Working Paper

2012ko Otsailak 8

BERRIKUNTZA SISTEMAK

INNOVATION SYSTEMS SISTEMAS DE INNOVACIÓN

1. Oro har, berrikuntza teknologikoaren
sustapenerako interbentzio publikoa justifikatu
daiteke, gehienetan, berrikuntzan eginiko
inbertsioaren eta haren errentagarritasunaren
artean —merkatuan produktu eta zerbitzuen
bidez ikus daitekeena— dagoen epea luzea
delako.
2. Azken hamarkadetan, enpresa-berrikuntzari
zuzendutako diru-laguntza zuzenen bidez
egindako ohiko interbentzio publikoak lekua utzi
dio neurri horizontalak hartzeari, zeintzuk
berrikuntza erregional edo estatal egoki baten
egituraketa eta kudeaketari zuzendu baitzaizkio.
Autore batzuen arabera, berrikuntza-politiken
kudeaketarako tresna moduan, berrikuntza-
sistemen garrantziaren jatorri garbiena 70eko eta
80ko hamarkadetan garapen teknologiko
japoniarrak Europa eta AEBri jarritako erronkan
dago.
Teorian, Marshall-eko industria-distrituen
babesarekin eta abantaila konpetitibo eta Porter-
eko klusterraren abantailarekin, berrikuntza-
sistema erregional eta estatalek gero eta pisu
handiagoa hartu zuten berrikuntza-politiken
barruan.
3. Berrikuntza-sistemen eraginkortasuna hainbat
faktoreri lotua dago, horien artean hauek dira
esanguratsuenak:
a) Sisteman erabilitako giza eta finantza-
baliabideen kantitatea.
b) Azpiegitura teknologikoa.
c) Sistemaren agenteen arteko interakzioa.

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware
that we may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider
this report as only a single factor in making their investment decision.

GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON

TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 BERRIKUNTZA SISTEMAK

5. Dena den, gure iritziz, erregio bateko ekintza

d) Inguru berritzaile baten sorrera.
e) Ezagutzen eta giza eta finantza-aktiboen
elkartrukeak eskaintzen duen gertutasun
geografiko edo soziala.
Noski, berrikuntza-sistemak gaitasuna izan behar
du bai bere inguru geografikoan aldeko jarrerak
sortzeak dituen abantailak kudeatzeko, baita
informazio- eta berrikuntza-fluxuekin dagoen
kontaktuak ematen dituen aukerak baliatzeko
ere, inguru geografiko handiagoan edo globalean.
4. Berrikuntza-sistemen analisi berrienentzat,
interes handiena duen aspektua da sistema
erregional batzuek besteetan duten eragina.
Berrikuntza-sistemak funtsean ezberdinak izaten
dira erregio batean edo bestean, inguru
geografiko bakoitzaren maila teknologikoaren
arabera. Gainera, kasu batzuetan, hala nola
Alemanian eta Espainian, industria- eta
berrikuntza-politiken konpetentzia erregionalek
ahalbidetzen dute aniztasun espezifiko bat arlo
teknologikoan.
Bestalde, nabaria da berrikuntza-sistema
erregional baten eraginkortasunak eragina duela
Estatuko gainerako erregioetan. Alde batetik, giza
eta finantza-baliabideak eta berrikuntzarako
inguru erakargarriak garatzeko gaitasun txikiagoa
duten beste erregio batzuen kudeaketa
erakartzeko ikuspuntuarekin. Bestetik, emulazio-
efektuari eta ideien ekarpenari dagokienez,
erregio berritzaile baten gertutasunak eta
dinamiken ezagutzak eragiten dute gehienetan
Estatu bereko beste erregio batzuetan.
berritzaileen kontzentrazioaren efektuari neurriz
kanpoko balioa ematen zaio. Ekintza berritzaileen
kontzentrazio geografikoa lotuta dago
gehienetan azpian duen azpiegitura
industrialarekin. Egia da herrialde batzuetan
berrikuntza-ekintzak kontzentratuago daudela
industrialak baino; gehienetan, ehun
industrialaren ezaugarri konkretuei zor zaizkie,
adibidez, enpresa handien eta egoitza nagusiaren
presentziari.
6. Berrikuntza-sistemen kontzentrazio
geografikoa ez da kontraesankorra berrikuntza
teknologikoaren zenbait arlotan hazten ari den
globalizazioaren egiaztapenarekin.
Hasiera batean, berrikuntzaren globalizazioak
ezagutzaren bi arlotan eragiten du batez ere:
• Ezagutzaren berrikuntzan eta oinarrizko
berrikuntza zientifikoan.
• Enpresa multinazionalen berrikuntza-
prozeduretan.
Bestalde,horren harira kontuan izan behar da:
• Alde batetik, berrikuntza aplikatuak —
edo ingeniaritzazkoak— funts garbia duela
ezagutzaren jasotzean inguru geografiko
konkretuetan. Bereziki, ez formalak diren
ezagutzetan oinarritzen denean eta
etengabeko agente ezberdinen arteko
(enpresa edo ikerketa-zentroak) elkartruke
bat behar dutenetan.
• Bestalde, enpresa multinazionalek, nahiz
eta berrikuntza-ekintza batzuk
deslokalizatu egiten dituzten, egoitza

