Karamuzi

‫گزارش كارآموزي‬ ‫دانشگاه آزاد اسلمی واحد اقلید‬
‫ايران خودرو ‪ -‬مديريت محصول ‪ -‬متد‬

‫بدنه ‪ -‬جیگ‬
‫به نام خداوند جان و خرد‬
‫گزارش کاراموزی‬
‫عنوان‬
‫آشنایی با جیگ ها و ابزارهای مرتبط با آن‬
‫مدیریت‪ :‬طراحي فرآيند مهندسي خودرو اداره کل‪ :‬متد‬
‫اداره‪ :‬مهندسی‬ ‫بدنه‬
‫استاد کارآموزی ‪ :‬دکتر خادم‬
‫سرپرست کاراموزی‪ :‬مهندس اشتری‬
‫نام دانشجو‪ :‬شهاب برادران دیلمقانی‬
‫زمان برگزاري‪ 27 :‬تیر الی ‪ 4‬مهر ‪1383‬‬ ‫استاد راهنما ‪ :‬جناب آقاي دكتر‬
‫خادم‬
‫‪Page 1 of 68‬‬ ‫تهيه كننده ‪ :‬شهاب برادران‬
‫دانشگاه آزاد اسلمی واحد اقلید‬
‫‪:‬تاریخ‬
‫از ‪ 27/4/1383‬تا ‪4/7/1383‬‬
‫‪:‬فهرست‬
‫فصل اول‪ :‬مقدمه‪ ،‬خلصه و تارخچه‬
‫‪3-9‬‬
‫خادم‬
‫فصل دوم‪ :‬تعاریف‬
‫‪10-31‬‬
‫فصل سوم‪ :‬شرح مکانیزم بستن در جیگ ها‬
‫‪32-66‬‬
‫فصل چهارم‪ :‬نتیجه گیری و پیشنهاد به شرکت ایران خودرو‬
‫‪67-68‬‬
‫خادم‬
‫فصل‬
‫اول‬
‫مقدمه‪ ،‬خلصه‬
‫و تاریخچه‬
‫خادم‬
‫‪:‬مقدمه‬
‫كارآموزي و کار گزارش نویسی برای من کاری پر از اشتیاق بود و هیچ وقت‬
‫آن را فراموش نمی کنم در این دوره كارآموزي و گزارش نویسی افرادی که به‬
‫‪:‬من کمک کردند از این قرارند‬
‫آقایان مهندس اشتری‪ ،‬مهندس پیک‪ ،‬مهندس بيدی‪ ،‬مهندس شريف فاضل‪،‬‬
‫مهندس سلسال‪ ،‬مهندس ابراهيمی‪ ،‬مهندس فعلی و مهندس کیامرادی که از‬
‫کمک آنها سپاسگذارم‪ .‬همچنين از همكاري ي جناب آقاي شيخيان رئيس بخش‬
‫متد بدنه و همچنين منشي ايشان سركار خانم تهراني كمال تشكر را دارم‪ .‬در‬
‫اين گزارش سعی من بر آن بوده تا آنجا که امکان دارد گزارشی جامع و بی‬
‫نقص باشد ولی بدلیل مشکلتی که برای من در این مدت گذشت نتوانستم‬
‫گذارشی در آن حد که می خواستم ارائه بدهم‪ ،‬ولی در هر صورت این دوره‬
‫کارآموزی برای من فرصتی استثنائی بود تا با بزرگترین کارخانه اتومبیل سازی‬
‫‪.‬در خاورمیانه آشنا بشوم‬
‫‪:‬خلصه‬
‫در اين گزارش يكي از وسائل مهم و ضروري كه در كه در عمليات ساخت بدنه‬
‫خادم‬
‫استفاده مي شود‪ ،‬توضيح داده مي شود‪ .‬جیگ ها وسایل ضروری برای نگهداری‬
‫قطعات می باشند‪ .‬اين گزارش در اين خصوص بحث و بررسي مي كند‪ .‬ارائه‬
‫متون هم به طور رسمي از كتاب ها نقل شده و هم از نظرات مهندسين ايران‬
‫خودرو استفاده شده است‪ .‬تا آنجا كه امكان داشته از تصاوير براي فهم بهتر‬
‫مطالب استفاده كرده ام هر چند كه بحث جيگ را بايد در كتاب های تخصصی‬
‫‪.‬خواند‪ .‬و همچنين از سايتهای معتبری در اين زمينه مي توان استفاده كرد‬
‫ولي در اين گزارش ضمن تعاريف پايه مرتبط با جيگ به اصول مهمی كه در جيگ‬
‫‪.‬ها در صنعت كاربرد دارند تا جايی كه امكان دارد نيز اشاره می شود‬
‫خادم‬
‫تاریخچه تأسیس شرکت ایران خودرو‬
‫شرکت ایران خودرو(سهامی عام) در تاریخ ‪ 27/5/1341‬شروع کار خود را با‬

‫سرمایه یک صد میلیون ریال و با داشتن یک هزار سهم یک هزار ریالی به ثبت‬
‫رسید و از مهرماه ‪ 1342‬عمل ً فعالیت خود را با تولید اتوبوس آغاز کرد‪ .‬ولیکن‬
‫هدف در ابتدا انجام امور تولید و صنعتی برای تاسیس کارخانجات اتوبوس سازی‬
‫و ساخت قطعات و لوازم مختلف اتومبیل بود‪ .‬در واقع اين شركت در ‪ 27‬مرداد‬
‫سال ‪ 1341‬تحت عنوان « شركت كارخانجات صنعتی ايران ناسيونال » به ثبت‬
‫‪.‬رسيد و يك سال بعد به بهره‌برداري رسيد‬
‫این کارخانه در اوایل انواع مرسدس بنز ‪ 302‬در انواع مختلف و ساخت اتوبوس‬
‫)‪ (O.P‬بنز مدل‬ ‫‪.‬را در دستور كار خود قرار داده بود‬
‫در سال ‪ 1346‬تولید پیکان را آغاز کرد‪ .‬که این اتومبیل براساس قرار دادی با‬
‫کارخانه «روتسن» انگلستان وابسته به گروه کدایسلر موفق به دریافت مجوز‬
‫مونتاژ نوعی اتومبیل «هیلمن هانتر» و ساخت آن در ایران به نام پیکان شد‪.‬‬
‫تولید پیکان که در ‪ 23/2/1346‬شروع شد با امتیاز ساخت گروه سواری روتسن‬
‫‪.‬سابق(کرایسلر بریتانیای فعلی) به تولید رسید‬
‫خادم‬
‫اولین مدلهای پیکان دولوکس و کارلوکس بودند‪ .‬پس از آنها پیکان و تاکسی‬
‫پیکان هم به آنها اضافه شدند و در سالهای ‪ 1347‬و ‪ 1348‬علوه به این سه نوع‪،‬‬
‫پیکان کار هم به بازار عرضه شد و پیکان‬
‫اتوماتیک نیز در سال ‪ ،1349‬به تولیدات افزوده شدند‪ .‬در سالهای ‪ 1350‬و ‪1351‬‬
‫‪:‬شش مدل پیکان که عبارتنداز‬
‫‪.‬دولوکس‪ ،‬وانت‪ ،‬کار‪ ،‬جوانان‪ ،‬تاکسی و اتوماتیک ساخته می شد‬
‫پس از تعطیل خطوط تولیدی شرکت تالبوت و لغو قرار داد بین آنان برای تامین‬
‫قطعات قوای محرکه در سال ‪ ،1364‬استمرار تولید پیکان در داخل کشور در‬
‫دستور کار قرار گرفت‪ .‬پس از تحقیقات و مطالعات گسترده‪ ،‬استفاده از نیروی‬
‫محرکه جدید به جای نیروی محرکه اصلی پیکان مورد تائید واقع شد‪ .‬بر اساس‬
‫قراردادی با شرکت فرانسه‪ ،‬این شرکت توافق نمود نیاز ایران خودرو به شصت‬
‫هزار دستگاه موتور و سیم تعلیق پژو ‪ 504‬برای نصب بر روی بدنه پیکان به مدت‬
‫‪.‬شش سال تامین نماید‬
‫گیربکس اصلح ‪ L 504،‬در این راستا موتورهای مصرفی در اتومبیل های پژو‬
‫شده پژو ‪(504‬با پوسته ‪ )505‬و میل گاردان سواری ‪ 504‬به عنوان نیروی محرکه‬
‫جدید انتخاب شد‪ .‬این خودرو جدید با بدنه پیکان و نیروی محرکه پژو ‪( 504‬با‬
‫حجم ‪ 1796‬سی سی و با قدرت ‪ 73‬اسب بخار) تحت عنوان پیکان ‪ 1800‬در خط‬
‫تولید قرار گرفت‪ .‬با اجرای این طرح علوه بر این عملکرد پیکان بهبود یافت‪ ،‬از‬
‫مصرف سوخت آن به میزان ‪ %30‬کاسته شد و قدرت خودرو نیز به میزان‬
‫‪.‬تقریبی ‪ %20‬افزایش پیدا کرد‬
‫سال پیش در تاریخ ‪ 10/6/1347‬ظرفیت تولید پیکان افزایش یافت‪ .‬گروه ‪36‬‬
‫خادم‬
‫صنعتی روتس که توسط کمپانی کرایسلر امریکا اداره می شد‪ ،‬قطعات زیادی را‬
‫‪.‬برای تولید ‪ 800‬دستگاه پیکان به ایران صادر کند‬
‫در آن موقع ایران ناسیونال در نظر داشت تولید ماهانه خود را دو برابر ساخته و‬
‫‪.‬به هزار دستگاه در هر ماه افزایش دهد‬
‫در آن موقع اقدامات دولت در زمینه پایین آوردن سطح قیمت ها‪ ،‬موجب کاهش‬
‫بهای قسمتی از قطعات و مواد اولیه کارخانه های داخلی که در ساخت پیکان‬
‫‪:‬همکاری دارند‪ ،‬شده است‪ ،‬که قیمت ها در ‪ 8/6/1348‬ازاین قرار بودند‬
‫‪-1‬پیکان جوانان ‪ 11‬هزار ریال‬
‫‪-2‬پیکان دولوکس ‪ 10‬هزار ریال‬
‫‪-3‬پیکان کار ‪ 5‬هزار ریال‬
‫‪-4‬پیکان وانت ‪ 5‬هزار ریال‬
‫و امروز پس از گذشت ‪ 36‬سال پیکان با تمام خاطراتش از پیش ما خواهد رفت؛‬

