nsann Doas

Mehmet Salih ZALP

 www.meytisi.com
2

Olduun yerde dur ama beni sev NDEKLER

Lucynin Hikyesi

GELENEK Gizem Tabu Abart Aray Aydn Deerler

DEM lk Adm Sorgu Tanr Ergenlik

TUTKU Ak ve Sezgi Tmden Varm

DEOLOJ k

EKLER

Bir Hikyenin Yorumu

Lucynin Hikyesi

Anlatlan efsaneye gre: Yezidiler, medrese talebesini ehit etmiler. lim taliplerinin kzl kanyla meyve aac yeermi.

Zamann dourduu ehitlik aac sylencesi halk aaca ynelmeye davet etmiti. Henz ergenlie ermi yakkl, zeki, olaylara dikkatini younlatran Lucy; baharn sevimli glyle arkadalaryla hep beraber kyn evresini dolarlar. p balaryla, deiik renklerle sslenen kutsal aa, Lucynin dikkatini eker. Aaca yaklarlarken arkadalar birden duraksayp selam verirler. uursuz da olsa, insanlara stn gelebilen basit bir aa, nice insanlara umut kayna olmutu. Evlenemeyen gen kzlar, kmaza giren biare fukaralar, yolda gelip geenler bu aac Tanrnn tecelligh olarak alglamtlar. Lucy, Yezidi diye bir topluluun olduunu ilk olarak bu aacn vesilesiyle tanr/duyar.

Lucy, gerek blgenin kapal/dnya ile kopuk halinden, gerekse de ky insannn aray ehli olmayndan(blge insanlarnn araylar engellemesinden) bu basit sorunun cevabn bile alamyordu. Bu aa neyin nesiydi? Kyn gen delikanls Ali, okul okumu gnn tabiriyle ciltler devirmi, kaln kaln kitaplar usanmadan okumu, birok bilgiyi zihninde ihata etmi bilinli bir gen. Lucynin tek midi Ali

Lucynin

kafasnda

beliren

felsefi,

teolojik

sorunlar/sorular

da

cevaplayacak/zecek, bir anda yerle bir edecek biri lazmd.

Alinin kye gelii kylleri hi etkilememiti. nk ky iin Alinin ie yarayacak bir fonksiyonu yoktu. Kyden bir ferdin gzyle bakabilselerdi heyecanlar ortal kavuracakt, bu gz de Lucynin gzyd.

Gnlerden bir gn gizemli aacn altnda oturmu dnyordu! Tozu dumana katan kyn yolunda biri grnyordu. Beyaza brnen, sade, lekesiz, saf, ermi, temiz, dzgn, bakml, sevimli ve yirmi beine ulam, olgun durulu biri yaklayordu. Rzgr gibi yaklayordu. Lucy, karsndakini grnce serinledi, durdu. Sanki ilham alyordu, bir eyler seziyordu. Grlnce berraklat gzler, serinledi gnller. Lucynin soraca sorular vard. Artk soru sorulmuyor sorunun kendisi, cevabn kendisi de yaanyordu. Kandil gibiydi Ali... Bir Ali olmak varm deniyordu. Ali bir kapyd, bir nokta Lucynin de, kyn de, gizlerin de, gizemlerin de anlamyd. Yezidilikte sorulmutu. Alinin bizzat kendisi vard. Anlatan yoktu, bizzat kendisi vard. Ali bir ermiti. te veliyullah buna denirdi, insan kamil. O bir Buda, bir Zerdt, bir Muhammed, bir Ali Mirza. -O yaayan Muhammed, o yaayan Sokrates, sezilen Krinayd.

Soru stne gelen sorular, zamanla Lucynin ahsnda sorgu olarak belirmiti. Sorgunun kendisi olmutu, srf soru sormak deildi onun mizac. Sorularyla yaayand o. Gece olunca acaba diye bilendi. Sokratesin sorgulanmayan hayat yaanmaya deymez sznn pratii olmutu. Ergenlie admn atmt -erkelie ilk adm derlerdi- ergenliin verdii deiim onda toplumda birey olma dnyasn yaatyordu.

lkretimini kynde bitirdikten sonra; Servisle, bal olduklar il okuluna gidiyordu. Daha nceleri hi lks okul grememiti. Kylerindeki mtevaz snflarnn yerine lks snflar grebilmiti. te bu andan sonras semadan iine den bir sesin yeri, Esma diye bir gzele braklmt. Bak! Bir bak! Sadece bir bak! Nedir ki bir bak? Tutkuya sebep olabilecek bir bak! Aka dnceye sebep olabilecek bir bak! Sorguyu, tarty, ly kaldrabilecek bir bak! ben kimim? niye varm? gibi sorularn yerine gemiti bir bak! te cinsel yaamnn dorua ulamasyd bu bak! Ey Sorguyu kaldran, Ktl ac bir sevince eviren bak sen neydin? nsann tm dikkatini kendine eviren sonra eip bken, sonra bktrp ldrtan, sonra dnp sorgusuz kabul ettirten bak! Sen neydin? Sen neydin ki aratran, kurcalayp kartran bir gencin hayatna yn verdin.

Lucy, Lise yalarnda birok ideolojik grupla tanmt. Onun toplumsal, siyasi sorunlarla uramas kendisini megul etse de, hayatn anlamsz yz onu kasp kavurabiliyordu. Bir depresyonun sonucunda canna kyp zalim dnyadan kayp olup gitmiti.

te! Lucynin hikyesi budur. k olup atlatabilen Sonra ideolojik, teolojik, felsefi, bilimsel konulardan cevabn alamaynca, karamsar bir gzlkle olaylara baknca -bir ip onun hayatn bitirebilmiti.

*** GELENEK

Anlatlan efsaneye gre: Yezidiler, medrese talebesini ehit drmler. lim taliplerinin kzl kanyla meyve aac yeermi.

Zamann dourduu ehitlik aac sylencesi halk aaca ynelmeye davet etmiti. Henz ergenlie ermi yakkl, zeki, olaylara dikkatini younlatran Lucy; baharn sevimli glyle arkadalaryla hep beraber kyn evresini dolarlar. p balaryla, deiik renklerle sslenen kutsal aa Lucynin dikkatini eker. Aaca yaklarlarken arkadalar birden duraksayp selam verirler. uursuz da olsa, insanlara stn gelebilen basit bir aa, nice insanlara umut kayna olmutu. Evlenemeyen gen kzlar, kmaza giren biare fukaralar, yolda gelip geenler bu aac Tanrnn tecelligh olarak alglamtlar. Lucy, Yezidi diye bir topluluu ilk bu aacn vesilesiyle tanr -daha dorusu duyar-

Gizem

Bazen bir kii, bazen de bir simge, bazen bir sz, bazen bir ark, bazen bir iir, bazen bir olay, bazen bir safsata, bazen bir duyum, bazen bir duygu, bazen bir parlt, bazen bir dnce, bazen bir fslt, bazen bir rya, bazen bir grlt sebep olur, nsann arayna. Ufukta grdnz bir k sizi kendisine eker ama arkasnda bambaka ve bir o kadarda gizemli durumlar olabiliyor. nk aa sizi kendisine yaklatrd, yaknlk ise bambaka bir eye. Herhangi bir masalda anlatlan kahraman merak edersiniz; tarihi kimliine ynelirsiniz bakarsnz ki sylence edilen ile grlen arasnda dalar kadar fark vardr. Anlatlan biri hakknda bir eyler his edersiniz grdnzde tam tersi olabiliyor veya ayns ama olumlu-olumsuz anlatlan ile grlen arasnda; yaanlan ile sylenen arasnda her zaman farklar da olabiliyor.

Btn dinlerin kutsal kitaplarnda yer alan demin kssasnn krlma noktas bir sylenceden ibaret hale gelmitir. Oysa tamamyla yeil bir diyarda yaam demin

aaca yaklamasna sebep olan fsltlar yeni bir hayata srkler. Aa dem iin hayatn kendisi deildi ama hayatn bir simgesiydi. nk hayat tersyz etmeye sebep olan bir aa, sadece bir aa. dem adam olmutu. radesinin simgesidir aa. Meraknn sonucu, hayvansal duygulardan kurtuluudur. Deyim yerindeyse ot gibi yaamaktan kurtulutu. Uyant!

En yakn arkadanz, einizi, sevgilinizi size yaknlatran nedir? Mutlaka bir aacnz vardr. Sevimli bir bak m sizi yneltti sevgiliye? Onun gzlerini mi sevdiniz, ahlakn, boyunu, parasn peki ya hangisini? Bir nesne, bir nesnedir sizi buluturan. Sadece bir objedir sizin yeni bir hayata srkleyen. Neden azna deil de, gzlerine k oldunuz? nk bir ey takld dikkatinize. Tamda umudunuzu kesmiken karnza geip glmseyen bir kiiye bakn. Glmsemek, tebessm etmek insanlarn beklide birbirlerine snmalarn klan en duygusal badr. Durup dururken biri sizlere tebessm ederse bir anlam verirsiniz ama o anlam aklayamazsnz. nsanlar tebessmden rahatsz olmazlar ama durup dururken kahkaha atan biri sra d alglanr. Srtan biri sinsi olarak alglanr nk gizem biter burada. Kahkahada gizem biter. Gln sesi ne kadar ykselirse o kadar anlamsz olur. Tanr ne kadar ok anlatlrsa o kadar bo anlalr. Kadnn zerindeki romantik elbise ona gizem katar. Bakan biri romantizmin tesini merak eder. plak kadn gizemli deildir. nk aklanr, deersiz olur. plak kadn gdleri, romantik ise beyni altrr. Merak tetikler. plan tesi yoktur. Kadndan bkmak gizemi yok etmek ve evlilikten, cinsellikten bkanlar evliliklerini plaklk zerinde ina etmitirlerdir. Gizemi yok etmilerdir. Bu yzden kadn gizemli alglanyor. Kadn kendi ahsnda gizem yok ok ak ama zerindeki yar plak elbise onu gizemli klar. Eer tamamyla kapal olursa gizemi biter nk sinyal gnderilemez az bir sinyal igdleri harekete geirir. Seks ne kadar gizemli olursa o kadar tehlike kazanr. Pornografik dergilerin ok satlmas, videolarn ok izlenmesi seksin gizemli oluundandr.

nsanlarn bilinaltna yerletirilen ile igdleri att iin zihin ile gdler srekli atma halinde o yzden insanlar dergi, gazete, videolarn peinde. Yemek yiyen biri hi yemei izler mi, grntlerine itahla bakar m? Yasak edilen, lanetlenen

bir yemek izlenir merak edilir. nk gizemli. Toplum, bilinaltnda cinsellii hep lanetli grdnden yneliyor. nsan yasa merak eder, iner. O yzden yasaklar her zaman zararl oluyor. Gizem merak edilir, yasaklanan merak ise inenir. Kutsal yasak ise bir tabudur, almaz; ald an bunalm meydana gelir, nk insan hafzasyla mcadele ediyor/kendisiyle. dem kutsal yasa inedii iin ters ke oluyor gnlerce kendine gelemiyor nk tabu alyor ama ondan sonras yasak tabudan kalkp yaplabilir duruma geliyor. ki ocuundan biri dierini ldrmekten ekinmiyor, hatta dem gibi bunalma da ihtiya duymuyorlar.

Bilim adamlarnn, ateistlerin ou din adam veya din adamnn ocuklar oluyor/oluyordu. En kaliteli ateistler, agnostikler ve deistler molla ocuklardr. nk mollalar/din adamlar ocuklarn baskyla, yldrmayla, korkuyla ve kutsallarla bytyorlar. Gizemli bir tabu oluturmular. nbilginin bile olmad bir tabu! Sorgunun bittii yer. Din adamlarnn ocuklar hep gizemle bydkleri iin, belli bir sre sonra bir aa deil bin aala karlaabiliyorlar. ntiharn olumas zaten tabunun can ekimesinden kaynaklanyor. Tabu baka yolun mmkn olmayacadr. Sonucunun cayr-cayr yanmak olduu ve vazgeilmesinin mrtet/aforoz olduudur.

Darwin, Trlerin Kkeni adl kitabn yaynlarken, ilk basklarda bile Tanrya inanc grlyordu. Kilisenin vurdumduymaz, acmasz lin giriimleriyle Darwin agnostik duruu sergiler. Tolstoy, etin bir i diyalogunun can ekimesiyle kiliseye tavr alrken, aforoz edilir.

slam tarihinde, gelenein gizemli tabusuna az ileri giden Filozoflar mrtet saylmlar. Hristiyanlarda aforoz edilir, slamda ise Mrtet ilan edilir. Mrtetin mal ve can helal saylr. nk tabularn can ekimesi sz konusuydu.

Samimi bir duru sergileyen Tolstoy sonrasnda ateizme kayar. mrnn sonunda ise Tanrya inand his edilse de kesin kararnn olduunu syleyemiyorum. Tolstoy samimiyetinin verdii duygularnn da karmyla kendisini intihar edeceini ak szlerle kayt etmiti. Hatta iplerin kendisinden uzak tutulmasn ani bir vakadan

korktuunu belirtmiti. Rusyann en popler yazarlarndan biri olmasna ramen i diyaloglarnn kendisini (i lemini)Cehenneme dndrdn dnn.

Eer i cehenneme gitmek istiyorsanz sorgulayn, tabular ykn, can ekiin ve yolun yamacnda da olsa bir parlty grdnz grnce gerekten cenneti yaayacanz anlayacaksnz. Musann atei olun, Budann sefaleti. Muhammed cehenneme girmeyecek yoktur diyordu. Bu bir cehennemdir. Bu cehenneme atlan huzura kavuur.

