handiz, haragi
pixka bat utziz azalari erantsita, zentimetro batekoa, gutxi gorabehera.

Alberjiniaren haragia xehatuko dugu gero.

Zartagin handi batean olio koilarakada baten laguntzaz gorrituko


ditugu alberjiniak bi aldeetatik, gatzatu eta gero, eta labeko erretilu batean
jarriko ditugu.

Erabilitako zartaginean jarriko ditugu alberjiniaren mami zatitua


frijitzeko, 10 minutuz. Ongi egina dagoenean gehituko ditugu haragia et
utziko ditugu beste 30 minutuz, haragia duen urina lurrundu arte.

Gatza bota eta dastatu. Haragia egina eta askatua dagoenean,


tomate saltsa gehitu eta, kontu handiz, alberjiniak puskatu gabe bete.

Bexamelarekin estaliko ditugu alberjiniak eta gazta birrindua gainetik


jarri ondoren, gratinatzeko labean sartuko ditugu, 5 minutuz.

- 21 -
ARROPA ZAHARRA

OSAGAIAK:

• Haragi egosia • Tipula bat


• 500 g. tomate birrindu • 6 koilarakada oliba olio
• 3 koilarakada irin • pipermin etra perrexil pixka
• 2 baratxuri ale bat
• 200 g. piper • 50 g. ogi birrindu

NOLA EGIN:

Tipula moztu xerra finetan eta zartaginean frijitu, 4


koilarakada oliotan. Beste zartagin batean, 2 koilarakada olio jarri
eta baratxuria frijitu. Baratxuriak gorritu direnean, bota piperra
xerretan. Utzi poliki frijitzen 20 minutuz.

Tipula bigundu denean, bere olioa kaxola batera pasa


eta nahastu 4 irin koilarakadarekin. Jarraian piperra eta tomatea
gehitu eta egosten utzi ordu erdiz. Gatza bota eta nahi izanez
gero pipermin pixka bat.

Gero ipini haragia kazolan eta estali saltsarekin, eta


gainetik apaindu birrindutako ogia perrexilarekin.

Bukatzeko, labean sartu 15 minutuz eta zerbitzatu.

- 22 -
BIRIBILKIA PIPERBELTZ
SALTSAN

OSAGAIAK:

• 8 biribilki xerrak (finak) • Piperbeltza


• Haragi salda (baso bat) • Oliba olioa
• Irina (koilarakada bat) • Gatza
• Esnea (baso erdia)

NOLA EGIN:

Hasteko biribilki xerrak frijitu zartaginean, plater batean


aparte utzi.

Zartagin berean bota irina eta oliba olioarekin nahastu,


segidan salda eta esnea bota, su motelean eduki etengabe
nahasten.

Gatza eta piperbeltza bota. Loditzen hasten denean


xerrak sartu eta utzi 5 minutu, su motenean.

Bukatzeko, platerean jarri

- 23 -
LIBURU BULARKIAK

OSAGAIAK:

• 4 oilasko bularki • 300 gramo barrengorri


• Ahuntza gazta • 200 ml sukaldatzeko gaina
• 8 hirugihar xerra • Piperbeltza
• Tipula bat
• Tomate gordin bat

NOLA EGIN:

Hirugiharra frijitu.

Bularkiak erditik ireki eta erdialdean gazta eta hirugiharra


sartu.

Kristalezko ontzi batean bularkiak ipini eta gainetik


piperbeltza eta olio pixka bat bota.

Labean sartu, 20 bat minutuz, 200 graduko tenperaturan.

Bitartean, zartagin batean tomatea eta tipula frijitzen jarri


eta egiten bukatu baino lehen barrengorriak bota.

Frijituta dagoenean, gaina bota eta sutan eduki gutxitu


arte.

Amaitzeko, bularkiei gainetik saltsa bota.

- 24 -
HARAGI
HARAGILASAGNA ALTZATARERARA
LASAGNA ALTZATAR ERARA

XERRAK
OSAGAIAK:
ROQUEFORT SALTSAN
OSAGAIAK:

•• Kilo erdi
Kilo erdiharagi
haragixehatu
xehatu • Tomate saltsa
• Tomate saltsa
(txahalarena)
(txahalarena) • 100 gr. Irin
• 100 gr. Irin
•• 4 saltxitxa
4 saltxitxa(txerriarenak)
(txerriarenak) • Esnea (litro erdia, gutxi
• Esnea (litro erdia, gutxi
•• 2 baratxuri
2 baratxuri aleale gorabehera)
gorabehera)
•• 2 tipula • Lasagna plakak
2 tipula • Lasagna plakak
•• Porru 11 • 100 gr. Gazta birrindu
Porru • 100 gr. Gazta birrindu
•• 3 edo
3 edo44azenario
azenario • Idiazabal gazta zati bat
• Idiazabal gazta zati bat
•• Kalabazin1,1,ezez
Kalabazin oso handia
oso handia • Albahaka eta gatza
• Albahaka eta gatza
• 200 gr. espinaka • Oliba olioa
• 200 gr. espinaka • Oliba olioa

NOLA EGIN:
NOLA EGIN:
Lasagna plakak urez betetako ontzi batean beratzen jarri.
Lasagna plakak urez betetako ontzi batean beratzen jarri.
Lehenengo eta behin, txikitu baratxuria, tipula, porruak, azenarioak eta
Lehenengo
kalabazina, eta behin,
dena zati txikietan. Hori egintxikitu
eta gero,baratxuria,
zartagin handi tipula,
batean (edoporruak,
kazola
azenarioak
batean eta kalabazina,
nahi bada) zorrotada batdena zatieta
olio jarri txikietan. Horijarri.
su motelean eginOlioa
eta berotzen
gero, zartagin
hasten
handi batean
denean (edo kazola
bota baratxuria, batean nahi
eta zertxobait bada)
eginda zorrotada
dagoenean botabat olio Tipulari
tipula. jarri etagatz
su
motelean
pixka jarri.azkarrago
bat bota Olioa berotzen hasten
erregosi dadin. denean
Tipula bota ari
erregosten baratxuria, eta
den bitartean,
zertxobait sardexka
egurrezko eginda dagoenean bota mugitu,
edo koilararekin tipula. Tipulari
erre ez gatz dadin.pixka bateginda
Tipula bota
azkarrago erregosi
dagoenean, dadin.
porrua botako duguTipula erregosten
eta prozesu ari den bitartean,
bera errepikatuko dugu. Horiegurrezko
erregosita
dagoenean
sardexka azenarioa botako dugu.mugitu,
edo koilararekin Etengabe erre
mugituko
ez dugu,
dadin.eta, biguntzen hasten
Tipula eginda
denean, kalabazina gehituko diogu. Osagai horiek guztiak
dagoenean, porrua botako dugu eta prozesu bera errepikatuko dugu. Hori zartaginean ditugula,
NOLA
berriro
erregosita EGIN:
gatzadagoenean
bota eta denaazenarioa
ongi nahastuko
botakodugu.
dugu. Etengabe mugituko dugu,
eta, biguntzen hasten denean, kalabazina gehituko diogu. Osagai horiek
Barazkiak eginda daudenean, saltxitxak erantsiko dizkiogu, baina hestetik
guztiak zartaginean ditugula, berriro gatza bota eta dena ongi nahastuko
aterata. Hau barazkiekin nahastu, guztia su eztian. Ondoren, haragi xehatua
dugu. Lehenengo
gehituko diogu eta gatza botakosaltsa prestatu
diogu gainetik. Dena nahasi,behar
eta haragiadugu.
egin arte
Horretarako
itxarongo dugu. lapiko batean esnea, gazta eta esnegaina
Barazkiak eginda daudenean, saltxitxak erantsiko dizkiogu, baina
n aha stu
hestetikHaragia
aterata. behar dugu
Haudagoela
eginda barazkiekin irakin
nahastu,
ikusten dugunean,
arte.guztia
irina
Irekin
su eztian.
gehituko
duenean
diogu eta Ondoren,
oso ongi
batidoratik
haragi
nahasiko xehatua pasa
gehituko
dugu. Ondoren pure
esnea bat
diogu egingatza
eta
gehitzen arte.botako
joango Gatza
gara, botagainetik.
diogu
etengabe Dena
nahasten dugun
nahasi, eta
bitartean. Horiharagia egin espinakak
egiterakoan arte itxarongo
gehitukodugu.
dizkiogu. Espinakak izoztuak badira,
plater sakonGero zartagin
batean jarriko ditugu, bat
ur pixkasutan jarriko
bat gainetik dugu
botata, eta olio
mikrouhinean
Haragia
sartuko ditugu, eginda maximoan,
potentzia dagoela ikusten dugunean,
5 minutuz. Naturalakirina gehituko
badira, diogu
irakin egin eta
behar
osogutxirekin,
dira. ongi nahasiko
Espinakak berotu
dugu.
erantsi arte.
Ondoren
ondoren, Jarraian
tomate esnea xerrak
gehitzen
saltsa pixka egin,
joangogatza
bat gehituko bota.
gara,(norberaren
diogu etengabe
nahastenGazta
gustura). dugun bitartean.
birrindua Hori egiterakoan
eta albahaka espinakak
gehitu eta dena gehituko dizkiogu.
ongi nahastu.
Espinakak Bukatzeko,
izoztuak badira,xerrak platerean
plater sakon jarriko
batean jarriko ditugu
ditugu, ur pixkaetabat
gaisaltsa botata,
netikOrain, eta
labean
gainetik mikrouhinean
sartzeko
botako
erretilu sartuko
dugu ditugu,
batean tomate potentzia
saltsa maximoan,
jarriko dugu. Lasagna 5
plakak
minutuz.jarriko ditugu hondoa
Naturalak tapatuz,
badira, ondoren
irakin egin haragi
beharsaltsa,
dira.berriro lasagna erantsi
Espinakak plakak,
gero haragitomate
ondoren, saltsa…saltsa
(3 edopixka
4 pisu).
batAzkenik,
gehitukoIdiazabal
diogugazta xerratu eta
(norberaren gainetik
gustura).
botako diogu. ua eta albahaka gehitu eta dena ongi nahastu.
Gazta birrind
Labea berotzen jarriko dugu, 200 gradutan 10 minutuz. Bero dagoenean
Orain, labean sartzeko erretilu batean tomate saltsa jarriko dugu.
lasagna sartuko dugu 30 minutuz edukiko dugu 175 gradutan.
Lasagna plakak jarriko ditugu hondoa tapatuz, ondoren haragi saltsa,
berriro Labetik
lasagna plakak,
atera, geroetaharagi
zerbitzatu saltsa… (3 edo 4 pisu). Azkenik,
ON DAGIZUELA!
Idiazabal gazta xerratu eta gainetik botako diogu.