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware
that we may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider
this report as only a single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 BERRIKUNTZA SISTEMAK

zentralaren inguru geografikoan

mantentzen dute pisurik funtsezkoena.
7. Nabari-nabari, berrikuntza-politiketatik
datozen ekintzen orokortasunek eragiten dute
inguru geografiko bakoitzaren berrikuntza-
sisteman.
8. Nahiz eta esan den politika teknologikoen
ekintza-aukerak berrikuntza-sistemen gainean
mugatu eta baldintzatu egiten dituela aurrez
inguruan dagoen egitura produktibo eta
teknologikoak, balorazio horiek, gure iritziz,
egokitu behar dira ñabardura hauek kontuan
izanda:
a) Ea politika publikoen posibilitatea
baloratzean, epe motz, ertain, luze edo oso
luzeei erreferentzia egiten ari gatzaizkien.
b) Ea kontuan hartzen ditugun edo ez
politika publikoen aukerak epe luzeko
faktoreetan eragiteko. Eragiten dutenean,
ea etorkizunean erregio edo nazio horrek
lortuko duen egituratzea ehun produktibo
bat, zeinak ezaugarri egokiak izango dituen
berrikuntza-arloan aurrerakuntza
esanguratsuak lortzeko.
9. Berrikuntza-sistemekin erlazionaturiko politika
publikoen alderdirik nabariena da, beharbada,
sistemaren egituraketa, bi oinarrizko elementu
hauetan oinarritua:
a) Erakunde berrien sorreran, zeintzuk
inguru geografikoan aurrez kokaturiko
berrikuntza-sistemaren osagarriak izango
diren.
b) Aurretik dauden berrikuntza-agenteen
arteko harremanaren garapenean.
10. Oro har, esan dezakegu ezen enpresa-ehuna
eta hezkuntza-azpiegiturak politika hauek baino
lehenago existitu behar direla, baina, askotan,
ikerketa-zentroen eraketari bultzada ematea eta
martxan jartzea da politika teknologikoen
ekintzarik ikusgarriena.
11. Oinarrizko elementu hauek “berrikuntza-
sistema” baten existentziarako beharrezkoak
izanik, gelditzen diren ekintza publikoak, oro har,
berrikuntza-ekintzen garapenean eta sistemaren
ekintza berritzaileen hobekuntzan oinarrituko
dira, baita bi horien arteko elkarlana bultzatzeko
ekintza publikoetan ere.