Gazali cehenneme girdi ktktan sonra insanlara acd, nk onun grd cehennemi insanlarn kaldramayacandan korkuyordu. Gazali bedenen cehenneme girin dedi en sonunda. nk Mistikler beyinsel cehennemden korktular, dediler ki; burada kayma olur, ze dn gleir. Beyinsel frtnaya kurban olmak isteyenler ise ilerledike ilerlediler ama kmaza girdiler nk hayat aklandka

anlamszlayordu. Anlayabilene olabildiince gizemdir, esrarengizdir. Hayatn aklanabilirlii bir chela grubunu gizem bitti deyiine getirmise de, hayat aklandka gizlenir Tpk nsann glgesini kovalamas gibidir. Kovaladka uzaklar.

Eskiden beri gkler gizemliydi sonrasnda dev teleskoplarla incelendi. Bu sefer gk zld ama yeni bir sorun olutu genileyen gk evrenin balangc olmal denildi, neydi bu g balatan? Denildi ve modern gizemler ortaya kt. te bitmez tkenmez doann yaratc gc aklandka gizlenen bir tavr sergiler.

Tabu

Kabaya, kuralcya, hukukuya ve idareciye hayat sadece bir dzenden ibarettir. Mistie gre; kural bo anlamszdr gerek ise ermektir. Ermi hayat ok iyi biliyor ama hayat ermii anlamyor. Sessiz mistiktir. Sessizdir nk delidir. Deli sra ddr. Sebep sonucu takmayandr. Delinin aac yoktur. nk deli de kayt yoktur, karktr.

10

Akl; idrak ve karar makamdr. Akln elindeki malzeme tabulamsa akl dokunma hakkn zihinden ister, zihin ise kar kar, nk nemaland kaynak

donulamaktr/artlanmaktr.

Tabu insann derin devletidir. Her eyi o ynetir. gdleri teslim alr ynetir, zihni zorlar, dnmeyi engeller bunalm Akln mcadelesi ile oluur. Bir lkede derin g varsa rahat yoktur. Korkutuculuk bir zmrenin elindeyse insanlar zgrleemez nk dnmek yasaklar. Bazen derin glerle sava edilirken derin gler devletli keltir. te! ntihar budurDerin hislerin kmaz ve son darbeyi

vuruudur(insana).

Bazen zihin akl ikna etmeye alsa da, akl veri(bilgi) topladka, zihin ezilir. Hislerin en iyi yntemi yasaktr. nce veri almn engellemeye alr. Eer ba edemezse akl yanltmaya alr. Bazen akl kendi hizmetinde kullanr.

nsanlar arasndaki savalarda tpk i savalar- gibidir. Saddam Hseyin Irak-ran savanda kazanamaynca kim sayasal kuland ve ran bylece engelledi. Oysa ilk saldran oydu. Eer kimyasal kullanmasayd artk yenilmi olurdu, lkesine girip taht revan elinden alnrd. Elindeki g ona kar kullanlrd. Tpk ABDnin Saddamn heykelini Badat merkezinden indirip; Bayram sabah tm dnyann gzleri nnde Saddam ast gibi ABD tehlikeyi engellemek iin Hiroimay yok etme yoluna gitmiti. Krk be saniyede birlerce nsann hayatna son verdi. nk lkenin bamszl sz konuydu.

Bayrak, vatan, ordu sava vb. her ey insan iindir. Snr insan iindir! Peki, neden insan bunlar korumaya alrken insanlar kan kussun? Devlet insan iin var iken, bayrak insan iin var iken, din, felsefe, ideoloji, mezhep, merep her ey ama her ey insan iin var iken neden insan onlar iin savasn? Neden bizim iin olan eyler iin bakasn ldrelim? Bakas kimdir? Senin arka yzn, dier elin, dier bacan Aramza snrlar koyulmu. Ve biz bu snrlar iin birbirimizi doruyoruz. Teknolojiyi

11

var gcyle silah yapmnda kullanyoruz. Neden? nk hep biz diyoruz. te Muhammedin u sz tanmlyor her eyi okluk yar sizi oyalad Neden yar? Dnya! Koskoca Dnya! Yetmiyor mu? Silaha verilen parayla yeni ehirler kurulabilir. Denizlerde lkeler ina edilebilir. nsanlar kan ve smry, kibir ve gc, iktidar ve basky iinden atp, dnememitir. O yzden savalar devam edecek, ta ki beyinsel-toplumsal evrim tamamlanana dek. Katkmz ise sadece farkndalk olabilir. Snrsz, bamsz, kuralsz ve esnek bir nesil yetitirmektir are!

nsann da iinde politikalar var tabular ile akln savam vardr. Akl igdler zgrlesin derken tabu hayr der. Bilginin-Verilerin almnda her zaman sava olur. Tabu tek kaynak der, Akl karlatrr. Karlatrmak tabulatrmann kkn kazr. nk tabuya kar baka tabularda olunca i yz anlalr. slam tarihin de, ne zaman ki tercmeler balad (8001400) Bilim parlad, slam Medeniyeti kuruldu. Engellendii an gerileme balad. Donuk bir toplum meydana geldi. Batda da ayn ekilde tercmeler balar balamaz reform yapld. Bat yeni bir bat oldu. Aydnlk ve bilim a balad.

Ne zamanki tercmeler, farkl kltrlerin okutulmas engellense tabu oluur. Din adam tabunun badrlar. Onlar her zaman toplumu korkutmakla grevlidirler. Bu yzden Muhammed Mekke bezirgnlarna kar karken, sa rahiplere kar karken ikenceye maruz kaldlar. sa bir reformcuydu ama sann takipileri olan Din adamlar tabu oluturdular. Fark udur nk sa: kilisede kullanld. Muhammed ise Hilafet makamnda kullanld. Muhammeddin yerine Muhammeddin varisleri yer ald. Mevlana olmak gzeldir ama Mevlevi olmak tabudur, aktr. Ak ise ac bir esarettir. Buda olmak, Lau Tzu olmak, Ali Mirza, Ahmet Gulam, Muhammed olmak gzledir ama onlar-c olmak tabudur. nk Muhammed bir benliktir onu ancak o yaar. On-cu ise sadece adn ve ann vebilir. Kendisi olsa zaten yeni bir birey meydana gelir.

Dnn!

sa,

Yahudi

din

adamlar

etelerine

kar

karken,

roma

imparatorluunun zalim ve smr dzenine kar kp nsanlar harekete geirmek

12

iin alt; Roma emperyalizmi sevi olup bu sefer sa adna zulmne devam etti. Ard sra konsller dzenleyerek farkl dnenleri bastrdlar, Arius gibi farkl dnenleri aforoz ettiler. sa bir yenilikiydi ve yeni bir ey getirdii iin ikence edildi. Karsnda ise tabu vard. Galileo da yeni bir ey getirdi yine karsnda tabu vard. Bu tabu ise sal tabuydu. Tpk bizim namazl smrc ve hrszlar gibi. Allah adna alanlar. Muhammed Mekke paganizmine bakaldrrken ikence edildi. Yenilik oldu. Sonrasnda ise yeniliki Filozoflar bu sefer Muhammedli ikenceye uradlar. Yani Muhammed Hseyine kl oldu. Yezide ise g olmutu. Allahn glgesi olmutu Yezit; Hseyin ise asi Oysa Muhammed Yezit mantn devirmek iin vard.

Her filozof, peygamber, mistik birer akl adamdr. Bunun kitlesel-kaidelemesi olmas tabudur. Kitlenin bir filozofa, mistie balanmas tabudur. Aristonun Dnya gr Felsefe zemininde atlrken Kilise bunu tabu yapt/dokunulmaz kld. Filozofa kar kan yakld, ikence edildi. Felsefenin gzbebei Sokrates Yunan Dinlerinin temeline dinamit koyarken; idam edildi. Ona sus seni af edelim dediler, kabul etmedi. Tabu Tarihin bel kemiidir. Gelenek tabu, akl ise yenirlikidir. Akl doru-yanl aramaz, tabuyu sorgular, tabu sorguland an dorunun kokusu alnr.

Anlatlan efsaneye gre: Yezidiler, medrese talebesini ehit drmler. lim taliplerinin kzl kanyla meyve aac yeermi.

Zamann dourduu ehitlik aac sylencesi halk aaca ynelmeye davet etmiti.

Halk abartr. Pireyi deve eder. Bir masal anlatlr, halk bunu geree evirebilen bir anlaytadr. Konfys kendi toplumunu aydnlamaya alyordu fakat lmnden sonra kutsal kitab, din adamlar, toplumu olutu. Zerdt bir filozoftu ktlk sorununu anlatt. Bundan sonra Zerdt bir kutsal adam kvamna sokuldu. Muhammed bende sizin gibi biriyim, aramzdaki fark ermiliimdir. Efsanelere inanmayn, sermayeye kar kn, kimseye kul olmayn, geree dnn birlik olun, gelmi-gemi tm kitaplara, elilere saygmz var inanrz, okuyun-aratrn diyordu.

13

Ben lrsem beni kutsayp, tapmayn. Sonrasnda cisimsel-rasyonel Muhammedden buharlaan bir Muhammed ortaya kt. Muhammed olmasayd evren yaratlmazd, o bizi kurtaracak(efaat edecek) diye bir tabu ortaya kt. bni Arab bizden olmayan bizi okumasn bizim merebimiz ayrdr. Bizi Kurana vurup deerlendirmeyin nk biz bamsz ve farkndayz. Halla geree ulatm, tabular yok ettim hakkm tekletim diyordu, Hallac kl ettiler, yaktlar. nk yenilik yapt yeni bir ben oluturdu. Nazarnda uan hayal rn olan biri ortaya kt. Halk anlamadnn simgesini gerek anlamda anlar.

Lat, Uzza, Menat toplumun saygn insanlaryd, ldklerinde hatrlanmalar iin heykellerini yaptklar sonra yava-yava tapmaya baladlar. Muhammed imdi gelseydi paraya kul olanlara seslenecekti, o zaman heykelcilii yasaklad ama bu yasak tabu oldu ve sanat dmanlna evrildi. Lanetlenen resim deildi, sanat deildi. Din adamlar korkuttu ve resim-i-sanat lanetlediler. Tam tersine lanetlenen halkt nk putlatran reten halkt.

Buda, Kadnlarn mritlerine yaklamasn yasaklamt. Bu Kadnn necisi olduu anlamna gelmezdi. Kadnn aalk bir para olduu anlamna gelmiyordu. Tam tersine erkeklerin meditasyondan kayacaklarn dnyordu. nk dikkat dalrd. Burada kadn sorun deildi, sorun olan mritlerdi. Din adamlar Kadn dmanlna evirdiler. Manadan ok uygulamaya bakyorlard. te dzen ve snrlamam budur. lek akln ortadan kalkp metinsel taklidin verdii zarar budur. Her dnemin filozofu o dnemde bir hareketle ortaya kar. Zaten eskiden yeni hareketlere, ideolojilere veya partilere din denilirdi. Bizim toplumumuzdaki dinsiz damgas gibi. Yeni Din demek. Hristiyanlar ilk ortaya ktklarnda ateist olarak anlrken; Muhammedin hareketine de ateist deniliyordu. nk dine kar din vard. Dinsizlikle mcadele deil din ile mcadele vard.

Birok tarihi ahsiyet anlatmak istediini mesellerle anlatr, ldkten sonra bu meseller birer tarihi kayt olur akln karsna put gibi dikilir. dem kssas nsan anlatrken her ocuk bir demdir, her gen bir Yusuftur denirken halk bunu bilimin

14

nne geirdi. Halkn anlay kalpsaldr. O yzden mecaz nedir, iir nedir bilmez. Halkn ndere, efendiye ihtiyac olduu iin efendileri putlatrr. Ulalmazdokunulmaz; dogma sayar. lim taliplerinin lmesiyle aacn yeermesi arasndaki balanty sevgisiyle pekitirir. Sevdiklerini ulalmaz klmak iin onlara her trl balanty caiz grr.

Halkn ok sevdii bir ahlak hocas vard, ldnde millet zan ediyor ki; Dnyaya bir darbe inecek. lrken gne parlts grlmt sonra bu halk arasnda yayld. Bir yl sonra, l ahsn, gkte grld diye halk arasnda yayld- evirildi. Muhammed yeter ki desin ben Tanr ile grtm bunun zerinde bin bir efsane retilir. Yeter ki sa Baba desin bin bir masal uydurulur.

William Macdonald saya inandktan sonra hayatnn deitiini sylyordu(dirili gerei) oysa bu balanty kuran kendisi. nsan inancn deitirirken zaten kendisine dner bu yzden evreye kar farkl davranr. Zaten biri Din deitirirken veya bir eylere inanrken doruyu bulduunu sanr, bu yzden sevinli olur. Bu sevinci hareketlerine de yansr. Tanrda insann iinde bu bir sevintir bunun darya vurumu kavramlar sonra varla dnr. Muhammed Tanr ah damarnzdan size daha yakn diyordu. Millet anlayamyordu. Sizdedir bunun kayna diyordu. Ama insanlar Tanry bir ey olarak grd iin bunu darda aryordu. Osho; nsanlarn Tanry aradka uzaklatn nk Tanrnn insann iinde olduunu sadece his edilmesini gerektiini sylyordu. Hayatn gizini kantlamaya altklar an onu cisimletirirler.