Labea berotzen jarriko dugu, 200 gradutan 10 minutuz. Bero


dagoenean lasagna sartuko dugu 30 minutuz edukiko dugu 175 gradutan.

Labetik atera, zerbitzatu eta ON DAGIZUELA!

- 25 -
OILASKOA
OILASKOA PATATA
PATATA ETA ETA
PERRETXIKUEKIN
PERRETXIKUEKIN

OSAGAIAK:lau
OSAGAIAK: lau lagunentzat
lagunentzat

• Baserriko oilasko
Baserriko oilasko batbat (2
(2 kilo • Baratxuribat
Baratxuri bat
kilo ingurukoa)
ingurukoa) • Perrexiltxikitua
Perrexil txikitua
• Patatak(300
Patatak (300 gramo)
gramo) • Olioa (4
Olioa (4goilarakada
goilarakada
• Perretxikuak
Perretxikuak

NOLAEGIN:
NOLA EGIN:

laskoa zatitu,
Oilaskoa
Oi zatitu, patata
patata tortila
tortila egiteko
egiteko moduan.
moduan.

Perretxikuak
Perretxikuak laulau laurdenetan
laurdenetan zatitu,zatitu, eta baratxuria
eta baratxuria txiki-
txiki-txiki egin.
txiki egin.
Ondoren, zartagin batean oiloa jarri eta berotzen denean bertara
oilaskoa, patatak, baratxuria
Ondoren, zartagin eta perretxikoak
batean bota eta
oiloa jarri eta etengabe
berotzenmugitu.
denean
bertara oilaskoa, patatak, baratxuria eta perretxikoak bota eta
Ondoren gatza bota, eta puntuan dagoenean perrexila botatzen
etengabe mugitu.
zaio. Hori egindakoan, jateko prest egongo da.
Ondoren gatza bota, eta puntuan dagoenean perrexila
botatzen zaio. Hori egindakoan, jateko prest egongo da.

- 26 -
XERRAK
XERRAKROQUEFORT SALTSAN
ROQUEFORT SALTSAN

OSAGAIAK:
OSAGAIAK:

•• 4 xerra
4 xerra •• Esnegaina
Esnegaina
•• Roquefortgazta
Roquefort gazta •• Gatza
Gatza
•• Olioa
Olioa •• Esnea
Esnea

NOLA
NOLAEGIN:
EGIN:

Lehenengo saltsa prestatu behar dugu. Horretarako


Lehenengo saltsa prestatu behar dugu.
lapiko batean esnea, gazta eta esnegaina nahastu behar dugu
Horretarako lapiko
irakin arte. Irekin batean
duenean esnea,pasa
batidoratik gazta eta
pure batesnegaina
egin arte.
nahastu
Gatza bota behar dugu irakin arte. Irekin duenean
batidoratik pasa pure bat egin arte. Gatza bota
Gero zartagin bat sutan jarriko dugu olio gutxirekin, berotu
Gero xerrak
arte. Jarraian zartagin bat bota.
egin, gatza sutan jarriko dugu olio
gutxirekin, berotu arte. Jarraian xerrak egin, gatza bota.
Bukatzeko, xerrak platerean jarriko ditugu eta saltsa
gainetikBukatzeko,
botako dugu xerrak platerean jarriko ditugu eta
saltsa gainetik botako dugu

- 27 -
TXERRI SAIHESKIA EZTITAN

OSAGAIAK:

• 4 Tipula • 250 g. ezti


• Kilo erdi patata • 300 ml. olio
• 2 kilo txerri saiheski • 100 ml. whiski

NOLA EGIN:

Lehenengo patatak zuritu eta xerratu behar dira, eta


zartaginean pixka bat frijitu. Ondoren tipula bat moztuko dugu.
Labea berotu behar da 200 gradutan ordu laurden.

Edalontzi handi batean eztia, olioa eta whiskia jarriko


dugu. Erretilu batean txerri saiheskia jarriko dugu eta patatak eta
tipula ondoan jarriko ditugu, saiheskiari gatza botako diogu.

Segidan, edalontziko nahasketa gainetik botako diogu eta


labean sartuko dugu erretilua. Labean ordu erdi egon behar du
ondo egiteko

- 28 -
ANGELITAK EGINDAKO OILASKOA

OSAGAIAK:

• Kilo eta laurdeneko oilaskoa • Ezkai pixka bat


• 2 errege-sagar • Adartxo erdi apio
• Tipula handi bat • Erramu hosto bat
• 4 baratxuri ale • Gatza
• 4 goilarakada oliba olio

NOLA EGIN:

Hasteko, kazolan oilasko osoa eta olioa jarri, salteatu eta gero
su motelean jarri egin arte.

Egina dagoela ikusten dugunean, oilaskoa atera eta pusketetan


moztu.

Beste aldetik, barazki eta fruta txikituak, bere zukuan, eta


gainerako osagaiak jarri, gatza bota eta su gozoan egiten utzi.

Ondoren saltsa hori pure-ontzitik pasatu eta oilaskoaren


gainetik bota.

Bukatzeko, labe bero-beroan sartu eta minutu pare batez egiten


utzi.

Jarraian erretilu batean letxuga prestatu olio, ozpin eta


gatzarekin eta horrela zerbitzatu.

Prest dago jateko!!!!

- 29 -
ODOLKI BUDINA

OSAGAIAK: lau lagunentzako

• Arroz odolki bat • Olioa


• Tipula erdia • Gatza
• Piper berde bat • Baso bat ardo zuri
• 4 – 6 arrautza • Gurina
• sukaldatzeko esnegaina (200 • Ogi birrindua
ml = tetrabrick txikia)

NOLA EGIN:

Zartagin batean olioa bota eta berotzen jarri. Ondoren, xehe-xehe


egindako tipula eta piper berdea bota bertan, su eztian, erregosi daitezen.

Odolkiari azala kendu eta sardexka batekin odolkia birrindu plater


batean. Tipula eta piperrak erregosi direnean, odolkia et aardo zuria gehitu.
Bospasei minutuz erregosten utzi.

