Jan Eugeniusz Malinowski* OD ZDROWIA CZOWIEKA DO INYNIERII PATENTOWEJ WYBRANE ZAGADNIENIA Streszczenie. W publikacji przedstawiono, w przekonaniu autora, wane i potrzebne dla wszystkich ludzi zagadnienia obejmujce: przyczyny i skutki zachwiania rwnowagi mi- dzy hormonami, czas trwania ciy prawidowej, objawy podnoci, leczenie niepodnoci, zaleno liczby dzieci nienarodzonych od pochodzenia i wychowania czowieka, sposoby rozpoznawania czasu jajeczkowania i czasu podnoci, znaczenie wykresw podstawowej temperatury ciaa we wczesnym wykrywaniu i leczeniu stanw poronienia zagraajcego, odkrycie objaww podnoci, nowoczesny sposb oznaczania dni podnych i niepodnych kobiety, nienaruszalno prawa do ycia kadego czowieka, rolnictwo ekologiczne, zdro- wa ywno a zdrowie czowieka, organizmy zmodyfikowane genetycznie a niepodno i rak, warto starych i nowych norm medycznych, gwne rdo alkoholu propylowego, niezbdne nienasycone kwasy tuszczowe, nowoczesny lek rolinny oraz zagadnienia iny- nierii patentowej. WPROWADZENIE Zdrowie czowieka zaley w 54% od stylu ycia, stanu psychologicznego, zacho- wania w tym od modelu odywiania, w 20% od warunkw rodowiskowych, ktre wpywaj na jako ywnoci, w 16% od potencjau genetycznego i tylko w 10% od stanu placwek medycznych (Amerykaskie Centrum Kontroli Chorb). W zwizku z tym nie tylko zasady postpowania lekarskiego musz by zgodne z prawami natury. Bez wiadomoci i pokory wobec praw naturalnych nie moemy prawidowo kszta- towa naszego bytu. Profilaktyka to najlepsze lekarstwo. adne prawo nie przetrwa na wiecie przez wieki, jeli nie wywodzi si z praw zwizanych z przyrod lub natur czowieka. Najwiksza mdro objawia si poprzez najprostsze i najbardziej naturalne zjawiska, i nie jest rozpoznawana wanie dlatego, e wszystko jest takie proste i naturalne (Johann Peter Hebel). Szkoa Hipokratesa nacechowana bya trosk o zdrowie chorego (ac. salus aegroti suprema lex zdrowie chorego najwyszym prawem). Leczenie miao polega na wspomaganiu naturalnych procesw zdrowie- nia, a naczeln zasad byo nieszkodzenie choremu (ac. primum non nocere po pierwsze nie szkodzi). * Jan Eugeniusz MALINOWSKI Instytutu Poonictwa i Ginekologii HYPPOCRATES Dr Jan Eugeniusz Malinowski, Warszawa. 119 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 PRZYCZYNY I SKUTKI ZACHWIANIA RWNOWAGI MIDZY HORMONAMI Podstawowa temperatura ciaa jest wanym badaniem przesiewowym w onkologii. Jako autor programu powszechnych przesiewowych bada hormonalnych u kobiet dr Jan Eugeniusz Malinowski wykaza, e tylko 3% kobiet w maestwach i 16% wdw oraz innych kobiet samotnych ma nieprawidowe wykresy krzywej podstawo- wej temperatury ciaa. Wrd badanych maestw z kart powszechnych sposobw rozpoznawania czasu jajeczkowania i czasu podnoci prowadzon codziennie przez co najmniej 10 lat nie stwierdzono raka piersi. By moe wprowadzono waciwe dziaania zapobiegajce wystpieniu nowotworu piersi. Oceny wymaga rwnie wpyw rodowiska zwaszcza penowartociowego ywie- nia (polifenoli o bardzo silnym dziaaniu antyoksydacyjnym, niezbdnych nienasyco- nych kwasw tuszczowych i wielu innych skadnikw ywnoci) za pomoc certyfi- kowanych produktw rolnictwa ekologicznego i certyfikowanych produktw prze- twrstwa ekologicznego oraz zdrowego stylu ycia. Rak piersi jest najczstszym no- wotworem zoliwym u kobiet i nowotwr ten rzadko jest spotykany u kobiet przed trzydziestym rokiem ycia. Najwicej zachorowa obserwuje si u kobiet midzy 50. a 70. rokiem ycia, spotykany jest czciej w krajach rozwinitych. Rak gruczou piersiowego jest nowotworem o dugiej fazie przedklinicznej, objawia si po latach utajonego wzrostu (cho jak zwykle s wyjtki), wykrywany jest on zbyt pno. Wrd wszystkich nie leczonych kobiet z rakiem piersi 10-cio letnia przeywalno wynosi 5%. Wczesne wykrycie zmian nowotworowych ma pierwszorzdne znacze- nie dla powodzenia leczenia. Karmienie piersi jest jedn z najprostszych i najsku- teczniejszych metod ochrony przed zachorowaniem na raka sutka. Im wicej dzieci tym mniej przypadkw tej choroby. Galen z Pergamonu (Galenius Claudius lekarz grecki, kontynuator prac Hipokratesa) ju na pocztku ery Jezusa Chrystusa podej- rzewa, e smutek, lk i melancholia mog wywoa raka piersi. Stresy mog powo- dowa u kobiet zachwianie rwnowagi midzy estrogenami, progesteronem i prolak- tyn, co sprzyja rozwojowi chorb piersi. Duo by si zmienio na lepsze, gdyby ludzie zauwayli, e szkodliwy dla zdro- wia stres w wikszoci wypadkw jest wynikiem ich wasnych zachowa, e jest on nastpstwem wygrowanych lub zbyt skromnych wymaga, zamiarw i potrzeb re- alizowanych w nieodpowiednim czasie. Stres powstaje czsto, gdy wewntrznie lub zewntrznie nie dorolimy do zada stawianych samym sobie, czy te mamy we- wntrzne opory przed ich podjciem. Nasze ciao reaguje, gdy stale jest zmuszane do ignorowania swoich naturalnych rytmw rytmw Ksiyca, biorytmw itd. Z po- cztku, gdy jestemy modzi, negatywne skutki s prawie niezauwaalne lub mona je zwalczy tabletk. Z czasem jednak ta coraz wiksza liczba maych impulsw sumuje si a do wystpienia choroby, ktrej przyczyny z trudnoci mona wykry objawy to tylko wierzchoek gry lodowej. Nie tylko wieloletnie stosowanie hor- monalnych rodkw antykoncepcyjnych zwiksza ryzyko powstawania nowotwo- 120 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 rw zoliwych piersi. Wszystkie sposoby i rodki antykoncepcyjne i wczesnoporon- ne maj szkodliwy wpyw na organizm czowieka. Dr Jan Eugeniusz Malinowski, autor programu powszechnych przesiewowych bada hormonalnych u kobiet za po- moc wykresw krzywej podstawowej temperatury ciaa oraz programu zapobiega- nia nowotworom i wczesnego ich wykrywania, nigdy nie ordynowa tych sposo- bw i rodkw. Wizja budowania cywilizacji przyjaznej nam i naszym genom wolnej od nowotworw jest w peni zasadna i moliwa do zrealizowania. Nie wolno lekce- way podnoci i jej objaww, zdolnoci do zapodnienia, zdolnoci wytwarzania komrek pciowych i zwizanej z ni moliwoci poczcia si dziecka, wasnego programu jajnika, caego ukadu hormonalnego. Kto lekceway prawa pochodzce z samej natury, nie moe prawidowo ksztatowa naszego bytu. CZAS TRWANIA CIY PRAWIDOWEJ Graniczne wartoci czasu trwania ciy nie byy cile okrelone. Dlatego dr Jan Eugeniusz Malinowski. wraz z wspautorem (Marian Lech Malinowski) w pracy pt. Data jajeczkowania a data porodu przedstawionej na I Kongresie Naukowo-Szko- leniowym nt. Nasze kontrowersje w poonictwie i ginekologii (Zegrze, 1011 czerw- ca 2005) okrelili czas trwania ciy prawidowej, ktry wynosi 259274 dni liczc od daty jajeczkowania. Wykazali oni, e cia przenoszona albo przeterminowana w rzeczywistoci nie istnieje. Wiek dziecka w onie rodzicw naley ustala wedug daty jego poczcia si i tylko za pomoc codziennie wypenianej karty objaww podnoci zmieni liczby wielu bada dodatkowych w tym ultradwikowych, liczb porodw indukowanych i liczb planowych ci cesarskich wykonywanych tylko z powodu braku daty jajeczkowania i rozpoznawania ciy przenoszonej. Krajowy specjalista prof. dr hab. med. Bogdan Chazan w dniu 21 kwietnia 2001 roku wygosi wykad pt. Standardy opieki pooniczej w okresie ciy, w ktrym czciowo uwzgldni zasady postpowania dr Jana Eugeniusza Malinowskiego i za- leci obowizkowe badanie ginekologiczne we wzierniku w czasie nastpujcych wi- zyt: 1., 2., 4., 6., 8. i 10., czyli 6 ocen wydzieliny z pochwy na 11 kontrolnych wizyt lekarskich (patrz schemat 1). W Instytucie Poonictwa i Ginekologii HYPPOCRATES badanie ginekolo- giczne we wzierniku i ocen wydzieliny z pochwy przeprowadza si w czasie kadej wizyty lekarskiej. Jeli maestwo ustala czas podnoci w kadym swoim cyklu miesiczkowym, wwczas czas trwania cyklu nie ma oczywicie adnego znaczenia i ma to niezwykle korzystny wpyw na liczb porodw operacyjnych i stan zdrowia spoeczestwa. Bez wykresw podstawowej temperatury ciaa czsto nie mona pra- widowo prowadzi dziecka i jego rodzicw do porodu, a systematyczne badanie wydzieliny z pochwy i leczenie wykrytych zmian mog ograniczy niemal do zera liczb porodw wedug polskiego nazewnictwa niewczesnych (midzy 17. a 28. tygodniem ciy) i przedwczesnych wystpujcych z powodu niewczesnego pkni- cia zmienionych zapalnie bon podowych. 121 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 Schemat 1. Opieka ambulatoryjna podczas ciy fizjologicznej 122 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 Zgodnie z przyjtymi definicjami opartymi na zaleceniach WHO (World Health Organization) przyjmuje si, e prawidowy czas trwania ciy wynosi 3741 pe- nych tygodni. Pord midzy 22. a 36. ukoczonym tygodniem ciy uwaa si za przedwczesny, natomiast ci trwajc duej ni 42 tygodnie za ci przetermino- wan. OBJAWY PODNOCI Maestwa, ktre systematycznie badaj objawy podnoci zawsze wiedz, w ktrym cyklu pciowym wystpuje jajeczkowanie i zawsze te wiedz, w ktrym dniu tego cyklu maj do czynienia z owulacj (ovulatio, -onis jajeczkowanie). Mog wic odrni miesiczk, czyli krwawienie z drg rodnych w odpowiednim czasie po jajeczkowaniu, od kadego innego krwawienia z drg rodnych. Nadto za- wsze wiedz, kiedy naley uzupeni poziom progesteronu w stanie bogosawionym i innych. Nie wolno przedawkowa insuliny. Nie wolno take przedawkowa proge- steronu. Okrela si go codziennie w okresie cyklu macicznego, ale te w czasie ciy, za pomoc wykresw krzywej podstawowej temperatury ciaa. Ta metoda pozwala najwczeniej stwierdzi niedobr progesteronu, jak rwnie codziennie do- stosowywa jego suplementacj do podanego poziomu w organizmie. Codziennie rejestrowane objawy jajeczkowania dostpne samoobserwacji po- mog take wyodrbni kobiety zagroone nowotworami. Zachwianie rwnowagi midzy estrogenami, progesteronem i prolaktyn sprzyja rozwojowi chorb piersi. Jeli kobieta wie, jaki jest jej prawidowy wykres krzywej podstawowej temperatury ciaa, to w wypadku innego, odbiegajcego od normy, zaniepokoi si i powiadomi swojego lekarza a taki nienormalny wykres moe ju wiadczy o rozwijajcym si procesie nowotworowym. Kade maestwo moe i powinno prowadzi kart objaww podnoci. U ko- biet prowadzcych t kart mona ograniczy stosowanie biopsji endometrialnej 1 wykonywanej w celu wykrywania raka trzonu macicy oraz hyperplazji 2 endome- trium. Przydatno tej karty stwierdzono take w wykrywaniu utajonej hyperplazji u kobiet bez patologicznych krwawie. Karta ta pomaga rwnie wyodrbni ko- biety z nowotworami jajnika. Kobieta zagroona rakiem piersi moe sama zauway zmiany na karcie obserwacji wasnego cyklu wczeniej ni za pomoc zalecanego ba- dania piersi. 1 Endometrium bona luzowa macicy, wraliwa na hormony steroidowe, w szczeglnoci na estrogeny i gestageny, w zwizku z czym zmieniajca si wraz z cyklem miesicznym. 