‫‪،‬ولی چرا مثل بنز‬
‫بی ام دبلیو پیشرفت نکرد؟‬
‫‪ :‬تاريخچه محصولت شركت‬
‫الف) خودرو هاي كار‬
‫سال ‪ : 1341‬انواع مرسدس بنز ‪ 302‬در انواع مختلف‬
‫سال ‪ :1342‬ساخت اتوبوس بنز مدل )‪(O.P‬‬
‫خادم‬
‫سال ‪ : 1342‬احداث كارخانه لوازم تكميلي و تزئيني‬
‫سال ‪ : 1343‬تأسيس شركت خودرو سازان‬
‫سال ‪ : 1344‬احداث كارخانه قالب و جيگ‬
‫سال ‪ : 1344‬توليد ميني بوس مدل ‪ 319‬و كومر‬
‫سال ‪ : 1345‬احداث كارخانه برش و پرس‬
‫سال ‪ : 1346‬توليد اتومبيل پيكان‬
‫سال ‪ : 1347‬توقف توليد ميني بوس مدل ‪ 319‬و شروع توليد ميني بوس مدل‬
‫‪309‬‬
‫سال ‪ : 1348‬توليد ميني بوس هاي مدل ‪ 309‬شاسي كوتاه ‪ 14‬نفره و آمبولنس و‬
‫پيكان مدل كار‬
‫سال ‪ : 1349‬توليد پيكان اتوماتيك‬
‫سال ‪ : 1350‬احداث كارخانه موتورسازي‬
‫سال ‪ : 1353‬كاميون كوچك يك كابين مرسدس بنز‬
‫سال ‪ : 1354‬توليد ميني بوس مدل ‪ 309‬شاسي بلند ‪ 17‬نفره‬
‫سال ‪ : 1365‬طراحي و ساخت مدل جديد ميني بوس ‪ 508‬با ظرفيت ‪ 21‬نفر‬
‫»سال ‪ : 1369‬توليد ميني بوس ‪ 309‬سقف بلند تحت نام « سينما سيّار‬
‫سال ‪ : 1371‬ساخت كاميونت دو كابينه بنز ‪309‬‬
‫خادم‬
‫«‬ ‫سال ‪ : 1371‬طراحي و ساخت ميني بوس ‪ 309‬سقف بلند تحت عنوان‬
‫» كاروان طرح سوتراك‬
‫سال ‪ : 1372‬احداث خط مونتاژ موتور پژو ‪405‬‬
‫سال ‪ : 1377‬توليد خودروي ملي‬
‫خادم‬
‫فصل‬
‫دوم‬
‫تعاریف‬
‫خادم‬
‫‪:‬برای انجام عملیات بر روی قطعه دو نوع عملیات داریم که عبارتند از‬
‫‪):‬جیگ ها(قیود‬
‫که در عملیات جوشکاری و ماشینکاری برای نگه داری ی قطعه استفاده می‬
‫‪.‬شوند‬
‫‪.‬معادل فارسی جیگ‪ ،‬قید است و معادل فارسی فیکسچر‪ ،‬بند است‬
‫)جیگ و فیکسچر (قید و بند )‪) : Jig & Fixture‬‬
‫کردن پنل مربوطه یا مونتاژ قطعات برای تولید مجموعه های جدید از ‪ fix‬برای‬
‫جیگ و فیکسچر استفاده می شود‪ .‬قبل از انجام عملیاتی مختلف مانند‬
‫و سیلرزنی و یا ماشینکاری و همچنین اندازه گیری ی )‪ (Welding‬جوشکاری‬
‫کردن قطعه یا قطعات مربوطه می باشد تا ‪ fix‬تلورانس و خطای پنل احتیاج به‬
‫‪.‬بتوان عملیات مربوطه را روی قطعه انجام داد‬
‫‪.‬گویند ‪ sub jig‬به جیگهایی که مجموعه های اولیه را تولید می کنند‬
‫فیکسچر )‪:( Fixture‬‬
‫خادم‬
‫در ساخت جیگها لزم است تولیدی(محصول) جیگ تازه ساخت با استانداردها و‬
‫اندازه های از پیش تعیین شده مطابقت داشته باشد‪ ،‬برای اینکار از فیکسچر که‬
‫مانند جیگ است استفاده می شود‪ .‬که در آن پنلهای ساخته شده را قرار می‬
‫دهند تا ببینند در کجاها ایراداتی است تا آنها را رفع کنند‪ .‬و اگر هیچ ایرادی نباشد‬
‫‪.‬جیگ تازه ساخت آماده عرضه به بخش جیگ کارخانه است‬
‫‪:‬پنل )‪(Panel‬‬
‫قطعات بدنه خودرو می باشند که بر روی جیگها قرار می گیرند و سپس بر روی‬
‫‪.‬یکدیگر مونتاژ می شوند تا بدنه نهایی از مجموع مونتاژ آنها بوجود آید‬
‫‪:‬سیلرزنی‬
‫‪:‬در دو مورد به کار می رود‬
‫برای آب بندی‪1.‬‬
‫جلوگیری از ارتعاش‪2.‬‬
‫‪:‬آب بندی‬
‫در آب بندی از مواد خاصی در سوراخها و شکافهای بدنه استفاده می شود برای‬
‫جلوگیری از نفوظ آب یا هر چیز دیگر و یا در واقع چفت و جور شدن قطعات به‬
‫یکدیگر که در جیگها هم به چفت و جور شدن و اتصال کامل پنل با کلمپها و پینها‬
‫و لوکیتورها گویند‪ .‬مثل چفت و جور شدن درز درها با بدنه که در پیکان چون به‬
‫‪.‬خوبی چنین نیست اگر شستشو شود آب به درون نفوذ می کند‬
‫خادم‬
‫ارتعاش )‪:(Shaking‬‬
‫در جلوگیری از ارتعاش موادی را در قطعاتی مانند درها به کار می برند تا دو‬
‫قطعه به طور کامل به هم کیپ شوند تا ارتعاش در موقع بسته شدن دیگر پیش‬
‫‪.‬نیاید‬
‫‪:‬مهمترین موارد استفاده از جیگ و فیکسچر عبارتند از‬
‫موقعیت دهی ی صحیح به قطعه ‪1.‬‬
‫جلوگیری از ایجاد و فاصله بین قطعات ‪Gap2.‬‬
‫افزایش سرعت و ایجاد سهولت در امر مونتاژ ‪3.‬‬
‫گپ)‪) : Gap‬‬
‫فاصله ی بین دو قطعه از یکدیگر را گویند مثل گلگیر جلوی ماشین با کاپوت‬
‫ماشین ‪ 4+8/0‬میلیمتر فاصله دارد که در صورت غیر از این حد اشکال به وجود‬
‫می آید‪ .‬و در این صورت اداره ی مهندسی ی متد و بدنه وارد عمل می شود تا‬
‫‪.‬رفع عیب کند‬
‫گان )‪) : Gun‬‬
‫دستگاه جوش نقطه ای است که برای اتصال و مونتاژ قطعات استفاده می‬
‫‪.‬گردد‬
‫‪:‬خط شاتل‬
‫حرکت خط شاتل بعد هر مرحله از تکمیل عملیات روی ایستگاه های اصلی‬
‫خادم‬
‫‪.‬انجام می گیرد‬
‫است در مرحله ی اول حرکت پنل ‪ Lift‬و ‪ Transfer‬این حرکت شامل دو حرکت‬
‫می شود و سپس به ایستگاه بعدی انتقال ‪ eject‬روی هر ایستگاه به سمت بال‬
‫می یابد‪ .‬در واقع به هر چیزی که حرکت رفت و برگشتی داشته باشد شاتل‬
‫گویند مانند شاتل فضاپیما در خودروسازی هم چون خط شاتل حرکتی رفت و‬
‫‪.‬برگشتی دارد به آن خط شاتل گویند‬
‫ربات )‪) : Robot‬‬
‫دستگاهی که برای اتوماسیون خط تولید به کار می رود و جهت حرکت ها و‬
‫عملیات مختلف در بازه های زمانی معین برنامه ریزی می شود‪ .‬که در ایران‬
‫‪.‬خودرو همگی ساخت خارج از کشورند‬
‫‪Gripper‬‬
‫ابزاری که بر روی ربات نصب می گردد و برای برداشتن و جابجایی پنل‪ ،‬از این‬
‫‪.‬ابزار استفاده می کند‬
‫‪:‬دو نوع مکانیزم برای آن وجود دارد‬
‫مکانیزم کلمپ و هنگر ‪1.‬‬
‫مکانیزم شیر ‪Vacuum2.‬‬
‫‪:‬هنگر‬
‫‪.‬به قلبهای بردارنده ی قطعات هنگر گویند‬
‫خادم‬
‫کلمپ )‪) : Clamp‬‬
‫کردن قطعه روی جیگ یا قطعات دیگر را ‪ fix‬کلمپ نوعی گیره است که عمل‬
‫‪.‬انجام می دهد‬
‫‪:‬انواع مختلف کلمپ عبارتند از‬
‫عملکرد )‪ (swing clamp‬کلمپ یک مفصلی و دو مفصلی و کلمپ دو مرحله ای‬
‫‪.‬کلمپها می تواند به دو صورت دستی و پنوماتیک(بادی) صورت گیرد‬
‫‪.‬در نوع دستی مکانیزم قفل کلمپ اهمیت پیدا می کند‬
‫ایستگاه )‪) : stand‬‬
‫دستگاهی است شامل لوکیتور و گاید برای نگهداری ی پنل جهت عملیات خاص‬
‫‪.‬استفاده می شود‬
‫‪AFM‬‬
‫دستگاهی است که تنها حرکت رفت و بر گشتی دارد و برای برداشتن یا گذاشتن‬
‫‪.‬پنل روی جیگ استفاده می شود‬
‫‪:‬با دو نوع مکانیزم هم کار می کند‬
‫‪Clamping AFM1.‬‬
‫‪Vacuum AFM 2.‬‬
‫پنوماتیک )‪) : Pneumatic‬‬
‫انتقال و کنترل نیرو و گشتاور با استفاده از هوای فشرده جهت انجام عملیات‬
‫خادم‬
‫‪.‬مکانیکی می باشد‬
‫فیدر )‪:( Feeder‬‬
‫دستگاهی است در کنار خط شاتل که پنل های مورد استفاده در خط روی آن‬
‫قرار گرفته و ربات از روی فیدر پنل را برداشته و روی خط تولید قرار می دهد‪.‬‬
‫به محض برداشتن پنل یکی به جلو می رود و پنل بعدی را در دسترس ربات قرار‬
‫‪.‬می دهد‬
‫‪SMS‬‬
‫است و اطلعات مربوط به تولید بدنه را نشان می )‪ (shop master sheet‬مخفف‬
‫‪.‬دهد‬
‫این اطلعات متشکل از نقشه مجموعه های مورد نظر و پروسه تولید این‬
‫‪.‬مجموعه ها می باشد‬
‫اطلعات مربوط به نقشه ها عبارت است از نام مجموعه و شماره ایستگاه ها و‬
‫آنها وموقعیت نقاط جوش نسبت به ‪ car line‬تعداد نقاط جوش و ترتیب‬
‫‪Car line‬‬