Gure iritziz, zaila da mugak ezartzea epe oso 12. Oro har, berrikuntza-sistemen kudeaketa-
luzean lor daitezkeen emaitzen gaitasunari, politikaren erronka bat da ekimen publikoek
politika publikoen aldetik. Noski, kontuan izanda anbizio eta proaktibitate nahikoa izatea.
epe oso luzeko efektu horiek ez direla politika
teknologikoak zentzu hertsian, gai honetan Berrikuntza-politika, ez dezagun ahaztu, modan
kontuan izan behar dira industria-politika edo dago. Arduradun politiko askorentzat tentazioa
politika ekonomikoa osotasunean. Jakina da, da beren inguru geografikoaren berrikuntza-
teknologia altuko sistemadun erregio bat ez dela sistemaren egituraketaren deskribapena
garatuko bakarrik ekintza politiko teknologiko soil erabiltzea beren irudia hobetzeko tresnatzat,
batekin, ez badago aurrez oinarri industrial publiko handiaren aurrean aurkezpen
egokirik finkatuta. “erakargarriak” egiteko.

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware
that we may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider
this report as only a single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 BERRIKUNTZA SISTEMAK

gatazkatsuak diren aspektuen kudeaketara

Publikoari begira sor daitekeen nahasteak, erraz
garatu daitekeena “berrikuntza-sistema”ren eta
“berrikuntza-politika”ren artean ingurune
konkretu batzuetan, errazten du arduradun
politikoek kapitalizatzea berrikuntza-sistema
osatzen dute organismoek garatutako ekintzen
multzoa.
Alderantziz, horrek errazten du, orobat, dagokion
erregioko arduradun publikoen balizko
pasibotasun edo eraginkortasun eza diluitzea,
politika teknologikoaren kudeaketari dagokionez.
13. Antzeko arrazoiengatik, berrikuntza-sistemen
kudeaketa politikoan arrisku handia dago
ekintzak larregi zentratzeko politikoki
deigarriagoak edo erakargarriagoak diren
ekintzetan. Zentro teknologiko berri bat
inauguratzeak edo industria-nabe moderno batek
irudi publikoaren erakargarritasun nabaria dute,
arduradun publikoek, noski, ezagutu eta
baloratzen dutena.
14. Alderantziz, berrikuntza-sistemen
kudeaketan dagoen arrisku politiko ohikoena da
aspektu problematikoei eustea ekiditea edo
sistemaren funtzionamendu-defizita.
Hain zuzen, ekintza hauek sarri eragiten dute
politikoki erakargarriak ez diren kudeaketaren
arloetan, edo, bestela, eskatzen dute arrisku
politiko esanguratsu bat duten berrikuntza-
sistemaren arlo batzuen egiturako aldaketa
batzuei bultzada ematea.
mugatzea.
15. Berrikuntza-sistemen kudeaketarako
politiken beste ohiko gabezia hau da: politika
teknologikoak larregi zentratzea enpresa
handietan —ondorioz, berrikuntza-inbertsioa
egiteko gaitasun handiagoa dutenetan— edo
teknologikoki aurreratuta daudenetan, enpresa
txikien edo sektore heldu edo teknologikoki gutxi
garatuen gaitasun teknologikoa jasotzearen
ardura alde batera utziaz. Hori guztia, sarri,
jakinik enpresa horiek direla funtsezko industria-
ehuna inguru geografiko horietan.
16. Bukatzeko, berrikuntza-sistemen kudeaketa-
politiken elementu esentziala da bateratzea
berrikuntza-sistema lokal edo erregionalak
bultzatzeko ekintzak eta nazioarteko edo globala
den jakituria erakartzeko aukera. Kasu bakoitzean
eragiten duten faktoreak, berrikuntza
teknologikoan eragiteko garrantzi handiago edo
txikiago batekin, oso aldagarriak dira inguru
geografiko batetik bestera: ehun produktiboaren
egitura, berrikuntza-sistema osoaren gaitasuna
eta, azkenik, berrikuntza-politika “endogenoa”
osatzeko egon daiteken beharrarekin, bai
kanpoko inbertsio teknologikoak erakartzeko
estrategiekin, bai kanpoko ezagutzaren
atzemateko estrategiekin, arlo zientifikoan edo
oinarrizko teknologietan batez ere.

Kasu horietan, ohikoa da kudeatzaile politikoek

berrikuntza-sistemarako beharrezkoak diren
egitura-aldaketak bultzatzeari uko egitea eta
politikoki erakargarriagoak eta ez horren

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware
that we may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider
this report as only a single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter