Samobadanie i

samokontrola

Julia Januszczyk
Ola Ustaszewska 4e1
Czym jest samobadanie?

Oprócz samoobserwacji istotnym elementem profilaktyki jest

samobadanie , czyli samodzielne kontrolowanie poprzez proste
badanie, czy występują jakieś zmiany nietypowe czy nie
zaobserwowane wcześniej.
Podstawowe działania profilaktyczne
Nie wszystkie działania profilaktyczne wymagają wizyty u lekarza, czy wykonywania
skomplikowanych badań i analiz. Wiele czynności profilaktycznych można wykonywać
samodzielnie w swoim domu. Podstawowe rzeczy, o które można dbać samodzielnie to np.
aktywność fizyczna - codzienna dawka ruchu powinna trwać przynajmniej pół godziny i
być dostosowana do wieku i możliwości danej osoby. Innym ważnym elementem profilaktyki
jest dieta, która powinna dostarczać organizmowi wszystkich niezbędnych składników
odżywczych. Dzienne menu powinno się składać z 5 posiłków spożywanych regularnie, o
możliwie stałych porach, a ostatni powinien być spożyty najpóźniej 3 godziny przed snem.
Duży wpływ na zdrowie mają również substancje szkodliwe, które przyjmuje się w formie
używek, jak alkohol, palenie tytoniu, czy środki psychoaktywne, ale również szkodliwe
substancje, na które narażenie występuje np. w pracy, jak pyły, gazy, substancje żrące i
inne chemikalia. Należy unikać narażenia na wymienione czynniki szkodliwe, również bierne,
czyli np. kontakt z osobą palącą papierosy i wdychanie dymu tytoniowego.
Badania profilaktyczne dzieci i młodzieży
Jakie badania profilaktyczne standardowo wykonuje się u dzieci i młodzieży? Bez względu na wiek należy
przynajmniej raz w roku wykonać morfologię. Zbyt niska lub zbyt wysoka ilość elementów morfotycznych krwi może
świadczyć o poważnych schorzeniach, takich jak np. anemia bądź małopłytkowość. Istotne jest również białko ostrej
fazy (CRP), wskazujące na toczące się w organizmie infekcje, a także szczegółowe badanie moczu. Małe dziecko
powinno również odwiedzić ortopedę, a jeśli jest to konieczne, uczestniczyć w zajęciach korekcyjnych wad postawy.
Ponadto maluch powinien raz w roku odwiedzić okulistę oraz stomatologa. U nastolatków w okresie intensywnego
wzrostu wskazane jest wykonywanie oceny poziomu wapnia, który jest podstawowym budulcem dla kości.

Podstawowe badania profilaktyczne osób dorosłych

Mężczyźni znacznie częściej niż kobiety zapadają na choroby ze strony układu krążenia, nowotwory
(np. jelita grubego) oraz hipercholesterolemię. Statystyki mówią o tym, że mężczyźni niechętnie
chodzą na badania profilaktyczne, co może mieć związek właśnie z większą zapadalnością na
najczęstsze nowotwory. Badania profilaktyczne w kierunku raka pozwalają na wykrycie choroby na
wczesnym jej etapie, a co za tym idzie – na szybsze wyzdrowienie. Mężczyźni powinni raz na 3 lata
wykonywać badania jąder i prostaty. Zaleca się także sprawdzanie poziomu cholesterolu we krwi
oraz elektrokardiografii serca (EKG).
Samobadanie piersi
Samobadanie jest cyklu przez kobiety
to pojęcie znane już po ukończeniu
szczególnie w 20. roku życia. Nie
kontekście należy wykonywać
profilaktyki zmian w samobadania w 3. i
obrębie piersi u 4. tygodniu cyklu
kobiet. miesiączkowego.
Samobadanie piersi Związane jest to ze
powinno być zmianami
wykonywane konsystencji piersi
systematycznie raz na skutek
w miesiącu między hormonów, co
1. a 10. dniem może powodować
bolesność piersi ● badanie palpacyjne
podczas badania miąższu piersi,
oraz niewiarygodny ● badanie węzłów
chłonnych,
wynik. Również
● oraz ocena
kobiety nie
ewentualnych
miesiączkujące
wycieków z
powinny badać się brodawek.
regularnie raz w
miesiącu (najlepiej Uwagę podczas badania
w wybranym, powinna przykuć
stałym dniu). jakakolwiek zmiana w
Składowymi samobadania
piersi są: wyglądzie piersi, zmiana
kształtu, symetrii, zmiana
w wyglądzie brodawki
● oglądanie piersi,
( owrzodzenie,
zaczerwienienie) oraz
skóry piersi (również tzw.
objaw skórki pomarańczy),
a także wyciek z brodawki,
uwypuklenia lub
wciągnięcia skóry. W
przypadku wykrycia
niepokojących objawów
należy zgłosić się do
lekarza w celu wykonania
dalszej diagnostyki.
Czym jest samokontrola?
Samokontrola zdrowia jest to samodzielne, codzienne monitorowanie i leczenie
zmiennego przebiegu choroby. Obejmuje wszelkie działania mające na celu wczesną
diagnostykę chorób i schorzeń. Do grupy narzędzi służących do samokontroli możemy
zaliczyć badania wykonywane w systemie point of care – czyli np. popularne glukometry
do monitorowania glikemii czy testy domowe testy diagnostyczne. Narzędzia te są
dostępne praktycznie w każdej aptece.
Czynniki , które sprawiły częstszą samokontrolę zdrowia
przez ludzi
1. Niepoprawność publicznej służby zdrowia – w tym problemy z dostaniem się do specjalisty, znikoma ilość
programów bezpłatnej profilaktyki, niechęć ze strony lekarzy do kierowania na badania profilaktyczne. Brak
odpowiedniej edukacji na temat profilaktyki, badań i zapobiegania.

2. Wzrost zachorowalności na wiele schorzeń, w tym chorób nowotworowych i cywilizacyjnych wśród coraz
młodszej części społeczeństwa, która spowodowana jest niewłaściwym stylem życia (brak aktywności fizycznej,
siedzący tryb życia, nieodpowiednia dieta, brak badań, samokontroli i profilaktyki)
3. Dezinformacja – pacjent często nie otrzymuje rzeczowej informacji na temat swojego stanu zdrowia oraz
metod diagnostyki. Brak odpowiedzi na zasadnicze pytania: jakie badania wykonać? Co mówi wynik badania o
moim zdrowiu?… odbiera pacjentowi możliwość zrozumienia stanu organizmu i tym samym wzbudza niepokój.

Dlaczego warto się badać regularnie?

Lekarze, choćby poprzez wykonywanie różnych badań profilaktycznych, mogą na bieżąco oceniać nasz
stan zdrowia i reagować, gdy pojawiają się pierwsze, niepokojące objawy. My natomiast najczęściej
umawiamy się na wizytę dopiero wtedy, gdy coś nam dolega lub złapiemy infekcję. W Większości
przypadku nas stan pozwala na wdrożenie skutecznego leczenia. Czasem jednak Jest już za późno.
Zapominamy, że rozwojowi wielu chorób można zapobiec, stosując działania profilaktyczne. Nie bez
powodu mówi się, by regularnie wykonywać morfologię, mierzyć ciśnienie krwi, a w przypadku kobiet
wykonywać choćby cytologię lub samobadanie piersi. Wszystkie te działania pozwalają nam uchronić
się przed chorobą lub zwalczyć ją w zarodku.
dziękuję za uwagę :)