Ramazani Pa Mileniume

N e r t A ll-llah t Gjith mh h m ut, s irs mit, M h s s irueit!
RAMAZANI PA MILENIUME
Dr. Ismail Bardhi
Botuar nga: SHB Logos-A
T gjitha t drejtat e ktij libri i takojn botuesit
Fondacioni i Rinis Islame Cyrih
www.islamischen.ch
e-mail: info@islamischen.ch
RAMAZANI PA MILENIUME ............................................................................................................................................................................................... 4 BESIMTAR AGJRONI! ................................................................................................................................................................................................. 5 AGJRIMI:....................................................................................................................................................................................................................... 11 NIJJETI:..........................................................................................................................................................................................................................12 KUSH SHT I OBLIGUAR T AGJROJ: ..........................................................................................................................................................................14 KUSH NUK SHT I OBLIGUAR T AGJROJ: ..................................................................................................................................................................15 KA E PRISH/ASGJSON AGJRIMIN:.............................................................................................................................................................................16 DISA RREGULLA RRETH AGJRIMIT:..................................................................................................................................................................................16 SYFYRI (SEHURI) DHE IFTARI: ........................................................................................................................................................................................17 TERAVIH NAMAZI:...........................................................................................................................................................................................................19 BEDRI:...........................................................................................................................................................................................................................20 LEJLETU-L-KADR:...........................................................................................................................................................................................................22 ITIKAFI:......................................................................................................................................................................................................................... 23 SADEKATU-L-FITRI (APO VITRAT):...................................................................................................................................................................................25 BAJRAMI:.......................................................................................................................................................................................................................26 PO ZOT, TY T BESOJM DHE PR TY AGJROJM! ........................................................................................................................................................26
www.islamischen.ch
RAMAZANI PA MILENIUME
Ramazan 1420 1999/2000 Porse u qe urdhruar t adhurojn vetm All-llahun, q si besimtar t sinqert, me sinqeritet ti rrfejn (predikojn) fen, edhe t kryejn namazin dhe t japin zeqatin, e ajo sht fe e qndrueshme. (Kurani, 98:5) O besimtar! Agjrimi u sht br obligim i detyrueshm, si u ishte br obligim edhe atyre q qen para jush, ashtu q t bheni t devotshm. (Kurani, 2:183) Islami sht ndrtuar mbi pes shtylla: t dshmosh se nuk ka zot tjetr pos All-llahut dhe se Muhammedi sht i drguari i Tij, t falsh namazin, t ndash zekatin, t agjrosh Ramazanin dhe ta vizitosh shtpin e shenjt t All-llahut. (Hadith)
www.islamischen.ch
BESIMTAR AGJRONI!
Edhe pse sht e vrtet q Zoti e ka vulosur fen ashtu si sht ajo n esencn e vet fillestare dhe prfundimtare, kur askush nuk ka ekzistuar q ta dgjoj, ta shoh e ta prjetoj at pa urdhrin e Zotit, vrtetsia e fes dshmohet edhe me vet ajetin/shenjn e Kuranit, ku All-llahu xhel-le shanuhu thot: Nuk krijova xhinn dhe ins/njerz pos q t m adhurojn (51:56). Qllimi i paraqitjes s krijess n kt bot nga Zoti sht q ai t jet i nnshtruar, i dgjueshm vetm ndaj Perndis. Pa kt humb do gj. Kjo vrtetsi e fes medoemos vrtetohet n astet e fillimit dhe t prfundimit t do sendi (3:83). Ndr kto dgjueshmri dhe bindje sht edhe urdhri i Zotit: Agjroni besimtar! Lutja islame edhe n aspektin kohor ka nj form t gjall lvizse e cila pr doher ia ngjyros do ast t jets njeriut besimtar. Kt n fakt atij ia mundson kalendari lunar t cilin e kan muslimant, sepse nuk kemi koh, stin e dit q prputhet me datn statike e mos t ket lutje, fest fetare dhe agjrim. Q ta vrtetoj pavdekshmrin e fes Zoti bn intervenimin e prsritur t prhershm t urdhrave t Tij edhe pse n shikim t par kjo mund t duket si nj tautologji pa ndrrime dhe ndryshime, por, pr doher i ngjan zanafills s vet, sepse kemi dgjueshmrin dhe padgjueshmrin, dnimin dhe shprblimin gjithmon t regjistruara n freskin e vet. Agjrimi si lutje e kalon do dimension t lutjeve t tjera pr shkak se tr t lejuarn pr nj ast Zoti e bn t ndaluar, Ai e bn hallallin haram, gj q pr logjikn sht e pakapshme. Ktu vrtetohet edhe ajo se Zoti kur ndalon nuk ndalon q t krijoj ofendim, por me qllim q t krkoj nga krijesa m e lart vetm devotshmri, respekt, heshtje, dgjim, bindje, flijim.
Fondacioni i Rinis Islame Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 5
Nnshtrimi t Vrtets dhe bindja me t qensin njerzore e shndrrojn n prsosuri, gj q do t thot se njeriu sht n gjendje sikur ta shoh Zotin. Sepse edhe pse nuk e sheh At, Ai e sheh at. Zoti i prfshin shikimet, ndrsa shikimet nuk e prfshijn At. Arsyeja sht e verbr, ndrsa zemra sht pr t shikuar. Prandaj n t takohen shikimet e zemrs s shikuar. Kt agjrimi ia mundson besimtarit. Nj her n prezencn e ashabve Pejgamberit i paraqitet Xhibrili alejhis-selam n form t dukshme t njeriut, jashtzakonisht i pastr, pa gjurma mbi vete se ka udhtuar, pr asnjrin i njohur dhe i drejtohet Muhammedit alejhis-selam duke e pyetur pr nnshtrimin (islam), bindjen (iman), bukurin (ihsan) dhe astin (saat) me qllim q ti msoj ata n fe (din). Ktu bindja sht shnuar me at t cils ajo i prket: me Zotin, melekt e Tij, librat e Tij, lajmtart e Tij, Ditn e Gjykimit dhe larjen e borxhit t s mirs dhe t keqes s tij. Bindja e till prfshin besimin n t vrtetn e asaj t cils i prket, e ajo sht realiteti i vrtet i asaj q sht. E kur njerzit kan bindje t till do t thot se asaj plotsisht ia nnshtrojn veprimin e vet. Pejgamberi alejhisselam thot: Bindja sht njohje n zemr, shqiptim me gjuh dhe veprim me gjymtyrt. Sipas ksaj, bindja prfshin njohjen, t folurit dhe t vepruarit. Mirpo fjala sht pr njohjen n zemr. Njohja e till e mundson prsosurin njerzore. Ajo sht t parit e shumsis n njjsin dhe njjsis n shumsin. Asaj i prgjigjet zemra, si aftsi njerzore e lidhjes s drejtprdrejt me Mendjen, apo njohjen e dukurive n vrtetsin e krijueshmris s tyre burimore. Njohja e dukurive ndar nga zemra i redukton ato n jashtsin e tyre, q shprehet n gjendjet e ndryshme t verbsis, ndryshkjes, ngurrtsis dhe smundjes s zemrs. Gjendja e till do t thot pasje t zemrs por moskuptim (7:179). Bindje mund t ket vetm se zemra e shndosh, ndrsa at Zoti e shkruan n zemr (58:22). Ai sht q n zemrat e besimtarve
dhuroi qetsin pr ta shtuar ata bindjen n besimin e vet q kishin (48:4). Ajo sht njohuria m e lartsuar. Ajo sht e brendshme dhe e pandashme nga t qnit. E kur ajo ta ndrioj shpirtin, ndahet n format e veta t ndryshme, kshtu q mund t jet ndjenj apo e folur e arsyeshme. Ai i cili di (njeh) n zemr at njohuri e tregon me t folurit e vet. Gjendja e arsyes sht reflektim i Mendjes, ndrsa t folurit dyanshmri e arsyes me Mendjen. T folurit e till sht n prputhje me njohurin e zemrs; ajo sht lidhje me krijimin, meq Zoti krijon me Fjal. Prandaj t vepruarit sht e pandashme nga t folurit. Mirpo fjala mund t shpabesohet n vepr pr shkak t mundsis s njeriut pr zgjedhje t lir. Shpabesia e fjals e cila sht n reciprocitet me njohurin n zemr e degradon qllimin njerzor: Tek All-llahu sht shum e urrejtur ta thoni at q nuk e punoni (61:3). Ajo q sht e njohur n zemr dhe e shprehur n fjal e vrteton veprimin me gjymtyrt apo amelun bil-erkan. Nnshtrimi dshmon veprimin, e n pajtim me kt edhe sht i prfshir n bindjen. Nga kjo rrjedh se bindja krkon edhe nnshtrim por edhe ajo se do nnshtrim nuk sht edhe bindje. Nnshtrimi ose veprimi sht paraqitje e t pamatshmes n botn e matshme. Njohuria n zemrn e njeriut nuk sht e arritshme pr ask pos pr All-llahun: Kurse All-llahu e di se ka ka n zemrat tuaja (33:51). T shfaqurit e asaj njohurie n t folur sht n dispozicion edhe t t tjerve, por gjykimi pr harmonin me t brendshmen vetm Zotit. Mirpo, t vepruarit n bot sht e matshme, prandaj pr t mund t gjykojn edhe t tjert. N dallimin e nnshtrimit (islam) dhe bindjes (iman) tregon ajeti (49:14): Beduint than: Ne kemi besuar! Thuaj: Ju nuk keni besuar ende, por thuani: ne jemi dorzuar, e ende nuk po u hyn besimi n zemrat tuaja. E nse e respektoni Allllahun dhe t drguarin e Tij, Ai nuk ju pakson asgj nga veprat tuaja, se All-llahu sht shum mkatfals, shum mshirues. Bindja sht n zemr, por t shprehurit e saj n botn e shumsis sht i