‫مبنای مختصاتی برای ماشین است تا قطعات را بر اساس آن موقعیتشان را‬
‫که طول ‪ ،‬عرض و ارتفاع ) ‪ ( x , y , z‬بسنجند‪ .‬بر حسب مختصات آن نقطه‬
‫‪.‬هستند‬
‫صفحه پایه)‪: (Base plate‬‬
‫خادم‬
‫به بخشی که قطعات بر روی قطعه ی مورد نظر جوش داده و وصل می شوند و‬
‫‪.‬قطعه ی مزبور کارهایش در آنجا انجام می شود صفحه ی اصلی می گویند‬
‫‪:‬پروسه‬
‫به مراحل مونتاژ گفته می شود‪ ،‬مراحلی که باید گام به گام انجام شوند یعنی‬
‫کدام قطعه باید اول جوش داده شود کدام دوم و ‪ ...‬ویا کدام اول باید متصل‬
‫‪ ....‬شود و‬
‫‪:‬اطلعات مربوط به پروسه ی تولید عبارتند از‬
‫نام و شماره ی پروسه ی تولید ‪1.‬‬
‫نحوه ی قرار گرفتن قطعه روی جیگ قبل از مونتاژ ‪(Loading parts)2.‬‬
‫زمان مورد نیاز برای تولید ‪(Production Time) 3.‬‬
‫تعداد نفر ساعت لزم برای تولید ‪4.‬‬
‫محصولت مربوط به هر ایستگاه ‪:(Station Manufacture) 5.‬‬
‫مشخصات مربوط به نقاط جوش و ابزار جوش و پیچ جوش ها و مهره جوش ‪6.‬‬
‫ها‬
‫)‪(Weld screw & Weld nut‬‬
‫مشخص کردن ترتیب قطعه گذاری ‪(Working procedure)7.‬‬
‫)‪MBS (Master Building Surface‬‬
‫به روش زیر ‪ MBS‬اطلعات مربوط به مقاطع و نشیمنگاه ها است‪ .‬برای تهیه‬
‫خادم‬
‫‪:‬عمل می کنیم‬
‫‪.1‬ابتدا نقشه مجموعه به همراه ‪ car line‬مربوطه را رسم می کنیم‪.‬‬
‫‪.2‬محل مقاطع را شماره گذاری می کنیم‪.‬‬
‫‪.3‬شماره ی یونیت ها و موقعیت یونیت ها و نوع آنها(از نظر کلمپ و لوکیتور و‬
‫پینها) در جداول جداگانه مشخص می شود‪.‬‬
‫‪ .4‬شکل مقاطع و نحوه ی قرار گیری ی قطعه و موقعیت پین (‪ )Location Pin‬و‬
‫نوع حرکت کلمپ‬
‫در جداول جداگانه مشخص می شود‪.‬‬
‫‪:‬نکته‬
‫این مقاطع نشاندهنده ‪.Fix‬شدن همه ی قطعات و عدم آزادی حرکت آنها است‬
‫ی کمترین تعداد نشیمنگاه و‬
‫لوکیتور )‪:( Locator‬‬
‫جای است که قطعه در روی آن قرار می گیرد‪.‬که معمول از جنس آهن هستند‪ .‬و‬
‫در آنجا قطعه عملیاتی در روی آن انجام می شود برای مونتاژ آن قطعه چون می‬
‫‪.‬خواهیم همه ی قطعات مونتاژ شده مانند هم باشند و فرقی با هم نداشته باشند‬
‫( پین ‪:( Pin‬‬
‫لوله ی استوانه ای شکلی است که دو قطعه بوسیله ی آن بر هم سوار می‬
‫شوند‪ .‬که انواع مختلفی بر اساس سوراخهایی که روی پنل موجود است پینهایی‬
‫خادم‬
‫تعبیه می کنند‪ .‬تا کامل درون سوراخها قرار گیرند و مانع حرکت پنل روی جیگ‬
‫‪.‬شوند‬
‫آشنایی با ‪:Time chart‬‬
‫برنامه ی زمانی هر ایستگاه را از شروع (بارگذاری) تا پایان باز ‪Time chart‬‬
‫از و ورود به ایستگاه بعدی ‪ Unloading‬شدن کلمپ ها و عملیات بار برداری در‬
‫ی هر مرحله را مشخص می کند‪ .‬از برنامه ی کنترل ایستگاه ها و همخوانی ی‬
‫‪.‬ایستگاه ها با یکدیگر استفاده می گردد و دارای اهمیت بالیی می باشد‬
‫‪:‬سایر تعاریف و اصطلحات‬
‫‪:‬دستگاه همینگ‬
‫دستگاهی است که قطعات دو بخشی ی یک قطعه را بر روی هم پرس می کنند‪.‬‬
‫و به این صورت به هم متصل می شوند‪ .‬که مثل در بخش تولید "در سمند"‬
‫قسمت درونی را روی قسمت بیرونی ی "در سمند" گذاشته می شود و برای‬
‫اتصال این دو بخش با پرس لبه ی خارجی ی بخش بیرونی ی در سمند به بخش‬
‫‪:‬داخلی ی در سمند باعث اتصال این دو قطعه به هم می شود‪ .‬مانند شکل‬
‫‪.‬در واقع دستگاه همینگ برای مونتاژ بدنه سازی به کار می رود‬
‫‪: Plate‬پلک‬
‫خادم‬
‫قطعه ای است که در آن مشخصات قطعه‪ ،‬وزن قطعه‪ ،‬شماره ی سریال‪،‬‬
‫‪.‬شرکت سازنده‪،‬جنس و دیگر مشخصات در آن نشان داده می شود‬
‫‪:‬انواع گان‬
‫گان وسيله اي براي زدن نقاط جوش در قطعات است كه شامل مدار الكتريكي‬
‫و محفظه ي آب براي خنك كردن نوك گان كه براي نقطه ي جوش زدن به كار‬
‫مي رود‪ .‬در ايران خودرو گان سفارشي نيز سفارش داده شده كه به گان كلغي‬
‫مشهور است‪ .‬البته به طور عموم از گان هاي «سي» و «ايكس» استفاده مي‬
‫شود‪ .‬البته به تدريج زدن نقاط جوش به عهده ربات قرار مي گيرد‪ .‬گان هاي‬
‫مورد ستفاده‬
‫در ايران خودرو از نوع جوش ‪.CO2‬است‬
‫خادم‬
‫خادم‬
‫پین لول)‪:(Hinge Pin‬‬
‫‪.‬برای کلمپ ها جهت لول به کار می رود‬
‫پین دستی )‪:( Hand Pin‬‬
‫پینهایی که به خاطر ناهماهنگ بودن با پنل مجبوریم با دست آنها را به پنل و جیگ‬
‫‪.‬متصل کنیم‬
‫پین اتصال )‪:( Joint Pin‬‬
‫‪.‬برای اتصال پنل و لوکیتور به هم به کار می رود‬
‫پین موقعیت دهی )‪:( Location Pin‬‬
‫پینهایی که برای تراز نگه داشتن و ثابت کردن پنل در موقعیتی از پین موقعیت‬
‫‪.‬دهی استفاده می شود‬
‫لینک )‪:( Link‬‬
‫ارتباط بین دو مجموعه را وقتی به خواهیم برقرار کنیم به این حالت لینک کردن‬
‫‪.‬گویند‪ .‬مثل در کلمپ ها از این وضعیت استفاده می شود‬
‫‪:‬پالت‬
‫پالت جعبه ای فلزی و یا چوبی است که برای نگهداری و گذاشتن قطعات لزم و‬
‫یا غیر ضروری استفاده می شود را پالت گویند‪.‬از پالت همچنین برای جابجا‬
‫‪.‬کردن قطعات مهم مثل برای ارسال به چکینگ فیکسچر‪ ،‬استفاده می شود‬
‫خادم‬
‫پ) قسمتهای تشکیل دهنده ی یک جیگ یا فیکسچر‬
‫( براكت ‪:( Bracket1.‬‬
‫‪.‬پایه ی نگهدارنده هريونيت است که به پایه ی واسطه متصل می شود‬
‫‪:‬پایه وابسته ‪Sub Base‬‬
‫( نشیمنگاه ‪:( Locator2.‬‬
‫‪.‬صفحه ای است که عمل موقعیت دهی به قطعه را انجام می دهد‬
‫( پین موقعیت دهنده ‪:( Location pin 3-1:‬‬
‫عمل موقعیت دهی به قطعه همراه با محدود کردن درجات آزادی قطعه و‬
‫‪.‬جلوگیری از حرکت قطعه را انجام می دهد‬
‫‪:‬پین متحرک ‪3-2:‬‬
‫‪ compact cylinder‬پین هایی هستند که بعد از قرار گیری پنلها روی جیگ توسط‬
‫‪.‬داخل سوراخ قرار می گیرند‬
‫‪:‬پین مفصلی ‪3-3:‬‬
‫برای اتصال کلمپ به پلیت یا لینک استفاده شده و با خار و اشپیل در محل خود‬
‫‪.‬محکم می شود‬
‫‪.‬وظیفه پین روی جیگ ثابت نگه داشتن و موقعیت دادن پنل روی جیگ است‬
‫براساس سوراخهایی که روی پنل موجود است پین هایی تعبیه می کنند تا کامل‬
‫خادم‬
‫‪.‬درون سوراخها قرار گیرند و مانع حرکت پنل روی جیگ شوند‬
‫‪.1‬کلمپ(‪:)clamp‬‬
‫کردن قطعه روی جیگ یا قطعات دیگر را ‪ fix‬کلمپ نوعی گیره است که عمل‬
‫‪.‬انجام می دهد‬
‫‪:‬انواع مختلف کلمپ عبارتند از‬
‫‪:swing clamp2.‬کلمپ یک مفصلی و دو مفصلی و کلمپ دو مرحله ای ‪:‬‬
‫‪.‬عملکرد کلمپها می تواند به دو صورت دستی و پنوماتیک صورت گیرد‬
‫‪.‬در نوع دستی مکانیزم قفل کلمپ اهمیت پیدا می کند‬
‫‪ .3‬گاید(‪:)Guide‬‬
‫قطعه ی راهنما است که برای تعیین موقعیت و عدم جابجایی لبه ی پنل استفاده‬
‫‪.‬می شود‬
‫‪.4‬استوپر(‪:)stopper‬‬
‫برای موقعیت دادن به کلمپ استفاده می شود و برای جلوگیری از دفرمگی پنل‬
‫‪.‬توسط کلمپ در موقعیت مناسب قرار می گیرد‬
‫‪:‬چند نوع استوپر وجود دارند که عمده ی آنها عبارتند از‬
‫‪ Stopper plate‬و ‪Stopper Catch‬‬
‫‪.‬نامیده می شود ‪ plate‬و برآمدگی ‪ catch‬که فرو رفتگی ی آن‬
‫که بعد از قرار گیری ی کامل این دو بر روی هم کلمپ را استوپ می کند و از‬
