การประเมินความเป็ นไปได้ในการนำาผลิตภัณฑ์พีวีซีท่ีใช้แล้วมาหมุนเวียนใช้อีกในประเทศไทย

Assessments of Recycling Processability of PVC Plastic

Products in Thailand
กองทุนเพ่ ือส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน สำานักงานคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ

ดร.ณรงค์ฤทธิ์ สมบัติสมภพ
Narongrit Sombatsompop. (Lecturer)
สายวิชาเทคโนโลยีวสั ดุ คณะพลังงานและวัสดุ

ความสำาคัญและที่มาของการวิจัย

พลาสติกชนิดพอลิไวนิลคลอไรค์ (polyvinyl chloride, PVC) หรือ พีวีซี จัดว่าเป็นพลาสติกที่มีความ

สำาคัญอย่างยิ่งต่อชีวิตประจำาวันของมนุษย์ และเป็นหนึ่งในพลาสติกทางการค้าที่นิยมใช้มากที่สุด ในปัจจุบัน PVC ไม่ใช่
เป็นวัสดุที่ให้เลือกอีกต่อไป แต่เป็นวัสดุที่จำาเป็นและขาดเสียไม่ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในงานบรรจุภัณฑ์และห่อหีบ
(packaging) ในเกือบทุกๆ ประเทศ อุตสาหกรรม packaging จัดว่าเป็นประเภทของอุตสาหกรรมที่มีการ
ใช้ปริมาณพลาสติกมากที่สุด การบรรจุภัณฑ์มีความสำาคัญต่อชีวิตประจำาวันของมนุษย์เป็นอย่างมาก เพราะนอกจากจะช่วย
ลดความเสียหายของผลิตภัณฑ์และป้องกันการปนเปื้อน ยังเป็นแหล่งบันทึกข้อมูลที่จำาเป็นให้แก่ผู้บริโภค (ตามฉลากที่ติด
มาบนผลิตภัณฑ์) สำาหรับ PVC packaging โดยมากนิยมใช้ใน อุตสาหกรรมอาหาร ขวดบรรจุนำาหรือของเหลว
อื่นๆ (เช่น ถุงเลือด สายยาง ฯลฯ) ถุงบรรจุมันฝรั่งกรอบ และอื่นๆ
เป็นที่ทราบกันดีว่า PVC เป็นพลาสติกที่มีความว่องไวสูงต่อความร้อน (temperature sensitive) มี
คุณสมบัติการต้านทานและทนความร้อนไม่ดีนัก กล่าวอีกนัยหนึ่ง คือ สามารถสลายตัวได้ง่ายเมื่อได้รับความร้อน
(thermal instability) ดังนัำน ในกระบวนการผลิตผลิตภัณฑ์ PVC จะต้องอาศัยความชำานาญและ
ประสบการณ์ที่เชี่ยวชาญสูงของผู้ควบคุมการผลิต สภาวะของการผลิตในระหว่างการผลิตผลิตภัณฑ์มีความสำาคัญอย่างยิ่ง
ต่อคุณภาพของผลิตภัณฑ์ PVC กล่าวคือ หากเกิดการบกพร่องในกระบวนการผลิตของผลิตภัณฑ์ PVC เช่น เกิดการ
สะสมของความร้อนมากเกินไป (overheating) ของพลาสติกในกระบวนการผลิต (ไม่วา่ จะเนื่องมาจากการใช้
อุณหภูมิที่สูงเกินไป หรือการที่พลาสติกอยู่ภายใต้ความร้อนนานเกินไป) จะส่งผลโดยตรงทำาให้ผลิตภัณฑ์มีคุณสมบัติทาง
กลและอื่นๆ ลดตำ่าลง และยังทำาให้สีของผลิตภัณฑ์เปลี่ยนแปลงไปด้วย
การนำาวัสดุหรือสิ่งที่ใช้ประโยชน์แล้วกลับมาหมุนเวียนใช้ใหม่หรือที่เรียกว่า การ รีไ ซเ คิ ่ล (recycling) เป็นสิ่งที่
จำาเป็นอย่างยิ่ง เพราะ (ก) ลดปริมาณการใช้วัสดุหรือสารตัำงต้นบริสุทธิ์ (virgin materials) ได้ (ข) ลด
ปริมาณของเสียที่ใช้ประโยชน์แล้วอันจะส่งผลให้เกิดการลดต้นทุน และพลังงาน ที่จะใช้ในการกำาจัดของเสีย เช่น การขนย้าย
ในระหว่างการกำาจัด การเผา หรือถมดิน (landfill) (ค) จากเหตุผลข้อ (ข) จะส่งผลให้เกิดการลดปริมาณมลพิษ
หรือสภาวะแวดล้อมที่เป็นพิษ อันเนื่องมาจากการย่อยสลายของของเสีย (ง) ส่งผลให้ราคาสินค้าที่ได้จากการนำาวัสดุที่ใช้
ประโยชน์แล้วกลับมาใช้ใหม่ลดตำ่าลง และ (จ) แง่วิชาการ อาจทำาให้เกิดการพัฒนาวัสดุชนิดใหม่ที่ให้คุณสมบัติต่างไปจาก
วัสดุ PVC ที่ใช้เป็นวัสดุเริ่มต้น ดังนัำนจะเห็นได้ว่า กระบวนการนำากลับมาใช้ใหม่ในอุตสาหกรรมพลาสติกเป็นการผลิกฟื้น
พลังงานที่น่าสนใจเป็นอย่างมาก งานวิจัยที่เกี่ยวข้องจึงมีความสำาคัญเป็นอย่างยิ่ง งานวิจัยที่ดำาเนินด้าน recycling
ส่วนมากจะดำาเนินงานในลักษณะของการตรวจสอบคุณสมบัติทั่วไป ของของผสมระหว่าง used PVC กับ virgin
PVC หรือ used PVC กับวัสดุพอลิเมอร์ชนิดอื่นๆ ซึ่งการศึกษาดังกล่าวนีำ ใช้ประเมินค่าการสลายตัวหรือการเสื่อม
คุณภาพของพลาสติก PVC และแสดงได้ถึงความสามารถและความเหมาะสมในการนำาผลิตภัณฑ์ PVC ที่ผ่านการใช้
งานแล้วมาหมุนเวียนใช้อีก
แผนงานวิจัย คือ ศึกษา ทดสอบ และรวบรวมข้อมูลเพื่อประเมินความสามารถและความเหมาะสมของการนำาผลิตภัณฑ์
PVC ที่ผลิตและผ่านการใช้งานภายในประเทศ เพื่อนำามาหมุนเวียนมาใช้ประโยชน์ได้อีก
วัตถุประสงค์ของโครงการ

