Professional Documents
Culture Documents
ARALIK2012
Beyolu
Haritalar
Sergisi
1
BEYOLU HARTALARI
MAPS OF BEYOGLU
BAKANDAN
rencilik yllarmda atlaslar ok severdim. Fiziki
haritalar, idari haritalar ok ilgimi ekerdi. Trkiyeyi,
Dnyay, denizleri, dalar inceler dururdum. Sonra yol haritalaryla tantm. Haritaya bakarak yn,
menzili bulmak, bana hep bir hikayeyi okuyup sonra
onu sahnelemek, deneyimlemek gibi grnmtr.
Fiziki haritalarda, sar renkle gsterilen llere bakp
zlr, yeil alanlar yani ormanlar grnce memnuniyet duyarm. dari haritalarda, snrlar doal olmayp, yaygn tabirle cetvelle izilmi gibi dmdz
olan lkeler namna zlrm.
Konumum gerei Beyolunun tarih ve yeni haritalarn binlerce kez inceledim. mrm geirdiim
semtlerin, mahallelerin haritas ile gerek grntleri hafzamda i ie geti. ok garip, zihnimde,
Beyolunun 1/1 lekli, yani Beyoluyla ayn byklkte bir harita tayorum. Beyolu Haritalar Ser-
MAYOR
gisi, ilemizi tarihsel, mimari, ada ve daha birok
nitelikleri itibariyle bir btn olarak grme frsat
sunuyor.
Her harita, hazrlan amacndan farkl veriler elde
etmek zere okunabilir. Haritaya girdiniz mi, en
azndan birok tahmin yrtrsnz. Yol haritasndan, ekonomik duruma dair ipucu; siyasi haritadan,
tarihsel veri; fiziki haritadan, gayrimenkul yatrm
tyosu alabilirsiniz. Beyolu Haritalar Sergisinin de
benzer ekilde bilgi ieren, ufuk genileten, zihin
aan fonksiyonlar olacandan kukum yok.
Bata Beyolu Bellei alma grubu ve belediyemizin harita numarataj birimi olmak zere, sergiye
emei geen herkese tebrik ve teekkrlerimi sunuyorum.
Ahmet Misbah Demircan
Beyolu Belediye Bakan
see our district as a whole with its historical, architectural, contemporary and many other aspects. Every map
can be read in the way to obtain data different from its
preparation purpose. When you open a map, at least
you compute many guesses. It is possible to get a hint on
the economical condition from a road map; historical
data from a political map; real estate investment idea
from a geographical map. I have no doubt that Beyoglu
maps exhibition would generate similar functions in the
way to provide information, broaden vision and illuminate minds.
I would like to extend my foremost congratulations and
thanks to Beyolu Memory work group and mapping
numbering team of our municipality as well as everyone
who contributed in the exhibition.
Ahmet Misbah Demircan
Mayor of Beyolu
BEYOLU HARTALARI
Beyolunun haritalanmas ilk balarda stanbul haritalar iinde sz konusudur. stanbulun ilk harita izimleri ise
stanbula gelen yabanc seyyahlar tarafndan yaplmtr.
Seyyahlar gezdikleri grdkleri yerleri yazlaryla anlattklar
kadar kentin tarihsel topografyasn gsteren harita, izim,
plan ve gravrlerle de gstermilerdir. Bunlardan biri olan
talyan Seyyah Buendelmonti Yunanca renmek iin gittii Rodos Adasnda sekiz yl geirdikten sonra, alt yl boyunca Ege Adalarn dolat. Gezilerini anlatt Liber insularum archipelagi balkl Latince seyahatnamesi dnda,
grd yerlerin kendi eliyle izilmi planlar vardr. 15. yy
ve sonrasnda geni evrelerce okunan bu popler eserin
ok sayda yazma nshas bulunmaktadr. Gezileri srasnda Konstantinopolise ve Galata-Peraya urayan Buondelmonti, bu yerleri de seyahatnamesine dahil etmitir. Ziyaret
ettii dnmede Bizansbakenti olan Constantinopolisinsurlarn,Hippodromu, bellibal stunlarn, saraylarn, kiliselerini ve sarnlarn eserinde ksaca tarif eder. 1422de izdii
Konstantinopolis ve Peray gsteren gravrde blgeyi evreleyen burlarla desteklenmi mazgal dili surlar ve en st
noktada Galata Kulesini grmek mmkndr. Blgenin dnda herhangi bir yaplama yoktur; dolaysyla da bu kesim
bo braklmtr. Blgenin iinde Galatay e ayran ve ara
kaplar kapandnda bu blgeleri bamsz birimlere dntren i surlar vardr.
