"Alternative Addresses" for this subject:
"Mahal-haye Zakhireh" baray-e in matlab:
]http://sites.google.com/site/ecrlc1/ [Attachment No. 1
]http://sites.google.com/site/newstructure1/ [Attachment No. 1
ب ارتجاعی؛ یک فن آوری ساده و کاربردی برای افزایش موثر
بتن سبک مسلح و مرک ِ
مقاومت و ایمنی در برابر زلزله )با تکیه بر راهکار محوری سبک و یکپارچه سازی(
1
کامیار اسماعیلی
چکیده:
در شرایط کنونی و با در نظر داشتن مجموعه نیازها ،امکانات و محدودیت ها لزم است در رویکردی واقبع بینبانه ببه دنببال
اجرای راه حل هایی تا حد امکان سریع ،کارا و به ویژه قابل تحقق در سطح کلن در مقابله با خطر جدی زلزله بود.
در این باره "بهره گیری وسیع و گسترده از سامانه های سبک و در عین حال ،یکپارچه" ،که «بتن سببک مسببلح و مرکب ِ
ب
ارتجاعی» نیز یکی از آنهاست" ،راهکاری محوری بسرای افزایسسش مقساومت و ایمنسی بناهسا در برابسر زلزلسسه در گسستره کلن"
می باشد .بدین ترتیب و همراه با توجه به "مجموعه در هم تنیده عوامل فنی ،اقتصادی و اجرایی ،"...تلش برای رواج نظببری
و عملی "راهکار محوری سبک و یکپارچه سازی" و تحقق هر چه بیشتر و گسترده تِر آن "اهمیتی راهبردی" خواهد داشت.
در عین حال همچنین لزم است تا حد امکان "تامین همزمان مجموعه ویژگی های مطلوب در بنا" مد نظر قرار گیرد.
از جمله این ویژگی ها می توان به این موارد اشاره نمود :کم بببودن وزن سببازه و ابعبباد برخببی اجببزاء )کببه بببه نببوبه خببود از
نیروی موثر زلزله کاسته ،و صرفه جبویی اقتصبادی تعییبن کننبده در میبزان فبولد و بتبن مصبرفی در اسبکلت و پبی را سببب
می شود( ،مقاومت و ایمنی بیشتر در برابر زلزله و انفجار ،عایق حرارت و نیز حائل صدا و رطبوبت بببودن ،ایمنببی بیشببتر در
حریق ،افزایش فضای مفید داخل بنا ،وجود قابلیت های گوناگون شکل گیری و کار پذیری و امکان اجرای تاسیسات و تزئینببات
و انواع نماهای مقتضی ،انعطاف و تنوع در اشکال )مانند قابلیت به دست دادن سطوح دارای انحنا( ،سادگی و سرعت در حمل
و اجرا ،اتلف کم ،کاهش خستگی بنا ،و پایایی مناسب در برابر عوامل مخرب.
معرفی «بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی» به مثابه یک فن آ وری "ساده و عملی" ،و ترویج استفاده "سهل و تجربه شببده"
ق داخلی و خارجی در چارچوب گونه ای نیم-پیببش سبباختگی از این سامانه در ساخت دیوارهای غیر باربر و بسیار سبک و عای ِ
ش فعلی ،و در وهله بعببد بببرای سبباخت قطعببه دال ِزَبریببن در سببقف ت پاره ای روش های رایج و رو به گستر ِ و همراه با کاربس ِ
های دارای تیرهای فرعی )ضمن در نظر داشتن لزوم نرم و ایمن بودن الگوی شکست و صلبیت دیافراگم( ،به نوبه خود گببامی
است در این راستا .به این امید که بتوان تحقق راهکار محوری سبک و یکپارچه سازی در سطحی گسببترده در شببرایط موجببود
را هر چه دست یافتنی تر و عملی تر ساخت.
i
«بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی؛ » .E.C.R.L.Cنوعی سامانه سبک و یکپارچه با ساختار شبکه ای و قببابلیت بببالی
جذب انرژی است .این ماده مرکب می تواند به سببادگی متشببکل از نببوعی خمیببر اصببلح شببده سببیمانی بببا ماتریکسببی همگببن و
ف مقتضی و حفره ها و یا سبک دانه های تغییر شکل پذیِر پلی استایرین یا مانند آن باشد ،که در "ترکیبببی متناسببب" پیوسته ،الیا ِ
با مشبک های فلزی و یا غیر فلزی ،نوعی "سامانه )سیستِم ( عمل کننده واحد و یکپارچه" را شکل می دهند.
ل مواد خشک بتن سبک مورد نظر با مقدار معینی آب در محل به مدت زمببان برای مثال ،پس از مخلوط کردن معمول و کام ِ
کافی ،خمیر بتنی چسبنده و شکل پذیر و الیاف داِر به دست آمده )با اسلمپ حدود صفر( با ماله یا دستگاه مناسب برای این کار
1
TP Email: ecrlc1@gmail.com
. A Paper about ECRLC and some related issues:
;- Kamyar Esmaeili, 2007, “A Review on Elastic Composite, Reinforced Lightweight Concrete
E.C.R.L.C.” [Full Text]; The Proceedings of "International Conference on Advances in Cement Based
Materials and Applications to Civil Infrastructure, (ACBM-ACI) December 12-14 2007, Lahore,
Pakistan".
-همچنین به زبان فارسی:
اسماعیلی ،ک1387 .
”درآمدی بر بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی“ ،ماهنامه راه و ساختمان ) ،(1SSN: 1728-6166سال ششم ،شماره ) 50خرداد ،(1387
صفحات ،22-41تهران.
http://www.magiran.com/magtoc.asp?mgID=3051&Number=50&Appendix=0
***
● توضیح :در اینجا اعلم و تاکید می شود که از نقطه نظر اینجانب ،عمل انحصاری در تولید و استفاده از "سامانه های مرکب
ارتجاعی" )از جمله "بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی"( و اجزا و موارد مربوط بدان در موارد کاربری مختلف وجود ندارد.
1
به آسانی بر روی دو طرف مشبک های پیش-جوش شده فلزی فوم داِر از پیش نصب شده )با فوم پلی استایرین از نببوع موسببوم
به F; Fire Retardantیا ضد شعله و کند-سوز( مثل در ضخامت حدود 2سانتیمتر در هببر طببرف اجببرا مببی شببود .بببدین
سان ،قطعه ای یکپارچه و بسیار سبک و عایق در ضخامت انتخابی و به مثابه نوعی "پانل مسلح ساندویچی" و دارای پایببایی و
سطح مناسب به دست می آید.
دیوار به دست آمده بدین ترتیب ،دارای مدول فنریت و قابلیت جذب انببرژی مناسببب بببوده و از پایببداری و رفتببار مطلببوب در
برابر لرزه و نیز ضربات شدید وارده برخوردار می باشد ب چه این کببه "ببر خلف برخبی دیگببر از انببواع مصبالح و بتببن هبای
سبک و به ویژه بتن های دارای وزن حجمبی کمبتر از 800کیلبوگرم در مبتر مکعبب"" ،شبکننده نببوده" و ببا تبوجه ببه طبرح
اختلط بتن و ساختار سامانه ،ایستادگی و مقاومت مورد نظر را در قطعه به راحتی و فراتر از استاندارد های مربوط )مبنی بر
لزوم دارا بودن مقاومت فشاری حداقل 2.07 ،مگاپاسکال یا 20.286کیلوگرم بببر سببانتیمتر مربببع در منبببع ACI 523و در
ب خاص سبامانه ،مبدول فنریبت و ظرفیبت جبذب مورد موارد مشابه (...تامین می نماید -ضمن این که با توجه به عملکرد مرک ِ
انرژی در خمش و ایستادگی در برابر ضربات وارده به مراتب بیببش از حببد مببورد انتظبار بببرای بتبن سبببک بببه کبار رفتببه )بببا
مقاومت فشاری کمتر از مقاومت فشاری بتن های با وزن بال( می باشد.
بدیهی است که تکیه بر راهکار محوری سبک و یکپارچه سازی "در رویکردی منسجم و نظام یافته" ،نه تنها به معنی کم بها
دادن به سایر عوامل موثر در افزایش ایستادگی و ایمنی بناها و مجموعه فن آوری های مربوط نخواهببد بببود ،بلکببه چببه بسببا در
عمل ،همراه با "جبران نسبی بسیاری کاستی ها در دیگر زمینه هبا" ،همچنیبن بببه ارتقباء و افزایببش کبارآیی دیگبر راهکارهبای
مقتضی در جای خود بیانجامد ....
واقعیت این است که در صورت استفاده کماکان از مصالح "سنگین" و یسا "مجسزا" ،مقساوم و ایمسن نمسودن مسوثر ،سسریع و
حیاتی بناها در برابر زلزله در حد و سطح مقتضی به ویژه در کشورهای در حال توسعه و لرزه خیز ،عمل و تا حد زیسسادی در
درست راه حلی "عملی و قابل تحقسسق در سسسطح کلن" بسسرای کسساهش ِ حد شعاری دست نیافتنی باقی می ماند .پس مهم ،گزینش
تلفات و ضایعات بسیار ناشی از زلزله با توجه به امکانسسات و محسسدودیت هسسای موجسسود و علیرغسسم همسسه کاسسستی هسسای عمیسسق و
ساختاری در زمینه های گوناگون است.
-در اینجا همراه با بیان تاریخچه و برخی ویژگی های بتن سبک مسلح و مرکبب ارتجباعی ،طبرح اختلط و مبواد و اجبزای
ساده تشکیل دهنده بتن و سامانه مرکب مزبور به گونه ای قابل بازسازی بیان گشته و با تبوجه بببه بررسبی هبا و تجبارب متعببدِد
ل مورد نظببر مربوط ،به معرفی اجمالی این سیستم ساده و اقتصادی و "بهره گیری ساده از آن در چارچوب های خاص و معمو ِ
و با معیارها و ضوابط پذیرفته شده رایج" )همراه با ذکر برخی مشبابهت هبا و تفباوت هبای آن ببا مبوارد مشبابه( پرداختبه شبده
است.
کلید واژه ها :بتن سبک مسلح و مرکب ارتجبباعي ،سبببک و یکپببارچه سببازي ،زلزلببه ،مقبباومت ،ایمنببي ،پلببي اسببتایرین ،بتببن
،EPSعایق ،بتن سبک ،مسلح ،مرکب ،ارتجاعي ،الیاف دار ،سبکي ،یکپارچگي ،پیش ساخته ،مشبببک ،پانببل ،الیبباف ،مببببدول
فنریبت ،جذب انرژي ،ظرفیت باربري ،مقاومت ضربه اي ،شکست ،نرم ،شکل پببذیري ،کرنببش پببذیري ،کرنببش ،کببار پببذیري،
شبکببه اي ،اندود سبک ،فن آوري ،طرح اختلط ،تولید ،اجرا
اشاره:
آن فاجعه را همگان به یاد داریم .فقط در طی چند ثانیه ،ده هبا هبزار انسبان در ببم در زیبر خروارهبا آوار مبدفون شبدند ،و
شهری کهن به ویرانه مرگ بدل گشت ....ما باز طبیعت را مقصببر شببمردیم (!)...امببا بببه حقیقببت ،سببهم مببا در ایببن میببانه چبه
بود...؟ و باز همان پرسش همیشگی" :چه باید کرد؟" هر کس از ظن خود بدین پرسش پاسخی داد و برخی نیببز بببه درسببتی بببر
لزوم "علج واقعه قبل از وقوع" و همچنین ،ضرورت فوری و حیاتی مقاوم و ایمن سازی بناها در برابر زلزله تأکید کردند.
اما به راستی چگونه؟ این نه کاری است سهل ...؛ که تنها" ،اراده ای واقعی" را می طلبد.
همانطور که گفته شد؛ با توجه به مجموعه امکانات ،فرصت ها و کاستی ها در شرایط کنونی باید هر چه سریع تببر بببه دنبببال
اجرای راه حل هایی واقع بینانه و کارا برای مقابله با خطر جدی زلزله در سطح وسیع بود.
به طور کلی "بهره گیری وسیع از سیستم های سبک و در عین حال ،یکپارچه" ،که «بتن سبک مسببلح و مرکببب ارتجبباعی»
نیز یکی از آنهاست" ،یگانه راهکاری محوری ممکن برای تحقق راهبرد مقاوم و ایمن سببازی بناهببا در برابببر زلزلببه در گسببتره
کلن" )به مثابه نیازی مبرم و عاجل( می باشد .چه این که در صورت اصرار بر بهره گیری از مصببالح سببنگین و یببا مجببزا بببه
شیوه های قدیمی ،مقاوم و ایمن نمودن موثر و سریع بناها در برابر زلزله در سطح وسیع "در عمل ممکن نخواهد بببود") .ضببمن
این که البته تلش مستمر برای برطرف نمودن مجموعه کاستی ها در میان-مببدت و دراز-مببدت نیببز طبعببا جببای خببود را خواهببد
داشت(.
*چنان که آمد؛ تکیه واقع بینانه و عملی بر این راهکار محوری در رویکردی جامع نگرانه و سیستمیک و با در نظببر داشببتن
مجموعه عوامل در هم تنیده فنی ،اقتصادی و اجرایی ،به هیچ وجه به معنای نادیده انگاشتن اهمیبت سبایر عوامبل و روش هبای
موثر در ایستاده و ایمن نمودن بناها در برابر زلزله نیست )!(ب بلکه برعکس ،تحقق هر چه بیشتر این راهکار محوری در جای
خود می تواند بسیاری نواقص و کمبود ها در دیگر زمینه ها را نیز بببه طببور نسبببی جبببران نمایببد و عمل بسببته بببه مببورد ،اثببر
ن دیگر راهکارهای موجود را نیز در پی داشته باشد .... بخشی افزون تر ،و عملی تر و اقتصادی تر شد ِ
2
مقدمه:
چنان که می دانیم ،کاربرد بتن های سبک دارای مزایای متعددی است .از جمله مزایای شناخته شده کبباربرد بتببن هببای سبببک
می توان به این موارد اشاره نمود :امکان پایین آوردن موثر وزن و ابعباد سبازه و کباهش نیروهبای جبانبی وارده و نیبز میبزان
فولد و بتن مورد نیاز در اسکلت و پی و همچنین ،زمان و هزینه های صرف شده برای حمل ،اجرا ،زیر سازی و ،...افزایش
ش کششی و توانایی تحمل حرکت های مقید شده …. میزان عایق حرارت بودن ،بهبود ظرفیت کرن ِ
از دیگر سو ،کاربرد بتن های سبک و به ویژه بتن های سبک مسلح با وجود همه مزایای شایان توجه آن بببا مشببکلت مهمببی
نیز روبرو بوده است.
ح معمببول مببی تببوان بببه ایببن
از جمله مشکلت مهم و چه بسا" ،اساسی" فرا راه کاربرد بتن های سبک و بتن های سبک مسببل ِ
موارد اشاره نمود :امکان قابل توجِه"ترد و ناایمن گشتن الگوی شکست )به ویژه در مورد دال های بتنی مسلح با ضخامت کم و
مقاومت فشاری نسبتا پایین بتن(" ،جمع شدگی زیاد و ناپایداری حجمی ،درگیری نامناسب تسلیحات در بتن ،پایین بودن مقبباومت
های مکانیکی از جمله ،مقاومت ضربه ای ،برش پانچ ،کم بودن نسبت های مقاومت های برشی و کششی … و نیز مدول هببای
ل مربببوط بببه ارتجاعی )الستیسیته( استاتیکی و دینامیکی به مقاومت فشاری ،معضلت ناشی از افت و خزش و خستگی ،مسببائ ِ
پایایی به خصوص در دراز-مدت و در برخی شرایط محیطی ،موضوع انتقال نیروهای جبانبی ،برخبی محببدودیت هبای اجبرای
کارگاهی و ....
در سامانه مرکب موسوم به بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی به مثابه یک فببن آوری "سبباده و کبباربردی" ،و ضببمن امکببان
ن پاره ای مشکلت مزبور در چارچوب یک کاربرد مقتضی برخی عناصر همراه )بسته به مورد( ،به نوعی سعی در حل توأما ِ
سامانه عمل کننده واحد )همراه با در نظر داشتن مجموعه عوامل فنی ،اقتصادی و اجرایی مربوط( تا حد امکان شده است.
تاریخچه:
ب در ابتدا به نوع خاصی از بتن های سبک ،موسوم به "بتن های " (EPS (Expanded Polystyreneمی پردازیم.
بتن های سبک EPSبه طور کلی ،انواعی از بتن های سبک می باشند که در آنهببا بببرای کبباهش وزن حجمببی از دانببه هببای
بسیار سبک و نسبتا ،آب گریِز پلی استایرین به مثابه سبک دانه ،با توزیعی نسبتا همگن در بافت بتن استفاده می شود .بتن هببای
حاوی سبک دانه های پلی استایرین ،به دلیل فراهم آوردن امکان دستیابی به "وزن های حجمی پایین" ،ضببریب انتقببال حببرارت
کم و دارا بودن برخی امکانات کار پذیری از قبیل قابلیت های برش و میخ پذیری ،ویژگی حائل صوتی و امکان جذب لرزش و
،...در ایران و جهان سابقه کاربرد داشته و در منابع ایرانی و به خصوص ،بین المللی نیز در موارد متعددی به آنها اشاره شده
است.
نمونه ای معمول از بتن های سبک EPS
-بر گرفته از سایت اینترنتی ""B-Lite Aggregate
برای مثال در » ،«ACI 523به عنوان یک منبع معتبر بین المللی ،این گونه بتن ها و دانه های "پلی استایرین" به کار رفته
در آنها ،به طور مشخص همراه با بعضی از رایج ترین انواع بتن های سبک همچون بتن های حاوی سبک دانه هببای پرلیببت و
ورمیکببولیت ،بتببن هببای موسببوم بببه کفببی و گببازی )موسببوم بببه سببلولر ،و حبباوی سببیمان و ماسببه و یببا "سببیمان خببالص"( ،و
سبک دانه های مربوط معرفی شده اند ] .گفتنی است که در قسمت های مختلف ،ACI 523برخی انواع رایج بتن هبای سببک
و بتن های سبک عایق )با وزن حجمی خشک برابر یا کمتر از 800کیلوگرم در متر مکعب( با ذکر بعضی اجزا ،ویژگببی هببا
ص مربوط )بسته به نوع کاربری از قبیل باربر و یا غیر باربر بودن در فشار و یا خمش( تبیین گشته انببد .... و معیارهای مشخ ِ
چه این که بیان حداکثر جمع شدگی مجاِز ناشی از خشک شدن در طی 3ماه )برابر با 0.2درصببد( بببرای بتببن هببای سبببک بببا
وزن حجمی خشک معادل یا کمتر از 800کیلوگرم در متر مکعببب ،البببزام بببه دارا ببببودن حداقبببل مقبباومت فشبباری در حببدود
3
2.07مگاپاسکال یا 20.286کیلوگرم بر سانتیمتر مربع در منبع ACI 523برای بتن های سبک سلولر به منظببور اسببتفاده
در قطعات مسلح بتنی به مثابه دال های سقف و کف و نیز دیوار ،iiو بیان برخی دیگر از مباحث مقتضببی از قبیببل قببابلیت هببای
باربری و امکان بهره گیری به مثابه دیوار باربر ) ...از جمله در مورد سازه های بتن مسلح بببا بتببن هببای دارای وزن حجمببی
خشبک براببر یا کمتر از 800کیلوگرم در متر مکعب و در صورت تامین الزامات و شرایط مقتضی؛ مندرج در همین بخش و
نیز (… ACI 318در ایبن بخببش از ACIصورت گرفته است .در ضمن ،بسته به مورد ببه برخبی دیگبر از بخبش هبا )از
قبیل ( ACI 318در موارِد مربوط ارجاع داده شده است ")iii ....قابل ذکر است که استفاده از عبارت »بتببن سبببک« بببه جببای
عبارت »ملت سبک« در مورد مصالح پایه سیمانی مورد نظر در اینجا نیز ببا تببوجه بببه اسببتفاده از عبببارت بتببن سبببک بببرای
اشاره به موارد مشابه در منبع یاد شده و مانند آن بوده است[(".
در دنیا و به ویژه در کشورهای صبنعتی ،بتبن هبای حباوی سببک دانبه هبای پلبی اسبتایرین مبوارد مصبرف متعبددی دارنبد.
شرکت های زیادی در جهان قطعات ساخته شده با بتن های EPSرا در ابعاد مختلبف ،بببه صبورت غیببر مسبلح و یبا مسببلح بببا
تسلیحات فلزی یا غیر فلزی ،چه به عنوان قطعات باربر و مسلح و چه به ویژه به عنوان قطعات سبک تِر غیر باربر )از جملببه
در مورد استفاده در سامانه ای مشابه با Wall Dryگچی رایج (...تولید می نمایند iv.همچنین در ایران هم برای مثال ،شرکت
یونوبتن )با کارخانه ای واقع در حوالی هشتگرد( سال ها پیش با وارد نمودن فن آوری تولیبد انببواعی از ایبن بتبن هبا از کشببور
آلمان ،بلوک ها و قطعات بتنی سبک را در چند وزن حجمی مختلف تولید می نموده ،و پببروژه هببایی چنببد هببم بببا آن اجببرا شببده
v
است .بعدها نیز امثال بتن سبک مزبور توسط افراد و شرکت ها و مراکز متعددی در کشور عرضه شده است.
ب همینطور استفاده از "مشبک های فلزی پیش-جوش شده" ساده و یا سه-بعدی ،و یببا فببوم بببه مثببابه قببالب و یببا عببایق )چببه بببه
تنهایی و چه همراه با مشبک های مزبور( در ایران و جهان سابقه ای زیاد دارد .از این سیسببتم بببه طببور وسببیع همچنیببن بببرای
ساخت دیوارهای باربر و و غیر باربر و نیز سقف ها )در چارچوبی "مشابه" با سقف های موسوم بببه تیرچببه-بلببوک (viاسببتفاده
می شود.
در ایران ورود فن آوری مشبک های خاص مزبور همراه با فوم میانی و ملت ماسه-سیمان )با عیببار سببیمان نسبببتا بببال( بببه
سال های نیمه نخست دهه 50شمسی باز می گردد] vii.پر واضح است که این فن آوری هم مانند فن آوری بتببن هببای EPSیببا
فن آوری پانل های ساندویچی با سوابق علمی و اجرایی بسیار ،به درستی جای خود را داشته؛ در نقاط مختلف دنیا اجرا گشببته،
و به ویژه به منظور استفاده به عنوان قطعات باربر در فشار ،ضوابط و آیین نامه ویژه خود را خواهد داشت [....
گفتنی است که به طور کلی فروسیمان ها )به مثابه یک سیستم عمل کننده واحد و "مرکببب از" بتببن ریزدانببه بببا عیببار مناسببب
سیمان یا مواد سیمانی و مشبک های فلزی ،و با توجه به مزایایی از قبیل نسبت های بببالتر مقبباومت هببای برشببی و خمشببی بببه
وزن در آنها (...در منبع ،ACI 544و بتن های الیافی نیز )همچون برخی بتبن هبای حباوی الیباف پلبی پروپیلبن ببا مقباومت
ضربه ای بالتر و جمع شدگی مهار شده (...در ACI 549به تفصیل مورد بحث قرار گرفته اند .اینها جملگی موارد کاربرد
بسیار زیاد و گسترده ای در صنایع راه و ساختمان ...داشته و دارند.