Beste aldetik, katilu handi batean arrautzak irabiatu, ondoren horri


esnegaina gehitu. Bi osagaiak nahastu ondoren, zartaginean dagoena
bertara bota eta horri guztiari gatza bota.

Hori guztia tartak egiteko molde batera bota, moldea gurinaz eta ogi
birrinduaz ongi igurtzi, platerera ateratzeko orduan budina hautsi ez dadin
eta errazago atera dadin. Hori egin ondoren, katiluan dugun jakia moldera
bota.

Nahasketa guztia labean egosi behar dugu, Maria bainuan, beraz,


erretilu bat urez beteko dugu eta bertan tartak egiteko moldea sartuko dugu.

Ondoren, aurrez berotutako labean sartuko dugu eta 45 bat minutuz


utziko dugu labean, 180 gradutan, budina egin dadin.

Behin egina dagoela nabaritzen duzunean, moldetik atera eta


erretilu edo plater zabal batean atera.

Nahiz eta odolki budina dagoen bezala jan daitekeen, ederki asko
jan daiteke tomate edo piper gorriz eginiko saltsatan.

- 30 -
- PASAIA -

ERREZETA:

ALBONDIGAK “BERMEO” ERARA

IRABAZLEA:

MARIA LUISA LOPETEGI

ESTABLEZIMENDUA:

GARAIAR HARATEGIA

- 2010eko abendua -

- 31 -
ALBONDIGAK “BERMEO” ERARA

OSAGAIAK:

• 1 kg haragi • Perrexila
• 2 tipula • Piper hauts zuria
• 4 baratxuri • Gatza
• 100 g ogi-mami • 2dl olio
• 1/4l esne • 2dl tomate saltsa
• 1/4l ardo zuri • Irina
• 2 arrautza
• •

NOLA EGIN:

Baratxuria eta perrexila ongi xehatu eta haragiarekin


nahastu ongi.
Ogi mamia esnetan eduki, ondoren eskuz nahastu eta
erantsi haragiari. Masa horri gatza eta piperra eman, arrautzak
erantsi eta gorde. Tipulak ongi xehatu eta olio erdiarekin
kazuelan sutan jarri. Erantsi baratxuriak eta hauek gorritu
ondoren tomate saltsa bota. Mahaian irina jarri eta haragi
masarekin bola txikiak egin, irinez igurtzi borobildu arte, eta
oliotan frijitu.
Geratu den olioa txinotik pasa kazuelara eta ardo zuria
bota. Eduki su txikitan 20 m. eta zerbitzatu.

- 32 -
ARKUMEA TXILINDRON ERAN
PERRETXIKOEKIN

OSAGAIAK:

• 1 k arkume • Gatza
• Olioa • Perretxikoak
• Piper txorizero bat • Salda
• Ardo zuria

NOLA EGIN:

Arkumea txikitu eta ontzi batean gorritzen jarri olio pixka


batekin.
Txikitutako baratxuria, gatza, ardo zuri zorrotada bat, piper
txorizeroa xerratan, perretxikoak eta salda pixka bat bota, eta utzi
pixkanaka egiten ordu erdiz.

- 33 -
AZPIZUN BETEA

OSAGAIAK:

• Azpizuna • Jereza
• Tipula laurden bat • Esnegaina
• Lata bat onddo • Oliba-olioa
• Baratxuria

NOLA EGIN:

Lehenengo oliba olioa ipiniko dugu zartagin batean, hona


tipula xehatua bota eta hau bigundu arte utzi. Biguna dagoenean
latako onddo xehatuak gehitu.
Bestalde saltsa prestatuko dugu, horretarako tipula eta
baratxuria bigunduko ditugu, bigun-bigun daudenean, onddo
batzuk, jerez apur bat eta esnegaina gehituko dizkiogu.
Azpizuna erditik ebaki eta erdian lehen egindako
nahasketa sartu. Azpizunaren inguruan urdai zati bat ipini eta
plantxan egin. Eginda dagoenean saltsa puregailutik pasa,
gainetik bota eta ... jateko prest.

- 34 -
AZPIZUNA ONDDOEKIN

OSAGAIAK:

• 4 azpizun • 2 patata
• 500 g onddo • 4 koilara esnegain likido
• Oliba olio birjina estra • 2 koilara haragi salda
• 2 tipulin • gatza eta piper beltza

NOLA EGIN:

Lapiko batean oliba olio birjina jarri su motelean.


Ondo zatikatutako bi tipulinak hara bota. Egiten hasten
denean ondo garbitu eta zatitutako onddoak erantsi. Ia
eginda dagoenean haragi salda, esnegain likidoa, gatza eta
piper beltza bota eta su motelean eduki urritu arte.
Patatak xerra oso mehetan moztu eta zartagin txiki
batean frijitu oliba olio birjinetan, talo baten moduan gera
daitezen. Anoa bakoitzeko “talo” bat egin behar da,
plateraren oinarria izango baita.
Zartagin edo plantxa bat su bizitan jarri. Olio pixka
bat bota eta hau berotzen denean azpizuna jarri gatza eta
piper apur batekin. Buelta azkar eman barrutik gutxi eginda
gera dadin. Azpizunak banaka egitea komeni da zartaginak
tenperatura ez galtzeko.
Azkenik, platerean patatekin egindako taloa jarri,
honen gainean azpizuna eta honen inguruan onddoak bere
saltsarekin.

ON EGIN!

- 35 -
BIEIRAK ITXAS MENDITAR ERARA

OSAGAIAK:

• 10 bieira
• 2 tipula handi
• 500 g behi haragi
• 500 ml tomate saltsa
• 5 koilara oliba olioa

NOLA EGIN:

Lehenik eta behin, bieiren barrualde guztia ondo hartzen


saiatuko gara, eta eskuz erretiratuko ditugu tripak eta hondarrak
gune zuritik. Honela agerian utziko ditugu haragi zuria eta koral
laranjak.
Zartagin handi batean olioa jarriko dugu eta bertan 2 tipula
ondo-ondo xehatuak botako ditugu, dena su eztitan utziko dugu 20
bat minutuz .
Tipula egina dagoenean, zartaginetik aterako dugu eta olioa
kendu. Zartagin berean, tomate saltsa, tipula eta behi haragia dado
txiki-txikitan moztuta botako dugu eta guztia su ertainean 15 bat
minutuz utziko dugu. Ondoren, bieirak zatitxo txikitan xehatuak
erantsiko ditugu eta hauek 5 minutuz su eztitan egongo dira.
Segidan, bieiren maskorrak hartu eta ondo-ondo garbitu eta
gero, zartaginean egina dagoen tipula, tomate, haragi eta bieiren
nahaskiarekin 2-3 koilarakadaz beteko ditugu. Hauen gainetik ogi
birrindu pixka bat bota (gatza botatzen dugun moduan) eta labean
sartu 180º tan 5-10 minutuz.

ON EGIN!

- 36 -
BIRIBILKIA

OSAGAIAK:

• Azenarioa
• Biribilki
• Baratxuria
• Tipula
• Ardoa
• Tomatea
• Gatza

NOLA EGIN:

Lehenik, olioa jarri behar da kazuelan. Bertan baratxuria


egin, eta gorritzean tipula, azenarioa, ardoa eta gatza jarri tomate
pixka batekin. Ondoren dena ondo egitean, batidoraz saltsa egin.
Saltsa egindakoan, biribilkia xerratan moztu eta bai salda
eta bai biribilkia ontzi batean jarri.
Azkenik, patata-purearekin apaindu.

- 37 -
ENTREKOT BOLDELDARRA

OSAGAIAK:

• 4 entrekot • 1/2 ardo beltz


• 2 dl olio • Gatza
• 2 dl haragi salda • Tipula
• 1/4l esnegain

NOLA EGIN:

Haragi salda gutxitu. Tipula ongi xehatu. Entrekotari bi


aldeetan gatza eta piperra eman eta oso olio berotan bi
aldeetatik frijitu azkar (2-3 minutu), azpilera pasa eta gorde bero.
Zartaginean olio pixka bat utzi eta tipula eta gurina erantsi
ongi nahastuz. Tipulak kolorea hartzen duenean, birrindu piper
beltza gainetik eta haragi zukua bota. Esnegaina bota eta segi
saltsa gutxituz. Kolore polita hartzen duenean entrekota estali eta
zerbitzatu, perrexil txikituaz horniturik.