‫خادم‬
‫‪.‬حرکت آن جلوگیری می نماید‬
‫‪Pin Stopper5.‬‬
‫‪.‬وظیفه ی جلوگیری از حرکت پینها را دارد‬
‫‪Stopper Normal6.‬‬
‫‪.‬به شکل زائده ای است که از حرکت کلمپ جلوگیری می کند‬
‫‪.7‬بازو(‪:)Link‬‬
‫قطعه ای برای اتصال و هدایت صحیح کلمپ بر روی براکت با درجه ی آزادی ی‬
‫‪.‬بیشتر است‬
‫‪.8‬مسی‪:‬‬
‫جهت جلوگیری از دفرمگی و سوراخ شدن پنل در اثر فشار زیاد گان و عموما در‬
‫مناطقی که ضخامت پنل ها یکسان نمی باشد‪ ،‬برای تنظیم جریان فشار گان‬
‫‪.‬روی پنل به کار می رود‬
‫سطوح ‪9.‬‬
‫سطح نشیمن ‪MBS‬‬
‫سطوحی بر روی لوکیتور با دقت ابعادی ی بسیار بال می باشند که پنل روی آن‬
‫‪.‬قرار می گیرد و سپس سر کلمپ روی پنل در محل نشیمنگاه قرار می گیرد‬
‫‪:‬هر جیگ از ادوات پنوماتیک هم تشکیل شده که ادوات پنوماتیکی عبارتند از‬
‫‪ .10‬شیرها و مدار های پنو ماتیکی (‪:)Pneumatic Valves & Air Circuit‬‬
‫خادم‬
‫شیرهای پنوماتیک با استفاده از فشار هوا و از طریق سیلندرهای پنوماتیکی‬
‫تنظیم حرکت کلمپ ها و بازو بسته شدن آنها را انجام می دهند‪ .‬از انواع شیرها‬
‫می توان به شیر عبوری (راه دهنده) شیر حافظه‪ ،‬شیر تنظیم فشار‬
‫‪.‬و ‪ ...‬نام برد‬
‫‪ .11‬پوش باتوم‪:‬‬
‫برای باز و بسته کردن همه ی پین ها و کلمپهای روی جیگ به طور همزمان‬
‫‪ .12‬میکرو سوییچ(‪:)Micro switch‬‬
‫‪.‬برای محدود کردن و تغییر جهت حرکت به شیر فرمان سیگنال می فرستد‬
‫‪L/S DOG .13‬‬
‫پایه ای است که میکرو سوییچ روی آن قرار می گیرد و حرکت سیلندر باعث‬
‫تعویض وضعیت آن‬
‫‪.‬می گردد‬
‫‪ .14‬سیلندرها(‪:)cylinder’s‬‬
‫برای ایجاد نیرو بر روی کلمپ ها و موقعیت دادن به پین ها به کار می روند‪.‬‬
‫‪:‬انواع آن عبارتند از‬
‫‪ compact cylinder‬و ‪Clamp cylinder‬‬
‫‪Clamp cylinder‬‬
‫خادم‬
‫‪.‬برای کلمپ به کار می رود‬
‫‪Compact cylinder‬‬
‫‪.‬برای حرکت پین ها به کار می رود‬
‫‪.‬این تجهیزات در جیگهای دستی وجود ندارد‬
‫‪ .15‬بیرون انداز(‪:)ejector‬‬
‫‪ ejector‬بعد از اتمام عملیات مونتاژ جهت خارج کردن مجموعه از جیگ از‬
‫ت) مشخصات جیگ و فیکسچر‬
‫‪:‬انواع جیگ ها و فیکسچرها‬
‫‪Assay jig1.‬‬
‫‪Machining jig2.‬‬
‫‪Checking jig3.‬‬
‫جیگ ها و‬
‫سه وظیفه ی عمده دارند‬ ‫‪:‬فیکسچرهای مونتاژ‬
‫‪.1‬موقعیت دهی ی صحیح قطعات‬
‫‪ .2‬نگه داشتن و کلنپ کردن قطعات در آن موقعیت‬
‫‪ .3‬تولید در محدوده ی تعریف شده‬
‫‪:‬یونیتهای مورد استفاده در جیگ و فیکسچرهای خط مونتاژ‬
‫خادم‬
‫‪.1‬کلمپ های یک مفصلی (‪)Hinge clamp unit‬‬
‫‪.2‬کلمپ های دو مفصلی (‪)Hinge clamp unit‬‬
‫‪.3‬جیگ های موقعیت دهنده ‪)Locator only unit‬‬
‫‪.4‬پین موقعیت دهنده ی ثابت(‪)fix pin unit‬‬
‫‪.5‬پین موقعیت دهنده ی متحرک(‪)shift pin unit‬‬
‫‪.6‬کلمپ های دو مرحله ای(‪))step clamp unit(swing unit 2‬‬
‫‪.7‬کلمپ های زبانه دار(‪)Toggle clamp‬‬
‫‪.8‬موقعیت دهنده(راهنمای)مهره و پیچ جوش(‪)stud welding‬‬
‫‪: Machining jig‬جیگ های ماشین کاری‬
‫می کنیم و بعد عملیات ‪ fix‬در این نوع از جیگ ها تمام قطعات را از قبل در جیگ‬
‫انجام می شود‪ .‬با این کار لزم ‪ CNC‬مربوط بر روی آنها با استفاده از برنامه ی‬
‫نیست که یک یک قطعات را در جیگ قرار دهیم و بعد عملیات را روی آن انجام‬
‫‪.‬دهیم‬
‫با این روش دیگر قطعات لزم نیست به طور جداگانه عملیات ماشینکاری در آنها‬
‫انجام شود و با این روش با یک بار قرار دادن قطعات این کار انجام می شود‪.‬در‬
‫عمل ‪ CNC‬واقع در این روش ماشین به طور خودکار و با استفاده از برنامه ی‬
‫فیکسچر را بر روی قطعات انجام می دهد‪ .‬که این برنامه از قبل به دستگاه می‬
‫‪.‬گوید که از مبداء شروع و در کجاها عملیات مربوط را انجام دهد‬
‫خادم‬
‫)‪:(Checking jig‬جیگ چک و بازرسی‬
‫جیگی است که کار بازرسی و چک تمام قطعات را از لحاظ اندازه‪ ،‬مقیاس و‬
‫فاصله از یکدیگر بررسی می کند‪ .‬که در صورت اشکال و ایرادی در قطعات‬
‫‪.‬واحد کنترل کیفیت‪ ،‬قطعات را از نظر کیفیت بررسی و اشکال زدایی می کنند‬
‫‪. Panel Gauge‬برای چک کردن پنل ها به کار می رود و کلمپ ندارد‬
‫این جیگ کل یک مجموعه از قطعات را چک می کند‪ .‬در واقع چک کن مجموعه‬
‫است ولی‬
‫قسمتهای حساس یک پنل را از قبل در رایانه ی دستگاه ‪ Panel Gauge‬در واقع‬
‫آن نقاط حساس را از نظر دقت‪ ،‬اندازه‪ Panel Gauge ،‬تعیین شده تا این‬
‫مختصات قرار گیری و تلورانس ارزیابی می کند‪ .‬در واقع فقط نقاط خاص که‬
‫‪.‬تعیین شده را چک می کند‬
‫‪:‬ث) نکات مهم در طراحی ی جیگ‬
‫‪.1‬زمان مونتاژ مجموعه روی جیگ‪:‬‬
‫این زمان که برای هر ایستگاه تعریف می شود برابر با سیکل زمان کلی است‪.‬‬
‫‪.‬بنابر این در طراحی ی جیگ بسیار مهم می باشد‬
‫‪.2‬نحوه ی قطعه گذاری و قطعه برداری از روی جیگ (‪)Loading & Unloading‬‬
‫‪.3‬برخورد گان با قطعه یا اجزای جیگ که به آن ‪ Gun Access‬گویند‪ .‬که معنی ی‬
‫آن "دسترسی ی گان به پنل" است‪.‬‬
‫خادم‬
‫‪Easy Assembly.4‬‬
‫‪.‬طراحی باید به گونه ای باشد که ساخت جیگ به آسانی انجام شود‬
‫‪.5‬تعمیرات(‪:)Maintenance‬‬
‫طراحی باید به گونه ای باشد که امکانات برای تعمیرات جیگ ها وجود داشته‬
‫‪.‬باشد‬
‫‪):Tellurians6.‬تلورانس (‬
‫معنی ی آن "دقت ابعادی" است که ابعاد هر قطعه باید دقیق باشد و حد خطا‬
‫باید مشخص باشد مثل می گویند یک قطر سوراخ یک پنل که در آن پین قرار می‬
‫‪.‬گیرد‪ ،‬نباید از ‪ 1‬میلیمتر کمتر یا بیشتر باشد‬
‫‪.7‬مکانیزم جیگ ساده باشد چون پیچیده بودن نیاز به تخصص و تعمیر و‬
‫نگهداری ی بیشتری دارد‪.‬‬
‫‪.8‬ارتفاع جیگ مناسب و قابل تنظیم باشد‪.‬‬
‫خادم‬
‫فصل‬
‫سوم‬
‫خادم‬
‫شرح‬
‫مکانیزم‬
‫بستن در‬
‫جیگ ها‬
‫خادم‬
‫‪:‬بستن قطعه کار‬
‫قطعه کاری که در محل خود تعیین وضعیت شده‪ ،‬باید در مدت زمان عملیات"‬
‫جوشکاری یا ماشینکاری توسط تجهیزات بست یک جیگ(یا قید) محکم نگه داشته‬
‫"‪.‬شود‬
‫‪:‬خواسته هاي زير بايد از يك قيد مدنظر قرار گيرد‬
‫‪.‬قرار دادن قطعه كار بايد سريع‪ ،‬مطمئن و ساده صورت گيرد ‪-‬‬
‫‪.‬مرحله بستن بايد سريع ‪ ،‬مطمئن و بدون تغيير شكل قطعه كار انجام شود ‪-‬‬
‫‪.‬نيروي بستن بايد براي يك بستن مطمئن كافي باشد ‪-‬‬
‫‪.‬نبايد نيازي به تنظيم قطعه كار باشد ‪-‬‬
‫‪.‬خارج كردن براده و تميز كردن قيد بايد سريع و بدون خطر امكان پذير باشد ‪-‬‬
‫اجزاي به كارگيري بايد طوري قرار گيرند كه‪ ،‬هيچگونه خطر آسيب پذيري وجود ‪-‬‬
‫‪.‬نداشته باشد‬
‫خادم‬
‫برآورده شدن اين خواسته ها بستگي زياد به قطعه كار‪ ،‬ابزار و ماشين ابزار‬
‫‪.‬دارد‬
‫تجهیزات بست یک جیگ(یا قید) بیشتر از اجزای بس‪ ،‬اجزای کمکی بست و‬
‫‪).‬اجزای به کارگیری جیگ(یا قید) تشکیل می شود(شکل ‪1‬‬
‫البته تقريبا همه جيگ ها با يك ساختمان طراحي معين شناسايي مي شود‪ .‬اين‬
‫‪.‬ساختمان طراحي بسته به نوع كاري است كه جيگ به عهده دارد‬