ن برخبی تجربیبات داخلبی و خبارجی در ایبن بباره و مشبکلت و ب با توجه به مجموعه موارد بیبان شبده و ببا در نظبر داشبت ِ
ت چه بسا ،راهبردی موجود در زمینه پیش ساختگی و به خصبوص ،سببک سبازی )همچنیبن در هنگبام بهبره گیبری از معضل ِ
بتن های سبک( ،استفاده از "گونه ویژه ای از بتن های سبک EPSدر ترکیب با الیاف و مشبک های فلزی" راه حلببی مناسببب
به نظر می رسد.
بتن سبک خاص مزبور ضمن سادگی در تولید )با امکانات داخلی( ،در مقایسه با برخی از دیگر انواع معمول بتن های سبک
)که در آنها ضمن بهره گیری از سبک دانه های دارای انعطاف پذیری به مراتب کمتر ،عیار مواد سیمانی نیز پایین تببر بببوده و
ص مورد نظر در ماتریکس وجود ندارد( دارای این مزایاست :نسبت های بببالتر مقبباومت هببای کششببی، پیوستگی و همگنی خا ِ
برشی ،خمشی ،ضربه ای و مدول های ارتجاعی )الستیسیته( استاتیکی و دینببامیکی "بببه مقبباومت فشبباری "؛ قببابلیت چسبببندگی
ن کرنش متناظر با قله مقاومت و به ویژه" ،کرنش متناظر بببا گسببیختگی) )پیوستگی( و درگیری افزون تر با تسلیحات؛ زیاد بود ِ
ن ضرایب بلوک تنش بتن؛ و را بببه همببراه دارد( و " (ε cuو طاقت شکست در این بتن )که به نوبه خود ،همچنین بال بود ِ
نسبت های بالی سطح زیر منحنی تنش-کرنش و "مقاومت در حد رفتار ارتجاعی ) "(Elastic Limitبببه مقبباومت نهببایی )بببه
ویژه با توجه به وزن حجمی مربوط( و به طور کلی دارا بودن ظرفیت های ذخیببره و جببذب انببرژی بببالتر و شببکننده نبببودن و
تمایل به وقوع نوعببی الگوی له شدگی به جای خرد شدگی معمول و گسترش یابنبده )در ببار گبذاری هبای فشباری بیبش از حبد
آستانه(؛ شکل پذیری ) (Ductilityمطلوب؛ امکانات شکل گیری و کار پذیری و اجرایی بیشتر )از جملببه در محیببط کارگبباه( و
نیز قابلیت نیل به پایایی مناسب ....
همچنین کاربرد الیاف هم به خصوص با توجه به وزن حجمی پایین بتن و پیوستگی و فشببردگی مبباتریکس آن بببا عیببار بببالی
مواد سیمانی )که به نوبه خود به درگیری مناسب تِر ماتریکس با الیاف و کارکرد بهتر آنهببا در تعامببل بببا یکببدیگر مببی انجامببد(
سبب بهبود نسبت های مقاومت های کششی ،برشی ،خمشی ،ضربه ای ،viiiسایشی ،انقباض و چسبندگی )پیوستگی( بببه مقبباومت
فشاری ،افزایش سطح زیر منحنی تنش-کرنش و قابلیت جذب انرژی ،ظرفیت کرنش کششی ،طاقت شکست و کرنش متناظر بببا
گسیختگی ) ،(εcuو همچنین "مهار موثر اثر جمع شدگی" و کاهش نشست بتن و نیز احتمال بروز ترک می شود.
بدین ترتیب وقتی این بتن همراه با الیاف و مشبک های فلزی مورد نظر به کار رود عمل همراه با دیگر اجببزا در چببارچوب
یک سامانه واحد )به مثابه یک سیستم مرکب( عمل کرده ،و مدول فنریت و ظرفیت جذب انرژی آن در خمش و ضبربه نیبز ببه
4
میزان شایان توجهی بیش از مواردی خواهد بود که برخی دیگر از انواع بتن های سبک )به شرح بال( همببراه بببا مشبببک هببای
مزبور به کار روند.
با ترکیب بتن سبک ویژه یاد شده با اجزای متناسب شامل مشبک و الیباف در چبارچوب یببک فببن آوری "سباده و کبباربردی"،
یک سامانه مرکب با رفتار یکپارچه و دارای ساختار شبکه ای به دست می آید؛ به گونه ای که ضمن دارا بببودن رفتببار مناسببب
در "خمش و ضربه" ،و پخش و توزیع هر چه بیشتِر تنش های داخلی در گستره سیستم )همبراه ببا جبذب و مهبار نسببی آنهبا ببا
توجه به نقش سبک دانه های تغییر شکل پذیر و نیز الیاف و تسلیحات به کار رفته( ،مزایای پیش گفته به گبونه ای کیفبی ارتقباء
یافته؛ کنترل موثر معضل جمع شدگی ممکن شده ،و همراه با افزایش استحکام و به خصبوص ،ظرفیبت جبذب انبرژی یبا مبدول
ن ترد )به مثابه معضلی اساسی در دال های ساخته ت ) (uویژه در خمش ،همچنین احتمال بالی وقوع شکست از نوع ناایم ِ فنری ِ
ح معمول( … منتفی می گردد. شده از بتن های سبک مسل ِ
در این باره ،همچنین تا به حال ،مطالعات و آزمایشات متعددی نیز چه بر روی بتن سبک EPSمورد نظر به تنهببایی و چببه
بببر روی قطعببات بتببن سبببک مسببلح و مرکببب ارتجبباعی )همچنیببن شببامل بارگببذاری هببای فشبباری و خمشببی تحببت اسببتاندارِد
(ASTM E 72انجام گرفته و نتایج آنها هم در قالب مقالت ،پایان نامه ،گزارش پروژه ،بروشور و لوح فشرده منتشر گشببته
ت مربوط نیبز در چبارچوب مبوارد کباربری معمبول و در چبارچوب معیارهبا و ضبوابط رایبج ،در است ب چه این که محصول ِ
نمایشگاه های تخصصی و بین المللی عرضه شده و مورد استفاده قرار گرفته اند.
بدین ترتیب تا به حال در موارد مختلف و متعددی از سامانه ساده و کاربردی یاد شده به مثابه دیوارهببای سبببک و عببایق جببدا
کننده داخلی و خارجی )به مثابه گونه ای پانبل مسبلح سباندویچی( ،قطعبه دال ِزَبریبن در سبقف هبای دارای تیرهبای فرعبی )بببا
حاشیه اطمینان بال و با لحاظ داشتن روابط و معادلت معمببول و مقتضببی ،(...سببقف هببای شببیب دار و گنبببدی-شببکل ،قطعببات
ix
عایق حرارت ،حائل صدا ،حائل آتش و … در همراهی با عناصر و مصالح مقتضی در هر مورد استفاده گشته است.
اجزای تشکیل دهنده ،کاربری ،ویژگی ها و تفاوت ها:
«بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی؛
» .Elastic Composite, Reinforced Lightweight Concrete; E.C.R.L.Cنوعی سامانه سبک و یکپارچه با
ساختار شبکه ای و قابلیت بالی جذب انرژی است .چنان که گفته شد؛ این ماده مرکبب مبی توانبد ببه سبادگی متشبکل از نبوعی
خمیر اصلح شده سیمانی با ماتریکسی همگن و پیوسته ،الیاف مقتضی و حفره های تو خالی و یا سبک دانببه هببای تغییببر شببکل
پذیِر پلی استایرین یا مانند آن باشد ،که در "ترکیبی متناسب" با مشبک های فلزی و یا غیر فلببزی ،نببوعی "سببامانه )سیسببتم ( بببا
رفتار یکپارچه" را شکل می دهند.
ب مجموعه مواد خشک بتن سبک مزبور با مقدار معینی آب "به مدت زمببان کببافی" )حببداقل پس از مخلوط شدن کامل و مناس ِ
برای 15دقیقه( در سیستم مخلوط ساز ،خمیر سیمانی چسبنده و الیاف داِر به دست آمببده )حباوی گرانبول هبا یبا دانببه هبای پلبی
استایرین ،و با اسلمپ حدود صفر( با ماله و یا دستگاه مناسب برای این کار به آسانی و در یک نوبت بببر روی هببر طببرف از
مشبک های پیش-جوش شده فلزی فوم داری که از پیش در محل نصب شده اند و دارای فوم میانی پلی استایرین از نوع موسوم
به F; Fire Retardantیا ضد شعله و کند-سوز می باشند ،مثل در ضخامت حدود 2سانتیمتر اجرا مبی شبود .ببدین سبان،
قطعه ای یکپارچه و بسیار سبک و عایق در ضبخامت انتخبابی و ببه مثبابه نبوعی "پانبل مسبلح سباندویچی" ،مسبتحکم و دارای
پایایی و سطح مناسب به دست می آید.
قطعه سبک و مسلح مزبور با قابلیت های شبکل گیبری و کبار پبذیری مطلبوب ،همچنیبن تبوان پبذیرش پوشبش هبا و نماهبای
مختلف xرا داراست .در این دیوارها نیازی به اجرای برخی اندودهای اضافی نبوده ،و امکببان تطبببیق بببا طببرح هببای گونبباگون
معماری )از جمله در سطوح و احجاِم "منحنی"( و همینطور ،موارد مختلف کاربری وجود دارد.
نمونه هایی از استفاده از اجزای سامانه سبک مسلح و عایق مورد نظر
در ساخت دیوارها و جدارهای داخلی و خارجی در چارچوب های معمول
5
نمونه هایی از بهره گیری از اجزای سامانه مرکب و شکل پذیر مورد نظر در ساخت گنبد و سازه های دارای انحنا
اِعماِل بار نمایشی بر روی نمونه ای از قطعه مسلح ساندویچی مورد نظر
)با مشبک فلزی و فوم میانی پلی استایرین(
همچنین به طور کلی دارا بودن "قابلیت های کار پذیری" در جای خود مقوله ای مهم است .از این قبیلند :قابلیت هببای عبببور
تاسیسات و نصب و اجرای چارچوب ها و درب و پنجره و تزیینات و پوشش ها و رنگ های مقتضببی ،مرمببت پببذیری ،قببابلیت
ن آسان سطح به مدت زمان کوتاهی پس از اجرا برای دسببتیابی بببه سببطوح تببراز بببدون نیبباز بببه انببدودهای اضببافی، تراشیده شد ِ
قابلیت های برش ،تراش و پذیرش میببخ ،پیببچ ،رول-پلک ،رول-بببولت و ] ....مثل در مببواردی کببه قصببد نصببب محفظببه هببای
بزرگ و سنگین بر روی دیوار وجود دارد ،مشابه با این گونه موارد در هنگام استفاده معمول از دیوارهببای گچببی بببا ضببخامت
کم و مانند آن ،طبعا می توان از اجزای نگه دارنده متناسب با کار "به تعداد کافی" استفاده نمود [....
ب در مورد "اجرای تجربه شده دیوارهای جدا کننده داخلی و خسسارجی بسسا ایسسن سیسسستم"؛ برای مثببال مببی تببوان مشببابه مببوارد
مشابه ،در ابتدا و پیش از اجرای بتن سبک مورد نظر ،پانل های فوم دار مزبور را به سرعت و به کمک میلگردهایی در نقببش
مشابه با میلگردهای انتظار ،به کف و سقف آماده و ستون ها به خوبی متصل کرد .نوارهای باریک مشبک موسوم به نوارهببای
اتصال بین پانل ها نیز یکپارچگی مقتضی را بین آنها تببامین مببی کننببد] .چنببان کببه مشببابه ایببن کببار بببا اسببتفاده از پوشببش ملت
ن معمول ،سابقه ای چند ده ساله دارد [.آنگاه ،پس از عبور دادن مقتضی تاسیسات و ...از میان فببوم، ماسه-سیمان و سنگین وز ِ
خمیر سیمانی سبک و چسبنده مزبور و دارای کمی الیاف ،که خود می تواند حاصل افزودن مقدار معینی آب و سیمان بببه دیگببر
مواد خشک از پیش آماده گشته در محل باشد ،به آسانی و به صورت لیه ای با ضخامت کم در یک نوبت بببر روی هببر طببرف
ت مواد خمیببری آن اجرا و پرداخت می گردد) .این کار هم با ابزار ساده دستی و هم با دستگاه مناسب برای اجرا و احیانا پرداخ ِ
مزبور ،و با سرعت بال و حداقل میزان اتلف مواد قابل انجام است(.
6
ن سبطح آن در ن بتن سبببک و الیباف داِر مبورد اسببتفاده و نیبز "قبابلیت تراشبید ِ شایان ذکر است که قوام خمیری و چسبنده بود ِ
طول مدت زمان کوتاهی پس از اجرا برای رسبیدن بببه سبطحی تببراز" ،اجبرای آن را در یببک نببوبت بببر روی هببر سبطح پانببل
عملی تر می سازد.
بدین گونه با بهره گیری از سیستم ساده و عملی بال به راحتی می شود به دیوارهایی با وزن تنها حببدود 50کیلببوگرم در هببر
متر مربع )با احتساب وزن پوشش های سبک ممکن( به مثابه دیوارهای مسلح عایق و غیر باربِر داخلی و یا خارجی در بنببا بببا
xi
توان جذب انرژی و ضربه پذیری مطلوب دست یافت.
البته برای دیوار غیر باربر مزبور نقش انتقال نیروهای جانبی ،مشابه نقشی کببه برخبی دیوارهببای مسببلح و ببباربِر شبامل بتبن
معمول و یا ملت ماسه-سیمان و از این قبیل ایفا مبی کننببد در نظبر گرفتببه نمبی شبود -چبه ایبن کببه گذشببته از موضببوع میببزان
مقاومت فشاری ،با توجه به وجود قابلیت انعطاف و تغییر شکل پذیری ،در عملکبرد و رفتبار مقتضبی قبباب و مجمببوعه اجبزای
سازه ای از این نظر مشکلی وجود نخواهد داشت.
بدین ترتیب در موارد لزم استفاده معمول از بادبندها ) (Bracesو از این قبیل نیز می تواند مد نظر قرار گیرد.
طبعا چه در اجرای این قطعات با نقش غیر سازه ای و چه به ویژه در اجرای "مشبک های پیش-جوش گشببته فلببزی فببوم دار
ل ماسه-سیمان" شاقول بودن قطعات کار گذاری شده از همان ابتدا باید مورد توجه قببرار گیرنببد )امببری کببه همراه با ملت معمو ِ
ل ماسببه-سببیمان عمل متاسفانه در بسیاری موارد در اجرای مشبک های پیش-جوش گشته فلببزی فببوم دار همببراه بببا ملت معمببو ِ
مورد توجه مقتضی قرار نمی گیرد( .روشن است که این شاقول بودن همچنین در سرعت و سهولت اجرای پوشبش بتنببی و نیببز
میزان بتن مصرفی در جریان اجرا موثر خواهد بود.
در این باره به خصوص استفاده از میلگردهای نگه دارنده به تعداد و طول کافی ،قرار گیری درست آنهببا در کببف و سببقف و
ستون ها و بسته شدن محکم آنها به مشبک های فلزی )به ویژه در مورد میلگردهببای تعبببیه شببده در سبقف و ماننببد آن( پیببش از
اجرای پوشش مهم می باشد.
برای مثال به منظور انجام نشانه گذاری دقیق و سریِع محل ایجاد سوراخ های در نظر گرفته شده در کف و سقف برای قرار
دهی میلگردها "در امتداد هم" می توان از یک دسببتگاه سباده تببراز لیبزری ) (Rotation Lazerو یببا شباقول و از ایببن قبیببل
استفاده نمود.
بستن میلگردها به مشبک های فلزی نیز هم به روش دستی و هم با استفاده از نوعی ابزار تفنگببی موجببود بببرای ایببن کببار بببه
سادگی امکان پذیر است.
همینطور در برخی موارد خاص هم می توان بسته مورد از میلگردها و تسمه های مناسب و مانند اینها برای کمک بببه تببامین
ایستایی اولیه بیشتر در قطعات )پیش از اجرای پوشش( به صورت کمربندی و یا مورب )در دو راسببتای متقبباطع در دو طببرف
قطعه( و یا دیگر روش هایی از این قبیل بهره گرفت.
در این سیستِم سبک ولی غیر باربر در فشار ،میلگردهای قرار گرفته در کف و سقف و ستون ها می توانند بسته بببه مببورد و
مانند دیگر موارد مشابه ،مماس با سطح داخلی و یا به ویژه مماس با سطح خارجی مشبک های فلزی فوم دار قرار گیرند) .امببا
برای مثال در مورد دیوارهای جدا کننده خارجی که از فضای درون بنا در معرض ضربات و بارهای ضربه ای سببنگین باشببند
می توان بسته به مورد و حداقل در سطحی از پانل که به طرف فضبای درونبی بناسبت ،میلگردهبا را در سبمت داخلبی مشببک
فلزی قرار داد و سپس پوشش بتنی لزم را بر روی قطعه نصب شبده اجبرا نمبود -چبه ایبن کبه حبتی در صبورت حبذف نسببی
فضای مابین مشبک های فلزی و فوم میانی پلی استایرین در جریان تولید پانل ها ،این کار در جریان کار گذاری اولیه پانببل هببا
به سادگی عملی بوده و میلگردها به آسانی در درون فوم میانی پلی استایرین جا باز کرده و جای گیر می شوند(.
در باره اجرای سیستم یاد شده در دیوارها و کف و سقف در بنا به طریق مقتضی همچنین شببایان ذکببر اسببت کببه بببا تببوجه بببه
"تجارب فزاینده موجود" در خارج و داخل کشور در اجرای"مشبک های پیش-جوش گشته فلزی فوم دار همراه با ملت معمول
ن ماسه-سیمان" و نیز سابقه طولنی اجرای سقف های دارای تیرهای فرعی )مانند سقف های مرکب یا کامپوزیت، و سنگین وز ِ
تیرچه و (...و "وجود نیروها و شرکت های فعال متعدد و مجرب در این موارد" ،این کبار ببه سببهولت قاببل انجبام ،آمبوزش و
تعمیم است.
البته در این مورد به دلیل باربر لحاظ نشدن دیوارها در فشار ،اجرا نسبتا ساده تر می باشد.
در ضمن با در نظر داشتن نوع کاربری ،قوام بتن و چسبندگی خوب آن به فوم و مفتول ها ،چگونگی عملکسسرد مفتسسول هسسای
مشبک به ویژه در کشش ،و مقاومت ضربه ای و مسدول فنریست مطلسوب قطعسه در خمسسش ،در اینجسا بسر خلف مسسوارد مشسابه،
دیگر "الزامی" به وجود فاصله معمول بین صفحات مشبک و فوم نخواهد بود xiiب "امری که به نوبه خود ،فرآینببدهای تولیببد و
اجرا را نسبتا ساده تر نموده ،و در کاهش وزن ،فضای اشغال شده و هزینه ها موثر می باشد".
در ضمن با در نظر داشتن نوع کاربری" ،قوام بتن و چسبندگی خوب آن به فسسوم و مفتسسول هسسا" ،چگسسونگی عملکسسرد مفتسسول
های مشبک به ویژه در کشش و نیز ظرفیت جذب انرژی و مقاومت ضربه ای مطلوب و مدول فنریت مناسب قطعه در خمش،
در اینجا بر خلف موارد مشابه ،دیگر "الزامی" به وجود فاصله معمول بین صفحات مشبک و فوم نخواهد بسسود xiiiب "چببه ایببن
که این امر می تواند به نوبه خود ،تولید قطعات و نیز اجرای بتن )در یبک نبوبت ببه جبای دو نبوبت( را سباده تبر و سبریع تبر
نموده و همچنین در کاهش وزن ،فضای اشغال شده ،مصالح مصرفی و مجموعه هزینه ها موثر باشد".
در این باره شایان ذکر است که با توجه به عملکرد اصلی مورد انتظببار بببرای پانببل هبای سباندویچی مسبلح مزبببور بببه مثببابه
دیواره های غیر باربِر داخلی و خارجی در بنا ،و لزوم مقاومت و رفتار مناسب آنها در "ضربه" و بببه تعبببیری ،خمببش ،...بببر
7
خلف پانل های باربر در فشار ،تنها لیه بتن قرار گرفته "بر روی" مشبک فلزی است که در تببامین مقبباومت و رفتببار مناسببب
قطعه در برابر ضربه موثر می باشد ،و بتنی که در پشبت مشببک )بیبن مشببک فلبزی و فبوم میبانی( قبرار گیبرد عمل در ایبن
مقاومت نقش مهمی نخواهد داشت .در این باره ،اگر رفتار قطعه در هنگام وارد آمدن ضربه بر سبطح آن را مشبابه رفتبار یببک
دال بتنی مسلح در خمش فرض کنیم ،ارتفاع موثر یا dدر معادله محاسبه ظرفیت باربری دال مزبور ،تنها معادل ضخامت بتببن
موجود بر روی مشبک فلزی قرار گرفته در طرفی از پانل که در معرض ضربه است ،خواهد بود .چه این که به طور کلی در
هر ضربه وارده فرضی به پانل ،نقش اصلی در تامین رفتار و مقاومت مقتضبی در برابببر آن ضبربه را عمل لیببه بتنبی مسبلح
قرار گرفته در طرفی از پانل که بار ضربه ای مزبور بر سطح آن وارد می شود عهببده دار مببی باشببد .همچنیببن ببباز بببر خلف
پانل های باربِر معمول در فشار )که باید به طور همزمبان هبم در براببر ضبربات وارده عمبود ببر سبطح پانبل و هبم در براببر
بارهای فشاری هم راستا با سبطح پانبل و عمبود ببر جهبت وارد آمبدن بارهبای ضبربه ای ،رفتبار و مقباومت مناسبب را داشبته
باشند( ،در اینجا ،وادارهای فلزی اتصال دهنده دو لیه مشبک فلزی بببه یکببدیگر در تببامین رفتببار و مقبباومت پانببل )در ضببربه(
نقش مفید مهمی ندارند و با توجه به مشکل ساز بودن آنها به مثببابه پببل حرارتببی ،مبی تببوان تعدادشببان را بببه حببداقل لزم بببرای
استقرار و ایستایی اولیه در پانل )پیش از بتن پاشی( کاهش داد .و باز بنا بببه ببباربر نبببودن قطعببات در فشببار ،شببکل قرارگیببری
وادارها در قطعه نیز می تواند بر خلف موارد مشابه در پانل های باربر ،به صورت عمود بر سطح مشبببک هببا )نببه بببه شببکل
زاویه دار و با نقش خرپایی در پانل های باربر در فشار( باشد .همچنین با توجه به سطح نسبی زیاد تسلیحات فلزی به کار رفته
و چگونگی قرار گیری آنها )به صورت مفتول های مورد استفاده در مشبک های پیش-جوش شده فلزی ،که دارای قطری پبایین
بوده و با فاصله کم در دو راستای عمود بر هم قرار می گیرند و با جوش به هم متصل می شوند( ،و همینطببور چسبببندگی زیبباد
بتن الیاف داِر مورد نظر )با عیار بببالی مببواد سببیمانی ،نسبببت کببم آب بببه مببواد سببیمانی و ماتریکسببی همگببن و یکنببواخت( بببه
مفتول های فلزی ،در این حالت هم به درستی یک سامانه عمل کننده واحد و یکپارچه را خببواهیم داشببت ) .گفتنببی اسببت کببه در
اینجا نیز خمیر چسبنده مزبور در هنگام اجرا می تواند به زیر حداقل نیمی از مفتول های مشبببک هبای پیببش -جبوش شببده نفببوذ
کرده و آنها را کامل در بر گیرد ب ضمن این که درگیری لزم با بقیه مفتول ها هم وجود خواهد داشت(.