- 38 -
HARAGI-ENPANADA

OSAGAIAK:

• Kilo bat irin berezi • Piperrauts goxoa, kafe


• 4 tipula handi koilarakada bat
• Piper gorri handi bat • Txorizotako piper-mamia, kafe
koilarakada bat
• 2 baratxuri atal
• Azafrai izpi batzuk
• Litro erdi olio
• Edalontzi bat ur
• 1 arrautza
• Gatza
• Legamia, poltsatxo bat
• Hiru kilo laurden xerra,
• 30 g gurin bizkarraldekoak

NOLA EGIN:

Ontzi batean irina bota eta zulo bat egin erdian. Zuloan arrautza
irabiatua bota gatza apur batekin, gurina urtua eta ur epelean desegindako
legamia. Osagai guztiak nahasi koilara batekin, irinak likido guztia xurgatzen
duen arte. Gogorregi edo bigunegi dagoela ikusten bada, ur epela edo irina
bota. Eskuetan irina eman eta masa landu mahai gainean, masa eskuetan
erantsita geratzen ez den arte. Ondoren ontzian hustu eta zapi batekin estali
tamaina bikoiztu arte.
Lapiko batean arinki frijitu tipula, pusketa txikietan zatitutakoa
(lumatxoak) eta piperra (makilak), edalontzi bat oliorekin. Baratxuri atalak
gehitu eta arinki frijitu, urre kolorea hartu arte. Ondoren gatza bota eta sutatik
kendu, gero piperrautsa, txorizotako piper-mamia eta azafraia bota.
Zartagin batean frijitu bizkarraldeko xerrak eta guraizez kendu
izkinetako koipeak. Masa igota dagoenean bitan zatitu, bat bestea baino
zertxobait handiagoa, arrabolez luzatu eta olio edo gurinez koipeturiko ontzi
batean zabaldu. Frijitua eta xerra nahasiekin bete eta masa beste zatiarekin
estali. Sardexka batekin zulotxo batzuk egin azalera osoan zehar eta beheko
izkinak goiko zatiaren gainean tolestu, hornituz. Koipe txorrotada bat bota edo
sobratu bada frijitzean sobratutako olioa.
Jadanik 200º tan berotuta dagoen labean sartu eta urre kolorea hartzen
duenean egina dago. Ateratzerakoan frogatu ontzian mugitzean enpanada
mugitzen den eta kontu handiz atera. Xurgatu ez duen saltsa kendu eta azalera
bustitzeko erabili, mahaira atera aurretik.

- 39 -
OILASKOA EZTIAREKIN

OSAGAIAK:

• Oilasko handi bat • Baratxuriak


• Eztia • Patatak
• Piperbeltza • Piper gorriak
• Erromeroa • Gatza
• Tipula

NOLA EGIN:

Lehenengo eta behin oilasko garbia hartu eta bakoitzak


bere gustura, erromeroa, piperbeltza eta gatza botako dizkio.
Gero eztia bota behar da bere gainean, baina
koilarakada handi bat bakarrik, oilasko osoa justu igurzteko.
Labea 200ºC jarri. Beroa dagoenean oilaskoa sartu eta
jaitsi 180ºC tara. 5 minuturo bueltak eman eta zukua pixkanaka
ateratzen utzi. Segur aski ordu betean eginda egongo da.
Bitartean, tipula handi bat eta baratxuria txikituta zartagin
batean sartu eta frijitu oliba oliotan.
Olio berotan, lehenengo patata frijituak egin eta azkenean
piper gorri batzuk.
Plater handi eta polit batean jarri oilaskoa, tipula, patatak
eta piperrak, nahastu gabe.

- 40 -
OILASKOA GARAGARDOTAN

OSAGAIAK:

• Oilasko bat • Parrastada bat olio


• Tipula bat • Garagardo ona
• 4 baratxuri • Gatza
• 1dl ur • Kopa bat koñak

NOLA EGIN:

Tipula zuritu eta ondo txikitu.


Oilaskoa laurdenetan ebaki eta olio berotan gorritu
zartaginean. Zartaginean geratu den oliotan tipula gorritu, eta
kolorea hartzen duenean, baratxuria oso xehe txikituta erantsi
kazuelara.
Bota oilaskoa kazuelara eta berotzen denean , koñak
kopakada bat erantsi eta su eman. Handik minutu batera bota
ura, nahiko mantso egin dadin. 20 minutu daramalarik, bota
garagardoa poliki. Alde batetik eginda dagoenean, buelta eman,
eta xamurra geratu dela ikusten denean, atera.

- 41 -
OILASKOA SALTSAN

OSAGAIAK:

• 3 kg-ko oilasko bat • Egindako tomatea, 4


• Tipula koilarakada
• Piper berde bat • 2 edalontzi olio
• Edalontzi txiki bat jerez ardo • 2 koilarakada irin
lehor • Gatza
• Txorizotako piper-mamia, kafe
goilarakada bat

NOLA EGIN:

Oilaskoa lau zatitan banatu eta gatza apur batekin egosi


lapiko espresean 30 minutuz, gutxi gora behera, kalitatearen
arabera. Salda gorde eta hozten utzi. Ondoren hozkailuan sartu eta
hotz dagoenean koipea kendu.
Oilaskoa zati erregularretan moztu, irinean pasa eta frijitu, bi
baratxuri atal eta gatz apur batekin. Egin ahala, paper xurgatzailea
duen azpil batean jarri.
Lapiko zabal batean tipula arinki frijitu, piper berdearekin eta
baratxuriarekin, hau osoa bota eta gero kendu (tipula eta piperra
puzketa txikietan txikiturik). Piper-mamia gehitu eta su txikitan egin.
Ardoa bota eta irakiten utzi murrizten den arte.
Saltsa egiteko edalontzi bat salda bota eta irakiten utzi, su
eztitan, beste 15 minutuz. Azkenik tomate koilarakadak bota eta
oilasko zatiak jarri eta egosten utzi, ondo nahastu arte.
Ondo geratzen da aldez aurretik prestaturiko barazki-
menestra batekin.

- 42 -
PIPER BETEAK

OSAGAIAK:

• 8 piper gorri • Piper txorizero bat


• 250 g txerri haragi • Koilarakada bat irin
• 300 g tipula • Olioa
• 2 gorringo • Gatza
• 4 baratxuri • 100 g ogi-mami
• Perrexila • 1/4 esne
• 200 g tomate saltsa • 2 azenario
• 1 dl ardo zuri • 2 porru
-

NOLA EGIN:

Baratxuria, tipula eta perrexila garbitu eta ongi xehatu.


Zartaginean olioa jarri eta barazkiak sueztitu. Kolorea
hartzen hasten denean haragi txikitua erantsi. Dena ongi sueztitu
eta esnearen erdia jarri eta esnearen beste erdian ogi mamia
beratzen jarri. Zartaginekoari piperrauts zuri eta gatza bota.
Zartaginean bertan utzi, sutatik aparte eta epeltzen utzi.
Epeldu ondoren, gorringoak erantsi, pasa katilu batera
eta ongi nahastu eskuaz, ogi mamia eta guzti. Ore horrekin
piperrak bete eta ongi itxi.
Olioa jarri su handitan, piperrak irinez eta arrautza
irabiatuz busti eta oliotara bota. Gorritzen direnean, gorde plater
batean.
Geratzen den olioa zartaginean bota, 100g tipula, 2
azenario eta 2 porruak txikitu eta bertan frijitu. Hauek kolorea
hartzen dutenean txinotik pasa eta ardoa bota. Tomatea eta
basokada bat ur erantsi, dena ongi nahastuaz. Piperrak sartu eta
presio eltzea itxi, txistuka hasten denean eduki 10 minutu.

- 43 -
TXAHAL HEGAL BETEA

OSAGAIAK:

Txahal hegal bat (liburu moduan BETETZEKO OSAGAIAK:


irekia) -3 koilarakada oliba-olio birjina
-4 koilarakada oliba-olio birjina -Tipula bat
-Basokada bat ardo zuri -Piper berde bat
-Gatza -Baratxuri ale bat
-Koilarakadatxo bat maizena -Perrexil apur bat
-Errege-sagar bat -300 g haragi txikitu
-Azenario bat -3 urdaiazpiko-xerra
-50 g txanpinoi

NOLA EGIN:

Betetzekoa:
Osagaiak txikitu. Zartagin batean, olioa berotu eta osagai
guztiak sueztitu, haragi txikitua eta urdaiazpikoa izan ezik. Sueztituta
daudenean, azken bi hauek gehitu eta gatz pixka bat bota. Minutu
batean ondo nahastu, sutatik kendu eta utzi hozten.