2 Hiperplazja (ac. hyperplasia) rozrost, pojcie z zakresu patomorfologii oznaczajce powik- szenie tkanki lub narzdu na skutek zwikszenia liczby komrek. Rozrost nie jest rwnowany z procesem nowotworowym, lecz nowotwr jest patologiczn jego form. Jest czsto poprawn, fizjologiczn reakcj na zwikszone zapotrzebowanie i ustpuje, gdy znika bodziec. 123 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 Kada kobieta ma swj indywidualny czas niepodnoci i nadal wydaje si swoj indywidualn czstotliwo wystpowania czasu jajeczkowania i czasu pod- noci a do ostatniego cyklu miesicznego. Zatem wszelkie zmiany rejestrowane na karcie objaww podnoci mog nasuwa podejrzenia o zmiany zapalne lub hormo- nalne, zapalne i hormonalne oraz nowotworowe i inne. Celem prac byo ustalenie czy karta powszechnych sposobw rozpoznawania czasu jajeczkowania i czasu podno- ci jest przydatna do rozpoznawania rozrostw trzonu macicy oraz nowotworw jajnika i sutka. Badane osoby codziennie mierzyy podstawow temperatur ciaa w pochwie, odbycie lub ustach. Wykresy krzywej podstawowej temperatury ciaa oceniane byy w ustalonych terminach i dodatkowo w czasie zgoszenia spostrzeenia. Wymagane badania ultra- dwikowe i inne w celu przeprowadzenia rozpoznania rnicowego byy wykony- wane w Pracowni Diagnostyki Ultradwikowej i Laboratorium Analiz Lekarskich Instytutu Poonictwa i Ginekologii HYPPOCRATES. Badania histopatologiczne dla Instytutu wykonuj Warszawski Uniwersytet Medyczny, Centrum Medyczne Ksztacenia Podyplomowego, Centrum Onkologii w Warszawie Instytut im. Marii Skodowskiej-Curie. Stwierdzono, e u kobiet prowadzcych kart obserwacji cyklu mona ograni- czy stosowanie biopsji endometrialnej wykonywanej w celu wykrywania raka trzo- nu macicy oraz hiperplazji endometrium. Zauwaono te znaczenie tej karty w wy- krywaniu utajonej hiperplazji u kobiet bez objaww. Karta ta pomaga take wyselek- cjonowa kobiety z nowotworami jajnika. Karta objaww podnoci wydaje si by wartociowym i przydatnym badaniem przesiewowym w rozpoznawaniu rozrostw trzonu macicy i nowotworw jajnika. Bez pielgnacji podnoci i karty jej objaww nie mona rwnie wyodrbni kobiet z zaburzeniami hormonalnymi, ktre mog doprowadzi do rozwoju nowotworw sutka i obj tych osb szczegln opiek medyczn. Zawsze aktualna karta objaww podnoci przynosi nie tylko korzyci kliniczne, ale take realne korzyci ekonomiczne. LECZENIE NIEPODNOCI Wykrywanie utajonej hyperplazji u kobiet bez objaww jest szczeglnie wane, poniewa wedug danych z pimiennictwa w okoo 20% przypadkw przechodzi w raka (Jerzy Teter i Jzef Szamborski). Wypeniona karta objaww podnoci ma rwnie wielkie znaczenie w diagnostyce niepodnoci i zaburze miesiczkowych. Nie wolno przedawkowa insuliny i nie wolno take przedawkowa progesteronu a zwaszcza progestagenw, poniewa maj one inny ni progesteron czas poowicz- nego rozpadu i s obce dla organizmu. Bez karty wykrywania jajeczkowania nie wolno leczy adnych zaburze miesiczkowania. Bez karty objaww podnoci nie powinno si te podawa adnych hormonw pciowych w stanie brzemiennym. Bez karty obserwacji cyklu nie mona prawidowo leczy nawet braku miesiczki. Dnia 124 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 13 listopada 2002 r. do Poradni Rozpoznawania Czasu Jajeczkowania Instytutu Po- onictwa i Ginekologii HYPPOCRATES w Warszawie zgosia si 25-letnia pa- cjentka bez adnego dotychczas naturalnego krwawienia z jamy macicy. Posiadaa ona orzeczenia z akademii medycznych, e naturalne krwawienie z drg rodnych nigdy nie wystpi. Dnia 16 sierpnia 2003 r. kobieta ta zostaa matk. Ostatnie krwa- wienie naturalne przed poczciem si dziecka rozpoczo si w dniu 22 lipca 2003 r. i nie byo miesiczk, natomiast pierwsze w yciu naturalne krwawienie z macicy wystpio u tej pacjentki w dniu 28 stycznia 2003 r., ktre okazao si miesiczk, gdy wystpio w odpowiednim czasie po jajeczkowaniu i to naturalnym. Na szcze- gln uwag zasuguje rwnie historia 23-letniej pacjentki, u ktrej wywoywano jajeczkowanie, poniewa naturalnej owulacji rzekomo nigdy nie bdzie. Obecnie ta kobieta zostaa matk creczki, ktra pocza si dnia 4 lutego 2003 r. bez sztucznego jajeczkowania i bez sztucznego zapodnienia, ktre wielokrotnie wykonywano ju w innych miejscach Polski. Kolejny przypadek z powodu braku karty objaww podnoci le prowadzono pacjentk z niepodnoci wtrn, ktra do Instytutu Poonictwa i Ginekologii HYPPOCRATES zgosia si w dniu 27 sierpnia 2003 r. i od dnia 11 listopada 2003 r. jest matk drugiego dziecka. W latach siedemdziesitych XX wieku wprowadziem nowe 3 kryterium rozpo- znawania zespou Steina-Leventhala (Stein-Leventhal syndrome = polycystic ovary disease) za pomoc ultrasonografu, ktre zostao przyjte, a nastpnie wykazaem, e zesp policystycznych jajnikw i mikrogruczolak przysadki mzgowej mog wsp- istnie. Wyniki bada ultradwikowych po wykonaniu klinowej resekcji 4 jajnikw, ostatecznie potwierdziy moje rozpoznanie. Cay wiat lekarski uwaa wwczas ina- czej. Przykadem jest skierowana do mnie na rutynowe badanie ultradwikowe narzdu rodnego z rozpoznaniem mikrogruczolaka przysadki mzgowej pani A.O. z Krakowa, ktra wkrtce zostaa matk. 3 U niektrych kobiet z zespoem wielotorbielowatych jajnikw stwierdza si cechy rozrostu ich torebki. Cechy ultradwikowe jajnikw policystycznych mog wystpowa w innych stanach hiperandrogennego braku jajeczkowania. 4 Z historycznego punktu widzenia klinowa resekcja (wycicie) jajnika u kobiet z zespoem PCO jest skuteczn metod przywrcenia cyklicznoci jajnika i zmniejszenia stopnia hiperandrogeni- zmu. Do koca lat szedziesitych XX wieku bya to najbardziej rozpowszechniona metoda ope- racyjnego leczenia zespou PCO. Resekcja klinowa jajnikw jako metoda leczenia zespou PCO zostaa zarzucona przede wszystkim ze wzgldu na konieczno otwarcia jamy brzusznej. Obec- nie w leczeniu chorych z zespoem PCO stosuje si nastpujce zabiegi chirurgiczne: elektro- kauteryzacj, wielokrotne nakuwanie jajnikw oraz waporyzacj torebki jajnika i atrezyjnych p- cherzykw za pomoc lasera. 125 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 ZALENO LICZBY DZIECI NIENARODZONYCH OD POCHODZENIA I WYCHOWANIA CZOWIEKA Dr Jan Eugeniusz Malinowski w pracy naukowej pt. Charakterystyka kobiet, u ktrych wykonano sztuczne poronienie (Sowo Powszechne, 8 listopada 1989) przedstawi tez, e liczba dzieci zamordowanych przed ich urodzeniem si zaley od pochodzenia i wychowania czowieka. W kolejnej pracy pt. Czsto wystpowania sztucznych poronie w zalenoci od rodowiska opublikowanej w roku 2004 wy- kazano, e 45% kobiet pierwsze sztuczne poronienie wykonao w wieku 1930 lat, 47% kobiet pierwsze sztuczne poronienie wykonao w wieku 3140 lat i 8% kobiet pierwsze sztuczne poronienie wykonao w wieku 4152 lat. Celem tej publikacji byo przeledzenie czstoci wystpowania sztucznych poronie w zalenoci od wieku i wiadomoci badanych osb. rodowisko, ktre stosowao rne sposoby antykoncepcyjne w tym prezerwa- tywy i rodowisko, ktre przyjmowao hormonalne rodki antykoncepcyjne maj podobne liczby sztucznych poronie (38% i 34%). Mniej sztucznych poronie zare- jestrowano w rodowisku, ktre nie przyjmowao adnych rodkw antykoncepcyj- nych i nie posiadao adnych rodkw wczesnoporonnych ani nie stosowao adnych sposobw antykoncepcyjnych (27%). Najmniej sztucznych poronie odnotowano wrd osb, ktre oznaczaj dni podne i niepodne (1%). Wikszo (81%) nie morduje dzieci. Najwicej dzieci ginie w miastach (74%) i w rodowiskach z wy- ksztaceniem rednim (73%). Osoby z wyksztaceniem podstawowym zabijaj naj- mniej dzieci (2%). Sposoby i rodki antykoncepcyjne i wczesnoporonne nie zmniejszaj liczby sztucz- nych poronie. Osoba, ktra zostaa nauczona jak rozpoznawa czas jajeczkowania i czas podnoci i systematycznie bada objawy podnoci nie przerywa objaww wiadczcych o istnieniu dziecka. Liczba sztucznych poronie zaley od wiedzy i wia- domoci czowieka. SPOSOBY ROZPOZNAWANIA CZASU JAJECZKOWANIA I CZASU PODNOCI Podno czowieka czyli zdolno do zapodnienia i zwizana z ni moliwo poczcia si dziecka uwarunkowana jest zdolnoci wytwarzania komrek pciowych. Umiejtno ycia z podnoci daje czowiekowi wiadomo osobistej wolnoci. Lekarze Jan Eugeniusz Malinowski (Instytut Poonictwa i Ginekologii HYPPO- CRATES Dr Jan Eugeniusz Malinowski), Jerzy Tadeusz Groniowski (Szpital Kli- niczny imienia Ksinej Anny Mazowieckiej Akademii Medycznej w Warszawie) i Jadwiga Mrozowska (Zesp Opieki Zdrowotnej Warszawa oliborz) w dniu 18 wrze- nia 2000 roku na IV Festiwalu Nauki w sali wykadowej Katedry i Kliniki Ortopedii I Wydziau Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie w ramach 4-godzinnego 126 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 wykadu Podno czowieka omwili powszechne, ultradwikowe i cytologicz- ne sposoby rozpoznawania czasu jajeczkowania i czasu podnoci (www.icm.edu.pl/ festiwal i Gazeta Wyborcza 2000, 213/3514). Wrd osb przybyych na wykad byli uczniowie szk rednich, studenci w tym medycyny i przedstawiciele rnych zawodw w tym lekarze i prof. dr hab. Magda- lena Fikusowa z Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk przewod- niczca Festiwalu Nauki w Warszawie, wykadowca Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu imienia Marii Skodowskiej, Politechniki Warszawskiej i Akademii Me- dycznej w Warszawie. A oto pytania, na ktre odpowiadali wykadowcy Festiwalu Dlaczego w podrcznikach szkolnych jest mao informacji o sposobach naturalnej regulacji pocz? Dlaczego nie wszyscy nauczyciele akademiccy uznali sposoby na- turalnej regulacji pocz? Dlaczego nie wszyscy lekarze informuj o sposobach natu- ralnej regulacji pocz? Czy w rzeczywistoci istnieje dodatkowe jajeczkowanie? Dlaczego nie kada kobieta moe by matk? Czy objawy podnoci wystpuj u wszystkich kobiet? Jak ustala si termin porodu wedug daty poczcia si dziecka? Czym rni si miesiczka od krwawienia po odstawieniu rodkw antykoncepcyj- nych? W jakich dniach cyklu trzeba wykona badania cytologiczne lub ultradwiko- we w cyklach nieregularnych? rodek cyklu miesiczkowego nie zawsze ma znaczenie dla nauki, o czym wie- dzieli ju lekarze Ogino Kysaku (18821975) w Japonii i Hermann Knaus (1892 1970) w Austrii, poniewa jajeczkowanie nie zawsze wystpuje w rodku tego cyklu. Centrum Diagnostyki Laboratoryjnej i inne orodki do tej pory jeszcze wprowadzaj w bd i wydaj wyniki z normami progesteronu dla fazy folikularnej (0,201,13 ng/ml), rodka13 cyklu (0,481,72 ng) i fazy lutealnej (0,9521,0 ng/ml). Twrcy kalenda- rza maeskiego (Kyusaku Ogino i Hermann Knaus) niezalenie od siebie zaobser- wowali, e jajeczkowanie odbywa si w poowie cyklu miesiczkowego, dojrzaa komrka jajowa jest zdolna do zapodnienia w cigu 24 godzin po jej uwolnieniu z pcherzyka Graafa, a zdolno zapadniajca plemnikw w drogach rodnych kobie- ty trwa 3 doby i opisali fizjologiczny sposb zapobiegania zapodnieniu. Uwzgldnia- jc moliwo odchyle, ustalono terminarz dni podnych dla rnie dugich cyklw pciowych w