‫خادم‬
‫‪:‬نیروهای بستن‬
‫جهت و نقطه اثر نیروی بستن باید چنان انتخاب شود که از هرگونه تغییر شکل‪،‬‬
‫تغییر موضع استقرار و هرگونه بسته شدن نادرست قطعه کار جلوگیری شود‪.‬‬
‫و‬ ‫نیروی بستن باید در حد امکان در راستای عملیات جوشکاری یا ماشینکاری‬
‫در جهت مخالف یک سطح تعریف ثابت باشد‪ .‬قطعه کار مجاز نیست موقع بسته‬
‫‪.‬شدن از سطح تعریف بلند شود‬
‫نیروی بستن باید در حد امکان در نزدیکی نیروهای وارده در اثر جوشکاری یا‬
‫ماشینکاری وارد شود تا از هرگونه تغییر شکل قطعه کار و نتیجتا لرزشهای آن‬
‫‪.‬جلوگیری کند‬
‫هر قدر یک قطعه کار فشار ناشی از نیروهای جوشکاری یا ماشینکاری را کمتر"‬
‫انتقال و نتیجتا کمتر لرزش کند‪ ،‬به همان نسبت توان براده برداری بزرگتری می‬
‫"‪.‬تواند اعمال کند‬
‫تعداد نقاط بستن‪ ،‬که در آنها نیروهای بستن اثر می کنند‪ ،‬بر اساس اندازه و‬
‫جهت نیروی جوشکاری یا ماشینکاری‪ ،‬پایداری قطعه کار و تعداد سطوح تعریف‬
‫‪.‬تعیین می شود‬
‫‪:‬ایجاد نیروی بستن‬
‫نیروی بستن قطعه کار در جیگ(قید) می تواند با نیروی مکانیکی بدنی و یا بدون‬
‫آن ایجاد شود‪ .‬از اینکه کدامیک از این حالت انتخاب شود‪ ،‬بستگی به اندازه‬
‫خادم‬
‫نیروی بستن‪ ،‬درجه اتوماسیون عملیات جوشکاری یا ماشینکاری‪ ،‬تعداد نقاط‬
‫بستن و نوع تجهیزات کارگاهی و همچنین به اینکه آیا حالت بستن به صورت‬
‫‪.‬الستیک یا صلب انجام شود دارد‬
‫جیگ هایی( قیودی) که با نیروی بدنی کار می کنند‪ ،‬اجزای بست ساده ای داشته‬
‫که نیروی بستن را در همه نقاط آن امکان پذیر می سازند‪ .‬اگر قطعه کار بدون‬
‫نیروی بدنی بسته شود‪ ،‬نیروها و سرعت بستن بال رفته ولی هزینه تجهیزات آن‬
‫‪.‬نظیر تولید هوای فشرد افزایش می یابد‬
‫‪:‬اجزای بست‬
‫از طریق اجزای بست‪ ،‬نیروی بستن ایجاد‪ ،‬تقویت و ذخیره می شود‪ .‬اجزای‬
‫بست باید قوی باشند‪ ،‬تا تغییر شکل نداده و نباید در اثر نیروهایی که در‬
‫ماشینکاری یا جوشکاری اعمال می شود خود به خود آزاد شوند(خود قفل)‪.‬‬
‫اجزای بست باید خوش دست و به خوبی قابل دسترس باشند‪ .‬سطح اجزای‬
‫بست بیشتر سخت کاری سطحی می شوند‪ ،‬از استهلک سریع آنها جلو گیری‬
‫خادم‬
‫‪،-‬شود‪ .‬مهمترین انواع اجزای بست عبارتند از‪ :‬بستهای‪ -‬پیچی‬
‫گوه ای‪ -،‬لنگ‪ - ،‬بایونتی‪ - ،‬زانویی‪ - ،‬مغناطیسی و همچنین بست های –‬
‫‪.‬هیدرولیکی و‪-‬پنیوماتیکی‬
‫‪:‬بست پیچی‬
‫در بست پیچی از پیچ ها و مهره های بست استفاده می شود‪ .‬این پیچ و مهره ها‬
‫به سادگی قابل تولید بوده و همراه با روبندها به خوبی و با اطمینان قابل به‬
‫‪.‬کارگیری می باشند‬
‫نوع پیچهای بست تا قطر ‪ 16‬میلی متر اصول دندانه تیز و در پیچهای بست با‬
‫قطر بزرگتر ذوزنقه ای و یا دندانه اره ای هستند‪ .‬موقع استفاده از پیچ های‬
‫بست(شکل ‪ )1‬باید نه به طور مستقیم‪ ،‬بلکه از طریق یک قطعه فشاری روی‬
‫‪.‬قطعه قطعه کار نیرو اعمال کنند‬
‫خادم‬
‫قطر پیچها باید تا حد امکان بزرگ و طول پیچها کوچک انتخاب شوند پایداری‬
‫‪.‬تجهیزات بستن تا حد امکان زیاد شود‬
‫چنانچه پیچ های بست همزمان برای تعیین وضعیت قطعه کار نیز به کار روند‪ ،‬یک‬
‫راهنمای استوانه ای در قسمت جلویی پیچ قرار داده می شود‪ .‬اجزای بست و‬
‫‪).‬پیچ می توانند به صورت اجزای ساخت مستقل نیز طراحی شوند(شکل ‪2‬‬
‫خادم‬
‫‪).‬مهره های بست بیشتر همراه با روبند استفاده می شوند(شکل ‪3‬‬
‫خادم‬
‫‪.‬ارتفاع مهره باید ‪ 5/1‬برابر قطر پیچ باشد‬
‫‪:‬بست گوه ای‬
‫از گوه های بست مستقیم فقط برای بستن مستقیم قطعه کار در قیود کوچک‬
‫‪).‬استفاده می شود(شکل ‪4‬‬
‫خادم‬
‫شیب گوه بیشتر ‪ 1:10‬بوده‪ ،‬غالبا سختکاری و سنگ زنی می شود‪ .‬انتهای آنها‬
‫باید پله دار یا توپی شکل باشد‪ ،‬پلیسه ایجاد شده ناشی از ضربه نابجا‪ ،‬به قید و‬
‫به قطعه کار آسیبی وارد ننماید‪ .‬محدوده کاربرد اصلی گوه های بست‪ ،‬قیود چند‬
‫‪).‬پارچه و قیودی هستند کهنیروی بستن در آنها باید تغییر جهت داده شود(شکل ‪5‬‬
‫خادم‬
‫‪:‬بستن لنگ‬
‫اجزای لنگ بسته به شکل سطح بستن آنها به دو نوع لنگ دایروی و مارپیچی‬
‫‪.‬تقسیم می شوند‬
‫از آنجا که سطح بستن لنگ دایروی با یک صفحه دایروی خارج از مرکز مطابقت‬
‫تعيين وضعيت مي شود‪(.‬شكل ‪1‬‬ ‫‪) e‬دارد‪ ،‬ساخت آن ساده‬ ‫و خارج از‬
‫است لنگ دایروی بیشتر توسط ‪ D‬مرکزیت‬
‫خادم‬
‫خارج از مرکزیت عبارت است از فاصله بین نقطه دوران لنگ و مرکز صفحه‬
‫دایروی است‪ .‬با نسبت‬
‫لنگ ‪. D: e = 20:1‬لنگ دایروی در تمام محدوده ‪ 180‬درجه خود قفل است‬
‫محدوده ترجیحی بست باید در نوسان بین ‪ 60‬درجه و ‪ 120‬درجه قرار گيرد‪ .‬به ‪،‬‬
‫‪.‬اين صورت تقريبا يك نيروي ثابت و یک کورس مناسب بستن ایجاد می شود‬
‫با برش قسمتی از سطح بستن لنگ‪ ،‬کورس کلی بستن می تواند به مقدار زیاد‬
‫خادم‬
‫‪.‬افزایش داده شود‬
‫‪:‬لنگ مارپیچی‬
‫در قطعاتی که تلورانس اندازه بستن آنها زیاد است‪ ،‬کورس بستن لنگهای‬
‫دایروی به مقدار زیاد برای بستن مطمئن کافی نیست‪ .‬در چنین حالتی از لنگ با‬
‫سطح بستن مارپیچی استفاده می شود‪ .‬چنانچه زاویه گام مار پیچ ‪ 6‬درجه باشد‪،‬‬
‫در هر نقطه یک حالت خود قفل و یک نیروی بستن همیشه یکسان ایجاد می‬
‫شود‪ .‬خط کشی سطح بستن لنگ مارپیچی(شکل ‪ )2‬می تواند به روش زیر انجام‬
‫‪:‬گیرد‬
‫خادم‬
‫ابتدا یک دایره مبنا که شعاع آن مساوی با فاصله بین ابتدای منحنی و نقطه‬
‫دوران لنگ مارپیچی است‪ ،‬رسم می شود‪ .‬سپس نصف دایره را به شش‬
‫قسمت مساوی تقسیم و از مرکز به نقاط وصل می شوند‪ .‬اندازه کمکی را روی‬
‫‪. a‬هر یک از خطوط واصل از محدوده محیط دایره به سمت بیرون جدا می کنند‬
‫روی خط واصل شماره ‪ ،1‬یک برابر فاصله ‪ a‬روی خط واصل ‪ ،2‬دو برابر فاصله ‪،‬‬
‫‪. a‬جدا شود‪ .‬آخر و و الي آخر جدا شود ‪a ،‬‬
‫‪، a‬در صورتی که زاویه گام حدودا ‪ 6‬درجه و نیم دایره به ‪ 6‬قسمت تقسیم شده‬
‫اندازه ي كمكي‬
‫شعاع دایره مبنا است‪ .‬با وصل کردن نقاط انتهایی )‪ a 20/1 (20÷1‬اندازه کمکی‬
‫‪.‬روی هر یک از خطوط واصل‪ ،‬منحنی مورد نظر ایجاد می شود‬
‫لنگهای بستن‪ ،‬عمل باز و بسته کردن خیلی سریع قطعه کار را امکان پذیر می«‬
‫سازند‪ .‬فرمهای مختلف آن‪ ،‬لنگهای بست را برای کارهای مختلف مناسب می‬
‫»)سازد‪(.‬شکل ‪3‬‬
‫خادم‬
‫برای جلوگیری از نقاط فشار روی قطعه کار‪ ،‬لنگهای بست نباید به طور‬
‫مستقیم‪ ،‬بلکه از طریق روبند (شکل ‪ )1‬یا بازوهای زاویه دار(شکل ‪ )2‬بر قطعه‬
‫‪.‬کار اثر نمایند‬
‫خادم‬
‫خادم‬
‫‪:‬بست بایونتی‬
‫پینهای بست که باید همزمان به عنوان اجزای تعیین وضعیت عمل کنند‪ ،‬غالبا با‬
‫‪).‬یک مکانیزم بست بایونتی همراه هستند(شکل ‪3‬‬
‫خادم‬
‫منحنی بست که در جهت محوری اثر می کند‪ ،‬به طریق فرزکاری در یک بوش‬
‫استوانه ای ایجاد می شود و برای اینکه بتوان پین بست را عقب کشید مقداری‬
‫هم در جهت محوری فرزکاری می شود‪ .‬برای خود قفل کردن پین بست‪ ،‬منحنی‬
‫‪.‬بست که به گام دنده پیچ شبیه است‪ ،‬یک زاویه گام ‪ 6‬درجه دارد‬
‫‪:‬بست زانویی‬
‫برای بستن قطعه کار با یک بازوی زانویی به جابه جایی نسبتا کم بازو نیاز‬
‫است‪ .‬در حالتی از بستن زانویی که ‪ 2‬تا ‪ 3‬درجه از نقطه مرگ گذشته‪ ،‬زانویی‬
‫‪).‬طوری قفل می کند که‪ ،‬حالت خود قفلی ایجاد شود(شکل ‪4‬‬
‫خادم‬
‫در اثر وضعیت نهایی بازوی بست‪ ،‬حدی برای طول بستن به وجود می آید که‪،‬‬
‫نتیجتا زانویی فقط برای بستن قطعه کار با اندازه بستن دقیق یا کارهایی که در‬
‫آنها یک قطعه کار الستیکی می تواند استفاده شود‪ ،‬مناسب است‪ .‬بنابراین‬