mundshm n vepra. Mirpo fjalt dhe veprat nuk mund t themelohen n njohurin n zemr, si shprehet Shpallja: ... Ata ju bjn lajka me fjalt e tyre, kurse zemrat e tyre kundrshtojn... (9:8). E kundrta e bindjes sht mohimi i asaj q sht e njohur (kufr). Krijimi i njeriut sht i qart, por e till sht edhe mundsia e dukshme e dy prgjigjeve para ksaj qartsie falnderimi dhe mohimi. Prgjigjen e par e shprehin edhe fjalt e Pejgamberit alejhis-selam: do e mir sht n duart e Tua, ndrsa e keqja nuk t kthehet Ty. Meq me posedimin e zemrs njeriut i sht mundsuar njohja e s Vrtets, bindja sht njohje e asaj t vrtete me fjal dhe vepr, ndrsa mohimi refuzim i saj me fjal dhe mosveprim. Prandaj bindja sht unitet i njohuris, t folurit dhe t vepruarit. Tradita shnon se kur meleku Xhibril e pyeste pejgamberin Muhammed alejhis-selam: M thuaj sht ihsani? Ti bhesh rob Zotit sikur je duke e shikuar At, sepse edhe pse ti nuk e sheh, Ai vrtet t sheh ty, u prgjigj ai. Lidhjes foljore vepro at q sht mir dhe bukur i prgjigjet folja kuranore ihsan. Kshtu, duke u nisur nga prcaktimi i asaj foljeje n Hadithin e njohur n t cilin Xhibrili e pyet Pejgamberin alejhis-selam pr nnshtrimin (islam), bindjen (iman), kryerjen e asaj q sht mir dhe bukur (ihsan) dhe astin (saat) mund t vrehet reciprociteti qensor i veprimit t till dhe robrimit: T vepruarit e asaj q sht e mir (bukur) do t thot ti bhesh rob Zotit sikur je duke e shikuar At, sepse edhe pse ti nuk e sheh At, Ai t sheh ty. Nnshtrimi e prcakton veprimin, ndrsa bindja veprimit ia jep shprehjen e arsyeshme dhe themelimin e tij n zemr, nprmes s cils njohuria e arsyeshme sht shprehje e shembujve mbi-individuale t do gjje n Mendje. T kryerit e asaj q sht e mir dhe e bukur veprs, shprehjes dhe dituris ia jep
kuptimin m t thell dhe lidhjen e drejtprdrejt me Bukurin si thirrje e s Vrtets. Domethn, n pajtim me kt, Bukuria sht prmbajtja m e lartsuar e nnshtrimit dhe bindjes. Ajo sht thelb i do qllimi t lidhur me Realitetin. Njeriu i kthehet natyrs s tij burimore dhe e njeh veten pikrisht nprmjet kryerjes s asaj q sht e mir dhe e bukur. Kjo sht udha e vendosjes s prsosuris njerzore si mundsi m e lartsuar. Kt dimension t bindjes kemi mundsi ta vrejm n t gjitha lejimet dhe ndalimet q Zoti i ka urdhruar n Librin e Shenjt. Nj ndr to sht edhe agjrimi. Agjrimi i muajit t Ramazanit sht ndr ndodhirat m gjallruese q ka mundsi ti prjetoj besimtari musliman. N kt muaj fillon zbritja e vet Shpalljes si vulosje e fundit e saj, lufta e Bedrit me ushtar t dukshm dhe t padukshm, fitore e garantuar nga vet Zoti. M n fund kemi Lejletu-l-Kadrin, q sht m e mir se njmij muaj. Pr shkak t karakterit t tekstit dhe me qllim q ai ta ket formn m t leht t kuptimit t agjrimit, s pari do t fillojm me vet ajetet t cilat flasin mbi kt urdhr t Zotit: O besimtar! Agjrimi u sht br obligim i detyrueshm, si u ishte br obligim edhe atyre q qen para jush, ashtu q t bheni t devotshm. N dit t caktuara me numr, por ai nga ju, i cili sht i smur ose n udhtim ather tjera dit me t njjtin numr. Ndrsa ata q nuk mund ta mbajn kompensimi sht t ushqejn nj varfanjak. Dhe kush jep m tepr, vullnetarisht, ajo sht aq m mir pr at. Por t agjroni sht m mir, ta dini.
www.islamischen.ch
Muaji Ramazan sht ai n t cilin filloi t shpallet Kurani, udhzim pr njerzit dhe argument i qart i rrugs s drejt dhe dallimit t s mirs nga e keqja. Cili prej jush q do ta arrij at muaj, ta agjroj at, e kush sht i smur ose ndodhet n rrug, t njjtin numr ditsh le ta agjroj m von! All-llahu ju dshiron lehtsim e nuk ju dshiron vshtirsi. Por ditt e caktuara ti plotsoni dhe All-llahun ta madhroni pr shkak se u ka udhzuar n rrug t drejt, mbase do t jeni mirnjohs. Dhe kur t t pyesin robrit e Mi pr Mua, Un jam me t vrtet afr, i prgjigjem lutjes s lutsit kur m lutet. Prandaj le t krkojn prgjigje prej Meje dhe le t m besojn Mua, pr t qen t udhzuar. (Kurani, 2:183-186) Islami sht ndrtuar mbi pes shtylla: t dshmosh se nuk ka zot tjetr pos All-llahut dhe se Muhammedi sht i drguari i Tij, t falsh namazin, t ndash zekatin, t agjrosh Ramazanin dhe ta vizitosh shtpin e shenjt t All-llahut. (Hadith, Muttefekun alejh) Kurani dhe hadithet e shumta ktij ibadeti ia kan dhn formn m t plot gj q edhe sot ne muslimant kt jemi duke e praktikuar. Por q ta kemi m t sistematizuar kt lutje do t prcaktohem duke i dhn po ato definime t caktuara n mnyr m t shkurt, si p.sh.: koha e agjrimit, nijjeti, rregullat e agjrimit, kush sht dhe kush nuk sht i obliguar t agjroj, ka e prish agjrimin, disa rregulla q duhet patjetr t dihen pr agjrimin, iftari e syfyri (sehuri) dhe bukurit e tyre, teravih namazi, sadekatul fitri, itikafi dhe Bajrami.
www.islamischen.ch
10
AGJRIMI:
Fjala sawm (agjrim) ndr t tjerat ka kuptimin: agjrim, qndrimi pa ushqim, heshtje, strehim nn hije, qetsim, prmbajtje, heqje dor, shijim (i vdekjes) etj. Kuptimi thelbsor i ksaj fjale sipas konotacionit mekkas sht t bhesh i qet, heshtje (19:26). Por, sipas konotacionit medinas merr formn e t agjruarit e muajit t Ramazanit, e q sht prfundimtar. Agjrimi ka 5 kategori juridike: farz (p.sh. muaji i Ramazanit); kadha (kur duhen agjruar ditt e lna gjat Ramazanit me arsye); agjrimi me t cilin dikush sht zotuar (me betim - jemin); kefaret (n kushte kur bhet shpagim pr kundrvajtje); istiska (kur vendoset pr tiu lutur Zotit pr siguri n kt bot, si p.sh. pr rnien e shiut n kohn e thatsis). Agjrimi i Ramazanit pr muslimant sht br farz n vitin 2 Hixhri. Caktimi i kohs s fillimit t agjrimit vrtetohet me paraqitjen e Hns s re (fillimit t muajit sipas kalendarit lunar Hixhri), si ka thn edhe Pejgamberi alejhis-selam: Agjroni kur ta shihni (Hnn e re), e hani kur ta shihni, e nse n kt ju pengojn ret, ather plotsojeni (muajin) Shabanin me tridhjet dit (Muttefekun alejhi). Verifikimi i paraqitjes s Hns s re n ditt e sotme mund t bhet n mnyr m t prpikt, duke shfrytzuar arritjet shkencore-teknike. Por, q mos t vij deri te rregullimi i harmonis midis muslimanve t nj vendi, sht e kshillueshme q t ndiqet vendimi i autoritetit m t lart fetar t vendit t caktuar, dhe at sipas hadithit t Pejgamberit alejhis-selam: Bajrami i Ramazanit sht kur bota (populli) han, ndrsa Bajrami i Kurbanit sht kur populli therr kurban (Tirmidhiu, Ebu Davudi dhe t tjer). Prgjegjsia e udhheqsis ndaj besimtarve sht e madhe q t ket kujdes pr kt shtje me rndsi t veant q ti informoj ata me koh e q ta largoj do mosmarrveshje t paplqyeshme. Prpjekjet individuale lidhur me fillimin dhe
mbarimin e agjrimit duhet t jen t kujdesshme dhe me kultur t lart po ndaj ktyre vendimeve. Kjo nuk do t thot se prgjegjsia individuale apostrofohet. Dtth., agjrimi sht t agjrosh pr Zotin duke krijuar bindje sa m t fort dhe pastrti shpirtrore n koh t caktuar.
NIJJETI:
(Nevejjtu en-esume gaden lil-lahi teala vendosa q nesr t agjroj pr All-llahun e Lartsuar). Q nj farz/vaxhib i fes t kryehet sipas rregullave fetare medoemos duhet br nijjet (vendosje e qllimit), d.m.th., para fillimit, duhet prcaktuar dhe qllimizuar lutjen, ibadetin. Nijjeti prpos n vete sht bukur t thuhet edhe n mnyr t dgjueshme pr vetveten, saq ibadeti i br pa nijjet n terminologjin fetare sht i quajtur batil, i kot. Pejgamberi alejhis-selam thot: In-nemel amalu bi-n-nijjat - Pa dyshim, veprat jan sipas qllimeve (nijjeteve). N kt drejtim Gazaliu n Ihjaun e vet thot: Ibadeti pa nijjet sht i pavler. N tr procesin e lutjes/ibadetit krkohet qllimi, nijjeti. Po ashtu, si thot edhe Ebu Ishak esh-Shiraziu: Vazhdimsia e nijjetit sht e domosdoshme deri n prfundimin e ibadetit. Nijjeti buron nga zemra, e zemra njkohsisht sht edhe hapsira ku pasqyrohen arsyeja dhe vmendja. Pr kt arsye, nijjeti n jurisprudencn islame emrohet si fiel Sheri, vepr Sheriati. Sipas el-Baxhuriut ekzistojn katr parakushte pr realizimin e nijjetit: ai q bn nijjet duhet t jet besimtar; t jet me arsye t shndosh; t jet i vetdijshm pr veprn e caktuar dhe t ekzistoj mundsia pr kryerjen e asaj vepre. Lidhur me nijjetin prsri vrejm edhe problem q ka t bj me besimin n Zotin, i cili nuk lejon mosprcaktimin e qllimit dhe vendosjes, ngase ndr fjalt m t urrejtura tek Ai jan: O Zot,
m fal nse dshiron. Lidhur me kt Pejgamberi alejhis-selam ka thn: Le tia parashtroj njeriu All-llahut krkesn e tij me nj qndrueshmri dhe me nj qartsi t theksuar. Pr All-llahun asnj krkes nuk sht e teprt apo prtej (fuqis s) Tij. Forca e nijjetit vrehet n mnyr paradoksale, si p.sh. n rastin kur pr shkak t harress, lodhsis ose gjat kryerjes s lutjes pa dashje thehen rregullat e agjrimit, e n ann tjetr agjrimi nuk prishet. T gjitha kto nuk ndikojn aspak n prishjen e nijjetit. Pr at q pa qllim e prish agjrimin, d.t.th., nse ai person han dika pa qen i vetdijshm Pegamberi alejhis-selam ka thn: All-llahu e ka ushqyer at. Kt form, kt prgatitje Krijuesi e krkon nga krijesa e tij, njeriu, q ti tregoj se asnj segment i jets s tij nuk sht i ln anash nga Ai. E problemet q e rrethojn besimtarin e hapsirs son jan t shumta. Ai e ka humbur kuptimin e jets, ka filluar t dyshoj n do gj, ka filluar ti besoj vetmse fjalve dhe t luftoj pr fjalt, edhe pse historikisht ato e kan tradhtuar dhe e kan ln pa streh. Duke pasur parasysh momentet tona dhe vshtirsit me t cilat ballafaqohemi do t kisha pasur dshir q forcn e nijjetit ta interpretoj duke u bazuar n realitetet tona t sotme. Besimtarit shqiptar, n kohn kur t tjert krijojn shtet, i ndodhi ajo q jo ti forcohet shteti, por ti varfrohet dhe ti shkatrrohet. N hapsirn e tij gjeografike i sht lejuar q tu lihet vend eksperimenteve t ndryshme dhe realizimeve t misionarve t ndryshm. Atij i ndodh q pr nj shtje t ket shum zgjidhs, pr nj vend t ket shum kryetar, ta ket nj vend t ndar pr shum t tjer. Prafrsisht ai nuk di se a sht i sigurt pr vetveten n shtetin e vet. Besimtari i proviniencs islame medoemos duhet t tregohet si njeri i cili i ka plotsuar kushtet elementare pr nijjetet (qllimet) e veta, natyrisht i vetdijshm se pr ka ka vendosur. Vendosja dhe qllimet pr vepra doemos duhet ta ndjekin at gjat tr jets pr realizimin e tyre. Agjrimi si ibadet nuk sht i
pranuar tek Zoti edhe nse kryhet apo ekziston n mnyr formale vetm se pr shkak t mosvendosjes pr t (mungess s nijjetit) ai shkon kot. Nijjeti n formn e larttheksuar me t vrtet sht m se i nevojshm pr besimtart q synojn t jen t lir, t dijn ta mbajn at q ua ka dhn Zoti. Natyrisht se edhe ky muaj i agjrimit besimtarin duhet ta prkujtoj pr kt moment shum t rndsishm nijjetin. Ai duhet t betohet se qllimet e veta do ti vazhdoj derisa ti kryej n mnyrn m t mir, do t thot, do t bhet i pjekur, i rritur dhe t dij t vendos.
KUSH SHT I OBLIGUAR T AGJROJ:

Pr do kusht t fes ekzistojn norma/rregulla t caktuara t cilat duhet t plotsohen q ai t jet i pranuar. Sa i prket agjrimit, kushtet pr kryerjen e ktij obligimi jan q: personi t jet musliman, t jet i pjekur (n mosh) sipas Sheriatit, t ket arsye t shndosh, t mos jet udhtar, t mos jet i smur, nse sht femr mos t jet me t prmuajshmet (zakonet) apo lehone (femra gjat t prmuajshmeve dhe lehonis nuk guxon t agjroj, por pas kalimit t asaj gjendjeje duhet ta agjroj numrin e njjt t ditve t lna). Po ashtu edhe udhtari sht i liruar nga ky obligim, por Kurani e plotson kt duke thn: Por, t agjroni sht m mir, ta dini. Edhe i smuri duhet ti ndjek rregullat e parapara, por vetm nse smundja verifikohet me diagnozn prgjegjse mjeksore se agjrimi i tij rrezikon jetn, kshtu q n at rast ai sht i liruar nga agjrimi. Mirpo, kusht pr lirimin e ktill sht q ai t jap fidjen shpagimin, respektivisht t ushqej nj t varfr pr do
www.islamischen.ch
14
dit q nuk e ka agjruar dhe at vetm nse ka smundje nga e cila nuk mund t ket prmirsim t gjendjes s tij shndetsore.
KUSH NUK SHT I OBLIGUAR T AGJROJ:

Q t plotsohet teksti i lartshnuar duhet theksuar ann tjetr t tij. D.m.th., nuk jan t obliguar t agjrojn: jomuslimani, fmija i cili akoma nuk sht i pjekur sipas Sheriatit, personi me t meta psiqike (ai as nuk duhet agjruar e as nuk sht i obliguar t jap fidjen shpagimin), personat e matufosur, pleqt n mosh t shkuar t cilve agjrimi ua rrezikon shndetin, por kta duhet t japin fidje pr do dit t paagjruar, t smurt t cilve agjrimi ua rrezikon shndetin e t cilt duhet t agjrojn ditt e lna pas prmirsimit t gjendjes s tyre shndetsore (nse nuk u prmirsohet gjendja ata duhet dhn fidje), gruaja shtatzn ose gjidhnse nga frika se agjrimi do tua rregulloj shndetin, me t vetmin kusht q ditt e lna ti agjrojn m von. Si u tha m lart nuk jan t obliguara t agjrojn as grat t cilat jan me t prmuajshmet si dhe lehonat, t cilat duhet ti plotsojn ditt e lna pas kalimit t gjendjes n t ciln jan. Edhe personi q sht i detyruar ta prish agjrimin me qllim q ta shptoj dik nga rreziku i jets at dit duhet ta agjroj m von. Udhtari po t dshiroj mund t agjroj, por nuk sht i obliguar pr kt; nqoftse nuk agjron, ditt e lna duhet ti plotsoj m von.
www.islamischen.ch
15
KA E PRISH/ASGJSON AGJRIMIN:
Prishja apo asgjsimi i agjrimit bhet: qllimisht (taamut), me dije (ilm) dhe me vullnet t lir (ihtijar). Kto jan bazat kryesore t cilat e vn n peshoj arsyeshmrin e personit, por kemi kategori t cilat bazohen mbi kto dhe q e prishin agjrimin, si: futja e fardo gjje n trup n qoftse kjo bhet me vetdije, e q ka mundur t pengohet (p.sh. marrja e ushqimit dhe pijes; thithja e tymit (pirja) t duhanit etj.); vjellja e qllimshme; marrdhnia seksuale; polucioni gjat dits i shkaktuar me vetdije dhe qllimisht (vetknaqja); pranimi i inzheksioneve ushqimore apo vitaminoze; marrja e gjakut n damar; gjakderdhja gjat t prmuajshmeve dhe gjat lehonis te grat.
DISA RREGULLA RRETH AGJRIMIT:

Agjruesit i lejohet t agjroj edhe duke qen xhunub (i papastr) dhe t lahet edhe pas agimit t diellit. Edhe nse njeriu pa qllim bhet i papastr gjat dits (nse vjen deri te polucioni n gjum apo nga lodhja), ai vetmse duhet t lahet ndrsa agjrimi nuk i asgjsohet. Gruaja t cils i mbarojn t prmuajshmet apo gjendja e lehonis duhet t agjroj madje edhe nse nuk mbrrin t lahet para agimit. Agjruesit i lejohet mjekimi i dhmbve, madje edhe shkulja e tyre, me kusht q mos ta glltis gjakun (natyrisht lejohet edhe anestezioni i duhur gjat shkuljes s dhmbit). Agjruesit i lejohet q t mjekohet duke marr pika pr sy dhe pr vesh, madje edhe nse shija e tyre ndjehet n fyt. T smurve nga astma u lejohet ta prdorin inhalatorin (pompn) gjat
agjrimit. Agjruesit i lejohet shprlarja e gojs, pastrimi i dhmbve, t freskohet apo lahet por gjithnj me kusht q t ket kujdes se mos t futet uj n trupin e tij. Agjrimin nuk e asgjson marrja er e aromatikve, por duhet shmangur ksaj. Gatuesit apo gatueses t ushqimit i lejohet ta shijoj ushqimin me majn e gjuhs dhe menjher ta nxjerr at. Bashkshortve u lejohet do gj q nuk shpie deri te ejakulimi, dmth. puthja apo prkdhelja lejohen.
SYFYRI (SEHURI) DHE IFTARI:

Muhammedi alejhis-selam thot: Ngrihuni n syfyr, sepse vrtet n syfyr ka bereqet. Ai po ashtu thot: Vija ndarse mes agjrimit ton dhe agjrimit t ehl-i kitabit (ithtarve t Librit) sht ngrnia e syfyrit. Syfyri apo sehuri sht forma q prsri njeriun e thrret n vetdisiplinim. Syfyri ka shije tjetr t ushqimit, ai ka lshuar rrnj t thella n kt hapsir: edhe n at koh kur jasht vrehet nj vdekje e natyrs, agjruesit korrespondojn duke zgjuar njri-tjetrin nga gjumi, duke i drguar ushqim. Tradit e syfyrit tek ne ka qen dhe akoma mbetet prgatitja e mantijave, ose petave. N literaturn fetare islame vrejm shkrime q kan vlera t thella mistike, po ashtu edhe kulturore fetare q tregojn bukurin, heshtjen momentale, shenjtrin e ushqimit q vetm agjruesi mund ta prjetoj. Ndr t tjerat ky moment sht edhe nga ato q i prgjasojn bukurive t xhennetit aroma e bukur e iftarit faktikisht edhe e ka kt dimension. Pejgamberi alejhis-selam ka thn: Agjruesi n koh t iftarit posedon dua q nuk refuzohet, dhe Njerzit jan n t
mir prderisa e nxitojn iftarin. Iftarin Pejgamberi jon alejhis-selam e ka filluar me hurm. Regull fetare sht q pas iftarit t falet namazi i akshamit, duke pasur parasysh mosvonesn e tij. Me t vrtet n kohn e iftarit dyert kah qielli jan t hapura pr besimtarin, atij i mundsohet q sinqerisht ti drejtohet Zotit me lutjet m t mira, duke thn: All-llahumme inneke afuvvun tuhibbul afvve fafu anni. (All-llahu im, me t vrtet Ti je Ai q fal dhe dshiron t falsh, pra m fal.). Prve ksaj kemi edhe lutjen para iftarit: All-llahumme leke sumtu, ve bike amentu ve alejkte tevekkeltu ve ala rizkike eftartu. (O Zot, pr Ty agjrova, Ty t besoj, n Ty mbshtetem dhe me begatit Tua iftar bj). N traditn muslimane vrejm nj bukuri t jashtzakonshme dhe kultur t lart t ushqimit. Pr iftar prgatiten ushqime t veanta apo tradicionale dhe at t llojllojshme. Me rndsi sht se te familjet t cilat mundohen t ken rregulla jetsore dhe kultur t lart familjare apo shtpiake nga fmijt dhe t rriturit krkohet q t ulen s bashku pr iftar, para iftarit duke lexuar Kuran e n kohn e iftarit duke br lutje t prbashkt All-llahut, duke krkuar nga Ai falje, begati dhe udhzim jo vetm pr vete por edhe pr mbar njerzimin, e sidomos ndihm pr ata t cilve u bhet padrejtsi e madhe n kt bot.
www.islamischen.ch
18
TERAVIH NAMAZI:
sht namaz i cili kryhet n mbrmjet e muajit t Ramazanit. Transmetohet se Muhammedi alejhis-selam i ka muar lart ato namaze, por gjithashtu ka trhequr vrejtjen se ato nuk duhet t bhen t obligueshme. Konsiderohet se Umeri r.a. i ka tubuar pas nj kariu (lexuesi t Kuranit) ata q individualisht apo n grup faleshin n xhamin e Medines. Gjithashtu rrfehet se prparsi i jepte pjess s par t nats pr kt lloj namazi. E drejta islame parasheh q teravija t falet menjher pas namazit t jacis. Ai prbhet nga dhjet taslime, secili prej t cilve ka dy rekate; pas do katr rekatesh ka pushim, prej nga edhe emrimi pushim, teravih. Namazi i teravis mund t falet individualisht por m e preferueshme sht q t kryhet n grup (xhemat). Duke mos u thelluar n interpretimet e ndryshme medhhebike teravih namazin ne e falim si u tha m lart, d.m.th., 20 rekate. Kjo tradit e rrnjosur n kulturn muslimane edhe t hapsirs son shqiptare krkon q meq sht muaji i zbritjes s Kuranit, n t sa m shum t lexohet Kurani, natyrisht duke pasur parasysh q mos t paraqitet mundim ose lodhje tek muslimant. Kjo nuk do t thot se gjat teravih namazit duhet lexuar shpejt e vetmse ajete t shkurta, gj q pr fat t keq sht dukuri e prhapur tek ne. Tek ne ka qen praktik q t ket xhami t caktuara ku gjat muajit t bekuar n teravih namazin t lexohet i tr Kurani, pra t kryhet nj hatme. Familjet muslimane disa her kan shkuar bashkrisht n xhami pr teravih namazin, duke i marr edhe fmijt me vete. Natyrisht se gjat ksaj krijohet nj atmosfer familjare fetare, prej asaj sjelljes s njerzve t pjekur e deri te loja e fmijve. Pr doher muaji i Ramazanit ka br q xhamit tona t jen t mbushura me xhemat.
www.islamischen.ch
19
BEDRI:
Bedri sht betej q ka ndodhur me 17 Ramazan, t vitit 2 Hixhri. Edhe pse kjo shnohet ose shkruhet nga historian t ndryshm, interpretues t shumt t lmenjve t ndryshm, prapseprap duhet theksuar se beteja e Bedrit sht betej q nuk i takon retoriks s luftrave t zakonshme, sepse kt e dshmon vet Kurani me thnien: All-llahu ju ka ndihmuar n Bedr, kur ishit t pafuqishm prandaj friksohuni All-llahut q t jeni mirnjohs (3:123) dhe: ... dhe kur gjuajshe nuk gjuajshe ti, por gjuante All-llahu... (8:17). Kto thnie kuranore mbi betejn e Bedrit jan t ngjashme me mrekullit e mparshme q jan paraqitur si dukuri q kan dshmuar fuqin e Perndis dhe drgueshmrin e profetve t ndryshm, si Isaut, Musaut, Nuhut e shum e shum t tjerve. Mirpo ktu, n kt betej kemi di t re brenda muxhizes s prgjithshme sepse thirret edhe njeriu q t jet pjesmarrs i muxhizes, i ksaj beteje mrekulluese para s cils dokush ka heshtur, ka ulur kokn dhe vetm sexhde ka br n mnyr simbolike q t vrehet vetm nj gj, respektivisht besimi n Zotin. Bedri sht nocion i par i cili paraqitet brenda domethnieve enciklopedike t kuptimit (fjals) betej dhe at vetm se duke treguar se ktu fare nuk ka pasur t bj thjesht me nj betej, por me besimin n Zotin, nnshtrimin ndaj Tij. sht fakt se pr tu paraqitur nj betej si sht Bedri n kt muaj t Kuranit kan qen rrethana shum t rrezikshme pr besimtart n krye me vet t Drguarin Mustafa alejhis-selam dhe shokt e tij, t cilt filluan t luftohen me t madhe nga idhujtart, t pabest. Bedri u paraqit pr shkak t smundjes q kishin mushrikt dhe urrejtjes patologjike ndaj Islamit dhe paraqitjes s padrejtsis ndaj muslimanve, si p.sh. spastrimi i muslimanve nga Mekka, izolimi i tyre nga jeta shoqrore dhe dallimet familjare, e sidomos dominimi i nnshtrimit t prgjithshm t forcs s
www.islamischen.ch
20
idhujtaris. Pr fat t keq idhujtart, ateistt akoma jan prezent mbi faqen e dheut si kan qen ata t kohs s Pejgamberit alejhis-selam. Prsritja e Ramazanit e me kt edhe vet prsritja n brendsin e saj edhe e Bedrit, thrret q doher ta kujtojm shptimin e njeriut besimtar duke ia dhn sigurin dhe paqen bots me tr bukurit e saja, e vetm q i ligu, ateisti dhe antiteisti vullgar mos t marrin hov e m n fund t prezentojn fuqi demonike mbi tok. Beteja e Bedrit tregon se pr suksesin prfundimtar nuk sht e nevojshme vetm prgatitja fizike, numri dhe mbshtetja materiale, por se prve ksaj, dhe at si faktor i pandashm, shkojn edhe namazi, duaja dhe lutja Atij i cili dhuron ndihm dhe fitore! Pejgamberi alejhis-selam, prkrah vendosmris s tij pr tu prleshur me armikun, n vendin Urejsh, nj nat para Bedrit, u fal gjat dhe luti Allllahun Fisnik pr sukses. Ai e dinte se fitorja vjen vetm se nga Alll-llahu, e se Atij m s shumti mund ti afrohet me ubudijjet/ibadet. Nuk sht e kot se pr do vjet paraqitet Ramazani s bashku me Bedrin, njri pr ta pastruar shpirtrisht mbar njerzimin, e tjetri pr tu thn t kqinjve: nuk keni t drejt t mbisundoni mbi njerzin. Dobsia e besimit, mosdgjimi i urdhrave t nijjetit, Kuranit, hadithit pr doher ia sjellin sprovat m t mdha njerzimit. Njher ndodhi q nj pjes e besimtarve u vonuan n dgjueshmri ndaj urdhrit t Pejgamberit alejhis-selam, n Uhud, dhe kjo u kushtoi shtrenjt...
www.islamischen.ch
21
LEJLETU-L-KADR:
Muaji Ramazan pandrprer interpretohet dhe prsri ka n vete resurse t pashterrshme si t kuptimit, t prjetimit ashtu edhe t interpretimit. Ajo q e bn t mundshme nj gj t ktill sht edhe Nata e Kadrit. All-llahu xhel-le shanuhu pyet (97): E ti mendon se sht nata e Kadrit? dhe Vet prgjigjet: Nata e Kadrit sht m e mir se njmij muaj. Prse sht kshtu? Vetm pr shkak se: Ne e shpallm at (Kuranin) n Natn e Kadrit! Prpos ksaj, kemi momentin tjetr se vet fjala thrret q t mendojm di rreth kuptimit t kadrit: n kt nat po prcaktohet ardhmria e njeriut fati i tij si pr nga kasia dhe sasia; njeriu n kt nat merret n shqyrtim, n llogari, n prgjegjsi, meq n kt Nat: ...me lejen e Zotit t tyre, zbresin engjujt dhe Xhibrili pr t gjitha shtjet. Me siguri pr kt arsye kjo nat sht quajtur Lejletu-l-Kadr apo Nata e Fatit, pastaj edhe Nata e Paqes, ndrsa n suren ed-Duhan ajo quhet edhe Lejletu-l-Mubareke Nata e Bekuar. Ngjarja m e rndsishme e cila ka ndodhur q nga zanafilla e gjinis njerzore e deri m sot sht bashkimi i bots m t lart me at m t ultn, bashkimi i Qiellit dhe Toks, respektivisht shpallja e Kuranit dhe zbritja e udhzimit pr mbar njerzimin, pr t qen n rrugn e drejt. Pikrisht kjo ka ndodhur n Natn e Kadrit, e cila sht nat e zgjedhur dhe prandaj nett e tjera t shnuara, megjithse secila me rndsi t veant, as q mund t krahasohen dhe ta ken vlern q e ka kjo nat. Sipas Ibn Abbasit, mufessirit t par t Kuranit nga ashabt: at Nat Kurani ka zbritur i tr nga Levhi-Mahfudhi n qiellin m t ult es-Semaud-dunja, prej nga Xhibrili alejhisselam me urdhr t All-llahut t lartsuar Kuranin gradualisht ia shpallte Muhammedit alejhis-selam gjat 23 viteve.
www.islamischen.ch
22
Pse kjo nat e vrtet, t ciln Kurani e vulos, sht ln pa u prcaktuar n mnyr t prpikt se cila nat sht gjat Ramazanit? N thniet e mufessirit t par t Kuranit, vet Muhammedit alejhis-selam, lexojm: Krkoni Natn e Kadrit gjat dhjet netve t fundit t Ramazanit si dhe Atij q Natn e Kadrit e kalon n ibadet, duke besuar dhe duke shpresuar shprblim nga Allllahu, All-llahu do tia fal t gjitha mkatet e mparshme. sht mir q n kt nat pandrprer ta prsrisim lutjen: All-llahumme inneke afuvvun tuhibbul afve fafu anni, t lexohet Kurani me hushu (prulje), tedebbur (thellim) dhe duke qar pse mos t qajm duke lexuar Kuran!? Besimtari e ka leht ta besoj kt Nat, sepse beson n All-llahun xhel-le shanuhu, i Cili duke mos ia harruar dobsit e tij njerzore e prgatit do send vetmse q atij tia ngjyros tr jetn me lutje, duke ia falur mkatet, duka ia pastruar shpirtin; ia dhuron kt Nat n mnyr t gjall se me t vrtet n kt Nat, e cila n traditn ton m s teprmi, natyrisht duke prcjellur literaturn e hadithit, thuhet se bie n natn e 27-t t muajit t agjrimit, vrehet shtitja e melekve, zbritja e tyre nga qielli vetm se duke thirr: Selam (Paqe)! Ashtu sht deri kur t agoj mngjezi.
ITIKAFI:
Sistemi i lutjes n Islam sht ndr sistemet q pr doher prcjell plotsim t trsishm mes jets s prbotshme dhe asaj shpirtrore. Kt kemi mundsi ta vrejm dokund kur sht fjala pr lutjen, duan, devotshmrin etj. Mes tyre kemi t ashtuquajturn praktik t devotshmris, si sht itikafi. Pejgamberi alejhis-selam ka qndruar n xhami (n itikaf) dhjet ditt e fundit t
Ramazanit. Itikafi, q sht veanrisht i preferueshm, nnkupton trheqjen npr xhami, duke br nijjet, pr nj numr t caktuar ditsh sipas dshirs s besimtarit. Ai q hyn n itikaf nuk guxon t dal gjat atyre ditve jasht saj pos pr nevoja fizike dhe marrje t abdestit. Ai brenda xhamis agjron, kryen namaz, lexon Kuranin, han iftarin dhe sehurin. N mesin e muslimanve, edhe brenda trojeve tona, praktikohet q kjo periudh e itikafit t jen dhjet ditt e fundit t muajit t agjrimit Ramazanit, n t cilat bie edhe Nata e Kadrit. Itikafi sht sunneti muekkede. Duhet thn se burri doemos duhet br itikafin n xhami, ndrsa gruaja at duhet ta bj n shtpi, duke i ndjekur rregullat e lartshnuara. N kt koh t vshtir kur njeriu harrohet, harxhohet, vritet, shkilet, fundoset n pafundsi, ballafaqohet me trishtimin, frikn, rrezikun, i nnmohet besimi, i shpallet luft, arrestohet, para bots i bhet padrejtsi, thirret n amoralitet n emr t moralit, gj q e pam n Kosov, n Shqipri, Bosnje, eeni, n Lindje e n Perndim, brenda mirsive t bots njeriu dita-dits sht duke u br i panjohur. Me siguri se Zoti t gjitha ktyre u ka garantuar zgjidhje, udhzim, natyrisht se me fe dhe besim agjrim, e pse pra jo edhe me itikaf. Itikafi n kt koh sht ndr virtytet m t larta t njeriut ku drejtprsdrejti ai detyron vetveten q t bhet ndihmtar i s mirs fes, u ndihmon engjjve/melekve pr ta mbyllur shejtanin; bhet forc q edhe po at shejtan t mallkuar ta ket nn sundimin e vet, ti hap horizontet nga qielli, e sheh at q ska mundsi dokush ta shoh, i nnshtrohet All-llahut xhel-le shanuhu, duke i br lutje pr shptimin e njeriut/njerzimit, familjes, fmijve. N kt izolim nga e gjith kjo n vendin e quajtur xhami, ku prpos lutjes, sexhdes, prgatitjes s mbrojtsve t s mirs dhe humanitetit nuk ka asgj tjetr, njeriut t kohs son n errsir, n vetmi kur nuk ekziston asgj pos sinqeritetit i mundsohet ajo q ka thn Zoti: Dhe kur t t pyesin robrit e Mi pr Mua, Un jam me t vrtet afr, i prgjigjem
lutjes s lutsit kur m lutet. Prandaj le t krkojn prgjigje prej Meje dhe le t m besojn Mua, pr t qen t udhzuar. (2:186) Kta njerz duhet t respektohen dhe t duhen nga ne se me t vrtet kemi nevoj pr lutje dhe njerz t ktill.
SADEKATU-L-FITRI (APO VITRAT):