formie tzw. kalendarza maeskiego. Kalendarz maeski wykaz dni podnych i bezpodnych w hormonalnym cyklu pciowym ma na celu ustalenie przypuszczalnego dnia pknicia pcherzyka Graafa z uwzgldnieniem czasu trwania zdolnoci jaja do zapodnienia i zdolnoci zapadnia- jcej plemnikw. Kalendarz maeski to ju teraz tylko historia. Obecnie w celu dokadnego oznaczenia dnia owulacji w sposb naturalny stosuje si pomiary pod- stawowej temperatury ciaa, badania luzu szyjkowego i obserwuje si jeszcze wiele innych objaww podnoci. Kto nie prowadzi karty rozpoznawania czasu jajeczko- wania, nie moe w peni wykorzysta moliwoci sposobw naturalnej regulacji po- cz. Cykl miesiczkowy okresowe zmiany w bonie luzowej macicy zalene od cyklicznych waha poziomu gonadotropin, estrogenw i progesteronu we krwi 127 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 mona bowiem ledzi nie tylko przez codzienne pomiary temperatury ciaa w po- chwie, odbycie lub ustach. Nowoczesne sposoby naturalnej regulacji pocz opieraj si wic na bezporedniej obserwacji i nale do grupy o najwyszym stopniu sku- tecznoci. Dugo cyklu nie ma tutaj oczywicie adnego znaczenia. Zasug lekarzy K. Ogino i H. Knausa byo udowodnienie, e zapodnienie jest moliwe jedynie w okresie owulacji, a nie w czasie miesiczkowania. Pierwsz metod opart na jednym ze wskanikw podnoci bya metoda ter- miczna. Najwikszy wkad tutaj ma niemiecki pastor Wilhelm Hillebrand, ktry od roku 1930, w ramach duszpasterskich porad maeskich uczy po raz pierwszy po- miaru podstawowej temperatury ciaa w celu regulacji pocz i zyska w Niemczech miano ojca metody termicznej. wiatowa Organizacja Zdrowia (World Health Or- ganization), jedna z organizacji wyspecjalizowanych Organizacji Narodw Zjedno- czonych (ONZ) utworzona w roku 1945, w roku powstania ONZ, w roku 1966 wydaa raport potwierdzajcy skuteczno metod naturalnych sposobw natural- nej regulacji pocz. ZNACZENIE WYKRESW PODSTAWOWEJ TEMPERATURY CIAA WE WCZESNYM WYKRYWANIU I LECZENIU STANW PORONIENIA ZAGRAAJCEGO Cia przenoszona albo przeterminowana to cia, w ktrej po 14 dniach od przewidzianego terminu porodu brak jest czynnoci porodowej. Przenoszenie zostao zaliczone do wskaza do cicia cesarskiego ze wzgldu na dziecko i wpisane na miejscu pierwszym przed porodami martwych dzieci w wywiadzie, zagraajc za- martwic wewntrzmaciczn, zaburzeniami ze strony ppowiny, wypadniciem p- powiny itp. Gwn zasad, ktra przy ustalaniu takich wskaza musi przywieca poonikowi, jest moliwe najmniejsze ryzyko dla matki. Oto krtki opis cicia cesar- skiego powikanego zatrzymaniem akcji serca. W dniu 12 listopada 1985 roku i wcze- niej zlekcewaono dat poczcia si dziecka i dlatego zanotowano nastpujce wpi- sy do historii pooniczej: Brak warunkw do amnioskopii. w dniach 411 listopada 1985 roku i Amnioskopowo wody czyste. w dniu 12 listopada 1985 roku i w tym samym dniu za pomoc planowego cicia cesarskiego urodzio si dziecko Bez cech przenoszenia (3636/1985). Mimo stwierdzenia przed planowym ciciem cesarskim wyranie nowego stanu kanau szyjki macicy i czystych wd podowych ustalone rozpoznanie nie ulego zmianie i do historii tej wpisano: Cia przeterminowana 42/43 tyg., poniewa ostatnie krwawienie z drg rodnych rozpoczo si w dniu 17 stycznia 1985 roku i od pierwszego dnia tego krwawienia do zakwestionowanego cicia cesarskiego upyno 300 dni oraz Stan po ciciu cesarskim wykonanym w dniu 28 sierpnia 1982 roku z powodu nagego. W czasie tej planowej operacji u matki doszo do odwrconego zatrzymania akcji serca. Dr Jan Eugeniusz Malinowski w roku 1990 w Warszawie zdecydowa si przeprowadzi planowo w domu prawi- 128 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 dowy w pooeniu potylicowym samoistny pord u matki po uprzednich dwch ciciach cesarskich wykonanych w latach 19821985 i prawidowy w pooeniu po- tylicowym samoistny pord u matki po uprzednich 3 ciciach cesarskich wykona- nych w latach 1979, 1981 i 1984. Progesteron odgrywa szczegln rol w fazie wydzielniczej cyklu pciowego oraz w ciy. Gwnym jego rdem jest ciako te jajnika. Jest on wytwarzany rw- nie przez kor nadnerczy i orodkowy ukad nerwowy, a w czasie ciy przez oy- sko. Stymulacja jajnikw moe doprowadzi do sytuacji zagraajcej yciu kobiety. W celu oznaczenia dnia owulacji w sposb naturalny stosuje si pomiary podstawo- wej temperatury ciaa, obserwacje luzu szyjkowego i innych objaww podnoci. Kto nie prowadzi karty rozpoznawania czasu jajeczkowania, nie moe w peni wyko- rzysta moliwoci naturalnej regulacji pocz, tym bardziej, i zdecydowanie nie s one tosame z kalendarzykiem maeskim! Cykl miesiczkowy okresowe zmiany w bonie luzowej macicy zalene od cyklicznych waha poziomu gonadotropin, estrogenw i progesteronu we krwi mona ledzi nie tylko przez codzienne pomiary temperatury ciaa w pochwie, od- bycie lub ustach. Nowoczesne sposoby naturalnej regulacji pocz opieraj si na bezporedniej obserwacji i nale do grupy o najwyszym stopniu skutecznoci. Du- go cyklu nie ma tutaj oczywicie adnego znaczenia, ani inne zdarzenia, ktre miay wpyw na cykl aktywnoci kobiety lub stres. Pomiar podstawowej temperatury ciaa nie musi odbywa si o staej porze. Objawy podnoci moe obserwowa ka- da kobieta niezalenie od jej zawodu. Nieznajomo biologicznego rytmu podnoci sprawia, e wiele par maeskich nie wie, jak okreli najlepszy czas na poczcie si dziecka. Badania Jana Eugeniusza Malinowskiego wskazuj na to, e wykrywanie jajeczkowania za pomoc objaww podnoci ma kapitalne znaczenie w diagnostyce niepodnoci. Stwierdzono przydatno codziennie wypenianej karty objaww pod- noci do rozpoznawania czasu podnoci i czasu niepodnoci w cyklu pciowym regularnym i nieregularnym, rozpoznawania ciy, ustalania terminu porodu, wcze- snego wykrywania nowotworw. U kobiet prowadzcych zapis podstawowa temperatura ciaa umoliwia rozpo- znanie cykli bezowulacyjnych. Jeli maestwo ustala czas podnoci w kadym swoim cyklu miesiczkowym, wwczas czas trwania cyklu nie ma oczywicie adne- go znaczenia i ma to niezwykle korzystny wpyw na liczb porodw operacyjnych. Badaniem objto 5147 ci prawidowych u 4312 kobiet w wieku 1956 lat z Polski i innych krajw wiata po 08 przebytych porodach, po 05 przebytych poronie- niach i po 03 przebytych ciciach cesarskich. Matki te pochodziy z Europy, Azji, Ameryki Pnocnej, Ameryki Poudniowej, Australii i Afryki. 3579 kobiet (83%) po- chodzio z miast, 865 kobiet (20%) uzyskao wyksztacenie wysze a 1558 kobiet (36%) ukoczyo szkoy rednie. Dzie jajeczkowania wykrywali zawsze sami rodzi- ce za pomoc karty objaww podnoci opracowanej przez Autorw. Analizowano karty objaww podnoci wypenione przed i po poczciu si dziecka i karty te pro- 129 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 wadzono do czasu porodu oraz po porodzie. Dat porodu obliczano zawsze za po- moc powszechnie znanej reguy Naegelego (Franz Carl Naegele y w latach 1778 1851) i daty jajeczkowania, a mianowicie: dzie jajeczkowania 7, miesic 3, rok + 1 lub 0, czyli 19.04.1998 r. 12.01.1999 r. (OM 23.03.1998 r. MKK Zegrze) i 25.01.1999 r. 18.10.1999 r. (OM 12.12.1998 r. SAGK winoujcie). Wrd badanych osb zauwaono cykl miesiczkowy, ktry wynosi 19 dni i cykl miesicz- kowy, ktry wynosi 278 dni nie liczc jajeczkowania u kobiety w 14. miesicu po menopauzie, ktra bya miesiczk oraz II faz, ktra wynosia 7 dni u jednej matki i 9 dni u innej matki. II faza u wszystkich pozostaych osb miecia si w zakresie 1216 dni. Stwierdzono te 1 zesp przygotowanego i nie pknitego p- cherzyka Graafa, u 23-letniej ST w 41-dniowym cyklu, ktry trwa od dnia 5 kwiet- nia 1999 roku do dnia 15 maja 1999 roku. Zesp ten wystpi w 15. dniu cyklu i II faza rozpocza si w 27. dniu cyklu. Dziecko poczo si najpniej w 14. tyg. od ostatniego krwawienia z drg rodnych. Matk rozpoznano najwczeniej w jej 24. dniu cyklu. U wszystkich matek czynno porodowa wystpia samoistnie i dzieci yy w onach rodzicw od 259 dni do 274 dni (rednio 266 dni). Masa ciaa noworodkw wynosia od 2920 g do 3950 g. Z niepotwierdzonych jeszcze ostatecznie danych mona przy- puci, i dziewczynki mog rodzi si wczeniej ni chopcy (Jan Eugeniusz Mali- nowski na podstawie wasnych bada ultrasonograficznych wykonanych u 1174 ma- tek w dniu 3 kwietnia 1987 roku wykaza, e refleks wtrobowo-pucny pojawia si wczeniej u dziewczynek). Nie ma ciy przenoszonej albo przeterminowanej. Wiek dziecka w onie rodzicw naley ustala wedug daty jego poczcia si. Nie ma te cicia cesarskiego z powodu rozpoznania ciy przenoszonej albo przeterminowanej. Bez daty jajeczkowania nie mona prawidowo interpretowa wynikw bada ultra- dwikowych w tym krzywych kardiotokograficznych. Jan Eugeniusz Malinowski wykaza, e lekarze ultrasonolodzy maj mniej bdnych ocen obrazw ultrasonogra- ficznych w cukrzycy, jeeli znaj wiek dziecka wedug daty jego poczcia si. Liczby bada dodatkowych z powodu braku daty owulacji mona i trzeba zmieni. Roz- poznawanie czasu jajeczkowania i czasu podnoci zmienia liczby wielu bada do- datkowych, poronie, porodw przedwczesnych i operacyjnych oraz maestw bezdzietnych. Od faktycznej fazy cyklu pciowego, a nie tylko jej przewidywania, zaley te rokowanie u chorych dzieci i modziey. Nie istnieje rwnie dodatkowe jajeczkowanie. Czas trwania cyklu miesiczkowego nie ma oczywicie adnego znaczenia, jeli maestwo ustala czas jajeczkowania i czas podnoci w kadym cyklu pciowym, co ma szczeglne znaczenie zwaszcza w cukrzycy (diabetes mellitus). Zatem wszyst- kie maestwa chore na cukrzyc musz rozpoznawa czas jajeczkowania i czas podnoci. Istotne znaczenie daty poczcia si dziecka dla jego rodzicw chorych na cukrzyc i lekarzy oraz konieczno ustalania terminu porodu na podstawie oznacza- nia daty jajeczkowania s bezdyskusyjne. Tylko normy, ktre uwzgldniaj dat 130 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 owulacji (a nie miesiczki lub krwawienia miesicznego) s prawdziwe, co jest istot- ne take przy rozpoznawaniu hypotrofii i makrosomii. Cukrzyca ciarnych (gesta- tional diabetes mellitus) to dowolnego stopnia nietolerancja glukozy rozpoznana po raz pierwszy w stanie bogosawionym. Czsto wystpowania cukrzycy ciowej (GDM) w Polsce wynosi 35% ci. Czas jajeczkowania a termin porodu w cukrzycy (DM) wymaga pilnego opracowania. ODKRYCIE OBJAWW PODNOCI NIE ZOSTAO JESZCZE DOCENIONE W dniu 9 maja 1999 roku lekarz specjalista poonik i ginekolog Jan Eugeniusz Malinowski na IV Midzynarodowym Kongresie Medycyny Naturalnej w Toruniu wygosi wykad pt. Powszechne sposoby rozpoznawania czasu jajeczkowania prze- omem w medycynie. Napisa: Do niedawna kobiety polskie nie przywizyway jeszcze adnej wagi do daty ostatniej miesiczki a dzi wiele z nich potrafi ju w kadej chwili poda te dat ostatniego jajeczkowania. Obecnie bowiem lekarze wszystkich specjalnoci przynaj- mniej wiedz o inwazyjnych i