Abart

Zamann dourduu ehitlik aac sylencesi halk aaca ynelmeye davet etmiti. Henz ergenlie ermi yakkl, zeki, olaylara dikkatini younlatran Lucy; baharn sevimli glyle arkadalaryla hep beraber kyn evresini dolarlar. p balaryla, deiik renklerle sslenen kutsal aa Lucynin dikkatini eker. Aaca yaklarlarken arkadalar birden duraksayp selam verirler. uursuz da olsa, insanlara stn gelebilen basit bir aa, nice insanlara

15

umut kayna olmutu. Evlenemeyen gen kzlar, kmaza giren biare fukaralar, yolda gelip geenler bu aac Tanrnn tecelligh olarak alglamtlar. Lucy, Yezidi diye bir topluluu ilk bu aacn vesilesiyle tanr -daha dorusu duyar-

nce aaca bir anlam yklyorlar, sonra ssleyip ilgi-alaka gsteriyorlar sonra madem bu kadar deerli o halde bizlere yardmc olur. Tanry nce kutsuyorlar, sonra onun bir varlk haline, sonra ise yeryzndeki hatalarnn nedeninin o olduunu dnyor. Bylece toplum kadercilie yneliyor. Her eyin sebebi odur o hataldr. Oysa nsandr neden ve sonu. Muhammed bir toplum kendisini deitirmedike Tanr o toplumu deitirmez diyordu. Dert nsanda, ifada nsanda sa Tanr dirilerin Tanrsdr, llerin deil derken Kilise lm tesinde bile kimin nereye gideceini hesaplyordu.

iann Gulat frkas Alinin lmediini tam tersine bulutlarda gelen seslerin kllarnn sesi olduunu sylyordu. Gnlerden biri Alinin yanna biri gelir Ey Rabbimiz der. Ali yle sinirlenir ki; hemen -tvbe et- der. Adamlar diretince yaktrr onlar.

Alinin Muhammeddin akrabasndan olmas; buna ramen hakszlklara uramas Hseyinin Kerbela cehennemine tutsak edilii elbette ki slamlar arasnda byk bir yank uyandrmtr. Nitekim bir sr mezhep bu aile etrafnda ekillenmi slam mezheplerinin ana gvdesinde bile yerlerini almlardr. Avusturyann ilkel Dinlerinde gk tanrlar ilk yerlerini almlardr verilere gre. Gk Kavram daha sonrasnda gerek mecazen, gerek gerek anlamda Dinler tarihlerinde yerini almtr. Gk Tanrnn toplum arasnda neden yerletiini anlamak g deildir. nk ykseklik, ulamazlk, almazlk her zaman kutsanr. Bilginin bitii yerde nanlar oluur demek yerinde olur. Gkteki yldzlar, ay, gne, bulutlar, gkkuann olumas, yamur gibi birok zaruriyetin, keyfiyetin gkte meydana gelmesi ona gizemli bir g katar. Oysa, ada Dnyada gk gizemli deil ulalr, alr olarak bilinir. lkel dnemlerde bunun olumas ok normal bir durumdur. imdilerde ise gizem deil bilgi vardr ve bu bilgi akland an kutsallk biter.

16

Evlenen iftler cinsellik bakmnda on gnlk bir srete kardakinin gizemini yok eder. nk balarda talep edilen e kapal iken imdi almtr. Biliyorsan konu lim desinler, bilmiyorsan sus adam sansnlar atasz toplumun gizeme deer verdiini bilinaltyla yanstr. Konumayan ne limdir, nede cahil. Gizemlidir, kapaldr, almazdr ta ki bilinene dek. Bilindii an merak biter. Gerek sebep olmad/bilinmedii srece gizemli sebepler meydana gelir.

Okul rencilerinde alkanlk haline gelen; ayn zamanda Kutsalln nasl olutuu hakknda bir o kadar bilgi veren bir durum var: renciler ilk snava girdikleri kalemi bazen ikinci snavda da kullanrlar. Kalemin uurlu geldii bu yzden kullanlmasnda baar meydana geldii kanaati kimi zaman oluur. Toplumda ok nemli; sevilen, saylan bir ahlak retmeni veya bir mistik bilinen kii ldnde toplum buna sevgisini ispatlamak iin heykelini, resmini yapar daha sonra bu resmin uurlu olduu sanlr. Zamanla bu stn bir g haline gelir bylece bundan yardm dilenir. Teberrk saylr, sevilir ta ki bu zamanla Tanr olur veya kk bir Tanr olur. Halk arasnda beliren kutsal aa farkna varlmadan bir tabu/dogma gelecek nesillere olarak verilir. nsanlar kutsallar kabul etmekte sevin duyar; tersyz ederlerken znt duyarlar hatta intihara srkleyecek bir bulanma bile girebilirler.

Su ok nemli bir hayat kayna olduu iin ilkel toplumlar su tanrs -Enkiyi kutsamlar. Tarih tekerrrden ibaret denir. Aslnda oluan btn efsanelerin birer rneini Modern toplumlarda bile bulabilirsiniz. nsan zihni bilgiye muhtatr bilginin bittii yerde ise birtakm inanlar yer alr.

Aray

Lucy; duyduu Yezidi kelimesinin asln astarn renmek iin kendi apnda aratrma yapmaya alr.

17

nsan; aratrma ve aray ehlidir. Bu aray engellendii an nyarg veya tahminler devreye girer. Bir dnce, din, felsefe veya ideoloji kendi gzlyle incelenmesi lazmdr. Siz Komnizmi bir Kapitalist gzlyle incelerseniz veya Kapitalizmi bir Komnist gzlyle gzlemlerseniz tarafl yaklam olursunuz. Her ideoloji kendi yntemleriyle alglanr. Komnizmi renmek iin eletirileri okumayn veya Sabilii okurken tersinden renmeyin. Sakn Hristiyanl Yahudilerden; Yahudilii ise Mslmanlardan renmeyin. nce var olan Tezi incelersiniz sonra eletiri(antitezi), daha sonra siz kendiniz bir kanaate varrsnz. Aliyi Muaviyeden renmeyin, Muaviyeyi de iadan renmeyin brakn herkes kendisini tanmlasn. Mehur bir Krt atasz var kz burada izini niye aryorsun? her dinin bilgini, mensubu, kutsal kitab vardr. O yzden her eyi kendi akna brakn, sonra izleyin ok mutlu olursunuz. Eer padiahn saraynda, ta atanlar sokak kavgalarn izlerseniz elbette rahat bozan, fitne karan bir kavim hayal edersiniz. Dii aryan birini dtan izlemeyin nk onun bar sizi rahatsz edebilir. Sade bir saniye o olun duygudalk kurun bakalm sorun kendiliinden zlr m, zlmez mi? Hsnnn bakkalcya borcu var iken sen bakkalcyla kavga eden Hsnden bakkalcy duymak istiyorsun. Yanl yapyorsun nce sorunun sahibine ynel aratr sonra dnp eletirisini dinle.

Afrika halk niye a? Sen bu sorunu aratrmadan hemen eletiriyorsun. Sorunlarn biran bitmesi demek ar kesici kullanmak demektir. Sadece arnn sana ulamasn engeller ama kendi znde byr belki ilerde daha byk bir ekilde nne kar. Tanry duymak istiyorsun, grmek istiyorsun. nk hep duymakla i yapmsn. Bilgi ile Bilmek arasndaki nemli nokta burada. Bilgi sadece zihnine iletilen kelimelerdir. Bu kelimelerin yaanmas ile sana ulamas arasnda kopukluk vardr. Sen krmz rengini duymusun sadece, bir de gr! te buna bilmek denir. Tanry bir varlk bildin, bir ey o yzden varln tarttn. Oysa aranacak tek kii var oda sen. Yunusun deyimiyle sen kendini bilmesen bu nice okumaktr Tanr senin iinde, sana senden daha yakn. Yeter ki dinle, sez. O senin zn. Bir de kardan bak kendine. Tanry renme, bil. Tanry Tanrdan dinle bakalarndan deil.

18

 Aydn

Sdk, bir yandan blgenin kapal/dnya ile kopukluk halinden, gerek ky insannn aray ehli olmayndan/engellenmesinden bu basit sorunun cevabn bile alamyordu. bu aa neyin nesidir? Kyn gen delikanls Ali, okul okumu gnn tabiriyle ciltler devirmi, kaln-kaln kitaplar usanmadan okumu birok bilgiyi zihninde ihata etmi -bilinli bir gen. Lucynin tek midi Ali

Lucynin

kafasnda

beliren

Felsefi,

Teolojik

sorunlar/sorular

da

cevaplayacak/zecek; bir anda yerle bir edecek biri lazmd.

Bir ky dnn! Dnyada teknoloji ilerlemi, insanlar en st seviyeye ulam. Gerek teknolojik gelimeler, gerekse Modernizeye uram hukuki, teolojik -halkn derin sorunlar- kyn kulana bile esinlenmemi. te ky medeniyete balayan bir Ali var. Sorular cevaplayacak, nsanlara haberleri iletecek, kitaplar devirecek, halk bilinlendirecek, halk smrden kurtaracak, halk dinamik bir ruha kavuturacak enerji dolu, modern bir hayat retecek bir aydn var.

Halk aydnyla vardr. Aydnlar olduka toplum smrden, baskdan kurtulur. Aydn halkn gz dr. Mistikler nsann derin retmenleri(i gz) olduu gibi aydnlarda toplumun toplumsal gzleridir. Bir yerde aydn yoksa orada hibir ey yok demektir. Aydn fark reten, tabular gsteren birer kandildirler. Her dnemde bir Ali(aydn) vardr. Kyn Alisi; Sdknn Dnyaya ufkunu aacak kiiydi. Her insann aydn onu hareket verendir. Bazen bu bir simge olur, bazen de kii vb Aydn olmayan gz kapal biridir. Aydn bilgi vermez sadece iaret eder seni aar. Sorunu sana amaz seni soruna aar. Sorunlar ok aktr sadece bakmak yeterlidir. Sorunlar sadece toplumsal deil kiisel sorunlar iinde ayn yntem salkldr. Aydn aydnlatr. Aydnlar politikac, partici olursa aydn deildir. Aydn bamszdr. Lamba odadaki bir kiiyi aydnlatrsa o lamba deildir. Lamba oday eit aydnlatr ya tam aydnlk, ya orta aydnlk, ya da hi aydnlk

19

Psikolojik sorunu olan biri, biraz kendini izlemesi ve sorunlarnn kendi ierisinde nasl bir seyir izlediini yaamas onun bu soruna nasl aldn grecektir. Ama bacy dvmek ise zm bahanedir sadece. Eer zm yemek ise ama ok basit. Bahvanla biraz muhabbet edersin olay incelersin hal olur gider.

lkeler aras; diplomaside hedef lkenin tarafl kar sz konusu olduu iin konuulan artlarda Politik bir kavgaya dnr. lke ynetmek ok kolaydr sz konusu parti, grup olunca olabildiince g olur. nsanln amac sorun zmek olsayd sorun niye yaratrd ki? Demek ki sorunlardan holanyorlar.

sizlik olmadan ucuza altrlamaz. O yzden isiz brakacaksn ki ii bulabilesin. Yoksa eit hale gelirsiniz. te isizliin nedeni budur. Birileri bo kacak ki birileri ucuza altrlabilsin.

Deerler

Alinin kye gelii kylleri hi etkilememiti. nk ky iin Alinin ie yarayacak bir fonksiyonu yoktu. Kyden bir ferdin gzyle bakabilselerdi heyecanlar ortal kavuracakt. Bu gz Lucynin gzyd.

Krt airlerden Seyda Eliy Fndk derki: Merkep, Gln kadrini ne bilir ncilin kadrini ne bilir Yahudi, Kurann deerini ne bilir Hristiyan. Das Kapitalin kadrini ne bilir sermayeci. Mecnuna demiler: Ey Mecnun! Bu irkin kz m seni llere srd? Mecnun, evet budur ama siz benim gzmle bir bakabilseydiniz. Her insann bir ilgi alan olur. Kimi arabesk iin vcuduna jilet atarken; kimi rock mzik nnde kendisini kayp eder. Dinlenilen ayn ey ama dinleyenler farkl. Said-i Kurdi gzn kapatman gnein yokluu demek deildir Alinin kye gelmesi kyller iin nemli deildir nk tarla srecek, ot biecek, hayvan gdecek bir yetenei yoktur. Ali, ayn Ali ama ona Lucy bakarken farkl bakar. te deerler byledir. Herkesin deerine bu yzden sayg duyulmal. Krdn uzun hava ekmesi Trk iin anlamsz gelebilir veya Trkn

20

bir halk mzii yorumlamas erkez iin anlamsz olabilir, ama bu znde anlamsz deildir. Anlamszlatran baklardr. nk durulan yerler farl. Olduun yerde dur ama beni sev

Mcevheri bir ocua verirseniz, onunla oynar ama sarrafya verseniz ona paha biilmez deer(ler) verir. Bir Zerdtinin atee ynelmesi, Hindunun inei kutsamas, Mslmann Kbeye ynelmesi, Hristiyann ha boynuna takmas, Yezidinin Lalei hac etmesi size anlamsz gelebilir ama bu (herkese gre) anlamszdr demeye hakknz yoktur. Siz st ierken biri gelip yahu niye bu st iiyorsun diyebilir mi? Veya dans ederken? nk benim isteklerim duygularm, budur dersiniz, biter. Tartma olabilir mi? St ime kola i diyebilir mi sizlere, diretme olabilir mi, hakaret olabilir mi, anlamszdr denilebilir mi? te kimsenin inancna, deerine de anlamsz denilemez. nsanlarn istekleri, yntemleri, duygular tartlamaz ancak herkes ben buyum diyebilir. Siz sofray serin dileyen oturur. Ama sofray kurmadan/kurarken illa peynir yiyeceksin diyemezsiniz. nk sana den sofray sermek. Eer zorlarsan adamn midesi bulanabilir. Kusarsa fena kusar. Sana kini artar bu adamla yaanmaz denir.

nancn yaa, anlat. Ama diretme, kantlama ihtiyacnda olma. Dinini anlatmay grev bilme.

