Professional Documents
Culture Documents
- HCHO, CH3CHO. KhÝ kh«ng mµu, mïi xèc, tan trong níc vµ dung m«i h÷u c¬
- Dung dÞch 36-40% HCHO gäi lµ fomon hay fomalin
II. TÝnh chÊt ho¸ häc
1. Ph¶n øng céng
0
A. Céng H2. RCHO + H2
t , Ni
RCH2OH
B. Céng HCN. RCHO + HCN R-CH(CN)-OH
2. Ph¶n øng oxi ho¸.
2
A. Víi O2. 2RCHO + O2
Mn
2RCOOH
B. Víi dung dÞch Br2. Lµm mÊt mµu dung dÞch Br2
RCH = O + Br2 + H2O ® RCOOH + 2HBr
C. Víi dung dÞch KMnO4.
Lµm mÊt mµu dung dÞch KMnO4
dung dÞch KMnO4
RCHO RCOOH
D. Ph¶n øng tr¸ng g¬ng
Chó ý. HCHO khi tham gia ph¶n øng tr¸ng g¬ng s¶n phÈm cuèi cïng thu ®îc lµ axit v« c¬
hoÆc muèi cña axit v« c¬ víi tØ lÖ 1mol HCHO 4mol Ag.
3. Ph¶n øng trïng hîp cña HCHO
NhÞ hîp.
2HCHO CH2OH-CHO
Tam hîp.
3HCHO CH2OH-CHOH-CHO (an®ehit glyxerol)
Lôc hîp.
6HCHO
Ca ( OH )2
C6H12O6 (glucoz¬)
10
Dành cho học sinh yêu thích môn Hoá h ọc - T¹p chÝ ho¸ häc & øng dông
Xeton
C«ng thøc tæng qu¸t: R-CO-R’
Axit cacboxylic
TÝnh chÊt vËt lÝ
ë ®iÒu kiÖn thêng, tÊt c¶ c¸c axit cacboxylic ®Òu lµ nh÷ng chÊt láng hoÆc r¾n. §iÓm s«i
cña c¸c axit cacboxylic cao h¬n cña an®ehit, xeton vµ c¶ ancol cã cïng sè nguyªn tö cacbon.
Nguyªn nh©n lµ do sù ph©n cùc ë nhãm cacboxyl vµ sù t¹o thµnh liªn kÕt hi®ro liªn ph©n tö ë
axit cacboxyliC.
Axit cacboxylic còng t¹o liªn kÕt hi®ro víi níc vµ nhiÒu chÊt kh¸c. C¸c axit fomic, axetic,
propionic tan v« h¹n trong níc. Khi sè nguyªn tö C t¨ng lªn th× ®é tan trong níc gi¶m, do tÝnh
chÊt kÞ níc cña gèc hi®rocacbon.
Este
Este cña axit cacboxylic lµ s¶n phÈm cña sù thay thÕ nhãm OH cña axit b»ng nhãm -OR’. R
vµ R’ lµ c¸c gèc hi®rocacbon.
Este cã nhiÖt ®é s«i thÊp h¬n axit t¬ng øng, v× trong ph©n tö kh«ng con hi®ro linh ®éng
nªn kh«ng h×nh thµnh liªn kÕt hi®ro liªn ph©n tö.
Este kh«ng tan trong níc vµ nhÑ h¬n níc, lµ nh÷ng chÊt láng dÔ bay h¬i, ®a sè cã mïi th¬m.
TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc trng cña c¸c este lµ ph¶n øng thuû ph©n (trong m«i trêng kiÒm gäi
lµ ph¶n øng xµ phßng ho¸).
11
Dành cho học sinh yêu thích môn Hoá h ọc - T¹p chÝ ho¸ häc & øng dông
Este cña glixerol víi axit bÐo (C 17H35COOH, C17H33COOH,...) gäi lµ chÊt bÐo (lipit) mét lo¹i
thùc phÈm cña con ngêi. §Ó tr¸nh bÖnh x¬ v÷a ®éng m¹ch, c¸c nhµ khoa häc khuyÕn c¸o nªn Ýt
sö dông mì ®éng vËt, thay vµo ®ã sö dông c¸c dÇu thùc vËt nh dÇu l¹c, dÇu võng, dÇu nµnh...
B. Bµi tËp tr¾c nghiÖm cã lêi gi¶i
1. An®ehit cã thÓ bÞ oxi ho¸ bëi chÊt nµo sau ®©y?
A. Dung dÞch brom B. Cu(OH)2 / OH-, t0
C. K2Cr2O7 / H2SO4 D. A, B, C ®Òu ®óng.
§¸p ¸n D
2. Chia m(g) an®ehit thµnh 2 phÇn b»ng nhau. PhÇn 1: ®èt ch¸y hoµn toµn, thu ®îc sè mol CO2
b»ng sè mol H2O. PhÇn 2:t¸c dông hoµn toµn víi AgNO 3/NH3 d t¹o ra 4mol Ag/ 1mol an®ehit.