nieinwazyjnych w tym ekologicznych sposobach roz- poznawania czasu podnoci i niektrzy dat ostatniego jajeczkowania, a nie mie- siczki lub tylko krwawienia miesicznego, wykorzystuj przy podejmowaniu swo- ich decyzji diagnostycznych i terapeutycznych. O tym, e bez daty ostatniego jajecz- kowania nie ma prawidowego postpowania lekarskiego wiedz nie tylko lekarze poonicy i ginekolodzy. Zatem o objawach podnoci, a nie o sposobach i rodkach antykoncepcyjnych i wczesnoporonnych, powinna mwi kademu modemu czo- wiekowi kada szkoa. Jest to kolejna sprawa bezdyskusyjna. Ekologiczne sposoby ustalania daty jajeczkowania od dawna ksztatuj nowy wzorzec medycyny, jednak odkrycie objaww podnoci nie zostao jeszcze docenione przez wszystkich i nie zajo nalenego mu miejsca w historii nauki. Za pomoc powszechnych sposobw rozpoznawania czasu jajeczkowania wykazalimy, i dodatkowe jajeczkowanie w rzeczywistoci nie istnieje. Lekarz, ktry zna faktyczn dat poczcia si dziecka, zawsze prawidowo ustali jego orientacyjny termin porodu, nigdy nie rozpozna ciy przeterminowanej i tylko z tego powodu nie wykona cicia cesarskiego, ktre oczy- wicie nie jest obojtne ani dla dziecka, ani dla jego matki i ich caej rodziny oraz kadego spoeczestwa. Dlatego w latach osiemdziesitych powstao w Polsce i zo- stao zarejestrowane Stowarzyszenie na rzecz Naturalnego Rodzenia i Karmienia, wybrano mnie do jego pierwszego krajowego zarzdu i wiceprzewodniczcym tego zarzdu a w latach dziewidziesitych ukaza si mj wywiad Rodzenie na ycze- nie jako temat tygodnia (Kobieta i ycie 1997, 19, 11). Badania nad sposobami naturalnej regulacji pocz prowadziem ju w latach siedemdziesitych najpierw w ramach Stowarzyszenia Studenckich K Naukowych, a nastpnie jako mody lekarz i naukowiec. Nadto majc angielski dyplom nauczyciela sposobw natural- 131 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 nej regulacji pocz i bdc zaoycielem Pracowni Diagnostyki Ultradwikowej II Kliniki Poonictwa i Ginekologii Instytutu Poonictwa i Ginekologii Akademii Medycznej w Warszawie oraz Sekcji Obrony ycia Polskiego Towarzystwa Lekar- skiego, ktra bya, jest i bdzie Towarzystwem Lekarzy Polskich (The Polish Society of Hyppocrates Pupils) jako jej pomysodawca i przewodniczcy w dniu 30 maja 1992 roku w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie zorganizowaem otwarte mi- dzynarodowe Sympozjum Naukowe nt. Naturalne planowanie rodziny. Uczeni powinni informowa opini publiczn o poytkach dla ludzkoci, jakie wynikaj z podstawowych bada naukowych. Jest przy tym rzecz ogromnie wan, aby uzmysowi wszystkim, e nie mona przewidzie korzyci, jakie uzyskamy z czy- stej nauki. Zdarzao si bowiem wielokrotnie i nadal zdarza, i badania podstawowe doprowadziy do nieoczekiwanych zastosowa o ogromnej doniosoci. Mj wasny Zesp Usug Medycznych HYPPOCRATES pierwsza w Polsce prywatna pla- cwka naukowa i nowatorska placwka usugowa ma wic nadziej, e w przy- szoci z prawdziwej wiedzy o ekologicznych sposobach rozpoznawania czasu ja- jeczkowania wyniknie jeszcze wiele innych korzyci ni te, ktre teraz znamy i chce- my omwi na IV Midzynarodowym Kongresie Medycyny Naturalnej. Niektrzy lekarze nadal prbuj uregulowa nieregularne cykle pciowe nawet u dzieci mimo, e jajeczkowanie wystpuje take w tych cyklach i moe ono wystpowa bez zmiany indywidualnej czstotliwoci rwnie w cyklach regular- nych a do samej menopauzy, czyli ostatniego krwawienia cyklicznego w yciu ko- biety. Zatem odkrycie objaww podnoci nie zostao jeszcze docenione przez wszyst- kich lekarzy poonikw i ginekologw i nie zajo nalenego mu miejsca w historii nauki, tymczasem same maestwa, ktre pragn poczcia si ich wasnego dziecka w sposb naturalny lub chwilowo odkadaj jego poczcie si, potrafi w kadej chwili wskaza dat ostatniego jajeczkowania niezalenie od regularnoci wasnych cyklw. O tym, e bez daty ostatniego jajeczkowania nie ma prawidowego post- powania diagnostycznego i terapeutycznego wiedz wic ju nie tylko lekarze. Od faktycznej fazy cyklu pciowego, a nie tylko jej przewidywania, zaley te roko- wanie u chorych dzieci i modziey. Istotna jest bowiem warto patologicznego przyrostu temperatury ciaa, a nie warto, ktra zawiera wypadkow wartoci jego pierwszej (niskiej) lub drugiej (wysokiej) fazy temperatur zwaszcza w chorobach zakanych. Nadto rozpoznawanie czasu jajeczkowania w kadym cyklu pciowym pozwala wczeniej wykry wiele chorb i wdroy waciwe postpowanie. Dlatego ekologiczne sposoby ustalania tego czasu s wane dla kadej specjalnoci lekarskiej. Podno czowieka uwarunkowana jest zdolnoci wytwarzania komrek pciowych. Mczyzna jest podny zawsze od czasu dojrzewania pciowego do pnej staroci. Podno kobiety jest uzaleniona od zmian hormonalnych zachodzcych w czasie kadego jej cyklu pciowego i trwa od chwili jajeczkowania przez czas ycia ko- mrki jajowej. Czas podnoci maestwa zaley od moliwoci przeycia plemni- kw w luzie szyjkowym i komrki jajowej. Czas jajeczkowania i czas podnoci 132 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 zale od sposobw ich rozpoznawania. Wrd inwazyjnych i nieinwazyjnych spo- sobw rozpoznawania czasu jajeczkowania ekologiczne sposoby ustalania tej daty zajmuj miejsce szczeglne i od dawna ksztatuj nowy wzorzec medycyny. NOWOCZESNY SPOSB OZNACZANIA DNI PODNYCH I NIEPODNYCH KOBIETY Odsetek niepodnych maestw w Polsce i innych krajach Europy i wiata stale ronie i zaley nie tylko od sposobw i rodkw antykoncepcyjnych i wczesnoporon- nych, liczby dzieci zamordowanych w onach ich rodzicw, czystoci przedmae- skiej i wiernoci maeskiej, ale rwnie od miejsca nauki, studiw i pracy, sposo- bw ubierania si i stosowania tamponw. Inne przyczyny niepodnoci i bezpodno- ci stwierdza si rzadko. Coraz wicej par nie moe mie dzieci. Maestwa, ktre nie zniszczyy wasnej podnoci nie maj trudnoci w uzyskaniu wasnego potom- stwa od chwili poznania wasnych objaww, w czasie ktrych istnieje moliwo poczcia si dziecka. Sposobw naturalnej regulacji pocz mog i powinny nauczy si wszystkie maestwa w kadym wieku pciowym zwaszcza te, u ktrych wyst- puj nieregularne cykle miesiczkowe. Ekologiczne sposoby rozpoznawania czasu jajeczkowania s skuteczne, maj szczeglne znaczenie dla kobiet z nadcinieniem ttniczym, chorobami wtroby i pcherzyka ciowego, cukrzyc, ylakami ko- czyn i nie maj adnych dziaa ubocznych. Niezbdnym warunkiem, ktry osta- tecznie decyduje o skutecznoci postpowania spoeczestwa zmierzajcego do zmiany liczby par wymagajcych leczenia zmian, ktre powstay z powodu ich postpowania jest wychowanie czowieka do szacunku i odpowiedzialnoci za wasn podno. Przed wprowadzeniem insuliny do lecznictwa podno kobiet chorujcych na cu- krzyc wynosia zaledwie 2%. Stosowanie wspczesnych sposobw i preparatw insuliny przyczynio si do takiej regulacji przemian ustrojowych, e poczcie si dziecka jest moliwe prawie zawsze, jeeli nie ma innych przyczyn niepodnoci. Na szczegln uwag zasuguj wic karty objaww podnoci maestw z cukrzyc i bez cukrzycy zwaszcza z cyklami nieregularnymi oraz codzienne wartoci podsta- wowej temperatury ciaa tych matek w stanie bogosawionym. Naturalne planowanie rodziny byo dobrze znane ju dwa tysice lat przed narodzeniem Jezusa Chrystusa w staroytnym Egipcie, Indiach i Izraelu, jednak wedug obecnej wiedzy medycz- nej dopiero w XX wieku ery Jezusa Chrystusa Ogino (Period of ovulation, relation between corpora lutea and cyclical changes in the uterine endometrium and fertile time. Japan Gynec. 1924, 6, 18) i Knaus (Eine neue Methode zur Bestimmung des Ovulationstermins. Zbl. Gynk. 1929, 54, 193) odkryli zwizek midzy jajeczkowa- niem a nastpujc po nim miesiczk. W roku 1956 w Ginekologii Polskiej ukazaa si praca Sobieraskiego Nowoczesny sposb oznaczania dni podnych i niepod- nych kobiety (Gin. Pol. 1956, 27, 766). 133 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 PRAWO DO YCIA KADEGO CZOWIEKA JEST ABSOLUTNIE NIENARUSZALNE I NIEZBYWALNE Wartoci jest nie tylko czowiek, ktry urodzi si i nie tylko czowiek zdrowy (Jan Eugeniusz Malinowski). Dnia 10 marca 1990 roku w Warszawie na pierwszym krajowym Zjazd Przedstawicieli Organizacji (ZPO) bronicych ycia kadego czo- wieka od chwili jego poczcia si do jego naturalnej mierci uchwalono Deklaracj Obrocw ycia. ycie osoby ludzkiej stanowi jej podstawow warto i z tego wzgldu uzyskuje szczegln godno. Dlatego ycie nawet sabe i uomne musi by uznane za niety- kalne od poczcia do naturalnej mierci. Naley odrzuci zaoenia systemw ideolo- gicznych, ktre oceniaj warto czowieka wedug kryteriw biofizycznych lub przy- datnoci spoeczno-ekonomicznej. ycie jest fundamentalnym prawem osoby ludz- kiej. Prawo to, jako pochodzce z samej natury, jest absolutnie nienaruszalne i nie- zbywalne. aden autorytet, prywatny albo publiczny, nie jest kompetentny znie albo zawiesi to prawo. Zbrodniczy jest taki system prawno-polityczny, w ktrym jedna grupa ludzi, nard czy rasa, usiowayby odmawia prawa do istnienia jakiej jednostce czy caej grupie ludzkiej. Najwaciwszym i koniecznym sposobem obrony ycia, jak te zagwarantowania yciu ludzkiemu rozwoju w godnoci i bezpiecze- stwie, jest odrodzenie rodziny i otoczenie jej wszelk ochron prawn i ekonomiczn. Dobro rodziny musi sta si pierwsz zasad caego porzdku spoeczno-prawnego i gospodarczego. Naley niezwocznie znie ustawy godzce w dobro moralne ro- dziny, a wprowadzi takie, ktre przywracaj rodzinie jej godno i waciwe miejsce w yciu spoeczestwa, a kademu czowiekowi od chwili poczcia zapewniaj pod- miotowo prawn. Niezbdnym warunkiem, ktry ostatecznie decyduje o skutecz- noci wszelkich dziaa w obronie ycia jest wychowanie czowieka do szacunku i odpowiedzialnoci za wasn podno. Podno zawarta w pciowoci jest we- wntrzn waciwoci kobiety i mczyzny. Stanowi ona obiektywn podstaw ma- cierzystwa i ojcostwa, z czego wynika odpowiedzialno zarwno matki jak i ojca za obron ycia pocztego dziecka. Waciwym miejscem poczcia, rozwoju i wy- chowania czowieka jest maestwo i rodzina. Naturalne planowanie rodziny sprzyja prawidowemu realizowaniu powoania rodzicielskiego. Za form agresji wobec ycia uznajemy propagowanie i praktykowanie pornografii i antykoncepcji, ktre prowadz do rozwizoci i zwikszaj liczb sztucznych poronie. Za nieuprawnione i moral- nie niedopuszczalne uznajemy wszystkie techniki instrumentalno-hodowlanego ma- nipulowania podnoci i yciem, ktre w swojej istocie prowadz do degradacji osoby ludzkiej. W warunkach odzyskiwania przez nasz nard podmiotowoci usza- nujmy podmiotowe prawa najsabszych i bezbronnych. Oni sami nie obroni si! (Deklaracja Obrocw ycia). Ta bezkompromisowa i uniwersalna deklaracja dotyczy i zobowizuje kadego czowieka. Pomysodawc i autorem jej projektu by 39-letni wwczas lekarz spe- cjalista poonik i ginekolog Jan Eugeniusz Malinowski pomysodawca, zaoyciel 134 