‫‪.‬مکانیزم بست زانویی بیشتر برای قیود اتصالی و قیود مونتاژ کاربرد دارند‬
‫زانویی می تواند در اثر نسبتهای جابه جایی مناسبی که دارد و متناسب با نوع‬
‫کار‪ ،‬به صورت خیلی متفاوت طراحی شود‪ .‬بسته به جهت اثر نیروی بستن‪ ،‬دو‬
‫نوع بست افقی و بست عمودی وجود دارد‬
‫‪).‬شکل ‪(5‬‬
‫خادم‬
‫‪:‬بستن با نیروی فنر‬
‫گاهی یک بست با نیروی فنری در صورت متناسب بودن طراحی اجزای تعیین‬
‫وضعیت نیز می تواند برای بستن قطعاتی که تحت نیروی ماشینکاری بال قرار‬
‫‪.‬ندارند کافی باشد‬
‫فنر مربوطه باید جای کافی برای قرار گرفتن قطعه کار در اختیار گذارده و‬
‫علوه بر این باید نیروی لزم بستن نیز ایجاد کند‪ .‬پیش تنش لزم در فنر می‬
‫‪).‬تواند به وسیله بازو‪ ،‬لنگ یا به صورت پنیوماتیک تامین شود(شكل ‪1‬‬
‫خادم‬
‫بسته به اندازه نیروی بستن لزم‪ ،‬از فنرهای مارپیچی‪ ،‬بشقابی‪ ،‬لستیکی یا فنر‬
‫‪.‬برگی استفاده می شود‬
‫‪:‬بستن پنیوماتیکی‬
‫که توسط یک منبع تولید ‪ bar‬تجهیزات بستن پنیوماتیکی بیشتر با فشار کاری ‪6‬‬
‫هوای فشرده مرکزی تامین‬
‫می شود‪ ،‬کار می کنند‪ .‬نیروی بستن از حاصلضرب فشار در سطح پیستون‬
‫‪.‬سیلندر پنیوماتیک که فشار بر آن موثر است‪ ،‬به دست می آید‬
‫در صورت پایین بودن فشارکاری‪ ،‬برای ایجاد نیروی بزرگ بستن باید از‬
‫خادم‬
‫سیلندرهای بزرگتر استفاده کرده و یا نیروی بستن توسط یکی از اجزای تست با‬
‫قرار دادن یکی از اجزای بست خود ضامن در مدار‬
‫مثل زانویی) یک نیروی بستن غیر الستیک که در افت فشار نیز پایدار خواهد(‬
‫‪.‬ماند‪ ،‬به وجود می آید‬
‫از تجهیزات هوای فشرده‪ ،‬در کنار عمل بستن قطعه کار‪ ،‬برای برطرف کردن«‬
‫»‪.‬براده ها‪ ،‬خنک کاری و بیرون انداختن قطعه کار نیز استفاده می شود‬
‫‪:‬بستن هیدرولیکی‬
‫است‪ .‬این فشار بیشتر از ‪ bar‬فشار کاری برای تجهیزات بستن هیدرولیکی تا ‪300‬‬
‫طریق سیستم مرکزی تولید نشده‪ ،‬بلکه از طریق پمپهای تکی که به طور دستی‪،‬‬
‫الکتریکی یا پنیو ماتیکی کار می کنند‪ ،‬تامین می شود(شکل ‪ )2‬طرز کار یک‬
‫سیستم بستن دستی هیدرولیکی را نشان می دهد‪.‬با تحریک بازوی دستی‪،‬‬
‫پیستون فشاری به سمت بال و پایین حرکت می کند‪ .‬در اینجا روغن از مخزن و‬
‫از طریق شیر مکشی‪ ،‬مکیده شده و توسط شیر یک طرفه به سیلندر بست‪،‬‬
‫تغذیه می شود‪ .‬آزادشدن سیلندر‪ ،‬از زیر بار فشار از طریق باز شدن شیر مانع‬
‫‪.‬انجام مي شود‬
‫خادم‬
‫به خاطر فشار کاری بال‪ ،‬اجزای بست هیدرولیکی به طور قابل ملحظه ای‬
‫کوچکتر بوده و نتیجتا در مقایسه با نوع پنیوماتیکی به فضای کمتری نیاز دارند‪ .‬از‬
‫آنجا که روغن غیر قابل انعاف است‪ ،‬قطعه کار را می توان حتی در صورت وجود‬
‫‪.‬نیروهای بزرگتر ماشینکاری‪ ،‬در قیود بدون اجزای بستن خود قفل بست‬
‫‪:‬نكته‬
‫خادم‬
‫از پنوماتیک برای کارهای سبک‪ ،‬نیروی کم و سرعت زیاد استفاده می شود‪ ،‬ولی‬
‫‪.‬هیدرولیک در مورد حرکتهایی که نیرو و دقت زیادی می خواهد کاربرد دارد‬
‫‪:‬بست مغناطیسی‬
‫بستن مغناطیسی فقط برای مواد فرومغناطیسی(مانند فولد‪ ،‬چدن) مناسب‬
‫است‪ .‬نیروی بستن به اندازه سطح نشیمن‪ ،‬کیفیت سطحی قطعه کار و فلوی‬
‫نیروی مغناطیسی بستگی دارد‪ .‬در قیود بیشتر از آهنربا های دایمی و به ندرت از‬
‫آهنرباهای الکتریکی استفاده می شود‪ .‬بلوکهای بستن آهنربای دائمی از صفحات‬
‫برنجی و آهنی ساخته شده اند‪ .‬اگر دو بلوک در مقابل یکدیگر به صورت کشویی‬
‫جا به جا شوند‪ ،‬فلوی مغناطیسی تقویت یا تضعیف می شود که در اثر آن نیروی‬
‫‪.‬بستن تغییر می کند‬
‫اجزای بست مغناطیسی بیشتر برای بستن سبک در قیود سنگ زنی و جوشکاری‬
‫‪.‬به کار گرفته می شوند‬
‫‪:‬اجزای بست کمکی‬
‫در بسیاری از جیگ ها (قیود)‪ ،‬اجزای بست نه به طور مستقیم‪ ،‬بلکه از طریق‬
‫اجزای بست کمکی قطعه کار را می گیرند‪ .‬این اجزای بست کمکی وظیفه‬
‫‪.‬دارند‪ ،‬نیروی بستن را تقسیم‪ ،‬تغییر جهت داده و یا اندازه آنها را تغییر دهند‬
‫صفحات فشاری‪ ،‬قطعات فشاری ‪:DIN 6311‬‬
‫صفحات و قطعات فشاری باید نیروی بستن را طوری روی قطعه کار تقسیم‬
‫خادم‬
‫کنند که‪ ،‬هیچگونه تنش فشاری سطحی زیاد غیر مجاز و نتیجتا هیچگونه صدمه‬
‫ای به وجود نیاید‪ .‬برای اینکه در قطعه کارهای غیر مسطح هیچ بار یک طرفه ای‬
‫‪).‬وارد نشود‪ ،‬اجزای بست کمکی باید بتوانند بازی کنند(شکل ‪ 1‬و شکل ‪2‬‬
‫اجزای بست کمکی که به صورت مفصلی روی پینها یاتاقان بندی شده اند‪ ،‬در‬
‫‪).‬بستن قطعات بزرگتر و تعداد بیشتر نقاط بست‪ ،‬کاربرد دارند(شکل ‪3‬‬
‫خادم‬
‫‪:‬قلبهای بست‬
‫قلبهای بست‪ ،‬نیروی بستن را فقط به یک طرف اعمال می کنند‪ .‬این قلبها‬
‫فقط بر فضای کوچکی اثر کرده و می توانند حول مرکز نوسان کرده که نتیجتا‬
‫‪).‬قرار دادن قطعه را می کنند(شکل ‪4‬‬
‫خادم‬
‫نیروی بستن توسط پیچها‪ ،‬لنگها و یا هیدرولیکی تامین شود‪ .‬برای تحمل نیروی‬
‫‪.‬عکس العمل‪ ،‬قلبهای بست باید به نقطه ای متکی باشند‬
‫خادم‬
‫‪:‬روبندهای بست‬
‫روبندهای بست جزو اجزای بست کمکی که بیشترین کاربرد را دارند به شمار‬
‫می روند‬
‫تغییر جهت و تبدیل اندازه نیروی بستن به واسطه اجزای بست امکان پذیر می‬
‫‪.‬شود‬
‫‪DIN 6314, 6315, 6396‬‬
‫برای ایجاد نیروی بستن بزرگ‪ ،‬طراحی روبندهای بست باید طوری انجام شود‬
‫‪.‬که طرف تکیه گاه از طرف بست کوچکتر نشود‬
‫بسته به اینکه آیا اجزای بست در وسط یا در انتهای روبند بست قرار گرفته‬
‫است‪ ،‬نسبتهای انتقال دیگری‬
‫برای نیروی بستن ‪)Fsp‬دیگر مدت زمانهای به کارگیری به دست می آیند(شکل ‪5‬‬
‫برای اینکه بتوان روبند بست را سریعا به کار گرفت‪ ،‬باید آزاد شده‪ ،‬تا بتواند با‬
‫نیروی فنر از روی قطعه کار بلند شود‪ .‬روبندهایی که می توانند عقب کشیده‬
‫خادم‬
‫شوند‪ ،‬باید به سمت طرفین هدایت شوند‪ .‬برای قطعاتی که محلهای بستن‬
‫ماشینکاری نشده دارند‪ ،‬روبندهایی مناسب است که یک سطح فشاری توپی‬
‫‪.‬شکل داشته باشند‬
‫بهتر است که بین روبند بست و مهره یا سرپیچ از یک واشر کروی استفاده‬
‫شود(شکل ‪ .)1‬بدین ترتیب حتی مایل بودن روبند نیز برای نشست خوب آن ایجاد‬
‫‪.‬مشکل نمی کند‬
‫‪:‬بازوی بست‬
‫خادم‬
‫بازوهای بست بر عکس روبندهای بست یک نقطه دوران ثابت دارند(شکل ‪.)2‬‬
‫این بازوها بست به صورت اهرمهای یک طرفه‪ ،‬دو طرفه یا بازوی گونیا طراحی‬
‫می شوند‪ .‬آنها نه تنها می توانند به منظور انتقال نیروی بستن بلکه برای تغییر‬
‫جهت این نیرو نیز به کار گرفته شوند‪ .‬اگر آنها به طور دقیق یاتاقان بندی شوند‪،‬‬
‫‪.‬می توانند به عنوان اجزای تعیین وضعیت یا اجزای بست استفاده شوند‬
‫با انتخاب مناسب نقطه دوران می توان به این نتیجه رسید که نیروی بستن نه‬
‫‪.‬تنها بر سطح اتکاء جانبی بلکه بر سطح نشیمن نیز تاثیر اعمال می شود‬
‫‪:‬اجزای بست کمکی پنیوماتیکی‬
‫برای انتقال نیروی بستن در قیودی که عمل بستن در قیودی که عمل بستن آنها‬
‫پنیوماتیکی انجام می شود‪ ،‬از سیلندرهای یک کاره و دو کاره استفاده می شود‪.‬‬
‫از آنجا که در جیگ ها ماشینکاری به نیروی بستن بزرگ و در عین حال فقط به‬
‫طول بستن کوچکی نیاز است‪ ،‬از سیلندرهای معمول فقط می توان در جیگ‬
‫‪).‬بزرگتر به کار برد‪(.‬شکل ‪2‬‬
‫خادم‬
‫در جیگ های کوچکتر‪ ،‬بدنه اصلی جیگ نقش پوسته سیلندر را دارد‪ .‬اگر سیلندر‬
‫پنیوماتیک بر یک لنگ یا زانویی اثر کند‪ ،‬نیروی بستن به مقدار زیاد افزایش می‬
‫‪.‬یابد‬
‫چنانچه سیلندر پنیوماتیک در جیگ هایی تراشکاری خود ضامن استفاده شود‪ ،‬یک‬
‫‪.‬سیستم قفلی باید پیش بینی شود‬