علوه بر امکان اختلط این بتن سبک و عایق در محل کارگاه ،همچنین ،قوام خمیری و چسبنده بودنش نیز اجببرای آن را بببر
خلف برخی موارد مشابه ،چه با ابزارهای ساده ای از قبیل کمچه و ماله و چبه ببه صبورت ماشبینی )ببا اببزاری مشبابه اببزار
ل اتلف مصالح امکان پذیر می سازد] .قابل ذکسسر اسسست کسسه اجرای پوشش های خمیری( ،با یا بدون استفاده از غلطک و با حداق ِ
در حال حاضر انواع دستگاه های مقتضی برای اجرای سریع انواع ملت های پایه سسیمانی و نیسز گسچ و خساک و ماننسد آن در
کشور وجود دارد ،که طبعا می تواند برای اجرای ساده این محصول هم مورد استفاده قرار گیرد[ xiv .
بدین ترتیب در صورت بهره گیری از خمیر سبک سیمانی و چسبنده الیاف دار بیان گشته در ترکیب با مشبک های فلزی فوم
دار مورد نظر ،وزن قطعه "در مقایسه با استفاده رایج از ملت معمول ماسه-سیمان با مشبک هسسای فلسسزی فسسوم داِر موجسسود"
نیز در عمل تقریبا به حدود یک چهارم تا یک پنجم )بسته به مورد( کاهش می یابد .بنابراین ،گذشته از افزایش کلببی مقبباومت و
ایمنی بنا در برابر زلزله ،کاهش جدی وزن و ابعاد برخی اجزای بنا )همراه با افزایش فضای مفید( ،امکان صببرفه جببویی قابببل
توجه در هزینه های مربوط به زیر سازی ،پی و اسکلت فراهم می آید.
این در حالی است که "در حال حاضر" ،قیمت تمام شده هر متر مربع از دیوار غیر باربر ساخته شده از مشبببک هببای فلببزی
فوم دار و بتن سبک ویژه مورد نظر ،به خودی خود کمی کمتر و یا نزدیک به قیمببت تمببام شببده هببر مببتر مربببع از دیببوار غیببر
ن معمول است .بدین ترتیبب ببا وجبود گبران تبر ببودن واحبد باربر ساخته شده از مشبک های فلزی فوم دار و ملت ماسه-سیما ِ
حجم این بتن سبک الیاف دار از واحد حجم ملت ماسه-سیمان معمول به خودی خود ،با توجه به کمتر بودن میزان مصرف این
نوع بتن سبک با قوام خمیری و چسبندگی مطلوب ،و سهولت بیشببتر در اجببرای آن )در یببک نببوبت در هببر طبرف بببه جببای دو
نوبت در هر طرف مانند برخی موارد مشابه( ،اتلف کمتر و نیز ساده تر بودن تولید مشبک های فلزی فببوم داِر مببورد اسببتفاده
در این مورد ،در عمل ،قیمت تمام شده هر متر مربع از دیوار جدا کننده اجرا شده با این سیستم کمی کمتر و یا نزدیک به قیمت
تمام شده هر متر مربع از دیوار جدا کننده اجرا شده با ملت معمول ماسه-سیمان در شرایط مشابه خواهد بود ....
همچنین با توجه به امکان کاهش تعداد وادارهای فلزی به کار رفته در پانل در این مببورد )کببه بببه ویببژه در مببورد پانببل هببای
ج مورد استفاده همراه با ملت ماسه-سیمان معمول ،خود به مثابه پل های حرارتی در پانل عمل می کنند( و به خصببوص بببا رای ِ
ن قابل توجه بتن سبک ویژه به کار رفته در اینجا )بر خلف ملت ماسه-سیمان ،که یک عایق در نظر داشتن عایق حرارتی بود ِ
ن قطعه ساخته شده از مشبک های فلزی فوم دار و این نوع بتببن سبببک بببه حرارتی "نامناسب" است( ،میزان عایق حرارتی بود ِ
میزان شایان توجهی بالتر است.
ن مورد ص مورد نظر به جای ملت معمول و سنگین-وزن ماسه-سیما ِ در واقع در اینجا به سبب کاربرد بتن سبک و عایق خا ِ
استفاده در پانل های غیر باربر مشابه ،در مقایسه با آنها ،دیوار به دست آمده "وزن به مراتب کمتری" داشببته؛ "عببایق حرارتببی
به مراتب بهتری" بوده ،و با قابلیت های شکل گیری و کار پذیری افزون تر ،اجرای آسان تری نیز دارد.
بنابراین مجموعه مزایای یاد شده و قابلیت های اجرایی و کارپذیری مناسب در این سیستم )مانند قببابلیت هببای بببرش بببا اره و
میخ پذیری ،...بر خلف ملت معمول ماسه-سیمان( پاره ای محدودیت های مهم در استفاده رایج از مشبک های فلزی فوم دار
با ملت ماسه-سیمان را برطرف می نماید.
ش نوعی استفاده از مشبک های فلببزی در نظر داشته باشیم که امثال محدودیت ها و موانع مهم مورد نظر ،گسترش بیش از پی ِ
فوم دار همراه با ملت معمول ماسه-سیمان را در مقایسه با برخی دیگر از سیستم های ساخت و ساز ،حتی در کشورهای مببادر
8
فن آوری مزبور با مانع روبرو ساخته است ) ....در این باره کافی است که به مقایسه میزان استفاده از روش مزبببور در سببطح
کلن در کشورهای پیشرفته صنعتی با میزان بهره گیری از دیگر روش هایی مانند بهره گیری از مصالح واقعببا سبببک از قبیببل
برخی صفحات گچی نصب شونده معمول موسوم ببه Dry Wallو ...ضبمن حفبظ و سببک سبازی مبوثر اسبکلت بپردازیبم(.
"بدین سان در چارچوب این سیستم مرکب و کاربردی ،با جایگاه و کارکردی متفاوت ،اهم محدودیت ها و موانع اساسی مربببوط
برطرف می شوند".
گذشته از مزایای کیفی و مهم بیان گشته )از قبیل "افزایش میزان عایق بودن" و تا حدی فضای مفیببد بنببا و نیببز "قببابلیت هببای
اجرایی و کار پذیری بیشتر" و "مجموعه صرفه جویی های مهم اقتصادی ناشی از اینها به خصوص در دیدی کلن"( ،به ویببژه
ن ابعاد برخببی اجببزا" ،قیمسست تمسسام با توجه به "کاهش زیاد وزن" و پایین آمدن فولد و بتن مورد نیاز در اسکلت و پی و کم شد ِ
شسسده نهسسایی بنسسا" در صورت اسببتفاده از سببامانه سبببک و مرکببب یباد شببده در مقایسببه ببا سباخت بنببا بببا اسببتفاده رایببج از ملت
ماسه-سیمان همراه با مشبک های فلزی فوم دار موجود به عنوان دیوار جدا کننده ،به میبزان شبایان تبوجهی کمببتر خواهبد بببود.
)چه این که در صورت گسترش بیش از پیش این سیسبتم و تولیبد انببوه ،بباز امکبان کباهش قیمبت آن وجبود خواهبد داشبت(....
]"البته بدیهی است که بهره گیری از مشبک های سه-بعدی )فضایی( فوم دار همراه با با ملت ماسه-سیمان ببا مقباومت فشباری
بال نیز باز به درستی جای خود را داشته و برای مثال در حذف اسکلت های معمول در بناهای کم-طبقه و به ویبژه ،یببک طبقببه
در موارد مقتضی می تواند به کار آید .در نظر داشته باشیم که در آن روش در صورت حذف اسکلت )از جمله برای اقتصببادی
نمودن کار( ،قطعات همچنین وظیفه باربری در فشار و انتقال نیروهای برشی و ...را هم بر عهده دارند .چه این که طبعببا ایببن
کارکرد ،تقویت متناسب و یکپارچه مجموعه دیوارها و اجزای مربوط )با وزن و ضخامت بیشتر( ،لزوم توجه و دقببت زیبباد در
تولید مفتول ها ،مشبک ها و مصالح با کیفیت بال و به ویژه ،ضرورت بسیار جدی تولید و اجرای فنببی و اصببولی پانببل هببا )بببا
ایستایی بالی در نظر گرفته شده( و همچنین بتن ریز-دانه به کار رفته را به گونه ای دقیق و ریز بینانه ایجاب خواهد نمود ....
چه این که در این باره رعایت دقیق و جدی کلیه موارد لزم در اجرای مشبک های سه-بعببدی مببورد نظببر بببا سبباختار و رفتببار
خاص مقتضی )موسوم به تری دی وال ،(3D Wall، 3-Dimentional or Space Panels ،به ویژه در مورد حببذف
اسکلت در بناهای بیش از یک طبقه مهم تر خواهد بود[.
متاسفانه تا به حال" ،موارد متعددی از اجرای غیر اصولی مشبک های فلزی فوم دار همراه با ملت معموِل ماسه-سسسیمان و
نیز به جز آن" در کشور ما وجود داشته است .برای مثال گاهی از "گچ ،ترکیبات حاوی آهک ...و یببا حببتی کبباه -گببل" هببم بببه
جای ملت ماسه-سیمان به عنوان پوشش اصلی بر روی پانل های فلزی معمول فوم دار )به مثابه دیوارهای غیببر ببباربر داخلببی
و یا پوشش داخلی غیر باربِر دیوارهای خارجی( استفاده شده است !...بهره گیری از این گونه مواد ،با وجود پاره ای امکانببات
کار پذیری بیشتر در مقایسه با ملت ماسبه-سبیمان معمبول و قبابلیت پبذیرش میبخ و ماننبد آن ،در نهبایت ،افزایبش جبدی خطبر
"خوردگی" را به ویژه با توجه به ضخامت کم مفتببول هببای فلببزی مشبببک هببای مزبببور بببه دنبببال خواهببد داشببت .در ضببمن در
صورت استفاده از این مواد هم باز "ضبخامت و ببه خصبوص ،وزن دیبوار و قبابلیت انتقبال حرارتبی آن" در مقایسبه ببا حبالت
استفاده از ملت ماسه-سیمان معمول کاهش زیادی نمی یابد؛ "مقبباومت ،قببابلیت جببذب انببرژی و رفتببار قطعببه در برابببر ضببربه
مناسب نیست"؛ "رفتار حرارتی" مواد مزبور با فولد متفاوت است و "درگیری" آنها با مفتول ها به اندازه سیمان نمببی باشببد ،و
گذشته از "آسیب پذیری در برابر رطوبت" و "نچسبیدن کافی" پوشش های مزبببور بببه فببوم میببانی پانببل ،در کببل "امکببان آسببیب
ط مربوط ،به ویژه بببا در نظببر داشببتن ش" پوشش به کار رفته در طی زمان و در شرای ِ دیدن ،ترک برداشتن و طبله شدن و ریز ِ
نوع کاربری و ضربات وارده احتمالی ،بال خواهد بود – xv.از دیگر نمونه های اجرای غیر اصولی مشبک هببای فلببزی فببوم
دار همراه با ملت ماسه-سیمان معمول ،برخی موارد اجرای پوشش ماسه-سیمان فقط تا سطح مشبک های فلزی )یعنببی محببدود
به فضای بین فوم و مشبک های مزبور( است؛ به گونه ای که برای مثال از آن به بعبد ،پوشبش گببچ و خباک یبا ماننببد اینهببا بببر
روی سطح مشبک ها اجرا می گردد ....بدین ترتیب در طرفی که اجرای ملت تنها تا این حببد انجببام مببی شببود بببه سبببب عببدم
جایگیری مناسب صفحات مشبک های فلزی در لیه ملت اجرا شده به ویژه با توجه به "محببل قببرار گیببری ایببن صببفحات )بببر
روی لیه ملت(" ،در ضربات و نیروهای وارده بر سطح پانل در آن طرف ،در عمل ،لیه بتنی مزبور به مثابه یک لیببه بتببن
مسلح عمل نمی کند ،و بنابراین بسته به نوع کاربری ،پانل می تواند "فاقد مقاومت مقتضی" باشد ....همچنین ،تماس دراز-مدت
موادی از قبیل گچ با مفتول های فلزی با قطر کم "امکان ایجاد خوردگی" را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد .ضببمن ایببن
که از سوی دیگر و به طور کلی نیز هر گونه اجرای لیه های بتنی با اختلف ضخامت قابل تببوجه در دو طببرف ایببن پانببل هببا
می تواند به نوبه خود "امکان بروز اعوجاج" در آنها را در دراز-مدت با توجه به وقوع پدیده جمع شدگی بتببن و ...بببال ببببرد.
در مواردی هم که اجرای لیه بتنی در هر طرف پانل در دو مرحله جداگانه انجام می گیرد ،در صورتی که فاصله زمببانی بیببن
این دو مرحله از حد معینی بیشتر باشد و به هر روی "درگیری و پیوستگی لزم" بین دو لیه بتنی مزبور ایجبباد نشببود و یببا بببه
هر دلیل ،ضخامت لیه بتنی روی مشبک کم باشد ،گذشته از افزایش امکببان خببوردگی تسببلیحات ،ببباز بسببته بببه مببورد کبباربری
"مقاومت مقتضی در قطعه نیز می تواند تبامین نگببردد" ....و بببالخره ،عبدم اسببتفاده از ملت ماسببه-سبیمان بببا کیفیببت و عیبار
ب بعدی نیز می تواند به نوبه خببود کبباهش مقبباومت در قطعببه و یببا بببروز سیمان مقتضی و یا عدم عمل آوری و نگه داری مناس ِ
ترک های بعدی را در پی آورد - .به طور کلی امثال این گونه شیوه های غیسسر اصسسولی و نادرسسست در اجسسرا )از عسسدم اسسستفاده
ن پانل ها و نیز کم بودن تعداد میلگردهای نگه دارنسسده در طرفیسسن و بسسال و پسسایین کافی از نوارهای اتصال در محِل به هم رسید ِ
پانل ها و عدم کار گذاری اولیه درست و دقیق قطعات گرفته تا عدم اجرای پوشسش "مناسسب" بسا درگیسسری مطلسوب بسا مشسسبک
های فلزی بر روی مشبک ها( عمل سبب شده متاسفانه در برخی موارد شاهد بروز ترک های عمیق و قابل توجه و یا گسساهی
9
نیز افتادن جای مشبک های فلزی بر روی سطح دیوارهای اجرا گشته بسا ایسسن پانسسل هسسا همسراه بسا ملت معمسسوِل ماسسسه-سسیمان
باشیم ....
.دیگر این که در صورت بهره گیری از پانل های ساندویچی سببک و عبایق مبورد نظبر )ببا اسبتفاده از بتبن سببک و عبایق
خاص پیش-گفته( با توجه به استحکام و پایداری مناسب دیوار به دست آمده و به ویژه با در نظر داشتن "ضریب انتقال حببرارت
پایین بتن سبک مورد استفاده )در محدوده بتن های عایق ،با وزن حجمی کمببتر از 800کیلببوگرم در مببتر مکعببب(" ،نقببش فببوم
میانی به کار رفته و نیز امکان "کاهش پل های فلزی انتقال دهنده حرارت در این پانل" ،در بسیاری مبوارد ببه نظبر نمبی رسبد
دلیلی برای افزایش ضخامت دیوار )مثل از 8-10سانتیمتر به 20سانتیمتر( وجود داشته باشد) .گفتنببی اسببت کببه بببرای مثببال،
ضریب انتقال حرارتی بتن سبک با وزن حجمی 800کیلوگرم در متر مکعب ،حببدود kcal/m.hr.°c 0.25یعنببی تقریبببا در
حدود یک پنچم بتن معمولی با وزن حجمی حدود 2400کیلوگرم در متر مکعب است(.
همچنین با توجه به وزن حجمی بتن سبک مورد استفاده در اینجا )به طور معمول کمببتر از 800کیلببوگرم در مببتر مکعببب(،
این بتن ،بتنی عایق محسوب می شود .این ویژگی همراه با نقش مهم فوم میانی مربوط و نیز امکان کاهش پل های حرارتببی در
ن قابل توجه ضریب انتقال حرارت" )مشابه دیگر سیستم های ساخته شده از مصالح سبببک و عببایق( را سبببب قطعه" ،پایین بود ِ
می گردد.
طبعا رابطه کلی و معکوس بین وزن حجمی بتن و ضریب هدایت حرارتی آن )از جمله مندرج در ACI 523; Part 1در
مورد بتن های سبک( در مورد این بتن نیز مصداق دارد) .چه این که برای مثببال ،هببدایت حرارتببی آن در وزن حجمببی خشببک
معادل 660کیلوگرم در متر مکعب ،در حدود 13درصد هدایت حرارتی بتن معمولی است(.
ن ماتریکس متراکم آن ،سببختی در این باره ،ضرایب انتقال و نیز جذب حرارت کِم این بتن سبک ،همراه با قوت و همگن بود ِ
و مدول ارتجاعی کمتر در مقایسه با بتن های با وزن معمولی و زیاد )که به طور کلی در کاهش تنش های ناشی از اختلف دما
در بخش های مختلف بتبن هبای سببک مبوثر مبی باشبد( و همینطبور ،نبوع مبواد تشبکیل دهنبده ،فقبدان سبنگدانه و عبدم وجبود
رفتارهای نامتناسب در اجزای به کار رفته در بتن مزبور در حرارت های بال ،جملگبی عبواملی مهبم در رفتبار مناسبب آن در
برابر آتش و "پایداری در حریق" می باشند .همچنین ،چسبندگی و درگیری مناسب ماتریکس بببا اجببزای نگببه دارنببده مربببوط و
انسجام در ساختار شبکه ای موجود ،به توزیع و جذب و مهاِر نسبی برخی تنش های داخلی کمک می نماید .چببه ایببن کببه همیببن
ویژگی ها و مقاومت در انتقال حرارت و مقاومت نسبت به نفوذ شعله ،و بالخره ،آب موجود در بافت بتن )چه بببه صببورت آب
تبلور و چه به جز آن ،با توجه به عیار بالی مواد سببیمانی( ،هببر یببک مببی تواننببد بببه نببوبه خببود ،پایببداری در مقابببل حریببق را
افزایش دهند.
همینطور ،بافت خاص بتن سبک مزبور با سبک دانه هایی دارای حجرات و سببطوح متعببدِد جامببد-گبباز و دارای جببداره هببای
نازک و انعطاف پذیر ،قابلیت جذب انرژی ،وجود لیه های متشکل از مواد متفاوت ،و بالخره ،پوشبش هبای بببه کببار رفتببه ...
نیز در جای خود در افزایش نسبی میزان افت صدا در "قطعه" موثرند .چه این که در نهایت ،پانل مسلح ساندویچی مببورد نظببر
نیز یک "حائل صوتی مناسب" محسوب می شود.
در ضمن ،گذشته از نقش حداقل پوشش ها و انببدودهای دافببع آب و یببا محببافظ مقتضبی و بببا مقباومت هببای فشبباری و سایشبی
مناسب ،که بسته به مورد می توانند مد نظر قرار گیرند ،همچنین نوع و میزان مواد به کبار رفتبه در بتبن سببک مزببور )ماننبد
عیار بالی مواد سیمانی و میزان قلیائیت نسبتا زیاد آن ،پوزولن های مورد استفاده ،نسبت پایین آب به مواد سیمانی و همگن و
متراکم بودن ماتریکس پیوسته بتن ،کاربرد الیاف از نوع رایج مانند الیاف پلی پروپیلن در ساختاری شبکه ای ،سبک دانببه هببای
مصرفی و چگونگی توزیع آنها و تخلخل های مربوط در بافت بتن (...به گونه ای است که مبی توانبد "پایسسایی" دراز-مببدت آن
را از جمله در برابر یون های آسیب زا ،یخبندان و ...بال برده ،و محافظت از مفتول ها در مقابل خوردگی را افزون سازد.
ق حرارت مطلوب را همراه با دارا بودن رفتببار و مقباومت مقتضبی در .بدین ترتیب در کل" ،یک حائل صدا و به ویژه ،عای ِ
برابر حریق و با پایایی مناسب "...در اختیار خواهیم داشت.
نکته دیگر لزوم توجه به مواردی از قبیل "تغییرات حجمی" به ویژه در بتن های سبک است.
در اینجا "به طور مشخص بر خلف پاره ای دیگر از انواع بتن هبای سببک و ببه خصبوص ،برخبی بتبن هبای عبایق مسبل ِ
ح
معمول"" ،درگیری لزم بین بتن و تسلیحات در یک سامانه منسجم و واحِد عمل کننده" تامین گشته اسببت .در واقببع بببا تببوجه بببه
"سطح نسبی زیاد تسلیحات فلزی به کار رفته و چگونگی قرار گیری آنها" )ببه صبورت مفتبول هبای مبورد اسبتفاده در مشببک
های پیش-جوش شده فلزی ،که دارای قطری پایین بوده و با فاصله کم در دو راستای عمود بر هم قرار می گیرند و با جوش به
هم متصل می شوند( و نیز چسبندگی زیاد بتن سبک و الیاف داِر مورد نظر )با عیار بالی مواد سیمانی ،نسبت کم آب بببه مببواد
سیمانی و ماتریکسی همگن و یکنواخت( به تسلیحات فلزی ،یک سامانه عمببل کننببده واحببد و یکپببارچه را خببواهیم داشببت .بببدین
ترتیب ،مشکل درگیری نامناسب تسلیحات با بتن های سبک حل گشته ،و با در نظر داشتن نقش الیاف و تسلیحات به کببار رفتببه،
همچنین مهار موثر تغییرات حجمی بتن سبک وزن مزبور ممکن شده است] .چه این که نیروهای داخلی متمایل به جمببع شببدگی
هم در نهایت به درگیری افزون تِر تسلیحات با بتن و یکپارچگی بیشتر سیستم می انجامند[.
بدین ترتیب" ،الیاف" به کار رفته" ،مشبک" فلزی مورد استفاده )با سطح زیاد درگیری با ماتریکس بتن سبک پسسر سسسیمان
مزبور( ،و چسبندگی مناسب این بتن حاوی پوزولن به تسلیحات فلزی ،الیاف و نیز فسسوم ،جملگسسی در مهسسار اثسسر جمسسع شسسدگی
ح مورد نظر در دیوارهای معمول موثر خواهند بود ] ....ضمن این که ضخامت لیه بتن در هر طرف پانل های ساندویچی مسل ِ
ساخته شده با این سامانه کم می باشد[.
