UNIVERSITY OF HYDERABAD

(CENTRAL UNIVERSITY)
Gachibowli, Hyderabad - 500 046
E - Mail: darlash@uohyd.ernet.in
vrdarla@gmail.com
www.vrdarla.blogspot.com
Ph: 040-23133563 (o), cell: 9290119060

Dr.Darla VenkateswaraRao Date: 14 - 08 - 2007

M.A (Tel)., M.A (Sociology).,
PG D.L.T. L. T.,,Dip .in. skt., M.Phil., Ph.D (Telugu).
Sr.Lecturer, Department of Telugu.

ప మ
ి ం ే 'జా 'యత !
క తవ్మం ా జా యతను ప ిమ ంప ే కొ ద్ మ
ి ం ి పదయ్ కవులలో
'మధురక ' మలల్ వరపు జా క ారు ఒకరు! ఆయన మరణానంతరం
ెలువడుతునన్ ీ"సవ్గతము". ీ లో ఇ వృతత్ ం జన ాయ్ ఒక మా ిగ ా సవ్గతం. ఇంకా
లోతు ా ె ాప్లంటే కులం వలల్ తమం ా అవమా ాల ాలౖ తన అ ిత్ ావ్ క తపన ప ిన ఓ
ద తు సవ్గతం ీ లో ిసత్ ుం ి. మా ిగ తం చుటూ
ట్ ఆ వరణ్ న కొన ా ి ా రకరకాల
ాను ా ాలను ఎదు క్ంటునన్ పర్ ద తు ఆ ేదనను ఈ "సవ్గతం"లో
అకష్ క ించగ ారు.

ఈ "సవ్గతము"ను ఏ పర్కియ ా ెప కొ ే లుందనుకొంటూ చ ి ాను. మన లాకష్ణకులు

"ఖండకావయ్ం, ఆఖాయ్నం, ఆఖాయ్ క వంటి ాటికి సమాన న ో కలునన్ కొ న్ లకష్ణాలను
ె ాప్రు. "ఖండకావయ్ం భ ే ాక్వయ్ ైయ్కా ేశను ా ిచ" అ ' ాహితయ్ దరప్ణం' ఖండకావయ్ం అంటే
ఏ ట వ ిసత్ ుం ి. క ాను సవ్యం ా చూ ిన ా న్ ె ే (సవ్యం దృ ట్ ారథ్ కథనం
ార్హ ాఖాయ్నం బు ా) ా న్ 'ఆఖాయ్నం' అ అంటారు. 'క ప్ ే వృతత్ ం క ిన ా న్ కథ' అ
'స ేయ్ వృ త్ ాంతం కల ా న్ ఆఖాయ్ క (కథ క ప్త వృ త్ ాం ా స ాయ్ థ్ాఖాయ్ కా మ ా) అ
లకష్ణాలు వ ిసత్ ు ాన్ . కావయ్ ాయకు ే సవ్యం ా ఆ రచనలో తన వృ త్ ాం ా న్
ె ినటల్ ే ా న్ ఆఖాయ్ క (వృతత్ మాఖాయ్య ే య ాయ్ం ాయకేన సవ్ ే ట్ త
ి ం) అంటార
లాకష్ణకులు అంటు ాన్రు. అ ే, మలల్ వరపు జా క ారు ా ిన "సవ్గతము"లో ేయ
లకష్ణాలునన్పప్టికీ అంతకు ం ఒక అం ా న్ హృదయ్ం ా వ ణ్ ంి ే లకష్య్ ే పర్ ానం ా