Vavassorenin kubak Constatinople grnm, yaymland yzyldan itibaren klasikleerek 19.yzyla kadar stanbul haritalarna ekil veren bir tr ablon nitelii kazanmtr. Tarihi yarmada skdar kylarndan resmedilmi, kuzey
yn douya gelecek ekilde izilmitir. Fatihten sonra
stanbulun bilinen en eski haritalarndan biridir.
Avusturyal oryantalist Joseph von Hammer-Purgstall (17741856),Osmanl Tarihiadl kapsaml eserinde, stanbulun tarihsel topografyasn, Osmanl mparatorluunun Avrupa,
Asya ve Afrikadaki varln veya Osmanl tarihinin sembolik
olaylarn (Kosova, Nibolu, Ankara, Varna, Belgrad savalar,
Viyana kuatmas vb) aktaran Kauffer ve Hellertin haritalarna yer vermitir.
Kaufferin plan ise yeni bir balangtr denilebilir. 18. yzyl sonu ve 19. yzyl bandaki kent yerlemesinin niteliini
Tanzimatn ilan ile balayan deiimin kentsel boyutlu uygulamalarn, kent siluetini deitiren antsal yaplarn dalmn, yeni mahalleleri, yerleim yerlerini gsteren nemli bir
haritadr.
1870 Byk Pera Yangn (Beyolu Harik-i Kebiri), verdii
olaanst zararn yannda yangn sigortaclnn geliimi
asndan da nemli bir dnm noktasdr. Yangndan sonra
Beyolu kagir binalarla ve yangn nizamlarna uygun olarak
yeniden ina edilmi ve bu yeniden yaplanma, yangn sigortacl, yangn yerlerinin planlanmas, yangna duyarl
inaat koullarnn yerleiklemesi ve itfaiyenin kurumsallamas asndan da nemli gelimelere yol amtr. Yabanc
sigorta irketleri stanbulda ube am, kentin yangn riskini gsteren haritalarn izimini stlenmitir. Charles Edward
Goad, 1904-1906 yllar arasnda, merkezi Londrada bulunan
irketine Kadky, Pera, Galata ve Eminn civarna ilikin izimler yaptrmtr.
stanbulun hemen hemen tamamn kapsayan ikinci harita almas, Goadun giriiminin bir devam olarak, Trkiye
Sigortaclar Daire-i Merkeziyesi adna stanbul Saint-Joseph
Fransz Lisesinde eitim gren Hrvat asll Jacques Pervititch tarafndan 1922-1945 yllar arasnda yaplmtr. Semtlerin eski halini gsteren haritalar, stanbulun betonarme
yaplamadan nceki durumunu olduu kadar, 1950de giriilen yeni imar almalaryla alan caddeler ve yklan binalardan nceki ehir dokusunu ve bugn isimleri deien
birok sokan eski adlarn iaret etmektedir. 1945 ylna dek
sren Pervititch izimleri, Beikta, Beyazt, skdar, Kadky,
Taksim, Beyolu, Eminn gibi alanlar kapsamaktadr. AXAOyak Arivinden kan Pervititch haritalarnn ukurcumay
gsteren 32 nolu paftasnda, topografn el yazsyla, plann
devam iin Suat Nirven tarafndan izilen 32Aya ynlendirme yapmas, bir bakma kendi almalarna Gzel Sanatlar
Akademisinden 1932 ylnda mezun olan Suat Nirven tarafndan devam edildiini iaret etmektedir. Bu balamda,
Goad, Pervititch ve Suat Nirven paftalarnn birbirlerinin devam olduu sylenebilir.