10
از سوی دیگر" ،پایین آمدن شدید وزن بنا" )در مقایسه با برخی روش هبای رایبج سباخت( ،گذشبته از فراهبم آوردن امکبان
کاهش مقاطع و هزینه های مربوط به زیببر سببازی و نیببز خسببتگی دراز-مببدت" ،کبباهش زیبباد میببزان فببولد و بتببن مصببرفی در
اسکلت و پی" را امکان پذیر می سازد؛ که خود در صورت لحاظ گشتن در طراحی های اولیه ،از نظر "اقتصبادی" هببم مزیبتی
مهم و تعیین کننده می باشد.
بدین گونه و برای مثال ،وزن بنا و به َتبع آن ،نیروی موثر زلزله می تواند به حدود یک سوم تا یک ششم در مقایسه با برخی
بناهای معمول )بسته به نوع بنا و مصالح معمول مصرفی( کاهش یابد ....
"در واقع ،عدم بهره گیری از مصالح و قطعات سنگین ،مجزا و ناهم ساز )در تعامل با یکدیگر( ،چگونگی رفتار و قابلیت
جذب انرژی سامانه سبک و یکپارچه مورد نظر ،وجود حدی از انعطاف و تغییر شکل پذیری مقتضی در سیستم )ضمن در
نظر داشتن جایگاه قطعه به مثابه میان-قاب( ،میزان "ایستادگی و ایمنی بناهای ساخته شده با این سیستم در برابر زلزله" را
به طور موثری بال می برد ،و خطر فرو ریزش مرگبار مصالح "سنگین" و یا "مجزا "xviرا تا حد زیادی منتفی می سازد.
به طور کلی این سیستم "سبک و یکپارچه" با قابلیت جذب انرژی مناسب ،در برابر انواع "نیروهای برشی جانبی وارده"
)مثل در هنگام بروز زلزله ،طوفان یا انفجار( رفتار مطلوبی دارد .در این باره ،ساختار شبکه ای موجود همراه با کاربرد
ن عناصر همراه )از قبیل اتصالت و بادبندهای مقتضی( ،به رفتار بهتر در کلیت سازه و توزیع بهتر تنش ها در گستره تواما ِ
مجموعه )ضمن جذب و مهار نسبی آنها( کمک می کند .چه این که الگو و طاقت شکست مناسب ،وقوع نوعی له شدگی در بتن
به جای خرد شدن ناگهانی )در بارهای بیش از حد آستانه و با وجود انعطاف پذیری نسبی اولیه در محدوده ارتجاعی( و عدم
وقوع فرو ریزش و از هم گسیختگی یکباره در سیستم به نوبه خود بر ایمنی در هنگام وقوع لرزه های شدید و ناگهانی
می افزاید.
به خصوص" ،عملکرد یکپارچه و عدم شکنندگی ،مدول فنریببت مناسبب و رفتبار مطلببوب در برابببر شبوک و ضببربات شببدید
وارده" )بر خلف برخی دیگر از انواع بتن سبک مسلح و به ویژه بتن های دارای وزن حجمی کمتر از 800کیلوگرم در مببتر
مکعب(" ،ایستادگی و مقاومت مورد نظر" را در قطعه و پانل مسلح ساندویچی مزبببور بببه راحببتی و فراتببر از اسببتاندارد هببای
ن مربوط )مبنی بر لزوم دارا بودن مقاومت فشاری حداقل 2.07 ،مگاپاسبکال یبا 20.286کیلبوگرم ببر سبانتیمتر مرببع در معی ِ
منبع ACI 523و در مورد موارد مشابه (...تامین می نماید] .البته ،طبعا این در صورتی است که طرح اختلط بسیار سبباده
مورد نظر و مجموعه موارد معمول ،با وجبود حاشبیه اطمینبان نسببتا ببالی در نظبر گرفتبه شبده ببه درسبتی رعبایت گبردد ،و
ساختار متناسب و شبکه ای سامانه مرکب مورد نظر به مثابه "یک سیستم عمل کننده یکپارچه" ،در عمل و با وجبود سبادگی آن
محقق شود [....
علوه بر این" ،کاهش ابعاد برخسسی اجسسزاء و بسسه ویسسژه ،ضسسخامت دیوارهسسا" در عیبن حفبظ اسببتحکام و قبابلیت هبای مقتضبی
می تواند به میزانی شایان توجه بر فضای مفید داخل بنا در مقایسه با برخی بناهای معمول بیافزاید.
دیگر این که در صورت بهره گیری از سیستم های سبک و یکپارچه از قبیل بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی ،با توجه بببه
کاهش جدی وزن" ،امکان بهره گیری از اسکلت های سبک و ایمن صنعتی یسسا نیمسسه– صسسنعتی" )با قببابلیت افببزون تببر کبباهش
وزن و مقاطع و نیز ظرفیت جذب انرژی بیشتر در برخی از آنها( بیش از پیش فراهم می آید.
و بالخره ،گذشته از وجود قابلیت پیش ساختگی ،همچنین "فسسن آوری سسساده تولیسسد و سسسرعت و سسسهولت در حمسسل و اجسسرا بسسا
حداقل آموزش های اولیه" هم به نوبه خود بهره گیری آسان از این سامانه سبک و یکپببارچه را در کارگبباه هببای سبباختمانی در
چارچوب های به اصطلح ،نیم–پیش ساخته امکان پذیر می سازد.
قابل ذکر است که علوه بر برخی سازندگان بنا که دارای امکان تولید بتسن سسسبک مزبسسور در محسسل کارگسساه هسسستند ،همچنیسسن
برای مثال ،مراکز تولید کننده مصالح ساختمانی و یا "مواد افزودنی بتن" و مانند اینها نیز می تواننسسد بتسسن یسسا "ملت سسسبک"
یاد شده و یا بخش مهمی از مواد تشکیل دهنده آن را )مثل به جز سیمان( به صورت "خشک و آمسساده" در بسسسته بنسسدی هسسای
مشخص و با رعایت کلیه استانداردهای معمول و مقتضی عرضه دارند؛ به گونه ای که بسسرای مثسسال در محسسل کارگسساه و قبسسل از
مصرف ،فقط مقدار معینی آب و سیمان به ازای مواد خشک موجود در هر بسته به آنها در سیستم مخلوط ساز افزوده شود و
آنگاه ،مجموعه مواد "به مدت زمان کافی" )مثل ،حداقل برای 15دقیقه( به طور کامل مخلوط گردد.
در اینجا و برای مثال به "نمونه ای" از "طرح اختلط" ساده نوعی از بتن یا ملت پایه سیمانی سبک مورد نظر که می تواند
به راحتی تولید شده و همچنین "در چارچوب روابط و معیارهای معمول ،در ساخت دیوارهای عایق مسببلح و "غیببر ببباربِر" xvii
داخلی و خارجی )برای مثال با وزن نهایی در حدود 40-50کیلوگرم در متر مربع( نیز به کار رود اشاره می نماییم:
"به ازای هر کیسبه 50کیلبوگرمی سبیمان )مثل از نبوع پرتلنبد تیبپ 1و غیبر پبوزولنی("؛ پبودر میکروسبیلیس ببه میبزان
3.760کیلوگرم ) 3.7625کیلوگرم( ،پودر لیگنوسولفانات )به مثابه نوعی روان ساز رایببج و ارزان قیمببت و دارای مقببداری
اثر "دیر گیر کنندگی"( به میزان 110گرم ) 107.5گرم( ،الیاف پلی پروپیلن xviiiبه میزان 125گرم ) 123.625گرم( )به
ل پیببچطول 12میلیمتر ،از نوع موسوم به تک رشته ای با دنیر ) Denier) 3یا به مقدار یک سوم بیشتر با دنیببر ،2بببا حببداق ِ
خوردگی ممکن" ،زده شده "xixو آغشته به مختصری پودر خشک و بسیار نرِم میکروسیلیس به منظور جدا سازی هر چه بهبببتر
الیاف( ،دانه های پلی استایرین به میزان 1405گرم ) 1403.89048گرم( با وزن حجمی "واقعی 24 "xxکیلببوگرم بببر مببتر
مکعب )و برای مثال با قطر حداکثر 3.5-3میلیمتر ،ولی ترجیحا از انواع خیلی ریز و احیانا ارزان تِر موسوم به Fineو یببا
به ویژه (Fine Super ،یا مثل یک دوم آن دانه های پلی استایرین از همان انواع ولی منبسببط شببده تببر xxiو بببا وزن حجمببی
"واقعی" 12کیلوگرم بر سانتیمتر مربع ،و آب xxiiبه میزان 21.5کیلوگرم.
11
ح جم بتن به دست آمده بدین ترتیب در حدود 0.09775171متر مکعب ،اسببلمپ آن حببدود صببفر و وزن حجمببی اش نیببز
پس از خشک شدن نسبی در دما و رطوبت عادی ،با قدری دست بال در حدود 730کیلوگرم بر متر مکعب در نظر گرفته می
شود] .در صورت افزایش ضخامت لیه بتنی مزبور به بیش از 3الی 3.5سانتی متر لزم است از سیمان پرتلنببد "تیببپ "IIبببا
حرارت زایی کمتر استفاده شود) .ضمن این که به طور کلی و در صورت اقتضا ،احیانا افزایش میزان لیگنوسولفانات مصبرفی
مثل به میزان 10الی حداکثر 20درصد نیز می تواند به نوبه خود و ببه طبور نسببی ،میبزان حبرارت زایببی اولیبه در جریبان
هیدراتاسیون سیمان را تا حدی کاهش دهد (.همچنین در صورت نیاز و اقتضا در موارد خاص ،ببرای مثبال افبزودن حبدود 80
گرم ) 80.64گرم در مورد مخلوط اول ،و 80.25گرم در مورد مخلوط دوم( پودر فوق روان کننده شامل ملمیببن فرمالدئیببد
)به مثابه نوعی فوق روان ساز رایج و همخوان با مواد پوزولنی( یا بیشتر به مخلوط های نمون ه بال ،به نوبه خود بر روانی و
کارایی آنها خواهد افزود[.
در واقع در این ترکیب ،عیار مواد سیمانی در حدود 550کیلوگرم ببر مبتر مکعبب مبی باشبد کبه حبدود 7درصبد آن پبودر
ت ) W / C+Pپوزولن+سیمان پرتلند /آب( حدود 0.4؛ نسبت پودر خشک لیگنوسولفانات به مببواد میکروسیلیس است؛ نسب ِ
سیمانی در حدود 0.002؛ و وزن الیاف پلی پروپیلن مصرفی )با وزن حجمی واقعی حدود 0.9گرم بر سببانتیمتر مکعببب( در
هر متر مکعب بتن ،حدود 1265گرم می باشد.
به طور کلی "هر متر مکعب" بتن سبک مورد استفاده در ساخت دیوار در شرایط عادی مببی توانببد بببرای پوشببش دادن حببدود
20متر مربع از دو طرف دیوار مورد نظر )هر طرف با ضببخامت تقریبببی حببدود 2سببانتیمتر و بببا احتسبباب قببدری اتلف در
جریان اجرا و با فرض شاقول بودن پانل های نصب شده( به کار رود.
-در صورت استفاده از پوزولن معدنی )"با حداقل ویژگی های مطلوب از نظر میزان فعالیت پوزولنی و همچنیببن نرمببی"(
ن فعببالیت پببوزولنی به جای پودر میکروسیلیس )ولی با همان میزان جایگزینی 7درصد مواد سیمانی( ،با تببوجه بببه کمببتر بببود ِ
پوزولن معدنی در مقایسه با فعالیت پوزولنی پودر میکروسیلیس ،عیار مواد سببیمانی قببدری بیشببتر در نظببر گرفتببه شببده و در
ت ) W / C+Pپببوزولن+سببیمان پرتلنببد /آب( کمببتر و در حببدود حدود 570کیلوگرم بر متر مکعب می باشد .همچنین ،نسب ِ
0.325؛ نسبت پودر خشک لیگنوسولفانات به مواد سیمانی در حدود 0.002؛ و وزن الیباف پلببی پروپیلبن مصبرفی )ببا وزن
حجمی واقعی حدود 0.9گرم بر سانتیمتر مکعب( در هر متر مکعب بتن ،حدود 1265گرم است.
بدین ترتیب:
"به ازای هر کیسه 50کیلوگرمی سیمان )مثل از نوع پرتلند تیپ 1و غیر پوزولنی("؛ پوزولن معببدنی بببه میببزان 3.760
کیلوگرم ) 3.76344کیلوگرم( )با میزان سیلیس "فعال" یا بی شکل "بیش از 65درصد" و نیببز ریبزی و قطبِر "کمببتر از 70
میکرون"( ، ،xxiiiپودر لیگنوسولفانات به میزان 110گرم ) 107.52687گرم( )به مثببابه نببوعی روان سبباز رایببج و ارزان و
ل پلببی پروپیلببن بببه میببزان 125گببرم ) 123.6559گببرم( )بببه طببول 12 دارای مقداری اثر "دیر گیر کنندگی"( ،الیاف معمببو ِ
ل پیببچ خببوردگی میلیمتر ،از نوع موسوم به تک رشته ای با دنیر ) Denier) 3یا به مقدار یک سوم بیشتر با دنیر ،2بببا حببداق ِ
ممکن" ،زده شده "2و آغشته به مختصری پودر خشک و بسیار نرِم میکروسیلیس به منظور جدا سببازی هببر چببه بهببتر الیبباف(،
سبک دانه های پلی استایرین بببه میببزان 1425گببرم ) 1424.33286گببرم( ببا وزن حجمبی "واقعببی" 24کیلبوگرم بببر مببتر
مکعب )و برای مثال با قطر حداکثر 3.5-3میلیمتر ،ولی ترجیحا از انواع خیلی ریز و احیانا ارزان تِر موسوم بببه Fineو یببا
به ویژه (Fine Super ،یا مثل یک دوم آن سبک دانه های پلی استایرین از همان انواع ولی منبسط شده تر و با وزن حجمی
"واقعی" 12کیلوگرم بر متر مکعب ،و آب به میزان 17.470کیلوگرم ) 17.47312گرم(.
حجم بتن به دست آمده بدین ترتیب در حدود 0.094321827متر مکعببب ،اسببلمپ آن در حببدود صببفر و وزن حجمببی اش
پس از خشک شدن نسبی در دما و رطوبت عادی ،با قدری دست بال در حدود 750کیلوگرم بر متر مکعب در نظر گرفته می
شود.
به طور کلی با توجه به این که عیار مواد سیمانی در ترکیب سبک و فاقببد سببنگ دانببه مببورد نظبر )ببا وزن حجمببی کمببتر از
800کیلوگرم بر متر مکعب( حداقل معادل 550کیلوگرم بر متر مکعب می باشد )با 7درصد جایگزینی سیمان پرتلند با مواد
مناسب پوزولنی( ،و با در نظر داشتن موارد مندرج در جداول 3-3و 4-3در ) ACI 523; Part 1از جمله در مورد بتن
های سبک حاوی سبک دانه های پلی استایرین و نیز بتن های سبک فاقد هببر گببونه سببنگ دانببه؛ ،(Neat Cementمقبباومت
فشاری مصالح مزبور به راحتی استاندارد های مربوط به مقامت فشباری را همچنیبن ببرای اسبتفاده ببه مثبابه دیبوار تبامین مبی
نماید] .ضمن این که همانطور که بیان شد" :الیاف" بببه کببار رفتببه" ،مشبببک" فلببزی مببورد اسببتفاده )بببا سببطح زیبباد درگیببری بببا
ک پر سیمان مزبور( ،و چسبندگی مناسب این بتن حاوی پوزولن به تسلیحات فلزی ،الیاف و نیز فوم ،جملگی ماتریکس بتن سب ِ
ح مببورد نظببر در مهار اثر جمع شدگی موثر خواهند بود ) ....همچنین ،ضخامت لیه بتن در هر طرف پانل های ساندویچی مسل ِ
در دیوارهای معمول ساخته شده با این سامانه کم می باشد[(.
میزان "جذب آب کل" در چنین بتنی با عیار بالی مببواد سبیمانی ،در حبدود 20درصبد و در شبرایط معمبولی در حببدود 10
درصد برآورد می شود xxiv .این در حالی است که با توجه به نسبت پایین آب به مواد سیمانی ،پیوسببتگی مبباتریکس و نیببز مببواد
پوزولنی به کار رفته" ،سرعت نفوذ آب" در چنین بتنی اندک خواهد بود.
همچنین" ،مقاومت فشاری" چنین بتنی با وزن حجمی خشببک معببادل 660کیلببوگرم بببر مببتر مکعببب در عمببر 28روز در
شرایط استاندارد با طرح اختلط بال )ضمن استفاده از سبک دانه های پلی استایرین با قطر تقریبببی 3.5-3میلیمببتر( در حببدود
برای مثال ،این کار به سادگی با استفاده از یک دستگاه ویژه خرد کردن سبزی با پره های گردنده با سرعت بال نیز قابل انجام است .... 2
12
35کیلوگرم بر سانتیمتر مربع برآورد می گردد .بر اساس نتایج برخی آزمایش های انجام شده پیشین ،مقاومت های فشاری بتن
ت مواد سیمانی با وزن های حجمی خشک معادل ،730 ،660 ،600 هایی با نسبت اختلط مشابِه مواد ولی با عیارهای متفاو ِ
800و 835کیلوگرم بر متر مکعب در عمر 28روز در شرایط استاندارد ،به ترتیب در حدود 58 ، 45 ، 35.5 ، 27و
64کیلوگرم بر سانتیمتر مربع برآورد می شود) xxv.گفتنی است که در مواردی با استفاده از سبک دانه هببای پلببی اسببتایرین بببا
قطر تقریبی 1میلیمتر به جای استفاده از سبک دانه های پلبی اسبتایرین ببا قطبر تقریببی 3.5-3میلیمبتر ،مقباومت فشباری در
حدود 10درصد افزایش یافته است (....
ب خاص سبامانه ،مببدول فنریببت و ظرفیببت جببذب انببرژی در البته باید توجه داشت چنان که گفته شد؛ با توجه به عملکرد مرک ِ
خمش و ایستادگی در برابر ضربات وارده در قطعه به مراتب بیش از حد مورد انتظار برای بتن سبک به کار رفته )با مقاومت
فشاری کمتر از مقاومت فشاری بتن های با وزن بال( می باشد.
به طور کلی طراحی طرح اختلط باید به گونه ای باشد که حداقل مقاومت مورد نیاز را هم با حاشیه اطمینان بببال در شببرای ِ
ط
ب کارگاهی تامین نماید. چه بسا نامناس ِ
طبعا "عمل آوری" مناسب نیز به نوبه خود بر مقاومت و پایایی کار می افزاید .عمل آوری مقتضی که برای دیگر انواع بتن
ل محلببول هببای و ملت ماسه-سیمان هم لزم است می تواند برای مثال به صورت موسوم به غشببایی و از طریببق پاشببش معمببو ِ
رایج عمل آوری "با حلل آب و نه تینر" بر روی سطح پرداخت شده این بتن در دو راستای عمود بر هم و با رعایت دقت های
xxvi
مقتضی انجام گیرد.
گفتنی است که کاهش عیار مواد سیمانی و یا جایگزین نمودن بخشببی از مببواد سببیمانی در طببرح اختلط مزبببور بببا پببر کننببده
هایی از قبیل خاک سنگ ،ماسه و یا دیگر مواد فاقد قابلیت چسبانندگی در حد لزم ...می تواند ضمن بببال بببردن نسبببت آب بببه
ب ویژه مورد نظر را در سیستم به طور جدی مختل نموده و به کاهش مشکل ساِز مقاومت مواد سیمانی ،همچنین ،عملکرد مرک ِ
و مدول فنریت و قابلیت جذب انرژی در خمش و ضربه بیانجامد ،و مشکلتی مانند نبباهمگن بببودن ،عببدم درگیببری و پیوسببتگی
مقتضی ماتریکس بتن با تسلیحات" ،شکنندگی" ،ایجاد ترک ،جمع شدگی نامناسب ،کاهش میببزان قلیببائیت و نیببز پایببایی ،ضببعف
چسبندگی به فوم و ...را در پی بیاورد.
به طور کلی استفاده از آب زیاد ،عدم اختلط مناسب و یا حذف هر یک از اجزای سامانه و یا به هم زدن تناسب مقتضی بیببن
آنها هر یک می تواند به نوعی ،عملکرد نهایی آن به مثابه یک سبامانه مرکببب و "یببک سیسببتم عمببل کننببده واحببد و منسببجم" را
مختل نماید .برای مثال:
ص سبامانه را مختبل نمایبد ،و حبداقل ایبن کبه حاشبیه .کاهش میزان ماتریکس از حدی به بعد می توانبد عملکبرد مرکبب خبا ِ
ب کارگاهی را پایین بیاورد .... اطمینان موجود از نظر تامین استحکام نهایی لزم در شرایط چه بسا نامناس ِ
.عدم بهره گیری مقتضی از مواد پوزولنی مناسب سبب کاهش مقاومت و پایایی گشته و بر خواص رئولوژیک و کارپذیری
و چسبندگی اثر منفی دارد )اگرچه این مشکلت تا حدی با افزایش عیار سیمان و کاهش نسبت آب به سیمان و احیانبا اسببتفاده از
برخی افزودنی ها قابل جبران است(.
.حذف الیاف و یا بهره گیری از الیاف نامناسب هم باز ضبمن ایجباد اختلل جبدی در عملکبرد مرکبب مزبببور مبی توانبد بببه
شکنندگی و ترک خوردگی قطعه ،افزایش جمع شدگی و کباهش مقبباومت و مببدول فنریببت و ظرفیببت جببذب انببرژی در خمببش و
ضربه منجر گردد.
.جایگزین کردن دانه های بسیار سبک و تغییر شکل پذیِر پلی استایرین با دانه بندی مناسب با سبک دانه هایی که فاقد حداقل
قابلیت تغییر شکل پذیری و کیفیت مقتضی باشند سبب کاهش مدول فنریت و قابلیت جذب انرژی در خمببش و ضببربه مببی شببود؛
جایگزین نمودن سبک دانه های پلی استایرین با دانه بندی مناسب با سبک دانه های پلی استایرین با دانه بندی نامناسببب )چببه از
نوع غیر آسیابی و چه از نوع آسیابی ،و مثل حاوی قطعات پلی استایرین متشببکل از دو یببا چنببدین دانببه بببه هبم چسبببیده( ببباعث
کاهش مقاومت و پایایی می گردد ،و جایگزین کردن سبک دانه های پلی استایرین با سبک دانه های سنگین تر به افزایببش وزن
می انجامد.
.همینطور استفاده از مشبک های فلزی با ابعاد چشمه های بیش از اندازه بزرگ نیببز ببباز عملکببرد مرکببب سببامانه را مختببل
خواهد ساخت ....