Haragia:
Txahal-hegalari gatza bota, hoztutako nahasketarekin bete eta
haragientzako hariarekin txahala biribilkatuko dugu, ondo lotuz.
Kazola batean olioa jarri, asko berotu eta haragia urreztu alde
guztietatik alde guztietatik. Ardo zuria gehitu eta su-geldoan utzi egiten
20 minutuz.
Haragia kazolatik atera eta baso batean ur pixka batekin
urtutako Maizena saltsan bota eta ondo nahastu saltsa apur bat loditu
arte.
Sagarra eta azenarioa xerratu eta zartagin batean frijitu (olio
gutxirekin). Haragia xerretan zatitu eta erretilu batean jarri, sagar eta
azenario xerrez inguraturik. Saltsa pixka bat gainetik bota, eta
gainerakoa katilu batean utzi gero zerbitzatzeko.

- 44 -
TXERRI AZPIZUNA KARAMELIZATUA
UDAZKENEKO FRUITUEKIN

OSAGAIAK:

• Kilo eta erdi txerri solomo • 30 g intxaur


• 4 udare • 3 koilare eztiarekin
• 200 g mahats zuri • 50 g gurin
• 200 g mahats beltz • Gatza eta piperra
• 6 piku

NOLA EGIN:

Txerri solomoa labeko bandejan jarri hau eztiz igurtzi.


Udarea 4 zatitan moztu. Pikuak erdibitu eta mahatsei hazia
kendu. Gurina zati txikitan banatu eta jarri txerriari. Baso erdi bat
ur isuri bandejan.
Labea 200 gradutan jarri martxan eta 80 minutuz erre.
Hainbat alditan ura bota.
Denbora hau pasa ondoren udareak eta gainontzeko gurina
gehitu eta jarraitu 15 minutu gehiagoz erretzen.
Gatza eta piperra bota eta mahatsa, pikuak eta intxaurrak
gehitu. Hau dena erre gabe 20 minutuz 180 gradutan eta kontuz
fruituak gehiegi lehortu gabe.

- 45 -
TXERRI AZPIZUNAK SALTSAN

OSAGAIAK:

• 3 edo 4 txerri azpizun, tamaina • Baso erdi bat ardo zuri


erdikoak eta puska handitan • 6 koilarakada tomate
moztuak saltsa
• 4 baratxuri ale, osorik • Ezkaia, adaxka bat
• 2 azenario, xerratan moztuak • Oliba olioa
• 2 porru, xehatuak • Baso erdi bat salda edo ur
• 2 tipulin, xehatuak • Gatza

NOLA EGIN:

Gatza eman ondoren, lapiko zabal batean jarriko ditugu, oliba


oliotan txerri azpizun puskak gorritzen, su ertainean. Ongi frijituko dira
azal-alde guztietatik. Osorik ere manea genitzake azpizunak, nahi bezala.
Sua eztitu eta barazki guztiak eta ezkai adaxka erantsiko ditugu
ondoren. Hamar bat minutuz utziko ditugu eztitzen, erretzen utzi gabe.
Ardo zuria isuri eta minutu batzuetan edukiko dugu guztia su
eztian irakiten. Tomate saltsa erantsiko dugu ondoren, ongi nahasi eta
salda edo ura isuriko dugu gero. 35 bat minutuz utziko dugu guztia su
eztitan gozatzen, haragia xamur eta saltsa puskei itsatsirik gelditu arte
(ez du saldatsua izan behar). Ezkai adaxka erretiratuko dugu ondoren.
Azpizunak osorik maneatu baditugu epelean hartu ondoan saltsa
xukatu eta xerratan moztuko dugu, txahal biribilkia egiten dugunean
bezala. Beren zukuan eta barazkien ondoan ipiniko ditugu berriro puskak.
Jan aurretik, oliotan frijituriko patatak, dadotan moztuak edo
barrengorri salteatu batzuk erantsi ditzakegu hornidura gisa.

- 46 -
TXERRI ESKUAK BIZKAITAR ERAN

OSAGAIAK:

• 4 zerri hanka • Gatza


• 50 g irin • Olioa
• Baratxuri buru bat • Piper ale batzuk
• Perrexil adaska bat • Tipula gorri bat
• Porru bat

NOLA EGIN:

Hankak bitan ebaki, luzetara. Jarri ur askotan egosten,


tipula, piper beltza, azenarioa, bi porru, gatza eta perrexil
adaxkarekin batera. Egosi pare bat orduz. Ondoren uretatik atera
eta kendu hezurrak.
Irinez eta arrautza irabiatuz pasa eta oliotan frijitu. Urre
kolorea hartzen dutenean, atera.
Azpil batean utzi, aldez aurretik egindako bizkaitar
saltsarekin, eta irakin une batzutan.

- 47 -
UNTXIA GEREZIEKIN

OSAGAIAK:

• Untxi erdia (osoa nahi bada) • 18 gerezi (hezurrik gabe)


• Gatza • Baso-erdi bat ardo goxo
• 2 baratxuri ale • 2 katilukada oilasko salda
• 3 koilarakada olio • Makila bat kanela
• Tipula bat (juliana eran zatituta)

NOLA EGIN:

Untxiari gatza bota. Kolpe batez, baratxuria lehertu.


Zartagin handi batean bi koilarakada olio berotu. Untxia bertan
gorritu (4-5 minutu alde bakoitzeko).
Untxia plater batera atera, sua jaitsi eta gelditzen den
hirugarren koilarakada olio zartaginera bota. Baratxuria bertan
jarri eta 2 minutu eta gero tipula eta 6 gerezi gehitu. Guzti hau 20
minutuz utzi beratzen poliki-poliki (erre gabe). Gehiegi iluntzen
bada ur pixka bat gehitu daiteke.
Tipula biguna dagoenean sua igo eta ardo goxoa gehitu.
2 minutuz irakiten utzi. Katilukada bat oilasko salda gehitu, guztia
irabiagailuaz pasa eta berriz zartaginera itzuli.
Untxia gehitu eta su txikitan berotu. Kanela makila eta
gainontzeko salda bota eta 10-15 minutuz su txikitan utzi.
Gatza eta geratzen diren 12 gereziak bota.
Bero-bero plateretan atera eta

- 48 -
-OIARTZUN-

ERREZETA:

“OILASKOA SALTSAN”
IRABAZLEAK:

ELIXABETE PEREZ
IZASKUN IBARRA

ESTABLEZIMENDUAK:

LIZAR HARATEGIA
ZALAKAIN HARATEGIA

-2010eko abendua-

- 49 -
AHATE, PERRETXIKO ETA
BARAZKI BROXETA

OSAGAIAK:

• Ahate-bularkia • Oliba olioa


• 250 gr. perretxiko (zizak) • Broxeta osatzeko
• Cherry tomatetxoen saskitxo egurrezko zotz luzeak
bat
• Gatza

NOLA EGIN:

Perretxikoak plantxan pasa eta gerorako gorde. Zotzean


barazkiak jartzen hasi. Lehenik tomatetxoa, ondoren perretxikoa,
atzetik bularki xerra bat eta tomatetxoa berriro. Gatz pixka bat
bota eta bukatzeko olio berotan frijitu.

Mahaira ateratzeko:
Broxetak bigarren plater gisa edo hasierakoekin pintxo gisa atera
daitezke mahaira.
Saltsaren batekin ere atera daitezke (roquefort saltsa, tomate
saltsa…), baina bere horretan ere primerakoak dira.

- 50 -
ARKUME GISATUA

OSAGAIAK:

• 1,5 kg. arkume (Oiartzungoa • Koilarakada irin


bada hobe) • Berdurekin eginiko salda
• 200 gr. ilar egosi • Oliba olioa
• 3 patata • Gatza
• Tipula bat
• Bi baratxuri ale
• Baso txiki bat tomate egina

NOLA EGIN:

Patatak zuritu eta puskatu ondoren zartaginean frijitu. Frijitzeko olio


asko berotu zartaginean.
Arkumea puskatu, gatza bota eta kazola batean gorritu. Kazolara
baratxuriak osorik bota eta ondoren puska-puska egindako tipula
gehitu. Berdura egina dagoela ikusten dugunean irina gehitu, pixka
bat frijitu eta salda bota tapatu arte. Tomate egina ere momentu
honetan gehitu.
Egosten utzi 30 bat minutuz, arkumea samurtu arte. Ondoren
patata frijituak eta ilar egosiak gehitu.
Utzi 5 bat minutu irakiten eta prest dago arkume goxo-goxoa. On
egin!

