Mvufx[tubexh

gt’ rfgt r’jlu fntk ntu ðþb ? Ãgth mu Ãþfth jtu sntk ntu ðþb !
ætthtu fu, yuf Mþntle mJthu ;blu xvtjbtk yuf ftzo b¤u Au... subtk jÏGþk Au fu -
‘ftuEf sulu ;bu ytu¤F;t n;t, yubKu nbKtk s yuble gt’tubtk:e ;blu ÇËkme
ltkÏgt Au !¥
;tu ;bu ~þk fhtu ?
***
‘WÍhzt WÍhzt ylu jtuneÕþntK ytFtg SJ;hLþk fthK-MbhK yuf cu¥ yuÔþk
hbuN vthuF jFe dgt Au. vK òJu’ yÉh :tuze sw’e Jt; fhu Au. yublt b;u
gt’tu atk’le suJe ntug Au. ftuE fkdt¤ ðËxâwk-Vqxâwk Íqkvzwk ntug ;tu MËgo«ftNle
htuNlebtk dk’wkdtuchwk fu rcntb½þk jtdNu. vK ht;le atk’lebtk, ‘jtEx yuLz
ztfo¥lt vfz’tJle hb;btk yu ’qh:e ftuE ÏËcMtqh; fjtf]r; suÔþk CtmNu !
(CtmÔþk b;jc suÔþk l ntug ;uÔþk ’uFtÔþk - JåGþoyj rhytrjxe,Gþme !)
nuhe vtuxhle y’TÇtw; hm:e AjtuAj f:tytubtk Nu;tle vtºttu ltbu ‘rzbuLxtumo¥
ytJu Au. rzbuLxtumo sÕjt’:e vK Jæþ rl»Xwh Au. ¢qh nðgtht:e vK J"thu Cgkfh
Au ! fthK fu yu mòbtk ceS ftuE vezt l:e ytv;t fu l:e fðj fu bthtbthe
fh;t. yu V¾; vtu;tlt rNfthlt r’btdbtk:e ;btb MþF’ MB\r;ytu åËme ju Au,
ylu V¾; ’w&F’ MB\r;ytu s hnuJt ’u Au ! btKmlt blbtk mthe-Fhtc cklu
Dxltytule Atv hnu;e ntug Au, fthK fu Sk’de yuxju s «ftN ylu vzAtgtle
mk;tfqfze. sMx RbuSl, ;bu sulu ad¤elu htS :;t ntu, yuJe c"e s MB\r;
ÇËkmtE òg... ylu sulu Jtdtu¤Jtlt rJath:e vK ;blu cuaule :;e ntug yuJe
’w&F’ MB\r;ytu s hne òg ;tu ? SJ;h Íuh :R òg !
mtbtLg he;u atn;Lþk vK Ft;Btwnq;o s JtM;rJ¾;tbtk :ðþk ntug Au. ctfe ;uLþk
aK;hftb rJathrJnthbtk s :tg Au. htubtLm ~þk Au ? nfef;btk b¤uje ftuE
Ôg¾; fu cluje ftuE Dxlt fu vtbujt ftuE MvNolu blbtk lu blbtk ÎËkxeluntug ;u:e
vK Jæþ bæþh cltJJtLþk a¬h ! vAe ytvtuytv s mtbtLg Ôg¾; yu
yrCÔg¾;le M\rÐbtk ymtbtLg jtdu ! fÕvltle v´Ae yubtk mtik’go Wvhtk;ltu
fNtuf ͤn¤tx Wbuhu... vAe mtbxwk ytFt c{ñtkzLþk ysJt¤wk htubu htub le;he
WXu lu ntudt GËk lNt òu ;igth... Jtu Ãgth ni !
vK su bl «ublt Jb¤tu msuo Au, yu s bl yvuûttytult ftkfht:e yulu Fjuj
vntukatzðþk hnu Au. yu gt’tubtk:e s ‘vnujtk ;tu ytb nðþk, lu nJu ytb fub ?¥ le
Vrhgt’tu sLbu Au. l¬h jtd;e mvtxe :esujt chVle n;e yuÔte Fch vzu
ðgthu mkòudtult cVthtbtk yu ytud¤Jt jtdu Au. yubtk vAe f’b BËf;tkJuk;
yJtòu mt:u ;z vzu Au. vAe ‘vtuMx JujLu xtEl rz«uNl¥ltu «thkC :tg Au. c"tk
s fkR «ubesltule yztuyz cumelu vtxeo fhJt suxjt CtøgNt¤e l:e ntu;t.