همچنین در مراحل بعد و بببا حببداقل نیبباز بببه انببدودهای اضببافی" ،پوشسسش هسسای بعسسدی" هببم بببر روی سبطح کبار قابببل اجبرا
می باشند .این پوشش های نازک می توانند بسته به مورد شامل بتونه ،پوشش های موسوم به کاسببماتیک سبباده و یببا رنگببی )بببر
پایه سیمان سفید و رنگدانه های معدنی ،سیمان های رنگی ،یا بر پبایه سبیمان معمبول ،همبراه ببا الیباف کوتباه پلیمبری و احیانبا
فوق روان کننده ،دیر گیر مقتضی ،و با یا ببدون بهببره گیببری از مبش هبای ریبز-چشبمه از قبیبل مبش هبای پلببی گلس( ،ملت
ماسه-سیمان )با یا بدون چسب بتن حاوی لتکس در طرح اختلط( ،پوشش های از جنس موسوم به گببروت ،گببچ نببرم )از قبیببل
"گچ موسوم به گیبسوم"( ،کنیتکس ،رولکس ،برخی "نماهای سبک" و غیره باشند .در اجرای پوشش های مزبور بر پایه گببچ و
یا سیمان نیز می توان در صورت لزوم و برای کمک به چسبندگی و پایایی هر چه بیشتر در موارد مقتضی ،قبل از اجرا ،مانند
دیگر موارد مشابه در مورد اجرای امثال این پوشش ها بر روی سطح بتن معمول و یا ملت ماسه-سببیمان معمببول ،چسببب بتببن
حاوی لتکس را به صورت رقیق شده با آب )مثل به نسبت 1به (3در زیر کار پاشید و قبل از خشک شدن کامببل آن ،پوشببش
پایه گچی و یا سیمانی مورد نظر را بر روی آن اجرا نمود) .در ضمن در موارد خاص و با توجه به ضخامت کم پوشش نهببایی
مورد نظر ،چنان که گفته شد؛ گاهی بسته به مورد و برای مثال ،بسته به میزان دافع آب بودن مورد نظر ،از چسب بتببن حبباوی
13
لتکس هم در آب اختلط این نوع پوشش ها استفاده می گردد ،و یا احیانا در موارد خاص ،از مش پلببی گلس یببا پلببی پروپیلببن
ریز-چشمه در زیر کار بهره گرفته می شود(.
به هر روی و با وجود پایایی مناسب بتن سبک و الیاف دار مزبور در برابر تغییرات دما ،نور خورشید ،یببون هببای مخببرب،
رطوبت و یخبندان ،...سطح خارجی آن به ویژه در دیوارهای جدا کننده بیرونی با پوشش ها و یا نماهای مقتضی پوشببانده شببده
و همچنین در سرویس ها نیز مانند دیگر موارد معمول و مثل با استفاده از چسب حاوی لتکس و یا قیرهای سرد امولسببیون در
آب با ویژگی موسوم به میکروپوروس )قابلیت تنفس و عبور دادن بخار آب به فضای بیرون( در رنببگ هببای مختلببف و غیببره،
تمهیدات مقتضی از نظر افزایش هر چه بیشتر میزان عایق رطوبتی بودن در شرایط خاص اندیشیده می شود.
.پس به طور خلصه؛ دیوار ساخته شده از سامانه سبک و یکپارچه مورد نظر نوعی پانل مسلح ساندویچی اسسست ،کسسه بسسه
صورت نیم-پیش ساخته و مشابه برخی موارد رایج نصب و اجرا می شود .اما در اینجا بسسه سسسبب کسساربرد سسساده بتسسن سسسبک و
ن مسورد اسستفاده در پانسل هسای غیسر بساربر مشسابه ،در ص یاد شده به جای ملت معمول و سسنگین-وزن ماسسه-سسیما ِ عایق خا ِ
مقایسه با آنها ،دیوار به دست آمده "وزن به مراتب کمتری" داشته؛ "عایق حرارتی به مراتب بهستری" بسوده ،و بسا "اجرایسی
نسبتا آسان تر و عدم نیاز به اندودهای اضافی"" ،امکانات شکل گیری و کار پذیری مناسبی" دارد.
س همچنین" ،سسسقف هسسایی" که در سبباخت قطعببه دال زبریببن سببقف در آنهببا از سببامانه موسببوم بببه بتببن سبببک مسببلح و مرکببِ
ج موسببوم بببه "کبامپوزیت"، ارتجاعی استفاده می شبود در چبارچوب سبقف هبای دارای تیرهببای فرعبی )ماننببد سبقف هببای رایب ِ
تیرچه (...اجرا می گردند.
برای مثال ،وزن هر متر مربع از دال در آنها )با کبباربری مسببکونی معمببول ،و بببدون احتسبباب وزن پوشببش هببای زیریببن و
زبرین و تیرهای فرعی( می تواند در حدود 60کیلوگرم بر متر مربع باشد) .وزن حجمبی بتبن سببک "غیبر تبرد" و پبر الیباف
مورد استفاده در سقف در اینجا در شرایط عادی در حدود 900کیلوگرم در مببتر مکعببب ،ضببخامت دال 6 ،سببانتیمتر و فاصببله
تیرهای فرعی با توجه به وزن کم دال 120 ،سانتیمتر فرض شده است(.
این سقف ها دارای مقاومت زیاد و ظرفیت باربری مقتضی با حاشیه اطمینان بال هستند و نیز الگوی شکست دال در آنها هر
صورت ،نرم و ایمن می باشد.
همینطور با توجه به اجرای آنها در چارچوب سقف های دارای تیرهای فرعی ،چینش شطرنجی معمول در این گونه سقف ها
و به ویژه ،کاربرد عناصر همراه )از قبیل میلگردهای حمایتی(" ،صلبیت مقتضی در صفحه" تامین گشته است.
به طور کلی استفاده از این سامانه در سقف به صورت بیان شده ،طبعا با ملحببوظ داشببتن موضببوع "لببزوم نببرم و ایمببن بببودن
الگوی شکست" و نیز "تامین صلبیت مقتضی در صفحه" صببورت مببی گیببرد ،و مثل در چببارچوب سببقف هببای دارای تیرهببای
فرعی مانند سقف های موسوم به مرکب یا کامپوزیت ،تیرچه و ،...با طرح معمول چینش شطرنجی تیرهای فرعی به صببورت
عمود بر هم در قطعات مجاور ،و "ضمن بهره گیری مناسب از عناصر همراه مانند میلگردهای پیوسته حمایتی در زیر صببفحه
مشبک و عمود بر تیرهای فرعی" انجام می شود.
البته" ،طرح اختلط" بتن سبک و پر الیاف مورد استفاده در قطعه دال زبرین سقف و دیگر اجزای باربر در خمش ،با طببرح
اختلط بتن سبک و عایق مورد استفاده در ساخت دیوارهای پیش-گفته تا حدی متفاوت بببوده و بببه طببور مشببخص در آن ،عیببار
مواد سیمانی و به ویژه ،میزان الیاف مصرفی )آن هم در اندازه های متفاوت( بیشتر می باشد"] .برای مثال" در اینجا مببی توانببد
عیار مواد سیمانی معادل 600کیلوگرم در متر مکعب )شامل سیمان پرتلند تیپ IIبا حرارت زایببی کببم و پببودر میکروسببیلیس،
به نسبت وزنی 93به ،(7میزان الیاف پلی پروپیلن معادل 0.21درصِد xxviiوزن مواد سیمانی )الیبباف در طببول هببای ) 12یببا
ل پیببچ خببوردگی ممکببن" ،زده (14و 6میلی متر به نسبت وزنی 2به ،1از نوع موسوم به تک رشته ای با دنیر 3و با حببداق ِ
شده" ،آغشته به مختصری پودر خشک و بسیار نرِم میکروسببیلیس بببه منظببور جببدا سبازی هبر چبه بهبتر الیباف ،و دارای وزن
حجمی 0.9گرم در سانتیمتر مکعب( ،میزان پودر لیگنوسولفانات مصرفی معادل 0.225درصد وزن مببواد سببیمانی ،و نسبببت
وزنی آب به مواد سیمانی معادل 0.405در نظر گرفته شود .همچنین در صورت نیاز و اقتضا در مببوارد خبباص ،بببرای مثببال
افزودن پودر فوق روان کننده شامل ملمین فرمالدئید )به مثابه نوعی فوق روان سبباز رایببج و همخببوان بببا مببواد پببوزولنی( بببه
میزان مثل 0.15درصد الی حداکثر 0.4درصد وزن مواد سیمانی )شامل سیمان پرتلند و مواد پببوزولنی( ،بببه نوبببة خببود بببر
روانی و کارایی مخلوط خواهد افزود) .همچنین در مواقع مقتضی و در صورت لزوم می توان با بهبره گیبری مناسبب از نبانو-
ف آب-دوست ) (Hydrophilic Fibersو الیاف ریز )با استفاده از فن آوری نببانو( ...نیببز ببباز بببر ت سیلیس )فعال( ،الیا ِ
ذرا ِ
پیوستگی ،مقاومت و پایایی ماتریکس و سیستم مورد نظر افزود و رفتار آن را به ویژه در خمش و در برابر ضببربه و بارهببای
سنگین و مستمِر دینامیک بیش از پیش ارتقا بخشید[(.
طبعا این مخلوط چسبنده با قوام نرم و خمیری و اسلمپ حدود صفر مببی بایببد پببس از "اختلط کببافی و مناسببب" ،در جریببان
"اجرا" ،مرحله به مرحله و به گونه ای ریخته و فشرده شود که مشبک و تسلیحات فلزی را همچون دیگر موارد مشابه به طور
کامل در بر گیرد )چه این که در این باره و برای مثال ،استفاده رایج از ماله و زدن متوالی آن بر روی سطح کار و یا ماننببد آن
هم می تواند به سادگی مد نظر قرار گیرد( .همینطور بهره گیری معمول از حائل ها ) (Spacersو ماننببد آن در زیببر مشبببک
به تعداد کافی و تکان دادن مشبک فلزی در هنگام ریختن بتن به نوبه خود از هببر گببونه قببوس برداشببتن احتمببالی آن در جریببان
اجرا پیشگیری خواهد کرد؛ دقت در حداقل ضخامت در نظر گرفته شده برای بتن واقع بر روی تسلیحات فولدی در دال ،برای
تامین مقاومت قطعه در خمش و ضربه لزم می باشد ،و بهره گیری مناسب از نوارهای مشبک )از جملبه نوارهبای موسبوم ببه
14
ق مربوط در سطح دال در بببرش کمببک کببرده و از نوار اتصال( به تعداد و در پهنای لزم در محل های مقتضی به تقویت مناط ِ
ایجاد و گسترش ترک های احتمالی جلوگیری می نماید.
بدیهی است که اجرای دال که در مقایسه با دیوارهای غیر ببباربر داخلببی و خببارجی حساسببیت بیشببتری دارد بببا رعببایت کلیببه
ضوابط و موارِد مربوط صورت می گیرد .برای مثال ،لزم است مقاومت های فشاری و کششی )با روش موسوم به ترکاندن یا
برزیلی( و نسبت آنها به یکدیگر در مورد بتن سبببک و الیبباف داِر مببورد اسببتفاده xxviiiدر مراحببل مختلببف اجببرا و شبببیه مببوارد
معمول اجرای دال های مسلح بتنی به طور منظم کنترل شوند؛ تسلیحات و مشبک فلزی به کار رفتببه از جنبببه هببای مختلببف )از
قبیل ابعاد چشمه ها و نیز قطر و کیفیت مفتول ها و جوش ها و نیز میلگردهبای مبورد اسبتفاده و مبواردی از قبیبل تنبش جباری
شببدن تسببلیحات فببولدی( دارای مشخصببات و کیفیببت لزم باشببند؛ در چگببونگی قببرار گیببری مشبببک هببا و نوارهببای اتصببال و
چگونگی و فواصل قرارگیری تسلیحات فولدی و ابعاد دال و مناطق قطع بتن در جریان بتن ریزی معیارهای مقتضببی رعببایت
گردد و بالخره ،موارد مربوط به محافظت از دال نیز در جای خود لحاظ گردند.
همچنین "عمل آوری" همچون دیگر موارد مشابه می تواند به روش آب دهی مستقیم و "پیوسته" )ضمن بهره گیببری مقتضببی
از چتایی و مانند آن( و یا در صورت عدم امکان انجام این کار به صورت پیوسته و مستمر در مبدت زمبان مقتضبی ،ببه روش
xxix
موسوم به عمل آوری غشایی )ولی ضمن بهره گیری از محلول های عمل آوری با حلل آب و نه تینر( صورت گیرد.
"بهره برداری از دال" مانند دیگر موارد رایج پس از خشک شدن کافی بتببن و کسبب مقبباومت مببورد نیبباز و ایجباد درگیببری
لزم بین تسلیحات فولدی و ماتریکس بتن و مثل ،دو ماه پس از ریختن بتن در شرایط عادی صورت می گیرد.
مثالی از مخلوط نمودن بتن سبک ،عایق و الیاف دارِ
مورد نظر با ملت ساز و ریختن آن بر روی سطح
نمونه هایی از بهره گیری از اجزای سامانه سبک مسلح و عایق مورد نظر با قابلیت باربری و مدول فنریت بال در خمش
در ساخت انواع سقف های مسطح و شیب دار در چارچوب های معمول بیان گشته
. The "system" (including the mentioned components in the particular interaction with each other) was used on 2008….
15
"مثالی" از چگونگی اجرای یک سقف با استفاده از عناصر و موارد مورد نظر
)در چارچوبی مشابه با سقف های معموِل موسوم به مرکب (...
ِاعماِل بار نمایشی بر روی یک نمونه دال بسیار سبک ساخته شده از سامانه عایق مورد نظر به ضخامت 6سانتیمتر
و فاقد میلگردهای حمایتی ،با قرار دهی وزنه های متعدد فولدی
ب گفتنی است که هدف از "بهره گیری مقتضی از عناصر همراِه متناسب با این سامانه " )مانند میلگردهای حمببایتی در زیببر
و چسبیده به مشبک های فلزی ،فوم ،برخی پوشش ها و…( نیز با در نظر داشتن ساختار شبکه ای مربببوط و چگببونگی تعامببل
عناصر مزبور با دیگر اجزای سیستم" ،بسته به مورد" عبارت بببوده اسببت از :کمببک بببه افزایببش یکپببارچگی سببازه و عملکببرد
هماهنگ کل آن ؛ ثابت نگه داشتن اولیه وضعیت مناسب در قطعه )که همچنین می تواند به نوبه خود منجر به ایجبباد تنببش هببای
ن مواد سیمانی و با توجه به نقش ساختار شبببکه ای مزبببور شببود (...؛ فشاری مفیِد بیشتر در گستره قطعه ناشی از انقباض همگ ِ
فراهم آوردن تکیه گاه های فشاری قوی تر در موارد لزم؛ مقابله با پدیده های افت و خزش و خستگی؛ افزایش مقتضی سختی،
طاقت شکست ،مقاومت در برش ،پایداری ارتجاعی و قابلیت انتقال نیروهای جانبی و صلبیت متناسب در قطعه در موارد لزم؛
ایجاد سهولت در اجرا؛ به دست دادن قالب ،عایق ،جاذب و حائل مبورد نظبر ؛ ببال بببردن عمببر و پایببایی )ببه ویبژه در شبرایط
خاص( ،و ….
ب قرار داده شده یا اجرا گشته در کف دال )از قبیل فوم پلی استایرین ،ورقببه همچنین برای مثال ،پوشش ها و حائل های مناس ِ
پلی اتیلن ،نایلون ،قیر سرِد اصلح شده و امولسیون در آب همراه با لتکس ،و غیره( در افزایش حفاظت از میگردهای به کببار
رفته در کف قطعه در مناطق مرطوب و مانند آن موثر می باشند.
ق پرالیاف )ببا وزن کبم و مقباومت ببال در براببر "سقف کاذب" نیز می تواند بسته به مورد شامل همین نوع بتن سبک و عای ِ
رطوبت و درگیری مناسب با سطوح( همراه با شبببکه موسببوم بببه رابیببتز و یببا مببش پلیمببری و ماننببد اینهببا و نیببز دیگببر اجببزای
نگه دارنده مقتضی باشد) .طبعا در صورت بهره گیری از بتن مزبور در سقف کاذب ،طرح اختلط مورد استفاده به این منظور
xxx
متناسب با مورد کاربری خواهد بود) .
ت در هر به طور کلی با در نظر داشتن به مدول فنریت و توان باربری شایان توجه این سامانه در خمش و الگوی شکس ِ
صورت نرِم آن ،با استفاده صحیح از این سیستم ،همچنین دستیابی به ظرفیت های بالی باربری امکان پذیر می گردد ....
ف مورد استفاده در اینجا و همچنین ضوابط و آیین نامه های گفتنی است که با توجه به وزن حجمی بتن سبک و پر الیا ِ
موجود" ،ضوابط و روش های طراحی" در این مورد می تواند مبتنی موارد مربوط در ) ACIاز جمله ،مجموعه موارد
xxxi
مندرج در ACI 523و ارجاعات مقتضی (...و نیز "استانداردهای اروپایی مانند " B.Sباشد.
ب به طور کلی استفاده معمول و تجربه شده از بتن سبک و سامانه مرکبِ یاد شده در چارچوب روابط و معادلت رایج در
ض خطی بودن تغییرات کرنش در ارتفاع تیر در طی خمش ،و از جمله به مثابه صنعت ساختمان )همچنین به اعتبار فر ِ
دیوارهای جدا کننده و یا دال زبرین سقف در چارچوب سقف های دارای تیرهای فرعی و (...پیچیدگی نداشته ،و مجموعه
ت مربوط نیز در این باره و به جز آن در سطح وسیع انتشار یافته است "xxxii (....با این وجود پیشنهاد می یافته ها و جزییا ِ
شود فعل در وهله اول و در سطح کلن ،به ویژه استفاده آسان از این سامانه در ساخت دیوارهای غیر باربِر داخلی و خارجی
همراه با دیگر سقف های سبک و ایمن موجود مد نظر قرار گیرد(".
***
16
در اینجا شایان ذکر است که مقاوم و ایمن سازی بنا در برابر زلزله تنها محدود به کاهش دادن هر چند زیاد وزن اجزاء و یببا
بهره گیری از سامانه های هر چه یکپارچه تببر نمببی شبود ....مسبلماِ ،اعمببال توجهببات مقتضبی در انتخباب محبل و طراحبی و
اجرای اصولی "پی"" ،اسکلت" )با ارجحیت "اسکلت های صنعتی و یا نیمه بصنعتی"( و "اتصالت" )از جمله در مورد تیرها(
و مجموعه اجزای مربوط ،پیکره بندی مطلوب ،انتخاب و اجرای صحیح پوشش و نمای مقتضی با وزن کمتر و درگیری کببافی
)مانند برخی انواع "نماهای سبک" در ابعاد ،طرح ها و رنگ های مقتضببی( ،برقببراری همبباهنگی لزم بیببن مهندسببین معمببار،
ب هبر یبک از اجبزا در کبل سبامانه ،همببراه ببا "فرهنبگ سبازی و ِاعمبال سازه و تاسیسات ،تامین رفتار یکپارچه و نیز متناس ِ
نظارتی جدی ،مستمر و نظام یافته در کلیه سطوح و بخش ها" و ،...همگی در این میان جای خببود را خواهنببد داشببت] .ضببمن
این که مقاوم و ایمن سازی بناهای ساخته شده از بعضی مصالح سنتی از قبیل خشت و گل نیز البته باز به نببوبه خببود مقببوله ای
خاص و شایان توجه هر چه بیشتر است[.
ولی پرسش اساسی این است که در شرایط فعلی در صورت بهره گیری کماکان از مصسسالح سسسنگین و مجسسزا" ،در عمسسل" تسسا
چه حد تحقق کلیه موارد متعدد مورد نظر آن هم در سطح کلن و به گونه ای جامع و دقیق واقعا امکان پذیر خواهسسد بسسود ...؟
تجربه های پیشین در این باره به ما چه می گویند؟
نیک می دانیم که صورت گرایی ،و یا َگرتببه بببرداری آن هببم نبباقص و چببه بسببا ،سببخت و پببر هزینببه از منببابع و روش هببای
خارجی ،حلل مشکلت و کاستی های وسیع موجود نبوده و نمی تواند باشد...بب ببا ایبن وجبود در بسبیاری از همبان کشبورهای
صنعتی هم استفاده وسیع از مصالح سنگین و مجزا امری نامعمول است؛ چبه ایببن کببه بببا وجبود بهببره گیببری گسببترده ایشببان از
مصالح و سیستم های سبک و ...از قبیل چوب ،و صفحات گچی نصب شونده بر روی چارچوبی نسبتا یکپارچه ،باز به عنوان
مثال ،تمایل جدی به استفاده از اسکلت های مطمئن تر صنعتی و یا نیمه-صنعتی وجود دارد .زیرا به ایببن ترتیببب ،بخببش مهمببی
از عملیات با ِاعمال دقت ها و حساسیت های مقتضی در محل کارخانه انجام می شود و همراه با کاهش احتمال بروز اشببتباه در
محل کارگاه )محل اجرای بنا( ،سرعت و اطمینان در کار افزایش می یابد.
این تازه در کشورهایی است که دارای دانش و فن آوری بال ،درآمد و منابع کافی ،بیکبباری کنببترل شببده و نیروهببای مبباهر و
ل روش هببا و سیسببتم هببای مببدرن متخصببص فببراوان در سببطوح مختلببف هسببتند ،و همچنیببن ،فرهنببگ و بینببش و تببوان ِاعمببا ِ
برنامه ریزی و اجرا و نظارت در مراحل مختلف و در گستره های کلن را با تمام الزامات آن مانند نظم و هماهنگی ،مسئولیت
xxxiii
پذیری و دقت و سرعت بال دارا می باشند.
متاسفانه در بسیاری اوقات ،فن آوری در کشببورهای در حببال توسببعه غیببر درون زا بببوده و در واقببع ،نببوعی َگرتببه بببرداری
التقاطی ،مثله شده و نامتناسب آن هم در بستری سرد و رخوت آلود محسوب می گردد ....پیشرفت و توسعه بنیادین ،مببوزون و
پایدار در مجموعه عمیقا در هم تنیده زیر-ساخت ها و عوامل متعدد سخت افزاری و نرم افزاری مربوط نیز زمان نسبتا زیبباد و
انرژی بسیار بالیی را می طلبد.
یکبار دیگر بر این مهم تاکید می شود که در صببورت اسببتفاده کماکببان از مصببالح سببنگین و یببا مجببزا ،مقبباوم و ایمببن نمببودن
مقتضی بناها در برابر زلزله در سطح وسیع عمل هدفی دست نیافتنی خواهد بود ....پببس بایببد در چببارچوب همیببن امکانببات و
محدودیت های کنونی ،به یافتن ،ترویج و اجرای راه حل هایی عملی و قابل تحقق در سطح کلن همت گماشت ب ضبمن ایبن کبه
طبعا تلش منظم و پیگیر برای رفع کاستی هببای عمیببق و سباختاری در میببان-مببدت و دراز-مببدت هبم در ایببن میببان ،اهمیببت و
جایگاه بایسته خود را خواهد داشت.