21

*** DEM

Gnlerden bir gn gizemli aacn altnda oturmu dnyordu! Tozu dumana katan kyn yollarnda biri grnyordu. Beyaza brnen, sade, lekesiz, saf, ermi, temiz, dzgn, bakml, sevimli ve yirmi beine ulam, olgun durulu biri yaklayordu. Rzgr gibi yaklayordu. Lucy; karsndakini grnce serinledi, durdu. Sanki ilham alyordu, bir eyler seziyordu. Grlnce berraklat gzler, serinledi gnller. Lucynin soraca sorular vard. Artk soru sorulmuyor sorunun kendisi, cevabn kendisi de yaanyordu. Kandil gibiydi Ali... Bir Ali olmak varm deniyordu. Ali bir kapyd, bir nokta Lucynin de, Kyn de, gizlerin-gizemlerin de anlamyd. Yezidilikte sorulmutu. Alinin

bizzat kendisi vard. Anlatan yoktu bizzat kendisi vard. Ali bir ermiti. te veliyullah buna denirdi, nsan Kamil. O bir Buda, bir Zerdt, bir Muhammed, bir Ali Mirza. -O yaayan Muhammed, o yaayan Sokrates, sezilen Krinayd

lk Adm

Bilge nsan, zihnini birbirine katar. Kartrr durur. Bulandrr, ite o an bunalm olur. Karar Akln elinden kar. Karar merkezi gdler olur, nefis devreye girer. Zihin pes eder sonu; bir para ip. nsan kurtaracak sevgi dolu bir sz gelirse veya glmsemelerden biri kapy alarsa; zihin dalr dikkat odaklar tek yne. Zihin rtlr cevap glmsemenin kendisi olur. te o an ermi tetiklenir devamnda eritir. Zihin devreye girse de nafile. Ama bir mddet sonra zihin yine toplanr ve karmakark eder. Bilgi tespih boncuklarna benzer onlar birbirlerine tutacak ip olmaynca dalr. Hangisine baklrsa tespih denir ama tamam ele alnamaz. Bilgiyi tutacak, sadeletirecek saf zihin oluunca bilgi ete kemie brnr. Odak tozu dumana katan yollarda; bir Alinin belirmesi toz ile duman sadece manzara olur Ali ise odak nokta. Yaklatka yaklaan, odaklatka odaklaan Meditasyon yapar. Bilginin dalmamas iin odaklatka odakla. Sonra dnp kendine bir gz at. Ne kadar deiim yaadn anlayacaksn.

22

 Sorgu

Soru stne gelen sorular, zamanla Lucynin ahsnda sorgu olarak belirmiti. Sorgunun kendisi olmutu, srf soru sormak deildi onun mizac. Sorularyla yaayand o. Gece olunca acaba diye bilendi. Sokratesin sorgulanmayan hayat yaanmaya deymez sznn pratii olmutu. Ergenlie admn atmt -erkelie ilk adm derlerdi- ergenliin verdii deiim onda toplumda birey olma dnyasn yaatyordu.

Akademilerde hayatn amacnn zerinde kafa yoran Bilgelik Sevdallar, gkyzne bakp sonsuzluu dnen kendine dnp ben neyim? diyen. Hayat amasz bilip depresyona giren, hayatn anlamszlyla yaayanlar, tabir yerindeyse dnceyle-sorguyla mrn harcayanlar; ben kimim? Derlerken, henz ergenliine ayak basm sorgu insanyla farkl mdrlar? Aslnda cevaplar ayn. Sadece duygular farkl. Bilge biri de, bilgisiz biri de erdemin marifet olduunun farknda. Sadece biri erdemlii, erdemliin eitlerini, ksmlarn bilir bilinli dieri ise yzeyseldir. Ayn ekilde gen-amatr bir sorgucu ile akademik; yllarn sorguya veren bir sorgucu ile bilgi dzeyinde ayn cevaplar verirler. Tpk Matematikte ki bir sorunun cevabn bilen ile onu detaylaryla eitlendirip anlatabilen iki insan misali nsanlar cevaplarn bilmedikleri, hayatlarna mal olan sorular hayatlarnn sonlarnda artk bir bkknlk ile terk ederler. Bu sefer inan veya toplumsal kaidelerle toplumdan biri olurlar. Gen dinamik bir sorgucu ile yal bir akademisyen arasndaki fark: heyecan ile tecrbe gibidir. Olaylar karsnda nasl yal bilge daha sabrl bir ekilde yaklar. Ayn ekilde sorgunun sonunda oluan cevapta yalya sadece biraz daha allmlk gelir. Yoksa bir genten daha mantkl ve daha bir birikimli cevapta alnabilir.

Henz ergenliinde neeli bir kiiden beklemedikleriniz bazen gereklee de biliyor. Heyecanl ve yaramaz ataklaryla gze arpan biri aslnda, kendi bana kalnda daha hznl ve ie kapank olabilir. lgi-alakadan kendini yoksun his edenler kendilerini hayatn neresine brakacaklarn bilemedikleri iin her an -ani ataklara geebilirler. Kendilerini seven birileri olmad zaman yalnzla terk edilmeleri onlara byk bir

23

ikence ektirebilir. ocukluun oyun dnyasndan rasyonel-sorgucu dnyasna giri yapanlar, tpk byk hayal krklna urayan bir i insanna benzerler. Tabir yerindeyse her eyi tos pembe zan edenler, bir de grmler ki hayat bir ift szden, atalardan ibaret deil amac sorgulanmas gereken bir muamma. Bu bir aamadr. Bu aama gizemli ve gz ard edilesi bir a deildir. Gururun, benliin, egonun ekillendii devirdir. Hayata atltr. Ak denilen gz boyamas da bunun gibi bir eydir. Ak bir baktr sadece. Bir bakla k olunur. Tamamyla tos pembe bir duyguyla nazar edilir. Bir gizlik vardr o yzden k olunur. Bu klar bir hafta beraber kaldklar an birbirleri hakknda peyderpey bilgi renirler bu gizlik yava bir tempoyla sner. Sonrasnda hayal krkl balar. nsan ocuk iken hayata ktr, ergenlikte bunun hayal krkln yaar hayat boyunca ise bunun hesabn der. Kimi dnem iyi geer, kimi devir kt geer.

Hayatta kalanlar tecrbe-bilgi toplar. lenler ise bu ihtiyac atlatrlar. Bilgi oaldka hayranlk azalr. Ben neyim? Denilir. Ksa bir srede bu hayata malda olabilir ama snecei-bkknlk yarataca dnem olabilecei gibi gncel tabirle kafay yeme de olabilir. Bence kafa yenilmez, kafa insan yer.

Hayatn amacn gelenekletirip basitletirenler bu sefer hayatn bir parasndan tutup paraclk yaparlar. Biri sermayeye, biri faizmi, dieri dincilii Ksaca: insanlar kendileriyle olan sorunlar da yanstr sulu aranr. indeki sulu gizlenir bu sefer sulu aranyor! pankartlar alr ve piyango kimin bana konarsa o harekete geer sulu bulundu denilir. Herkes kurtulur nk uraacak bir eyler meydana gelir. Sorgusuzlar tabakas ise zaten igdsel yaamda olduklar iin gemi ile gelecek arasnda bir gelenek paketi kprs olurlar Bu gelenek arasnda numuneler ise bu halkn Bilgeleri, kurnazlar Siyasetileri, kendilerini kandranlar ise hikyeciler olur. Hikyeci gemii zler imdiki zaman sular -gemii kutsar. Btn sular imdiki zamanda ararlar. Bilginler ise en azndan hayatn farkndalar. Bir sorun var ama bu zlmeli derler. Kendi kafalarndaki bilgi kirliini halka pompalarlar. Kurnazlar ise hikyecileri kullanrlar en byk amacn halkn tabularnda sakl olduunun farkndalar. Ar deliini de bilirler, koyun otlan da. O yzden ar deliine

24

omak sokmazlar sokanlar ise yakarlar, ykarlar. Halk efendi istedii iin bu kutsal insanlar yaatrlar. Bu kurbanlar ya Halla olur, ya Sokrates olur, ya armhlara gerilenler olur Kurnazlar Mesih olur, mehdi olur, peygamber olur. Sfatla ortaya karlar, maskeyle Muhammed olamazlar nk o maskeyle deil varlyla vard. O ben sizim diyordu. sa olamazlar nk o kendisine gelen zengine nce mallarnz/sermayenizi atn diyordu. Kurnazlar zenginlere malln atn derler mi? nk onlara lazm olur. sa bir limandayd bir saat sre var diyordu gelin binin derken kurnazlar sofray kurun geliyorum diyorlard.

Ergenlik krlma noktasdr. nsanla bir admdr ve dnya evine girmektir. Dnya evi ergenliktir. iftlerli yollara girip sonsuz kaplar aralamaktr, aralamak!

Tanr

An kulanz! bilgelik kitaplk deildir. Ktphane hi deildir. Bilgelik bilgi kirlii veya kavram kargaas deildir; unvan hi deildir. Bilgelik bilintir farkna varmaktr. Aklnz altran bilgidir, ama bilgiyi deerlendiren zekdr. Sorun kitaplara sen nesin? Sorun bakalm! Diyecekler ki: biz birer mrekkep ve kdn yan yana gelip ekillerin ortaya kyz. Sorun nsana sen nesin? Sorun bakalm. Ben uan, uan yaayanm diyecektir. uurluyum ve farkndaym. Bilgisayara sorun nesin? Bilgisayar ok ykldr ama farknda deildir. Ykleyin merkebe bir ton kitap sorun merkebe bu nedir? Arlk diyecektir. nsana ykleyin ne diyecek? Arlk ama ykleyin zihne, ykleyin zekya, ykleyin akla yaatn onu. te bilgi yaz deildir. Eski in, Smer yazlarna bakn kk resimlerden ibaret. nk insan sadece bilgiyi resim ediyordu. uan ise daha ufak simgelerle

Bir resme bakabilirsiniz ama ressam gibi bakabilir misiniz? nk onun okuduu farkldr. Tanry bilgiye evirmek budur ite. Onu tanmak yerine yaamak lazmdr. Bir insan tanmak iin ismin nedir diye sorarsnz. Ama bu sadece bir isim. Peki, yeterli midir? Veya eklini emailini grrsnz tamam bu bir ekildir. Arkadalkdostluk onu zmler yani o olmalsnz duygudalk kurmalsnz. Sevgiyi tarif edilir

25

misiniz? sim takarsnz, tanmlarsnz, kantlamaya alrsnz ama bir trl ekillendiremezsiniz. nk ekli yok. Eer ekillenirse snrlk kazanr ve abuk yok edilebilir. Tanr da aynen Yaanr eer siz ktl dnrseniz sadece Tanrnn var olmadn his edersiniz. Birini ok seversiniz hakknda bir eyler duyarsanz hemen sou verirsiniz onun yaanrl kayp olur oysa o vardr ve ayn odur. Sevmek iin bilgi toplamayn. Onu sevmek iin bilgi toplamayn nk sevmek iin kyas yapyorsun oysa sevgi kant istemez. Bir defasna dinle ve var deme sadece yaa. Kantlama ihtiyac duyma nk bu bir kavramdr ve eylemin sonucudur. Tanry da bir varlk bilme bir kavram bil ve hayatna yerletir bir bakarsn o olmusun ve iinde kayp olmusun ama maddesel olarak o olmamsn sadece yayorsundur. nk sen maddesin o ise maddeyi esir alandr. Seni ynlendiren duygularndr sen deil. Akln seni ynlendirebilse hemen lrsn nk akln baka bir eyle megul olduu an kayp olursun ve kersin. Hi nefesini ynetebilir misin? Hi kalbinin atlarn brakn kontrol etmeyi dinleyebilir misin? Yap yapacan. nk aklna teslim edilen toplum da ortada, metada nsanlar yan yana getirebiliyor musun? nsanlar yekvcut edebiliyor musun? te akl ile z arasndaki fark budur. Akl bunu farkna varmaktr. Eer sadece kalbinin sesini dinleyip, atlarn yaabilseydin o zaman ermi olurdun. Nefesini dinleyebilseydin artk akln deil zn ynetirdi seni. Muhammed kii sevdiiyledir derdi. nsan eer zihniyle beraber ise unutmak iin kendini kayp etmenin yntemlerini kollar. Oysa eer nefesiyle, kalbiyle, vcuduyla beraber olsa ve yaasa his etse hayatn akn dinlemeye yol alr.

Hala zmleyememiler neden bin kere bu veya u diyelim? Veya iki nefes arasn yakalayalm? nk onlar madde ile bakarlar sebep sonu mekanizmasnn sadece grlebilen cisimlerde olabileceini hesap etmiler. Oysa cisimlerin en k atom deildir ve diyenler yanldklarn tarihe anlatlar. nk atom paralanabildi ve daha ufana ulald ite imdi olutu modern ilimler. Ve kimse kalkp sevginin madde olmadn, Tanrnn madde olmadn o yzden yok olduunu zan etmesin nk madde ufaldka ufalyor. Younlamasn dnme nk ufalan farkllar. Farkllaan deiiklik kazanr ve bize grnmez olur. Bununla Kuantum Fizii

26

ilgilenir. Tanrn yaratma! indeki Tanry anlatma. nk anlatmaya altn an cisimletirirsin.

Ergenlik

Soru stne gelen sorular, zamanla Lucynin ahsnda sorgu olarak belirmiti. Sorgunun kendisi olmutu, srf soru

Ergenlie admn atmt -erkelie ilk adm derlerdi- ergenliin verdii deiim onda toplumda birey olma dnyasn yaatyordu.

ocuklar igdyle hareket ederler. Bilinsiz ve sade bir hayat yaarlar. Plansz, programsz tamamyla bitkisel yaam srdrrler. Teolojik kavramla cennet hayat yaarlar. Ergenliin verdii olgunluk-ilk adm onlar cennetten kovar. dem Yaam -gemi biri deil- tam aksiyle her insan bir demdir. Her doan ocuk bir demdir hayat cennetinden bilgi-uur hayatna ger-kovulur.

