INGE ARRETXE - HIRUKIDE JESUITINAK -

INGE ARRETXE - HIRUKIDE JESUITINAK -

MATERIA

• Materia ikusi, usaindu, dastatu eta ukitzen da.

ikusi

usaindu
Materia egiten da.

dastatu

ukitu

• Materiak espazioa okupatzen du eta pisua du.

INGE ARRETXE - HIRUKIDE JESUITINAK -

• Bi motako materialak daude: jatorri naturaleko materiala eta jatorri

eraldatuko materiala.

JATORRIA

NATURALA ERALDATUA

BERRIZTAGARRIA

BERRIZTAEZINA
INGE ARRETXE - HIRUKIDE JESUITINAK -

MATERIAREN EZAUGARRIAK

• Bolumena:
o Materiak hartzen duen espazioa da.
o Metro kubikotan neurtzen da (m3). Normalean, litrotan.

• Masa:
o Gorputzak duen materia kantitatea da.
o Kilogramotan neurtzen da.

• Dentsitatea:
o Masaren eta bolumenaren arteko erlazioa da.
INGE ARRETXE - HIRUKIDE JESUITINAK -

MATERIAREN EGOERAK

• Solidoa:
o Bolumena eta forma finkoa du.
o Gogorrak edo elastikoak dira.

• Likidoa:
o Forma aldatzen du.
o Bolumena finkoa du.

• Gaseosoa:
o Forma eta bolumena aldatzen du.
INGE ARRETXE - HIRUKIDE JESUITINAK -

• Egoera aldaketa:

GASA

Kondentsazioa Lurruntzea

LIKIDOA

Gotortzea Fusioa

SOLIDOA
INGE ARRETXE - HIRUKIDE JESUITINAK -

Ura zein egoeratan dago?

Bete taula:

EZ DA ALDATZEN ALDATZEN DA
FORMA BOLUMENA FORMA BOLUMENA
SOLIDOA
LIKIDOA
GASEOSOA

Zer dira? Zein egoeratan daude?

…………………………………………………………………….

……………………………………………………………………............

…………………………………………………………………….
INGE ARRETXE - HIRUKIDE JESUITINAK -

MATERIAREN ALDAKETAK

• Gorputza = gaia. Gaia materiaz osaturik dago.

• Aldaketa fisikoak:
o Ez da objektuaren gaia aldatzen.

URA

• Aldaketa kimikoa:
o Objektuaren gaia aldatzen da.

ERREKUNTZA

OXIDAZIOA
INGE ARRETXE - HIRUKIDE JESUITINAK -

Zein aldaketa kimiko izan du?

ERREKUNTZA

OXIDAZIOA
INGE ARRETXE - HIRUKIDE JESUITINAK -

• Bi gai edo gehiago elkarrekin nahastu edo disolbatu daitezke:

Ganbak
Mejiloiak
Arroza

NAHASKETA

Piparrak

DISOLUZIOA

• Nahasketa: gai desberdinez osaturik.

o Adibidez: paella (arroza, mejiloia, piparrak, ganbak...).

• Disoluzioak: gai bat edo gehiago likidoarekin nahasturik.

o Adibidez: esnea kafearekin (esnea, kafea eta azukrea).