ن بهببره گیببری از سیسببتم هبای سبببک و یکپببارچه بببه مثببابه یببک همچنین باز یادآور می گردد کببه اصببل گرفتببن و تلقبی نمببود ِ
"راهکار محوری" در رویکردی نظام یافته )سیستماتیک( ،به هیچ روی به معنای کم بها دادن به دیگر فن آوری ها xxxivو نیبببز
مجموعه عوامل موثر و تعیین کننده در مقاوم و ایمن گشتن بناها در برابر زلزلببه نیسببت !...بببا ایببن وجببود در نگرشببی کلن و
واقع بینانه و با در نظر داشتن مجموعه شرایط ،فرصت ها و امکانات ،کاهش شببدید ولببی حسبباب شببده وزن سببازه و اسببتفاده از
سیستم های هر چه یکپارچه تر با قابلیت مناسب جذب انرژی و رفتار مطلوب در برابر زلزله می تواند "به نببوبه خببود ،کاسببتی
های بسیاری را در دیگر زمینه ها تا حد زیادی جبران نماید" ،و با در نظر گرفتن مجموعه عوامببل فنببی ،اقتصببادی و اجرایببی،
الگویی کارآ را برای مقابله با خطر جدی و عاجل زلزله و بهینه سازی مسکن "با عمببر مناسبب" ببه دسبت دهبد؛ "حسسال چسسه در
ب هر آن سیستم سبک و چارچوب سامانه ساده و کاربردی موسوم به بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی ...و چه در چارچو ِ
یکپارچه ای که بتواند در عرصه عمل ،اهداف مورد نظر را به گونه ای هر چه بهتر محقق نماید".
***
گفتنی است که اگر چه "قیمت تمام شده ساخت بنا با بهره گیری از ایسسن سیسسستم" ،بببا مقببداری نوسبان )بسببته بببه قیمببت روِز
موادی مانند سیمان و سبک دانه های مورد نظر( در حدود برخی از ارزان ترین شیوه های ساخت رایج فعلببی در شببهرها بببوده
استxxxvب ولی باز مزایای کیفی مهم آن از قبیل سبکی و یکپارچگی و ایستادگی و ایمنی به مراتب افببزون تببر در برابببر زلزلببه،
عایق بودن ،افزایش فضای مفید و همچنین عمر بنا ،اجرای نسبتا سریع تر و آسان تر و ...نیز می باید در جای خود به درستی
مورد توجه قرار گیرند] .بدین ترتیب ،همچنیبن هزینببه هبای "مقباوم سبازی بیشبتر در پببی و اسبکلت و " ...نیببز بببه نببوبه خبود
می تواند کاهش یابد[.
بدین ترتیب و با توجه به آنچه گفته شد از جمله مزایای بهره گیری از این سیستم و یا اجزای آن در ساخت و سازها بببه ویببژه
ن بنا )بسته به مورد ،گاهی تا بیش از 3الببی 6 در نگرشی کلن می توان به این موارد اشاره نمود :امکان کاهش قابل توجه وز ِ
ل ساخت (" xxxvi...و صرفه جویی در مجموعه هزینه های مربوط ،رفتار مناسببب برابر کمتر "در مقایسه با برخی موارد معمو ِ
17
ن قابل توجه مقاومت و ایمنی در برابر نیروهای جانبی وارده )ماننبد نیروهبای ناشبی از زلزلبه و شبوک و انفجبار( و و بال بود ِ
ظرفیت های بالی ذخیره و جذب انرژی ،یکپارچگی و استفاده ننمودن از مصالح سنگین و مجزا با رفتار ناهمساز ،عایق موثِر
حرارت و حائل صدا بودن )در مقایسه با برخی مصالح رایج( ،افزایش قابل توجه فضای مفیِد داخببل بنببا )بببه دلیببل کبباهش ابعبباِد
اجزا( ،دارا بودن قابلیت های اجرای کارگاهی و پیش ساختگی و نیم ب پیببش سبباختگی و سببرعت و سببهولت در حمببل و اجببرا و
ب تمام شده ،قابلیت های بالی کار پذیری ،انعطاف پذیری مناسب و امکان تطبیق با طرح هببای متنببوع معمبباری )از قیمت مناس ِ
جمله در سطوح و احجام منحنی( xxxvii....طبعا به ویژه در مواردی مانند انبوه سازی ،بلند مرتبه سازی ،اضافه نمودن طبقببات،
ساخت و ساز در مناطق زلزله خیز ،دوردست و یا دارای آب و هوای غیر معتدل … ،مزایببای بیببان گشببته برجسببتگی بیشببتری
می یابند.
در ضمن ،مراکز و نهادهای مسئول هم می توانند به نوبه خود و همراه با نظارت و سازماندهی مقتضی ،همچنین با کاربسببت
جدی انواع سیاست های ترویجی و تشویقی ماننبد آمبوزش و تبلیغبات ،فرهنبگ سبازی ببه طبور گسبترده ،پرداخبت وام ،یبارانه
و ،...نقش مهمی را در مقاوم و ایمن نمودن بناها و نیز عایق سازی آنها ...ایفا نمایند) .امری که البته پیش از هبر چیببز ،اراده
ای واقعی را در سطوح مقتضی می طلبد (....روشن است که این گونه سرمایه گذاری ها در امور ملی چه در زمینه ایببن نببوع
سیستم ها و چه در زمینه دیگر موارد مشابه با توجه به صرفه جویی های جدی حاصل گشته در انببرژی و فضببا ،...و افزایببش
عمر و ایستادگی و ایمنی بناها ،به ویژه در دیدی کلن و دراز-مدت از بازدهی بسیار بببالیی برخوردارنببد .در واقببع ،ایببن کببار
نوعی سرمایه گذاری پر سود و مهم تر از آن ،حیاتی به شمار می آید؛ چنان که همچنین می توانببد ببه نببوبه خبود واجببد ارزشبی
xxxviii
راهبردی باشد.
در صورت اتخاذ سیاست های ترویجی و نظارتی کارآ و گسترده ،ارائه سالِم" الگوهایی واقعا مطمئن ،روشن و تعریف شببده"
در هر مورد و پی گرفتن مسئولنه و مستمر راهکارها و ساز و کارهای عملی مقتضی ،کم نخواهنببد بببود خانوار‌هببا و مصببرف
کنندگان نهایی که )به مثابه مخاطبان اصلی این گونه سیستم ها( در صورت جلب اعتماد حاضر به همکاری بوده ،و مایل بببه در
اختیار داشتن بنایی به مراتب مقاوم تر و ایمن تر و احیانا" ،بیمه شده" در برابر زلزله ،و نیببز بببا صببرفه جببویی قابببل تببوجه در
انرژی مصرفی برای گرمایش و سرمایش ...باشند ،و در عین حال ،بسته به مبورد بیببن 7تبا 10درصببد هبم بببر فضبای مفیببد
بنایشان )در مقایسه با بسیاری بناهای معمول( افزوده شود.
جمع بندی:
ب ارتجاعی ) (.E.C.R.L.Cبه سادگی متشکل از نوعی خمیر اصببلح شببده سببیمانی بببا به طور کلی بتن سبک مسلح و مرک ِ
ماتریکسی همگن و پیوسته ،الیاف مقتضی و حفره ها و یا سبک دانه های تغییر شکل پببذیِر پلببی اسببتایرین بببا پایببایی مناسببب یببا
مانند آن است ،که در "ترکیبی متناسب" با مشبببک هببای فلببزی و یببا غیببر فلببزی ،نببوعی "سببامانه )سیسببتِم( عمببل کننببده واحببد و
یکپارچه" را شکل می دهند .از این سامانه می توان همچنین در ساخت دیوارها و سقف های سبک و عایق گفته شده بببه ترتیببب
بال نیز استفاده نمود .این کار ضمن رعایت مجموعه موارِد مربوط و در چارچوب برخی شیوه های رایج در صببنعت سبباختمان
ن روابط و ضوابط معمول در این باره انجام می شود] .چه این که باید توجه داشت "نوعی بهببره گیببری ویببژه" و با ملحوظ داشت ِ
ب ارتجبباعی بببه اعتبببار تغییببرات "غیببر خطببی" کرنببش در ارتفبباع تیببر در طببی خمببش و بببا از گونه ای بتن سبک مسلح و مرک ِ
ت مربوط بببه آن از جملببه در طراحببی و ،...خببود ص و متفاو ِ
ن برخی محاسبات و معادلت خا ِ کاربست مشخص و ملحوظ داشت ِ
بحث دیگری است که طبعا ،روابط و معادلت ویژه خود را می طلبد ،و بدین ترتیب مربوط بببه مببوارد کبباربری بسببیار سبباده و
ل مورد نظر ما در اینجا نمی شود") .با این وجود چنان که گفته شد پیشنهاد می شود فعل در وهلببه اول و در سببطح کلن، معمو ِ
به ویژه استفاده آسان از این سامانه در ساخت دیوارهای غیر باربِر داخلی و خارجی همراه ببا دیگبر سبقف هبای سببک و ایمبن
موجود مد نظر قرار گیرد[(".
واقعیت این است که بال بردن موثر مقاومت و ایمنببی بناهببا در برابببر زلزلببه در سببطح وسببیع )بببه مثببابه ضببرورتی عاجببل و
صرف و کماکان به برخی روش ها و مشی های رایببج ،الزامبباتی را طلببب مببی کنببد کببه تببامین حیاتی( در صورت بسنده نمودن ِ
بایسته آنها در عمل ،حداقل سطحی از توسبعه همبه جبانبه و مبوزون را در مجمبوعه عظیبم زیرسباخت هبای اقتصبادی ،فنبی و
انسانی ...ایجاب می نماید .از سوی دیگببر ،تحقببق ایببن شببرط اساسببی در وضببعیت موجببود ،نببه تنهببا در کوتبباه-مببدت ،بلکببه در
میان-مدت نیز بس مشکل می نماید .تکیه بر "راهکار محوری سبک و یکپارچه سازی" )به طور توامان ،و به ویژه همببراه بببا
در نظر داشتن نظام یافته دیگر عوامل تعیین کننده در افزایبش مقباومت و ایمنببی بناهببا در برابببر زلزلببه (...شبباید تنهببا راه حبل
عملی و در دسترس برای خروج از این بن بست در شرایط حاضر باشد.
ب ارتجاعی در چارچوب های معمببول مببورد نظببر هبم بببه سببهم و نببوبه خبود معرفی و بهره گیری از بتن سبک مسلح و مرک ِ
گامی بوده است در همین راستا.
ق داخلببی و استفاده "آسان و تجربه شده" از سامانه کاربردی مزبور برای ساخت دیوارهای غیر ببباربر و بسببیار سبببک و عببای ِ
خارجی در چارچوب گونه ای نیم-پیش ساختگی )به مثابه پانل های ساندویچی مسبلح ،ببا مبدول فنریبت و قبابلیت مناسبب جبذب
انرژی و رفتار مطلوب در برابر ضربات سنگین وارده( و نیز برای ساخت قطعببه دال ِزَبریببن در سببقف و کببف )در چببارچوب
سقف های دارای تیرهای فرعی و ضمن کاربرد مقتضی عناصر همراه ،(...وزن بنا و ابعاد برخی اجبزا را ببه میزانبی شبایان
توجه پایین آورده؛ مقاومت و ایمنی در برابر زلزله را به گببونه ای مببوثر بببال بببرده؛ صببرفه جببویی زیببادی را در فببولد و بتببن
مصرفی در اسکلت و پی امکان پذیر ساخته؛ انرژی مورد نیاز برای گرمایش و سرمایش ساختمان را کاهش داده؛ بر سرعت و
18
سهولت حمل و اجرا افزوده؛ نیاز به برخی اندودهای اضافی را منتفببی سبباخته؛ عمببر بنببا را زیبادتر کببرده ،و ضببمن دارا بببودن
قابلیت های شکل گیری و کار پذیری مناسب ،همچنین ،فضای مفید بنببا را هببم در مقایسببه بببا بیشببتر روش هببای سبباخت موجببود
افزایش می دهد.
بدین ترتیب و به خصوص با در نظر داشتن امکانات و دانش و تجربه موجود در زمینه پاره ای سیستم های مشابه و مربوط،
و با توجه به مجموعه در هم تنیده عوامل فنی ،اقتصادی و اجرایببی ،...بهببره گیببری بببه جببا و گسببترده از ایببن سببامانه مرکببب،
حداقل در چارچوب های ساده و عملی پیشنهادی می تواند در شرایط کنونی نیز هر چه بیشتر مد نظر قرار گیرد.
س برخی مراجع و منابِع مربوط:
● اسماعیلی ،ک1387 .
درآمدی بر بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی )مقاله( ،ماهنامه راه و ساختمان ) ،(1SSN: 1728-6166سال ششسسم،
شماره ) 50خرداد ،(1387تهران.
● اسماعیلی ،ک1385 .
یکپارچگی و سبک سازی راهکاری برای ایمن سازی بناها در برابر زلزله )مقاله عمومی( ،نشریه ایران ،سال دوازدهم،
شماره 17) 3464اردیبهشت ،(1385تهران.
● اسماعیلی ،ک1386 .
بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی و بتن سبک ویژه ،EPSلوح فشرده ) PDF، 555صفحه( ،تهران.
● مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن -وزارت مسکن و شهرسازی 1386
گامی در صنعتی سازی ساختمان؛ فن آوری های تاییسد شسده در راسستای جسزء 6-2بنسد «د» تبصسره 6از قسسانون بسودجه
1386کل کشور ،ویرایش دوم ،تهران.
● American Concrete Institute (ACI); ACI Manual of Concrete Practice; 523.1R-92,
2R-96, 3R-93; 318-95; 544; 549; ACI, 2002, Detroit, Michigan, USA.
● Esmaeili K. 2007
"A Review on Elastic Composite, Reinforced Lightweight Concrete; E.C.R.L.C.",
International Conference on Advances in Cement Based Materials and
Applications to Civil Infrastructure, (ACBM-ACI) December 12-14 2007, Lahore,
)Pakistan (Proceedings; P. 997
***
ب مربوط و لیست عناوین و لینک های اینترنتی مرتبط با مقوله "بتن سبک مسلح و مرکب -برخی مقالت و مطال ِ
ارتجاعی" در این آدرس های اینترنتی نیز در دسترس هستند:
/http://sites.google.com/site/ecrlc1
/http://sites.google.com/site/newstructure1
19
iپی نوشت ها:
»«Elastic Composite, Reinforced Lightweight Concrete; E.C.R.L.C.
iiاین به جز حداقل مقاومت فشاری لزم معادل 0.48مگاپاسکال ذکر شده در ACI 523; Part 1برای موارد معمول عایق بندی
صرف و ...می باشد. ِ
iiiدر ACI 523.IR–92در قسمت های 1-3-1و ) 2-2-2زیر عناوی ِ
ن
Types of Low-density concrete-Aggregate typeو (Aggreregates-Polystyreneو پس از مبحث سبک دانه
پرلیت و پیش از مبحث سبک دانه ورمیکولیت به موضوع دانه های مزبور پرداخته شده است و سپس در جداول ،3.4 ،3.5 ،3.6
3.3و ،3.9به ترتیب ،ویژگی هایی مانند مقاومت فشاری در حدود وزن حجمی مورد نظر ،مدول الستیسیته استاتیکی در حدود
دانسیته مورد نظر ،جمع شدگی ناشی از خشک شدن ،ضریب انبساط حرارتی و ضریب انتقال حرارت )در حدود وزن حجمی مورد نظر(
در انواعی از این گونه بتن ها ارائه گشته است) .ضمن این که همچنین ،پارامترهای مزبور در دیگر بتن های سبک رایج و معمول از
قبیل بتن های پرلیت ،ورمیکولیت و سلولر ،اعم از کفی یا گازی نیز بیان شده است (.همینطور در همین منبع در قسمت ،2.1برخی
الزامات در هنگام بهره گیری از بتن های سبک حاوی دانه های پلی استایرین به طور کلی )مانند لزوم استفاده از سیمان های با
حرارت زایی کم مانند سیمان پرتلند تیپ IIدر هنگام بتن ریزی قسمت های دارای ضخامت بیش از (6inch=152mmذکر شده است.
)گفتنی است که به طور کلی در منبع مزبور ،بسیاری از موارد و چه بسا ،اصطلحات به کار رفته در زمینه قابلیت باربری و مانند آن
ت مربوط به "دیوارهای باربر" و ...اشاره دارند] (.همچنین ،علوه بر منبع شناخته شده در مباحث عمومی ،همچنین به موضوعا ِ
مزبور ،همچنین در دیگر منابع نیز به طور مکرر بتن های EPSمورد اشاره قرار گرفته اند .برای مثال :در برخی منابع آکادمیک
دیگر در مبحث بتن های دارای قابلیت میخ پذیری یا به اصطلح» ،بتن های میخ پذیر« ،بتن های حاوی دانه های پلی استایرین نیز
مورد بحث قرار گرفته اند و در این مورد برای نمونه به بتن هایی با عیار مواد سیمانی معادل 410کیلوگرم در متر مکعب و وزن
حجمی 550کیلوگرم بر متر مکعب و حاوی سبک دانه های پلی استایرین هم اشاره شده است ....در ضمن در جستجو برای بتن های
حاوی سبک دانه های پلی استایرین در شبکه اینترنت ،مقالت و سایت های متعددی با عناوینی مانند “Betostyrene”، “Elastic
”Composite Concrete” (ECC) ، “EPS Concrete”، “B-Lite Aggregateو … معرفی می شود که در آنها ،برخی
نتایج بررسی های مربوط در مراکز دانشگاهی و خصوصی در مناطق مختلف جهان ،ویژگی های فنی ،مزایا ... ،و تصاویر متنوعی از
موارد اجرا شده گوناگون با انواع مختلف این نوع بتن به طور کلی ارائه گشته است[.
ivبرای مثال ،شرکت هایی از قبیل Unifix، Betostyreneو ...از جمله تولید کنندگان محصولت ساخته شده از بتن های سبک
EPSدر در امریکا ،اروپا ،استرالیا و کانادا هستند.
vدر ضمن به ویژه در سال های اخیر هم افراد و شرکت های متعددی )از قبیل آقایان مهندسین شفقی ،معدنی اصفهانی ،هولکویی و
همکاران در دانشگاه آزاد اهواز ،کاظمی و همکاران ،و نیز شرکت های ویما ،ماندگار بلوک ،کلینیک ساختمانی ایران ،ابنیه سازان
ک تو پر و یا تو خالی )مجوف( و با نام های و (...هم انواعی از بتن های سبک موسوم به EPSرا در قالب قطعات و بلوک های سب ِ
مختلف در داخل کشور ساخته ،معرفی و یا عرضه نموده اند.
ن سبک دانه ها و "توزیع همگن تر آنها" در بهره گیری از پوزولن ها در انواع مختلف همچنین برای کمک به شناور نگه داشت ِ
بتن های سبک )از طریق تاثیر بر خواص رئولوژیک آنها( نیز اگرچه در دنیا و برای مثال در مورد سبک دانه های سیلیسی و ...به
نوعی سابقه دارد ،اما در مورد سبک دانه های پلی استایرین به طور خاص این کار در سال های 1376-1377در گروه مهندسی
آبیاری و آبادانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران با استفاده از خاکستر آسیاب شده "پوسته سبوس برنج" و عیار بالی مواد
ن نمونه هایی با وزن حجمی پائین ،مقاومت های مکانیکی مطلوب و دیگر ویژگی های مورد نظر )به نام بتن سیمانی برای ساخت ِ
پوزولیت؛ (Pozzo-lightcreteصورت گرفت ،که گزارش و مقالت آن نیز در همان سال ها و پس از آن انتشار یافته است.
)بعدها نیز باز گونه ای از همین نوع بتن سبک حاوی سبک دانه های پلی استایرین با نام "بتااستایرین" در کشور تولید و عرضه می
شده است(.
]در ضمن به نظر می رسد فعالیت های مستمر انجام شده در راستای دستیابی به بتن سبک ویژه EPSو سامانه موسوم به بتن سبک
مسلح و مرکب ارتجاعی و تلش های بعضا وسیِع صورت گرفته برای تکامل و گسترش آن نیز به سهم و نوبه خود و روندی متقابل،
در ارتقا و توسعه بهره گیری از امثال این گونه مصالح و فن آوری ها و به خصوص ،مشبک های سه -بعدی فوم دار )ضمن کار
بیشتر بر روی آنها( و به طور کلی گسترش مقوله سبک و یکپارچه سازی در سطوح مختلف در سال های اخیر ،به طور مستقیم و
غیر مستقیم نقش داشته است [....
viاین به جز موارد معمول و شایع استفاده از بلوک پلی استایرین به جای بلوک های رایج در سقف های موسوم به تیرچه-بلوک
می باشد) .چه که در این باره ،همچنین ضوابط و آیین نامه های مربوط نیز از سوی نهادها و سازمان های ذیربط تهیه و منتشر
گشته اند(.
viiاز همان زمان ،پاره ای مراکز آکادمیک و دانشگاهی نیز بر روی این گونه سامانه ها ،با قابلیت حذف اسکلت در بناهای با طبقات
کم مانند بناهای یک طبقه و ،...مطالعات ،تجربیات و انتشاراتی داشته اند .از جمله دانشگاه های پیشگام در این باره ،دانشگاه صنعتی
ش مربوط در دانشگاه مزبور ،بناهایی در امیر کبیر )پلی تکنیک سابق( بوده است .برای مثال در حدود سال 1354و با همکاری بخ ِ
منطقه بافق با استفاده از پانل های فوم دار و مسلح فضایی و ملت ماسه-سیمان ،به مثابه دیوار و سقف و همراه با حذف اسکلت های
معمول اجرا گشته است] .در ضمن در این باره ،شرکت های متعددی در نقاط مختلف دنیا مشبک های فلزی پیش-جوش شده ساده و یا
سه-بعدی فوم دار )به ویژه ،با فوم پلی استایرین( را تولید نموده ،و یا به اجرای پروژه های مختلف ساختمانی و غیره با استفاده از
این مشبک ها همراه با ملت ماسه-سیمان می پردازند) .از این جمله می توان به شرکت های ارسباران ،ایران پانل ،ایستا سازان سبک
سپ ،سکناکار ،فاراب راه ،فوما ،و ...در ایران ،و EVG، Three Dee Panel، 3D Panelو فر ،بانیار ،پوما ،دیواساروجِ ،
،Hadrian، Polymex، Lubben Group، ICS، Panel W، Monoliteو ...در دیگر نقاط جهان اشاره نمود[(.
viiiقابل ذکر است که به طور کلی و برای مثال ،مدول ارتجاعی الیاف پلی پروپیلن در ضربه به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.
ixبرای مثسال ،در برخی پروژه ها نیز به عنوان نمونه از همین گونه بتن برای ساخت سطوح و دیوارهای داخلی و خارجی در سطح و
سن و ارتفاع زیاد )و دارای مقاومت مناسب در برابر آتش( ،دیوار حائل و عایق صوت ،و دال کف و سقف )از جمله به عنوان محوطه ِ
سقف راهروهای زیرین؛ طراحی شده برای سربار موثر معادل (500kg/mاستفاده شده است ....
xاگرچه به طور کلی "نماهای سبک" به دلیل وزن کمتر و ایمنی بیشتر و به ویژه در صورت "یکپارچگی و پیوستگی" افزون تر
می توانند بر نماهای سنگین-وزن ارجحیت داشته باشند...س ولی در مورد نماهای سنگین از قبیل نماهای سنگ طبیعی یا مانند آن با
وزن زیاد هم در موارد لزم می توان با تمهیدات مقتضی ،نمای سنگین مورد نظر را به درستی اجرا نمود.
