Denizcilik terimleri

RZGARIN HIZI VE DENZN DURUMU N TIKLAYINIZ Birok ynyle dierlerinden farkl olan denizcilik meslei, kendine has terim deyim ve llere sahiptir. Denizcilikte ska kullanlan baz, terim, deyim ve ller de bu blmde aklanacaktr. A-TERMLER VE DEYMLER : Aborda : Bir teknenin dier bir tekne zerine veya rhtma, iskeleye yanamasdr. Abosa : Akan bir zinciri veya halat o durumda durdurmak ve tutmak iin bosaya vurmak. Abramak : Kontrolden kan bir gemiyi veya bir ii kontrol altna almak. Acenta : Deniz iletmelerinin, gemilerini altrrken limanlardaki brokrasi ilerinde, gemi ve personelinin ihtiyalarn teminde arac olarak kulland anlamal veya temsilci kurululardr. Alabora: Bir deniz aracnn ters dnmesine alabora denir. Alarga : Bir geminin sahilden akta bulunmas, demirlemi olmas durumuna denir. Alesta: Bir ie hazrlanlmas veya ie hazr olunduunu belirtmek iin verilen komut. Aganta : Hareket halindeki bir halatn kumanda edildii an aknn tutulmas durumudur. Arya : Toka edilmi vaziyetteki bir sanca aa indirmek iin verilen komut. Avara : Bir gemi veya teknenin yanam olduu yerden almas, ayrlmas Balast (Safra) : Seferine yksz olarak kan veya ykl olup denge problemi olan gemilerin, dengesini iyiletirmek iin, gemi tanklarna aldklar deniz suyuna balast denir. Balb : Gemilerin ba bodoslamalarnn su iindeki ksmnda ileri doru uzanan ikin ksmdr. Geminin hzn arttrmaya yarar. Ayrca geminin ba-k yaparak sallanmasn azaltr. Baalt : Geminin ba tarafnn i ksmna verilen isimdir. Ba taraf kasaral gemilerde kasara alt baalt olarak adlandrlr. Charter (artr ) : Kiralamak, bir geminin kiralanmas anlamna gelir. artrdaki gemi sz, gemiadamlar arasnda taramp seferi yapan gemi karlnda kullanlsa da esas kira altndaki gemi demektir.Yani artrdaki gemi dzenli sefer yapabilir.

alm ve Kuruz : Geminin su hattndan aada kalan ksmnn bata ve kta, omurgaya yaklaldka daralmasdr. Bu daralma ba tarafa doru olduunda alm, k tarafa doru olduunda kuruz adn alr. amak : Filikalarn suyunu boaltmak iin yaplm, aa kepelerdir. apariz : Bir manevra veya bir ilemin engellenmesi anlamna geldii gibi, demir zincirlerinin biryerlere (baka bir zincire vs.) dolamas, karmas anlamnda da kullanlr. iftelemek : Tek demir atm bir geminin emniyet iin dier demirini de atma ilemi. Danec :Ykn hasardan korunmas ve hzl tahliye edilebilmesi iin yklerin aralarna ve altlarna konulan tahta, hasr v b. malzemeye denir. Dalgakran : Limanlar ve limanlar iindeki gemilerin denizlerden (dalgadan) zarar grmemesi iin limana hakim rzgara yzey verecek ekilde yaplm dalga nleyici yaplar. Deniz Haritas : Denizcilikte kullanlan sahilleri, seyir alametlerini, derinlikleri gsteren ve zel iaretleri olan haritalardr. Duba : Alt dz ve yk tama maksatlar iin ina edilmi aa veya sa tekneler. Dme : Bir geminin rzgar ve aknt etkisiyle bulunduu rotadan veya mevkiden kaymasdr. El iskandili : Derinlik lmede kullanlan bir arlk ve ince halattan meydana gelen basit bir alet. Fauna : Halatlarn fazla srtnmeye maruz kalan ksmlarnn ypranmasn nlemek iin bu ksmlar grcala ve mrsel ile sarlr. Bu ileme fauna denir. Falaka : Puntel , dikme ve matafora cundalarnn (ularnn) arasna gerilerek, bulunduklar durumlarn muhafaza etmesini salayan halatlardr. Firengi Delikleri : Gvertede biriken sularn dar akmas iin, bir az bordaya alm gverte st deliklerdir. Forklift : Ykleme ve tahliye ilemlerinde, rhtmda veya gemi ambarnda ar malzemenin kaldrlp tanmas iin kullanlan, manevra kabiliyeti yksek aralara denir. Formen: Yine ykleme veya tahliye ilerini yrten ii gurubunun (posta) ba. Gemi Jurnali : Gemi ile ilgili olaylarn kaydedildii, hukuki ilemlerde ok nemli yeri olan defter. Havuz : Gemilerin su alt ksmlarnnbakm ve onarm iin alndklarkuru veya yzer tipteki havuzlardr. Iskara : Liman ve rhtmlarda ok sayda gemi bulunmasna denir. Karklk anlamna da gelir.