1. เพื่อประเมินความสามารถของการนำาผลิตภัณฑ์ PVC ที่ผ่านการใช้งานแล้วมาหมุนเวียนใช้อีก โดยวิธีการทาง

rtheology และการตรวจสอบคุณสมบัติอื่นๆ เช่น ทางกล กายภาพ ความร้อน ฯลฯ
2. เพื่อเป็นแนวทางในการบ่งชีสำ ภาวะที่เหมาะสมของกระบวนการผลิตซำำา (reprocessing) และการใช้
งานของผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจาก used PVC
3. เพื่อเป็นการสนองนโยบายการประหยัดพลังงานและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ในสภาวะการณ์ปัจจุบันของประเทศ

ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับจากการวิจัย

1. ด้ าน วิท ยา ศา สต ร์ แล ะเท คโน โล ยี การใช้วิธีทาง rheology นำาไปสู่การพัฒนาเทคโนโลยีการ

ประเมินชัำนสูงในแง่ของการ recycling ทัำงในแง่ของประสิทธิภาพและความสามารถในการนำา PVC ไป
ผลิตซำำา (processability in reprocessing), การประเมินหาคุณสมบัติของผลิตภัณฑ์
used PVC ที่ได้รับ และการหาสภาวะที่เหมาะสมในระหว่างการผลิตของ used PVC
2. ด้ านเ ศร ษฐ กิ จแ ละ สั งค ม การ recycling เป็นแนวทางสำาคัญในการยกระดับเศรษฐกิจและสังคม
ของประเทศ เป็นวิธีการประหยัดพลังงานและใช้พลังงานที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด ผลิตภัณฑ์ทผี่ ลิตสามารถ
ปรับราคาของสินค้าลดลงได้ เพราะต้นทุนการผลิตที่ตำ่ากว่า
3. ด้ าน สิ ่งแ วด ล้ อม การลดภาระการกำาจัด PVC waste อันจะก่อให้เกิดสภาวะแวดล้อมที่เป็นพิษ (เช่น
การเผาโดยตรง) เนื่องจากการย่อยสลาย PVC นำาไปสู่การกระจัดกระจายของไอระเหย HCI ซึ่งเป็นไอกรด
ร้ายแรงที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ
4. ด้ านอ ุต สา หก รร ม แล ะพ าณิ ชย ์ เพิ่มผลกำาไรให้กับบริษัทอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้อง เพราะใช้วัสดุที่ใช้แล้ว
หรือวัสดุส่วนเกินที่เกิดขึำนระหว่างการผลิต (production scraps) และยังลดรายจ่ายในการขนส่ง/
กำาจัด scraps และ waste อีกด้วย
5. ด้ าน วิ ชา กา รทั ่ว ไป นอกจากการจัดทำารายงานฉบับสมบูรณ์แล้ว คณะผู้วิจัยคาดว่าจะสามารถตีพิมพ์เผย
แพร่ผลงานวิจัยในวารสารนานาชาติได้อย่างน้อย 2 เรื่อง และระดับประเทศได้ 1 เรื่อง