به طور کلی "چه در این مورد و چه در مورد پانل ها و سیستم های مشابه اجرا شده با ملت ماسه-سیمان" ،در این گونه مواقع به
سبب افزوده شدن زیاد بر وزن قطعه و چگونگی بار و نیروی وارده ،تقویت معمول و مقتضی میلگردهای نگه دارنده )مثل به صورت
بلندتر گرفتن و تامین گیر داری لزم برای میلگردهای نگه دارنده به کار رفته در بالی پانل( ضمن توجه به مجموعه اجزای نگه دارنده
و اتصال دهنده پانل به کف و به ویژه" ،سقف" ضروری خواهد بود .همچنین برای مثال و حتی اگر بخواهیم در این گونه موارد در
طرف خارجی پانل هم کماکان از لیه بتن سبک مورد نظر استفاده کنیم و ضمنا به هر دلیل و مشابه برخی موارد عملی معمول ،تنها به
یک لیه ملت ماسه-سیمان چسابننده نمای سنگین مورد نظر در طرف بیرونی پانل بسنده نکرده باشیم ،...باز می توان برای افزایش
درگیری مقتضی بین لیه بتن سبک قبلا اجرا شده و لیه ملت چسباننده نما )که بعدا کار می شود( و تامین گیر داری بیشتر برای نما
به طور کلی ،از مشبک های فلزی به صورت یکپارچه و نیز متصل به میلگرد و دستک ها و اجزای نگه دارنده ...استفاده نمود .در
این باره ،این صفحه گیر دار و یکپارچه متشکل از مشبک های فلزی ،در جریان اجرا "بر روی" سطح بیرونی لیه بتن سبک قرار
می گیرد؛ به طوری که در جریان اجرای ملت چسباننده نما ،صفحه یکپارچه فلزی با ملت به کار رفته نیز به درستی درگیر می گردد.
در ضمن ،طبعا در اینجا هم همچون دیگر مواقع اجرای نماهای سنگین ،رعایت موارد و ضوابط معمول در اجرای این گونه نماها لزم
ج موسوم به نصب خشک ،ضمن بهره گیری خواهد بود .همچنین می توان در این گونه مواقع از دیگر طرق معمول نیز )مانند روش رای ِ
از دستک ها و چارچوب نگه دارنده متصل به سازه (...بسته به مورد برای نصب نمای سنگین مورد نظر استفاده کرد.
xiالبته بهره گیری از این نوع بتن سبک )مثل با الیاف بیشتر و مشابه با ترکیبی که برای ساخت دال های سبک به کسار مسی رود و بسه
جز آن( ،با یا بدون استفاده توامان از انواع مقتضی مش های فلزی و یا پلیمری ،مسی توانسد بسسته بسه مسورد بسرای سساخت دیگسر انسواع
پانل های ساندویچی نیز مد نظر قرار گیرد.
xiiبا این وجود در صورت تمایل می توان با قراردهی ساده مفتول هایی نازک بین فوم میانی و دو سطح مشبک فلزی در هنگام تولید
پانل ،به سادگی اندک فاصله کافی را برای نفوذ بیشتر خمیر چسبنده سیمانی به زیر همه مفتول ها در هنگام اجرا ایجاد نمود ....در
ضمن ،نزدیک بودن مشبک فلزی به سطح فوم میانی در هنگام تولید پانل نیز مشکلی را ایجاد نمی کند .چرا که گذشته از تمهیداتی
ساده مانند مرطوب ساختن سطح پانل در زیر نقاط جوش و مانند اینها ،اندک سوختگی احتمالی سطح فوم که خود در هنگام اجرا با بتن
پر خواهد شد ،عمل اهمیتی ندارد] .همچنین ،ضخامت بتن قرار گیرنده بر روی سطح مشبک ،هم از نظر نوع رفتار مورد نیاز در قطعه
و هم از نظر محافظت از مفتول های مشبک در برابر خوردگی به خصوص در شرایط مخرب مهم می باشد .البته در این باره ،عوامل
اقتصادی ،مسائل اجرایی و میزان اتلف مصالح ،و دیگر موارد فنی مربوط نیز می باید به درستی مد نظر قرار گیرند ) ....با توجه به
این موارد ،در مورد دیوارهای جدا کننده داخلی و خارجی ،ضخامت بتن مزبور در هر طرف در بسیاری اوقات حدود 2سانتیمتر اختیار
می شود [(....
xiiiبا این وجود در صورت تمایل می توان با قراردهی ساده مفتول هایی نازک بین فوم میانی و دو سطح مشبک فلزی در هنگام تولید
پانل ،به سادگی اندک فاصله کافی را برای نفوذ بیشتر خمیر چسبنده سیمانی به زیر همه مفتول ها در هنگام اجرا ایجاد نمود ....در
ضمن ،نزدیک بودن مشبک فلزی به سطح فوم میانی در هنگام تولید پانل نیز مشکلی را ایجاد نمی کند .چرا که گذشته از تمهیداتی
ساده مانند مرطوب ساختن سطح پانل در زیر نقاط جوش و مانند اینها ،اندک سوختگی احتمالی سطح فوم که خود در هنگام اجرا با بتن
پر خواهد شد ،عمل اهمیتی ندارد] .همچنین ،ضخامت بتن قرار گیرنده بر روی سطح مشبک ،هم از نظر نوع رفتار مورد نیاز در قطعه
و هم از نظر محافظت از مفتول های مشبک در برابر خوردگی به خصوص در شرایط مخرب مهم می باشد .البته در این باره ،عوامل
اقتصادی ،مسائل اجرایی و میزان اتلف مصالح ،و دیگر موارد فنی مربوط نیز می باید به درستی مد نظر قرار گیرند ) ....با توجه به
این موارد ،در مورد دیوارهای جدا کننده داخلی و خارجی ،ضخامت بتن مزبور در هر طرف در بسیاری اوقات حدود 2سانتیمتر اختیار
می شود [(....
xivبرای مثال ،شرکت هایی از قبیل ) ITTایرانیان شات کریت تونل؛ تهران( و ...در کشور این گونه ابزار و یا خدمات را برای اجرای
سریع انواع ملت های پایه سیمانی )از جمله بر روی مشبک های فلزی فوم دار( و نیز گچ و خاک و مانند آن عرضه می نموده اند.
همچنین باز برای مثال ،دستگاه موسوم به سیلر َزن در برخی صنایِع مربوط هم قادر به ایجاد فشار بال برای خروج امثال این گونه
خمیرها )با اسلمپ صفر ،و حتی با وزن و چسبندگی بیشتر در مقایسه با این ملت( با سرعت مقتضی می باشد.
xvدر ضمن به نظر می رسد در بسیاری اوقات آنچه گاهی به نام پوشش گالوانیزه مفتول های مشبک پانل های مزبور نیز نامیده
می شود ،با در نظر داشتن چگونگی فرآیندهای تولید و حمل و اجرای مشبک های یاد شده ،نحوه جوش گشتن مفتول ها و چگونگی
ِاعماِل پوشش محافظ و نازک مورد نظر بر روی سطح مفتول ها )به ویژه پیش از جوش شدن برقی آنها( ،همیشه پوششی کامل ،پایا و
مطمئن در برابر خطر مستمر خوردگی تسلیحات نمی تواند باشد ) ....البته گالوانیزه نمودن نیز می تواند به گونه ای درست و علمی
انجام پذیرد -که طبعا تاثیرات نسبی خود را خواهد داشت(.
xviگفتنی است که در زلزله های رخ داده از جمله در زلزله بم ،گاهی برخی "مصالح مجزا )مثل به شکل بلوک (...حتی از نوع سبک
یا نسبتا سبک" ،شاید همچنین به دلیل کم بودن سطح نسبی ملت خورشان و استفاده ناصحیح ولی متأسفانه بسیار رایج از آنها در
عمل ،...بعضا رفتار و عملکرد خوبی در هنگام زلزله نداشته اند؛ و حتی گاهی از برخی دیگر از مصالح سنگین معمول )البته با سطح
نسبی ملت خور و پیوستگی فزون تر( هم فرو ریزش نسبتا بیشتری در هنگام لرزش داشته اند! ]البته پر واضح است که انواع مصالح
سنگین و یا به اصطلح ،مجزا نیز با قابلیت های خاص خود ،وقتی "درست" و "به جا" مصرف شوند ،موارد مفید کاربری خاص خود
را )از جمله در پاره ای معماری ها ،فضا سازی ها ،حصار کشی ها ،محوطه سازی ها و (...خواهند داشت .در اینجا سخن بر سر
بهره گیری غلط و یا به ویژه ،نامتناسب از آنها در سطحی وسیع و به جای استفاده ضروری از سامانه های سبک و در عین حال،
یکپارچه است [....
xviiطبعا ،طرح اختلط بتن سبک ویژه و کرنش پذیِر مورد استفاده در ساخت اعضای باربر در خمش )مثل در سقف و کف در
ن مورد نظر( می تواند بسته به مورد و برای مثال "از نظر میزان الیاف )به میزان به مراتب بیشتر( ،عیار مواد سیمانی چارچوب معی ِ
و "...متفاوت باشد.
xviiiقابل ذکر است که در ایران شرکت هایی از قبیل الیاف پلی پروپیلن بنیاد و رز الیاف ،...الیاف پلی پروپیلن مناسب به منظور
استفاده در صنعت ساختمان را تولید و عرضه می نموده اند.
xixبرای مثال ،این کار به سادگی با استفاده از یک دستگاه ویژه خرد کردن سبزی با پره های گردنده با سرعت بال نیز قابل انجام
است ....
xxمنظور از وزن حجمی "واقعی" )و نه وزن حجمی ظاهری( سبک دانه های پلی استایرین ،تنها وزن حجمی خود دانه های مزبور
می باشد .بدین ترتیب" ،فضای خالی بین دانه ها" )چه هنگامی که به صورت توده بر روی هم قرار گرفته اند ،و چه در بلوک (...در
محاسبه حجم آنها لحاظ نمی گردد.
چگونگی ساده اندازه گیری وزن حجمی واقعی در منابِع مربوط ،از جمله در لوح فشرده تهیه گشته در باره بتن سبک ویژه و سامانه
مرکب مورد نظر به تفصیل بیان گشته است .به این منظور ،در ابتدا و با ریختن آب بر روی "حجم معینی" از سبک دانه های
پلی استایرین ،حجم فضاهای خالی بین آنها را حساب می نماییم؛ که با توجه به وزن حجمی آب )حدود یک( ،تقریبا برابر وزن آن آبی
می شود که بین دانه های مزبور در حجم معین را پر می کند .در واقع ،حجم خالص سبک دانه های پلی استایرین معادل مجموع حجم
خود آنها و فضاهای خالی بین آنها منهای وزن آن آبی که فضاهای خالی یاد شده را پر می کند می باشد .آنگاه ،وزن دانه ها را بر حجم
خالص به دست آمده برای آنها )به ترتیب گفته شده( تقسیم می کنیم تا وزن حجمی "واقعی" دانه ها به دست آید .این کار برای هر
مجموعه از سبک دانه های مصرفی پلی استایرین در حداقل 3الی 5نوبت متوالی انجام می شود و متوسط ارقام به دست آمده )در
صورت پراکندگی اندک داده ها( در مورد هر مجموعه از سبکدانه های مصرفی وارد محاسبات مربوط به طرح اختلط می گردد.
xxiقابل ذکر است که "با افزایش دادن دقیق و حساب شده تعداد دفعات و یا زمان پخت دانه های کریستالی اولیه و پخت داده نشده ریِز
پلی استایرین تا حد ممکن و به گونه ای که سبب آسیب دیدگی و جمع شدگی دوباره گرانول های پخت یافته نگردد و با ایجاد تغییر
مقتضی در شرایط پخت" و رساندن سبک دانه ها به اندازه هر چه بیشتر می توان به گرانول های غیر آسیابی با وزن حجمی "واقعیِ"
خیلی کمتر ،و بدین ترتیب ،اقتصادی تر برای استفاده در بتن سبک مورد نظر دست یافت) .البته ،برای حفظ مقاومت بتن بهتر است
قطر دانه های مزبور از "حداکثر" ،حدود 3.5-3میلیمتر بیشتر نشود (.در این باره به خصوص بهره گیری از دانه های کریستالی
اولیه در اندازه های موسوم به Fineو یا به ویژه Fine Super ،نیز )مثل از تولیدات پتروشیمی تبریز یا به جز آن ،و با افزودنی
های لزم برای پیشگیری از کلوخه گشتن در هنگام پخت( ضمن منبسط نمودن آنها تا حد ممکن و با در نظر داشتن اندازه های بسیار
کوچک اولیه شان و همینطور ،قیمت پایین تر در حال حاضر پیشنهاد می گردد) .بدین ترتیب ،همچنین ریزتر بودن نسبی سبک دانه ها،
با وجود وزن اندک آنها ،به توزیع بهترشان در ماتریکس ،افزایش "مقاومت" و پایایی بتن و نیز کار پذیری بیشتر آن منجر می گردد(.
طبعا این کار ،توجه مقتضی به مواد اولیه مورد استفاده و دستگاه و فن آوری مربوط و نیز عوامل دما ،رطوبت ،فشار و زمان ...را
همراه با در نظر داشتن سیستم به کار رفته برای دانه بندی ایجاب می نماید) .چه این که استفاده از دانه های کریستالی اولیه مناسب،
به گونه ای که پس از پخت" ،گرانول هایی تقریبا یک دست و با اندازه های مشابه" را به دست دهند ،توجه به چگونگی و سرعت
سرد کردن گرانول ها بعد از پخت و به منظور مقابله با کاهش حجم مشکل ساِز بعدی و ...نیز در این باره می توانند مد نظر قرار
گیرند(.
استفاده از گرانول های موسوم به آسیابی فقط هنگامی مجاز است که دانه ها به صورت مجزا از هم باشد؛ خاکه در سبک دانه های به
کار رفته تقریبا حذف گشته ،و وزن حجمی دانه های مزبور برای استفاده در بتن قابل برآورد باشد] .در اینجا قابل ذکر است که برای
دستیابی به دانه های آسیابی پلی استایرین با شکل و اندازه مطلوب از ضایعات مزاحم پلی استایرین می توان از نوعی آسیاب با شیوه
کار مشابه با شیوه کار نوعی آسیاب موجود برای خرد کردن ذرت استفاده کرد .با این تفاوت که در آن از تیغه های اره ای )مشابه
تیغه های اره ای از جنس فولد مقاوم اسپیکا که در دستگاه های چوب بری استفاده می شود( به تعداد زیاد و در فواصل نزدیک به هم
بهره گرفته شده ،و یک دستگاه مکنده قوی نیز برای کشیدن دانه های با قطر مناسب از فیلتر تعبیه شده در مسیر خروجی سبک دانه
ها وجود دارد[.
نکته دیگر این که به طور کلی رابطه ای مستقیم و قابل توجه بین مدول های ارتجاعی سبکدانه های به کار رفته و مدول های ارتجاعی
بتن سبک به دست آمده وجود دارد .چه این که مدول های ارتجاعی سبک دانه های پلی استایرین از نوع آسیابی در مقایسه با نوع
غیر آسیابی معمول کمتر است.
ص استفاده از دانه های با درصد به اصطلح ،جذب آب نسبی بال )در اینجا به ویژه ناشی از مرطوب شدن xxiiدر موارد خا ِ
سطحی (...می توان به اندازه آب جذب گشته ،به میزان آب ذکر شده افزود ،یا این که دانه ها را پیش از افزودن به بتن در مرحله
نهایی اختلطَ ،تر نمود.
xxiiiدر ایران همچنین شرکت هایی از قبیل سبک عایق تبریز )فرنودکیا( و ...با توجه به معادن واقع در استان های آذربایجان،
پوزولن معدنی با این ویژگی ها را تولید و عرضه می نموده اند.
xxivدر مورد روش اندازه گیری میزان جذب آب کل در بتن های سبک حاوی سبکدانه های پلی ا ستایرین؛ با توجه به امکان جمع
شدگی سبک دانه های پلی استایرین در دماهای بال ،پیشنهاد می شود به جای قرار دادن نمونه بتن مزبور در دمای 105درچه
سانتیگراد به مدت 24ساعت ،نمونه ها در دمای حداکثر 70درجه سانتیگراد به مدت زمان طولنی تر )تا رسیدن به وزن خشک
ثابت( قرار گیرند.
xxvگفتنی است که بر طبق موارد مندرج در ،ACI 523; Part 1در مورد بتن های سبک )عایق( با وزن حجمی کمتر یا معادل 800
کیلوگرم در متر مکعب ،مقاومت فشاری به دست آمده از آزمایش بر روی قالب های استوانه ای ابعاد 15cm×7.5cmبا حداکثر
سرعت بار گذاری معینی به این منظور ملک می باشد .البته در صورت سنجش مقاومت با استفاده از قالب های استوانه ای و یا
ج به دست آمده استفاده نمود) .چه این که مکعبی بزرگ تر می توان بسته به مورد از روابط و منحنی های تبدیل برای اصلح نسبی نتای ِ
باز بر اساس منبِع ،ACI 523شرایط اندازه گیری میزان جمع شدگی 90روزه ناشی از خشک شدن هم در چنین بتن هایی در این
حدود وزن حجمی با شرایط اندازه گیری میزان جمع شدگی بتن های معمول ،از نظر میزان رطوبت و ...متفاوت می باشد(.
همچنین در پر کردن درست قالب ها و آماده سازی نمونه ها برای سنجش های مقتضیِ ،اعمال کلیه دقت های لزم برای "جلوگیری از
تجمع سبک دانه های پلی استایرین در بخش بالیی نمونه ها" در هنگام ساخت نمونه و مانند آن لزم است.
.نکته دیگر این که در بتن سبک و کرنش پذیر مورد نظر در حدود وزن حجمی خشک 700الی 800کیلوگرم بر متر مکعب "از نوع
فاقد الیاف" ،با توجه به عیار بالی مواد سیمانی و با توجه به نتایج آزمایش های انجام شده بر روی نمونه های مشابه ،نسبت مقاومت
های کششی و خمشی به مقاومت فشاری به ترتیب در حدود یک به سه و یک به نه تخمین زده می شود) .چه این که این نسبت در
وزن های حجمی پایین تر و "به ویژه در نمونه های الیاف دار" زیادتر می باشد(.
xxviبه طور کلی در صورت استفاده از روش عمل آوری غشایی ،عمل توجه مقتضی به امکان آسیب پذیر بودن پوشش غشایی موقتِ
ایجاد شده بر روی سطح کار )برای نگه داری آب( در برابر اشعه ماوراء بنفش نور آفتاب و لزوم حفاظت درمقابل نور خورشید به
مدت زمان لزم در این صورت ،مانند کلیه موارد مشابه ضروری خواهد بود) .در واقع این موضوع تا حد زیادی به کیفیت و میزان
مرغوبیت این گونه مواد که در داخل کشور تولید می شوند باز می گردد(.
xxviiبه طور کلی در اینجا سعی شده تا از حداکثر میزان ممکن الیاف استفاده شود؛ البته تا حدی که با توجه بسسه نسسوع ،انسسدازه و کیفیسست
الیاف ،پدیدة گلوله شدن الیاف به کار رفته در بتن در هنگام اختلط پیش نیاید .گفتنی است که الیاف بسسا دنیسسر 2در مقایسسسه بسسا الیسساف بسسا
دنیر 3با همان طول ،امکان پیچ خوردگی کمتر ،و ضخامت و استحکام بیشستری دارنسسد؛ ولسسی در عسوض بسسا تسسوجه بسه سسطح مخصسسوص
کمتر ،برای تأمین همان میزان درگیری با ماتریکس بتن ،میزان مصرف الیاف با دنیر 2در مقایسه با میسسزان مصسسرف الیسساف بسسا دنیسسر 3
باید حداقل حدود یک سوم افزایش یابد -ضمن این که باید این افزایش میسزان مصسرف منجسر بسه گلسوله شسدن الیساف نشسود ) ....در حسال
حاضر در ایران شرکت هایی از قبیل الیاف پلی پروپیلن بنیاد و رز الیاف ...نیز رشته های مقتضی را عرضه می دارند(.
xxviiiچنان که می دانیم سنجش مواردی از قبیل مقاومت و ...در بتن های سبک و "به خصوص بتن های سبک با وزن حجمی معادل
یا کمتر از 800کیلوگرم در متر مکعب" از نظر اندازه قالب ها و چگونگی انجام کار ،الزامات و معیارهای خاص خود را دارد که گاهی
با این الزامات و معیارها در مورد بتن های با وزن معمول و بال متفاوت است) .در این مورد همچنین می توان به منبع ACI 523نیز
مراجعه نمود(.
برای مثال به منظور سنجش حساس مقاومت فشاری بتن های سبک با وزن حجمی معادل یا کمتر از 800کیلوگرم در متر مکعب از
قالب های استوانه ای با ابعاد 7.5در 15سانتیمتر استفاده می شود] .چه این که شرایط اندازه گیری جمع شدگی ناشی از خشک شدن
در این بتن ها نیز با بتن های با وزن معمول و بال متفاوت می باشد [.البته در صورت در اختیار نبودن این گونه قالب ها همچنین
می توان از دیگر قالب های استاندارد و با در نظر داشتن دقیق "ضرایب و روابط تبدیل" هم استفاده نمود.