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 i przewodniczcy Sekcji Obrony ycia (The Polish Society of Hyppocrates Pupils) Polskiego Towarzystwa Lekarskiego (The Polish Medical Association 5 ). W dniu 3 kwietnia 2001 roku w sali obrad plenarnych Senatu RP odbya si konferencja Wspczesne problemy bioetyki w obszarze regulacji prawnych zorga- nizowana przez Komisj Nauki i Edukacji Narodowej Senatu RP, ktra zaprosia Przewodniczcego Towarzystwa Lekarzy Polskich i jego przewodniczcy Jan Euge- niusz Malinowski rwnie tam Wyrazi zaniepokojenie brakiem jednoznacznoci postaw wobec podstawowych wartoci etycznych., jednak nadal wierzymy, e cae Polskie Towarzystwo Lekarskie (1951) w tym Towarzystwo Lekarskie Warszawskie (1820) oraz wszystkie specjalistyczne towarzystwa lekarskie uznaj ducha przysigi Hipokratesa. Czonkami Towarzystwa Lekarzy Polskich (w latach 19881993 Sek- cja Obrony ycia PTL) byli rektorzy Akademii Medycznej w Warszawie Bolesaw Grnicki (19091998), wczeniej rektor Pomorskiej Akademii Medycznej (Szcze- cin) i Jan Nielubowicz (19152000), patron Okrgowej Izby Lekarskiej w Warsza- wie. Pod patronatem Towarzystwa Lekarzy Polskich odbywaj si midzynarodowe sympozja, zjazdy i kongresy naukowe. Kto nie podpisze Deklaracji Obrocw ycia, nie jest obroc ycia i zdrowia czowieka i rodziny. (Zjazd Przedstawicieli Organi- zacji). Co wicej zesp problemowy Obrona ycia I Kongresu Ruchw Katolic- kich w Polsce (1994) napisa Podpisy zoone pod Deklaracj Obrocw ycia zdecyduj o pozycji rodziny i Narodu. a ks. prof. dr hab. Bronisaw Mierzwiski po wystpieniu Jana Eugeniusza Malinowskiego na Midzynarodowym Kongresie Evan- gelium vitae encyklika ocalenia wspczesnej rodziny i wiata (1996) i odczytaniu pisma Towarzystwa Lekarzy Polskich pod adresem Sejmu RP w sprawie zbrodni- czych ustaw z dnia 7 stycznia 1993 roku i z dnia 30 sierpnia 1996 roku zawierajcego Deklaracj Obrocw ycia publicznie zaproponowa, aby kopi tego pisma przeka- za ks. dr. Mieczysawowi Ozorowskiemu w celu opublikowania, jednak stanowisko Zespou i pismo Towarzystwa nie zostay opublikowane. Polski interes narodowy przewodniczcego Zarzdu Gwnego ONP LP 6 Jana Eugeniusza Malinowskiego w tym niewygodne pismo Towarzystwa Lekarzy Polskich z dnia 22 padziernika 1996 roku pod adresem Sejmu RP w sprawie zbrodniczych ustaw z dnia 7 stycznia 1993 roku i z dnia 30 sierpnia 1996 roku zawierajce Deklaracj Obrocw ycia zosta opublikowany w dniu 12 listopada 2007 roku (www.onp-lp.org). Deklaracja 5 The Polish Medical Association (Polskie Towarzystwo Lekarskie) nie naley myli z The Polish Medical Association in London (PMA). Oryginalna nazwa Zwizku brzmiaa Zwizek Lekarzy Pol- skich w Imperium Brytyjskim (The Polish Medical Association in the British Empire) i zostaa zmieniona najpierw na Zwizek Lekarzy Polskich na Wychodstwie, a nastpnie na obecn Zwizek Lekarzy Polskich na Obczynie (1944), jest najstarsz polsk organizacj medyczn dziaajc poza granicami Polski. 6 Organizacja Narodu Polskiego Liga Polska to pierwsza wiatowa polsko-polonijna partia poli- tyczna, ktr w roku 1999 zaoy Jan Pyszko (19302009), lekarz specjalista chirurg doktor habilitowany medycyny i doktor filozofii oraz prezes Zwizku Organizacji Polskich w Szwajcarii. 135 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 Obrocw ycia zwana Deklaracj Malinowskiego jest bezkompromisowa, ponie- wa inna by nie moe i nie bdzie. Kto lekceway Deklaracj Obrocw ycia, nie moe prawidowo ksztatowa naszego bytu. Deklaracja Malinowskiego zostaa prze- tumaczona na pi jzykw (angielski, chiski, francuski, niemiecki i rosyjski). W roku 2008 dla francuskiej stacji telewizyjnej (TF1) zosta udzielony wywiad w czasie zebrania Oddziau Warszawskiego PZKS. Oto gwne tezy tego wywiadu: ycie jest bezcennym darem. Wczenie wykryty rak szyjki macicy jest cakowi- cie wyleczalny. Wczenie wykryty rak piersi jest rwnie cakowicie wyleczalny, ale zapobieganie chorobom to najlepsze lekarstwo. Dlatego pragn, aby nie tylko kady lekarz by wiadomy tego, e medycyna niewiele moe pomc czowiekowi, ktry systematycznie codziennie niszczy wasne zdrowie i skraca wasne ycie za pomoc niewaciwych skadnikw ywnoci. Nie zabijajmy wic czowieka za pomoc yw- noci i rodowiska oraz stylu ycia. Wartoci jest zawsze kady czowiek a w staro- ci i chorobie szczeglnie. Twrcy Karty Praw Podstawowych 7 i jej zwolennicy uwaaj natomiast, e matki maj prawo unicestwia swoje dzieci, ale dzieci nie maj prawa przyj na wiat, ludzie w podeszym wieku maj prawo zakoczy swoje ycie, ale nie maj prawa y a do naturalnej mierci, homoseksualici maj prawo legalizowa swoje zwizki, ale nikt nie ma prawa uzna tych zwizkw za sprzeczne z natur, tymczasem kady czowiek od chwili jego poczcia si a do jego naturalnej mierci musi czu si bezpieczny i to jego pastwo 8 musi mu to gwaran- towa nie tylko za pomoc zdrowej ywnoci i waciwych lekw. Organizmy zmodyfikowane genetycznie nie zostay poddane tak dokadnym badaniom jak leki. Na czowieku nie mona wic eksperymentowa. ROLNICTWO EKOLOGICZNE adna ludzka dziaalno nawet medycyna nie ma takiego wpywu na zdro- wie czowieka, jak rolnictwo (Pierre Delbert). Ide rolnictwa ekologicznego jest pokora wobec przyrody, uznanie jej niepoznawalnoci, a wic konieczno cigego jej obserwowania i badania przez czowieka, starania dopasowania si i wsppracy z ni (Mieczysaw Grny). Rolnictwo ekologiczne to dbao o zdrowie czowieka i rodowiska. Wspczesne metody wytwarzania ywnoci dce do cigego wzrostu wydaj- noci przez chemizacj rolnictwa nie zapewniaj produktw o wysokiej wartoci odywczej. Produkty te czsto zawieraj nadmiar azotanw, pozostaoci pestycy- 7 Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej to zbir praw czowieka uchwalony i podpisany w dniu 7 grudnia 2000 roku podczas szczytu Rady Europejskiej w Nicei w imieniu trzech organw Unii Europejskiej Parlamentu, Rady oraz Komisji i powtrnie, z pewnymi poprawkami, podpisa- ny przez przewodniczcych tych organw podczas szczytu w Lizbonie w dniu 12 grudnia 2007 r. 8 Republika Czeska i Rzeczpospolita Polska nie uznay Karty Praw Podstawowych, ktra jest inte- graln czci Traktatu Lizboskiego. 136 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 dw, metale cikie, wglowodory aromatyczne i wiele innych szkodliwych dla zdro- wia zanieczyszcze chemicznych. Najbardziej niebezpieczne s aflatoksyny znajdu- jce si w produktach paczkowanych, puszkowanych, suszonych owocach i paczko- wanym chlebie. Polskie gospodarstwa ekologiczne znajduj si w czystszym rodowisku ni po- zostae, co pozwala wykluczy lub maksymalnie ograniczy zanieczyszczenia, kt- rych rdem jest przemys lub drogi szybkiego ruchu. Rolnictwo ekologiczne to nie tylko produkcja ywnoci bez agrochemii, ale take dbao o rodowisko i pikno krajobrazu rolniczego. ywno produkowana metodami ekologicznymi w warun- kach czystego rodowiska ma najwysz jako biologiczn. W rolnictwie ekologicz- nym wszystkie czci gospodarstwa (obory, chlewnie, stajnie, pola, ki i pastwiska, pryzmy kompostowe, gleba, drzewa, zbiorniki wodne i najblisze otoczenie) musz by zorganizowane w zgodzie z przyrod. Podozmian w gospodarstwie ekologicz- nym musi by tak uoony, aby ogranicza rozwj chwastw, chorb i szkodnikw oraz utrzymywa yzno gleby i zawarto prchnicy. Ochrona rolin opiera si na metodach zapobiegawczych. Do zwalczania ich szkodnikw i chorb dopuszczalne s jedynie rodki pochodzenia naturalnego. Zwierzta w gospodarstwie ekologicznym musz by utrzymywane w warun- kach, ktre odpowiadaj ich naturalnym potrzebom. Wszystkim gatunkom naley przez cay rok zagwarantowa moliwo ruchu. Niezbdne jest stosowanie natural- nej ciki. ywienie zwierzt ma na celu utrzymanie dobrej kondycji zwierzt oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu produkcji. Pasze dla zwierzt powinny by zgodne z potrzebami gatunku i by wyprodukowane w gospodarstwie. Wykluczone jest stosowanie dodatkw stymulujcych wzrost, wzmagajcych apetyt, barwni- kw syntetycznych, konserwantw, lekw, hormonw. Zwierzta (bydo, owce, kozy i winie) utrzymywane w dobrych warunkach i waciwie ywione s odporne na choroby. Pody rolne bez uycia chemii s przechowywane i przetwarzane w taki sposb, by nie straciy swych walorw. Ide ekologicznego przetwrstwa jest wybr takiej technologii, ktra w jak najmniejszym stopniu obnia warto odywcz surowca. Niedozwolone jest uywanie organizmw zmienionych przez inynieri genetyczn. Surowce ekologiczne przetwarza si metodami mechanicznymi, fizycznymi lub fer- mentacyjnymi, ktre znane s od stuleci. Wystarczy sprbowa kiszonej kapusty, razowego chleba na zakwasie lub wieego twarogu, by rozpozna prawdziwy smak czysty smak przyrody. Prawdziw tragedi modych ludzi jest to, e nie znaj oni smaku prawdziwego chleba. Dawniej ludzie uprawiali ponad 5 tysicy rnych gatunkw ziemniakw na caym wiecie, dzi jest to zaledwie kilka gatunkw. 97% rnych odmian warzyw uprawianych na pocztku XX wieku ju nie istnieje. Ten brak rnorodnoci sta si przyczyn zwikszonego zagroenia dla rolin. Biologiczna rwnowaga zostaa zachwiana i aby rozwiza problem ludzie zacz- li stosowa rodki chwastobjcze i owadobjcze. Stosowanie tych rodkw zwik- szyo koszty produkcji, zanieczycio wod i negatywnie wpyno na zdrowie ludzi. 137 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 W poowie lat dziewidziesitych XX wieku najwikszy producent chemikaliw dla farmerw, firma Monsanto, zacza manipulowa genami rolin, aby w ten spo- sb ulepszy ich wydajno produkcyjn. Wkrtce korporacje zaczy patentowa genetycznie zmodyfikowane nasiona. I tutaj dokonali czego co wydawaoby si nie- prawdopodobne. Ustanowili przeforsowali prawo, ktre mwi, e... jeeli jaka rolina zawiera ich zmodyfikowany gen, kady kto hoduje tak rolin musi zapaci im pienidze! W tej chwili, tylko firma Monsanto posiada 11 tysicy patentw. Kor- poracje zaczy patentowa take geny zwierzt i ludzi. ZDROWA YWNO A ZDROWIE CZOWIEKA Chleb z mki, a nie z mieszanek, bez polepszaczy, na zakwasie 9 chlebowym jest jak zesp witamin. Wycznie w pieczywie razowym, z mki 2000 na zaczynie, nieprzetworzonej, a wic niewyjaowionej z substancji odywczych mamy zoone wglowodany, z ktrych energia uwalnia si powoli, penowartociowe biako, skro- bi i witaminy z grupy B, niezbdne dla prawidowej pracy komrek nerwowych, kwas foliowy wany zwaszcza dla kobiet, cynk, elazo, magnez i wap. W oczysz- czonej mce magnezu mamy tylko 16 miligramw a w tej z penego przemiau a 123. Razowe pieczywo ma wielokrotnie wicej bonnika ni biae. Dlatego atwiej mona schudn. Bonnik pcznieje w odku i w ten sposb zmniejsza uczucie godu, przyspiesza prac jelit i usuwa z nich toksyczne produkty przemiany materii, ktre sprzyjaj rozwojowi nowotworw ukadu pokarmowego. Pieczywo produkowane z zakwasu ma dodatkowo powstay w wyniku fermenta- cji kwas mlekowy, ktry wspomaga trawienie i hamuje rozwj bakterii szkodliwych dla czowieka a sprzyja mnoeniu si w jelitach bakterii probiotycznych. Bakterie te zwikszaj odporno naszego organizmu, neutralizuj zwizki rakotwrcze i ograni- czaj rozwj komrek nowotworowych. Wedug Instytutu Polskie Pieczywo 100 gramw razowca zawiera 196 kcal, chleb pszenny 217 kcal, chleb light wellness 355 kcal, pszenne pieczywo chrupkie 360 kcal. W roku 2006 kady dorosy Polak zjad 65 kg chleba a w roku 2007 55 kg, czyli 150 g dziennie. Wystarcz dwie do czterech kromek dziennie (Magdalena Wodarczyk-Kierczyska). Pieczywo razowe jest najmniej kaloryczne. Naukowcy z Uniwersytetu Pensylwanii ogosili, e codzienne spoywanie produktw z penego ziarna powoduje spadek masy ciaa (American Journal of Clinical Nutrition). Gdy obywatele Republiki Francuskiej spoywali 70 kg chleba rocznie, zaniepokojony rzd francuski powoa Komitet Naukowy Chleba nie po to, aby ratowa producentw, ale kondycj obywateli. Nie tylko kobiety z nad- 9 Zakwas to stosowana w przemyle spoywczym kultura bakterii fermentacji mlekowej. Zakwas chlebowy (zaczyn) to niewielka ilo ciasta ytniego, pozostawiona z poprzedniego wypieku lub przygotowany zakwas z mki ytniej, zawierajcy rozmnoone bakterie kwasu mlekowego, uy- wany do przygotowania ciasta lub opatka. 