Neden gnahkrlk deil de aktr. nsan sade ve masumdur. Nur topu gibi bir ocuk nasl gnah ileyebilir ki? Teslisi mantk bunu byle alglamad nk onlar ilk gnahn dem ile dnyaya girdiini sylyordular. Hal byle iken her insan kendini aalk his ediyordu.

ocuklar daha kck yalarda iken ukuruna elini at an: yapma ok ayp veya gzlerin kr olur denildiinde; ocuk yalnzlat zaman ukuruyla oynad an hem kendini alamaz hem de kendini aalk-ezik his eder. Bu davranlarla byyen tertemiz bir ocuk kendini kt his etii iin de byk dnemez. Hep korkuyla byr ve kiisel-toplumsal adan hep geri planda olur. Kendisini ayn zamanda ikiyzl davranlaryla grd iinde kimseyle rahat bir ekilde konuamaz. ocukluun hayat cennetinden ergenlikle darya atlan sade ocuklar birer demdir. Muhammedin, Musann anlatt kssa budur. sann haykrd gerek budur.

27

demden nce bir deil binler vard ama dem bilgiye bulat iin nsanln hayvansal boyutundan bilgelik/aklsal boyutuna evirilir.

nsanln ergenlik a evrimletii ilk alardr. Bu alarda artk aletleredevatlar kullanabilecek seviyeye ular. Hrs-arzusal yaama dnen hayvan tr makineden kp merakl bir varla dnr. Bu merak ergenlik anda balad tabi rn olarak Smer ile medeniyete balad.

Her dncenin de ergenlik a vardr. slam ilk ortaya knda Muhammed ve kartlarnn ekimesi olarak grlrken Mslman ile Anti-Mslman vard. Yaayan bir cennet a vard ki, Muhammed ve drt halife devrine altn aasrsaadet denilir. Daha sonralar ikinci yzylda slam ergenlik an yaad ve kelam sehpasna alnd. Sonra Felsefe ile tahlil edildi ve sentezlendi. Ortaya EariMaturudi diliyle halkn yaamna uygun bir ekilde ortaya konuldu. Mutezile olamazd, Selefiyun olamazd nk bunlar halkn duygularn, ynetimin arzularn bastrabilecek nitelikteydiler. Felsefe de olamazd nk slamn raydan kmas sz konusuydu. Bu nedenle Filozoflar tatmin edebilecek baz artlarla onlarn yolunu aacak biraz Felsefe, Kelamclar doyurabilecek ekilde biraz Kelam, Rivayetilerin arzuladklarndan kmayacak ama birazda bastracak biraz Akl-Kyas te Emeviler slamn varl ile yokluu arasnda bir geitir. Hesaplama ve kavga devridir. Abbasilerin ilk devirleri ise kafa yorma ve zm safhasdr sonras ise keskin izgigilleriyle tanmlanan mezhepler, merepler En u mezhepler Harici gibi frkalarda kendilerine bir eki dzen verip badiye-frkyye gibi lml mezheplere dntler. iiler ise Snniler karsndaki kadim muhalefet olarak yerlerini olutururlar.

Hristiyanln karsnda put gibi dikilen Roma imparatorluu asrlar boyu direndiler ve Mesihileri ezdiler. Hristiyanln ergenlik an kendisine zehir etti. Uzun bir devir sonra Roma Pagan Dini ile Hristiyanlk arasnda bir sentez elde edildi. Hristiyanln direnen u noktalar ise Kiliseye hedef alnd ve ard sra gelen konsllerle sorunlarn szel derlemeleri elde edildi. Kilisenin mutlak hkimiyeti ile

28

sentezlenen Hristiyanlk; kendi iinde Katolik ve karsndaki Ortodoksluuyla tarihte boy lt. kinci bir senteze tabi tutulan Hristiyanlk; aydnlanma ayla Martin Luther gibi ilim adamlarnn abasyla din adam otoritesi sarsld ve bilim zaferi elde etti. nsanlar bazen yllarca sorgular sonra rahatlar, kimi ksa bir dnemde. Nasll konu deil ama bir sknt devrinin olduu malumdur-kesindir.

29

*** TUTKU

lkretimini kynde bitirdikten sonra; Servisle, bal olduklar il okuluna gidiyordu. Daha nceleri hi lks okul grememiti. Kylerindeki mtevaz snflarnn yerine lks snflar grebilmiti. te bu andan sonras semadan iine den bir sesin yeri, Esma diye bir gzele braklmt. Bak! Bir bak! Sadece bir bak! Nedir ki bir bak? Tutkuya sebep olabilecek bir bak! Aka dnceye sebep olabilecek bir bak! Sorguyu, tarty, ly kaldrabilecek bir bak! ben kimim? niye varm? gibi sorularn yerine gemiti bir bak! te cinsel yaamnn dorua ulamasyd bu bak! Ey Sorguyu kaldran, Ktl ac bir sevince eviren bak sen neydin? nsann tm dikkatini kendine eviren sonra eip bken, sonra bktrp ldrtan, sonra dnp sorgusuz kabul ettirten bak! Sen neydin? Sen neydin ki aratran, kurcalayp kartran bir gencin hayatna yn verdin.

lkretimini kynde bitirdikten sonra; Servisle, bal olduklar il okuluna gidiyordu. Daha nceleri hi lks okul grememiti. Kylerindeki mtevaz snflarnn yerine lks snflar grebilmiti. te bu andan sonras semadan iine den bir sesin yeri, Esma diye bir gzele braklmt. Bak! Bir bak! Sadece bir bak! Nedir ki bir bak? Tutkuya sebep

Ak ve Sezgi

Ak bir dkmdr. Bir dnem ama dnm deildir. Bir duygu ama yenilik/deiim deildir. Odaklamaktr, hayranlktr, tutkudur, baktr, inceliktir, yksel sevgidir, sevginin rndan kmasdr, sramadr, zihnin raydan kmas; nsann bir an donuklamasdr.

Ak bir sezi deildir. Sezgi deildir. Bilginin olgunluu deildir. Ergenliin dourduu boluun doldurulmasdr. Oyalantr, katr ve durutur. Akln, mantn

30

ortadan kaldrlmasdr ama tesi deildir. Akln alglamad deildir. Sezgi mantn tesidir. Bilginin durduu yerdir ama ak bilginin durduu yer deildir tam aksi duygularn patlamasdr. Sezginin anlaml ve sevimliliiyle kyaslanamaz. nk ak tarife muhtatr. Ak bir hastalktr. Sevginin arya kamas ve duraksamasdr.

Sadece kadna tek k olunmaz. Bir bilgeye, filozofa da k olunur. Allaha, Efsaneye de, ilkel bir nesneye de, ryadaki bir hayalete de vb. her eye k olunabilir. Sezgi o deildir sadece sezmektir ve hayata deer vermektir. Sezgi bir devrimdir, deiimdir, reformdur ve yeniliktir. Ak yenilik deil duygularn duruklamasdr. Sezgiye; duygular, akl ve mantk teslim olur onun ynetimine girer ama aka; duygular teslim olmaz. Onlar cebren da karr. Ak insann terrdr. nsann bedeninde fitne karr. Akl ve zihin akn cebriyesi ile darya kar, donar. Sezgi merhamet ve adalet ile teslim alr. Ak ile sevgi arasndaki fark sevgidir.

Ak ac bir sevgidir ve zorla sevmektir. Duygularn fedai durumuna girmesidir. Alkolik olmaktr. Din aka evrildii an sevimli bir ac olur. te o zaman din afyon olur. Ak afyondur. Dinin ak taraf afyondur. Ak korkuyla, hayranlkla bir o kadarda acyla teslim olmaktr. Sezgi akl, gnl ve beden ile boyun emektir. Dininize k olmayn nk dinine k oldun mu ayrmclk yapp kendi dinin ile baka din arasnda ki fark gremezsin.

k ile ahmak arasndaki tek fark; esarettir. kta akl var ama esir, ahmakta akl yok ve zgr. Deli, zgrdr nk akl yok. Ama k esir nk bilerek esirdir. Allah dmanma vermesin derler ya ite ak ta byle bir eydir.

Akn kadnls, kadnsz yoktur. Akn aklls, aklsz vardr. Akllsna zlyorum nk esirdir. Delisine zlmyorum yokluunuzla nk zgrdr. yok Ak olun.

tanralarna/tanrlarna

imdadmzdr;

varlnzla

Yokluunuzdur insanln fark. Ak, farkn kaldrlmasdr. Fark ayrcal grememektir. Ak hayvani bir duygu deildir nk hayvan k olacak kadar akll deildir. Hayvan k olacak kadar deli de deildir.

31

Ey ak tanralar ve tanrlar! Ak sizin en iyi maanzdr. Sizde yle bir maa vardr ki istediiniz dini, felsefeyi, kadn yaftalarsnz. Siz yle bir malzemeye sahipsiniz ki hibir felsefenin baarmad dier malzemeye sahipsiniz.

Hakikati inkrda ak en iyi bahanedir. Ak, hakikati anlatana bakar, anlalana deil. Ak, kimliklere, hareketlere, sicile bakar ve giz olana teslim olur. Ak, gelenein tabularna tutkudur. Ak, dindarn dini, ak dinsizin dinidir. Ak, sorgusuz teslimiyetin simgesidir. Birazda ak olsa denir ya, aka bakadr denir ya ite kazn en pahalsdr bu. Ak, bilginin yok sayld, akln esarete maruz kald alandr. Akn gzleri var ama grmez nk kendisi yok. Yok, saym insan. Tn geer insan. nsann bedenini bir kalkan sayar.

Tmden Varm

Akn yok edilmesi iin bilginin oalmas lazmdr. Bilgi oaldka ak alevlenir. Tabularn can ekimesi lazmdr. Maukun sorguya alnp hatalarnn-i

amarlarnn sergilenmesi lazmdr. Bir hafta sadece bir hafta Bilimin olduu yerde ak biter. Batlamyusun kuramdr aka dnen. Kilisenin uruna can ekitirdii kuramdr. nk bilgi insanlar gzlemlediklerini derler. Aristoteles; Kopernii, Galileoyu, Kepleri, Newtonu grseydi onlarn nnde eilir el etek perdi. Oysa onlara kar dikilen de oydu. nk Aristo kiliseye ak malzemesi olmutu ve tabulamt. Tabunun can ekimesi bilginin ortaya kyla Aristoydu. Aydnlarn, aydnlanmann tetikledii gerektir tabularn can ekimesi

Tevratta geen u sz ne manalar tar, ne gerekleri gizler, gizemler: Musann rabbi diyor ki nk onlar yarattma piman oldum Neydi Musa tanrsn/Musay piman ettiren? nsand. Aristonun ortaya att kuram; Aristo uan duysayd piman olurdu. Kepleri, Kopernii grseydi piman olurdu. demi anlatan Musa anlattna piman ettiler. Bilimin nne set ektiler. te Tanrnn pimanl budur.

32

Yeryzndeki hibir fert takip edilemez; dogmalaamaz. nk deikendir nsan/evren. Deienin kural, kaidesi olmaz/olamaz. Eer takip edilen varsa ve doru belli ise o halde neden her doan insan deiik? Her nsan bir bireydir/varlktr. Her nsan kendi bana bir deerdir ve dokunulmazdr. rnein; Bana Hmanist deyin, Natralist deyin, bana Monoteist veya Henoteist deyin bu beni zerre kadar etkilemez. Bana dinsiz veya ateist deyin hi etkilemez. nk ben bir varlm ve insanm. Bunlar benim grlerim ve beni ben tanmlayacak. Kimse beni benim kadar iyi tanmlayamaz. Seni de senin kadar ben iyi tanmlayamam. Eer birini tanmak istiyorsanz onu ondan renin. nk tek arac girdimi irk olur. irk budur ite: Birini bakasndan renmek Tek kabul etmek btn ele almaktr, tevhit! Allah Allahtan renmektir ve tm almaktr tevhit! nsanlar tanmak isterseniz onu tmyle bilin ve yorumlayn. Her insan bir gzelliktir ve kendi bana bir samimiyettir. Ksmclk yapmayn nk oculuk veya buculuk yapmak ayrmaktr. Ayrp, kayrmayn nk tme varamazsnz. Ya tmden varn, ya da tme Ama sakn tmn bir blmne varmayn. Siz hi yemek yaparken ayrm yapar msnz? Yemein olumas iin bir sebzeyi alrken dierini atar msnz? Veya mavi ile beyaz rengi arasnda ayrm yaplr m? O gzel, bu gzel dediiniz mi? Birletirip baka bir gzellik kartabilirsiniz. Tabloya bakp manzarann bir ksmna odaklanabilir misiniz? yi bir ressam her zaman tabloyu tm deerlendirir ve tmden varr. Manzaraya bakarken ksmsal deerlendirmek resmi katl etmektir. Yaplan bir nesneyi tablodan kartabilir misiniz? Eer kartrsanz boluk oluur ve manzara bozulur. Siz hi diiniz arrken aman bo ver dediniz mi? Bir diinizin arsn es getiniz mi? ok kk, kck bir ar bazen insan sabahlara kadar uyutmaz. Sen onu tedavi edeceine deliyorsun, paralyorsun, kesiyorsun oysa bu bedenine zarar veriyor. Onu sevdiin iin iyiletirmen lazm. Ona iyi bakman ve sevmen lazm. Yoksa tm olarak heba olursun. Bedeninin bir ksmn tutup ksmclk yapabilir misin? Toplum bir tablodur, bir insandr. Tek sorun tm sorundur.

33

*** DEOLOJ

Lucy, Lise yalarnda birok ideolojik grupla tanmt. Onun toplumsal, siyasi sorunlarla uramas kendisini megul etse de, hayatn anlamsz yz onu kasp kavurabiliyordu. Bir depresyonun sonucunda canna kyp zalim dnyadan kayp olup gitmiti.