- 51 -
AZPIZUN LIBURUAK ONDDO
SALTSAREKIN

OSAGAIAK:

• 6 azpizun xerra fin • Irina


• Idiazabal gazta (200 gr.) • Onddoak
• Antzar gibel mousse pixka • Porruak
bat • Brandy pixka bat
• Gatza
• Arrautzak

NOLA EGIN:

Gazta xerratan zatitu, eta zati bakoitza moussean pasa. Gero,


azpizun xerrak liburuak balira bezala osatuko ditugu: barruan
moussetik pasatako gazta xerra sartu, bi azpizun xerren tartean,
eta hau irinean eta lehenago irabiatu ditugun arrautzetan pasa.
Azpizun liburuak frijitu.
Saltsa egiteko, kazola batean su eztian baratxuri eta porru txikituak
jarri behar ditugu. Sueztitzen hasten denean, puska txikietan
zatitutako onddoak bota, eta gero ur pixka bat. Dena apurka-apurka
egiten joango da, kazolan. Gazta pixka bat ere bota, saltsan
urtzeko. Gero, irina eta brandya gehitu.

- 52 -
AZPIZUNA ONDDO SALTSAN

OSAGAIAK:

• 4 azpizun xerra (bakoitza • 4 koilarakada oliba olio


150 gr.koa) • 2 baratxuri-ale
• 2 patata • 2 pikillo piper
• Onddoak ( ¼ kilo) • Potasio-gatza
• Edalontzi bat esne
gaingabetua
• Piperbeltz beltza

NOLA EGIN:

Lehenengo, haragia piper-gatzatu, su bizian plantxan egin, ondoren


erretilu erregogor batean jarri. Zartaginean olioa, baratxuria eta
onddoak su motelean egin, bigundu arte. Orduan esnea gehitu,
minutu pare batez irakiten utzi eta irabiagailuan txikitu. Saltsa hau
izango da haragiaren oinarrian jarriko duguna.
Beste alde batetik, patatak zuritu, tira finetan moztu eta frijitu. Gero
erretiluan dauzkagun azpizunen gainean sare forma emanez jarriko
ditugu patatak.
Bukatzeko, onddo pare bat salteatu, bi pikillo piper frijitu eta
haragiaren ondoan jarri. Ea zuen gustukoa den!

- 53 -
BARRABILAK ONDDOEKIN
ETA PATATA PUREAREKIN

OSAGAIAK:

• Barrabilak • Onddoak
• Baratxuria • Tipula
• Perrexila • Patatak
• Ogi birrindua • Gatza
• Olioa

* Udazkena denez, plater honen laguntzaile bezala onddoak


erabiliko ditut eta baita patata pure pixka bat ere. Hala ere, plater
honek beste laguntzaile asko izan ditzake; kalabaza plantxan,
piper orlegiak,...

NOLA EGIN:

Hasteko patata zuritu, zati txikitan moztu eta kazolan egosten jarri
ura, gatza eta oliba olioarekin.
Ondoren, tipula txikitu, beratzen jarri eta goxatu denean onddoak
eta gatz pitin bat bota. Barrabilak zabalean xerratu ondoren
baratxuri eta perrexilaz igurtzi, ogi birrinduan pasa eta frijitu.
Egositako patatak puregailutik pasa eta osagai guztiak txukun eta
polit jarri platerean. Errioxako ardo beltz mundial batekin lagunduta
dastatuko dugu plater goxo-goxo hau.
ON EGIN!

- 54 -
BARRUKIAK

OSAGAIAK:

• Oilasko barrukiak • Oliba olioa


• Tipula • Gatza
• Pattarra • Ezkaia

*Plater hau egiteko animali ezberdinen barrukiak erabili daitezke


(untxia, oilaskoa, arkumea). Nik oraingoan oilaskoarenak
erabiliko ditut. Oilasko baten barrukiekin pintxo pare bat aterako
dira.

NOLA EGIN:

Tipula txikitu eta sutan jarri su indartsuarekin. Belzten hastean


barrukiak (bihotza, gerriak, errota eta gibela) zartaginean frijitu
tipularekin batera. Pattar pixka bat bota eta pixka bat utzi.
Azkenean ezkaia bota eta denbora pixka batean (gehiegi izan
gabe) eduki. Platertxo batean aurkeztu ogi txigortu eta Errioxako
ardo mundialak lagunduta eta dena barrura...ON EGIN!

- 55 -
HARAGI TXIKITUA
BERENJENAREKIN

OSAGAIAK:

• 300 gr. haragi txikitu • 2 baratxuri-ale


• 2 berenjena • 4 gazta xerra
• 2 tipula
• Azenario 1 Bexamela egiteko
osagaiak:
• 2 piper berde
• 150 ml. Esne
• 2 koilarakada irin

NOLA EGIN:

Labean berenjenak erre 30 minutuz. Ondoren zabalean erditik


moztu eta barrua hustu.
Berenjenaren mamia (hustutakoa), tipula, azenarioa, piper berdeak
eta baratxuria txiki-txiki egin eta zartagin batean erdi egosi oliba
olio zorrotada batekin. Erdi egosirik daudenean, haragi txikitua
erantsi eta sueztitu haragia egin arte.
Osagai nagusia eginda dagoenean, bexamela egiteari ekingo
diogu. Oliba olio zorrotada bat eta bi koilarakada irin bota kazolatxo
batean, hauek 3-4 minutuz sueztitu eta jarraian esnea pixkanaka
gehitzen joan koilara batekin dena nahasten goazen heinean.
Horrela jarraitu nahi den loditasuna lortu arte.
Bukatzeko, zartaginean egindako guztiarekin lau berenjena erdiak
bete, gainean bexamela pixka bat bota eta gazta xerra bana jarri.
Guztia labean sartu minutu batzuez gainerre arte.
Dena txukun-txukun azpila batean ezarri eta on egin!

- 56 -
HARAGI ZOPA

OSAGAIAK:

• Saldarako haragia (500 gr.) • 2 arrautza


• Hezur bat edo bi • Fideo pasta
• 2 azenario • Gatza
• Porru bat • Ura
• Garbantzu eskukada bat

NOLA EGIN:

Presio-eltzean hiru litro ur jarri. Haragia, hezurrak, azenarioak,


porrua eta garbantzuak bota eta gatzatu. Presio-eltzea itxi eta
egosten utzi. Eltzea lurruna botatzen hasten denean sua pixka bat
jaitsi eta hiru ordu laurden inguru utzi sutan. Ondoren, sua itzali eta
eltzeari presioa kendu. Salda beste eltze batera pasa iragazkia
erabiliz. Iragazkian geratu diren hezurrak eta porrua kendu.
Azenarioa txikitu eta saldara bota. Garbantzuak ere nahi izanez
gero saldarekin nahastu eta bestela kendu. Haragia ere nahi bada
txikitu eta saldarekin nahastu daiteke, bestela gorde.
Salda presio-eltzean egin den bitartean, beste ontzi batean ur pixka
bat jarri, bi arrautza tapatzeko adina, eta gatz pixka bat bota
ondoren arrautzak egosi. Hamar minutu inguru egon behar du urak
irakiten arrautzak egosteko. Salda bota dugun eltze horretan,
azenario eta haragiarekin batera arrautza egosiak txikitu eta bota.
Berriz sutan jarri eltzea eta irakiten hasten denean fideo pasta bota.
Bost minutu inguru nahikoak ditu egosteko. Eta jateko prest!

- 57 -
IDI-ISATS ERREGOSIA

OSAGAIAK:

• Kilo bat isats • Litro erdi bat ardo beltz,


• Tipula 1 urte batekoa
• Lau baratxuri ale • Lau alkatxofa
• Koilarakada bat perrexil • Bi patata
txikitua • Lau koilarakada oliba-
• Edalontzi bat ur olio
• Gatza

NOLA EGIN:

Lehenengo, kazolan olioa eta isats puskak jarri. Gero piper-gatzatu,


ondo salteatu eta ongi txikitutako tipula eta baratxuriak su motelean
frijitu eta ura eta ardoa bota. Ondoren, su gozoan egosten utzi eta
ia egina dagoenean, patata puskatuak eta erdibitu ditugun
alkatxofak garbiak gehitu. Bukatzeko, saltsan egosten utzi idi
zaporea hartzeko eta alderantziz.
Ea zuen gustukoa den!