در ضمن ،مراحل پر کردن و آماده سازی قالب ها )با فشردن مقتضی بتن در درون آنها( در مورد بتن های حاوی گرانول های
پلی استایرین نمی باید به گونه ای باشد که خود منجر به باقی ماندن فضاهای خالی و یا تجمع نامناسب دانه های بسیار سبک
پلی استایرین در سطح قالب ها گردد ....
xxixچنان که گفته شد؛ به طور کلی در صورت استفاده از روش عمل آوری غشایی ،عمل توجه مقتضی به امکان آسیب پذیر بودن
ت ایجاد شده بر روی سطح کار )برای نگه داری آب( در برابر اشعه ماوراء بنفش نور آفتاب و لزوم حفاظت پوشش غشایی موق ِ
درمقابل نور خورشید به مدت زمان لزم در این صورت ،مانند کلیه موارد مشابه ضروری خواهد بود) .در واقع این موضوع تا حد
زیادی به کیفیت و میزان مرغوبیت این گونه مواد که در داخل کشور تولید می شوند باز می گردد(.
xxxبرای مثال در صورت استفاده از بتن سبک و الیاف دار مزبور در ساخت سقف کاذب ،مقدار مواد سیمانی می تواند کاهش یافته و
میزان الیاف نیز بیش از مقدار موجود در بتن مورد استفاده برای ساخت دیوار و البته کمتر از مقدار موجود در بتن مورد استفاده برای
ساخت دال سقف باشد .همچنین باریختن ملت یا خمیر چسبنده و "شکل پذیر" مزبور از نوع سقفی و مثل به ضخامت یک سانتیمتر بر
روی فوم پلی استایرین از نوع کند سوز و با سطح و فشردگی و ضخامت مناسب می توان به نوعی پانل ساندویچی سبک و عایق نیز
دست یافت که همچنین در سقف های کاذب در ابعاد بزرگ نیز امکان کاربرد داشته باشد -ضمن این که با پوشاندن سطح آن با مش
پلی گلس یا پلی اتیلن و آنگاه ،اجرای پوشش نازکی از کاسماتیک و یا به جز آن در رنگ و طرح مورد نظر می توان موارد کاربری
دیگری را نیز برای آن داشت ....
xxxiبرای مثال با توجه به ضوابط و آیین نامه های معمول ،برای محاسبه ظرفیت قابل بهره برداری عضو خمشی مورد نظر می توان
از معادلت مربوط به تحلیل مقاطع خمشی ترک نخورده در حالت ارتجاعی استفاده نمود .در این روش محافظه کارانه به مثابه نوعی
طراحی بر مبنای حالت حدی ) ،(Limit States Designظرفیت مجاز معادل لنگر ترک خوردگی ) (Mcrدر نظر گرفته می شود .به
ن "اختلف زیاد بین لنگر ترک خوردگی محاسبه شده بر اساس روابط معمول با لنگر مقاوم نهایی در عمل این ترتیب و با در نظر داشت ِ
) (Meدر این سامانه" ،استفاده از این روش در این مورد عمل متضمن حاشیة اطمینان خیلی زیادی خواهد بود ....
xxxiiبدین ترتیب بهره گیری از سامانه شبکه ای مزبور در بنا به ترتیب پیش گفته ،یعنی "به عنوان دیوارهای غیر باربر و نیز قطعه
دال زبرین در کف و سقف در چارچوبی مشابه با سقف های معموِل دارای تیرهای فرعی )مانند سقف های موسوم به مرکب یا
کامپوزیت ،تیرچه و ،"(...همچون استفاده به مثابه سقف ها و یا کف های کاذب ،انواع پوشش ها و نماها ،قطعات غیر باربِر جاذب
ت روابط و معادلت معمول مورد استفاده در طراحی لرزه و ضربه و یا حائل صوت و آتش ،...و به طور کلی هر نوع کاربرد "با کاربس ِ
و محاسبات جاری در صنعت ساختمان" ،جملگی می توانند در زمره موارد کاربری ساده و تجربه شده آن با حاشیه اطمینان بال
محسوب گردند.
البته در صورت ِاعمال تمهیدات مقتضی و همراه با توجه به نوع و میزان مواد به کار رفته در بتن )مانند "الیاف"( و چگونگی استفاده
از آنها به منظور تامین هر چه بیشتر برخی ویژگی های خاص مورد نظر در سیستم )همچون الگوی "غیر خطی" تغییرات کرنش در
ع تیر در طی خمش( ،و فراهم آمدن امکان تحقق و لحاظ گشتن هر چه بهتر و گویاتِر مدول فنریت )Modulus of ارتفا ِ
(Resilienceو ظرفیت جذب انرژی و باربری شایان توجه در خمش بدین ترتیب ،آنگاه ،استفاده های نو از آن سیستم ویژه و
ت در هر صورت ،نرم کاربردی در موارد متعدد هر چه بیشتر ممکن خواهد گشت .در این باره و برای مثال با توجه به الگوی شکس ِ
سامانه ،رفتار مناسب آن در برابر بارهای دینامیک و ضربه ای و امکان استفاده از عناصر همراه به ترتیب مقتضی ،بهره گیری از آن
در ساخت راه ،پل و ...هم به گونه ای نوین و متفاوت می تواند مد نظر قرار گیرد س چه این که این امر در ادامه ،طبعا می تواند مطالعه
و بازتعریف روابط سازه ای خاص خود را با در نظر داشتن موارد مشابه و "به مثابه یک کار تازه" و مستقل آکادمیک ایجاب
نماید ) ....بدین سان ،همچنین "بن بست اساسی شکننده بودن و محدودیت جدی میزان تسلیحات خمشی مجاز در تیرهای بتنی مسلح به
ح ساخته شده از بتن های سبک معمول با مقاومت فشاری پایین" گشوده می گردد (....قابل ذکر است که ویژه ،تیرهای بتنی مسل ِ
ویژگی و مشخصه کارکردی اصلی سامانه مرکب مورد نظر بدان ترتیب" ،تغییرات غیر خطی کرنش در ارتفاع تیر در طی خمش"
خواهد بود .چنان که این ویژگی همچنین خود می تواند متضمن قابلیت کرنش پذیری زیاد در محدوده ارتجاعی و مدول فنریت و ظرفیت
باربری بال در خمش )گذشته از موضوع نرم بودن الگوی شکست در هر صورت( باشد ،و به عنوان مثال همینطور می تواند در راه
سازی و ساخت قطعات بسیار سبک باربر یا غیر باربِر جاذب ارتعاش و ضربه و در معرض بارهای مستمر دینامیکی ،همچون قطعات
قرار گیرنده در زیر خطوط ریلی مانند خطوط راه آهن و مترو و ...مد نظر قرار گیرد] .قابل ذکر است که در تیرهای بتنی مسلح
ط مربوط ،تحلیل ها ،محاسبات و ضوابط برآمده از آنها ،جملگی مبتنی بر فرض تغییرات "خطی" و نه غیر خطی کرنش در معمول ،رواب ِ
ارتفاع تیر در طی خمش )به مثابه فرض اساسی هندسی نظریه خمش ،در تیرهای بتنی مسلح معمول( هستند) .همچنین شاید بتوان
برای تقریب به ذهن ،...مدول فنریت و ظرفیت جذب انرژی بالتِر آن سامانه در خمش را نسبت به مدول فنریت و ظرفیت جذب انرژی
تیرهای بتنی مسلح معمول در خمش ،به نوعی با مدول فنریت و ظرفیت جذب انرژی بالتِر یک قطعه چوب تازه در خمش نسبت به
مدول فنریت و ظرفیت جذب انرژی آن قطعه چوب پس از خشک شدن کامل ،با وجود خشکی و امکان مقاومت اولیه بیشتر قطعه چوب
مزبور پس از خشک شدن کامل مقایسه نمود[(....
]توضیحات تفصیلی در باره مجموعه موارد مربوط در یک لوح فشرده ) (CDتهیه گشته در این زمینه نیز ارائه شده است .لوح فشرده
مزبور از جمله حاوی ویژگی ها و مزایای برخی سیستم ها و سا خت های مورد نظر ،اجزای مربوط ،بررسی های انجام گرفته همراه با
بحث و تحلیل های مقتضی ،طرح اختلط و فن آوری ساده و ارزان تولید ،چگونگی و مراحل و ضوابط اجرا ،مقایسه ها ،برخی سوابق،
مدارک و مستندات ،تصاویر بعضی نمونه های عملی و تجربی و مدل ها ،مقایسه اقتصادی ،و همچنین ،پاره ای موارِد مشابه و مربوط
در ایران و جهان و دیگر مباحث لزم ...می باشد[.
xxxiiiحال ،برخی کشورهای در حال توسعه ،با آن بخش از پروار-دیوان سالری سست و ناسالم ،و صورت گرا و ناهماهنگی که به
رعایا )!( به چشم حقارت می نگرد ،و نیز آن قسمت از بخش خصوصی پر سر و صدا ،ولی کاهل و فرصت طلبی که بیش و پیش از هر
چیز در پی رانت جویی و آماده خواری دلل مآبانه است ،جای خود دارند ....
ب معمول که همچنین در مقاوم سازی بعدی بناها نیز به کار می روند ،...و یا به xxxivمانند پاره ای فن آوری های ارزشمند و مرک ِ
جز آنها.
xxxvمقایسه اقتصادی مزبور به عنوان مثال بین قیمت تمام شده ساخت بنا با استفاده از این سیستم )به مثابه دیوارهای داخلی و
خارجی ،و قطعه دال ِزَبرین در کف و سقف در چارچوبی مشابه با سقف های موسوم به کامپوزیت( ،همراه با بهره گیری از اسکلت
فلزی و بادبند در یک بنای چهار طبقه با زیربنای کِل 1200متر مربع ،و قیمت تمام شده ساخت بنایی با همان تعداد طبقات و سطح کل
زیربنا ولی با استفاده از بلوک های سفالی مجوف در ساخت دیوارهای داخلی و خارجی و با سقف های موسوم به تیرچه-بلوک ،همراه
با بهره گیری از اسکلت فلزی و بادبند بوده است) .در این مقایسه ،نسبت دیوارهای خارجی به داخلی 3به ،2و ارتفاع دیوارها 2.8
متر فرض گشته است(.
ت این سیستم و فراهم آمدن مواد و امکانات افزون تر ،دستیابی به قیمت های تمام شده باز هم پایین تر البته با گسترش و فراگیری درس ِ
نیز امکان پذیر خواهد بود .چنان که در آن صورت ،قیمت تمام شده نهایی ساخت بنا با استفاده از این سیستم در مقایسه با بسیاری
روش های رایج و حتی "بدون ملحوظ داشتن برتری های کیفی قابل توجه آن" ،کمتر خواهد شد ] ....همچنین ،طبعا "در بناهای مرتفع
ن محسوس تر در صورت استفاده از این سامانه ،صرفه جویی اقتصادی نهایی حاصل گشته در کل بیشتر خواهد تر" به دلیل کاهش وز ِ
بود[.
xxxviقابل ذکر است که با استفاده از این سیستم و اجزای آن برای سساخت بنسا )در سسقف هسا و دیوارهسا ،(...وزن کسل سساختمان گساهی
ح رایسسج(می تواند "بسته به مورد" در حدود 65الی 85درصد در مقایسه با برخی ساختمان های معمول )ساخته شده با بعضسسی مصسسال ِ
کاهش یابد) .طبعا این نسبت همچنین بستگی به نوع بنای معموِل مورد مقایسه و مصالح به کار رفته در آن دارد(.
برای مثال و در یک بنای نمونه 5طبقه با سطح بنای کل حدود 2000متر مربع که با استفاده از اجزای ایسسن سسسامانه طراحسسی گشسسته و
طبعا مانند دیگر موارد مشابه ،پی مناسب با کلف بندی های مقتضی )همچنین برای مقابله با پدیده رانسسش و… در زلزلسسه( بسسرای آن در
نظر گرفته شده بود ،میزان فولد مصرفی در اسکلت )از نوع اسکلت های فلزی غیسسر صسسنعتی معمسسول( بسسه حسسدود 25کیلسسوگرم در مسستر
مربع سطح بنا کاهش یافت ،و بر فضای مفید داخِل ساخنمان )در مقایسه با بهره گیری از برخی مصالح و روش هسای رایسج( حسدود 10
درصد افزوده شد ....
همچنین با استفاده از اجزای این سیستم در ساخت یک گنبِد شلغمی شکل ،وزن کل گنبسد از بیسسش از ) 105Tonدر صسسورت اسسستفاده از
ن سقف در هنگام استفاده از اجزای مورد نظسسر در ایسسن بعضی روش ها و مصالح رایج( به حدود کمتر از ) 15Tonبا وجود تو پر گرفت ِ
سیستم( کاهش یافت ....
xxxviiچنان که پیش از این هم اشاره شد :توضیحات تفصیلی در باره موارد مورد نظر در یک لسسوح فشسسرده ) (CDتهیسسه گشسسته در ایسسن
زمینه نیز ارائه گشته است .لوح فشرده مزبور از جمله حاوی ویژگی ها و مزایای برخی سیستم هسا و سساخت هسای مسورد نظسر ،مراحسل
دستیابی بدان ها ،اجزای مربوط ،پاره ای آزمایش ها و بررسی های انجام گرفته همراه با بحسسث و تحلیسسل هسسای مقتضسسی ،طسسرح اختلط و
ن تولید ،چگونگی و مراحل و ضوابط اجرا ،مقایسه ها ،برخی سوابق ،مدارک و مستندات ،تصاویِر بعضسسی نمسونه فن آوری ساده و ارزا ِ
هسای عملسی و تجربسی و مسدل هسا ،مقایسسه اقتصسادی ،و همچنیسن ،پساره ای مسوارد مشسابه و مربسوط در ایسران و جهسان و دیگسر مبساحثِ
مربوط ...می باشد.
xxxviiiدر ضمن در این میان و پس از طرح مقتضی موضوع و طی گشتن مراحل لزم بسه نظسر مسی رسسد وجسود یسک تشسکیلت فعسال و
فراگیر ستادی نیز به ویژه با مشارکت فعال و واقعی افراد و نهادهای ذیربط غیر دولسستی و ...بتوانسسد بسسه سسسهم خسسود و بسسه منظسسور ایجسساد
"انگیزش" و گسترش و ارتقای هر چه بیشتر و بهتِر این گونه سیستم ها به طور کلی ...و همچنین نظارت موثر بر حسن اجرای آنها،
نقشی اساسی و نیز تسریع و تسهیل کننده داشته باشد] .همچنین برای مثال می توان بخشی از عوایسسد و صسسرفه جسسویی هسسا و درآمسسدهای
حاصل از اجرای این سیستم ها و یا احیانا یارانه های تخصیص یافته را هم به گسونه ای نظسام یسافته و شسفاف بسه ایسن سستاد یسا مراکسزی
دیگر در چارچوب مسئولیت های تعریف شده اختصاص داد ....ضمنا فقط به عنسسوان یسسک راهکسسار پیشسسنهادی کلسسی اولیسسه و قابسسل بحسسث؛
ت آن به صورت نوعی تعاونی یا شرکت سهامی عام با تعداد زیساد سسهام در آورد -بسه گسونه ای کسه شاید بتوان امثال این مراکز را در وق ِ
مثل استفاده کنندگان از این گونه سیستم ها و یا ترویج دهندگان موفق آنها هم در صورت تمایسسل ،خسسود بسسه خسسود و بسسه تناسسسب در آن بسسه
مثابه یک بنگاه اقتصادی )با کارکردهای موثر ترویجی و نظارتی( دارای سهم شوند ....به هر روی باید به دنبال راهکارهسسای عملسسی و
کارایی بود برای گسترش دادن هر چه سریع تر" ،خود-جوش تر" و بهینه تر این نوع سیستم ها .بدیهی است که در این باره ،توجه بسه
انواع روش ها و تجارب گوناگونی که برای گسترش دادن و فراگیر ساختن هر چه بیشتر موارد مورد نظر )از قبیل سیستم های ترویجی
و تبلیغی با ساختار شبکه ای و یا مانند آن( در دیگر عرصه ها تجربه شده اند نیز می تواند در جای خود بسیار مفید باشد[.
همینطور ،به طور کلی "بیمه ها" نیز می توانند در این میان ،نقشی پر رنگ و تعیین کننده داشته باشند ....
You might also like
- درآمدی بر بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی- ویرایش دوم، متن کامل .Document22 pagesدرآمدی بر بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی- ویرایش دوم، متن کامل .https://sites.google.com/site/ecrlc1 ; https://sites.google.com/site/newstructure1 ; Non-commercial100% (4)
- پوشش بتنی سبک، عایق و غیرشکننده بر روی مشبک های فلزی فوم دار- متن کاملDocument45 pagesپوشش بتنی سبک، عایق و غیرشکننده بر روی مشبک های فلزی فوم دار- متن کاملhttps://sites.google.com/site/ecrlc1 ; https://sites.google.com/site/newstructure1 ; Non-commercial100% (3)
- اشاره ای کوتاه در باره ساخت سبک و یکپارچه و مواد خشک آماده برای پانلهای مسلح ساندویچی با پوشش بتنی سبک، عایق و غیر شکنندهDocument6 pagesاشاره ای کوتاه در باره ساخت سبک و یکپارچه و مواد خشک آماده برای پانلهای مسلح ساندویچی با پوشش بتنی سبک، عایق و غیر شکنندهhttps://sites.google.com/site/ecrlc1 ; https://sites.google.com/site/newstructure1 ; Non-commercial100% (1)
- مدل رفتاری FinnDocument7 pagesمدل رفتاری FinnMoein KhNo ratings yet
- Vibration Control With Iso 10137Document11 pagesVibration Control With Iso 10137Ardalan0% (1)
- 30صفحه اول کتاب مثال های طراحی کاربردیDocument30 pages30صفحه اول کتاب مثال های طراحی کاربردیHawsar Omer HamaNo ratings yet
- فصل اولDocument90 pagesفصل اولamirhosseinmirsalamiiNo ratings yet
- CEEJ41421601929800Document28 pagesCEEJ41421601929800elahi1979No ratings yet
- سمشذDocument11 pagesسمشذislam gulNo ratings yet
- سازه های فولادیDocument14 pagesسازه های فولادیMohsen KeramatiNo ratings yet
- معرفی انواع سقف های بتنی و مزایا و معایب آنهاDocument4 pagesمعرفی انواع سقف های بتنی و مزایا و معایب آنهاislam gulNo ratings yet
- Experimental Investigation of The Direct Shear Strength of Concretes Made With Recycled FibersDocument8 pagesExperimental Investigation of The Direct Shear Strength of Concretes Made With Recycled FibersamirhosseinmirsalamiiNo ratings yet
- کانکریتDocument86 pagesکانکریتEhsan Wasim100% (7)
- Lesson 9Document13 pagesLesson 9Sami SangiNo ratings yet
- Methods of RC Columns RetrofittingDocument128 pagesMethods of RC Columns Retrofittingshafiullah0% (1)
- ارائهDocument2 pagesارائهmmdhs2001No ratings yet
- Steel Design - Yousufzada 2Document84 pagesSteel Design - Yousufzada 2Mohammad Nouman KakarNo ratings yet
- JTIE - Volume 1 - Issue 3 - Pages 1-14Document14 pagesJTIE - Volume 1 - Issue 3 - Pages 1-14Hamid SharifNo ratings yet
- JMRA - Volume 12 - Issue 2 - Pages 1-14Document14 pagesJMRA - Volume 12 - Issue 2 - Pages 1-14AABBCC AABBCCNo ratings yet
- JCR - Volume 11 - Issue 2 - Pages 19-33 - 2Document16 pagesJCR - Volume 11 - Issue 2 - Pages 19-33 - 2emumuNo ratings yet
- CEEJ Volume 48 Issue 1 Pages 53-63Document11 pagesCEEJ Volume 48 Issue 1 Pages 53-63mohammadtajdariiiNo ratings yet
- Experimental Investigation of The Direct Shear Strength of Concretes Made With Recycled FibersDocument10 pagesExperimental Investigation of The Direct Shear Strength of Concretes Made With Recycled FibersamirhosseinmirsalamiiNo ratings yet
- نوتDocument1 pageنوتaladehruye76No ratings yet
- دانلود نمونه پروپوزال عمران3Document7 pagesدانلود نمونه پروپوزال عمران3nimabsnNo ratings yet
- 38Document12 pages38kimiakazemi.westNo ratings yet
- دال بتنی چیست و چه کاربردی داردDocument35 pagesدال بتنی چیست و چه کاربردی داردislam gulNo ratings yet
- Tarjome Fasl 1Document27 pagesTarjome Fasl 1m.dinari1995No ratings yet
- بDocument12 pagesبh.ezatisazehNo ratings yet
- UntitledDocument7 pagesUntitledReza EftekhariNo ratings yet
- Alirezaei Structural AnalysisDocument824 pagesAlirezaei Structural AnalysisAkbar NoshnaghNo ratings yet
- مقاله آنالیز رفتار لرزه ای با نگرش ویژه بر روی تونل ها با مقاطع مختلف - آباکوسDocument12 pagesمقاله آنالیز رفتار لرزه ای با نگرش ویژه بر روی تونل ها با مقاطع مختلف - آباکوسErfanNo ratings yet
- سوالات بخش تعمیراتDocument26 pagesسوالات بخش تعمیراتdeedar KhairkhoahNo ratings yet
- 01Document24 pages01mahdie hashemiNo ratings yet
- تاثیر زلزله در ساختمانDocument3 pagesتاثیر زلزله در ساختمانJuma YousefiNo ratings yet
- Archive of SIDDocument12 pagesArchive of SIDmirvahid HOSSiNiNo ratings yet
- اسکلت پیچ و مهره PDFDocument61 pagesاسکلت پیچ و مهره PDFAlekNo ratings yet
- Ceramic DR - KazemiDocument77 pagesCeramic DR - KazemiMahdi abanNo ratings yet
- p75 Double Tسقف هايaDocument54 pagesp75 Double Tسقف هايammdhs2001No ratings yet
- مقاله انرژی،نهاییDocument13 pagesمقاله انرژی،نهاییArvin TavakoliniaNo ratings yet
- Nccici10 089Document15 pagesNccici10 089mohammad zareNo ratings yet
- 4Document3 pages4mahdie hashemiNo ratings yet
- ) قالب های عایق ماندگارDocument7 pages) قالب های عایق ماندگارEbadullah Ebad PNo ratings yet
- Lecture 12Document13 pagesLecture 12Sami SangiNo ratings yet
- سقفDocument368 pagesسقفislam gulNo ratings yet
- ROAD - Volume 23 - Issue 84 - Pages 219-231Document12 pagesROAD - Volume 23 - Issue 84 - Pages 219-231nimabsnNo ratings yet
- روان کننده بتن Slc 1000Document3 pagesروان کننده بتن Slc 1000samane aNo ratings yet
- بررسی تأثیر نوع اتصال شمع به کلاهک شمع در ماسه روانگراDocument8 pagesبررسی تأثیر نوع اتصال شمع به کلاهک شمع در ماسه روانگراnimabsnNo ratings yet
- اصول ساخت مخازن تحت فشارDocument32 pagesاصول ساخت مخازن تحت فشارMohammad LavasaniNo ratings yet
- Repair SandewichDocument10 pagesRepair Sandewichali iravaniNo ratings yet
- JeoteknikDocument3 pagesJeoteknikbaharnaimi13No ratings yet
- فونداسیون صندوقه - ای کیسونDocument48 pagesفونداسیون صندوقه - ای کیسونmohammad ebrahimiNo ratings yet
- 04Document50 pages04mahdie hashemiNo ratings yet
- بتن شفاف چیست PDFDocument4 pagesبتن شفاف چیست PDFAli jeffreyNo ratings yet
- بلژیکDocument17 pagesبلژیکHAMOON ARSHINNo ratings yet
- Retaining WallDocument31 pagesRetaining WallardabiliNo ratings yet
- Pile FoundationDocument20 pagesPile FoundationMahdi MalikzadaNo ratings yet
- Numerical Analysis of Reverse Fault Rupture Hazards On BuildingsDocument11 pagesNumerical Analysis of Reverse Fault Rupture Hazards On BuildingsMike MikeNo ratings yet
- 03-Dimensional StabilityDocument111 pages03-Dimensional Stabilityazi wallexNo ratings yet
- ConcreteDocument10 pagesConcretemirvahid HOSSiNiNo ratings yet
- Casing Rabia03-CorrectedDocument47 pagesCasing Rabia03-CorrectedjalalNo ratings yet