O kadarda uzaa gitmeye gerek yoktur. deoloji ithal etmeye de gerek yoktur. nsann zne dnmesi yeterlidir. z benliine dnmesi, kimsenin emeini smrmemesi sorunlarn zmlenmesi demektir.

nsan nce sorunlar karr sonra almlar/zmler retir. Halk sadece ak izler. Balarn bitmesi, yok olmas yeterlidir. Eer halk efendisiz, basz yaayabilirse btn sorunlar bitecektir. imdi diyeceksiniz ya olur mu yle anarist ynetim? bal gibi olur. Fakat nsanln bir bilin evrimi geirmesi yeterlidir. Kafasndaki tabular, rklar, inanlar, kltrleri silip sprmesi, sonrasn da sade bir gnl ile zne dnmesi her eyi hal eder.

Sffin savanda Ali ile Muaviye savatklarnda bir grup nsan dediler ki neden halifeler/imamlar iin lelim, onlara bir ey olmuyor olan bize oluyor Halkn srden kmas gerek. Toplunun ormans zihin ykmna uramasna ihtiya vardr. slam Felsefesinde buna nefis tezkiyesi de denir. Egoizmin yok olmas yeterlidir. Eer ego yok olmazsa smr yaanr. Smr ruhunun yok olmas lazmdr. Parann yok olmas lazmdr.

Muhammed diyor ki ate su ve mera ortak maldr karn tokluu iin insanlarn zellemesine gerek yoktur. Hep beraber alrlar elektrik, su, ekmek, telefon para ile deil ortak kullanlr. Tpk bir ailenin her ferdin alp akam beraber bir sofrada oturmas gibi. nsan ormanda byd iin zihninde hala orman yasalar vardr. O yzden yasalara ihtiya duyar. Bilin ki; bir insan basz nasl yaayabiliriz?

34

diyebiliyorsa ki; herkes hemen-hemen yle dnyor. nsanlar henz orman yasalarn aamamtr.

Yazarlardan biri der ki gen iken Dnyay kurtarmak iin alyordum ve bana basit geliyordu, sonra lkemi, sonra ehrimi kurtarmak istedim ama olgulanca hibir ey yapamazmm dedim. Dndm kendimi deitirmeye karar verdim baktm ki her ey deiti nce insan kendini deitirsin dnya yklsa bile yrei rahat olur. nk su senin deil. Elinden geleni yapyorsun o zaman kendi grevini yapacaksn. Hani derler ya her insan evinin nn temizlerse her yer temiz olur

Ufak sorunlar iin byk zmler retmeye gerek yoktur. Adamlardan birinin tarlasna sinekler girmi alm eline silah kardeiyle tarlaya gitmiler. Bir sinek kardeinin alnna konmu vurmasyla beraber kardei de, sinekte lm. Adam; bir bizden, bir onlardan deyip geitirmi. Diiniz aryorsa kafanz kesmenize gerek yoktur. zm yollar ok basittir. nk sorunlar biz yaratyoruz ve ufak sorunlar byyorlar. Halka politika o kadar zor ve korkulu gsterilmi ki her insan dm yalan dolann peine.

nsan ocuk iken ailesinden politika, siyaset ve kandrmaca renir. Okula gider siyaset ve politika verilir. Sonra biz nasl basz idare ediliriz derler. Byle bir zeminde bir deil bin efendi yetmez. nce halk tabanna ve ocuklara sevgi tohumlar ekilmeli ve beraber yaama sanat, kolektif yaam modeli retilmeli/gsterilmeli. Bir kere nsanlar daha ufak iken birbirlerinden ekinirler. Rahat konuamazlar. Evlerinde daha rahat iken baka evde dman gibiler.

Bu ok zor diyorsunuzdur. Doru nk sizlere eitim programlar verilse sizde ayn eyleri reteceksiniz. Birinci greviniz problemlerinizi anlatacaksnz. nce tarihteki dmanlarnz gsteriyorsunuz. Dmanlarnzda! Sizi okullarnda

retiyorlar. Sonra hedeflerinizi retiyorsunuz. Baka lkeleri, rklar canavar gibi empoze ediyorsunuz. Daha ocuklarnz kk yalarda iken sorunlu olduunuz

35

arkadalardan, insanlarn eksiklerinden sz ediyorsunuz. Bir nsann zaaf varsa onu btn kamuya yanstyorsunuz.

Yazarlarnz kalkp TV programlarnda birbirleriyle horoz kavgas yapyorlar. Biri bir yazara nefretle bakarken, dierine hayran... ocuklarnzn kendisine sevgiyi bile brakmyorsunuz. Hangi yazarlar okumamas veya okumas iin

tavsiyelerde/dayatmalarda bulunuyorsunuz. ocuu daha kk iken snrlyorsunuz. ocuk nefretle ve birilerini yenmek iin byyor. Hala kalkp nasl olabilir bu birlik diyorsunuz. Hatta aile arasnda bile ayrm yapyorsunuz falancann burnu eri, falancann enesi dk, falancann az bozuk, falancann u eksii var vb Bu ocuklar daha ufack iken tarafl bytyorsunuz. Yani arkanzda kendinizi brakmak istiyorsunuz. ocuun tamamyla siz olmasn istiyorsunuz. Oysa onun zevkleri, renkleri ayr. O daha kck. Onun da kendisine has hayalleri var. Okula gnderirken bile ocuk resim yaparken bo diyorsunuz. Falanca meslek paral diyorsunuz. Hep alkla, sefaletle korkutuyorsunuz.

Adolf Hitlerin ektii zulm anlyorum. ilik yapm, inaatlarda alm. Yahudilerden horluk grm. Ve en son Dnyaya zlm damgasn vurmu. Yani bir zalim mazlumdan tryor. Mazlumun ocuu zalim oluyor. Mazlum zalimleiyor. nk mazluma bile retilen zlmdr.

Bildiin sermayeciler, kapitalistler gkten inmiyorlar ya. Senin ocuun. Eer sen ocuunu hor grerek bytrsen sermayeci ve smrgeci olur. Kendimizden ikyeti deiliz nk biz sermaye kurmak istiyoruz.

Sorumluluk barmak deildir, eylem yapmak deildir. ki temiz ocuk topluma teslim etmektir. Merhamet ve sevgiyle byyen bir ocuk... ocuun daha kck iken ona her trl eyi dayatyorsun sonra zamann ocuklar diyorsun. Sulayacan son kii bakas olsun. Eletirini kendinle yap. Evinin n temiz midir? Her gn ka sayfa kitap okuyorsun? Gndelik ka tane farkl arkadala konuuyorsun? Bulunduun

36

blge hakknda bildiklerin nedir? te senin ideolojin budur. nk yle ayaa kalkp barmana gerek yoktur. Bardka nefret saarsn ve dolarsn.

te! Lucynin hikyesi budur. k olup atlatabilen Sonra ideolojik, teolojik, felsefi, bilimsel konulardan cevabn alamaynca, karamsar bir gzlkle olaylara baknca -bir ip onun hayatn bitirebilmiti.

Sevgiden, merhametten, ilgiden uzak ocuunun decei durum Lucynin iple bulumasdr. Eer o iple bulumasayd karsna dikilen bir Roma bulunurdu ve armha gerebilecek bir g bulunabilirdi. O Dnyay seviyordu kendisini sevmiyordu. nk ierisinde yle eyler vard ki; kurtaracak, dzeyde deildi.

Bir kere damgay yemiti sizden deli te benim ideolojim biraz deli ideolojisidir. Ve biraz Akll ideolojisi... Yani, Deli olabilecek kadar Akll. Deli olduunu fark edebilecek bir Akll. Deli olmay baardn an kurtulursun. Saf zihin. Veli ile Deli arasnda tek fark var oda farkndalktr Deli kimsenin diline, duygularna, zevklerine veya inanlarna karmaz. Her eyi bir anda yapar. Uzun hesaplar yoktur. Neden Deli diyorum. nk insanlk bir deli gibi yaacak seviyede bile deildir(henz). En aptal hayvan emei ve gnlk ihtiyac smrlmezken; nsan gn ekmeini smrr.

Lucynin hikyesi dnyann hikyesidir. Gh krizlere girmi gh ayakta durmu. Bir gn tepelendike tepelenmi. En son intihara kalkm. Dnya ya intihar edecek son verecek ya da sosyal bir ekilde adalet ve barla yaam paylaacak/yaayacak.

37

*** EKLER

Tanrmz ve Tavrmz

Ali eriati genliinde binlerce modern gen gibi aray ateinden kavrulup yanarken yle seslenir Tanrya: Ey Tanrm sen var msn, yok musun onu bilmem. Fakat sen uan da bana lazmsn. Evrene baktm, doaya baktm tanrya yer bulamadm. Felsefede hi yer bulamadm. Sorgunun ve yargnn ateinden brahimi bir sendeleyile: Tanrm kimdir? sorusunu sordum. Hz. Muhammedin Ben phede brahimden daha stnm (Muvata) szleri kulaklarma esinlendi. Voltarie Tanr olmasa da onu var etmek gerekir demiti. Bakunin, Voltarienin szlerine karlk Tanr olsa da nsann zgrlemesi iin yok etmek gerekir demitir. Benim tanrm yoktur fakat hi Ateist olmak istemedim. Ayn zamanda bana Teist denilmesini de hi istemedim. Militan bir Ateist ile Fanatik bir Teistin Tanr var mdr, yok mudur tartmas ne kadar da iren. Teist sanki Tanry; grm, deneylemi ve bilmi gibi mutlak derecede vardr diyor. Ateist ise sanki varln btn srlarn bitirmi gibi yoktur diyor. Tanrya yer bulamyoruz, gremiyoruz, bilemiyoruz, his de edemiyoruz ama hayat nedir de bilmiyoruz. Tanrya yoksun diyorum nk btn bir hayat sarmalayan ve zapt u rapt altna alan biri insann zgrln yok eder. Nietzschenin iki zgr olamaz. Tanr varsa zgrlk yok olur teziyle yok dedim. Hayatn anlamn onun sarmalayan cokuyu da yok edemedim. Yaratan, yneten, yarglayan bir tanry grm gibi nasl var diyebilirdim ki? brahimden baladm. brahim topluma anlatamad tanry. O yzden btn putlar paralayp kentte anlatamama duygusunu ifade etti. Hem baltay da en bynn omzuna vermiti. brahime Tanrsz ve Ateist diyeceklerdi elbette. Oysa brahim Ateist olmad gibi Teist hi deildi. Musa Firavunlar yendi, denizi geti ne var ki halkna anlatamad. En sonunda tanr szleri dedii levhalar yere vurarak anlatamama duygusunu ifade etti. Ninova halkna yllarca anlatt. Anlatt da anlatt yine dinletemedi, anlatamad. Yolu bir gemiye binip Asura kamak oldu. Yunus halkndan kamakta yolu buldu. Hz. Muhammede Balk sahibi Yunus gibi kama denildi. Muhammed putlar ykt, toplumu deitirdi fakat yine anlatamad. Uhut savanda meer Muhammed ldrld! denilirken her biri bir tarafa kat. Ashap dedikleri ortalkta kayp oldular. Ben diyeyim kii sen syle be kii kald etrafnda. Hz. Muhammed putlarn alaca karaln anlatt. brahim putlar krd, Musa putlara ve heykellere tapmayacaksn dedi, sa iki efendiye kulluk edilmez dedi. Nietzschede putlarn alaca karanlnda sava verdi. Putlatrlan tanrlar skt ve sildi. Hepsinin ortak bir yks vard Tanrya kar kmak, putlar devirmek ve naslar-dogmalar yok etmek Hz. Muhammede Sabi/dnek, tanrlara kar kan, dinsiz ve imansz deniliyordu. Meerki bn-i Rt srgnlere urarken, Shreverdi ldrlrken de
38

dinsiz denilerek ldrlmtler. bn-i Arab Tanrnz Ayaklarmn altndadr derken ne demek istemiti? Tanrnn evlerini ziyaret ediyorlarm! Ev sahibini ise hi gren olmad. Tanrya kurban ediliyor, ibadet ediliyor, dua edip yakaryorlar binlerce yldr tanrdan hi ses kmad. Onlar tanry ev sahibi, gklerde, dua kutusu gibi sanmlar meerki Tanrya hi gizem demek istemedim. Aklma gelen her eyi o deildir dedim. mamlardan biri vaaz verirken: Tanr ne cisimdir ne de cevher. Ne ruhtur ne de nur. Ne yerdedir ne de gkte Orada oturup dinleyen biri der ki: Hocam ksaca yok desene! Vaaz veren ile dinleyen meerki hep tanrya bir yer istemitirler. Kendilerine ya Ateist demiler ya da Teist. Szle bakarsanz eer; Teis, Ateist, Panteist, Deist her biri iki cmle ile anlatlp geitirilir. Oysa Tanr anlatld zaman bilmezler mi mekn ve zamana hapis edilir. Kahrolas tanrya ulamak bir mauka ulamak deil ki; dalar delmek ile ulalsn. Mauka ulamak iin belki delinecek bir da varda tanrya ulamak iin o da yoktur. Kantla, kantla, kantla Sonu: 0 Var sayalm vardr dedim bu sadece bir szcktr. Birbirimizle ayn olduumuzu anlatmak iin sadece var diyoruz ve birbirimize olan gvenimiz ortak oluyor. Var sayalm yok dedik yine bir szcktr. Sadece insanlarn iaret ve gruplara blmek iindir bu szckler. Nice var diyenleri grdk her ktl iler, ii de sadece kt bir leziz. Nice yok diyenleri grdk odaklanmlar dinlere onlarn skm iin ter dkerler. Ne var diyen drst oluyor; ne yok diyen zgrleiyor. Aksine seslendirdikleri szckler onlara bir snr kazyp etiketleniyor ve konumasna da snr getiriliyor. Karnmn alt taraflarndan bir coku ykseliyor! Tabulaan, snrlanan dogma saylan dokunulmaz bir yerde bir coku ykseliyor. Btn varl anlaml klyor. Her eyi gzelletiriyor. Anlatmak iin hibir szck bile gerektirmiyor. Vardr veya yoktur demek iin hibir nedenim kalmyor. Doann karmak grnts altnda her ey gzelleiyor. Teistin Tanrnn sanat demesi gerektii, Ateistin ise gzel varlk demesi gerektii bir eylere odaklanp onu esiz buluyorum. tesine gemiyorum, stne kmyorum, sr aramyorum ve ylece duruyorum. Ortak nokta bu olsa gerek! Kolaydr sabahlara kadar bin salvat ekip cenneti garantilemek! in zoru sonsuz bir cokudur. Sonsuz bir zgrlk! zgrl anlatanlar, onu sevenler, onu getirmek isteyenler zgr deildir. Ben zgrl devrim sonrasna brakmak istemiyorum. Onu lm tesinde de aramyorum. Onu yaamak ve gemi ile gelecek arasndaki an yakalamak istiyorum! Uruna savalacak sadist tanrlara ba kaldrmak. Onun uruna savap tanrclk yapmak istemiyorum. Benim tanrm sevgidir, senin tanrn zalimdir demek de

39

istemiyorum. O din benim bu din senin savan da vermek istemiyorum. Galiba say Antakyal Saul anlamt meerki o da yanl anlamt. Anlatmla deil, anlamakla oluyormu. Tutku ile deil coku ile oluyormu. Mzik dinlemek, dans etmek, saatlerce dnp doaya hayran olmak senin yetmi yllk ibadetine bedelmi. Evrensel paradigmas olan var m? Evrensel paradigmas olan zgrdr ve bir tanrs vardr. Peki, keyfi bir paradigmas olan var m? O zaman onun tanrs yoktur onun putu vardr.

Kozmos ve Kaos

Yaklak 13.75 milyar yl nce byk bir patlamayla etrafa dalan evrenimizde bir kaosun olduu; evrenin ierisindeki ileyiten anlalyor. 8 milyar yl nce galaksilerin olutuu, dnyann ise 4,5 milyar yl nce gneten bir gaz bulutu eklinde kopup; kabuklarnda sertlemenin meydana geldii ve 3.5 milyar yl nce ilkel hcrelerin meydana geldiini bugnk bilimsel verilerden anlyoruz. Kaosun var olduunu bilmek iin burada ksa bir soru sormak yeterlidir: gaz bulutu halindeki dnyann dzenli olduunu kim syleyebilir? Neden dnya, gne, galaksiler ve bir btn olarak evren; mthi bir tasarm ile bir meydana gelmedi? Canllk, gne, dnya ve btn grdmz yldzlar bizim yaadmz zamanda alk olduumuz bir grntdr. Yoksa 4 milyar yl nce yerkremizde; tek bir tane bende ruh yoktu nsan denilen tr ise ok daha sonra meydana geldi. Koskocaman u grdmz dnyann o dnemki durumunun bir amac ve gayesi var myd? Kaostan m kozmos; kozmostan m kaos doar? Evrenin ilk evrelerine baktmzda byk bir patlama ile etrafa yayld ve daha sonra kk kk kmelenmelerin olduunu gryoruz. Oluan bu kmelenmeler ise srekli bir deiimdnm halindedir. Dnyamzda ka ktann olduunu ve bu ktalarn belli evrelerden geerek birbirinden ayrldn dndmzde yerkre dhil evreninde bir dnm halinde olduunu gryoruz. Bizim ka bin yllk uygarlklarmz ise sadece milyarlarca yldan ve milyarlarca yldzdan sadece birinde gerekletiini unutmamz gerekir. Doann insan yaps iin uygun olmad da ortadadr. Gryoruz ki insan yerkre zerinde belli mevsimleri yaar. Yerkredeki blgelerde bir dzen iinde ilemez. Kutuplar dondurucu bir soua sahip iken baz yreler ise kavurucu bir scaa sahiptir. nsan denilen tr, mevsimlere, blgelere ve durumlara gre mcadele ederek doadaki karmaa arasnda korunduu da gzler nndedir. Doadaki afetler, tufanlar, seller, depremler ve volkanik patlamalar srasnda insanlarn toplu doa katliamlarna maruz kalmas sizce bir dzenin iaretimidir? Tam tersine kozmik bir doann var olmad aksine insann doadaki baz yerlere bakarak ona dzenli dedii anlalyor. Yerkremiz gne yldzna biraz daha yakn veya uzak olsayd ne olurdu? Bu sorunun cevab ok basittir. nsan; ya kutuplardaki gibi dondurucu bir soua dayanamayp lrd. Ya da kavurucu bir scak altnda ayklamaya urar toplu bir ekilde ldrd. Mars, Jpiter veya baka bir yldzda/gezegende olmadmz sadece bir denkliktir. Dnyadaki gibi insan yapsna uygun elementler olmad veya yeterli
40

olmad iin baka yldzlarda olmamzda doal olarak mmkn olmayacakt... Bir zamanlar dinozorlar yerkrenin hkimleri konumunda iken; kaosun sonucunda ayklamaya uramalar; zayf kalann lme terk olunduunu bizlere gsteriyor. Mcadelede ezik kalan canllar zalim doann penelerinden kurtulamazlar. Binlerce insan donarak, kavrularak, susarak, a kalarak veya doal afetlere maruz kalarak diridiri can vermitir/veriyor. nsan yaps kendisini koruyabildii kadar ve mcadele edebildii kadar yaayabilir. Sadece insan deil; dier canllarda eer mcadelede yetersiz kalrlarsa yenilirler. C. Darwinin dedii gibi gl olan, byk olan hayatta kalr dierleri ise ayklanrlar.

nsan yaps da kozmik/dzenli bir yapya sahip deildir. nsanlar, ksa, uzun, iman, zayf, sakat, hasta, kr, sar, felli ve daha binlerce eksikliklerle hayata gzlerini aarlar. nsann gzleri kpein gzleri kadar glmdr ki; insan mkemmel olsun? Hibir insan btnyle mkemmel deildir. Erkein kaslar, gbeinin fazla olduuda ortadadr. Hibir canl dzenli bir yapya sahip deildir. Bu nasl mkemmel tasarm ki; canllar birbirlerini yiyip kesiyorlar? Akll dzende insanlar birbirlerini kesip-doruyorlar?! Kaosun ierisinde insann psikolojisine veya insann yarat kendisine uygun yuvalarnda bir kozmik dzenin var olduu insana ilham kayna salayabilir. Fakat bu sadece geici ve yapmacktr. Zaten kargaann ortasnda yalnz ve aresiz kalan insan; doast glerin kollarna kendisini brak vermitir. Oysa evren kargaayla ileyip gider. Kargaann ortasnda baz kmelenmeler meydana gelir ve bu kmelerde ksa sreli i bir dzeler meydana getirirler. Daha sonra yine bozulur. Sonsuz zamandan beri olu ve bozulu devam ederken, aralklarla oluan trler ben merkezli dndkleri iin evrenin kendileri olduu duygusunu yeertir. Zaten ego dediimiz ey mcadele esnasnda oluur. Yoksa ego doal olarak deil doa karsnda savarken meydana gelir. Milyarlarca yllk evrenimizin, milyarlarca tandan sadece bir taa denk gelen insan; aresiz ve yalnzdr. Snacak bir eyler aryor! Korktuu iin bir gce snmak istiyor!

Kim Sulu?

Hrszln, ulsuzluun, aresizliin, eitimsizliin, zulmn ve savan sulusu kimdir? Kimdir halklar birbirine drp onlar zerinde otoriteler ykselten? Krtler ve Trkler u gzelim Anadoluda birbirimizi dorarken sulusu kimdir? Can ektii iin tatlc dkknndan baklava alp hapis yatann sulusu kimdir? Kimdir orta douda din savalarna neden olan? Filistin-srailde halk arasnda bombalar patlatlrken, Gaza zerinde fzeler uurulurken sulu kimdir? Gmenler adr bulamayp yamurun ve karn altnda can ekiirken, Afrikada alktan insanlar lrken sulu kimdir? Aleviler madmakta yaklrken, Snniler Balarbada katliama urarken sulu kimdir? bulamayp be kurua bedenini-emeini seferber eden klenin sulusu kimdir? Kimdir insanlarn obezite hastalna yakalanp

41

yryememesinin nedeni? Motosiklet heybesine konan iki ocuun hayatnn riske atlmasnn sulusu kimdir? Bir milyar insan a iken sulu kimdir? Milyarlar ayaklansayd da u sulular yaksayd! Krtler yerinde otursun, Filistinliler srail topraklarndan ksn, can tatl eken ocuk nefsini yensin, isiz olanlar sessiz kalsnlar, gsz olan din mensubu din deitirsin, Alevilerde Snni olsun, Motosiklet heybesine ocuk brakan adamda ocuklarn motora bindirmesin, ocuklar yayan veya kucana alarak ulaaca yere ulatrsn, obezite hastalna yakalananlarda hi yemesinler, a kalanlar ise a kalsn ne olacak sonuta leceiz.... Eer kimse kimsenin keyfini bozmayarak susarsa sorun zlr! Sulu kim: Ezilen Halklar Eer ezilen halklar susarlarsa sorun zlr! nk grnt kirlilii yaratan onlar. Gzel yaamak isteyen onlar!!! Sulu halk ise ne yaplmal? Cezalar caydrc olmal. Kafasn kaldran vuracaksn sorun zlr. Asker, polis, yarg, otorite glenmeli gcn artracanki sussunlar pislikler!... ve bizim dnyamz yllarca savalar, smrleri bu sulular yakmak iin gerekletirdi. Binlerce yldr savalar vardr. Sulular yenmek iin! Sulu kim: Ezilen Halklar, Kafa Kaldran Halklar Halk niye vardr ki; devleti, bayra, snr, iktidar, orduyu ve rahat yaayan snflar glendirmek iin. Ezilen halklar grevlerini iyi yapmad iin onlarn kafasn ezeceksin! Ezilen halklar glenip rgtlendiklerinde bu sefer o rgtlerle anlaacaksn ve bu sefer halk -aydnlar, siyasetiler, iktidarlar, devrimciler, rgtler ve din adamlarna- teekkr etmek iin; o otoriteyi ayakta tutmal ve ona hizmet ederek yaamal. Halk kafasn kaldrd zaman uuracaksn nk onun iin savaan devrimcilere kafa kaldrmtr! Devrimcilerin heykellerini dikeceksin, halkn etrafna snrlar izip halklar birbirine dman edeceksin, her halk kendi kahramann anacak, sokaklara dklp onun iin -can feda- olabilecek, okul girilerinde ve her tarafnda kahramanlarn isimlerini andracaksn. Ders kitaplarnda sadece kendi tarihini kendi kahramannla balayan tarihi anlatacaksn. Kahramanndan nce ne olmusa hepsi kt gsterilecek ve dier btn halklar her zaman senin dmann olacak te bu kadar basit! Halkn yzde doksan halklk iin alrken birbirini ezecek ve hepside en ok biz halkyz diyecek. Halk o kadar ezeceksin ki halk halk deil halk ezmek iin yaracak ve gl-yklmaz bir otorite-snf olana dek yaracak. Halk kahramanlardan bkt zaman kahramanlar tazeleyeceksin. Halk birbirine kestireceksin ki sulu belli olmasn. nk btn sorunlarn nedeni onlardr. Onlar alp otoriteyi-devleti glendirmeli. Yoksa devlet-otorite yklr ve halk halka kalr.