- 58 -
OILASKOA SALTSAN

OSAGAIAK:

• “Luma gorri” oilasko bat • Oliba-olioa, bakoitzaren


• Oiartzualdeko baserrietako gustura. Olio lodi
barazkiak: samarrak (birjina
Tipula 1 modukoak) gustu
Piper berde 1 gehixeago emango dio
Tomateak 1 edo 2 ongi saltsari.
onduak (gorriak) • Gatza, bakoitzaren
• Kopa 1 ardo zuri (edo gustura.
koñaka). Sagardoa eta/edo • Ura (edo, ahal bada,
txakolina ere erabil daiteke haragi salda) behar
bixigarri gisa. adina.

* Edonork egiteko modukoa da eta ez da garestia ateratzen.


Gainera, gure eskualdeko elikagaiak erabil ditzakegu egiteko.

NOLA EGIN:

Kazola batean olioa, tipula xehatua eta piper berdea pusketan jarri
surtan. Eduki dena guritu arte.
Guritzen direnean oilasko zatitua kazolara bota eta sueztitu
noizbehinka nahastuz. Kolore pixka bat hartzen duenean ardo zuria
(edo koñaka, sagardoa…) bota eta buelta batzuk eman. Orduan
tomatea gehitu kazolara, eragin pixka bat kazolari, eta, behar bada,
ura (edo salda) erantsi.
NOLA
IrakitenEGIN:
eduki su apalean eta sardexkarekin probatu egina dagoen
edo ez ikusteko.
Kazola batean esnea
Bere horretan berotu. Beste
jan daiteke, bateanirabiatu
barazkiak gurina urtu eta pixkanaka
gabe, irina
edo, nahiago
bota eta eskuzko hagaxka batekin irabiatu. Ondoren, esne beroa
bada, saltsa puregailuan pasatuta.
pixkanaka botatzen joan irabiatzeari utzi gabe. Pikorrak ateratzen badira,
Aukeraeskuz
saiatu eredesegiten,
badago baina
saltsaezin
berean eransteko,
bada, irabiagailu esate erabili.
elektrikoa baterako,
patatak,
Gatza txanpinoiak
bota edo ziza
eta segi bueltak horiak.
ematen. OrduPatatak
laurdenerantsi
batera nahi izanez
urdaiazpikoa
gero, ez dira hasieratik
erantsi eta segi irabiatzen. jarri behar kazolan, bestela, desegiteko
arriskua
Bost dago.
minutu falta direnean arrautza erantsi, eta eragiten jarraitu. Hiru edo
lau aldiz sua indar guztiarekin jarri eta irakiten hasten denean indarra
jaitsi.
Platerean zerbitzatzeko modua:
Ordu
Oilaskoa erdi batean
saltsan bueltaka
besterikibili.gabe,
Oso garrantzitsua
edo zerbaitek da denbora hori
lagunduta.
eskaintzea orea irabiatzeari kroketak guriagoak atera daitezen.
Lagungarri onak izan daitezke, besteak beste, arroz zuria, etxean Horixe da
plater honen gakoa: asko irabiatzea.
frijitutako patata xerra lodi samar batzuk edo perretxiko (onddo,
Horren
txanpinoi, ondoren, erretilu
ziza hori…) zapal batera
gisatuak. Platera atera orea
perrexil etabatekin
pixka hoztenapain
utzi.
Erretiluaren arabera, komeni izan daiteke ur hotzez bustitzea orea itsats
daiteke.
ez dadin.

- 59 -
SAGARREZ BETETAKO
OILASKOA SAGARDOAREKIN

OSAGAIAK:

• Oilasko bat Oilaskoa betetzeko


• Sagardo botila erdia osagaiak:
• Olioa • Sagar handi bat
• Gatza • Xingar xerra bat
• Urdaiazpiko xerra bat
• 4 txanpiñoi

NOLA EGIN:

Lehenik eta behin, oilaskoa barrutik eta kanpotik sagardoz busti.


Gero, oilaskoa betetzeko osagai guztiak txiki-txiki egin eta honi olio
koilarakada bat eta gatza bota. Txikitutakoarekin oilaskoaren
sabela bete eta josi.
Oilaskoa olioztatu eta azpilean jarri eta gelditzen den sagardoa eta
gatza bota. Labean 180ºtan sartu eta ordu erdi igarotzean
(oilaskoaren pisuaren arabera) buelta eman.

- 60 -
SALTXITXA ELURTUAK

OSAGAIAK:

• 4 gazta xerra Bexamela egiteko


• 4 saltxitxa osagaiak:
• Olioa • Gurina
• Esnea
• Irina

NOLA EGIN:

Lehenengo, eltze batean gurina jarri eta urtu arte itxaron. Gurina
urtzen denean koilarakada bat irin gehitu eta ondoren baso bat
esne. Gero, dena ondo nahastu eta egosten eduki loditu arte.
Ondoren, lau saltxitxak frijitu eta bexamel pixka bat bota saltxitxa
bakoitzaren gainean eta haren gainean gazta xerra bat jarri.
Bukatzeko, saltxitxak labean sartu 180ºtan 10 minutuz. Eta
gero...jan!

- 61 -
SAN JAKOBOAK
ENTSALADAREKIN

OSAGAIAK:

• 8 txerri-xerra • Arrautza 1
• Gazta onduaren 250 gr. • Irina eta arrautza irabiatu
• 16 espinaka hosto bat (arrautza-irinetan
• Letxuga pasatzeko)
• Antxoa oliotan (4 xerra) • Gatza
• Piperra
• Oliba olioa

NOLA EGIN:

Hasteko, arrautza egosi, zuritu eta gorringoa geroko gorde.


San jakoboak egiteko, txerri-xerrak pixka bat zapaldu eta gatza eta
piperra bota. Jarri lau xerra azalera leun batean eta xerra
bakoitzaren gainean pare bat espinaka hosto jarri. Gazta xerrak
egin eta pare bat jarri espinaka hostoen gainean eta gazta xerra
hauen gainean berriz espinaka hostoak jarri. Bukatzeko, guztiaren
gainean beste txerri-xerra bat jarri eta guztia arrautza-irinetan pasa.
Ondoren, olio berotan zartaginean frijitu.
Letxuga hostoekin entsalada osatu eta entsalada gozatzeko,
motrailuan baratxuri-alea, antxoa eta arrautzaren gorringo txikituak
jarri. Guztia birrindu eta pixkanaka olioa gehitzen joan pasta bat
lortu arte. Zerbitzatzeko unean, letxugaren gainean bota.

- 62 -
TXAHAL-MASAILAK BARAZKI
ETA ARROZAREKIN

OSAGAIAK:

• 2 txahal-masail • Tipula 1
• 2 piper berde • 200 gr. kalabazin
• Piper gorri 1 • 100 gr. arroz

NOLA EGIN:

Kazola batean 4 zatitan moztutako bi txahal-masailak ura eta oliba


olio pixka batekin egosi haragia samurtu arte.
Zartagin batean txiki-txiki egindako piper berdeak, piper gorria,
tipula eta kalabazina oliba olio zorrotada batekin erdi egosi, pisto
bat osatuz.
Arroza ere, ura, oliba olio eta gatz pixka batekin kazola batean bere
aldetik egosi.
Dena eginda dagoenean, azpila batean txukun-txukun ezarri alde
batetik txahal-masailak (nahi izanez gero gatz pixka bat bota
dakioke gainetik eta oliba olio pixka batekin busti), bestetik pistoa
eta bestetik arroza, bata bestearekin nahasi gabe... eta on egin!