138 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 wag i kobiety z otyoci winny spoywa wicej chleba rano. Dobre rdo energii nie powoduje nagego przyrostu glukozy i potem gwatownego jej spadku. Skadniki kadego produktu spoywczego musz by czytelne bez lupy. Chleb bez informacji o jego pochodzeniu jest podejrzany a etykieta nie moe nie zawiera penej nazwy i adresu producenta oraz listy skadnikw w tym polepszaczy i zanie- czyszcze. Jeli matce nie jest obojtne co spoywaj jej m i ona oraz ich przodko- wie i dzieci i stara si ich dobrze odywia, wybiera ywno wyprodukowan me- tod ekologiczn. To gwarancja spoywania produktw wysokiej jakoci, niemodyfi- kowanych genetycznie. ywno oznaczona znakami rolnictwa ekologicznego to pro- dukty zdrowe i smaczne. Gdy producentowi nie zaley na renomie, nie dba o jako. Dobry, zdrowy chleb powinien by lekko gliniasty, atwo kroi si na kromki i za- chowywa wieo nawet tydzie. Produkt chlebopodobny powstaje z mieszanek z polepszaczami. Zawieraj one wglan sodu, ktry w podwyszonej temperaturze rozkada si i wydziela dwutlenek wgla, dwutlenek chloru, ktry powoduje, e mka staje si jeszcze bielsza, emulgatory, ktre zwikszaj objto bochenka i zapobie- gaj jego kruszeniu si, ale tylko tu po upieczeniu, fosforany, ktre nie pozwalaj mu zbyt szybko wyschn, konserwanty, ktre wzmacniaj jego smak. S myny, ktre produkuj 1 mk (typ 2000) i 16 mieszanek (mix) do typu 450 (mka tortowa z dodatkami) wcznie zamiast tradycyjnej pszennej, razowej czy ytniej a stoso- wane w wielkich sklepach metody produkcji z prawdziwym piekarnictwem nie maj nic wsplnego. Pieczywo dostarczane tam w postaci zamroonej a potem zapiekane zawiera zielone plenie. To dziki bakteriom mlekowym ciasto jest poro- wate i elastyczne. Drode produkuj due iloci dwutlenku wgla. Piekarz wie rwnie o tym, e ciasta z zakwasem nie wolno wstawia do pieca przed kocem fermentacji, poniewa w mce znajduj si toksyny pleniowe i rakotwrcze zwizki, ochratoksyny, ktre atwo unieszkodliwia proces penej fermentacji i skraca czasu pieczenia, co powo- duje, e rodek chleba jest tylko ugotowany w temperaturze 8090 stopni Celsjusza, ktra nie zabija znajdujcych si tam toksyn z powodu skrconej fermentacji, nato- miast ochratoksyny mog odkada si w nerkach i wtrobie, powodujc w nich zmiany martwicze a plenie sprzyjaj stanom zapalnym i rozwojowi nowotworw. Spoeczestwa i narody s chore nie tylko z powodu produktw chlebopodobnych czy lodopodobnych i ich pastwa musz to zauway, szczegowo spojrze na sy- tuacj rodziny. Dziecko, ktre urodzio si w domu jest pielgnowane inaczej ni w szpitalu i klinice i nie traci masy ciaa. Zdrowe dziewice (virgo panna) i kobiety nie musz stale20 nosi podpasek. Zdrowy czowiek nie wymaga papieru toaletowe- go, poniewa prawidowy stolec nie brudzi i pasty do zbw, gdy zdrowe i wiee produkty spoywcze oczyszczaj je i chroni ca jam ustn w sposb naturalny. Prawdziwy chleb razowy nie wypenia przestrzeni midzyzbowych. Dieta beztusz- czowa pozbawia organizm witamin rozpuszczalnych w tuszczach (A, D, E i K). Penowartociowe ywienie nie wymaga adnych sztucznych witamin. 139 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 ORGANIZMY ZMODYFIKOWANE GENETYCZNIE A NIEPODNO I RAK Organizmy zmodyfikowane genetycznie, w skrcie GMO (ang. genetically modi- fied organisms) to roliny, zwierzta i drobnoustroje, ktrych geny zostay celowo zmienione przez czowieka. Rekombinacja DNA i inne pokrewne techniki pozwalaj tworzy organizmy o odmiennych waciwociach ni macierzy gatunek. Pierwszy GMO zosta stworzony w roku 1973 przez Stanleya Cohena (1922) i Herberta Way- nea Boyera (1936). Kwas deoksyrybonukleinowy (dawn. kwas dezoksyrybonukle- inowy), w skrcie DNA (od ang. Deoxyribonucleic acid) to wielkoczsteczkowy organiczny zwizek chemiczny nalecy do kwasw nukleinowych. Wystpuje w chromosomach i peni rol nonika informacji genetycznej organizmw ywych. DNA jest liniowym, nierozgazionym biopolimerem, dla ktrego monomerem s nukle- otydy. Nukleotydy zbudowane s z piciowglowego cukru deoksyrybozy, ktrego grupa hydroksylowa znajdujca si przy ostatnim atomie wgla jest zestryfikowana reszt fosforanow, a pierwszy atom wgla poczony jest wizaniem N-glikozydo- wym z jedn z czterech zasad azotowych adeniny A i guaniny G (zasady puryno- we) oraz cytozyny C i tyminy T (zasady pirymidynowe). Chromosomy to najwa- niejsze skadniki jder komrek rolinnych i zwierzcych bdce siedliskiem czynni- kw dziedzicznych, czyli genw (gen to odcinek DNA nadajcy komrce zdolno do tworzenia jakiego RNA, a porednio kodujcy zwykle take jakie biako). Kwa- sy rybonukleinowe (RNA) to polimery kondensacyjne rybonukleotydw, wystpuj- ce zarwno w jdrze komrkowym, jak i w cytoplazmie. Struktura chromosomu nie jest niezmienna, podlega on bowiem zmianom zwanym mutacjami. Mutacje doty- czce bezporednio chromosomw to aberracje chromosomowe lub mutacje geno- mowe. Genom to materia genetyczny zawarty w podstawowym (monoploidalnym) zespole chromosomw. Termin mylony jest z genotypem, czyli caoci informacji genetycznej zawartej w chromosomach organizmu. Kompleksowym badaniem cae- go materiau genetycznego typowych komrek rnych gatunkw organizmw zaj- muje si genomika. Dokadny opis genomu czowieka zosta opublikowany w roku 2001. Badaniom poddano prbki krwi kobiet oraz spermy mczyzn, dziki czemu uzyskano informacje o sekwencji zarwno autosomw, jak i obu rodzajw chromo- somw pci. Teoretycznie wystarczyoby zbada sperm, bo rne plemniki zawie- raj rne chromosomy pci albo X, albo Y (zadbano jednak o to, aby analizom poddane byo cae DNA zarwno mczyzn, jak i kobiet). Badane prbki pobrano od anonimowych dawcw z rnych ras i obszarw pochodzenia. Genom czowieka zawiera ok. 2025 tysicy genw kodujcych biaka. Wedug art. 3 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 roku o organizmach genetycznie zmodyfikowanych GMO to organizm inny ni organizm czowieka, w ktrym materia genetyczny zosta zmieniony w spo- sb nie zachodzcy w warunkach naturalnych wskutek krzyowania lub naturalnej rekombinacji. Modyfikacje, jakim podlegaj organizmy mona podzieli na trzy gru- py zmieniona zostaje aktywno genw naturalnie wystpujcych w danym organi- zmie, do organizmu wprowadzone zostaj dodatkowe kopie jego wasnych genw 140 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 i wprowadzany gen pochodzi z organizmu innego gatunku (organizmy transgenicz- ne). Modyfikacje genetyczne budzce najwicej kontrowersji to przewanie wpro- wadzenie genw pochodzcych z innych gatunkw, ktre nadaj modyfikowanemu organizmowi podan cech, nie wystpujc u niego naturalnie. Gwne zastoso- wania modyfikacji zmodyfikowane mikroorganizmy s uywane do produkcji pew- nych substancji chemicznych, takich jak np. insulina i modyfikowanie rolin pozwala doda wzmocni cechy zwikszajce opacalno produkcji. Organizmy transge- niczne maj szerokie zastosowania w badaniach wspczesnej biologii i medycyny molekularnej, midzy innymi w badaniach nad rakiem, chorobami dziedzicznymi, chorobami zakanymi, oraz w badaniach nad mechanizmami rozwoju (tzw. modele transgeniczne). Przykad organizmw transgenicznych w medycynie mysi model biaaczki. Modyfikacje rolin uprawnych polegaj przede wszystkim na wprowadze- niu lub usuniciu z nich okrelonych genw. Modyfikacje maj przede wszystkim na celu zwikszenie odpornoci na herbicydy i szkodniki, zwikszenie odpornoci na infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybowe, zwikszenie tolerancji na stres abiotyczny (gwnie zmiany klimatyczne), przeduenie trwaoci owocw, popraw skadu kwa- sw tuszczowych oraz aminokwasw biaek, unormowanie stenia fitoestrogenw, zwikszenie zawartoci suchej masy, zmian zawartoci wglowodanw, karoteno- idw i witamin, usunicie skadnikw antyywieniowych toksyn, zwizkw utrud- niajcych przyswajanie skadnikw, zwizkw, ktre podczas obrbki kulinarnej ule- gaj reakcjom chemicznym wytwarzajc toksyny, zwikszajc np. zawarto nutra- ceutykw, czyli substancji niezbdnych dla zdrowia. Na wiecie najczciej modyfi- kowanymi rolinami s kukurydza, pomidory, soja zwyczajna, ziemniaki, bawena, melony, tyto. W Europie najczciej modyfikuje si kukurydz, rzepak, buraki cu- krowe, ziemniaki. Kraje produkujce najwicej GMO to w kolejnoci USA, Argenty- na, Kanada, Brazylia, Chiny, RPA. Przykady organizmw transgenicznych w rolnic- twie to transgeniczne pomidory o przeduonej trwaoci i transgeniczne roliny tyto- niu, odporne na herbicydy. Modyfikacje zwierzt maj na celu gwnie uzyskanie zwierzt o podanych cechach w hodowli szybciej rosnce winie, ryby, zastoso- waniu ich w produkcji biaek, enzymw, innych substancji wykorzystanych w prze- myle farmaceutycznym (jako bioreaktory), uodpornieniu na choroby. Modyfikacje zwierzt nie s tak popularne jak rolin, gwnie ze wzgldu na trudnoci w samym procesie modyfikacji, proces jest bardzo skomplikowany i trwa dugo, koszty s bardzo due. Zwierzta modyfikowane genetycznie czsto choruj, s niepodne. Wedug danych ISAAA (The International Service for the Acquisition of Agri-biotech Applications) w Polsce w roku 2008 trzy tysice hektarw byo wykorzystywanych pod uprawy rolin genetycznie zmodyfikowanych tj. trzykrotnie wicej ni rok wcze- niej. W Polsce dozwolone jest rwnie stosowanie do karmienia zwierzt hodowla- nych pasz zawierajcych organizmy modyfikowane genetycznie. Profesor Mieczy- saw Chory (1925) z Instytutu Onkologii w Gliwicach, doktor honoris causa l- skiej Akademii Medycznej i Uniwersytetu Medycznego w Biaymstoku, na konferen- cji