VËy ®ã lµ.
A. an®ehit no ®¬n chøc B. an®ehit no 2 chøc
C. an®ehit focmic D. Kh«ng x¸c ®Þnh
®¸p ¸n C
V× nCO2 nH 2O an®ehit lµ no ®¬n chøc, do ®ã lo¹i ph¬ng ¸n B.
MÆt kh¸c, tû lÖ 1 mol an®ehit t¹o ra 4 mol Ag. VËy ®ã lµ HCHO.
3. Hçn hîp X gåm HCHO vµ CH3CHO. Khi oxi ho¸ (H=100%) m(gam) X thu ®îc hçn hîp Y gåm
2 axit t¬ng øng cã dY/X = a th× gi¸ trÞ cña a lµ:
A. 1,45 < a <1,50 B. 1,26 <a <1,47
C. 1,62 <a <1,75 D. 1,36 <a <1,53
®¸p ¸n D
NÕu X chØ cã HCHO Y chØ cã HCOOH th× dY/X = 46/30 = 1,53
NÕu X chØ cã CH3CHO Y chØ cã CH3COOH th× dY/X = 60/44 = 1,36
12
Dành cho học sinh yêu thích môn Hoá h ọc - T¹p chÝ ho¸ häc & øng dông
0,94
M= = 62,67
0,015
VËy 2 an®ehit lµ: C2H5CHO vµ C3H7CHO
Trêng hîp 2. NÕu mét trong hai an®ehit lµ HCHO, sè mol lµ x ta cã
0,03
4x + 2x = 0,03 x = = 0,005mol
6
0,94
M= = 94 kÕt hîp víi ®iÒu kiÖn hai an®ªhit lµ ®ång ®¼ng kÕ tiÕp, lo¹i.
0,01
5. CxHyO2 lµ mét an®ehit m¹ch hë, no, 2 chøc khi
A. y = 2x B. y= 2x + 2 C. y = 2x – 2 D. y = 2x – 4
§¸p ¸n C
Gi¶i
¸p dông c«ng thøc CnH2n+2-2aO2 trong ®ã a lµ sè liªn kÕt ®«i trong ph©n tö cho an®ehit no, hai
chøc, ta cã a = 2. Suy ra c«ng thøc an®ehit ®· cho lµ C xH2x-2O2
6. Mét an®ehit no cã d¹ng (C2H3O)n th× c«ng thøc ph©n tö cña an®ehit lµ:
A. C4H6O2 B. C6H9O2 C. C2H3O D. C8H12O4
§¸p ¸n A
7. Hçn hîp Y gåm 2 an®ehit ®ång ®¼ng kÕ tiÕp. §èt 2,62g hçn hîp Y t¹o 2,912 lit CO 2 (®ktc)
vµ 2,34g H2O. NÕu cho 1,31g Y. T¸c dông víi AgNO3 d (NH3) ®îc m(g) Ag kÕt tña.
a-2 an®ehit thuéc lo¹i:
A. cha no 2 chøc cã liªn kÕt ë m¹ch C
B. no ®¬n chøc
C. no 2 chøc
D. cha no ®¬n chøc 1 liªn kÕt
b- C«ng thøc 2 an®ehit lµ:
A. HCHO vµ C2H4O B. C 3H4O vµ C4H6O
C. C2H4O vµ C3H6O D. C 3H6O vµ C4H8O
c- Khèi lîng m (g) cña Ag lµ:
A. 5,4 B. 10,8 C. 1,08 D. 2,16
a. §¸p ¸n B
2,912
Gi¶i nCO2 = 0,13 mol
22,4
2,34
nH 2O = 0,13 mol
18
V× nCO2 nH 2O nªn 2 an®ehit thuéc lo¹i no ®¬n chøc
b. §¸p ¸n C
13
Dành cho học sinh yêu thích môn Hoá h ọc - T¹p chÝ ho¸ häc & øng dông
14
Dành cho học sinh yêu thích môn Hoá h ọc - T¹p chÝ ho¸ häc & øng dông
V× n Ag < nAgNO3 ph¶n øng chøng tá X võa tham gia tr¸ng g¬ng võa tham gia ph¶n øng thÕ kim
lo¹i X cã liªn kÕt 3 ë ®Çu m¹ch.
VËy chän D
11. Hçn hîp X gåm 2 an®ehit no ®¬n chøc lµ ®ång ®¼ng kÕ tiÕp. LÊy 8,9gam hçn hîp X cho
ph¶n øng víi dung dÞch AgNO3 tan trong NH3 d t¹o 86,4g Ag kÕt tña. C«ng thøc ph©n tö cña 2
an®ehit lµ:
A. HCHO vµ CH3CHO B. CH 3CHO vµ C2H5CHO
C. C2H5CHO vµ C3H7CHO D. KÕt qu¶ kh¸c
§¸p ¸n A
Híng dÉn gi¶i
nAg = 86,4/108 = 0,8 mol
NÕu n An®ehit = 1/2 nAg = 0,8/2 = 0,4 mol
M =8,9/0,4 = 22,25 < MHCHO =30, do ®ã kh«ng cã an®ehit nµo tháa m·n lo¹i.