‫خادم‬
‫‪:‬توضیع فشار به وسیله مواد پلستیکی‬
‫فشار لزم بستن می تواند توسط مواد پلستیکی به صورت خیلی یکنواخت و‬
‫قابل انعطاف از یک نقطه مرکزی به هر یک از نقاط بستن جیگ منتقل‬
‫‪).‬شود(شکل ‪3‬‬
‫خادم‬
‫مواد پي وي سي نرم به عنوان ماده فشاری مناسب است‪ .‬مواد از طریق‬
‫پیستونی که با یک پیچ یا یک لنگ جابه مواد جا می شود‪ ،‬به هم فشرده شده و‬
‫سپس این فشار را به اجزای بست انتقال می دهد‪ .‬برای بستن خیلی از قطعاتی‬
‫‪.‬که باید در جیگ ها گرفته شوند‪ ،‬فقط یک حرکت لزم است‬
‫به هیچ ‪ H7/g6‬موقع استفاده از مواد پلستیکی در راهنماهای سیلندری با انطباق‬
‫‪.‬گونه اجزای آب بندی نیاز نمی باشد‬
‫‪:‬اجزای بست کمکی هیدرولیکی‬
‫از اجزای بست کمکی هیدرولیکی در ساختمان جیگ ها برای بستن و تکیه گاه‬
‫‪.‬استفاده می شوند‬
‫انواع متعددی از اجزای هیدرولیکی معمول برای جیگ ها وجود دارد‪ .‬این اجزا می‬
‫توانند یک کاره با برگشت فنری و یا دو کاره طراحی شوند‪ .‬متناسب با طرز کار‬
‫آنها‪ ،‬سه نوع اجزای هیدرولیکی بلند کننده‪ ،‬لولیی و تکیه گاهی وجود دارند(شکل‬
‫‪1).‬‬
‫خادم‬
‫خادم‬
‫اجزای بلند کننده وظیفه بستن را به عهده دارند‪ .‬کورس بستن آنها نسبتا کم‬
‫مقدار ‪ kN‬است‪ .‬نیروی بستن می تواند تا قدرت داشته باشد‪60 .‬‬
‫‪.‬طراحی این اجزا با دسته پیستون تو پر یا لوله ای انجام می شود‬
‫اگر محل باید برای قرار دادن و بیرون آوردن قطعه کار آزاد باشد ولی فضای‬
‫کمی در اختیار است‪ ،‬از اجزای لولیی استفاده می شود‪ .‬این سیلندر موقع‬
‫اعمال فشار‪ ،‬یک حرکت لولیی و هم یک حرکت بلند شونده انجام می دهد‪.‬‬
‫حرکت لولیی بیشتر از طریق یک بادامک محوری ایجاد می شود‪ .‬برای جلوگیری‬
‫از آسیب دیدن سیلندر موقع گیر کردن‪ ،‬به یک مکانیزم ایمنی اضافه بار مجهز‬
‫‪.‬می شود‬
‫اجزای تکیه گاهی به عنوان خود تکیه گاه قطعاتی که تحت نیروهای ماشینکاری‬
‫شکم می دهند‪ ،‬عمل‬
‫‪.‬می کنند‬
‫قفل کردن پین تکیه گاه که به صورت متحرک یاتاقان بندی شده‪ ،‬توسط یک‬
‫بوش قفلی که شبیه دیافراگم عمل کرده و با فشار روغن تغییر شکل می دهد‪،‬‬
‫انجام می گیرد که نتیجتا پین را محکم نگه می دارد‪ .‬اجزای بست هیدرولیکی به‬
‫‪.‬صورت اجزای بست از زیر و از رو طراحی می شوند‬
‫کاربرد اجزای بست هیدرولیکی همراه با بازوهای بست موقعی مناسب است که‬
‫بازو اجبارا توسط حرکت‬
‫خادم‬
‫‪).‬دسته پیستون حرکت داده شود(شکل ‪2‬‬
‫خادم‬
‫فصل‬
‫چهارم‬
‫نتیجه گیری‬
‫خادم‬
‫و پیشنهاد به‬
‫شرکت ایران‬
‫خودرو‬
‫نتیجه گیری ای كه از عنوان اصلی گزارش مي توان گرفت این است كه اگرچه جیگ ها وسایل جانبی‬
‫خادم‬
‫در تولید هستند ولی همانند فن آوری تولید در جیگها هم خلقیت و هوش و در كل دانش مكانیك كاربرد‬
‫‪.‬بسیاری دارد‬
‫همچنین انواع زیادی را نمی توان برای جیگ ها شمرد ولی در هر جیگ دنیایی از مسئله پنهان است‪.‬‬
‫كه مثل اگر قرار است نیروي وارد بر پنل در فلن جیگ كاهش یابد باید با مسئله برخورد و در مورد‬
‫آن مسئله از نظر مكانیكی و مقرون به صرفه بودن تفكر نمود‪ .‬كه لزمه این مهم فراگیری مفهومي و‬
‫‪.‬عمیق مسائل مكانیك به خصوص فیزیك استاتیك است‬
‫پیشنهادي كه بنده به شركت ایران خودرو دارم این است كه كارها را با اولویت مستقل شدن‬
‫ایران خودرو در مسائل پایه اي ساخت خودرو قرار دهند و نه اینكه به مسائلي پرداخته شود كه هنوز‬
‫‪.‬در شركتهاي بزرگ خودروسازي جهان در دست تحقیق و آزمایش است‬
‫به طور مثال جوش لیزري در ایران خودرو در حال بررسي است و با سرمایه اي زیاد دستگاه جوش‬
‫لیزري خریده شده است؛ كه این سرمایه و توجه مي توانست در ساخت اصلي ترین بخش هاي‬
‫‪،‬خودروهاي تولیدي قرار بگیرد و همچنین در یك همكاري با شركتهاي دیگر‪ ،‬در ساخت قالب ها‬
‫‪.‬پرس ها و فیكسچرها این سرمایه و توجه مي توانست به كار برود‬
‫با وجود شمار زیادي از مهندسین هیچ وقت در كشور كمبود نیرو نخواهد بود و ایران خودر مي تواند‬
‫‪.‬با زدن شعبات بیشتر مانند مشهد‪ ،‬در پیشبرد اشتغال زایي و پیشرفت كشور گامي عملي بردارد‬
‫‪ :‬منابع استفاده شده‬
‫مجله کارآمد شماره ‪ 66‬شهریور ‪83‬‬
‫کتاب طراحی قالب و قیود نویسنده ‪ :‬ابر کلر مترجم محمد نصیری نیا‬
‫و عبدال ولی نژاد تاریخ نشر ‪ 1376‬مؤسسه نشر علوم نوین‬
‫پرونده های جیگ شرکت ایران خودرو‬
‫خادم‬