Shikoni se bn Islami: tr kt metafizik madhshtore, pas t gjithave: nijjetit, agjrimit, lutjes, Bedrit, Lejletu-l-Kadrit, itikafit krkon di si sht sadekatu-l-fitri. Nj dirhemi, ose pjess materiale t ksaj bote ia jep shenjtrin dhe e bn detyrim pr do musliman dhe muslimane. Ushqyesi, apo prkujdessi i familjes jep vitret pr t gjith antart e familjes, e nse ndonjri nga antart jep vitre pr vetveten, ather ajo sht edhe m mir. Vitret duhet dhn para namazit t Bajramit. Lejohet q ato t jepen nj apo dy dit para Bajramit, ndrsa n rast nevoje edhe m hert. Vitret jepen n lartsi apo sasi t ushqimit njditor pr nj person. N kt drejtim, sht mir q t shihet q personit t cilit i jepen vitret ti jepet ajo q atij do ti ishte m e dobishme. Nga sadekatul-fitri te ne sht duke u br nj institucion q krijon mundsi pr mirmbajtjen e institucioneve shkollore arsimore, si jan medreset dhe fakultetet, ku duhet t shkollohen njerz me besim, virtyte t larta morale dhe q bhen pasardhs t profetve, q do t dijn t mbajn shtet dhe popull, me kultur t lart fetare e morale e sidomos atyre q do t dijn ta lartsojn fjaln e Allllahut mbi faqen e dheut.
www.islamischen.ch
25
BAJRAMI:
Si e kishim haram t ushqehemi gjat agjrimit n muajin Ramazan, me ardhjen e Bajramit e kemi haram agjrimin. Feja islame e cila i drejtohet mbar njerzimit dhe e thrret at n bashkim njeh dy festa: njra sht Eidu-l-Fitr, apo Fitr Bajrami dhe tjetra Eidu-l-Edha, Kurban Bajrami. Nuk kemi mundsi e as t drejt q festat fetare ti zbresim n hapsirn e prbotshme t atyre festave q kan karakter shtetror apo kombtar, meq vet Pejgamberi alejhis-selam kshtu e ka caktuar dhe n t njjtn koh simbolet e fes, prcaktimet e fes pr doher jan mbi karakteret shekullariste. Nuk do t thot se meq jetojm mbi rruzullin toksor ku ka shum shtete, kombe etj., t mendojm se nuk duhet pasur momente q karakterizojn dhe lartsojn vendin ton n tr at rruzull toksor. Festa fetare me njeriun sillet mu si prindi me fmijn; ajo na gzon dhe thrret q ti gzojm edhe t tjert duke u vizituar familjet, farefisi, fqinjt e miqt, duke forcuar dashurin ndaj njritjetrit, me qllim q t ken thevabe.
PO ZOT, TY T BESOJM DHE PR TY AGJROJM!