Nh vËy mét trong hai an®ehit lµ HCHO, tû lÖ mol gi÷a HCHO vµ Ag lµ 1:4, an®ehit cßn l¹i cã
tû lÖ mol víi Ag lµ 1:2.
VËy chän A
12. Chia hçn hîp X gåm 2 an®ehit ®¬n chøc lµ ®ång ®¼ng kÕ tiÕp thµnh 2 phÇn b»ng nhau.
- PhÇn 1 cho t¸c dông hoµn toµn víi AgNO 3 /NH3 t¹o 10,8g Ag vµ hçn hîp chøa 2 muèi amoni cña
2 axit h÷u c¬.
- PhÇn 2 cho t¸c dông víi H2 d cã Ni xóc t¸c ®îc 2,75g hai ancol.
a) Sè mol hçn hîp X lµ
A. 0,2 mol B. 0,05 mol C. 0,04mol D. 0,1 mol
b) C«ng thøc ph©n tö cña hai an®ehit lµ
A. CH3CHO vµ C2H5CHO B. C2H5CHO vµ C3H7CHO
C. C3H7CHO vµ C4H9CHO D. Kh«ng ®ñ d÷ kiÖn
Híng dÉn
a) §¸p ¸n D
V× hçn hîp tr¸ng g¬ng ®îc 2 muèi amoni cña axit h÷u c¬ chøng tá hçn hîp kh«ng cã HCHO
n X = 1/2 nAg = 10,8/(2. 108) = 0,05 mol (trong mçi phÇn)
VËy sè mol hçn hîp X ban ®Çu lµ 0,05. 2 = 0,1 mol
b) §¸p ¸n A
0
RCHO + H2
Ni ,t
RCH2OH
0,05mol 0,05mol 0,05mol
Khèi lîng hai ancol = 0,05.MAncol = 2,75g
2, 75
M Ancol= 0, 05 = 55 M An®ehit = 55 - 2 = 53
15
Dành cho học sinh yêu thích môn Hoá h ọc - T¹p chÝ ho¸ häc & øng dông
16
Dành cho học sinh yêu thích môn Hoá h ọc - T¹p chÝ ho¸ häc & øng dông
PV 0,5 12,544
¸p dông ph¬ng tr×nh tr¹ng th¸i n = = = 0,2 (mol).
RT 0,082(273 109,2)
Sè mol rîu gÊp ®«i sè mol este, do ®ã chØ cã ph¬ng ¸n C lµ phï hîp.
§¸p ¸n C.
C. tr¾c nghiÖm tù gi¶i
1. Mét hçn hîp X gåm 2 ankanal lµ ®ång ®¼ng kÕ tiÕp khi bÞ hi®ro ho¸ hoµn toµn cho ra hçn
hîp 2 ancol cã khèi lîng lín h¬n khèi lîng cña X lµ 1,0 gam. §èt ch¸y hoµn toµn X cho ra 30,8g
CO2. C«ng thøc ph©n tö vµ sè gam 2 ankanal trong hçn hîp lµ
A. 9(g) HCHO vµ 4,4(g) CH3CHO
B. 18g HCHO vµ 8,8(g) CH3CHO
C. 4,5(g) HCHO vµ 4,4(g) CH3CHO
D. 9(g) HCHO vµ 8,8(g) CH3CHO.
§¸p ¸n D
2. Hîp chÊt h÷u c¬ A ®¬n chøc, cho t¸c dông víi AgNO 3/NH3 t¹o Ag kÕt tña. A céng víi Br2 theo
tØ lÖ 1: 2; A t¸c dông H2 ph¶n øng hoµn toµn t¹o 1,2g B. Lîng B nµy cho t¸c dông víi Na d t¹o
0,224 lit H2 (®ktc). C«ng thøc cÊu t¹o thu gän cña A, B lµ:
A. HCHO vµ CH3OH
B. CH2=CH-CH2-CHO vµ CH3CH2CH2CH2OH
C. CH2=CH-CHO vµ CH3-CH2CH2OH
D. CH3CHO vµ CH3CH2OH
§¸p ¸n C
3. X¸c ®Þnh cÊu t¹o cña hîp chÊt X biÕt ®èt ch¸y hoµn toµn 1 mol X t¹o 4 mol CO 2. X céng Br2
theo tØ lÖ mol 1:2, X t¸c dông víi Na cho khÝ hi®ro vµ X tr¸ng g¬ng
17
Dành cho học sinh yêu thích môn Hoá h ọc - T¹p chÝ ho¸ häc & øng dông
18
Dành cho học sinh yêu thích môn Hoá h ọc - T¹p chÝ ho¸ häc & øng dông
19