42

Bakn insanlar mutluluu dnrken meer bu kadar basitmi. Geen patatesten mezun bir turu profesr kalm diyor ki iki ocuunu motosiklet heybesine brakan adama caydrc ceza vermek lazm. rnein yle yapanlarn ocuklarn alp devlete teslim edilmeli. Kr olsun u toplumun kanunu! adamn bir Cipi olayd da yumuak koltuklara brakayd. Niye yoktur nk insanlar zaten karn tokluuna ekmek bulamyor birde kalkp Cip mi alsn? Hey mala min peheeey ne kadarda basitmi insan hayatn feda ederek o eski tfek Motosikleti alana kadar kim bilir ne cefalar ekmitir. Kim ocuunu Motosiklet heybesine brakp lme davetiye gnderir? ocuu kucana alacak deil ya, zel araba tutma gc olsayd zaten Motosiklete binmezdi (binseydi bile kzlara hava atmak iin belki binerdi); byle emeki akama kadar ter dken halktan birinden ne bekleyeceksiniz? Kalkp onun elinden tutacanza zaten onun emeini ve ekmeini smrmsnz birde ocuunu dam alacaksnz? ocuu da onun iin deil belki cephelerde savamak, muhbirlik yamak, st snfn huzurunu bozacak bir olay engellemek iin yetitireceksiniz Heybeye ocuu brakan adama herkes cahil-chela diyecek! nk onda imkn yok ki fzeye bindirip Aya gtrsn. Eer okuma yazmas olmasayd sahillerde gzlk takp Rus manitalarla tur atsayd ite o zaman medeniyetli olurdu. Kim Sulu: mkn olmayan, ezilen, hor grlen, cahil grlen fakat emeinden yiyen; sonra devletin ekmeini yiyerek ihanet ediyorsun azarlamasna muhatap olan Ezilen Halklar!

st Deer

Canllar dnyasna gz attmzda n ayaklar bolukta kalan tek varlk insandr. n ayaktan kastm ellerdir. Emek denilen olgu ellerimizin bolukta kalmasyla ek retime gemiizdir. Eller her zaman nemlidir. Dnyamzn zengin Mitolojilerinde bile el kavram n plandadr. Tanrnn elleri sylencelerde hep yer alr. Mitoloji bir nevi tasavvur edilen hayatn kutsanmasdr. Eski tanrlarn soylar bile vardr. ocuklar vardr, eleri, soyu vardr, dmanlar vardr, lmleri vardr. Canllarda n planda olan birinci iliki anne-ocuk ilikisidir. Uygarlnda ilk dnemlerinde anaerkil bir toplum gzleniyordu. Daha sonra ataerkil toplum n plana kt. Baz toplumlar soy eceresini anne tarafndan srdrr. Yahudi soyu uan bile anne tarafndan belirlenir. Arap soyu ise baba tarafndan belirlenir. Bunlar Uygarlktan bizlere kalan iki rnektir. Soy balar nsani ilikilerde ilk kabul edilmitir. KardeAnne-Baba kavramlar her yerde duygusal kavramlar olarak kullanlr. Hristiyanlkta Tanrya Baba denilir. Anadoluda devlete Baba denilir. Anne haklar, anne sevgisi ve sevginin-merhametin en st aamas anne misaliyle zdetir. Ellerimiz bolukta olduu iin evrimin ilk halkalarnda alet kullanmamza sebep olmutur. nce maaralara sonra kendisine duvarlar icat eden insan; daha sonra zrhsilah vb. eyler icat etmitir. Her ey ihtiyatan kaynaklanmtr. Sevginin bile kayna ihtiyatandr. Anneye verilen deer tamamyla ondan gelen iyiliklerdir. yilik aslnda kollamak, yardmlamak, n ayak olmann simgelemi kavramdr. nsan retimde kendisine destek olan glye iyi kendisine yardmc olamayana ise kt yani

43

zayf demitir. Dayak atmann, basknn kkeninde zayflar altrmaktr. Korumann-saldrmann da kkeninde korku ve daha iyi yaama midi yer alr. st deer insan iin ahlak deildir. Din deildir. Bilimde deildir. nsan iin nemli olan gvenli bir hayattr. Hayata kalmak iin ara olabilecek her ey deerlidir. Kl deerlidir. Kl insan iin kutsaldr. Silah kutsaldr. eki kutsaldr. Kan kutsaldr. Baz bayraklarda kan vardr. Baz bayraklarda eki vardr. Baz bayraklarda gk cisimleri vardr. Baz bayraklarda doa vardr. Gk cisimleri eski dinlerin gizemli gleriydi. Doa hayatn vazgeilmez alandr. Kan gcn temsilidir. Kan dken gldr, bask yapan gldr, silah olan gldr. O yzden Charles Darwin gl olan halkldr demiti. Darwin bir ahlak retmeni deildi. Gl olan halk olsun demiyordu. Bir gzlem yapmt ve glnn hakl olduunu gzlemlemiti. Darwin hakldr evet Darwin doruyu syledi. nk g hakl olmann dier addr. Gl olduunu katlamann iki yolu vardr. Birincisi savatr. kincisi ise onu iyi anlatabilmektir. Politika budur. Modern an gl olma yntemi politika ve siyasettir. Said-i Kurdi siyasetten Allaha snrm derken Siyasetin ahlaksz ve deersiz olduunu anlatmaya alyordu. nk siyaset gl olduunu kantlama savadr. Bilgi g ile zayfn durumunu anlatan krntlardr. Doal bilgi yoktur. nk doa ile savaan insan durumunu sadece anlatyor. Ahlak bamsz deildir. Hibir ahlak sistemi bamsz deildir. Mutlaka bir aratr. Sayg glnn zayf boyunduruk altna alma yntemidir. Sayg bamsz deildir. Gl olann karsnda el balama ve susma sanatdr. Makam yksek olursa yan nemi yoktur. Sayg yaa gre deil gce gre belirir. G atmasnn olduu bir ortamda bamsz ahlak olamaz. Mmkn deildir. Din adamnda olan sayg kesinlikle bamsz deildir. Otoritenin salanmasdr. Orta ada siyaset, g, asker kilisenin-halifenin elindeydi. Onlara kar sayg kutsal bir eydi. uan ise din yerine bilim geti. Bilim adam din adamnn yerine geti. nk artk din adam yerine bilim adam her eye karar veriyor. Aydn gruplar akl veriyor. O yzden onlara kar bir sayg olutu. Din adamlar 15 ile 20 yy. arasnda dalgaya alnd. nk din zayflamt.

lmden tesinde Yaam

En sk karlatmz soru(n)dur. nsanolu var olduu sreden beri bu konu hakknda tartmtr. Bilgeler, Filozoflar ve konunun uzmanlar bile konuyu brakn dier insanlara, kendi kendilerine bile aklayabilmi deiller. O yzden sorulan bu soruyu cevaplamak dikkat gerektirir. Konuyu daha iyi anlamak iin lm kavramn deerlendirmek gerekir.

lm: nsann birden gzlerini kapayp artk hayata srtn dnmesidir. Can denilen ve hala netlik kazanmam biti veya bamsz cevherin bedenden ayrlmasdr. Teoloji alannda tartlan ruh kavram nemlidir. nk Yunan Felsefesinden etkilenen

44

slam Bilginleri ruhun bedenden ayr bir cevher olduu konusunda mttefiktirler. Ruh kavram Kuranda yaam kayna anlamnda net olarak ifade edilmez. Kurandaki ruh kavram dier anlamlara gelebilecei gibi vahiy anlamna da gelir. Ruhun bedenden ayr olduuyla ilgili rasyonel veya somut tatmin edici bir yn yoktur. Bizim ruha inanmamz gerektiren bir kant mevcut deildir. O yzden ruh zerinde yaplacak tartmalar salkl deildir. Reenkarnasyon ruh denilen cevher ile ispat edilebilir. Eer ruh dediimiz cevher mevcut deil ise tenash-reenkarnasyon(ruh g) teorisi haliyle ker.

Beden: nsann vcudu canldr, Canl olmakla birlikte srekli yenileniyor. nsan hcresi ile hayvan hcresi arasnda hibir fark yoktur. Tamamyla ayndr. Hcreler srekli yenilenir. Bize ait/egomuza ait bir beden tasavvur edemeyiz. Bizim bedenimizin tekrar var olmas mmkn deildir. Hem dirilse bile bizim belli bir bedenimiz yoktur. nk aldmz besinler tamamyla vcudumuzu deitirir. nsan yakld veya kabre brakld zaman kemikleri hari tmyle dalr. Kk hcre zerinde de baz sylemler vardr.

Benlik: Anlald gibi ruh denilen cevher ile bedensel diriliin mmkn olmayaca grlyor. Ruh denilen cevherin varl bile tartlabilir. Ruha inanmamz gerektirecek ciddi bir kantta yoktur. Beden ise her gn yenileniyor. O yzden bizim bedenimiz yoktur. Tamamyla doa ile i ie doann bir paras vardr. Aslnda modern bir misal ile baz eyleri rneklendirebiliriz. rnein telefonlar vardr. Bu telefonlarn her birinin bir numaras vardr. O numara hangi Hatn-telefonun zerine taklsa kimlii olur. Benlik kimdir? Benlik ismi ile tannamaz. rnein benlik Ali, Ahmet, Mehmet, Hasan Deildir nk o isim evre tarafndan verilmitir. O halde her benlik ancak varlnn farknda olandr diyebiliriz. O farknda olan benlik tekrar dirilecek midir? te bu mmkn olabilir. Bu benlie ruhta denilebilir. Bu benlie beden ile bitiik cevherde denilebilir.

lm tesi: lm tesi eer bu mantkla gidersek yoktur. nk lm yoktur. Benlik uuru yok olamaz ki. Rya grebilir. Hafz kayb yaayabilir ama baka yerde deil

45

sadece farl bir dncededir. Tanr veya Tanrsz bir lm tesi de olabilir. Fakat Tanr inanc bir kiide var ise ona lm tesine inandracak gl bir argman daha var olur. Bedenlerimizde saylar gibi 1.2.3.4.5.6.7.8.9.0 tarz paracklar olabilir. Yani can denilen ey saylar-paracklardan oluabilir. rnein 632 52147 789 bu kmelerin her biri bir benliktir. Bu saylar dald zaman rnein 6 3 2 bu say bir benlik oluturuyor ya, ite bu saylar birbirlerinden ayracak sebep olduunda uur denilen bilin kayp olur. Bu saylar yan yana gerektirecek bir sebep olutu mu tekrar yan yana gelirler ve bilin oluur. Ruhtan fark ise ruh bozulmazdr bu saylar paralanabilir. stelik bazen toptan yok olur. Evren ierisinde maddesel bir yaam srekli devam edebilir. Tabi bu sylenenler net deildir. Mantk asnda kantlansalar bile bilimsel olarak yetersizdirler. Felsefe lmszl kantlayabilir. Ama bilimsel olarak lm tesi sadece bir teori olabilir. Kuantum ile lm tesini aklayanlar da vardr. Fakat lm tesi hakknda sylenecek her sz rasyonel olsa da bilimsel olarak olabilir fakat olacak diye bir kaide oluturmaz.

Din: Dinler lm tesini kesin olarak kabul ederler. Dinlerden kastm semavi dinlerdir. Dier dinler ise Budizm, Hindu vb. ruh gn kabul ederler. Sonu itibaryla lmden sonra bir bilinten sz edilir. rnein Kyamet Suresinde onlarn parmak ularn birletirecek Parmak izleri/ular hibiri birbirine benzemez. Bizim sylediimiz numaral benliklere 658 423 vb. bu ayet iaret edebilir. Bilimsel aratrmalar sunanlarda vardr. Baz tecrbeler noktasnda eserler yazanlar vardr. lm tesi diye bir bilim dalnn oluturulmasnda abalar sarf eden bilim insanlar da vardr.

46

*** Sonsz

Ermilerden birinin mritlerinden biri arkadalarndan birine gel seni bu gn mridimle tantraym der. Ermiin evine yaklatklarnda arkada dner Arkasndan Ermiin talebesi koarak niye geri dndn? Arkada ona dnerek: Byle ermi mi olur! Adamn oturduu eve bak, yere bak, dergha bak sanki halifenin saraydr. Ermiin talebesi hi tartmaya girmeden doruca Ermie bu meseleyi aar. Ermi talebeye dnerek sakin ses tonuyla ona yle der: O bana gelmemiti. O bilge grmemiti hi Ancak ierisinde tasavvur ettii, hayal ettii, hissinde canlandrd veli yle olan st biriydi ki O bana deil His Ettii bilgeye ulamak istiyordu. Oysa ermi ermemiin hislerine gre hareket edemez, ancak ermemi ermiin hayatndan hikmet arar.

*** Gnn birinde Musaya git filanca kyde ermilerden byk bir ermi vardr onu ziyaret et. Musa kye gidip onun simini sorar. Ne var ki btn kye halk Ey gzel insan yle adi bir insanla senin ne iin olabilir ki? Musa olanlara anlam vermeden yoluna devam eder. Ermi denilen ahsn evine varr varmaz bakar ki yar plak biri tahtadan yaplm karyolann stne uzanm vaziyette duruyor. Musa: Selam Ermi: Ne var? Musa: Misafir kabul buyurmaz msn? Ermi: Gel o zaman sana yemek piireyim. Ermi eline bir sopa alarak ev eve dolap zorla her evden birer para malzeme alr. Atei de birinden alarak gelir. Musa: Zoraki alnan bir yemei nasl yerim

47

Ermi: Ses karmadan ye Musa bir yandan yanl yere mi geldim diye dnrken dier yanda gitmek iin hazrlanr. Musa Tur-i Sina dana ayakkablarn kararak gider ve: Ey Yce Rab; Nedir bu iin srr? Musa birden terler ve gnlne yle sezinlenir btn gerekler: Ey Musa; Senin gittiin kyde misafir giden herkes darda kalr. Ky o kadar gaddar ve azgnlam ki bizde evliyalarmz onlarnda ayarnda gnderdik.

**** Hz. Muhammedin kendisine yle esin geldiini syler Ben gizli bir hazineydim bilinmek istedim nsan var ettim. nsan bedensel olarak hayvandan fark bulunamaz. Ancak dnen, aletleri yapan, baklarn gzlere dikince konumadan ok eyi anlayan ancak yreklerdeki sonsuz sezgiler szcklere dkld an her ey tarumar olup basitleir.

**** Anlamak! Anlamak!.. Nedir ki Anlamak! Anlamak deildir kesinlikle konumak! Anlamak olamaz ki zaten dinlemek! yle gryorum ki hi deildir okumak! Anlamak anlam karmak deil, onun srrna erimekte deildir! Yaamn srr olmaz ki, belki vardr onu yaamak Yaamak deildir soytarca elenmek Benzeiktir, benzerdir, sestetir ancak Nanstr. Coku! Nedir ki Coku! Tabulaan blgede serin cokunun ykselmesidir beynin en st noktasna Coku heyecan deildir. Profil olsa gerek Heyecan! Kadimdir, sonsuzdur, baszdr ve anlktr o *** Bi Co, Bi Hz, Bi Rez Bi Rz; Rune Ber Xwe -Nztir Nz-

48

Nzbe Coa Dil Vegere B Ser B Bin Gava Fehm Ekil Vemir Gava Co Dil Tev Saz kirin Ev ax Bibj Ez Bum Azad Azad! Azad!... Azad! iye Azad! Ne Kirina Her Titye Azad! Ne B Doz Bi Bihete B Bihete Bel Xwe Bihete Azad! Serkeftina Deruny ye

*** Xweza ol, l ala mi hebun tinebuna mi rast rawestaya mi

:ez ji teme ji te hati me bme bal te

49