1930lu yllarda, yeni mlki tekilatn yani kaza, nahiye, mahalle taksimatlarnn halk tarafndan renilmesi iin belediye meclisleri tarafndan onaylanarak baslan ehir rehberleri,
ayrntl planlar da iermitir.
Ticaretin youn olduu modern stanbulun ehresini bize
sunan paftalarn 1950li yllardaki temsilcisinin de Blent
Tuvalo olduu sylenebilir. O dnemde, ehir rehberlerini
hazrlayan en tannm sima, svire asll aratrmac Ernest
Mamboury (1878-1953) idi.
Mamboury, stanbulun bilhassa Bizans dnemi eski eserleri hakkndaki yaynlar ile tannm amatr bir aratrmacs
olduktan baka stanbulun en etrafl seyyah rehberini hazrlam bir yazardr. Mamboury 1909da izinli olarak geldii stanbuldan bir daha ayrlamad. Burada bir taraftan eski
eserleri incelerken bir taraftan da stanbulun yalboya ve
akuarel olarak manzara resimlerini yapt.
Mambourynin stanbul iin en nemli hizmeti, ncekilerden ok stn olan seyyah rehberleri oldu. lk rehberi 1925
ylnda Franszca olarak yaymland (Constantinople, guide
touristique, st.,1925). Byk bir emek rn olan 565 sayfalk cilt iinde, stanbulun corafyas, tarihi, sanat, etnorafyas tantldktan baka, turistler iin gerekli bilgiler veriliyordu. Kitabn ayn yl eski harflerle Trkesi de (stanbul
Rehber-i Seyyahin, st., 1925) basld.
Seyyahlarn hazrlad gravrler, haritalar ve byk yangnlardan sonra bir sektr halinde gelien yangn ve sigorta haritacl kentin toporafik geliimini gstermede gnmze kadar nemli aralar olmulardr. Belediyelerin u anda
kullandklar kadastral , numarataj, ortofoto ve hali hazr haritalar farkl ihtiyalara cevap vermektedir.
Kadastral harita, bir blgedeki tm emlan (arsa ve binalarn) haritasdr ve kadastro kaytlarnn parasdr. Tapu dairesindeki kaytl mlklerin konumu ve snrlarn resm kant
saylr. Haritada arsalarn snrlar ve kayt numaralar, belediye snrlar, binalar ve arazinin kullanm amac kaydedilebilir.
Ortofoto harita, zerine harita kenar bilgileri, gridler, e
ykseklik erileri, yer ve mevki isimleri ve benzerikartografik bilgilerin eklendii ortofoto grntlere verilen isimdir.
Resimlerdeki eiklik etkileri ve ykseklik farklarndan (rlyef kayma) ileri gelen hatalarn giderilmesi ile elde edilen
MAPS OF BEYOGLU
Mapping of Beyoglu had initially been included within the maps of
Istanbul. Whereas the first stanbul maps were drawn by the foreign
travelers who visited the city. The travellers described the places they
had seen in written texts as well as showing the historical topography of the city in maps, drawings, plans and engravings. One of
these travelers, Italian Buendelmonti stayed in Rhodes for 8 years for
the purpose of learning Greek and toured the islands in the Aegean
sea during the next six years. In addition to his travel book in Latin
called Liber insularum archipelagi, there are also the plans of the
places he visited which were drawn by himself. There are many manuscripts of this popular work which was read by a wide range of people in 15th Century and thereafter. During his tours, Buondelmonti,
visited also Contantinopolis and Galata Pera and included them
in his travel book. He shortly described the city walls, Hippodrome
square, important columns, palaces, churches and cisterns of Constantinopolis which was the capital of Byzantium during the period
he travelled. In his engraving dated 1422 of Constantinopolis and
Pera, it is possible to see the toothed walls of battlements and Galata
tower at the top. There were no structuring out of the district therefore this area had been left empty. There were inner walls within the
district which divides Galata into three which became independent
areas when the intermediary doors were closed.
The birds eye view of Constantinopolis of Vavassore had become a
classic from the time it was drawn until 19th century and almost accepted as a template for Istanbul maps. The historical peninsula was
drawn as seen from Uskudar bank and in the way that the North side
lay in the east side. This is one of the oldest maps known of Istanbul
after Fatih - the conqueror.