w Katowicach poda, e od wejcia Polski do Unii Europejskiej obserwujemy 141 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 corocznie 5% przyrost zachorowa na raka. Wczeniej Jan Eugeniusz Malinowski na konferencji w Toruniu ogosi, e wrd badanych maestw z kart powszechnych sposobw rozpoznawania czasu jajeczkowania i czasu podnoci prowadzon co- dziennie przez co najmniej 10 lat nie ma raka piersi (opublikowane streszczenie wykadu znajduje si w katalogu konferencyjnym). Oceny wymaga rwnie wpyw rodowiska zwaszcza penowartociowego ywienia (polifenoli o bardzo silnym dziaaniu antyoksydacyjnym, niezbdnych nienasyconych kwasw tuszczowych i wielu innych skadnikw ywnoci) za pomoc certyfikowanych produktw rolnictwa ekologicznego i certyfikowanych produktw przetwrstwa ekologicznego oraz zdro- wego stylu ycia. Czonek Prezydium Batyckiej Rady Promocji Zdrowia Jan Euge- niusz Malinowski mwi o tym take na konferencjach w Warszawie (TV Trwam 2009, 12 marca i Myl Polska 2009, 17 maja) i w TV Trwam (89 marca 2009). W tym roku umrze na raka 550 tysicy Amerykanw. Za na wiecie jedna trzecia ludzi na zapadnie to 88 milionw ludzi w samych tylko Stanach Zjedno- czonych (G. Edward Griffin). Lekarze i naukowcy musz pamita te o tym, e prof. John Beard z Edynburga, ktry jako pierwszy przedstawi trofoblastyczn teo- ri pochodzenia raka, w roku 1902 napisa, e nie ma adnych rnic midzy komr- kami nowotworowymi a trofoblastami. Wiadomo ju o tym, e komrka macierzysta przeksztaca si w trofoblasty pod wpywem sterydw. Zatem kontakt organizmu z wysokimi steniami estrogenw lub innych hormonw sterydowych poza stanem bogosawionym (wtedy mechanizmy kontrolujce rozwj komrki trofoblastu s nie- obecne) jest czynnikiem inicjujcym raka. Wwczas nastpuje nieopanowany roz- wj tkanki wcznie z przerzutami. Dlatego w roku 1972 zabroniono tuczenia byda za pomoc dietylostylbestrolu. Dietylostylbestrol to syntetyczny estrogen, ktry wy- woywa raka u szczurw laboratoryjnych. Raka u zwierzt niszych wywouje si wprowadzajc do ich organizmw baz estrogenow. Stresy mog powodowa u kobiet zachwianie rwnowagi midzy estrogenami, progesteronem i prolaktyn, co sprzyja rozwojowi chorb piersi (Zbigniew Wronkowski kierownik Zakadu Orga- nizacji Bada Masowych w Centrum Onkologii w Warszawie oraz prezes Polskiego Komitetu Zwalczania Raka). Kobiety w maestwach maj 3% a wdowy i pozostae kobiety 16% nieprawidowych wykresw krzywej podstawowej temperatury ciaa (Jan Eugeniusz Malinowski autor programu powszechnych przesiewowych bada hormo- nalnych u kobiet za pomoc wykresw krzywej podstawowej temperatury ciaa). Wczesne wykrycie zmian nowotworowych ma pierwszorzdne znaczenie dla powodzenia leczenia. Estrogeny i inne hormony sterydowe to idealna poywka dla nowotworw zoliwych. Wizja budowania cywilizacji przyjaznej nam i naszym ge- nom wolnej od nowotworw jest w peni zasadna i moliwa do zrealizowania. Nie wolno lekceway podnoci i jej objaww, zdolnoci do zapodnienia, zdolnoci wytwarzania komrek pciowych i zwizanej z ni moliwoci poczcia si dziecka, wasnego programu jajnika, caego ukadu hormonalnego. Pielgnacja podnoci to najlepsze lekarstwo na niepodno. Nikt nie moe by poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyraonej zgody (art. 39 konsty- 142 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 tucji RP). Wadze publiczne prowadz polityk zapewniajc bezpieczestwo ekolo- giczne wspczesnemu i przyszym pokoleniom. Ochrona rodowiska jest obowiz- kiem wadz publicznych. Kady ma prawo do informacji o stanie i ochronie rodowi- ska. Wadze publiczne wspieraj dziaania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu rodowiska (art. 74 konstytucji RP). Fakt, e konsument nie wie w jakich produktach znajduje si GMO, sprowadza go do uczestnika pewnego eksperymentu. Brak oznakowania wszystkich produktw spoywczych zawierajcych organizmy zmodyfikowane genetycznie jest amaniem praw konsumenta. Najnowsze wyniki bada dugoterminowych po raz kolejny potwierdziy, e zmo- dyfikowana genetycznie kukurydza powanie wpywa na zdrowie reprodukcyjne myszy. Zmodyfikowane genetycznie produkty sojowe i zmodyfikowana genetycznie kukurydza mog powodowa niepodno. Niepodno dosiga 3. i 4. pokolenia myszy i szczurw laboratoryjnych. Ostatnie badania zostay wykonane w roku 2005 przez Rosyjskie Krajowe Stowarzyszenie Bezpieczestwa Genetycznego i w roku 2008 przez pastwowe instytuty naukowe w Austrii, Woski Instytut ywnoci i ywie- nia. Badania niezalenej organizacji naukowej CRIIGEN kierowanej przez profesora Gillesa Erica Seraliniego rzdowego eksperta w dziedzinie inynierii genetycznej z Uniwersytetu w Caen (miasto i gmina w pnocnej Francji, stolica historycznej Normandii i orodek administracyjny regionu Dolna Normandia oraz departamentu Calvados) wykazay niekorzystny wpyw organizmw zmodyfikowanych genetycznie na wtrob i nerki myszy i szczurw. Dlatego prezydent Republiki Francuskiej i z urzdu wspksi Andory Nicolas Sarkozy zakaza upraw organizmw zmodyfikowanych genetycznie. Wadliwy projekt nowej ustawy o organizmach zmodyfikowanych gene- tycznie otwiera Polsk na komercyjne uprawy organizmw zmodyfikowanych gene- tycznie, oszukuje Polakw wmawiajc im, e jest moliwe wspistnienie ssiadowa- nie upraw zmodyfikowanych genetycznie z uprawami tradycyjnymi, lekceway stano- wiska sejmikw wojewdzkich oraz jest niezgodny z polsk konstytucj. Hodowla karpi kilka razy wikszych ni normalne jest celem tych, ktrzy wprowadzili do nich ludzki gen. Miliony zwierzt chowanych metod przemysow w Polsce jest karmionych pasz transgeniczn i pozostaoci po tych paszach wnikaj do acucha ywieniowego. Dlatego zawieraj je mleko, miso, jaja i produkty yw- nociowe przede wszystkim w sklepach wielkopowierzchniowych. W Wielkiej Bry- tanii po zastosowaniu monitoringu ywnoci coraz wicej osb nabywa ywno ekologiczn, poniewa korzystnie wpywa ona rwnie na ukad immunologiczny. WARTO STARYCH I NOWYCH NORM MEDYCZNYCH Zarodek kury jest kur od pocztku jego powstania a zarodek ludzki nawet w postaci kilku komrek to ju jest bardzo mody czowiek. Zawsze mamy do czynienia z zarodkiem jakiego organizmu. Jest to moda istota, ktra zachowuje tosamo do pnej staroci. Zawsze jest to ten sam byt, chocia nie taki sam. Zatem z punktu widzenia biologii pocztek organizmu ma miejsce w momencie za- 143 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 podnienia. Dlatego nie tylko w poonictwie i ginekologii wszystkie normy medyczne ustalone za pomoc pierwszego dnia ostatniej miesiczki lub tylko krwawienia uzna- nego za miesiczk obecnie nie powinny by brane pod uwag, poniewa istnieje ju moliwo ustalenia tych norm za pomoc daty jajeczkowania. Ukad bodcoprze- wodzcy serca zarodka rozpoczyna prac w 4 tygodniu ycia. () Wiek ciy oce- niono na podstawie pomiaru CRL. () Rytm serca zarodka i podu zaley od wieku ciy: wzrasta od 6 do 10 tygodnia, a nastpnie maleje po 10 tygodniu. Jest on najwol- niejszy w 6 tygodniu ciy, a najszybszy w 910 tygodniu. (Ginekologia Polska 2009, 189192), z czym nie mona zgodzi si, gdy wyniki pracy s cenne, ale normy wartoci CRL (dugo siedzeniowociemieniowa), BPD (wymiar dwuciemieniowy gwki dziecka), FL (dugo koci udowej), NT (pomiar fadu karkowego) zostay ustalone za pomoc ostatniej miesiczki lub tylko krwawienia uznanego za miesiczk, a nie za pomoc daty jajeczkowania, ktr oznacza coraz wicej lekarzy w Polsce i na wiecie. Najkrtszy cytowany w pimiennictwie czas trwania ciy zakoczonej urodze- niem si dojrzaego podu wynosi 229 dni od chwili jego poczcia si, najduszy za okres ciy zakoczonej urodzeniem si ywego dziecka wynosi 323 dni od chwili jego poczcia si. S to sytuacje wyjtkowo rzadkie. Najkrtszy cykl pciowy wynosi 19 dni a najduszy 278 dni, najkrtsza II faza 7 dni a najdusza 19 dni. Indywidualne rnice w rozwoju jaja podowego najlepiej mona opisa za pomoc daty poczcia si dziecka. Owulacja (ovulatio jajeczkowanie) polega na wyrzuce- niu komrki jajowej z pcherzyka Graafa i dat t uwzgldniaj coraz czciej nie tylko lekarze poonicy i ginekolodzy. GWNE RDO ALKOHOLU PROPYLOWEGO Przyczyn chorb s nie tylko pasoyty, ale take zanieczyszczenia rodowiska. Zamiast nabywa coraz bardziej zoon, przetwarzan ywno i produkty kon- sumpcyjne, trzeba zwrci si w stron prostoty. Uproszczenie nawykw ywienio- wych i naturalny styl ycia s warunkami naszego przetrwania. Demy i galaretki owocowe nie s bezpieczne, jeli nie s robione w domu. W domu do robienia prze- tworw na pewno nigdy nie uyjemy nadpsutych owocw. Woda butelkowana jest skaona antyseptykami w procesie butelkowania. To gwne rdo alkoholu propy- lowego. aden zb nie jest wart uratowania, jeli uszkadza nasz ukad odpornocio- wy. Czsto zdarza si, e po usuniciu metalowych plomb rne objawy chorobowe znikaj. Naley usun wszelki metal z jamy ustnej, poniewa tworzy ogniwo. Nie jest on naturaln substancj dla naszego organizmu. Tradycyjne tworzywo stomato- logiczne (metakrylan metylu) by wolny od metalu, ale wspczesne tworzywa go zawieraj. Do plastiku dentystycznego dodaje si metalowy py wielu lantanowcw w celu wzmocnienia go, uzyskania odcieni kolorw, poysku. Porcelana to tlenek glinu z dodatkiem metali dajcych odpowiednie odcienie. Jeeli kto mwi, e rt (plomby amalgamatowe) i inne metale nie powoduj adnych problemw, nikt go nie przekona. Powierzchnia wypenie jest byszczca dziki szczotkowaniu, przy kt- 144 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 rym cz usunitego materiau poykamy. Wystarczy przyjrze si usunitym ko- ronkom, pod ktrymi gromadzi si osad i zanieczyszczenia. Przykry oddech rano powoduj ukryte infekcje, gdy s plomby, mostki, koronki, suche zbodoy, a nie niedostateczne mycie zbw. Sposoby usuwania metali i infekcji s skomplikowane. Kroplwki w czasie usuwania amalgamatw torebki z pynem skaone s propyle- nem, benzenem i metanolem. Najgroniejszy jest benzen. Dostaje si do grasicy i rujnuje nasz system immunologiczny. Nastpny to alkohol propylowy, ktry groma- dzi si w wtrobie i wywouje nowotwory zoliwe tkanki nabonkowej (raki) rwnie innych narzdw. Ksylen, toluen, metanol (spirytus drzewny), chlorek metylenu i trjchloroetan (TCE) to take rozpuszczalniki, ktre rozpuszczaj tuszcze biorce udzia w formowaniu bon komrkowych w tym bon komrek nerwowych. Nie- zbdnym, yciodajnym rozpuszczalnikiem jest zwyka woda. Substancje zanieczysz- czajce organizm i zaburzajce jego prac mog by w powietrzu, posikach, napo- jach i produktach kosmetycznych. Unikanie sodyczy chroni zby przed prchnic i uatwia utrzymanie nalenej masy ciaa a utrzymanie nalenej masy ciaa chroni przed chorobami przemiany materii. Czynniki warunkujce jako surowcw yw- nociowych to warunki rodowiska (stopie czystoci lub skaenia otaczajcego ro- dowiska), metoda gospodarowania rolniczego (system konwencjonalny lub ekolo- giczny), warunki