- 63 -
TXERRI HANKAK SALTSAN (I)

OSAGAIAK:

• 4 txerri hanka • Perrexila


• Tipula 1 • Gatza
• 3 baratxuri ale • Ogi-irina
• 2 zaingorri • Arrautza (nahi izanez
• Porru bat gero)

NOLA EGIN:

Ontzi batean edo presio-eltzean ura jarri 4 txerri hankak tapatu


arte, eta bertara porrua, zaingorri bat eta perrexila bota.
Presio-eltzean egiten badira gutxi gora behera ordu bat irakiten
eduki. Bestelako ontzian eginez gero, sardea ondo sartzen den arte
eduki irakiten.
Egosita daudenean, hozten utzi, ogi-irin pixka batean pasa (nahi
bada arrautzetan ere pasa) eta frijitu. Ondoren, txerri hankak ontzi
zabal batean jarri.
Bestalde, saltsa egiteko, tipula, baratxuriak eta zaingorriak zartagin
batean jarri, hiru bat olio koilarakadekin eta poliki-poliki egiten utzi.
Gero baso txiki bat ardo txuri eta egositako uretik beste baso bat
bota eta egiten utzi (gatz pixka bat bota). Ondoren, guztia
puregailuan pasa, txerri hankak dauden ontzira bota eta 20 bat
minutu irakiten eduki.
Bezperan egiten badira goxoagoak egoten direla iruditzen zait.

- 64 -
TXERRI HANKAK SALTSAN (II)

OSAGAIAK:

• 8 txerri hanka gatzatuak, ¼ • 2 porru


zatituta • 1 piper berde
• 4 piper txorizero • Koilarakada 1 irin
• 3 baratxuri • Txorrota bat koñak
• 3 azenario • 3 arrautza
• 4 tipula

NOLA EGIN:

Hasteko, txerri hankak hiru uretan irakin. Behin txerri hankak


egosita, azken irakina gorde. Bestalde, zartagin batean, berdura
guztiak sueztitu eta piper txorizeroaren haragia bota. Guztia
zartaginean dagoela, minutu batez sueztitu, koñaka bota eta
flanbeatu. Hori egin ondoren, txerri hankak egositako uraren zati
bat gehitu eta egosten utzi su motelean 15 minutuz. Denbora hori
igaro ondoren, puregailutik pasa.
Aurretik egositako txerri hankak arrautza-irinetan pasa eta saltsan
sartu 5 minutuz su motelean. Bukatzeko, perrexil pixka bat gehitu,
eta jateko prest.

- 65 -
TXERRI MASAILAK

OSAGAIAK:

• 8 txerri masail • Porru txiki bat


• Tipula • Irina
• Zain gorri 1 • Gatza
• 3 baratxuri ale • Olioa

NOLA EGIN:

Zartagin batean jarri baratxuri ale bat eta olioa. Txerri masailak ogi-
irinetan pasa, frijitu eta kazola zabal batera atera.
Bestalde, zartagin batean tipula, baratxuria, porrua eta zain gorri
bat egiten jarri poliki-poliki. Ondoren, baso erdi bat koñak bota eta
behar badu ur pixka bat. Saltsa hau dena puregailuan pasa eta
txerri masailen gainera bota. Gutxi gora behera ordu erdi bat
irakiten eduki eta jateko prest daude.

- 66 -
UNTXI ERREA

OSAGAIAK:

• Untxi oso bat • Baratxuria


• Modenako ozpina • Perrexila
• Olioa • Gatza

NOLA EGIN:

Untxi osoa zatituta labean sartu, 240-250ºtan. Puska guztiak pixka


bat oliotan ehortzi eta gatza bota.
Untxia gorritzen hasten denean Modenako ozpina bota. Untxia
egiteko 8-10 minutu falta direla, aurrez baso batean ongi
nahastutako olioa, txiki-txiki egindako baratxuria eta perrexila
botako diogu, untxia erretzen bukatu arte
On egin!

- 67 -
UNTXI GISATUA

OSAGAIAK:

• Kilo eta laurdeneko untxi bat • Gatza


• Tipula bat • Ardo zuria
• 6 baratxuri ale • Piper beltza
• Bi ogi xerra • Perrexila
• Olioa

NOLA EGIN:

Untxia zatitu eta gatz eta piper beltzez maneatu. Ondoren, lapiko
batean frijitu. Tipula txikitu eta untxia gisatuko den lapikoan frijitu su
geldoan.
Zartagin txiki batean ogia pusketan eta baratxuri aleak frijitu. Gero,
motrailu batean untxiaren gibela, ogia, baratxuriak eta gatz pixka
bat txikitu.
Tipula eginda dagoenean, untxia, txikitutako guztia eta edalontzi
bat ardo zuri gainean bota. Urarekin estali eta egosi berrogei
minutuz.
Bukatzeko, perrexil txikitua bota gainean.

- 68 -
UNTXIA

OSAGAIAK:

• Untxi bat (1,5 – 1,8 kg) • Bi baratxuri ale


• 200 gr. pasa • Azafrai pixka bat
• 2 kanela makila • Koilarakada bat ezti
• ½ l barazki salda • 50 gr. almendra erre edo
• Tipula bat frijitu
• Kuminoa

NOLA EGIN:

Untxia txikitu eta ahal den koipe gehiena kendu (txikia bada ez du
asko edukiko) eta “tajinean” (ontzi mota berezi bat) jarri edo
dagoen bezala eltze batean. Tipula eta baratxuria zatitu eta bertara
bota. Azafraia, kanela eta barazki salda gehitu eta irakiten jarri oso
suabe (15 minutuz). Hobeto geratzen da eltze arrunt batean presio-
eltzean baino. Ondoren, pasak eta koilarakada bat ezti ondo-ondo
nahasi eta beste 10-15 minutu gehiagoz irakiten utzi haragia
hezurretik ondo banatzeko. Probatu eta gatz pixka bat bota.
Bukatzeko, saltsa loditzeko arto-irin espres pixka bat gehitu.
Kuminoak frijitu eta txikitu ostean mahaira atera eta almendra
osoak bota. Azkenik, nahi izanez gero ondoan arroz zuria jarri.

- 69 -
UNTXIA ASABEN SALTSAN

OSAGAIAK:

• Olioa • Pattarra edo koñaka


• 2 tipula • Ura
• Baratxuri buru bat • Ilar txikiak (nahi izanez
gero)

NOLA EGIN:

Untxia frijitu eta plater batean baztertu. Behin untxia frijituta, erabili
dugun olioan tipula sueztitu. Ondoren, pattarra isuri, su bizian jarri
eta tipula eta pattarrari su eman. Bertara zuritu gabeko baratxuri
burua osoa bota, eta bost minutuz estalirik mantendu.
Baso bat ur eta untxia gehitu eta hogeita hamar minutu inguru
sutan mantendu eta gero lortutako saltsa puregailutik pasa. Nahi
izanez gero ilar txikiak gehitu saltsari.

* Oharra:Mepansa duten sukaldetan, tipula eta pattarrari su


ematean honek itzalita egon behar du (sukaldea erretzea
ekiditeko).

- 70 -
UNTXIA SALTSAN (I)

OSAGAIAK:

• Untxi bat (+/- 1,5 kgr) • Garagardo bat (33 cl.)


• Tipula handi bat • Irin apur bat
• Bi azenario • Gatz apur bat
• Bi piper berde • Oreganoa
• Pipermorro gorri erdia • Perrexila
• Pare bat baratxuri • Pipermin zuria
• 4 koilarakada oliba olioa • Bi patata
• Brokoli laurdena

NOLA EGIN:

Lehenik eta behin, untxia zatitu eta gatza eta pipermina bota.
Ondoren irinetik pasa eta su bizian olioarekin frijitu (kolore pixka bat
hartu arte). Atera eta gorde.
Tipula, azenario, piper berde eta gorria txikitu (zati txikitan) eta
sueztitzen jarri, untxia frijitutako kazolan eta olio berean. Ondoren
baratxuria eta brokoli loreak (aldez aurretik txikitutakoak) gehitu.
Dena ondo nahasi eta oreganoa, perrexila eta gatza bota.
Osagai guztiak ondo sueztituak daudenean, barazkiak kazolan
itsasten hasten direnean, garagardoa bota eta nahasi.
Guztiari untxi zatiak eta patata puska txikitan gehitu. Ondoren ura
bota, untxi zatiak eta patatak estali arte. Ordu betez su motelean
eduki eta tarteka bueltak eman.
ON EGIN!

- 71 -
UNTXIA SALTSAN (II)

OSAGAIAK:

• Untxi bat • 2 piper berde


• 3 tipula • Gatza
• Berakatz ale bat • Oliba olioa
• 2 azenario • Baso bat ardo beltz
• 2 piper gorri

NOLA EGIN:

Lehenengo untxia frijitu. Ondoren, gainerako osagaiak gorritu eta


osagai hauek ondoren irabiagailu elektrikoan pasa.
Azkenik, untxia saltsa horretan 30 minutuz eduki.

- 72 -

You might also like