Agjrimi, nse kuptohet vetm si abstenim nga haja e pija, sht mjerim, sepse at e bn vetm kafsha. Njeriut n kt koh i mundsohet q drejtprsdrejti t komunikoj me Zotin, drejtprsdrejti ti lexoj fjalt e Zotit; i mundsohet q t ket nj iftar me mbi nj miliard njerz
n koh t caktuar; i mundsohet q n at koh ti lutet Zotit pr do send mir e mir t analizuar e t vendosur e Zoti tia pranoj ato. Shumkuptimsia e agjrimit natyrisht se ka qen shptim edhe pr nnn e pastr, Merjemen, e cila e lindi Isaun alejhis-selam, prej mundimeve dhe shpifjeve t shumta, pr shkak t t cilave u detyrua q t abstenoj nga fjala dhe t thot: Un t Gjithmshirshmit i jam zotuar q t agjroj (t hesht).... Me agjrimin si solidaritet botror n form t uris njkohsisht i paraqitet luft edhe demonis botrore. sht fakt se agjrimin e prishin disa momente nga bota materiale, por prpos ksaj feja rndsi t veant i kushton edhe pastrimit t shpirtit, devotshmris ndaj Zotit, meq pa kt agjrimi humb formn e shprblimit dhe merr formn e dnimit. Me t vrtet rregullat fetare thrrasin zemrn dhe arsyen njerzore duke mos e komplikuar dhe vshtirsuar normn fetare; ato thrrasin q muslimani t dij t besoj, t jet i menur, i lir e t vendos t agjroj, t bj pun t mbar, duke mos iu friksuar harress e lodhjes. N fund po i prmendim thniet vijuese t Muhammedit alejhis-selam lidhur me muajin e bekuar t agjrimit: Agjrimi sht mbrojts dhe (agjruesi) le t mos kryej vepra t turpshme e t kqija, nse dikush e sulmon apo e fyen, le ti thot dy her: Un agjroj. Pasha At q shpirti im sht n duart e Tij, era e gojs s agjruesit sht m e kndshme te All-llahu sesa era e parfumit. (Agjruesi) e len ushqimin, pijen dhe knaqsit (thot All-llahu) pr mua. Agjrimi sht Imi dhe Un pr t shprblej dhe pr seciln vepr t mir do ta ket shprblimin e dhjetfishuar. Kur hyn muaji i Ramazanit hapen qyert e qiejve dhe mbyllen dyert e xhehennemit, ndrsa shejtant lidhen me zinxhir.

Ramazani Pa Mileniume

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ramazani Pa Mileniume

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

N e r t A ll-llah t Gjith mh h m ut, s irs mit, M h s s irueit!

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

KUSH SHT I OBLIGUAR T AGJROJ:

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

KUSH NUK SHT I OBLIGUAR T AGJROJ:

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

DISA RREGULLA RRETH AGJRIMIT:

SYFYRI (SEHURI) DHE IFTARI:

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

SADEKATU-L-FITRI (APO VITRAT):

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

PO ZOT, TY T BESOJM DHE PR TY AGJROJM!

You might also like