OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar cc Coi Primena uljne hidraulike Hid. sistemi prenosa snage Osnovne jdn.

Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE

cc Aleksandar Coi

Osnovna razmatranja

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar cc Coi Primena uljne hidraulike Hid. sistemi prenosa snage Osnovne jdn.
Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

Osnovna primena - u sistemima prenosa snage Osnovna funkcija - transformacija strujne energije uida u

neki koristan mehaniki rad: c

savladavanje sile pri nekom translatornom kretanju savladavanje momenta pri nekom obrtnom kretanju

Strujna energija uida - to je po pravilu pritisna energija

uida (u UHS radni pritisci su po nekoliko stotina bar-a obino do 700 bar) c Uljno-hidrauliki sistemi (UHS) se u iroko rasprostanjeni u c s gotovo svim tehnikim sistemima. c

Primeri primene
Neki od primera primene uljno-hidraulikih sistema: c
na alatnim mainama (prese, strugovi, glodalice . . . ) s na poljoprivrednim mainama: s kod traktora se koriste za podizanje radnog orudja kod kombajna za pogon radnih tokova i doboa c s na rudarskim i gradjevinskim mainama (bagerima, s

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar cc Coi Primena uljne hidraulike Hid. sistemi prenosa snage Osnovne jdn.
Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

bulderima, utovarivaima, i sl.) u procesima njihovog z c upravljanja i prenosa snage

na drumskim i inskim vozilima (koioni i upravljaki s c c

sistemi)
na avionima (pogon stajne noge pri uzletanju i sletanju,

sistemi komande leta - pogon predkrilica i zakrilca, konice c tokova, i sl.) c

Hidrauliki sistemi prenosa snage c

Osnovni zadatak UHS-a: prenos energije od njenog izvora (pumpa) do mesta gde se ta energija pretvara u koristan mehaniki rad. c Osnovne komponente UHS-a:
Pumpe - izvori energije Izvrni organi - na njima se vri transformacija pritisne s s

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar cc Coi Primena uljne hidraulike Hid. sistemi prenosa snage Osnovne jdn.
Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

energije uida u mehaniku c

Hidrocilindri - savladavanje sile pri translatornom kretanju Hidromotori - savladavanje momenta pri nekom obrtnom

kretanju Upravljaki deo - upravljaju tokom uida (razni ventili, c

razvodnici . . . )

Hidrauliki sistemi prenosa snage c

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar cc Coi

Hidrocilindri F, v

Hidromotori M,

Primena uljne hidraulike Hid. sistemi prenosa snage Osnovne jdn.

Upravljaki deo UHS-a c

Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

Pumpe

EM

Rezervoar

Osnovne jednaine pri proraunu UHS c c

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar cc Coi Primena uljne hidraulike

Uz pretpostavke da je strujanje stacionarno i jednodimenzijsko, za proraun se koriste dve dobro poznate algebarske jednaine. c c To su:
Jednaina kontinuiteta c Bernulijeva jednaina c

Hid. sistemi prenosa snage Osnovne jdn.

Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

Bernulijeva jednaina se obino pie tako da svaki njen lan ima c c s c dimenziju pritiska - pogledati deo 4.3.1.1, str. 304 u knjizi Klasina i uljna hidraulika prof. Crnojevia. c c

Osnovni izrazi pri proraunu pumpi c

U UHS se koriste razni tipovi pumpi (klipne, zupaste, krilne, c klipno-aksijalne . . . )
V P - zapreminski stepen

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar cc Coi Primena uljne hidraulike Hid. sistemi prenosa snage Osnovne jdn.
Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

M,

. V p
P

korisnosti
P - mehaniki stepen korisnosti c q [l/o] - specini zapreminski c

protok
n [o/min] - broj obrtaja vratila

pumpe
pP - porast pritiska u pumpi

Zapreminski protok kroz pumpu: V = q n V P Snaga pumpe: P = pP V M P = n 30

Osnovni izrazi pri proraunu hidromotora c

Hidromotori koriste energiju uida za obrtanje svog vratila. Sa stanovita Bernulijeve jdn. predstavljaju lokalni pad pritiska. s
V H - zapreminski stepen

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar cc Coi Primena uljne hidraulike

M,

. V pH

korisnosti
H - mehaniki stepen korisnosti c q [l/o] - specini zapreminski c

Hid. sistemi prenosa snage Osnovne jdn.

Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

protok
n [o/min] - broj obrtaja vratila

hidromotora
pH - pad pritiska na

hidromotoru qn Zapreminski protok kroz hidromotor: V = V H Snaga na vratilu HM: P = pH V H M

Osnovni izrazi pri proraunu hidrocilindra c

Hidrocilindri koriste energiju uida za translatorno kretanje klipa i klipnjae. c
Hidrocilindar sa jednostranom klipnjaom c
vk
11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 1 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar cc Coi Primena uljne hidraulike Hid. sistemi prenosa snage

p2

D0 F

Osnovne jdn.
Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

d1 v1

d2 v2

Jednaine kontinuiteta: c 2 d2 D2 (D2 D0 ) d2 v1 1 = vk i vk = v2 2 4 4 4 4 Jednaina ravnotee klipa: c z p1

2 D2 (D2 D0 ) = F + p2 4 4

Osnovni izrazi pri proraunu hidrocilindra c

Hidrocilindar sa dvostranom klipnjaom c
vk
11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar cc Coi Primena uljne hidraulike

p 1

p2

D0 F

Hid. sistemi prenosa snage Osnovne jdn.

Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

d1 v1

d2 v2

Jednaine kontinuiteta: c v1
2 d2 (D2 D0 ) 1 = vk 4 4

i vk

2 (D2 D0 ) d2 = v2 2 4 4

Jednaina ravnotee klipa: c z p1

2 2 (D2 D0 ) D2 D0 = F + p2 4 4