stif : Her cins eyann ve ykn geminin dengesini bozmayacak ekilde geminin yapsna en uygun ekilde yerletirilme ve yklenme ilemidir. Kabadalga : Dalga ykseklii fazla olan ve gemiyi rahatsz eden dalgalardr. Kamara: Gemideki personelin kald odalara verilen isim. Kampana : Gemiyle ilgili baz acil durumlar bildirmek iin belirli kurallar iinde kullanlan ana kampana denir. Kana Rakamlar : Bir gemi teknesinin ne kadar su ektiini (suya battn) renmemize yarayan, her iki bordada ba, vasat ve k taraflardaki rakamlardr. "Draft rakamlar " da denilir Kana rakamlarndan draftn nasl okunaca bilinmelidir; skele tarafta metrik birime gre yazlan rakamlarn boylar ve rakamlar aras dey boluklar 10 cm, Sancak tarafta (Romen rakamlaryla) kadem (fit) birimine gre yazlan rakamlarn boylar ve rakamlar aras 6 pustur (intir). Kapela : Gemilerde tehizatlar korumak zere stlerine rtlen branda klflardr. Kasrga : ok kuvvetli rzgar, byk dalgalar ve kuvvetli rzgarn olutuu gemiler iin tehlikeli frtna. Kavela : Halat dikme ilemlerinde kullanlan sert bir aatan yaplm havu ekline benzeyen malzemedir. Klavuz kaptan (pilot) : Blgesel tehlikeleri, seyir yollarn, geitlerini ve limanlarn iyi bilen gemileri emniyetle sevk ve idare edebilecek tecrbeli kaptanlara denir. Laka : Bo veya boalm anlamna gelir. Bir halat bo koyuvermektir. Laing : Ykn gemiye, kendisine veya dier yklere verebilecei hasar nlemek amacyla yaplan balama iidir. Liman : Gemilerin yk ve yolcu alp vermesine elverili, rzgar ve dalgalardan korunur ekilde yaplm tesislerdir. Lumbar : Gemi bordalarna veya kpetelerine alan drt ke, giri k mevkileridir. Lumbar az : Gemilere giri k yaplan yerlere verilen isimdir. Manifesto : Ticaret gemilerinde ykn cinsini gsteren resmi evrak. Mezestre : Sancan yarya kadar ekilmesi ilemine denir. Mola : Halatlarn bal bulunduklar yerlerden fora edilmesi iin verilen kumanda. Navlun : Bir yerden bir yere para karl tanmak zere bir szleme ile gemiye alnan ykn tm. Bu ykn tanmasnn para deeri anlamnda da kullanlr.

Nete (neta) : Dzeni bozulmu bir eyin tertiplenip dzenlenmesi, ayrca seyirde kullanlan anlamyla aykr ve tehlikeli bir durumun olmad, her eyin normal devam ettii anlamnda kullanlr. ldeniz (Svel) : Frtnann dinmesi ile oluan, atlaksz, rahatsz edici dalgalar. Parakete : Geminin sratini lmek iin kullanlan aletin ismidir. Parima : Filikalarn ba ve k taraflarnda balama amac ile kullanlan yeterli uzunluktaki ince halat. Rzgar alt : Rzgarn estii (geldii) yne ters yn (srt dnldnde, n tarafn olduu yer). Rzgar st : Rzgarn esmekte olduu (geldii) taraf. Savlo : Gemicilikte sancak ekmede paraketede, el incesi olarak kullanlan bir ile birbuuk burgatalk ince halatlara verilen isimdir. Stevedor : Limanda gemilerin ykleme veya tahliye ilerini yrten insan veya irkettir. ifting : Bir yere yanam veya demirlemi geminin yerini deitirme ilemidir. Ayrca ykn yerini deitirme anlamnda da kullanlr. Tersane : Gemilerin ina edildii veya tamir ve bakm grd yerler. Toka : Bir sancan, bayran gndere ekilmesi iin verilen komut. Tonilato : Gemilerin gerek arlk gerekse hacim lm ile belirtilebilen kapasiteleridir. Tramp Gemi : Dzenli sefer yapmayan gemi demektir. Yani srekli belli birka liman arasnda deilde, yk bulduu limandan ykn gtrlecei liman neresi ise oraya sefer yapan gemi anlamna gelir. Trim : Geminin ba draftyla- k draft arasndaki fark.(geminin baa veya ka eik olmas) valf : Borulardaki svlarn aklarn kontrol etmeye yarayan bir eit vana. Vardiya : Gemilerin liman ve seyir hizmetlerinin grlmesi iin, gemi personeli tarafndan zamana bal olarak tutulan nbet. Yalpa : Geminin dalgalardan sancak ve iskeleye aralklarla yatp, dorulmas, sallanmas. Ykleme snr hatlar (Fribord Markas) : Sancak - iskele her iki bordadaki bu ekiller gemilerin uluslararas kurallar gereince deiik artlarda (mevsim, su younluu ) ykleme snrn gsterir. Fazlaca ykleme sebebiyle bu snrlarn almas, gemi emniyetini ortadan kaldrr.

B- LLER :

1 Deniz mili : 1852 metre - 10 Gomino - 2000 Yarda 1 Gomino : 185,2 metre 1 Kadem (fit) : 30,48 santimetre 1 Kula : 183 santimetre (1.83 metre) 1 Pus (in) : 2,54 santimetre 1 Metrik ton : 1000 kg (1 ton) 1 Tonilato : 2.83 metrekp (100 fitkp)