1
క ిసత్ ుం ి.ద తు తంలో కులం కేందర్ం ా జ ి ే అకృ ాయ్లను ఏక ేశం ా వ ణ్ ంి చగ ారు క .
అలా వ ణ్ంి చటంలో గువు కూ ా ఖండకా ాయ్ కే బా ా ఒదుగుతుం ి. అ ి ఈ 'సవ్గతం'లో
ఉం ి.అలా ేయంలో కూ ా ఖండకావయ్ం ాయవచచ్న రూ ిం ారు. ఈ రచనలో క తన కథ ే
ెబుతునన్టు
ల్ అనుకుంటే, ీ న్ ఆఖాయ్నం అనుకోవ ా కి అవకాశం ఉం ి. కా , క తన
షయాలు కాకుం ా తను ఒక జా కంతటికీ పర్ ి ా వ ిం ారు. కనుక, ఆఖాయ్నం అ ేయ్
అవకాశం లేదు. ో స ాయ్రథ్ కథ ే పర్ ానం అనుకుం ామంటే "సవ్గతం" ం ా త ాసత్ క ే
ఎకుక్వ ా క ిసత్ ుం ి. అంతకు ం ఒక జా తం చుటూ
ట్ ఉనన్ వన వయ్థం ా క ిసత్ ుం ి.
ఇవ న్ ఖండకా ాయ్లోల్ క ిం ే కొ న్ లకష్ణాలు. కనుక, ీ న్ 'ఖండకావయ్ం' అ ిలవడం
సమంజస ే !
కొ న్ వందల సంవతస్ ాలు ా ెలుగు ా ికి ారసతవ్ సంపద ా కొన ాగుతునన్
ఛం ోబదద్ క తవ్ంలో మా ార్ఛందసుస్ కూ ా ఒక ాగ ే! గురజాడ అ ాప్ ావు ా ి 'ము ాయ్ల
స ాల' లో సంసక్రణ ా ాలు క ి త్ ా . మలల్ వరపు జా క ారు కూ ా ఈ ఖండకా ాయ్ న్
మా ార్ ఛందసుస్లో ే వ ణ్ ంి ారు. సంపర్ ాయంలో ఉంటూ ే న న ావ్ న్ కోరుకోవ ా కి ఈ
'నవయ్సంపర్ ాయ క ' మా ార్ ఛందసుస్ ఒక మారం ా ఎంచుకు ాన్రు. ఆ మాట కొ త్ ఆయన పర్
రచనలోనూ సంపర్ ాయంలో నవయ్ ావ్ న్ కోరుకోవడం క ిసత్ ుం ి.
జా దయ్మ కాలంలో ాం ీ కుల రూ లనను కూ ా ఒక అంశం ా ే ాచ్రు.
తరం ద త కవులలో ముఖయ్ం ా కుసుమ ధర న, గురం జాషువ, బ మనన్ దలౖన
కవులలో ఆ పర్ ావం ఎకుక్వ ా ే క ిసత్ ుం ి. అలాంటి పర్ ావ ే మలల్ వరపు జా క ా ి
క తవ్ంలోనూ ఉం ి. ఆ పర్ ా ా న్ ఆయన ా ిన ఇతర రచనలలో కూ ా చూడవచుచ్. ఈ ఖండ
కావయ్ంలో ఆ పర్ ా ా న్ వ ణ్స
ి త్ ూ ........
" అంట ా తనంబు ోవలే
అంద కటౖ లగవలన
సవ్ ాజంబు ెచుచ్కోవల "న సంసక్రణ ాదులు
ా ం ారంటారు క . అలా ద తులంద ి కలుపుకొ జా దయ్మా న్ జయవంతం ా
రవ్హిం , ావ్తం ార్ న్ ా ించ ా కి ాయకులు బాటలు ే ారు. ారత ే ా కి ావ్తంతర్ ం
వ చ్ ా కుల రూ లన మాతర్ం జరగలేదు. ద తులకు అందవల ిన ాయ్ క ాయ్లను
అంద వవ్కుం ా అడుకు ాన్రు. అం ేకాదు ాలామం ి, ాయ్లయాలకు వ ేచ్ ద తులను
అసప్ృ య్ల అవమా ం ారు. అ నపప్టికీ ాయ్సకిత్ గల ద తులు ఆ అవమా ాలను

2
సహిసత్ ూ ే అకష్ ాలు ేరుచ్కు ాన్రు. అలా ేరుచ్కోవడం ెనుక ఎం ో దయ య థ్ ి ఉందంటూ
క ..... "అంట ా తనంబు చ ెన
అయయ్ నను బ ికం ినప డు
కండుల్ ి ా ై రూళళ్" కరలను ి ే ార ఆ ా ితక
ర్
ప ిణామకమా న్ వ ిం ారు. అం ే కాకుం ా జానపద ేయాలు, బురకథలు, హ ికథలను నడం
ావ్ ా మౌఖికం ా ే దయ్నభయ్ ిం న అ ేక మం ి ద తుల ాయ్ ాయ్స ా ా న్, ా
ెనుకునన్ ేద ామయ ా న్ కళళ్కు కటిట్నటు
ల్ వ ణ్ంి ారు క .

తత్ ం ద ఈ ఖండకావయ్ంలో ద తు ా న్ వ ణ్ ంి చ ా కి మా ిగ ాంసక్ృ క

వ ా న్ కేందర్ం ా ేసుకు ాన్రు. ద తు ేదన, ప లో ైపుణయ్ం, ద తుల పటల్ సంసక్రణ
రూపంలో జ ి ే సం, ా న్ ఎదు ోక్వ ా కి కొంతమం ి ద తులు పర్ద ిశ్ం ే ఆగ ే ాలు,
అలాంటప ే మ ికొంత మం ి ద తులు పర్ద ిశ్ం ే సంయమనం, ఆ సంయమ ా కి ామా క
సంబం ాలను, పు ాణే ాలను హేతు పూరవ్కం ా చూపడం, ద తులు కూ ా ాలకులు ా
ఉనన్ ా ితక
ర్ ారస ావ్ న్ శ ీక ించడం వంటివ న్ 'కొండ అదద్ మందు కొంచ ఉండ ా'
అనన్టు
ల్ వ ణ్ ంి చగ ారు. పర్జా ావ్ క, ల కిక మానవ ా ా ా న్ థ్ ా ిం ే జా య ా సూ త్ ి ఈ
రచన ం ా క ిసత్ ుం ి. ీనన్ంతటి ఒక ార య రు ి ా తన జన భ ై
ఆత ావ్సం ో, ఆత రవం ో లబ ి మాటాల్ ే ఒక ద తు సవ్రం ా ిం ారు క .

ే యతను, సంపర్ ాయ ారస ావ్ న్ కొన ా ిసత్ ూ ే అ ాంచ య ోరణులను

సంసక్ ించుకొ ే నవయ్సంపర్ ాయ ాదక ా మలల్ వరపు జా క ా ి పర్ ట్ ా ిం ే
ఖండకావయ్ ి. వసుత్ ఛం ో నవయ్తను పర్ద ిశ్ం ే ఈ కా ాయ్ న్ ాఠక లోకా కి అం ిసత్ ునన్
పర్చురణకరత్ లు అ నంద యులు.