The detailed work of Austrian orientalist Joseph von Hammer-Purgstall (1774-1856), named Ottoman History, included the maps of
Kauffer and Hellert which conveyed the historical topography of
Istanbul, the existence of Ottoman Empire in Europe, Asia and Africa or the symbolic events of Ottoman History (such as the wars and
battles held in Kosovo, Nicopolis, Ankara, Varna, Belgrade and Siege
of Vienna etc).
On the other hand Kauffers drawings can be accepted as a new milestone. It is an important map showing the structure of the establishment of the city at the end of 18th Century and the beginning
10
11
12
13
Sebastian Munster (1488-1552), Cosmografie Universalis (940-941), Latince versiyon, Basel: 1550 /Catothque
de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
Sebastian Munster (1488-1552), Cosmografie Universalis (940-941), Latin version, Basel: 1550 /Catothque de lInstitut Franais
dEtudes Anatoliennes (IFEA)
14
15
Jaspar Isac, 1654 ncesi / Catothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
Jaspar Isac, before 1654 / Catothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
16
Hellert , stanbul Haritas, 1836 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
Hellert , Istanbul Map, 1836 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
17
18
Jean Antoine Guer, stanbul Kenti ve Liman, 1746, Topkap Saray Mzesi
Jean Antoine Guer, Istanbul City and Port, 1746, Topkap Palace Museum
19
Franois Kauffer (?- 1802), stanbul Haritas, 1786 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
Franois Kauffer (?- 1802), Istanbul Map, 1786 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
20
21
22
R. Huber, Galata, Pera, Taksim, Pangalt, Feriky Plan, 1887 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
R. Huber, Plan of Galata, Pera, Taksim, Pangalt, Feriky, 1887 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
23
24
Joanne Rehberleri, Pera ve Galata, 1886 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
Guides Joanne, Pera ve Galata, 1886 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
Charles Eduard Goad , Pera ve Galata Plan Index, 1905 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
25
26
Antoine Ignace Melling (26 Nisan1763, Karlsruhe- 25 Austos 1831, Paris), stanbul-gravr
Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
Antoine Ignace Melling (26 April 1763, Karlsruhe- 25 August 1831, Paris), Istanbul-engraving
Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
27
Antoine Ignace Melling, Tophane srtlar- gravr / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
28
Antoine Ignace Melling, Tophane crests- engraving / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatol ennes (IFEA)
29
30
Hellert , stanbul Haritas, 1819 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
Hellert , Istanbul Map, 1819 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
31
32
Charles Eduard Goad ,Galata ve Pera 27, 1905 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
33
34
Suat Nirven, Sraselviler Galatasaray aras, 1951 / Salt Galata Arivi, Axa Sigorta izniyle
Suat Nirven, between Sraselviler - Galatasaray, 1951 / Salt Galata Archive, with the permission of Axa Sigorta
35
Societe Anonyme Ottomane Detudes et Denterprises Urbaines - Pera Galata Plan, 1922, /Atatrk Kitapl Atatrk Library
36
37
Mamboury, stanbul Rehberi iinde stanbul Plan, 1951 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
Mamboury, stanbul Plan in Istanbul Guide, 1951 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
Jaques Pervititich , Beyolu ihane Karakol, 1932 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
38
39
Mamboury, stanbul Rehberi iinde Karaky Kprs Plan, 1951 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
Mamboury, Karaky Bridge Plan in Istanbul Guide, 1951 / Cartothque de lInstitut Franais dEtudes Anatoliennes (IFEA)
40
41
TEEKKRLER
stanbul Fransz Aratrmalar Enstitsne (IFEA)
BB Harita Mdrlne
Alman Arkeoloji Enstitsne
Topkap Saray Mzesine
Atatrk Kitaplna
Axa Sigortaya
Salt Galataya
Pascal Lebouteiller ye (IFEA)
Jean - Franois Perousea (IFEA)
kr Kengi e (BB Harita Mdrl)
rfan Dadelene (Atatrk Kitapl)
Katklarndan dolay teekkrlerimizi sunarz...
42