uprawy rolin i chowu zwierzt (waciwe lub niewaciwe dla danej odmiany czy rasy), warunki klimatyczno-pogodowe i warunki przechowywania i ob- rotu surowcw a czynniki warunkujce jako produktw ywnociowych to jako surowcw, ktra wynika z czynnikw warunkujcych ich jako, technologia prze- twarzania i obrbki kulinarnej, sposb opakowania i warunki przechowywania pro- duktw. Wszystkie szampony dostpne w sklepach wykazay w testach alkohol pro- pylowy a makarony plenie. Plenie s niebezpieczne po spoyciu, poniewa wiele gatunkw grzybw tworzcych plenie produkuje aflatoksyny trujce, rakotwrcze zwizki. Cechuj si one du migracj, naley wic wyrzuci cay spleniay pro- dukt, a nie tylko fragment, na ktrym rozwina si ple. NIEZBDNE NIENASYCONE KWASY TUSZCZOWE Niezbdne nienasycone kwasy tuszczowe (NNKT lub EFA Essential Fatty Acid) to kwasy tuszczowe egzogenne nazywane te kwasami niezbdnymi grupa kwasw tuszczowych, ktre nie mog by syntetyzowane w organizmie zwierzcym i musz by dostarczane w poywieniu, w przeciwiestwie do kwasw endogen- nych. ywienie pokarmami ubogimi w niezbdne kwasy tuszczowe moe doprowa- dzi do zaburze chorobowych. Wrd nienasyconych kwasw tuszczowych wy- rnia si grup wielonienasyconych kwasw tuszczowych, ktre zawieraj wicej ni jedno wizanie podwjne wgiel-wgiel w acuchu wglowodorowym reszty kwasowej. S one niezbdnym elementem diety czowieka, gdy s potrzebne do tworzenia wanych zwizkw w tym prostaglandyn. Waniejsze niezbdne nienasy- cone kwasy tuszczowe u czowieka to kwas linolowy, kwas linolenowy, kwas arachi- 145 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 donowy. Z tych kwasw tuszczowych organizm ludzki moe zsyntezowa inne po- trzebne mu kwasy tuszczowe. Niedobr kwasw niezbdnych moe powodowa choroby skry (upie), powoduje zatrzymanie wody w organizmie, w czasie ciy moe doprowadzi do niedorozwoju dziecka. Niezbdne nienasycone kwasy tusz- czowe wystpuj w tuszczach zwierzt ldowych i olejach rolinnych. Kwasy wielo- nienasycone linolowy w olejach krokoszowym, kukurydzianym, sonecznikowym, sojowym, arachidowy w oleju rzepakowym, oliwie, linolenowy w olejach lnia- nym, rzepakowym, sojowym, arachidonowy w produktach pochodzenia zwierz- cego (miso). Szeroka gama olejw zimno toczonych to nie tylko rnorodno smakw ze wszystkich stron wiata. Sonecznik swoj nazw otrzyma dziki temu, e w cigu dnia koszyczek sonecznika poda za socem i zwrcony jest zawsze w jego stron. Rolina ta pochodzi z najcieplejszej strefy kontynentu amerykaskie- go, a jej owoce drobne pestki s doskonaym surowcem do produkcji oleju rolinnego. Toczony na zimno olej sonecznikowy moe by stosowany do surwek z kiszonej kapusty, saatek, sosw i past serowych. Olej lniany z przesianych prawi- dowo nasion lnu metod toczenia na zimno ma zocisty kolor i delikatny smak, dziki czemu stanowi doskonay dodatek do saatek, surwek, gotowanych wa- rzyw i innych potraw na zimno. NOWOCZESNY LEK ROLINNY Opisywanie przyrody w sposb ukazujcy panujc w niej harmoni nie jest atwe. Jednak wrd tych, ktrzy nie lekcewa jej zasad i wiedzy naszych przod- kw, przeciwzapalny rumianek, uspokajajca melisa, dziaajca cigajco szawia, pobudzajca czynnoci wydzielnicze odka i wtroby mita i inne roliny lecznicze, ktrymi leczono ludzko w okresie, kiedy nie istniay jeszcze leki syntetyczne, byy, s i bd powszechnie stosowanymi lekami. Dlatego potny i rozoysty db, ktry yje okoo 500 lat (znane s egzemplarze starsze) to w polskiej tradycji drzewo krlewskie, symbol dugowiecznoci i zdrowia, tajemnicza i pikna wierzba naley do najwaniejszych rolin strefy umiarkowanej, jest rdem surowca leczniczego i posiada olbrzymie znaczenie gospodarcze, niepozorny tymianek naley do najstar- szych zi przyprawowych i jego znaczenie w sztuce kulinarnej dorwnuje znaczeniu w sztuce medycznej, olejek z tymianku w dawnym Egipcie suy do balsamowania zwok, preparaty jewkowe stay si podstawowymi lekami podnoszcymi siy od- pornociowe organizmu a preparaty z mczennicy cielistej uznane zostay za najsku- teczniejsze leki rolinne o dziaaniu uspokajajcym i prowadzone badania fitoche- miczne i fitofarmakologiczne rnych nowych rolin pozwoliy na wprowadzenie do lecznictwa nowych rodkw leczniczych przydatnych nie tylko w leczeniu schorze cywilizacyjnych. Brzoza jest typowym surowcem flawonoidowym, a waciwie fla- wonowym. Podstawowym preparatem farmaceutycznym jest sok z brzozy pobudza- jcy przesczanie w kbkach nerkowych. Waciwoci biologiczne aloesu znane s od pradziejw. Ewangelia witego Jana opisuje, e Nikodem przynis sproszko- 146 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 wan mirr i aloes, aby wysypa nimi caun, w ktry potem zostao zawinite ciao Chrystusa. Zestalony sok aloesowy (alona) jest stosowany jako lek przeczyszczajcy a wiey uywany jest przy uszkodzeniach skry, jako rodek przyspieszajcy goje- nie ran. Nie ma lepszego naturalnego rodka nawilajcego skr ni sok z lici wie- ych aloesu. Pierwszym polskim uczonym, ktry bada aloes, by profesor Jan Kazi- mierz Muszyski (18841957), pierwszy kierownik Katedry Farmakognozji w Wil- nie (Uniwersytet imienia Stefana Batorego) i pierwszy dziekan Wydziau Farmaceu- tycznego Uniwersytetu dzkiego oraz pierwszy prezes Polskiego Towarzystwa Far- maceutycznego, pionier zioolecznictwa w Polsce. Nowoczesny lek rolinny to lek o cile okrelonym22 skadzie, mechanizmie dziaania i dawkowaniu. INYNIERIA PATENTOWA Naley powrci do leczenia naturalnego, co w dniu 18 kwietnia 2009 roku na inauguracyjnej konferencji naukowej Zespou Analiz Podstaw Teoretycznych Doku- mentowania Zdolnoci i Ochrony Patentowej w Polsce 10 wykaza czonek honorowy Polskiego Komitetu Zielarskiego i Polskiej Rady Leku Rolinnego 93- letni wwczas Aleksander Oarowski. Nie ma zdrowego narodu bez zdrowego czowieka i nie ma bogatego pastwa bez zdrowego spoeczestwa przypomina twrca szkoy me- dycznej Jan Eugeniusz Malinowski, ktry zmieni pogldy na wspistnienie chorb jajnika i przysadki, wiele sposobw rozpoznawania i leczenia, zasady postpowania lekarskiego. Stosownie do ducha Przysigi Hipokratesa i Konwencji Zwizkowej Paryskiej sposoby leczenia nie maj zdolnoci patentowej, natomiast rodki lecznicze i procedura wytwarzania tych rodkw posiadaj t zdolno. Receptury rwnie nie maj zdolnoci patentowej, lecz sposb ich wytwarzania i to generalnie (farby, lakie- ry), a nie tylko w farmacji (roliny lecznicze i leki syntetyczne). Hybryda (tutaj po- czenie elementw z rnych technologii) ma zdolno patentow, ktra z punktu widzenia tej zdolnoci jest postpem. Polityka patentowa obejmuje wic take ochron zdrowia i ycia czowieka i zwierzt. Potrzebna jest ekspansja patentowa, bowiem ona warunkuje ekspansj przemysow. W Polsce liczba patentw w roku 1998 wynosia 2407, we Francji 60 tysicy, w Niemczech 88 tysicy, w USA ponad 100 tysicy (cznie z wzorami uytkowymi) a na caym wiecie 1,6 milionw i na inauguracyjnej konferencji naukowej w dniu 18 kwietnia 2009 roku lekarz i nauko- wiec Jan Eugeniusz Malinowski statystyk zdolnoci patentowej i ochrony potencja- w wytwrczych przedstawi w 15 wybranych pastwach wiata za pomoc 67 przeroczy w czasie 2- godzinnego wykadu. Pastwa o maym potencjale wytwr- czym to Krlestwo Belgii, Republika Austrii, Krlestwo Niderlandw, Krlestwo Danii, 10 Czonkami Zespou Analiz Podstaw Teoretycznych Dokumentowania Zdolnoci i Ochrony Paten- towej w Polsce s: Zdzisaw Kondras przewodniczcy Komisji Ochrony Wasnoci Przemyso- wej, Jan Eugeniusz Malinowski przewodniczcy Komisji Bezpieczestwa Zdrowotnego Kraju i Wacaw Szymonik przewodniczcy Zespou Doradcw Ruchu Ludowo-Narodowego. 147 POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 3, 2009 Republika Finlandii, pastwa o rednim potencjale wytwrczym Krlestwo Hisz- panii, Krlestwo Norwegii, Krlestwo Szwecji, Konfederacja Szwajcarska, pa- stwa o duym potencjale wytwrczym Pastwo Japonia, Republika Federalna Nie- miec, Zjednoczone Krlestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Pnocnej, Republika Fran- cuska, inne Korea, Stany Zjednoczone Ameryki. Kady nard, chcc mie nowo- czesny wasny potencja wytwrczy musi tworzy i budowa wedug wasnych macierzystych koncepcji (motto oglnopolskiej konferencji naukowej Polskiej Unii Samorzdowej, ktra odbya si w sobot 8 sierpnia 2009 roku w siedzibie Wocaw- skiego Towarzystwa Naukowego pod patronatami Ruchu Ludowo-Narodowego, Stron- nictwa Piast i ONP LP). Wocawsk konferencj naukow nt. Jak aktywizo- wa potencja gospodarczy Polski przy angaowaniu instytucji ochrony wasnoci przemysowej z konwencji prawa midzynarodowego (wlc.pl) kompleksowe wy- korzystanie instytucji ochrony wasnoci przemysowej w celu aktywizacji potencja- w twrczych i wytwrczych w Polsce zorganizowan przez Zesp Analiz Pod- staw Teoretycznych Dokumentowania Zdolnoci i Ochrony Patentowej w Polsce i komitet organizacyjny modego lekarza i naukowca Mariana Lecha Malinowskiego poprzedzia inauguracyjna konferencja naukowa nt Aktywizacja potencjau gospo- darczego Polski w Domu Pielgrzyma AMICUS w Warszawie w dniu 18 kwietnia 2009 roku (Nasza Polska 2009, 12 maja i Myl Polska 2009, 17 maja) i stwierdzia konieczno powoania Instytutu Inynierii Patentowej Polski. Dlatego w dniu 26 wrzenia 2009 roku w sali Wydziau Zarzdzania i Podstaw Techniki Politechniki Lubelskiej odbyo si ju trzecie spotkanie uczonych zainteresowanych polskim inte- resem narodowym seminarium naukowe nt Wybrane aspekty systemu komplek- sowego wykorzystania informacji ochrony wasnoci przemysowej w twrczoci i wytwrczoci potencjau gospodarczego Polski (www.pollub.pl). Warszawskie spo- tkanie polskich uczonych otworzy Jdrzej Dmowski, sekretarz Zarzdu Krajowego Polskiej Unii Samorzdowej i Zarzdu Gwnego Ruchu Ludowo-Narodowego, wo- cawskie Jan Eugeniusz Malinowski, czonek Rady Naukowo-Programowej Pol- skiego Stowarzyszenia Edukacji i Profilaktyki Zdrowotnej Partnerstwo dla zdro- wia i Prezydium Batyckiej Rady Promocji Zdrowia, lubelskie Klaudiusz Lenik, kierownik Katedry Podstaw Techniki Politechniki Lubelskiej. Pimiennictwo u Autora From human health to patent engineering selected problems Summary . An author conviction the paper presented problems an important and necessary for everyone, that are: causes and effects unbalance of hormone, pregnancy persist time, fertility symptoms, sterility treatment, number of no born child depended on human origin and education, way of ovulation diagnosis and fertility period, importance of body tem- perature diagrams for early abortion diagnosis, fertility symptoms discovery, way of marking fertile and unfertile days, right to life for everyone, ecological agriculture, eco-food and human health, genetic modified organisms and sterility, old and new medical standards, main source of propanol, unsaturated fatty acid, modern flora medicine, patent engineering.