Karamuzi

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Karamuzi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫گزارش كارآموزي‬ ‫دانشگاه آزاد اسلمی واحد اقلید‬

‫ايران خودرو ‪ -‬مديريت محصول ‪ -‬متد‬

‫به نام خداوند جان و خرد‬

‫آشنایی با جیگ ها و ابزارهای مرتبط با آن‬

‫مدیریت‪ :‬طراحي فرآيند مهندسي خودرو اداره کل‪ :‬متد‬

‫اداره‪ :‬مهندسی‬ ‫بدنه‬

‫استاد کارآموزی ‪ :‬دکتر خادم‬

‫سرپرست کاراموزی‪ :‬مهندس اشتری‬

‫نام دانشجو‪ :‬شهاب برادران دیلمقانی‬

‫دانشگاه آزاد اسلمی واحد اقلید‬

‫از ‪ 27/4/1383‬تا ‪4/7/1383‬‬

‫فصل اول‪ :‬مقدمه‪ ،‬خلصه و تارخچه‬

‫فصل دوم‪ :‬تعاریف‬

‫فصل سوم‪ :‬شرح مکانیزم بستن در جیگ ها‬

‫فصل چهارم‪ :‬نتیجه گیری و پیشنهاد به شرکت ایران خودرو‬

‫‪:‬من کمک کردند از این قرارند‬

‫مهندس سلسال‪ ،‬مهندس ابراهيمی‪ ،‬مهندس فعلی و مهندس کیامرادی که از‬

‫گذارشی در آن حد که می خواستم ارائه بدهم‪ ،‬ولی در هر صورت این دوره‬

‫کارآموزی برای من فرصتی استثنائی بود تا با بزرگترین کارخانه اتومبیل سازی‬

‫‪.‬در خاورمیانه آشنا بشوم‬

‫متون هم به طور رسمي از كتاب ها نقل شده و هم از نظرات مهندسين ايران‬

‫تاریخچه تأسیس شرکت ایران خودرو‬

‫شرکت ایران خودرو(سهامی عام) در تاریخ ‪ 27/5/1341‬شروع کار خود را با‬

‫‪-1‬پیکان جوانان ‪ 11‬هزار ریال‬

‫‪-2‬پیکان دولوکس ‪ 10‬هزار ریال‬

‫‪-3‬پیکان کار ‪ 5‬هزار ریال‬

‫‪-4‬پیکان وانت ‪ 5‬هزار ریال‬

‫و امروز پس از گذشت ‪ 36‬سال پیکان با تمام خاطراتش از پیش ما خواهد رفت؛‬

‫‪ :‬تاريخچه محصولت شركت‬

‫الف) خودرو هاي كار‬

‫سال ‪ : 1341‬انواع مرسدس بنز ‪ 302‬در انواع مختلف‬

‫سال ‪ :1342‬ساخت اتوبوس بنز مدل )‪(O.P‬‬

‫سال ‪ : 1342‬احداث كارخانه لوازم تكميلي و تزئيني‬

‫سال ‪ : 1343‬تأسيس شركت خودرو سازان‬

‫سال ‪ : 1344‬احداث كارخانه قالب و جيگ‬

‫سال ‪ : 1344‬توليد ميني بوس مدل ‪ 319‬و كومر‬

‫سال ‪ : 1345‬احداث كارخانه برش و پرس‬

‫سال ‪ : 1346‬توليد اتومبيل پيكان‬

‫سال ‪ : 1350‬احداث كارخانه موتورسازي‬

‫سال ‪ : 1353‬كاميون كوچك يك كابين مرسدس بنز‬

‫سال ‪ : 1354‬توليد ميني بوس مدل ‪ 309‬شاسي بلند ‪ 17‬نفره‬

‫سال ‪ : 1371‬ساخت كاميونت دو كابينه بنز ‪309‬‬

‫سال ‪ : 1377‬توليد خودروي ملي‬

‫)جیگ و فیکسچر (قید و بند )‪) : Jig & Fixture‬‬

‫جیگ و فیکسچر استفاده می شود‪ .‬قبل از انجام عملیاتی مختلف مانند‬

‫و سیلرزنی و یا ماشینکاری و همچنین اندازه گیری ی )‪ (Welding‬جوشکاری‬

‫‪.‬بتوان عملیات مربوطه را روی قطعه انجام داد‬

‫‪.‬گویند ‪ sub jig‬به جیگهایی که مجموعه های اولیه را تولید می کنند‬

‫فیکسچر )‪:( Fixture‬‬

‫‪.‬جیگ تازه ساخت آماده عرضه به بخش جیگ کارخانه است‬

‫‪:‬در دو مورد به کار می رود‬

‫‪.‬خوبی چنین نیست اگر شستشو شود آب به درون نفوذ می کند‬

‫‪:‬مهمترین موارد استفاده از جیگ و فیکسچر عبارتند از‬

‫موقعیت دهی ی صحیح به قطعه ‪1.‬‬

‫جلوگیری از ایجاد و فاصله بین قطعات ‪Gap2.‬‬

‫افزایش سرعت و ایجاد سهولت در امر مونتاژ ‪3.‬‬

‫ماشین ‪ 4+8/0‬میلیمتر فاصله دارد که در صورت غیر از این حد اشکال به وجود‬

‫‪.‬رفع عیب کند‬

‫گان )‪) : Gun‬‬

‫گویند مانند شاتل فضاپیما در خودروسازی هم چون خط شاتل حرکتی رفت و‬

‫‪.‬برگشتی دارد به آن خط شاتل گویند‬

‫ربات )‪) : Robot‬‬

‫دستگاهی که برای اتوماسیون خط تولید به کار می رود و جهت حرکت ها و‬

‫‪.‬خودرو همگی ساخت خارج از کشورند‬