fuxjtfle ÃËlbbtk ybtm ytJe òg Au. ftuEle ’hFtM; yatlf chFtM; :R
òg Au. sulu ‘jJ¥ l:e, vK fuJ¤ ‘¢N¥ Au - yu yuf cm åËftE dE, ;tu ceS
ytJNu fnelu ‘ðË ln´, ytih mne¥ fnelu :tuzt ytkMþzt mthe BËJ ytul :tg Au.
vK su ‘mtujbux¥btk btlu Au. JzJtytu fnu;t yubtk CJtuCJle «e;le
ÕnuhFeytulu òKu Au, sult mvltbtk vK r«gslle gt’tultu ’rhgtu ÎËDJu Au, yu
~þk fhu ? ftale ck" vuxebtk ;hVzðþk, xeatðþk, vAztx Ftðþk ftuE vtkFt¤wk SJzwk
òuGþk Au ? yu dbu ;uxÕþk òuh jdtJu, ytÍt’ :E N¾ðþk l:e. åËvatv cume
hnuJtbtk yulu øËkd¤tbK :tg Au. ntxoc{uf vAe r’j’thtu MB\r;ytule ft¤ftuxzebtk
lshfu’ :R òg Au. ‘jBnuk¥lt de;le sub dtE WXu Au...
El mvltuk fe ;mJehtuk mu
Rl gt’tuk fe ÍkÍehtu mu
yvlu r’j ftu nb...
fimu ytÍt’ fhukdu ?
gu btimb aju dgu ;tu
nb Vrhgt’ fhukdu...!
«ubbtk jtuftu CjCje aeòu ÇËje s;t ntug Au. vK CjCjt «jtuCltubtk vK
~þæ" «ublu ÇËjJtu ymkCJ Au ! ÇËjfKt jtuftu FhuFh CdJtllt jtzft nNu..
ÇËje sJtle yt’;btk fuxÕþk MþF Au ! gt’N¾; ;tu yuf yÂølvheûtt Au. ;bu
mt:u hÌtt ntu, yuJtu mbg gt’ fhtu ;tu nmÔþk ytJu lu mt:u nMgt ntu yuJtu mbg
gt’ ytJe òg ;tu hzÔþk ytJu ! (yt vK ftuELþk Jt¾â gt’ ytJe dGþk !)... htus
htusle ;tKlt ’ctKbtk yub :tg fu ftN, fw’h;u ftuE ‘bubhe RhuÍh¥ cltÔGþk
ntu; ;tu ? btKmu jFuÕþk hch:e Aufe Nftg Au. ft¤u jFuÕþk yub ÇËkmtðþk l:e.
Cøl Ãgthbtk ybM;t fkE jtuftu ftk ;tu vtdj, ftk ;tu fuVe ÷Ôgtult ‘yurz¾x¥:Jt
Mþ"e vntukae s;t nNu ? FhuFh ftuEle bubhebtk:e ;bthe, ylu ;bthe
bubhebtk:e ftuEle yu¾Íx :R N¾;e ntu; ;tu ? ftuE anuhtu, ftuE yJts ylu yu
Mvu~gj ‘ftuE¥le mt:u dt¤uje ak’ ûtKtu fth JtEvh Jhmt’lt xevtk ÕËkAu, yub
mtV :R N¾;e ntu; ;tu ?
FhuFh ;tu, ßgthu ytÔþk fkRf ÇËjJt sRyu ðgthu s ytvKlu ynumtm :tg Au fu
ytvKe gt’N¾; fuxje ;us Au ! rnmtcrf;tcbtk jtuat fh;e bubhe mkJu’ltubtk
fuJe vtJhVqj Au !
***
2004btk yuf JLzhVqj,Mþvco, btRLzçjtuRkd ykd{uS rVÕb ytJelu FtuJtE
dE. yt jFlthu yts r’l Mþ"ebtk òuguje yZ¤f Vtuhul rVÕbtubtk yuJhd{el
VuJhex lkch Jl ‘Rxhlj mlNtEl ytuV yu Mvtuxjum btELz¥ ! (fjkfhrn;
ra•tltu Ntµ; MËgo«ftN !) Sb fuhe ylu fux rJLmjux yrCrl; yu rVÕblu
ytuMfthbtk vK yLgtg :gtu. vnuje JF; swytu ;tu ftugzt suJe jtdu, ceS Jth
:tuzef mbòg lu vAe "tu"bth JnuKbtk ;h;t vtk’ztle sub ’huf JF;u yu
;btht r’jlu, mtuhe r’btdlu CusJt¤wk fhe ltFu. r’j ;tu ytVxh ytuj yuf
çjz vÂBvkd bNel Au. RbtuNLmltu ytFtu bua ;tu r’btdbtk aatog Au lu ! yt
rVÕblu ftd¤ Wvh W;thJe N¾â l:e. vK ytvKt sYhe BþÆt Ãþh;e yule
Íjf yrlJtgo Au.
yDhe ylu yxvxe f:tLþk mhjefhK fheyu ;tu - yuf swJtl Au, òuyuj.
JujuLxtEl zulu ftzo fkvleytuLþk jtuftulu hbfztk cltJJtLþk ftJºtwk btl;tu òuyuj
yufjtu Au, vK yufjvuxtu l:e. yu yk’h:e ÏËc Cjtu, ÃËhtu htubuÂLxf Au- vK
ftuE Mºte mt:u ytkFtu rbjtJJtbtk vK Zejtu ZV :R òg Au. Ntk;, sJtc’th,
«ubCeltu òuyuj yatlf òKu ftuE ’tuhJðþk ntug yub JujuLxtELm zult r’Jmu
òuc vh sJtlu c’ju yuf MËbmtb huÕJu MxuNl vh sR azu Au. ßgtk yulu x[ulbtk
b¤u Au ÏËcMËh; vK jDhJDh Vh;e ¾jubuLxtEl. ¾jubuLxtEl ÏËc nqkVt¤e,
atjtf vK ‘RBvjrÍJ¥ gtlu ;hkde Atufhe Au. BËz Bþsc J;olthe. yu Jt¤lt
hkdtu vtu;tlt BËz Bþsc htFu Au. cnth:e Cthtze ¾jubuLxtEl yk’h:e ltswf,
mkJu’lNej GþJ;e Au, yuLþk rcL"tM;v½þk yule yk’hle dkCeh vrJºt;t
ò¤JJtLþk f’ta yuf fJa Au.
«ublu sctl vh jtJJtbtk :tu:Jt;tu vK m’tg yult mvltbtk FtuJtgujtu hnu;tu
òuyuj Jæþ vz;tu ‘mthtu¥(yuxju fu Atufheytu btxu cturhkd) rJlge ÃþY»t Au. vK
¾jubuLxtEllu sub sub yu ytu¤Fu Au, yub yulu Ftºte :;e òg Au fu yt yule
VuLxume z[ebdjo Au. bM;eFtuh, vth’Nof, ytðbrlCoh, ;ðft¤ rlKog jRlu
ftuRle vhJt fgto rJlt J;olthe, ÍtÍwk rJathJtlu c’ju btus:e SJJtle FuJlt
htFJtJt¤e, yk’h:e yNtk; ylu Dtgj vK cnth:e ceòlu vK mkðþrj;
htFlthe, Yvt¤e A;tk YvLþk «’Nol l fhJt ykdu mCtl ylu ’wrlgt’the:e
sht nxfu !
yufceò W•th’rûtK æþ{J ntuJt A;tk mbr:kd nuvLm. jJ ¾j¾m. cklulu
mbòðþkl:e, vK fNef (slbtuslb xtEvle) Ãþhtle vnukatl ntug yuÔþk jtdu
Au. ÃËJosLblt «ubeytu ? lt, yt sLblt, bubhe ÇËkme åËfujt !
ytufu. juxTm dtu xw VTjuNcuf. òuyuj-¾jubLu xtEl vnujtk vK yltgtm b¤e
å˾âtk Au. mt:u Vhe å˾âtk Au. Jt;tu fhe å˾âtk Au. cklu yufceòlt «ubbtk ytlk’
yLþCJe å˾âtk Au. SÆe ¾jubuLxtElle Ôntj ylu rJ»tt’ cklule Ch;e ntu:j
v’bKelt «ub’eJtlt ytuZt òble btVf ftuE mJtj rJlt òuyuj Íeju Au.
¾jubuLxtEl fLVTGþÍz clelu fnu Au - ‘yt cæþk MþF atÕGþk sNu ;tu¥... òuyuj fnu
Au ‘blu Fch Au, yub vK :R Nfu...¥¾jubuLxtEl &... ;tu ~þk fhe~þk? òuyuj &
cm, yðgthle v¤ ÃËhe btKeyu. yuLòug Rx. "tu" suJe ¾jubLu xtEl mtbu
òuyuj vJo;le sub ÂM:h hnu Au. ¾jubLu xtEllu ceò ’tuM;tu Au. yu yuble mt:u
Vh;e hnu Au. òuyujlu Jtk"tu l:e. yu vtu;tle mt;u ntug ðgthu ÃþhuÃþhe vtu;tle s
Au, yuJtu yulu Chtumtu Au. cklu yufceòlu ÃËhf leJzu Au.
vK ¾jubuLxtElle s rak;tbtk òuyuj yufJth Nh;Ckd fhelu yule mt:u ÍDze
cumu Au. ytmbtle Jt’¤tult ytfthle sub rbòs c’j;e ¾jubLu xtEllu yt
vtu;tlt MJbtl vhltu nwbjtu jtdu Au. yu atje òg Au, ylu vAe yule vtmu
dgujt òuyujlu ytu¤F;e s l:e !
ÃËAtu fub ?
lt, øþMmtbtk lrn. vK ¾jubuLxtElu ‘jtfwlt¥ ltblt burzfj muLxhbtk (jurxl
Nç’ ‘jtfwlt¥ yuxju ;¤tJbtk :guÕþk ³zwk vtujtK! ntW vtuyurxf !) sRlu yuf
ySc msohe fhtJuje Au. bubhe RhuÍh vtu;tlt r’btdbtk VuhJe «ube-ctug£uLz
òuyujle ;btb gt’tu yuKu ÇËkmtJe ltFe Au !
‘jtfwlt¥lt ztu¾xh vtu;tlt ¾jtgLxmlu fnu Au fu ;bu suble gt’tu ÇËjJt btkd;t
ntu, yule ÍeKtbtk ÍeKe rJd;tu ctujelu huftuzo fhtJtu. vnuje Jthlt rbjl:e
AuÕje Jthle sw’tE Mþ"eLþk ! yuLþk JKol, yule gt’ ’uJztJu yuJe aeòu, vºttu,
rdVTxm, mt:u b¤elu mtkC¤ujt de;tu, vtuNtftu mcfwA yufXwk fhtu ylu ftgb btxu
rzvturÍx fhtJe ’tu. yultu ynumtm fhtJu yuJt rJathtu fu JMðþytu:e m’k;h Bþ¾;
:R òJ. vAe yuf ht;lt r’btdlt ÏËKuFtkahu ftuBGþxhtEÍz msoheLþk Ju¾âwb
¾jelh VuhJe yu Ôg¾;lu jd;e ;btb mthe-Fhtc gt’tu Jt¤eÍqzelu mtV fhe
’uJtbtk ytJu ! mJthu ;blu ctfe cæþk gt’ ntug, vK yu Ôg¾; SJlbtk ytJe
n;e fu fub - yu g Fch l ntug ! LGþ jtEV, LGþ rcrdrlkd.
¾jubuLxtElu ytÔþk fGþO ntuElu rFòElu òuyuj vK vtu;tltbtk hnuje
¾jubuLxtElle bubhe RhuÍ fhtJJt btxu ’tFj :tg Au. yu htºtu sub sub yult
blbtk ‘cufJzo x[tJuj¥ atÕþ :tg Au - yub yule mtbu «ubmkck"Lþk ytÏþk ò¤wk Vhe
hatðþk òg Au. rzrjx :;t vnujtk ’huf bubhe mel yuf JF; Vhe:e ’uFtg Au...
ylu "ehu "ehu òuyujlu Vhe:e ¾jubuLxtEl mt:u dt¤uje Sk’dele ©u»X v¤tu
;tS :tg Au. rhrzMfJhe ytuV jtuMx vuNl !yulu jtdu Au fu yu ;tu vtu;tlt lftbt
jtd;t SJlltu mti:e W•tb rnMmtu n;tu. cuWyu mt:u b¤elu fhuje Jt;tu Vhe:e
rhJtRLz :;tk òuyujlu jtdu Au fu ¾jubuLxtEllt blbtk su ntug ;u, vK vtu;u ;tu
nsw yulu atnu Au. yu yulu ftgb btxu ÇËjelu øþbtJJt l:e btkd;tu.
yu aemtu vtzelu ‘bubhe RhurÍkd «tumum¥ ck" fhJtLþk fnu Au. vK yu ymkCJ Au.
ftuE fkR mtkC¤ðþk l:e. nJu ~þk ? òuyuj nuÕvjum Au. cm fjtftubtk ¾jubuLxtEl
ftgb btxu s;e hnuNu. yultu anuhtu fu ltb vK f’e gt’ ln´ ytJu ! yu ÇËjtE
dE Au, yu vK gt’ ln´ hnu !... ylu òuyuj yuf bhrKgtu «gtm fhu Au.
òuyuj dbu ;ub fhelu ¾jubLu xtElle yuf, cm yuf gt’le fze mtaJJt RåAu
Au, fu sult òuhu yulu RhuÍh «tumum vAe vK yult r«gsllt yÂM;ðJltu ftuE
mkfu; b¤u. yu rJathu Au fu c{uRl mtgÂLxMxtulu Fch l ntug yuJt ftuE Ftltbtk
¾jubuLxtEllu dtuXJe ’Wk. yuxju yu vtu;tlt cavKle Dxltytu gt’ fhe yubtk
yulu mtaJe htFJtltu «gífhu Au. RhuÍh ÍzvCuh Vhe hÌtwk Au. ’rhgtrflthu
atk’le ht;, bftlbtk :;e dujdBb; cæþk s VxtVx fzzzÇËm :R hÌtwk Au... vK
yuf huÕJu MxuNlLþk ltb òKu ¾jubuLxtEl dKdK;e ntug yub mkC¤tg Au...
.... ylu VTjuNcuf vnujtk yuxju s l mbòg ;ub òuyuj ðgtk vntukågtu ntug Au.
Vhe yu ylu ¾jubuLxtEl b¤u Au. ckluyu vtu;vtu;tle bubhe RhuÍ fhe ntuJt A;tk
ftuE yòK ytf»toK:e Jt; NY :tg Au... ztu¾xhlt ¾jrlfbtk atj;t
ftiCtkztulu je"u òuyuj ¾jubuLxtElle fum rnMxhele huftuzuoz xuv cklu Mþ"e vntukau
Au. òuyuj- ¾jubuLxtEllu mtae Jt; fnelu Vhe Jth «ubltu yufhth fhe yultu
Rfhth btkdu Au. bubhe rx[vlu je"u Xkzwk :guÕþk mbvoK òuyujbtk Vhe òø\; :Gþk
ntug Au - ¾jubuLxtEl jdCd atje òg Au, vK yatlf Jt; fhJt htuftg Au.
¾jubuLxtEl & ðþk òKu Au fu nwk ‘BËze¥ Awk, ;hkde Awk, øþMmtJt¤e Awk.
òuyuj & yuxju s ;tu nwk ;lu «ub fhwk Awk.
¾jubuLxtEl & fuxjtg btht Ãþhw»t ’tuM;tu btlu Au fu nwk ftuE nmel ÏJtc Awk fu nwk
;ublu SJk; fheN fu bthe ntshe:e yuble Sk’debtk hkdtu ÃËhtNu. vK FhuFh
;tu nwk Ïþ’ ÏþNele bkrÍj Ntu";e BËkÍtguje Atufhe Awk. bthu ;tht «tuçjuBm òu;t
l:e.
òuyuj (Ntkr;:e, ceS fNe ’jej rJlt) & ytufu.
¾jubuLxtEl & blu ÇËje ò.
òuyuj & ;tht rmJtg blu ceswk f~þk gt’ ytJðþk l:e. blu ;tu yuÔþk ;thtbtk f~þk s
’uFtðþk l:e, su blu dbðþk lt ntug. ðþk suJe Atu, yuJe s y’TÇþ; Atu.
¾jubuLxtEl & yðgthu lrn ;tu CrJ»gbtk ’uFtNu. ðþk btht:e fkxt¤e sEN. ’qh
CtdeN. ;the ò;lu Vmtguje bnuMËm fheN. c"tlu bthe mt:u hnuJtbtk yub s
:JtLþk...
òuyuj & nNu, ... Cju... vK ytE jJ Gþ.
ylu ÃËhe :;e rVÕbbtk chVle Jåau nt:btk nt: ltFe s;t yu Gþdjlt
cufd{tWLzbtk de; mkC¤tg Au (rVÕbbtk ßgthu cklu mkJt’ fhu Au, ðgthu mkde;
Jtdu Au... ylu cklu åËv hnu Au, ðgthu BGþrÍf vK FtbtuN :R òg Au !) & auLs
gtuh ntxo/Õþf yuhtWLz Gþ/Rx rJj yuMxtWLz (ytùgoarf; :Ôþk) Gþ/ltW ytE lez
gtuh jrJkd/yuLz yuJhecze dtuRkd xw xlo mbr:kd...mbxtEb !
***
‘mjtb-yu-R~f¥btk gt’’tM; øþbtJuje rJ¼tctjlle yf¤tbK xt¤Jt òul
yc{tnb fnu Au & nb lE gt’uk cltgukdu !... gt’...yuxuLNl:e yux[ufNl
Mþ"ele, RlmtRx:e RÂLxbme Mþ"ele... Xkze, nqkVt¤e...RåAtytu mt:u x¬h
ju;e gt’tu, r’btdlu Jt¤;e ylu r’jlu ;tuz;e gt’tukle ytnxtu, fhJxtu. ... ni
Rf mtgt S"h ’uÏþk... òlu ¾âqk... l òlu ¾âqk !
‘Rxhlj mlNtEl ytuV yu Mvtuxjum btELz¥ m•thbe m’elt yuf vtuvle
frJ;tle vk¾; Au. Ra «ugh yumuÃxuz, Ra rJN rhÍtELz... " JÕzo Vhdurxkd
ctg JÕzo Vhdtux... jJLþk ztghufx ztgrjkd bubhe mt:u Au. mkck"btk su
yufceòle Ftbe jtdu, yu s ¾âthuf òuztKlt Rju¾x[f fhLxLþk ftb fhu Au. «ub
MËhsle htuNle Au, su bllt ;btb yk"tht ztDtzqDe Wjuaelu yulu rlbo¤ ylu
MþFe fhu Au. ftuEle gt’tu ÇËkmJe yuxju òKu yu mkck"btk:e ytvKu vtu;u su cLgt
Aeyu, yu vrhJ;ol ÇËkmÔþk. gtlu ytvKe ò;lu FtuE ltFJe. ;tu vAe yu s
ÇËjtu Vhe:e :Nu. mVhbtk azujtk vdr:gt vtAt W;hJt vzNu. çGþxe ytuV jJ
RÍ flufNLm. ’w&Fe gt’le Ju’lt :fe vK r«gvtºt mt:u òuztgujt hneyu Aeyu
lu ! vuRl ÇËkmJt s;tk, mt:u Je;tJuje v¤tultu ÃjuÍh ÇËkmtE òg ;tu ? ’w&F
ÇËjÔþk yuxju ~þk «ub s ÇËje sJtu ? ytuLje xtEb nuÍ yuLmh !
VtMx VtuhJzo
æË{su Au nt: bthtu yt mJthu yuLþk fthK yu,
Vhe mvltbtk bthe ytkd¤e ;uk Ítje jtdu Au... ! (mtkEhtb ’Ju)

jayvasavada@rediffmail.com